Karejar ñan Anij Eo Ej Kanemkwoj Eok

“Bwe eñin yokwe Anij, bwe jen kõjparok kien ko An; im kien ko An re jab eddo.”​​—1 JON 5:⁠3.

KWÕMAROÑ KE UWAAK?

Ta eo Setan ekõn̦aan bwe jen l̦õmn̦ak kake kõn men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani?

Etke jej aikuj kõm̦m̦an jokãlõt ko rem̦m̦an kõn kain rot armej ro jen m̦õttaik er?

Ta eo enaaj jipañ kõj tiljek wõt ñan Anij, eo ej kõtl̦o̦k ad make pepe im kõm̦m̦ani kõn̦aan ko ad rem̦m̦an?

1. Ewi wãween Jeova ej kõjerbal maroñ eo an? Ta eo ear kõtl̦o̦k an Adam im Iv kõm̦m̦ane?

JEOVA wõt ewõr an maroñ ñan kõm̦m̦ani men ko ekõn̦aan im ejjel̦o̦k juon emaroñ bõbraiki ak kabõjrake. Bõtab, aolep iien ej kõjerbal maroñ in an ilo wãween eo ejim̦we. Jeova ejjab bo̦o̦je ri karejar ro an ta ko ren kõm̦m̦ani ak ej kõtl̦o̦k bwe ren pepe ñan er make im kõm̦m̦ani men ko rekõn̦aan me rejim̦we. Ñan waanjoñak, Adam im Iv rar maroñ kõm̦m̦ane aolep men ko rekõn̦aan. Bõtab, ear wõr juon wõt men Anij ear jiroñ erro ñan jab kõm̦m̦ane. Ear jiroñ erro ñan jab m̦õñã jãn leen “wõjke in jel̦ã em̦m̦an im nana.” (Jenesis 2:​17) Innem, elukkuun alikkar bwe ear wõr aerro maroñ ñan kõm̦m̦ani men ko rekõn̦aan im bar kõm̦anm̦an ankilaan Anij.

2. Etke Adam im Iv rar oktak im ri kam̦akoko ñan jerawiwi?

² Etke Anij ear kõtl̦o̦k bwe Adam im Iv ren maroñ pepe ñan erro make im kõm̦m̦ani men ko rekõn̦aan? Eokwe, ej kõnke ke Jeova ear kõm̦anm̦an erro, ear likũt jel̦ãl̦o̦kjen̦ ippãer ñan jel̦ã kããlõt men eo ejim̦we. Bareinwõt, ear kõm̦anm̦an erro ilo wãween wõt e. Kõn men in, kõnke Anij eo ear kõm̦anm̦an erro, ren kar kwal̦o̦k aerro yokwe e ilo aerro kõm̦m̦ane men eo ejim̦we. Eñin men eo Anij ear kõtmãne bwe erro en kar kõm̦m̦ane. (Jenesis 1:27; Rom 2:​15, UBS) Bõtab, ekabũrom̦õjm̦õj bwe Adam im Iv rar jab kwal̦o̦k aerro kam̦m̦oolol ñan Ri Kõm̦anm̦an eo aerro ke ear kõtl̦o̦k bwe en wõr aerro maroñ ñan make pepe. Ijello̦kun aerro kwal̦o̦k kam̦m̦oolol, erro ar kõn̦aan make peek ta eo ejim̦we im ebõd. Erro ar l̦õmn̦ak bwe men in enaaj kar bõktok el̦apl̦o̦k jeraam̦m̦an ñan erro make. Ak ilo m̦ool, pepe in erro ar kõm̦m̦ane ear bõktok jerata ñan erro jim̦or, ekoba ajri ro nejier. Ta jerata in rar make bõktok iooer? Rar oktak im ri kam̦akoko ñan jerawiwi, eñin unin ej wõr eñtaan im mej.​—Rom 5:⁠12.

