Kwomaroñ ke Emmakit ñõn Ijoko Elaplok Aikwij Dri Kwalok Nan Ie?
“Mour eo am ear jokõne ke kimar jokwe ilo Amerika ak kimar inebata bwe jitõb in arõk mweiuk eo ijo emaroñ kar jelet kimro im ladrik ro ruo nejimro. Kimro lio beliõ kar jerbal einwõt mejinede ro kar mokta, im kimar kõnan bar bõk wãwen mour rot in elamwan bõtab ekalõñliñ.”
KÕNAN in ear kamakit Ralph im Pam ilo 1991 ñõn bebe in jeje ñõn elõñ ra ko im kwalok kõnan eo air ñõn emmakit ñõn ijoko elaplok aikwij dri kwalok ro ie. Ra eo ilo ailiñ in Mexico ear uak im ba bwe eor juõn aikwij elap kin dri kwalok ro me remaroñ kwalok nan iben ro rej konono kajin Belle ilo ailiñ eo. Ilo mol, ra eo ear ba bwe jikin kallip in ear “mouj ilo ien marmir.” (Jon 4:35) Ejjabto tokelik, Ralph im Pam, im ladrik ro nejiiro me kar 8 im 12 yiõ ridtair ilo ien eo, rar uak ñõn nan in kir eo im jino air kapojõk in emmakit ñõn bar juõn ailiñ.
Juõn Jikin Kwalok Nan Elap
Ralph ej kememej im ba: “Mokta jen am kar ilok jen Amerika, jet ian ro jeir im jãtir me rar lemnok bwe rej jibõñ ak ilo mol rar kabwer kim ilo air ba: ‘Elukkun kauwatata ñõn emmakit ñõn bar juõn ailiñ!’ ‘Ta eo kwonaj kõmõne ñe kwoj nañinmij? Etke komij emmakit ñõn juõn jikin rej konono kajin Belle ie ñõn kwalok nan? Armij ro ijo me rej konono kajin Belle reban mõnõnõ in roñjake mol eo!’ Bõtab, kimar jek ilo buruem bwe kim naj etal. Ilo mol, kimar jab kõmõne bebe eo ñõn emmakit ilo jidimkij. Eto am kar karõk bwe kim naj kõmõne men in. Kimar kejbãrok bwe kimin jab kõmõn muri ko me enaj bõk ien ñõn kõllã, kimar kejbãrok jããn ko am, im elõñ alen kimar bwebwenato iben dron einwõt juõn baamle kin wãwen ko rebin kim maroñ jelmaiki.”
Moktata, Ralph im baamle eo an rar lolok ra eo ilo Mexico. Brother ro ijo rar kwalok juõn mab kin aolepen ailiñ eo im rar jiroñ ir, “Eñin aolepen ijo kom naj jerbal ie!” Baamle eo rar jokwe ilo San Miguel de Allende, juõn bukwon ebwe an lõñ armij ro jen ailiñ ko jet ie, im ej ber 150 mail itueañin jikin kwelok eo elap etan Mexico City. Elikin jilu yiõ in air kar ber ijo, ear jutõk juõn congregation in kajin Belle ilo bukwon eo me eor 19 dri kwalok ro ie. Kar congregation eo moktata ilo kajin Belle ilo Mexico, bõtab ear lõñ wõt jerbal ko rejañin kõmõni.
Ear or enañin juõn million armij ro jen Amerika im rej jokwe ilo Mexico. Bareinwõt, elõñ taktõ im lawyer ro, im dri jikuul in Mexico ro me rejelã kajin Belle. Ralph ear kemelele: “Kimar jar bwe en lõñlok dri kwalok ro. Aolep ien kimij kebellok mweo imwem ñõn ro jeer im jãter bwe ren jokwe ie ñe rej itok ñõn bukwon eo im ‘wate eneo’ ilo kõkkar.”—Bwin. 13:2.
