“Kwaar Kõm̦m̦ane Men in kõn Am̦ Kããlõt im Am̦ Kõn̦aan”

1. Ta eo ear kõm̦m̦an bwe Jijej en “lañlõñ”? (Lale pija eo itulõñ.)

KWÕMAROÑ ke pijaikl̦o̦k am̦ lo an Jijej Kũraij “lañlõñ”? Bõlen kwõj lo an ettoñ dikdik im mejãn lem̦õn̦õn̦õ. Ta eo ekar kõm̦m̦an bwe en l̦ap an m̦õn̦õn̦õ? Kõnke ilo iien in ej kab m̦õj an jilkinl̦o̦k 70 iaan rũkal̦oor ro an bwe ren kwal̦o̦k kõn ennaan eo em̦m̦an kõn Aelõñ eo an Anij. Ear kijooror in lale ejet aer kar ilo̦k im kwal̦o̦k naan. Elõñ armej ro rar lukkuun jum̦ae im dike ennaan eo em̦m̦an. Jet iaan rein rej skraib im Parisi ro me remãlõtlõt im el̦ap jel̦ãl̦o̦kjen̦ ippãer. Rar kõm̦m̦an bwe ro jet ren reilal̦l̦o̦k ñan Jijej im watõke ãinwõt juon rũkaam̦tõ im bwe rũkal̦oor ro an “rettã im rar jab katak ilo jikuul̦.” (Jerbal 4:13, UBS; Mark 6:3, UBS) Meñe ãindein, ak ke rar jepl̦aak jãn aer kwal̦o̦k naan, rar lukkuun m̦õn̦õn̦õ. Rar kwal̦o̦k naan meñe rar iioon jum̦ae im matõrtõr jãn armej ro, ekoba enjel̦ ro renana! Ta eo ear kõm̦m̦an bwe ren peran im lo lañlõñ?​—Riit Luk 10:1, 17-21.

2. (1) Ewi wãween an rũkal̦oor ro an Jijej ãinwõt ajri ro? (2) Ta eo ear kamaroñ rũkal̦oor ro an Jijej bwe ren maroñ mel̦el̦e kõn katak ko rem̦ool im rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦?

² Jijej ear ba ñan Jeova: “O Jema, Irooj in lañ im lal̦! Ij kam̦m̦oolol eok kõnke kwaar kwal̦o̦k ñan ro rijaje [ajri jiddik, NW] men eo kwaar n̦ooje jãn ro rũmmãlõtlõt im jel̦ãl̦o̦kjen̦. Aet, Jema, kwaar kõm̦m̦ane men in kõn am̦ kããlõt im am̦ kõn̦aan.” (Matu 11:25, 26, UBS) Ke Jijej ear ba men in kõn rũkal̦oor ro an, ejjab mel̦el̦e eo an in bwe er ajri jiddik. Ak ear ba men in kõnke ear jel̦ã bwe rein rej ãinwõt ajri ro ñe keidi ippãn ro me el̦ap jel̦ãl̦o̦kjen̦ ippãer im rej watõk bwe remãlõtlõt jãn ro jet. Jijej ear katakin rũkal̦oor ro an bwe ren ãinwõt ajri, ilo aer kwal̦o̦k wõt an ettã bũrueer im jet ro me epidodo katakin er. (Matu 18:1-4) Ta tokjãn aer kar kõttãik bũrueer? Jeova ear kõjerbal kajoor eo an ñan jipañ er bwe ren maroñ mel̦el̦e kõn katak ko rem̦ool im rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦. Bõtab, rũtõl in kabuñ ko an RiJu ro me rar reilal̦l̦o̦k ñan rũkal̦oor ro, rekabde pilo kõn an utiej bũrueer im kõn an Setan tõlpiloik er.