3, 4. Ta eo Setan ekõn̦aan bwe jen l̦õmn̦ak kake kõn men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani?

³ El̦aññe Setan ear maroñ kareel armej ro ruo reweeppãn im elõñ enjel̦ ro bwe ren kõjekdo̦o̦n tõl eo an Anij, alikkar bwe emaroñ bar kõm̦m̦ane men in ñan kõj. Jerbal ko retao an Setan rejañin oktak ñan rainin. Ekõn̦aan bwe jen l̦õmn̦ak bwe elukkuun pen men ko Anij ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Setan ebar kõn̦aan bwe jen l̦õmn̦ak bwe jeban limo im m̦õn̦õn̦õ el̦aññe jej karejar ñan Anij. (1 Jon 5:3) Eñin ej l̦õmn̦ak eo an elõñ armej ilo jukjuk im pãd in im el̦aññe ekutkut ad aetõl er, jemaroñ oktak im bõk ejja wõt l̦õmn̦ak in aer. Juon jeid im jatid jiroñ me 24 an iiõ ear ba bwe kõm̦m̦ao ko renana rar lukkuun jelõt e. Jiroñ in ear jook in kwal̦o̦k an oktak jãn jodrikdrik ro jet. Kõn men in, ear kõm̦m̦ane men ko jodrikdrik rein rar kõm̦m̦ani im ej mour in l̦õñ. Bõlen kwe bareinwõt kwaar lo im kile bwe emaroñ l̦ap an ro jej m̦õttaik er jelõt kõj.

⁴ Ekabũrom̦õjm̦õj bwe emaroñ bar wõr kõm̦m̦ao ko renana ilowaan eklejia eo. Juon likao jeid im jatid ear ba bwe jet iaan ro m̦õttan ilo eklejia eo rar jerãik ro me rar jab karejar ñan Jeova. Ke ear l̦apl̦o̦k an likao in aetõle rein m̦õttan, ear bareinwõt l̦apl̦o̦k an ãinwõt er. Likao in ej ba: ‘Ear jakol̦o̦k aõ epaake Jeova. Iar jab m̦õn̦õn̦õ ke iar pãd ilo kweilo̦k ko im ejeja aõ kar kwal̦o̦k naan. Eñin kar iien eo iar jino kile bwe ij aikuj bõjrak jãn aõ aetõle ro m̦õtta!’ Kwõj ke kile im lo bwe ro kwõj aetõl er el̦ap aer jelõt eok? Eokwe, jen etale juon bwebwenato ilo Baibõl̦ me emaroñ jipañ kõj rainin.​—Rom 15:⁠4.

EAR KAREEL BŨRUEER

5, 6. Ewi wãween an kar Absalom m̦on̦e ro jet? Ear ke lo tõprak ilo kõttõpar in an?

⁵ Elõñ bwebwenato ko ilo Baibõl̦ kõn ro me jet rar aetõl er innem iioon jorrããn. Juon iaaer ej Absalom, l̦eo nejin Kiiñ Devid. Absalom ear juon eo ekanooj in wũlio. Ãinwõt Setan, Absalom ear kõtl̦o̦k wõt bwe kõn̦aan eo an enana en eddek ilo bũruon. Ear kõn̦aan bwe e eo en kiiñ ijello̦kun jemen. Bõtab, ear jab tõllo̦kũn Absalom bwe en kiiñ.a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) L̦ein ear kajjioñ in kõttõpare kõn̦aan in an ilo an m̦on̦e armej ro ñan tõmak bwe kiiñ eo ejjab kõn̦aan jipañ er ak e ekõn̦aan jipañ er. Ãinwõt kar Tepil̦ eo ilo jikin kallib in Iden, Absalom ear kõm̦m̦an an armej ro l̦õmn̦ak bwe ear kea kake er. Ilo ejja iien eo wõt, l̦ein ear kwal̦o̦k naan ko rejjab m̦ool kõn jemen.​—2 Samuel 15:​1-5, UBS.

