Jo̦dikdik Ro, Kõmij Ke Likũt bwe Kõttõpar ko Ami ilo Doulul in Ren Men ko Raorõktata?

1-3. (1) Ta eo epen elõñ jo̦dikdik ro rej jelm̦ae, im ta eo jemaroñ keidi men in ñane? (Lale pija eo itulõñ.) (2) Ta eo enaaj jipañ jo̦dikdik ro bwe ren lo tõprak ñe rej jelm̦ae men in epen ñan er?

JEN ba bwe kwõj l̦õmn̦ak in etal ñan juon bukwõn ettol̦o̦k bwe kwõn pãd ilo juon iien eaorõk. Im kwõj aikuj bus l̦o̦k ñan jikin in, ijoke ilo jikin kõttar eo elukkuun lõñ armej im bus. Bõtab, kwaar jab ebbeer kõnke em̦õj am̦ peek ippam̦ make bwe kwõnaaj uwe ilo bus eo ej etal ñan ijo kwõj jibadeke! El̦aññe kwõnaaj kar uwe ilo bar juon bus, innem enaaj kar bõd jikin eo kwõnaaj etal ñane.

² Jo̦dikdik ro rainin rej ãinwõt bajinjea ro ilo jikin kõttar bus eo. Ewõr juon ial̦ eaetok rej etal ie im ial̦ in ej kõn mour eo aer. Ñe ewõr pepe ko rej aikuj jelm̦ae, jet iien remaroñ jaje pepe ta eo ren kããlõte. Jo̦dikdik ro, bwe en pidodo ami kõm̦m̦ane men in, ej aikuj wõr kõttõpar ko ilo mour ko ami. Innem, ial̦ ta eo kwõj aikuj jibadeke?

³ Katak in ej uwaake kajjitõk in ilo an rõjañ jo̦dikdik ro bwe ren kããlõt men ko renaaj kabuñbũruon Jeova. Men in ej kitibuji aer kobaik Jeova ilo aolep pepe ko renaaj aikuj kõm̦m̦ani ilo mour ko aer, ãinwõt jikuul̦, jerbal, eddo ko aer ilo baam̦le, im wãween ko jet. Innem, kom̦ij aikuj jibadek kõttõpar ko ami ilo doulul in. Jo̦dikdik ro me rej likũt bwe aer karejar ñan Jeova en men eo eaorõktata renaaj lo tõprak im jeraam̦m̦an ilo mour eo aer.​—Riit Jabõn Kõnnaan 16:3, UBS.

ETKE EAORÕK BWE EN WÕR AMI KÕTTÕPAR ILO DOULUL IN?

4. Ta eo jenaaj etale ilo katak in?

⁴ Em̦m̦an bwe en wõr ami kõttõpar ilo doulul in ilo iien eo kom̦ij jo̦dikdik wõt. Etke jej ba men in? Eokwe, jenaaj etale jilu un ko. Un eo kein kajuon im kein karuo rej kwal̦o̦k bwe ñe juon ej kate im jibadek kõttõpar ko ilo doulul in, men in enaaj kõkajoor kõtaan eo an ippãn Jeova. Im un eo kein kajilu ej kwal̦o̦k kõn tokjãn ko renaaj wal̦o̦k ñe juon ej jibadek kõttõpar ko ilo doulul in ilo iien eo ej jo̦dikdik wõt.

5. Ta un eo eaorõktata unin ad jibadek kõttõpar ko ilo doulul in?

⁵ Un eo eaorõktata unin ad jibadek kõttõpar ko ilo doulul in, ej kõnke jej kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn an Jeova yokwe kõj im kõn men otemjej ear kõm̦m̦ani ñan kõj. Rijeje sam ear ba: “Em̦m̦an in lel̦o̦k kam̦m̦oolol ñan Jeova . . . Bwe kwe Jeova, kwaar kalañlõñ eõ kõn Am̦ jerbal; inaaj lam̦õj kõn lañlõñ ilo jerbal ko [an] peim̦.” (Sam 92:1, 4) Ãinwõt ke kwõj juon jo̦dikdik, kwõn l̦õmn̦ak kõn aolep men ko kwõj m̦uri ñan Jeova kaki. Kwõj m̦uri ñane kõn mour n̦e am̦, tõmak n̦e am̦, Baibõl̦ eo, eklejia eo, im kõn kõjatdikdik eo am̦ kõn juon ilju im jekl̦aj elukkuun em̦m̦an. Wãween eo kwõmaroñ kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol Anij kõn jeraam̦m̦an kein ej ñe kwõj likũt bwe jerbal ko an Anij ren men ko raorõktata ilo mour n̦e am̦. Men in enaaj bareinwõt karuwaakl̦o̦k eok ñane.

6. (1) Ta eo enaaj wal̦o̦k ñan kõtaan eo am̦ ippãn Jeova ñe kwõj kõm̦m̦an am̦ kõttõpar ilo doulul in? (2) Kõttõpar ta ko kwõmaroñ jino jibadeki ilo iien eo kwõj dik wõt?

