Kom Jemen im Jinen Komin Tel Buruen Ajiri eo Nejõm ilo Ien an Rittolok!
ILO pã ko pein juõn potter ekabel, juõn kle bata emaroñ oktak ñan juõn jãbi eaibujuij im aorõk. Eiet ro re mejedik kin jerbal in peiir remaroñ kõmman elõñ men ko raibujuij im aorõk jen juõn men bata. Iumin elõñ thousand yiõ ko, armij ro rar wawa ion ri potter ro ñan kõmman kõp ko, plate ko, nien kamat ko, nien kakonkon men ko, im jãbi ko raibujuij.
Ilo air katakin ajiri ro nejiir ñan kaddek kadkad ko remõn kadkadiir, ro jemen im jinen bareinwõt emaroñ lap kunair ñan tokjen eo an jukjuk im bed in. Bible eo ej keidi kij kajjojo ñan kle, im Anij ear lelok ñan ro jemen im jinen eddo eo eaorõk ñan eik ajiri ro nejiir einwõt “kle.” (Job 33:6; Jenesis 18:19) Einwõt ñe juõn ej kõmman juõn jãbi eaibujuij, ñan katakin juõn ajiri bwe en erom juõn armij etiljek im jokkin wõt juõn ilo lemnak ejjab juõn jerbal ebidodo. Oktak rot in ejjab baj jide im walok.
Elõñ men in kareelel ko rej jerbal kiõ ñan kareel buruen ajiri ro nejid. Ekaburomõjmõj bwe, jet ian men in kareelel kein remaroñ kajorrãn ir. Inem jen ad baj kõtlok wõt bwe ajiri eo en make kãlet ta eo emõn im nana, juõn jemen ak jinen emeletlet enaj katakin e kin ta “ial eo en etal ie,” im liki bwe “ñe e ridto e jamin illok jen e.”—Jabõn Kennan Ko 22:6.
Ilo ien kakajiririk juõn ajiri, Christian jemen im jinen ro remeletlet renaj aikwij lelok elap ien ñan bõpraik men in kareelel ko renana jen air jelet buruen ajiri eo nejiir. Ñe rej ilo meanwõd “kakajiririik [ajiri eo nejiir] ilo kaje im kowe an Iroij,” men in emaroñ melejoñe yokwe eo air. (Dri Epesõs 6:4) Emol bwe jerbal eo an jemen im jinen enaj bidodolok elañe rej jino katakin ajiri eo nejiir jen ke rej dik wõt.
Jino Jen Ke Rej Dik Wõt
Ri potter ro rekõnan jerbal ibben kle ko me ebidodo ñan lame juõn men kake ak enaj bwe an bin ñe ededelok kõmmane. Elikin air karreoik kle eo, rekin kajerbale iumin jiljino alliñ ko. Eindein, ien eo emõntata bwe ro jemen im jinen remaroñ jino katakin im kareel buruen ajiri eo nejiiro ej ilo ien eo ebidodo air ukõt im kajimweik e.
