Nan eo an Jehovah Ej Mour Wõt
Katak ko Relap Ilo Tukaduin jen Book in Ruo Samuel
ÑAN kile iroij bõtata eo an Jehovah ej melelen ke bwe jen bokake kin aolepen ad? Juõn armij etiljek ej ke kõmman emõn ien otemjej iman mejen Anij? Kain armij rot eo Anij eo emol ej bukõte “ekar ñõn buruen”? (1 Samuel 13:14) Book in Bible ilo Ruo Samuel ej uaki kajitõk kein.
Gad im Nathan, ri kanan rein ruo rebake King David ilo Israel eo etto rar je Ruo Samuel.a Rar je book in ilo 1040 B.C.E., ilo jemlokinlok ien iroij eo kein ka-40 an David, im ear bwebwenato kin David im kõtan eo an ibben Jehovah. Bwebwenato in ekairujruj ear kamelele kin ewi wãwen juõn ailiñ ejorrãn ear erom juõn ailiñ emweie im burukuk iumin juõn king eberan. Ej juõn bwebwenato ekaitoktoklimo im eobrak kin eñjake ko remũlal an armij.
DAVID EJ “LAPLOK WÕT”
(2 Samuel 1:1–10:19)
Wãwen an David emmakit kin news eo kin mij eo an Saul im Jonathan ej kalikar eñjake ko an kin ir im Jehovah. Ilo Hebron, David ear bõk jerbal in king ion bwijin Judah. Ish-bosheth nejin Saul ear erom king ion bwij ko jet bwijin Israel. David ej “laplok wõt” ilo kajur im enañin jiljilimjuõn im jimettan yiõ ko tokelik, ear erom king ion aolepen Israel.—2 Samuel 5:10.
David ear bõk Jerusalem jen Ri Jebu ro im kõmman bwe en jikin kwelok eo elap ilo ailiñ eo an. Ien eo kein kajuõn ke ear kajeoñ in kamakit tebteb in bujen eo ñan Jerusalem ear jemlok ilo jorrãn. Bõtab, ilo ien eo kein karuo ear tõbrak, im David ear eb ilo lañliñ. Jehovah ear kõmman juõn bujen ibben David kin juõn ailiñ. David ear anjo ion ri kijirãt ro an im Anij ear bedwõt ibben.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
2:18—Etke Joab im likao ro ruo jein ak jatin kar naetair lõmaro jilu nejin Zeruiah, jineir? Ilo Jeje ko ilo kajin Hebrew, menmenbwij ko an armij ekkã air kar itok jen jemeir. Bõlen leo belen Zeruiah ear mij mokta jen an lõllab, ak emaroñ kar jab juõn armij emõn bwe etan en bed ilo Bible eo. Emaroñ unin an bed etan Zeruiah ilo Bible ej kinke ear jein ak jatin David. (1 Kronikel 2:15, 16) Eon eo wõt ej konono kin jemen lõmarein jilu kar ikijen jikin eo rar kalbwin enbwinin elikin an mij ilo Bethlehem.—2 Samuel 2:32.
3:29—Kar ta melelen juõn “dri atartar ion jokwõnõn”? Ekkar ñan manit, kõrã ro rar ãje nuknuk ko. Nan in ear jitõñlok ñan emaan ro remõjno im ejelok air maroñ ñan bõk kunair ilo tarinae ko im ear aikwij kõmman jerbal ko an juõn kõrã.
5:1, 2—Jete yiõ ko elikin an armij ro urõt Ish-bosheth bwe David en kar jutak einwõt king ion aolepen Israel? Ilo kõmmanwa jemaroñ ba bwe Ish-bosheth ear jino jerbal eo an einwõt king ruo-yiõ aetokin ejjabto elikin mij eo an Saul, ilo ejja ien eo wõt David ear jutak einwõt king ilo Hebron. David ear iroij ion Judah jen Hebron iumin jiljilimjuõn im jimettan yiõ ko. Elikin an erom king ion aolepen Israel, ear kamakit jikin kwelok eo an elap ñan Jerusalem. Inem, lalem yiõ elikin mij eo an Ish-bosheth David ear erom king ion aolepen Israel.—2 Samuel 2:3, 4, 8-11; 5:4, 5.