⁶ Un eo kein karuo ej bwe ñe kwõj kõm̦m̦an am̦ kõttõpar ilo doulul in im kwõj kate eok ñan tõpari, kwõj kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an im̦aan mejãn Jeova im men in ekõm̦m̦an bwe kwõn epaakel̦o̦k e. Rijjilõk Paul ear kallim̦ur im ba: “Bwe Anij ewãnõk wõt, im ejãmin mel̦o̦kl̦o̦k ami jerbal im yokwe, ko kom̦ar kwal̦o̦k kõn etan, kõn ami jipañ ro rem̦m̦an m̦okta im kiiõ.” (Hi. 6:10) Emaroñ wõr am̦ kõttõpar meñe kwõj dik wõt. Ñan waanjoñak, juon leddik etan Christine, ke ear 10 an iiõ ear pepe bwe en keini an riiti bwebwenato ko kõn ro jeid im jatid me rar tiljek. Toby, ke ear 12 an iiõ ear pepe bwe en riiti aolepen Baibõl̦ eo m̦okta jãn an peptaij. Bareinwõt, Maxim im ledik eo jatin etan Noemi, ke erro ear jim̦or peptaij, Maxim ear 11 an iiõ ilo iien in im ledik eo jatin ear 10 an iiõ. Erro ear jim̦or kõm̦m̦an aerro kõttõpar ñan jerbal ilo Betel̦. Bwe erro en l̦õmn̦ak wõt kõn kõttõpar in aerro, erro ear kaddãpe juon application in jerbal ilo Betel̦ ilowaan m̦weo im̦weer. Kwõmaroñ ke l̦õmn̦ak kõn jet kõttõpar ko ilo doulul in me kwõmaroñ jino jibadeki?​—Riit Pilippai 1:10, 11, UBS.

7, 8. (1) Etke ñe juon ej kõm̦m̦an an kõttõpar enaaj pidodol̦o̦k an kõm̦m̦an pepe? (2) Etke juon jo̦dikdik ear kããlõt ñan jab jikuul̦ ilo university?

⁷ Un eo kein kajilu ej ñe juon ej kõm̦m̦an an kõttõpar ilo iien eo ej dik wõt, innem men in enaaj jipañe ñan kõm̦m̦an pepe. Jo̦dikdik ro rej aikuj kõm̦m̦an aer pepe kõn jikuul̦, jerbal im men ko jet raorõk. Ñe juon ej itõn kããlõt juon pepe, ej ãinwõt ñe ej pepe ial̦ ta eo enaaj kããlõte bwe en etal iel̦o̦k. El̦aññe kwõjel̦ã kadede ia eo kwõj jibadekl̦o̦k, eban apañ ak pen am̦ kããlõt ial̦ eo ejim̦we. Ejja ãindeinl̦o̦k wõt, ñe kwõjel̦ã ta kõttõpar ko am̦, innem enaaj pidodo am̦ kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an. Ilo Jabõn Kõnnaan 21:5, ej ba: “L̦õmn̦ak ko an rieowan, remenin jeraam̦m̦an.” El̦aññe kwõj jino kõm̦m̦an am̦ kõttõpar ilo iien eo kwõj dik wõt, enaaj m̦õkaj am̦ lo tõprak im jeraam̦m̦an. Juon jiroñ etan Damaris ear kam̦oole men in ke ear jelm̦ae juon pepe eaorõk ilo iien eo ear juon jo̦dikdik.

⁸ Damaris ear kam̦õj an high school im ear juon eo elukkuun em̦m̦an an katak ilo jikuul̦. Emaroñ kar bõk an scholarship ñan etal im jikuul̦in l̦oãr (lawyer) ilo university, bõtab ear jab kããlõte men in. Ear pepe ñan jerbal ilo juon pããñ (bank). Ta unin? Ej ba: “Iar pepel̦o̦k wõt im̦aan bwe kõttõpar eo aõ ej ñan bainier. Mel̦el̦ein bwe ij aikuj jerbal part-time. El̦aññe ear wõr aõ degree in l̦oãr, emaroñ kar lõñ aõ jããn, im iban kar jerbal part-time.” Kiiõ 20 de iiõ in an Damaris bainier. Kwõl̦ak lale ej ke l̦õmn̦ak bwe ejim̦we kõttõpar eo an im em̦m̦an pepe eo ear kããlõte ke ear juon jo̦dikdik wõt? Ej ba: “Ilo jikin jerbal eo aõ ilo pããñ, elõñ l̦oãr ro ij jerbal ippãer. Rej kõm̦m̦ane jerbal eo inaaj kar kõm̦m̦ane el̦aññe in kar jikuul̦in l̦oãr. Ijoke elõñ iaan rein rejjab m̦õn̦õn̦õ ilo jerbal ko aer. Pepe eo aõ ñan bainier ear kõjparok eõ jãn inepata ko ekkã aer wal̦o̦k ilo jerbal ko ilo lal̦ in. Im ear bar kõpel̦l̦o̦k ial̦ ñan aõ jerbal ñan Jeova ilo lañlõñ ium̦win elõñ iiõ ko.”