3. Ta eo jenaaj katak kake ilo katak in?

³ Eñin unin Jijej ear lukkuun l̦ap an m̦õn̦õn̦õ! Ear m̦õn̦õn̦õ kõnke ear lo an Jeova kwal̦o̦k l̦o̦k katak ko rem̦ool im rem̦wilal̦ ñan ro ettã bũrueer bwe ren mel̦el̦e kaki, jekdo̦o̦n ñe rar jikuul̦ ak jab. Eñin ej kõn̦aan eo an Anij ñan katakin armej ro, im ejjañin oktak men in. Ewi wãween an Anij kaalikkar bwe ekõn̦aan wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katakin kõj bwe jen mel̦el̦e kõn katak ko rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦? Ilo katak in, jenaaj katak kõn wãween an Jeova kaalikkar katak ko rem̦ool im rem̦wilal̦ ilo Baibõl̦ ñan armej ro ettã bũrueer ilo raan kein.

KWAL̦O̦K KATAK KO REM̦OOL IM M̦WILAL̦ ÑAN ARMEJ OTEMJEJ

4. Etke Naan in Keeañ eo em̦õj kapidodoikl̦o̦k kobban ej juon menin letok em̦m̦an?

⁴ Jãn iiõ ko m̦aantak ñan kiiõ, katak ko jej bũki jãn doulul in an Jeova rej alikkarl̦o̦k wõt im pidodo ñan mel̦el̦e kaki. Jen lale jilu waanjoñak ko kõn men in. Waanjoñak eo kein kajuon ej Naan in Keeañ eo me em̦õj kapidodoikl̦o̦k kobban (simplified edition).a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Bok in ej juon menin letok ñan jipañ ro me rejjab lukkuun jel̦ã riit ak ro me epen aer mel̦el̦e kake kajin eo me rej riit jãne. Em̦m̦aan ro me ewõr aer baam̦le rej lo bwe epidodol̦o̦k an ajri ro nejier mel̦el̦e kõn katak ko ilo Naan in Keeañ. Elõñ ro jeid im jatid rar jeje lõta ñan kwal̦o̦k aer kam̦m̦oolol kõn wãween in. Juon jeid im jatid kõrã ear je im kwal̦o̦k bwe m̦okta ekõn jab uwaak ilo iien katak Naan in Keeañ kõnke ekõn mijak. Bõtab kiiõ ejjab mijak! Kõn an kiiõ pidodo Naan in Keeañ eo ñan mel̦el̦e kake, men in ear jipañe. Ear ba: “Kiiõ elõñl̦o̦k jãn juon alen aõ uwaak, im ejako aõ mijak! El̦ap aõ kam̦m̦oolol Jeova im kom̦.”

5. Ta tokjãn ko rej wal̦o̦k jãn ukokin Baibõl̦ eo ekããl ilo kajin Pãlle?

⁵ Waanjoñak eo kein karuo ej ukok eo ekããl ñan Baibõl̦ eo ilo kajin Pãlle (New World Translation of the Holy Scriptures). Kar kõjjel̦ã kõn Baibõl̦ in ilo kweilo̦k eo ej wal̦o̦k kajjojo iiõ ilo kar Oktoba 5, 2013 eo.b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ilo ukokin Baibõl̦ in ekããl, elõñ eoon ko em̦õj kãietl̦o̦k naan ko ie. Meñe rar kõm̦m̦ane men in, ak mel̦el̦e ko ie rej pãdwõt im relukkuun alikkarl̦o̦k. Ñan waanjoñak, ilo bokin Job 10:1 kar m̦okta ekar wõr 27 naan ko ie, ak kiiõ ewõr 19 wõt. Ilo Jabõn Kõnnaan 8:6 ekar wõr 20 naan ko ie, ak kiiõ ewõr 13 wõt. Ilo ukok in ekããl, aolep eoon kein ruo relukkuun alikkarl̦o̦k im pidodol̦o̦k ñan mel̦el̦e kaki. Juon jeid im jatid rũkkapit me elõñ iiõ in an tiljek ñan Jeova ear ba: “Ij kab riiti bokin Job ilo ukok in ekããl, im ãinwõt ñe ij kab itõn mel̦el̦e kake kobban!” Elõñ ro jet rej bõk ejja l̦õmn̦ak in wõt.