Mour ilo Lamwan ñõn Kalaplok Kwonair ilo Jerbal in Kwalok Nan
Ejjabto tokelik elõñ brother im sister ro me rar kõnan kalaplok kwonair ilo jerbal in kwalok nan rar itok. Ibwiljin rein kar Bill im Kathy, ro rar itok jen Amerika. Iomin 25 yiõ ko irro kar jerbal ilo jikin ko elap aikwij dri kwalok nan ie. Rar lemnok in katak kajin Spanish, bõtab ear oktõk bebe eo air elikin air kar emmakit ñõn Ajijic, bukwon eo ej ber turin Lake Chapala, juõn jikin emõn me ro emwij air retire jen Amerika rej jokwe ie. Bill ej kemelele, “Ilo Ajijic, kimar kalaplok am bukot armij ro rej konono kajin Belle me rekõnan katak mol eo.” Iloan wõt yiõ ko ruo elikin air kar emmakit ñõn bukwon eo, Bill im Kathy rar mõnõnõ in lo an jutõk congregation eo kein karuo ilo kajin Belle ilo Mexico.
Ken im Joanne jen Canada rar kõnan juõn mour elamwan ñõn air maroñ kalaplok air ien ñõn jerbal in kwalok nan kin Ailiñ eo. Irro im ledrik eo nejiiro rar bareinwõt emmakit ñõn Mexico. Ken ej ba, “Ej bõk juõn ien eaitok ñõn iminene in jokwe ilo juõn jikin me ejelok dren bwil, jarom, ak telephone iomin elõñ ran ko.” Bõtab, bõk kwonam ilo jerbal in kwalok nan ear unjen lõñliñ eo am. Ejjabto tokelik kar jitõñ Ken bwe en juõn ministerial servant im ruo yiõ ko tokelik ear erom juõn elder. Ilo jinoin, ear bin ñõn Britanny, jiroñ eo nejiiro ñõn ber ilo juõn congregation in kajin Belle edrik im eiet wõt jodrikdrik ie. Bõtab, elikin an kar jibõñ ilo jerbal in ekkal Mon Kwelok ko, ear maroñ jela kajen elõñ ilo aolepen ailiñ eo im ejaak juõn jimjera ebak ibeir.
Patrick im Roxanne jen Texas ilo Amerika, rar lukkun mõnõnõ ke rar roñ bwe eor juõn jikin elap aikwij ie ejjab lukkun etolok, ijo me eor armij ro rej konono kajin Belle ie. Patrick ej ba: “Elikin am kar etal ñõn Monterrey, juõn bukwon tueañ turear in Mexico, kimar kile bwe Jeova ear tel kim ñõn jibõñ ijo.” Iomin lailim wõt ran rar maroñ wiakake imweo mweier ilo Texas im etal ñõn bukwon eo. (Jerb. 16:9) Ear jab biruru ñõn kabwe aikwij ko air ilo Mexico, bõtab iomin ruo wõt yiõ, rar lõñliñ ke rar lo an juõn kumi edrik lõñlok jen 17 Dri Kennan ro an Jeova ñõn juõn congregation im eor 40 dri kwalok ro ie.
Bar ruo dri belele etair Jeff im Deb rar kõmõn bwe en lamwan mour ko air ñõn kalaplok ijo kwonair ilo jerbal in kwalok nan. Rar wiakake imweo imweir elap ilo Amerika im emmakit ñõn juõn apartment edrik ilo Cancún, juõn jikin kwelok iturear ilo Mexico im ej ber turin lojit. Moktalok, rar iminene in ber ilo kwelok ko relap ilo moko rej kajerbal air-condition im ebak ñõn mweo imweir. Kiõ rej aikwij in ettõr iomin drualitõk auõ ñõn ber ilo kwelok ko relap ilo kajin Belle ilo juõn imõn ikkure ekilep im ejelok bõrwoj in. Bõtab rar juburueir ke rar lo an jutõk juõn congregation ilo Cancún me eor 50 dri kwalok ro ie.