8:2—Ri Israel ro rar mõn jete Ri Moab ro? Jemaroñ antone orair ilo joñjoñ im jab ilo bwinbwin. David ear kõmman bwe Ri Moab ro ren babu turin don aera ñan aera ion bũdej ilo juõn lain. Inem, ear ba bwe ren kajerbal juõn ekwaljil im joñwe ir. Alikar bwe, ruo lain ak ruo mõttan jilu ian Ri Moab ro, rar mij, im juõn lain ak juõn mõttan jilu iair rar ellã im mour.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
2:1; 5:19, 23. David ear kajitõk ibben Jehovah mokta jen an emmakit ñan Hebron im mokta jen an jelmaik ri kijirãt ro an. Kij bareinwõt jej aikwij bukõt jibañ jen Jehovah mokta jen ad kõmman bebe ko rej jelet mour in jitõb eo ad.
3:26-30. Ukõt nana kin nana ej tellok ñan jorrãn.—Dri Rom 12:17-19.
3:31-34; 4:9-12. David ej likit juõn joñok emõn kin an jab ukõt nana kin nana.
5:12. Jen jab meloklok bwe Jehovah ear katakin kij ilo wãwen ko an im kõmman juõn ial ñan bed ilo juõn kõtan emõn ibben.
6:1-7. Meñe David ear kõnan kõmman emõn, ilo an kajeoñ in kamakit Tebteb eo ñan loan wagon eo ear rupe ak kokkure kien Anij, im ear bõktok jorrãn. (Exodus 25:13, 14; Bwinbwin 4:15, 19; 7:7-9) Bareinwõt ilo an Uzzah jibwe Tebteb eo ej kwalok bwe kõnan ñan kõmman emõn ejjab ukõt aikwij eo ñan kõmman ekkar ñan kien eo an Anij.
6:8, 9. Ke ear bed ilo juõn melejoñ, ilo jinoin David ear illu, inem ear lelñoñ—bõlen ear naruin Jehovah kin abañ ko rar walok kin an kajekdone kien ko an Anij.
7:18, 22, 23, 26. Jej aikwij kajeoñe David ilo ad kwalok kadkad ko an einwõt ettã buru, kabuñ ñan Jehovah wõt, im itoklimo in kokwojarjar etan Anij.
8:2. Juõn kanan rar kwaloke enañin 400 yiõ ko mokta ear jejjet kitien. (Bwinbwin 24:17) Nan eo an Jehovah ej jejjet kitien ien otemjej.
9:1, 6, 7. David ear kajejjet kitien kallimur eo an. Kij bareinwõt jej aikwij kate kij ñan kajejjet kitien kallimur eo ad.
JEHOVAH EJ KAJEIK RI KABIT EO AN
(2 Samuel 11:1–20:26)
“I naj kajutõk nana nae yuk jen mweo imõm,” Jehovah ej ba ñan David, “im I naj bõk limaro beleõm iman mejõm, im lilok ñõn dri turõm, im e naj babu iben limaro beleõm iman mejen al eo.” (2 Samuel 12:11) Ta unin an nan in kejelã in walok? Ej jerawiwi eo David ear kõmmane ibben Bath-sheba. Meñe David ear ukwelok kar jeorlok bwid eo an, ear bõk wõt jorrãn ko rar walok jen bwid eo an.
Moktata niñniñ eo Bath-sheba ear keotake ear mij. Inem Amnon ear kwote Tamar ledik eo jatin ejañin belele nejin David im babu ibben. Absalom lukkun jein Tamar ear idenwõne im urõt Amnon. Absalom ej bukõt kilen an nibiji iroij eo jen jemen im kautiej emake einwõt king ilo Hebron. Melejoñ in ej kamakit David bwe en ko jen Jerusalem. Absalom ej babu ibben joñoul concubine ro an jemen rar bedwõt im lale mweo. David ear jeblak elikin wõt an Absalom mij. Juõn jumae Ri Benjamin eo Sheba ear kajutake kar jemlok ke Sheba ear mij.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
14:7—Ta eo “mõtõn kijeek eo aõ” ear kõkkar kake? Mõtõn kijeek eo ear kõkkar kin ajiri eo nejin emour.