⁶ Absalom ear ke lo tõprak ilo kõttõpar in an? Eokwe jejel̦ã bwe ear lo jidik tõprak kõnke Baibõl̦ ej ba bwe ‘ear kareel bũruon’ armej ro ilo Israel. (2 Samuel 15:​6, UBS) Ear m̦on̦e elõñ armej, bõtab ilo jem̦l̦o̦kin ear lo jerata. Kõn an kar utiej bũruon, men in ear tõl e ñan mej im elõñ to̦ujin armej rar bar mej kõn aer kar tõmak im po ippãn Absalom.​—2 Samuel 18:​7, 14-17.

7. Ta ko jemaroñ katak jãn bwebwenato eo kõn Absalom? (Lale pija eo ilo peij 19.)

⁷ Etke ear pidodo an Absalom m̦on̦e Ri Israel ro? Bõlen kõnke ear em̦m̦an ippãer men ko Absalom ear kallim̦uri er bwe enaaj kõm̦m̦ani. Ak emaroñ kõnke rein rar reel kõn an kar lukkuun wũlio. Jejjab lukkuun jel̦ã ta un eo ak eñin men eo jejel̦ã kake: Jejel̦ã bwe armej ro rar jab tiljek ñan Jeova im ñan eo ear kããlõte bwe en kiiñ. Rainin, Setan ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kõjerbal armej ñan kajjioñ in m̦on̦e ri karejar ro an Jeova ãinwõt an kar kõjerbale Absalom. Armej ro remaroñ ba bwe elukkuun pen men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Ak remaroñ ba bwe el̦apl̦o̦k an ro rejjab karejar ñan Jeova limo im m̦õn̦õn̦õ. Ñe kwõj roñ men kein, kwõnaaj ke kile bwe riab men kein im kwõnaaj ke dãpij wõt am̦ tiljek ñan Anij? Kwõnaaj ke kile bwe “kien eo eweeppãn” wõt an Jeova ak kien Kũraij, emaroñ jipañ kõj bwe jen m̦ool in m̦õn̦õn̦õ im bwe en em̦m̦an mour eo ad? (Jemes 1:​25, UBS) El̦aññe aet, eokwe kwal̦o̦k bwe kwõj kaorõk kien in eweeppãn innem kõjerbal maroñ eo am̦ ñan kõm̦m̦ani pepe ko im kõn̦aan ko am̦ ilo wãween eo ej kabuñbũruon Jeova.​—Riit 1 Piter 2:​16.

8. Ñe armej ro rejjab pokake kien ko an Jeova reban lo m̦õn̦õn̦õ. Kwal̦o̦k jet waanjoñak ko.

⁸ Ro el̦aptata an Setan kõn̦aan m̦on̦e er ej jodrikdrik ro. Juon jeid im jatid m̦aan 30 jim̦a an iiõ ej ba bwe ke ear juon jodrikdrik, ear jab l̦õmn̦ak bwe kien ko an Jeova rar kõjparok e. Ear l̦õmn̦ak bwe kien ko an Jeova rar kamoik an kõm̦m̦ani men ko ekõn̦aan im relimo. Kõn men in, ear oktak im mour in l̦õñ. Men in ear kõm̦m̦ane ear jab jipañ e ñan lo m̦õn̦õn̦õ. Ak ear ajl̦o̦k im kanooj nana an mour ium̦win elõñ iiõ. Juon jeid im jatid kõrã ear ba bwe ke ear juon jodrikdrik, ear mour in l̦õñ. Ear je im ba bwe ãlikin an kar kõm̦m̦ane men in, ear lukkuun bũrom̦õj im ear l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjãn. Ear bareinwõt ba: “Meñe emootl̦o̦k 19 iiõ kiiõ, ak ij keememej im bũrom̦õj wõt kõn men eo iar kõm̦m̦ane.” Bar juon jeid im jatid kõrã ear ba: “Ñe ij l̦õmn̦ak kõn joñan an kar l̦ap aõ kõmetak ro rejitõnbõro ippa kõn men ko iar kõm̦m̦ani, men in elukkuun l̦ap an jelõt eõ. Elukkuun ban em̦m̦an ad mour ñe Jeova ejjab buñbũruon ippãd.” Setan ejjab kõn̦aan bwe kwõn l̦õmn̦ak kõn men ko rekabũrom̦õjm̦õj kwõnaaj iiooni itok jãn kõm̦m̦an ko renana.