Jet jeer im jãter jen Mexico rar bareinwõt jino air jibõñ ilo jerbal in kwalok nan ilo kajin Belle. Ñõn wanjoñok, ke Rubén im baamle eo an rar roñ bwe ear jutõk congregation eo moktata ilo kajin Belle ilo San Miguel de Allende im aolepen ailiñ in Mexico ear jikin kwalok nan eo an congregation in, rar kõmõn juõn bebe ilo mõkõj ñõn etal im jibõñ. Melelen men in bwe rar aikwij in katak kajin Belle, kamineneik ir kin juõn mõnit eoktõk, im itoitak ñõn jikin ko retolok einwõt 500 mail kajuju wik ñõn ber ilo kwelok ko. Rubén ej bwebwenato: “Kimar lo lõñliñ ilo am kar kwalok nan iben dri ailiñ ko jet me eto air ber ilo Mexico ak rej kab roñ ennan eo kin nuuj eo emõn ilo kajin eo air mõke. Jet rar jõñ ke rar kwalok air kamolol ñõn kim.” Elikin air kar jibõñ ilo congregation eo ilo San Miguel de Allende, Rubén im baamle eo an rar ilok im pioneer ilo bukwon in Guanajuato me ej ber iolapen Mexico im ilo jikin in rar jibõñ kajutõk juõn congregation in kajin Belle me eor 30 dri kwalok ro ie. Ranin, rej jerbal iben juõn kumi in kajin Belle ilo Irapuato, juõn bukwon ebak ñõn Guanajuato.
Kwalok Nan Iben Ro Ebin Tõbar Ir
Kobalok iben armij in ailiñ ko jet, elõñ dri Mexico ro me rej konono kajin Belle. Ekkã an bin ñõn konono kin ennan eo kin Ailiñ eo ibeir kinke rej jokwe ijoko jikin dri mweie me dri jerbal ro rej lale mweo ekkã air kebellok kejem ko. Ak elañe dri mweo ej kebellok kejem eo, remaroñ jab kõnan roñjake kinke rej watõk Dri Kennan ro an Jeova einwõt juõn kumi edrik me ear kajenolok ir mõke jen juõn kabuñ. Bõtab, ñe Dri Kennan ro an Jeova jen ailiñ ko jet rej kebak dri mweo, jet iair rej mõnõnõ in roñjake.
Lemnok kin wanjoñok eo kin Gloria ilo bukwon in Querétaro me ej ber iaolepen Mexico. Ear kemelele: “Dri Kennan ro an Jeova me rej konono kajin Spanish rar kennan iba mokta ak iar jab roñjake ir. Bõtab, ke baamle eo aõ im ro mõta rar jino iion abañ, iar buromõj im jino kebak Anij ilo jar im eowore bwe en jibõñ iõ ñõn lo mejelan abañ eo. Ejjabto tokelik, juõn kõra ej konono kajin Belle ear lotok kim. Ear kajitõk elañe eor juõn ilo mweo ej konono kajin Belle. Kinke liin ear itok jen ailiñ ko jet, iar kõnan jela kin e im iar ba ñõn e bwe iar konono kajin Belle. Ke ear konono, iar lemnok, ‘Ta eo dri Amerika in ej kõmõne ilo bukwon in aõ?’ Bõtab emwij aõ kar kajitõk iben Anij bwe en letok juõn kakõle. Inem bwelen armij in ear itok jen ailiñ ko jet ej uak eo an Anij kin jar eo aõ.” Gloria ear mõnõnõ in katak Baibel im emõkõj an wõnmanlok im baptais meñe baamle eo an ear jumae e. Ranin, Gloria ej juõn regular pioneer, im leo belen im ladrik eo nejin rej bareinwõt korijer ñõn Jeova.