19:29—Etke David ear illu ke ear uake Mephibosheth? Elikin an roñjake Mephibosheth, David ear kile an bwid ilo an errã ibben nan ko an Ziba ilo mõkaj. (2 Samuel 16:1-4; 19:24-28) Alikar, men in ear kainebataik David, im ear jab kõnan bar roñjake jabdewõt men kin abañ eo ear walok.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
11:2-15. Bwebwenato ko kin likjap ko an David rej kamol bwe Bible eo ej Nan eo Anij ear kakõrmole.
11:16-27. Ñe jej kõmman juõn bwid elap, jen jab kajeoñ in noje einwõt David ear kõmmane. Jen men in, jej aikwij kwalok bwid eo ad ñan Jehovah im kajitõk jibañ jen elder ro ilo congregation eo.—Jabõn Kennan Ko 28:13; Jemes 5:13-16.
12:1-14. Nathan ear likit juõn joñok emõn ñan elder ro ilo congregation eo. Rej aikwij jibañ ro rej bwid im kajimwe ial eo air. Elder ro rej aikwij kabel ilo jerbal eo air.
12:15-23. Ilo an bõk juõn lemnak ejimwe kin ta eo ear walok ñan e ear jibañ David ñan emmakit ilo jimwe iumin melejoñ eo an.
15:12; 16:15, 21, 23. Ke ear alikar bwe Absalom enaj kar bõk throne eo, utiej buru im kõnan eo ñan kautiej emake ear kamakit Ahithophel ñan jumae king eo. Meletlet eo ejelok ettã buru im tiljek ibben emaroñ juõn aujid.
19:24, 30. Mephibosheth ear lukkun kamolol kin yokwe ilo tiljek eo an David. Ear mõnõnõ in kõttãik e ñan bebe eo an king eo kin Ziba. Kamolol kin Jehovah im dolul eo an en kamakit kij ñan kwalok ettã buru.
20:21, 22. Meletlet eo an juõn armij emaroñ bõprae jorrãn eo emaroñ buñõt elõñ.—Ekklisiastis 9:14, 15.
JEN BUÑ “NA ILO PEIN JEOVA”
(2 Samuel 21:1–24:25)
Ewõr juõn ñitta iumin jilu yiõ kinke Saul ear katorlok bõtõktõkin Ri Gibeon ro. (Joshua 9:15) Inem ñan idenwõne kin an katorlok bõtõktõkiir, Ri Gibeon ro rar kajitõk bwe lõmaro jiljilimjuõn nejin Saul ren mij. David ear kõtlok bwe Ri Gibeon ro ren bõk im mõn ir, im ear bar jino wũtleplep. Emen Ri Pilistia ri inea ro rar “mij kin pein Devid im kin pein ro dron Devid.”—2 Samuel 21:22.
David ear kõmman juõn bwid elap ke ear kaiñi bwe ren bwine armij ro meñe ear nae kien Anij. Ear ukwelok im beek in buñ “na ilo pein Jeova.” (2 Samuel 24:14) Kin men in, 70,000 armij rar mij kin juõn nañinmij ekabobo. David ej lor kien eo an Jehovah, im ej jemlok nañinmij eo.
Emwij Uaki Kajitõk ko Rej Bedbed ion Bible:
21:8—Ewi wãwen an maroñ ba bwe lio nejin Saul Michal ear wõr lalem nejin ladik, ke 2 Samuel 6:23 ej ba bwe ear jab keotak nejin ñan ran eo ear mij? Juõn uak elõñ rej errã kake kar eñin bwe ladik rein rar nejin Merab lio jein ak jatin Michal, eo ear belek Adriel. Emaroñ bwe, Merab ear mij mõkaj im Michal eo ear jab maroñ keotake ajiri ear kakajiririk ladik rein lalem.