Doctor in ajiri ro rekabel rej ba bwe ñe juõn ajiri ej tõbar joñan in rualitõk alliñ, emwij an jino kile wãwen ba nan ko ilo kajin eo an, ejaake juõn kõtan ebak ibben jemen im jinen, kaddek kabel ko ñan melele ta eo ej loe, im emwij an jino etale makitkit ko ibelakin. Inem ien eo ebolemen im jejjet ñan jino katakin im kareel buruen ajiri eo ej ñe ej dik wõt. Enaj juõn jerammõn elap ibben ajiri eo nejõm elañe ej einwõt Timothy, eo ‘jen ke ej ajiri, ear jela jeje ko rokwojarjar’!—2 Timote 3:15.a
Niñniñ ro ekkã air kajeoñe jemeir im jineir. Ijellokin air kajeoñe jemeir im jineir ikijen ainikien, nan ko, im makitkit ko, rej bareinwõt katak kin kadkadin yokwe, joij, im tiriamo ñe rej lo an jemeir im jineir kwalok kadkad kein. Elañe jekõnan katakin ajiri eo nejid ekkar ñan kien ko an Jehovah, kien kein an Anij rej aikwij bed ilo buruõd mokta. Kain kamolol rot in jen buruen jemen im jinen ajiri ro enaj kamakit ir bwe ren keini air konono ibben ajiri ro nejiir kin Jehovah im Nan eo an. Bible eo ej rejañ ir: “Kwon kanuij katakin ro nejõm kaki, im kwon konono kaki ñe kwoj jijõt ilo mweo imõm, im ñe kwoj etetal ilo ial, im ñe kwoj babu, im ñe kwoj jerkak.” (Duteronomi 6:6, 7) Francisco im Rosa rar kamelele kin ewi wãwen rar kõmmane men in ibben ajiri ro ruo nejiir.b
“Ijellokin amro bwebwenato bajjek ibbeir ran otemjej, kimij kajeoñ in bwebwenato ibben ajiri ro kajjojo elõñlok jen 15 minute ko ilo kajjojo ran. Ñe kimij lo juõn abañ ibbeir, kimij kalaplok ien ñan bed ibbeir—im emol kimij lo abañ ko air. Ñan wanjoñok, jejjo ran ko remotlok, ladik eo nejimro, eo ej lalem-an-yiõ, ear jeblaktok jen jikin school eo im ba bwe ear jab tõmak ilo Jehovah. Alikar bwe juõn ian ri school ro mõttan ear kajirere kake e im ba bwe ejelok Anij.”
Rein jemeir im jineir rar kile bwe ajiri ro rej aikwij kaddek air tõmak ilo Ri Kõmanman eo air. Air itoklimo kin men in kõmanman ko an Anij emaroñ kalek kain tõmak rot in. Ajiri ro elap air kõnan jibwe juõn men in mour, bõk wut ko, ak ikkure ion bok ko ilo barijet eo! Jemeir im jineir remaroñ jibañ ajiri ro nejiir ñan kile kõtan Ri Kõmanman eo im men in kõmanman ko an. (Sam 100:3; 104:24, 25) Ñe rej bwilõñ im kaddek kautiej kin men in kõmanman ko an Jehovah, enaj bedwõt ibbeir toan wõt air mour. (Sam 111:2, 10) Ibben melele rot in, ajiri eo emaroñ kaddek juõn kõnan ñan kabuñburuen Anij im jab kaburomõj e. Men in enaj kamakit e bwe en “joor jen men ko renana.”—Jabõnkennan 16:6.
Meñe enañin aolep ajiri ro ewõr air itoklimo im emõkaj air katak kin men ko, emaroñ bin ibben ajiri ro ñan bokake jemeir im jineir. (Sam 51:5) Jet ien rej jiroñ jemeir im jineir bwe rekõnan jibadõk kõnan ko air make ak bõk aolep men ko rej buñburueir kaki. Ro jemen im jinen rej aikwij jutak bin, kwalok meanwõd, im kauweik im katakin ir ñan bõpraik ir jen air bõk kain lemnak rot in. (Dri Epesõs 6:4) Phyllis im Paul, ro me rar lo tõbrak ke rar kakajiririk ajiri ro lalem nejiir, rar lo men in.
Phyllis ear ba: “Meñe kadkad ko kadkadin ajiri ro kajjojo rar oktak jen don, ir aolep rar kõnan kõmmane men ko air make. Ear bin, ak tokelik rar katak kin ta melelen nan eo ‘jaab.’ ” Paul, leo belen, ear ba: “Ekkã an walok bwe kimar kamelele kin unin amro beek kin juõn men elañe ear wõr air maroñ ñan melele kake bebe eo amro. Meñe jaar kajeoñ in kamelele ilo joij ien otemjej, kimar katakin ir bwe ren kautiej maroñ in iroij eo amro me Anij ear letok.”