Jinekjij ko ñõn Ro Rej Kalaplok Ijo Kwonair ilo Jerbal in Kwalok Nan
Emol bwe eor abañ ko jemaroñ jelmaiki ñe jej etal im jibõñ ilo jikin ko me elaplok air aikwij dri kwalok ro ie, bõtab elõñ jinekjij ko. Ralph, eo kar konono kake ilo jinoin katak in ear ba: “Kimar katak iben armij ro jen Britain, China, Jamaica, Sweden, im bareinwõt reutiej ro jen Ghana. Jet ian dri katak ro rar jino jerbal in kwalok nan full-time. Iomin elõñ yiõ ko, baamle eo am ear lo an jutõk jiljilimjuõn congregation in kajin Belle. Ladrik ro ruo nejimro rar jino pioneer ibemro im kiõ rej jerbal ilo Bethel eo ilo Amerika.”
Ranin, eor 88 congregation in kajin Belle ilo Mexico im bareinwõt elõñ kumi ko jet. Ta eo ear kõmõn bwe en mõkõj an or edreklok rot in? Elõñ ian armij ro rej konono kajin Belle ilo Mexico rejañin kar konono iben Dri Kennan ro an Jeova. Ro jet rar roñjake kinke rar jab lo ijjibed eo me enaj kar kabwijrõk ir elañe rar ber ilo kabijukneir. Im ro jet rar katak Baibel kinke emwij air retire im eor air ien ñõn kalaplok air jela kin Anij. Bareinwõt, elõñlok jen juõn mõtõn jilu in dri kwalok ro ilo congregation ko ilo kajin Belle rej pioneer, im men in ej kalaplok kijejeto im edreklok eo an congregation ko.
Jerammõn ko Rej Ber Imam
Ejelok berre bwe elõñlok armij ibelakin lõl renaj mõnõnõ in roñjake ennan eo kin Ailiñ eo ñe jej kwalok nan ñõn ir ilo kajin eo air mõke. Inem ej menin kõkãtõk ñõn lo an elõñ ro jeer im jãter, ro redrik im ro reridto, ro rejañin mare im ro emwij air mare mõnõnõ in emmakit ñõn ijoko elaplok aikwij dri kwalok nan ie. Emol bwe remaroñ iion abañ ko rebin, bõtab wãwen kein redrik ñe keiri iben mõnõnõ eo rej bõke ñe rej lo an ro emol burueir mõnõnõ in roñjake mol ko jen Baibel eo. Kwomaroñ ke kõmõn oktõk ko me renaj kamaroñ yuk ñõn emmakit ñõn juõn jikin ilo ene eo kwoj ber ie ak ilo juõn ailiñ etolok me elaplok aikwij dri kwalok nan ie?a (Luk 14:28-30; 1 Kor. 16:9) Elañe aet, kwomaroñ liki bwe kwonaj bõk elap jerammõn.
[Kamelele itulal]
a Ñõn bõk melele ko relaplok ikijen jibõñ ilo jikin ko elaplok aikwij ie, lale Ar Jerbal ñõn Ailiñ eo an March 2007, peij 5-6.
[Bo̦o̦k eo ilo peij 21]
Armij Ro Rej Kile An Ro Emwij Air Retire Mõnõnõ
Beryl ear emmakit jen Britain ñõn Canada. Ke ear ber ijo, ear jerbal einwõt juõn jeban elõñ business ko. Liin ear bareinwõt erom juõn eo elukkun jela kilen ettõr kin ors im kar kãlet e bwe en ikkure ñõn Canada ilo Olympic eo ilo 1980. Elikin an retire ear emmakit ñõn Chapala ilo Mexico im ekkã an Beryl im leo belen mõña ilo jikin mõña ko. Ke ear kile an armij ro emwij air retire me rej konono kajin Belle lukkun mõnõnõ, ear kwalok kajen im kajitõk ibeir ta eo rej kõmõne ilo Mexico. Enañin aolep ien, ian aolep ro rej mõña ijo im remõnõnõ rej Dri Kennan ro an Jeova. Beryl im leo belen rar lemnok bwe elañe mõnõnõ im unin mour ej itok jen ar jela Anij, ir bareinwõt rekõnan bar jela kajen. Elikin an kar ber ilo kwelok ko an dri Kristian ro iomin elõñ aliñ ko, Beryl ear mõnõnõ in jino katak Baibel. Beryl ear jerbal einwõt juõn pioneer iomin elõñ yiõ.
