Armij Ro An Anij Rej Aikwij Yokwe Joij
“Ta eo Jehovah ekõnan jen yuk ak bwe kwon jerbale ekajet jimwe im ñan yokwe joij im ñan etetal ilo ettã buru ibben Anij?”—Micah 6:8.
1, 2. (a) Etke ejjab juõn men in bwilõñ bwe Jehovah ej kõtmene bwe armij ro an ren kwalok joij? (b) Ta kajitõk ko ikijen joij jej aikwij etali?
JEHOVAH ej juõn Anij ejoij. (Dri Rom 2:4; 11:22) Ri belele ro ruo moktata, Adam im Eve, elap air kar kamolol kin men in! Ilo jikin kallip in Eden, men in kõmanman ko im rar maroñ loi me kar kabol ir rar kein kamol ko kin joij eo an Anij ñan armij, ro me rar maroñ lañliñ kaki. Im Anij ej wõnmanlok im joij ñan aolep, meñe ñan armij ro ejelok air kamolol im renana.
2 Kinke kar kõmanman ir ilo wãwen wõt Anij, armij ro ewõr air maroñ ñan kwalok kadkad ko kadkadin Anij. (Jenesis 1:26) Ejjab men in kailbõk ñe, Jehovah ej kõtmene bwe jen kwalok joij. Einwõt ej ba ilo Micah 6:8, armij ro an Anij rej aikwij “yokwe joij.” Ak ta in joij? Ewi wãwen an wõr kõtan ñan kadkad ko jet rekwojarjar? Kinke armij ewõr air maroñ ñan kwalok joij, etke lal in ej juõn jikin elej im ebin mour ie? Etke kij Ri Christian ro jej aikwij kate kij ñan kwalok joij ñe jej jerbal ibben ro jet?
Ta In Joij?
3. Ewi wãwen kwonaj kar kamelele kin joij?
3 Jej kwalok joij ilo ad kwalok ad itoklimo kin emõn eo an ro jet. Jej kwaloke ikijen jerbal ko im nan ko remõn. Joij ej melelen bwe jenaj kwalok lejokmen jen ad kõmman jabdewõt men me enaj kokkure ro jet. Juõn armij ejoij ej kwalok jitõb in jimjera, inemõn, im tiriamokake. Ewõr juõn jitõb in emmol im lemnak kin ro jet. Ri jilek Paul ear kakabilek Ri Christian ro: “Komin kõnõk buruen tiriamo, joij, etã buru, inimõn, jejanunoij.” (Dri Kolosse 3:12) Inem, joij ej mõttan nuknuk ilo kõkkar an Ri Christian ro otemjej remol.
4. Ewi wãwen an kar Jehovah tel ilo kwalok joij ñan armij?
4 Jehovah Anij ear tel ilo kwalok joij. Einwõt Paul ear ba, ekar “ke joij an Anij Dri Lomorer, im An yokwe armij r’ar waloktok” ke “E ar lomorer, kin kwolkwol in bar lotak, im kin an Jitõb Kwojarjar kõkãl kij.” (Taitõs 3:4, 5) Anij ej ‘kwolkwol,’ ak karreoik, Christian ri kabit ro ilo bõtõktõkin Jesus, ilo an jerbale tokjen katok in binmour eo an Christ ilo etair. Rej bareinwõt kõkãl ir ikijen jitõb kwojarjar eo, im erom juõn “men in kõmõnmõn ekal” einwõt lõmaro nejin Anij emwij kabit ir kin jitõb kwojarjar. (2 Dri Korint 5:17) Bareinwõt, joij im yokwe eo an Anij ej laplok ñan kitibuj juõn “jar elap,” me rar “kwoli im kamouj nuknuk ko air ilo bõtõktõkin Lam.”—Reveles̃õn 7:9, 14; 1 Jon 2:1, 2.
5. Etke ro me jitõbõn Anij ej tel ir rej aikwij kwalok joij?
5 Joij ej bareinwõt mõttan leen jitõb kwojarjar an Anij, ak kajur eo ej jerbal. Paul ear ba: “A leen Jitõb, yokwe, lõñliñ, ainemõn, meanwõr, joij, lejokmen, tiljek, inemõn, jadõr: ejelok kien nae men rõt kein.” (Dri Galetia 5:22, 23) Inem, ro me jitõb eo an Anij ej tel ir ren kar jab kwalok joij ñan ro jet ke?