Meñe emaroñ wõr abañ ko ilo yiõ ko jinoin an juõn ajiri, enañin aolep jemen im jinen ro rej lo bwe aitwerõk eo elaptata ej walok ñe rej jodikdik kinke ilo ien eo rej jino jelmae elõñ melejoñ ko rekãl.
Jibadõk Buruen juõn Jodikdik
Juõn ri potter ak ri kõmman jãbi eo ej aikwij kõmmane juõn jãbi jen kle eo ebidodo mokta jen an mõrã im bin. Ñan kaetoklok ien an kle eo bidodo wõt, emaroñ bar kobaiki den ñan iõk eo. Eindein lok wõt in, ro jemen im jinen rej aikwij kate ir ñan bõprae bwe en bin buruen jodikdik ro nejiir. Emol, bwe kein jerbal eo air elap, ej Bible eo. Emaroñ ‘kauwe, kajimwe, katakin ajiri ro nejiir bwe ren bojak ñan kõmman jerbal emõn otemjej.’—2 Timote 3:15-17.
Bõtab, juõn jodikdik, emaroñ jab mõkaj in lor nan in kakabilek eo an jemen ak jinen joñan wõt ke ear ajiri. Jodikdik ro enaj laplok air lor nan in kakabilek im joñok ko an jodikdik ro mõttair, im kin men in, emaroñ diklok ien an jodikdik ro konono ibben jemeir im jineir jen burueir. Ilo ien in ej aikwij wõr elap meanwõd im kabel, ñe ro jemen im jinen im ajiri ro nejiir rej jelmae wãwen ko rekãl ilo mour in family eo air. Jodikdik eo ej aikwij anjo ion oktak ko ej iioni ilo enbwinin im lemnak ko an. Ej aikwij jino bõk eddo ko ñan kõmman bebe ko im likit mejenkajjik ko me remaroñ jelet mour eo an jen ien eo manlok. (2 Timote 2:22) Iumin aolep ien kein rebin, ej aikwij tarinaik juõn ijjibed me emaroñ lap an kokkure buruen—ijjibed eo ñan kabuñburuen jodikdik ro mõttan.
Kain ijjibed rot in ejeja an walok juõn wõt alen im ilo alikar. Jen men in, ekkã an walok jen nan in kabwerer ko im wãwen ko rej kokkure liki eo an juõn armij kin men ko ear watõk remol im aorõk mokta. Rej jelet men eo ej kamõjnoik ak kabwer elõñ jodikdik ro—mijak eo bwe jodikdik ro mõttan renaj kajekdon e. Kin an lap an inebata kin ta eo armij rej lemnak kake im kõnan eo bwe ren buñburuen kake e, juõn jodikdik emaroñ jino kõmman “men ko ilo lõl” me jodikdik ro rej jurak im kowõnmanloki.—1 Jon 2:15-17; Dri Rom 12:2.
Ñan kõmman bwe wãwen in en nanalok, kõnan ko ilo buruen armij eo ejjab wãppen emaroñ kabo e bwe en lor ro mõttan. Nan in kabo ko einwõt “Kwon mõnõnõ wõt” im “Kwon kõmmane men eo kwokõnan” emaroñ emõn ñan juõn armij. María ear kamelele kin ta eo ear walok ñan e: “Iar eoroñ jodikdik ro mõtta me rar tõmak bwe jodikdik ro ewõr air jimwe ñan kamõnõnõ ir make ilo joñan eo rekõnan, jekdon ta eo emaroñ walok. Kinke iar kõnan kõmman men ko ri school ro mõtta rar kõmmani, mõttan wõt jidik iar bõk kunaõ ilo men ko iar maroñ lukkun jorrãn kake.” Einwõt juõn jemen ak jinen, kwokõnan jibañ jodikdik eo nejõm ñan anjo ion melejoñ in, ak ewi wãwen am maroñ kõmmane men in?