6. Ta l̦õmn̦ak n̦e am̦ kõn mel̦el̦e ko rekããl kõn eoon ko ilo bokin Matu 24:45-47?

⁶ Waanjoñak eo kein kajilu ej kõn mel̦el̦e ko rekããl kõn jet iaan eoon ko ilo Baibõl̦. Ñan waanjoñak, jaar bõk mel̦el̦e ko rekããl ilo Naan in Keeañ eo an Jul̦ae 1, 2013, kõn “rũkarejar eo etiljek im mãlõtlõt.” (Matu 24:45-47, UBS) Kar kwal̦o̦k ilo bok in bwe rũkarejar eo etiljek im mãlõtlõt ej Kumi eo Ej Lale Aolep Eklejia ko an Ri Kõnnaan ro an Jeova. Im “rũkarejar ro jet” rej aolep ro rej bõk ekkan ko ilo kõkkar ak katak ko rem̦ool jãn Baibõl̦, jekdo̦o̦n ñe er rũkkapit ak ‘jiip ro jet.’ (Jon 10:16) Jelukkuun m̦õn̦õn̦õ in katak kõn mel̦el̦e kein rekããl im katakin ro jet kaki! Ta wãween ko jet rej kaalikkar an Jeova kõn̦aan bwe katak ko jej bũki ren alikkar im pidodo ad mel̦el̦e kaki?

KÕMEL̦EL̦E KO KÕN BWEBWENATO KO ILO BAIBÕL̦ REPIDODOL̦O̦K IM ALIKKARL̦O̦K

7, 8. Ta jet iaan waanjoñak ko kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦ me ewõr mel̦el̦eier im rej kanaan kõn jet men?

⁷ El̦aññe eto am̦ karejar ñan Jeova ium̦win elõñ iiõ, kwõmaroñ kile an oktakl̦o̦k wãween an bok ko ad kõmel̦el̦eik kobban bwebwenato ko ilo Baibõl̦. Ewi wãween? Ilo kar m̦okta, ñe bok ko ad rej kwal̦o̦k kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦, ekkã aer kõmel̦el̦e kõn ta ko bwebwenato kein rej kõkkar kaki ak kanaan kaki. Baibõl̦ ej ke kwal̦o̦k bwe ewõr mel̦el̦ein bwebwenato ko ilo Baibõl̦? Aet. Ñan waanjoñak, Jijej ear kõnnaan kõn “kakõl̦l̦e an rũkanaan Jona.” (Riit Matu 12:39, 40.) Jijej ear kõmel̦el̦e bwe iien eo Jona ear pãd ilowaan lo̦jien ek eo ear juon kanaan kõn iien eo enaaj pãd ilo lõb eo libõn.

⁸ Ebar wõr men ko jet ilo Baibõl̦ me ewõr mel̦el̦eier. Rijjilõk Paul ear kwal̦o̦k kõn elõñ iaaer. Ñan waanjoñak, Paul ear kwal̦o̦k bwe an kar Ebream pãleek Hegar im Sera ej kõkkar kõn jem̦jerã eo an Jeova ippãn Israel eo m̦okta im Israel an Anij. (Galetia 4:22-26, UBS) Ejja ãindein an bar wõr mel̦el̦ein men ko jet me Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kaki. Ñan waanjoñak, im̦õn kõppãd eo, tampel̦ eo, Raan in Kõllaajrak eo, bũrij l̦apl̦ap eo, im men ko jet me rar ekkejell̦o̦k ñan Kien Moses, Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe rej “annañin men ko renaaj itok.” (Hibru 9:23-25, UBS; 10:1) Enaaj kajoorl̦o̦k tõmak ko ad ñe jenaaj katak kõn bwebwenato kein jãn Baibõl̦ im mel̦el̦e kõn ta ko rej kõkkar kaki ak kanaan kaki. Bõtab, jemaroñ ke ba bwe aolep armej ro, men ko rar wal̦o̦k, im men ko me Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kaki, ewõr mel̦el̦eier im rej kõkkar kõn bar jet men ak armej?