9. (1) Ta kajjitõk ko jej aikuj kajjitõkin kõj make kaki kõn Jeova im kien ko an kab naan in tõl ko an? (2) Etke eaorõk bwe en l̦ap ad jel̦ã kajjien Anij?

⁹ Ñe jejjab pokake Anij, jenaaj iioon jerata ãinwõt an alikkar ilo kar waanjoñak ko m̦oktal̦o̦k. Ekabũrom̦õjm̦õj bwe elõñ jodrikdrik ro ilo eklejia ko, ekoba rũtto ro, rej kab kile men in ãlikin aer kar eñtaan itok wõt jãn aer jab pokake Anij! (Galetia 6:​7, 8, UBS) Kõn men in, kajjitõkin eok make: ‘Ijel̦ã ke kõn wãween ko retao Setan ej kõjerbali ñan m̦on̦e ña? Ij ke watõk Jeova ãinwõt juon M̦õtta em̦m̦an, eo me aolep iien ej kwal̦o̦k m̦ool im ekõn̦aan bwe in lo tõprak ilo mour e aõ? Ij ke lukkuun tõmak bwe eban dãpij men ko rem̦m̦an jãn ña ekoba men ko me remaroñ jipañ eõ ñan lo m̦õn̦õn̦õ?’ (Riit Aiseia 48:​17, 18.) El̦aññe el̦ap am̦ jel̦ã kajjien Jeova, innem kwõnaaj maroñ ba aet ñan aolep kajjitõk kein. Kwõj aikuj kile bwe kien ko im naan in tõl ko ilo Baibõl̦ rej kwal̦o̦k an Jeova yokwe eok im bwe ejjab kõn̦aan bõk jãn kwe maroñ eo am̦ ñan kõm̦m̦ani pepe ko am̦ im kõn̦aan ko am̦ rem̦m̦an.​—Sam 25:​14, UBS.

JAR KÕN MÃLÕTLÕT IM POKAKE

10. Etke jej aikuj kajjioñ in anõke joñak eo an Kiiñ Solomon ke ear juon likao?

¹⁰ Ke Solomon ear juon likao wõt, ear jar ñan Jeova ilo ettã bõro im ba: “Ña ij juon ajri e dik. I jab jel̦ã ekõjkan aõ diwõj del̦o̦ñ.” Solomon ear kajjitõk ippãn Jeova bwe en jipañ e ñan pokake im bwe en mãlõtlõt. (1 Kiiñ 3:​7-9, 12) Jeova ear uwaake jar eo an em̦ool jãn bũruon. El̦aññe kwõnaaj kajjitõk kõn ejja men in wõt, Jeova enaaj bar uwaake eok, jekdo̦o̦n ñe kwõ rũtto ak kwõ dik. Ijoke, Jeova eban kajju kamãlõtlõt eok. Bõtab, enaaj kamãlõtlõt eok el̦aññe kwõnaaj lukkuun katak Naan eo an, jar bwe en lewõj kajoor eo an, im l̦oor naan in tõl ko jãn katak ko kwõj bũki ilo eklejia eo. (Jemes 1:​5, UBS) Ilo m̦ool, Jeova ej kamãlõtlõt ro doon reddik. Emaroñ kamãlõtlõt er jãn aolep ro me rejjab pokake e, ekoba “ri mãlõtlõt im ri jel̦ãl̦o̦kjen̦” ro.​—Luk 10:21; riit Sam 119:​98-100.