Joij eo Emol Ejjab Juõn Mõjno
6. Ñããt eo joij ej oktak im juõn mõjno, im etke?
6 Jet armij rej watõk joij einwõt juõn mõjno ak likjap. Rej lemnak bwe juõn armij ej aikwij kijñeñe, im lej jet ien, bwe ro jet ren lo kajur eo an. Ak, ilo mol, ej aikwij kajur ñan kwalok joij eo emol im ñan bõprae an kwalok joij eo ebwid. Kinke joij eo emol ej mõttan leen jitõb an Anij, ejjab maroñ juõn lemnak emõjno me ej kajekdon mwil nana. Ijo tu-rãjet, joij eo ebwid ej juõn mõjno ak likjap me ej kõmman bwe juõn en kajekdon kõmman ko renana.
7. (a) Ewi wãwen Eli ear kwalok an jerwane eddo ko an? (b) Etke elder ro rej aikwij kejbãrok ir jen air kwalok joij eo ebwid?
7 Lemnak, ñan wanjoñok, kin priest elap eo ilo Israel Eli. Ear likjap in kajeik lõmaro nejin, Hopni im Phinehas, me rar jerbal einwõt priest ro ilo imõn kabbed eo. Ilo air jab juburu kin kij eo kar karõke ñan ir ekkar ñan Kien eo an Anij ikijen men in katok ko, rar jiroñ ri karejar eo ñan bõk kanniek ikor jen armij eo ej katok mokta jen air tile kioeo eo ion lokatok eo. Lõmaro nejin Eli rar bareinwõt babu ibben kõrã ran rar karejar ilo kejam in imõn kabbed eo. Bõtab, jen an jolok Hophni im Phinehas jen jerbal eo air, jidik wõt an kar Eli kauweik ir. (1 Samuel 2:12-29) Ejjab juõn men in bwilõñ bwe ‘nan jen Jehovah ejeja ilo ran ko’! (1 Samuel 3:1) Christian elder ro rej aikwij kejbãrok bwe ren jab kwalok joij eo ebwid ñan ro rej kõmman nana me emaroñ likit bwe mour in jitõb eo an congregation eo en bed ilo kauwatata. Joij eo emol ejjab bilo ñan nan ko renana im jerbal ko me rej nae kien ko an Anij.
8. Ewi wãwen an kar Jesus kwalok joij eo emol?
8 Eo ej joñok eo ad, Jesus Christ, ear jab bwid in kwalok joij eo ebwid. Ear joñok eo emõntata kin juõn eo ear kwalok joij eo emol. Ñan wanjoñok, ‘ear tiriamokake armij kinke rar barõk im jebliklik einwõt sheep ko ejelok air shepherd.’ Armij ro emol burueir rar jab mijak in kebak Jesus, rar bareinwõt ãñintok ro nejiir redik ñan ibben. Lemnak kin joij im tiriamo eo ear kwaloke ke ear “jiburlep ir, im likit pein ioir, im jar kin ir.” (Matu 9:36; Mark 10:13-16) Meñe Jesus ear joij, ear bareinwõt jab ebbururu kin ta eo ear jimwe ilo mejen Jemen ilañ. Jesus ear jab kajekdon nana; ear kwalok kajur eo letok in Anij ñan kananaik ri tel in kabuñ ko rejelã mon. Einwõt jemaroñ loe ilo Matu 23:13-26, elõñ alen ear eliji nan in keañ eo: “Wo ñõn kom, skraib im Parisi ro, dri jela mon!”
Joij im Kadkad ko Jet Rekwojarjar
9. Ewi wãwen joij ej ekkeijaklok ibben meanwõd im lejokmen?
9 Joij ewõr kõtan ñan kadkad ko jet me jitõb eo an Anij ej kwaloki. Rej kõlajrake ikõtan “meanwõr” im “lejokmen.” Emol, armij eo ej kaddeklok joij ej kwaloke ilo an meanwõd. Ej kwalok meanwõd meñe ibben armij ro rejjab joij. Joij ewõr kõtan ñan lejokmen kinke ekkã an walok ilo an kõmman jerbal ko remõn ñan tokjen ko an ro jet. Jet ien, rej ukõte nan in Greek eo rej kajerbale ilo Bible kin “joij” einwõt “lejokmen.” Joñan an kar lap an ri pagan ro bwilõñ kin an Ri Christian ro jinoin kwalok joij, ekkar ñan Tertullian, rar naetan ri kalor ro an Jesus ‘armij ro me elap air kwalok kadkadin joij.’