9. Ta kar kõmel̦el̦e ko ad jinoin kõn bwebwenatoun Nebot?

⁹ Ilo kar m̦okta, eñin kar wãween an bok ko ad kwal̦o̦k kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦. Ñan waanjoñak, jen lale bwebwenatoun Nebot. Unin an kar Nebot mej ej kõnke lerooj nana eo etan Jezebel ear ba ñan l̦eo ippãn etan Ehab bwe en bõk jikin kallib in kũreep eo an Nebot. (1 Kiiñ 21:1-16, UBS) Ilo kar 1932 eo, juon Naan in Keeañ ear kõmel̦el̦eik bwebwenato in im kwal̦o̦k bwe ej juon kanaan. Kar ba bwe Ehab im Jezebel rej pijaikl̦o̦k Setan im doulul eo an, im Nebot ej pijaikl̦o̦k Jijej. Im mej eo an Nebot ear juon kanaan kõn aer naaj kar m̦ane Jijej ñan mej. Bõtab, elõñ iiõ tokãlik, ilo juon bok (“Let Your Name Be Sanctified”) me kar kõm̦m̦ane ilo iiõ eo 1961, kar kwal̦o̦k bwe Nebot ej pijaikl̦o̦k rũkkapit ro, im Jezebel ej pijaikl̦o̦k kabuñ ko reriab me rej ba er Kũrjin. Kar bar ba bwe an kar Jezebel matõrtõre Nebot im kõm̦m̦an aer m̦ane ñan mej ej pijaikl̦o̦k an rũkkapit ro iioon jum̦ae im matõrtõr ilo raan kein ãliktata. Ium̦win elõñ iiõ in an kõmel̦el̦e rot kein jipañ im kakajoor tõmak ko an armej ro an Anij. Innem, etke eoktakl̦o̦k kiiõ wãween ad kõmel̦el̦eiki bwebwenato kein jãn Baibõl̦?

10. (1) Etke jemaroñ ba bwe el̦apl̦o̦k an rũkarejar eo etiljek im mãlõtlõt kwal̦o̦k mãlõtlõt ilo aer kõmel̦el̦eik bwebwenato ko ilo Baibõl̦? (2) Ta ko el̦ap wõt an bok ko ad ilo raan kein kõnnaan kaki?

¹⁰ Jejel̦ã bwe ium̦win iiõ ko m̦aantak in an Jeova jipañ “rũkarejar eo etiljek im mãlõtlõt” bwe en l̦apl̦o̦k aer mãlõtlõt. Etke jemaroñ ba men in? Kõnke rej lukkuun etali bwebwenato ko im lali ñe ewõr pedpedier ilo Baibõl̦ m̦okta jãn aer kwal̦o̦k bwe ewõr mel̦el̦eier. Kar bar lo bwe jet iaan kõmel̦el̦e ko ad m̦okta kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦ rar pen ñan an ro jet mel̦el̦e, keememeji, im l̦oori ilo mour ko aer. Men eo el̦apl̦o̦k ad aikuj l̦õmn̦ak kake in ej bwe jeban lukkuun katak jãn bwebwenato kein ñe rej kwal̦o̦k wõt kõn ta ko rej kõkkar kaki ak kanaan kaki. Eñin unin, jej lo bwe bok ko ad raan kein el̦ap wõt aer kõnnaan kõn men ko jemaroñ katak kaki jãn bwebwenato ko, ãinwõt tõmak, kijenmej, kabuñ ñan Anij kõn aolepen bũruod, im men ko jet raorõk.c—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.