11-13. (1) Ta men ko raorõk jemaroñ katak jãn Sam 26:​4, Sam 1:​1, im 1 Korint 15:33? (2) Ewi wãween kwõnaaj jerbale katak kein ilo mour eo am̦?

¹¹ Jen kiiõ etale jet eoon ko me rej katakin kõj kõm̦m̦ani jokãlõt ko rem̦m̦an kõn kain rot armej ro jen m̦õttaik er. Men in enaaj jipañ kõj mel̦el̦e etke elukkuun aorõk ñan katak Baibõl̦ eo im ñan kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko jej katak bwe jen jel̦ãl̦o̦k kajjien Jeova. Sam 26:4 ej ba: “I jab jijet ippãn armej ri riab, im I jamin etal ippãn ro ri jel̦ã m̦on̦.” Sam 1:1 ej ba: “E m̦õn̦õn̦õ armej eo e jab etal ilo pepe an ro ri jerawiwi, im e jab jutak ilo ial̦ eo an ro ri nana, im e jab jijet ilo jikin jijet an ro ri kajjirere.” Im 1 Korint 15:33 ej ba: “Kõm̦m̦ao ko re nana rej kakkõt m̦anit ko rem̦m̦an.”

¹² Ta men ko raorõk jemaroñ katak jãn eoon kein? (1) Jeova ekõn̦aan bwe en jim̦we ad kããlõt ro m̦õttad. Ekõn̦aan kõjparok kõj jãn ad kõm̦m̦ani men ko renaaj ko̦kkure kõj im kõtaan eo ad ippãn. (2) Ro m̦õttad remaroñ kõm̦akũt kõj ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ak men ko renana. El̦ap an m̦ool men in. Wãween eo kar jei eoon kein rej kalikkar bwe Jeova ej kajjioñ in tõpar bũruod. Ilo eoon kein, Jeova ej kwal̦o̦k ta ko rem̦ool im ejjab kakien kõj kõn ta eo jen kõm̦m̦ane im ta eo jen jab kõm̦m̦ane. Ej ãinwõt ñe Jeova ej ba ñan kõj: ‘Erkein men ko rem̦ool. Ta eo kwõnaaj kõm̦m̦ane? Ta eo ilo bũruom̦?’

¹³ Bareinwõt, eoon kein rej kwal̦o̦k kõn men ko rem̦ool, eñin unin rej m̦ool wõt ñan rainin im armej ro remaroñ jerbali eoon kein ilo elõñ kain wãween ko rej iiooni. Kajjitõk ippam̦ kajjitõk kein: Ta wãween ko imaroñ iioon armej ro ‘rejel̦ã m̦on̦’? Ewi wãween imaroñ kõjparok bwe in jab m̦õttaik rein? (Jabõn Kõnnaan 3:32; 6:​12, UBS) Wõn “ri nana” ro Jeova ejjab kõn̦aan bwe in m̦õttaik er? (Sam 111:10; 112:1; Jabõn Kõnnaan 1:⁠7) Ta “m̦anit ko rem̦m̦an” enaaj jako aõ kõm̦m̦ani ñe ebõd aõ kããlõt ro m̦õtta? Ia eo jemaroñ bar lo “kõm̦m̦ao ko renana” ie? (2 Piter 2:​1-3) Ewi wãween am̦ naaj uwaake kajjitõk kein?