10. Ewi wãwen joij im yokwe rej ekkejel ibben don?
10 Ewõr juõn ekkeijak ikõtan joij im yokwe. Ikijen ri kalor ro an, Jesus ear ba: “Ilo men in armij otemjej re naj jela bwe komij dri kalora, elañe komij yokwe dron.” (Jon 13:35) Im ikijen yokwe in, Paul ear ba: “Yokwe ej meanwõr, im e joij.” (1 Dri Korint 13:4) Joij ej bareinwõt ekkeijaklok ibben “tiljek ilo kwalok yokwe,” nan ko me ekkã kajerbali ilo Jeje Ko. Nan in Hebrew eo rej ukõte einwõt “tiljek ilo kwalok yokwe” jemaroñ kameleleiki einwõt joij me ej eddeb ilo yokwe ñan juõn men mae ien ejejjet kitien karõk eo an ibben. Elõñ wãwen ko Jehovah ej tiljek ilo an kwalok yokwe. Ñan wanjoñok, jemaroñ loi ilo kõmman in lomor im kejbãrok ko an.—Sam 6:4; 40:11; 143:12.
11. Ta eo tiljek eo an Anij ilo kwalok yokwe ej kõmman ad liki kake?
11 Tiljek eo an Jehovah ilo kwalok yokwe ej kareel armij ñan e. (Jeremiah 31:3, NW) Ñe ri karejar ro an Anij retiljek rej aikwij bõk lomor ak jibañ, rej jelã bwe enaj tiljek ilo kwalok yokwe ñan ir. Rej jelã bwe tiljek eo an ilo kwalok yokwe ñan ir eban likjap. Kin men in, remaroñ liki im jar, einwõt an kar ri jeje psalm eo ba: “A ña, I ar liki Am joij; buruõ e naj lõñliñ ilo Am lomor.” (Sam 13:5) Kin an tiljek yokwe eo an Anij, ri karejar ro an remaroñ lukkun liki E. Ewõr nan in kamol in ibbeir: “Bwe Jeova e jamin jolok dri ailiñ ro An, im E jamin illok jen An men in jolit.”—Sam 94:14.
Etke Elukkun Lej Lal In?
12. Ñããt eo im ewi wãwen iroij eo enana ear ijjino?
12 Uak eo ñan kajitõk in ewõr kõtan ñan ta eo ear walok ilo jikin kallip in Eden. Ilo jinoin bwebwenato in armij, juõn jitõb eo ear oktak im kibbon im utiej buruen ear jino kõmman juõn karõk ñan an erom iroij eo an lal in. Tokjen kõttõbalbal eo an, ear erom “iroij in lõl in,” emol juõn eo elap an lej. (Jon 12:31) Jej jelã kajjen einwõt Satan Devil eo, ri kijirãt eo elaptata an Anij im armij. (Jon 8:44; Reveles̃õn 12:9) Karõk eo an ekibbon ñan kajutak juõn iroij nae iroij eo ejoij an Jehovah kar kajedmatmate ejjabto elikin an kar kõmanman Eve. Inem, iroij nana ear jino ke Adam ear kãlet ial in jenoloklok jen iroij eo an Anij, im lukkun karmijete joij eo An. (Jenesis 3:1-6) Jen air lukkun iroij ioir make, Adam im Eve rar bed iumin kajur eo ekibbon im utiej buru eo an Devil, im erom ri kamakoko iumin kajur eo an.
13-15. (a) Ta kar jet ian tokjen ko kin air karmijete iroij eo ewãnik an Jehovah? (b) Etke lal in ej juõn jikin elej?