Ilo nan im kõmman ko am, kwon kamol ñan e bwe kwolukkun yokwe e. Kwon kate yuk ñan jelã ta lemnak ko an, im kamaat am maroñ ñan melele kin abañ ko an, me remaroñ nanalok jen abañ ko kwar jelmae ke kwar school. Ilo ien in elaptata, ajiri eo nejõm ej aikwij watõk yuk einwõt juõn eo emaroñ liki. (Jabõn Kennan Ko 20:5) Ikijen wãwen an emmakit ak tammwin, kwomaroñ kile elañe ej inebata ak bwok. Kwon emmakit ñan aikwij ko an meñe ejjab kwalok kake, im ‘kainemõne.’—Dri Kolosse 2:2.
Emol bwe kwoj aikwij jutak bin kin men ko rejimwe im mol. Elõñ ro jemen im jinen rar lo bwe jet ien ro nejiir rar lukkun jumae ir, bõtab, ren jab ebwer ñe ewõr bedbedin bebe ko air. Ijo turãjet, kwon lale bwe kwon lukkun melele kin abañ eo mokta jen am bebe ñan lelok kaje ak kajimwe im wãwen eo kwonaj kõmmane elañe ej juõn men in aikwij.—Jabõn Kennan Ko 18:13.
Iloan Congregation eo Bareinwõt
Jemaroñ watõk bwe juõn jãbi bũdej ededelok kõmmane ñe jej kalimjeke, ak elañe jejañin umini ilo juõn um, emaroñ jorrãn kin den ko jej likiti iloan. Bible eo ej keidi melejoñ im abañ ko ñan ien umum ilo kijeek, kinke rej kalikar kin kain armij rot kij. Emol bwe, Bible eo ej konono kin men ko rej melejoñe tõmak eo ad, ak ilo juõn wãwen, emaroñ jerbal ñan melejoñ ko jet bareinwõt. (Jemes 1:2-4) Ekabwilõñlõñ bwe jet melejoñ ko jodikdik ro rej jelmaiki remaroñ waloktok jen loan congregation eo.
Meñe kwomaroñ watõk bwe jodikdik eo nejõm ekajur ilo jitõb, emaroñ wõr juõn abañ ilo buruen. (1 Kiñ Ro 18:21) Ñan wanjoñok, Megan ear jelmae lemnak ko an lal jen jodikdik ro jet jen Kingdom Hall eo:
“Iar bo ilo kilan kumi in jodikdik ro me rar watõk mour in Christian einwõt juõn men ejalimo im juõn men in bõprae ñan air lo mõnõnõ. Rar ba nan ko einlok wõt kein: ‘Ñe ij tõbar 18 aõ yiõ, inaj illok jen mol eo,’ ak ‘Ilukkun kijoror in illok jen mol eo.’ Rar jab kobalok ibben jodikdik ro me rar jab errã ibbeir. Rar kajirere kake ir im ba bwe rej kowãniknik.”
Ej aikwij juõn ak ruo wõt jodikdik ro renana ñan kabo ro jet. Jodikdik ro kajjojo ilo juõn kumi ekkã air lor men eo jarlepju in armij ro rej kõmmane. Bwebwe im jelomene rej kajekdon meletlet, im mour ejimwe. Ilo elõñ ailiñ ko, ekaburomõjmõj bwe jet Christian jodikdik ro rar jorrãn kinke rar kobalok ibben jodikdik ro renana.