14. Ewi wãween kwõmaroñ kakõm̦anm̦anl̦o̦k wãween am̦ katak ilo Iien Kabuñ eo an Baam̦le eo?

¹⁴ Ãinwõt ad kar lale eoon ko jilu m̦oktal̦o̦k im etale mel̦el̦eir, kwõmaroñ bar lale eoon ko jet bwe kwõn maroñ mel̦el̦e kake l̦õmn̦ak eo an Anij kõn men ko jet me raorõk ñan kwe im baam̦le eo am̦.b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kom̦ ro jemen im jinen, em̦m̦an bwe kom̦win l̦õmn̦ak in etale men kein raorõk ilo Iien Kabuñ eo an Baam̦le eo ami ilo jota. Ñe kom̦ij kõm̦m̦ane men in, keememej bwe kõttõpar eo ami ej ñan jipañ kajjojo ilo baam̦le eo ñan mel̦el̦e bwe kien ko im naan in tõl ko an Anij rej kwal̦o̦k an lukkuun yokwe kõj. (Sam 119:​72) Ñe baam̦le eo am̦ ej katak ilo wãween in ippãn doon, kõtaan eo ami ippãn Jeova kab kõtaan eo ami ñan doon enaaj epaakl̦o̦k im kajoorl̦o̦k.

15. Ewi wãween kwõmaroñ jel̦ã el̦aññe kwõj pokake im mãlõtlõt?

¹⁵ Ewi wãween kwõmaroñ jel̦ã el̦aññe kwõj pokake im mãlõtlõt? Juon wãween kwõmaroñ jel̦ã ej ilo am̦ keidi l̦õmn̦ak ko am̦ ippãn l̦õmn̦ak ko an ri karejar ro retiljek an Anij ilo iien ko etto. Juon iaaer ej Kiiñ Devid. Ear je im ba: “I lañlõñ in kõm̦anm̦an ankil Am̦, O aõ Anij, aet kiõm̦ ej pãd ilowaan bũruõ.” (Sam 40:⁠8) Bareinwõt, eo ear je Sam 119 ear ba: “E nañin l̦ap aõ yokwe kien ko Am̦! I kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake ium̦win aolepen raan.” (Sam 119:​97) Alikkar bwe kwõj aikuj kate eok bwe en wõr ippam̦ yokwe rot in. Yokwe in enaaj eddekl̦o̦k wõt ippam̦ ñe kwõj kanooj katak Baibõl̦, kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kake im jar. Bareinwõt, ñe kwõj pokake kien ko an Jeova im iioon jeraam̦m̦an itok wõt jãn am̦ kõm̦m̦ane men in, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ yokwe kien ko an Jeova.​—Sam 34:⁠8.

KATE EOK KÃÃLÕT MEN KO REJIM̦WE

16. Ta ko jej aikuj kate kõj ñan tarin̦aeki bwe jen anjo̦ iooer?

¹⁶ Jãn iien ko etto, aelõñ ko rar kate er ñan bõk anjo̦ ilo iien tarin̦ae ko bwe ren jab ri kam̦akoko ñan aelõñ ko jet. Ãindein, kwõj aikuj kate eok bwe kwõn anjo̦ im jab ri kam̦akoko ñan men ko rejjab jim̦we. Kate eok ñan tarin̦aek Setan bwe kwõn anjo̦ ioon im jab l̦oor m̦antin lal̦ in. Keememej bwe kwõj aikuj bar tarin̦ae im anjo̦ ioon am̦ jab weeppãn. Bareinwõt, jab kõtl̦o̦k bwe bũruom̦ en m̦on̦e eok. (Jeremaia 17:9; Epesõs 2:​3, UBS) Kõn jipañ eo jãn Jeova, kwõmaroñ anjo̦ ioon aolep men kein. Aolep iien ñe kwõj kããlõt ñan kõm̦m̦ani men ko rejim̦we, ewõr ruo men ko rem̦m̦an renaaj wal̦o̦k. Kein kajuon, kwõnaaj kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jeova. (Jabõn Kõnnaan 27:​11) Kein karuo, kajjojo iien kwõj lo bwe am̦ pokake “kien eo eweeppãn, eo ej kanemkwoj armej” ej jipañ eok im em̦m̦an ñan kwe, eokwe enaaj l̦apl̦o̦k wõt am̦ kõn̦aan kate eok ñan pãd wõt ilo ial̦ eo ej tõll̦o̦k ñan mour indeeo. Ilo raan ko rej pãd im̦aan, enaaj l̦apl̦o̦k am̦ maroñ kõm̦m̦ani pepe ko im kõn̦aan ko am̦ rem̦m̦an. Eñin kallim̦ur eo an Jeova ñan ro rej tiljek ñan e.​—Jemes 1:​25, UBS; Matu 7:​13, 14.