13 Lemnak kin jet ian tokjen ko rar walok. Kar kadiojlok Adam im Eve jen mõttan eo ilo lal in me ear juõn paradise. Wãwen eo ibbeir ear oktak jen air jokwe ilo juõn jikin kallip ebukwelep ijo ebidodo air bõk men in eddek ko im leen wijki ko remõn ñan juõn wãwen mour ebin ilikin jikin kallip in Eden. Anij ear ba ñan Adam: “Kin am eoroñ ainiken lio beleõm, im mõña jen wijki eo I ar jiroñ yuk, im ba, Kwon jab mõña jen e: e lia ene kin kwe; kwo naj mõña jen e kin buromõj ran ko otemjej in am mour: e naj kadrek kãliklik ko im mãr kuj ñõn yuk.” Elia ene eo ear melelen bwe enaj kar lukkun bin kiõ ñan kaddekloke. Tokjen ko kin lia in ene eo, kin kãliklik ko im mãr kuj ko, elap air kar jelet ro bwijjin Adam bwe Lamech, jemen Noah, ear konono kin ‘iñtan ko an peer, eo ej itok kin ke Jeova e ar kole eneo.’—Jenesis 3:17-19; 5:29.
14 Adam im Eve rar bareinwõt kõrrã ainemõn kin buromõj. Anij ear ba ñan Eve: “I naj kanuij korlok am iñtan im am etta; kwo naj keutak nejõm kin iñtan, im ankil am e naj an leo beleõm, im e naj iroij iom.” Tokelik, Cain, manje eo nejin Adam im Eve, ear urõte Abel leo jatin.—Jenesis 3:16; 4:8.
15 “Aolepen lõl ej berwõt ilo dri nana eo,” ri jilek John ear ba. (1 Jon 5:19) Einwõt iroij eo an, lal in rainin ej kwalok kadkad ko renana me rej kitibuj kibbon im utiej buru. Ejelok bwilõñ bwe lal in emõrõ im elej! Ak ejamin eindein ien otemjej. Jehovah enaj kõmman bwe joij im tiriamokake, im jab mõrõ im lej, enaj lap kwaloke iumin Ailiñ eo an.
Iumin Ailiñ in Anij Joij Enaj Lap Kwaloke
16. Etke joij enaj kakõllan iroij eo an Anij ikijen Christ Jesus, im ta eo men in ej aikwiji ad kõmmane?
16 Jehovah im King eo kar jitõñe ilo Ailiñ eo An, Christ Jesus, renaj aikwij bwe ri karejar ro air ren jelã kajjiir kin air joij. (Micah 6:8, NW) Jesus Christ ear kwalok jidik kin ewi wãwen kumi in ri tel ro me Jemen ear leloke ñan e renaj kwalok joij. (Dri Hibru 1:3) Jemaroñ lo men in ilo nan ko an Jesus me rar kajerwawaik ri tel in kabuñ ko rewan, ro me rar likit eddo ko relap ion armij. Ear ba: “Komin itok ñõn iba, kom otemjej rej jerbal im ban, im I naj kakijeik kom. Komin bõk Aõ ine im likite i aerami, im katak iba; bwe Ij inemõn im etã buruõ: im kom naj lo an ami kakije. Bwe Aõ ine ej emõn, im men eo Ij inek e emera.” (Matu 11:28-30) Elõñ ri tel ro ion lal, an kabuñ ak iroij ro jet, rej kamõk armij kin eddo in kien ko relõñ im jerbal ko ejelok kamolol kaki. Ak, men ko Jesus ej aikwiji jen ri kalor ro an rej jejjet ñan aikwij ko im maroñ ko air. Ine eo an Jesus emol an kakijeik armij im ejoij! Ejjab kamakit kij ke bwe jen einwõt e ilo ad kwalok joij ñan ro jet?—Jon 13:15.
17, 18. Etke jemaroñ liki bwe ro renaj iroij ibben Christ ilañ im ro renaj jutak ikijen ilal renaj kwalok joij?
17 Nan ko rekõppalpal an Jesus ñan ri jilek ro an rej kalikar kin ewi wãwen iroij eo an Ailiñ in Anij elap an oktak jen iroij eo an armij. Bible eo ej ba: “Im juõn akwail ej walok ibeir, wõn iair e naj laptata. Im E ba ñõn ir, ‘Kiñ ro an dri ailiñ ko rej iroij ioir; im ro rej iroij ioir likit etair dri kõmõn emõn. A kom jamin eirwõt; a eo e kõnan en laptata ibemi, en einwõt eo erik: im eo ej iroij en einwõt eo ej dri korijer. Bwe ewi eo elap, eo ej jiberak im mõña, ak eo ej jerbal? e jab eo ej jiberak im mõña ke? a Ña ij ber ibemi einwõt eo ej jerbal.’”—Luk 22:24-27.