[Bo̦o̦k eo ilo peij 22]
“Ej Juõn Jerammõn bwe Rein Rej Ber Ibem”
Ro jeer im jãter rej jokwe ijoko elap aikwij dri kwalok nan ie rej kamolol kin ro rar emmakitlok ñõn jikin kein bwe ren jibõñ. Juõn ra ilo ailiñ in Caribbean ear je: “Elañe buki ian rein jen ailiñ ko jet me rar itok im jibõñ rej rol, men in emaroñ kõmõn bwe congregation ko ren jab kajur einwõt kar mokta. Ej juõn jerammõn bwe rein rej ber ibem.”
Nan in Anij ej ba bwe “kora ro rej kwalok e, juõn jar elap.” (Sam 68:11) Kin men in, jejjab bwilõñ kin unin elõñ sister ro rejañin mare rej emmakit ñõn ailiñ ko jet bwe ren kalaplok air jerbal in kwalok nan. Sister rein rej karmijete ir mõke rej juõn unjen jibõñ elap. Juõn ra ilo Europe ej kwalok: “Ilo elõñ congregation ko, elõñlok jen jimõtõn dri kwalok ro rej sister. Enañin aolepeir rekãl ilo mol eo, bõtab sister ro rejañin mare im rej pioneer me rar itok jen ailiñ ko jet elap air jibõñ ilo air kamineneik ro rekãl. Sister rein rar itok jen ailiñ ko jet rej juõn men in letok eaurõk ñõn kim!”
Ewi wãwen an sister rein watõk jerbal eo air ilo ailiñ ko jet? Angelica, juõn sister 30 jima an yiõ me ej jerbal einwõt juõn pioneer ilo ailiñ ko jet im ejañin mare ej ba: “Elõñ melejoñ ko. Ilo juõn jikin iar emmakit ñõn e, ran otemjej iar aikwij etetal ilo ial ko elap birikõt ie. Bareinwõt ear kaburomõj iõ ke iar lo an elõñ armij iñtan. Bõtab ear juburuõ kin aõ kar jiboñ armij ilo jerbal in kwalok nan. Bareinwõt, nan in kamolol ko an sister ro ijo me ekkã air kwaloki ñõn iõ kin aõ kar etal im jibõñ ir ear lukkun jelet buruõ. Juõn sister ear ba ñõn iõ bwe joñok eo aõ kin aõ kar emmakit ñõn ailiñ eo an ñõn jerbal einwõt juõn pioneer ear kamakit e ñõn pioneer.”
Sue, juõn pioneer me 50 jima an yiõ ej ba: “Ejelok berre bwe kwonaj iion abañ ko, bõtab jejjab maroñ keiri men kein iben jerammõn ko kwonaj bõki. Jerbal in kwalok nan ekamõnõnõ! Kinke elap aõ jerbal in kwalok nan iben sister ro redrik, ij bwebwenato ibeir kin men ko iar katak jen Baibel im buk ko ar kin wãwen jemaroñ kijenmij iomin wãwen ko rebin. Ekkã air jiroñ iõ bwe joñok eo aõ ikijen kijenmij kin abañ ko iomin elõñ yiõ ko einwõt juõn pioneer ejañin mare ej jiboñ ir ñõn lo bwe ir bareinwõt remaroñ bõk anjo iomin melejoñ ko ilo mour ko air. Aõ jibõñ sister rein ear letok juõn eñjake in juburu im kile bwe elap tõbrõk ko iar kõmõni.”
[Mab eo ilo peij 20]
(Ñan lale pija eo, jouj im lale ilo bok eo)
MEXICO
Guanajuato
Irapuato
Chapala
Ajijic
Lake Chapala
Monterrey
San Miguel de Allende
Querétaro
MEXICO CITY
Cancún
[Pija eo ilo peij 23]
Jet rar lo lõñliñ ilo air kwalok nan iben ro rej itok jen ailiñ ko jet me rej kab roñ kin nuuj eo emõn