Emol, jodikdik ro rej aikwij kamao ibben ro jet. Ewi wãwen kwe einwõt juõn jemen ak jinen kwomaroñ kabwe aikwij in? Kwon lukkun lale men in kamõnõnõ ko air, im karõk lok iman kin ta men ko kom maroñ kõmmane einwõt juõn family ak ibben jodikdik im ritto ro ekajjo air yiõ. Kwon jelã kajjen ro jeran ajiri ro nejõm. Kwon kir ir ñan mõñã ibben family eo am, ak baj kamao im bwebwenato ibbeir juõn jota. (Dri Rom 12:13) Rejañ ajiri eo nejõm ñan jibadõk men ko remõn, einwõt katak kin kajañjañ ak ñan an jelã bar juõn kajin ak kõmman amimono. Emaroñ kõmman men in ilo mweo imõn.
Bed ilo School Emaroñ juõn Men in Kejbãrok
Ñe juõn jodikdik ej bed ilo school emaroñ kejbãrok e bwe en jab madjake men in kamõnõnõ ko. Loli, juõn ri utiej an juõn school elap iumin 20 yiõ ko, ear ba: “Iar lo elõñ jodikdik Ri Kennan ro rar itok im school. Elõñ iair rar lukkun emõn mwiliir, ak jet rar jab oktak jen ri school ro jet. Ro me rar joñok ko remõn rar niknik kin katak ko air ilo school. Ilukkun rejañ ro jemen im jinen bwe ren kwalok air itoklimo kin ewi emõnin an ajiri ro nejiir wõnmanlok ilo katak ko air ilo school, ñan jelã kajjen ri kaki ro air, im kalikar ñan ajiri ro nejiir bwe juõn report emõn ilo school ej juõn men eaorõk. Meñe jet wõt enaj lukkun emõn air katak ilo school, ak aolep remaroñ tõbar joñan eo emõn im bõk kautiej jen ri kaki ro air.”
Kain wãwen rot in ilo school eo enaj jibañ jodikdik ro bwe ren kõmman wõnmanlok ilo jitõb. Emaroñ katakin ir bwe ren iminene in katak ekkar ñan juõn lajrak, kamineneik lemnak eo air, im inek eddo ko. Maroñ eo ñan read ilo juõn wãwen emelak im melele, enaj rejañ ir bwe ren kakõmõnmõnlok air make katak Bible im katakin armij kin Nan in Anij. (Nihimaia 8:8) Men ko rej aikwij kõmmani ilo katak ko air ilo school im ilo men ko lor jitõb remaroñ jibañ likit men in kamõnõnõ ko ilo joñan eo ekkar.
Juõn Men in Nebar ñan Kwe im ñan Jehovah
Ion elõñ jabi ko ilo Greece eo etto rar jeje ãt ko etan ro rar kõmmani im ro rar kainikniki jimor. Einlok wõt in, ilo dolul in family eo ekkã an wõr ruo armij rej bõk kunair ñan katakin ajiri ro. Jemen im jinen rej jimor bõk eddo eo ñan katakin ajiri eo nejiiro, inem ilo kõkkar ewõr etair jimor ion ajiri eo nejiiro. Einwõt juõn ri potter ebuñbuñ, im ri kainiknik eo, kwomaroñ loudiñdiñ kin jerbal eo am ñan kakajiririk im katakin juõn jodikdik eo eaorõk im aibujuij.—Jabõn Kennan Ko 23:24, 25.
Tõbrakin jibadbad in elap ej wawa ion joñan am katakin ajiri eo nejõm. Ilo kejatdikdik, kwonaj maroñ in ba: “Kien Anij ej ilo buruen; ejelok buñten neen e naj jir.” (Sam 37:31) Wãwen buruen ajiri eo nejõm elap an aorõk inem kom jemen im jinen komin tel buruen ajiri eo nejõm ilo ien an rittolok.
[Kamelele ko itulal]
a Jet jemen im jinen rej readi Bible eo ibben ajiri ro nejiir rej kab lotak. Juõn ainikien ekainemõn im ien ekamõnõnõ emaroñ kaddek juõn kõnan ibben ajiri eo bwe en mõnõnõ in read ñe ej rittolok wõt.
b Emwij ukõte jet ãt ko etan armij.