17. Ñe jej jirilo̦k im kõm̦m̦an bõd, etke jejjab aikuj ebbeer? Ewi wãween Jeova ej jipañ kõj ñe jej jirilo̦k im kõm̦m̦an bõd?

¹⁷ Em̦ool bwe jet iien kõj aolep jej jirilo̦k im kõm̦m̦an bõd. (Ekklisiastis 7:​20) Ñe ewal̦o̦k men in ñan kwe, eokwe kwõn jab ebbeer im l̦õmn̦ak bwe ejjel̦o̦k tokjem̦. El̦aññe kwõj jirilo̦k im kõm̦m̦ane juon men ebõd, eokwe kajjioñ kajim̦weiki meñe men in enaaj kitibuj am̦ kappok jipañ jãn em̦m̦aan ro rej lale eklejia eo. Jemes ear je bwe aer “jar in tõmak enaaj kõmour ri nañinmej eo, im Irooj enaaj kejerkak e; im el̦aññe e kar kõm̦m̦an jerawiwi ko, naaj jeorl̦o̦k jãn e.” (Jemes 5:​15) Jab mel̦o̦kl̦o̦k bwe el̦ap an Anij tũriam̦o im bwe e eo ear kõn̦aan bwe kwõn kobal̦o̦k im pãd ilo eklejia eo. Etke? Ej kõnke ear lo men ko rem̦m̦an kõn kwe. (Riit Sam 103:​8, 9.) Iien otemjej Jeova enaaj jipañ eok toõn wõt am̦ kate eok ñan karejar ñan e kõn juon bõro em̦ool.​—1 Kronikel 28:​9, UBS.

18. Ta eo kwõj aikuj kõm̦m̦ane bwe Jeova en kõjparok eok?

¹⁸ Ilo boñõn eo m̦okta jãn an kar Jijej mej, ear jar ippãn rijjelõk ro 11 an retiljek im ear kajjitõk ippãn Jemen bwe en kõjparok er. Jijej ear ba naan kein jejamin mel̦o̦kl̦o̦ki: “Kwõn kõjparok er jãn eo e nana.” (Jon 17:​15) Ãinwõt an kar Jijej kaorõk rijjelõk ro an, ej bar kaorõk rũkal̦oor ro an rainin. Kõn men in, jemaroñ lõke Jeova bwe enaaj uwaake jar eo an Jijej ilo an kõjparok kõj ilo iien kein reppen. Jabõn Kõnnaan 2:​7, 8 ej ba bwe Jeova ej ãinwõt juon tõrak ñan ro rej tiljek ñan e im ej “kõjparok ial̦ an ro doon rem̦m̦an.” Em̦ool bwe ejjab aolep iien epidodo ñan pokake men ko Jeova ekõn̦aan bwe jen kõm̦m̦ani. Bõtab, ro wõt im rej pokake Jeova renaaj bõk mour indeeo im renaaj maroñ erom ro nejin. (Rom 8:​21, UBS) Jab kõtl̦o̦k bwe ro jet ren m̦on̦e eok ñan jab pokake!

[Kamelele eo itulal]

[Pija ilo peij 19]

Ewi wãween jemaroñ kile ro rainin me rej ãinwõt Absalom im kõjparok kõj jãn er?