18 Armij ro rej Iroij rej bukõt laplap eo air ilo air ‘iroij ion’ armij im ilo air bõk ãt ko relap, ilo tõmak bwe ãt kein renaj kõmman bwe ren utiejlok jen ro rej iroij ioir. Ak Jesus ear ba bwe laplap eo emol ej itok jen air karejar ñan ro jet—ilo tiljek im ilo air kate ir ñan jerbal ñan ro jet. Aolep ro renaj iroij ibben Christ ilañ ak ro rej jutak ikijen e ijin ion lal rej aikwij lor joñok in ettã buru im joij eo an.
19, 20. (a) Ewi wãwen an kar Jesus kwalok kin lapin joij eo an Jehovah? (b) Ewi wãwen jemaroñ kajeoñe Jehovah ilo kwalok joij?
19 Jen etale kakabilek ko jet rej yokwe me Jesus ear liloki. Ñan kwalok kin joñan joij eo an Jehovah, Jesus ear ba: “Bwe elañe komij yokwe ro rej yokwe kom, ewi ami mol? bwe dri nana rej bareinwõt yokwe ro rej yokwe ir. Im elañe komij kõmõnmõn emõn ñõn ro rej kõmõnmõn emõn ñõn kom, ewi ami mol? bwe ein drein an dri jerawiwi kõmõnmõn. Im elañe komij lelok ñõn ro komij kõtõmene bwe kom naj bõk jen ir, ewi ami mol? bwe ro dri jerawiwi rej bareinwõt lelok ñõn ro dri jerawiwi, bwe ren bar bõk einwõt juõn. A komin yokwe ami dri kijirãt, im kõmõnmõn emõn ñõn ir im lelok, im jamin õbwer: im e naj lap ami jinekjij, im kom naj ro nejin Eo eutiejtata; bwe Ej joij ñõn ro re jab mol im ñõn ro renana. Komin tiriamokake im einwõt Jememiuij ej tiriamokake.”—Luk 6:32-36.
20 Joij eo an Anij ejelok kibbon. Ejjab kajitõk kin jabdewõt men im ejjab kõtmene in bõk jabdewõt men. Ilo joij Jehovah ej “kõtak al ion ro renana im ion ro remõn, im kowut ion ro rewãnik im ion ro re jab wãnik.” (Matu 5:43-45; Jerbal 14:16, 17) Ilo kajeoñe Jemed ilañ, jejjab bõprae wõt ad kokkure ro ejelok air kamolol ak jej bareinwõt kõmanman emõn ñan ir, meñe ñan ro rej einwõt ri kijirãt ro ad. Ilo ad kwalok joij, jej kalikar ñan Jehovah im Jesus bwe jekõnan mour iumin Ailiñ in Anij, ijo joij im kadkad ko jet rekwojarjar renaj jelet kõtan ko otemjej an armij.
Etke Jej Aikwij Kwalok Joij?
21, 22. Etke jej aikwij kwalok joij?
21 Ñan juõn Ri Christian emol, kwalok joij elap an aorõk. Ej kamol bwe jitõb eo an Anij ej jerbal ilo kij. Bareinwõt, ñe jej kwalok joij eo emol, jej kajeoñe Jehovah Anij im Christ Jesus. Joij ej bareinwõt juõn men in aikwij ñan ro renaj ri karejar ro iumin Ailiñ in Anij. Inem, jej aikwij yokwe joij im katak ñan kwaloke.
22 Ta jet ian wãwen ko rekeie jemaroñ kwalok joij ilo mour eo ad jen ran ñan ran? Katak in tok juõn enaj etale men in.
Ewi Wãwen Kwonaj Kar Uak?
• Ta in joij?
• Etke lal in ej juõn jikin elej im ebin mour ie?
• Ewi wãwen ad jelã bwe joij enaj jeded iumin iroij eo an Anij?
• Etke eaorõk bwe ro rekõnan mour iumin Ailiñ in Anij ren kwalok joij?
[Pija eo ilo peij 7]
Christian elder ro rej kate ir ñan kwalok joij ñe rej jerbal ibben bwij eo
[Pija eo ilo peij 9]
Tiljek eo an Jehovah ilo kwalok yokwe ejamin likjap ñan ri karejar ro an ilo ien ko rebin
[Pija ko ilo peij 10]
Ilo joij Jehovah ej kõtak al im kowut ion armij ro otemjej