21:9, 10—Kar ewi toan an Rizpah mimij kin likao ro ruo nejin im ladik ro lalem jibwin Saul me Ri Gibeon ro rar mõni ñan mij? Ladik rein jiljilimjuõn rar totoik ir “ilo ran ko ran in marmir, ran ko mokta”—March ak April. Enbwinin rein remij rar babu ion juõn tol. Rizpah ear mimij ran im boñ ñan waje enbwin ko jiljilimjuõn enbwinin ri mij ro mae ien Jehovah ear kwalok bwe illu eo an ear jako ilo an kawute lal. Ejeja an kar walok wũtleplep rot in mokta jen jemlokin ien madmõd eo ilo October. Inem, Rizpah emaroñ kar mimij wõt iumin lalem ak jiljino alliñ ko. Tokelik, David ear kalbwin di ko diin likao rein.
24:1—Etke bwine armij ear juõn bwid elap ñan David? Jerbal in bwine armij ejjab juõn jerbal nae Kien eo. (Bwinbwin 1:1-3; 26:1-4) Bible eo ejjab ba kin unin an kar David kõmman bwinbwin in kin armij. Bõtab, 1 Kronikel 21:1 ej kalikar bwe Satan ear kamakit e bwe en bwine armij. Meñe eindein, Joab, kapen in tarinae eo an, ear jelã bwe bebe eo an David ñan bwine im je etan armij ro ear juõn bwid elap, im ear kajeoñ in ukõt lemnak eo an David.
Tokjen Katak ko ñan Kij:
22:2-51. Elap an aibujuij al eo an David kinke ej kwalok Jehovah einwõt Anij eo emol, eo ej tellokin bõk liki eo ad kin aolepen buruõd!
23:15-17. Joñan an David kautiej kien Anij kin mour im bõtõktõk ilo ien in ear jab kõmmane juõn men nae kien eo. Jej aikwij bõk ejja lemnak eo wõt kin aolep kien ko an Anij.
24:10. Bõklikit eo an David ear kamakit e bwe en ukwelok. Bõklikit eo ad emaroñ ke kamakit kij ilo ejja wãwen eo wõt?
24:14. David ear lukkun jelã bwe Jehovah elaplok an tiriamo jen armij. Ej eindein ke eñjake eo ad?
24:17. David ear buromõj bwe jerawiwi eo an ear kaeñtan aolepen ailiñ eo. Juõn ri nana eo emwij an ukwelok en buromõj jen buruen bwe tokjen kaje eo jen bwid eo an ear jelet congregation eo.
Jemaroñ Jutak Einwõt Juõn Emaan ‘Ekar ñõn Buruen’
King eo kein karuo an Israel ear juõn emaan ‘ekar ñõn buruen.’ (1 Samuel 13:14) David ear jab bere kin kien ko rewãnik an Jehovah, im ear jab kõnan bwe en anemkwoj jen Anij. Ilo ien ko kajjojo David ear kõmman bwid, ear kwalok bwid eo an, mõnõnõ in bõk kaje im kajimwe mour eo an. David ear juõn armij etiljek. Ejjab juõn men in meletlet ke bwe jen einwõt e, elaptata ñe jej kõmman bwid?
Mour eo an David ej likit juõn joñok ealikar bwe kile iroij bõtata eo an Jehovah ej melelen bõk kien ko An kin men ko remõn im nana im kate kij ñan lori einwõt ro rej debij air tiljek ñan e. Men in jemaroñ kõmmane. Emaroñ lap ad kamolol kin men ko jar katak kaki ilo book in Samuel, kinke, ilo mol ej mour im kajur wõt.—Dri Hibru 4:12.
[Kamelele ko itulal]
a Meñe Samuel ear jab jeje book in, rar je ilo etan kinke book kein ruo an Samuel rar juõn wõt book mokta ilo Jeje ko ilo kajin Hebrew. Samuel ear je enañin aolepen book in Juõn Samuel.
[Pija eo ilo peij 28]
Ilo an kememej wõt kin wõn eo ear jitõñ e bwe en king ear jibañ David bwe en ettã buru wõt
[Pija ko ilo peij 30]
“I naj kajutõk nana nae yuk jen mweo imõm”
Bath-sheba
Tamar
Amnon