11. Ta mel̦el̦e eo ad kiiõ kõn bwebwenatoun Nebot, im etke jemaroñ katak jãn joñak eo an?

¹¹ Innem, ta mel̦el̦e eo ad kiiõ kõn bwebwenatoun Nebot? Elukkuun kiiõ alikkarl̦o̦k im pidodol̦o̦k ad mel̦el̦e. Em̦m̦aan in me ear kõm̦m̦ani men ko rejim̦we ear mej, ejjab kõnke en wal̦o̦k juon kanaan kõn Jijej ak rũkkapit ro. Ear mej kõnke ear kõn̦aan tiljek wõt kõn men ko rejim̦we. Ear pokake wõt Kien eo an Jeova meñe ear iioon jum̦ae im matõrtõr jãn ro reutiej im kajoor. (Bõnbõn 36:7; 1 Kiiñ 21:3, UBS) Meñe Nebot emej, ak jemaroñ katak jãn joñak eo an kõnke kõj aolep jemaroñ bar iioon jum̦ae im matõrtõr kõn ad jutak kõn men ko rejim̦we. (Riit 2 Timote 3:12.) Aolep Kũrjin ro rem̦ool remaroñ mel̦el̦e, keememej, im l̦oore joñak eo an Nebot ñan kakajoorl̦o̦k tõmak ko aer.

12. (1) Ta eo jejjab maroñ ba kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦? (2) Etke jemaroñ mel̦el̦e kõn katak ko ilo Baibõl̦ meñe rem̦wilal̦? (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)

¹² Jemaroñ ke ba bwe bwebwenato ko ilo Baibõl̦ ejjel̦o̦k mel̦el̦eier im rej ñan katakin wõt kõj bwe jen anõke joñak ko an ro ilo bwebwenato kein? Jaab. Ilo raan kein, ñe bok ko ad rej kwal̦o̦k kõn bwebwenato ko ilo Baibõl̦, ekkã aer kwal̦o̦k ta ko rej kakeememej kõj kaki im wãween aer ekkejel ippãn bwebwenato ko jet. Edikl̦o̦k aer kwal̦o̦k elõñ bwebwenato ko jãn Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k ta ko rej kanaan kaki ak kõkkar kaki. Ñan waanjoñak, ejim̦we ad ba bwe an kar Nebot tiljek wõt meñe ear iioon jum̦ae im matõrtõr ej kakeememej kõj kõn wãween an kar Kũraij im rũkkapit ro tiljek wõt. Bõtab, emaroñ bar kakeememej kõj kõn wãween an ‘jiip ro jet’ an Irooj tiljek wõt. An alikkar im pidodo ad mel̦el̦e kõn bwebwenato kein ej kaalikkar an Jeova kõn̦aan katakin kõj.d—Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.

EPIDODOL̦O̦K AD MEL̦EL̦E KÕN WAANJOÑAK KO AN JIJEJ

13. Ta ko rej kwal̦o̦k bwe epidodol̦o̦k im alikkarl̦o̦k kõmel̦el̦e ko ad kõn jet iaan waanjoñak ko an Jijej?

¹³ Jijej Kũraij ear Rũkaki eo em̦m̦antata ear mour ilo lal̦ in. Juon iaan kilen katakin ko an ej kõjerbal waanjoñak ko. (Matu 13:34, UBS) El̦ap an waanjoñak ko jipañ kõj kõnke rej kapidodoik ad mel̦el̦e kõn men ko reppen. Remaroñ kõm̦m̦an ad l̦õmn̦ak im remaroñ bareinwõt kõm̦akũt bũruod. Ium̦win iiõ ko m̦aantak in an pidodol̦o̦k im alikkarl̦o̦k an bok ko ad kwal̦o̦k mel̦el̦ein waanjoñak ko an Jijej. Ñan waanjoñak, ilo Imõniaroñroñ eo an Jul̦ae 15, 2008 eo, jaar bõk mel̦el̦e ko ralikkar kõn mel̦el̦ein waanjoñak ko an Jijej kõn kein kauwe eo, ineen mustard eo, im ok eo. Elukkuun alikkar kiiõ bwe waanjoñak kein rej kõkkar kõn Aelõñ eo an Anij im tõprak ko rel̦l̦ap im rekabwilõñlõñ rej wal̦o̦k jãn an Aelõñ in aintok rũkal̦oor ro rem̦ool an Kũraij jãn jukjukun pãd in enana.

14. (1) Ta kar kõmel̦el̦e ko ad m̦okta kõn bũrabõl̦ eo an Jijej kõn RiSameria eo me ear kwal̦o̦k an yokwe rũturin? (2) Ta mel̦el̦e eo ad kiiõ kõn bũrabõl̦ in an Jijej?

¹⁴ Ak ta kõn bũrabõl̦ ak bwebwenato ko me el̦apl̦o̦k an kar Jijej tipdiki? Jet iaaer ewõr mel̦el̦eier im rej kanaan kõn jet men. Bar jet rej ãinwõt joñak ñan kõj. Ak ewi wãween ad jel̦ã ewi wõt iaan bwebwenato ak bũrabõl̦ kein rej joñak ñan kõj im ewi wõt iaaer ewõr mel̦el̦eier im rej kanaan kõn jet men? Ium̦win iiõ ko m̦aantak, ear alikkarl̦o̦k wõt uwaak eo kõn men in. Ñan waanjoñak, l̦õmn̦ak m̦õk kõn kõmel̦el̦e ko ad m̦okta kõn bũrabõl̦ eo an Jijej kõn RiSameria eo me ear kwal̦o̦k an yokwe rũturin. (Luk 10:30-37) Ilo iiõ eo 1924, bok eo me jej kiiõ n̦aetan Naan in Keeañ ear kwal̦o̦k bwe RiSameria eo ej kõkkar kõn Jijej, im ial̦ eo lal̦l̦o̦k jãn Jerusalem ñan Jeriko ej kõkkar kõn an nanal̦o̦k wõt kõm̦m̦an ko an armej jãn kar tõre eo ear wal̦o̦k jum̦ae eo ilo Iden. Rukowadoñ ro ilo ial̦ eo rej kõkkar kõn peejnej ko rel̦l̦ap im ro ewõr aer peejnej me el̦ap aer kũbbon̦. Im bũrij im RiLivai eo rej kõkkar kõn kabuñ ko reriab. Bõtab rainin, bok ko ad rej kõjerbal bũrabõl̦ in ñan kakeememej aolep Kũrjin ro bwe ren jab kalijekl̦o̦k ñe rej jipañ ro rej pãd ilo aikuj, el̦aptata ñe el̦ap an armej ro aikuj bõk katak ko rem̦ool jãn Baibõl̦ bwe ren maroñ jel̦ã kõn Anij. El̦ap ad m̦õn̦õn̦õ ñe jej lo an Jeova kõm̦m̦an bwe katak ko an ren alikkar im pidodo ñan ad mel̦el̦e kaki.

15. Ta eo jenaaj etale ilo katak in tok juon?

¹⁵ Ilo katak in ad tok juon, jenaaj etale bũrabõl̦ eo an Jijej kõn bõjin ro 10. (Matu 25:1-13) Jijej ear kõn̦aan bwe en ewi wãween an rũkal̦oor ro an ilo raan kein ãliktata mel̦el̦e kõn bũrabõl̦ in? Ear ke kõn̦aan bwe jen mel̦el̦e kake ãinwõt juon kanaan im bwe ewõr mel̦el̦ein kajjojo armej ro ie im men ko ie kab men ko rar wal̦o̦k? Ke ta, ear ke kwal̦o̦k bũrabõl̦ in bwe rũkal̦oor ro an ren kõjerbale ãinwõt juon waanjoñak ñan jipañ er ilo raan kein ãliktata? Jen lale.