9. Etke ej tõllo̦kũn jo̦dikdik ro bwe jen nõbar er?

⁹ Ekanooj em̦m̦an an elõñ to̦ujin jo̦dikdik ro ilo eklejia ko ipel̦aakin lal̦ in kate er, im ej tõllo̦kier bwe jen nõbar er. Rej kõjerbal mour ko aer ñan Jeova im rej kate er ilo aer jibadek jerbal ko ilo doulul in. Jo̦dikdik ro rej kõm̦m̦ane men in rej lo lañlõñ ilo mour ko aer, im rej bar katak ñan l̦oore naanin tõl ko an Jeova ilo men kein ãinwõt jerbal, jikuul̦, im mourin baam̦le. Solomon ear je im ba: “Kwõn lõke Jeova kõn aolepen bũruom̦, im kwõn jab atartar ioon jel̦ãl̦o̦kjen̦ eo am̦. Kwõn kwal̦o̦k E ilo ial̦ ko am̦ otemjel̦o̦k, innem Enaaj ba kajjien ial̦ ko am̦.” (JK. 3:5, 6) Jo̦dikdik ro, Jeova ej lukkuun yokwe kom̦! El̦ap am̦ aorõk ippãn, im enaaj kõjparok eok, tõl eok, im kõjeraam̦m̦an eok.

POJAK ÑAN KWAL̦O̦K NAAN ÑAN ER

10. (1) Etke jej aikuj likũt bwe kwal̦o̦k naan en men eo eaorõktata ippãd? (2) Ewi wãween bwe en maroñ em̦m̦anl̦o̦k kilen ad kwal̦o̦k naan?

¹⁰ Ñe juon jo̦dikdik ej kõjerbale mour eo an ñan kõm̦m̦ani men ko rej kabuñbũruon Jeova, enaaj l̦õmn̦ak kõn kwal̦o̦k naan. Jesus Christ ear kaalikkar bwe ‘aikuj kwal̦o̦k gospel eo m̦okta.’ (Mark 13:10, UBS) Kõnke jerbalin kwal̦o̦k naan elukkuun aorõk, jej aikuj likũti bwe en men eo eaorõktata ippãd. Kwõmaroñ ke likũt bwe en juon am̦ kõttõpar ñan keini am̦ kwal̦o̦k naan? Kwõmaroñ ke bainier? Ak ta el̦aññe kwõjjab lo m̦õn̦õn̦õ ilo am̦ kwal̦o̦k naan? Im ewi wãween bwe en maroñ em̦m̦anl̦o̦k kilen am̦ kwal̦o̦k naan? Eokwe ewõr ruo men ko renaaj jipañ eok: Lukkuun kõppojakl̦o̦k im̦aan im jab ebbeer in kwal̦o̦k ñan ro jet kõn men ko kwõjel̦ã. El̦aññe kwõnaaj l̦oori wãween kein ruo, kwõnaaj bwilõñ kõn joñan am̦ naaj m̦õn̦õn̦õ ilo jerbalin kwal̦o̦k naan.

11, 12. (1) Ta eo jo̦dikdik ro remaroñ kõm̦m̦ane ñan pojak in kwal̦o̦k naan? (2) Ta eo juon jo̦dikdik ear kõm̦m̦ane ke ear pel̦l̦o̦k iien ñan an kwal̦o̦k naan ilo jikuul̦?

¹¹ Kwõmaroñ jino kwal̦o̦k naan ñan ro jet ilo am̦ uwaake juon kajjitõk ekkã an rijikuul̦ ro kajjitõk kake. Ñan waanjoñak, emaroñ kõn kajjitõk in, “Etke kwõj tõmak ilo Anij?” Ilo weepjait in ad jw.org, elõñ katak ko kar kõm̦m̦ani ñan jipañ jo̦dikdik ro uwaake kajjitõk in. Ilo weepjait in ilo kajin pãlle, etal ñan ijo ej ba BIBLE TEACHINGS > TEENAGERS. Kwõnaaj loe juon kein jipañ (worksheet) im taitõl̦in ej (“Why Do I Believe in God?”) Kein jipañ in enaaj jipañ eok ñan kõpooj uwaak ko am̦ make, im ebar wõr jilu eoon ko ie me kwõmaroñ kõjerbali ñan am̦ kõmel̦el̦e kõn tõmak n̦e am̦: Hibru 3:4, Rom 1:20, im Sam 139:14. Kwõmaroñ kõjerbale kein jipañ ko ie ñan kõpooje uwaak ko am̦ ñan kajjitõk ko jet.​—Riit 1 Piter 3:15.

¹² El̦aññe epel̦l̦o̦k juon iien ñan am̦ kwal̦o̦k naan ñan rijikuul̦ ro, kwõmaroñ rõjañ er ñan lale weepjait eo jw.org. Eñin men eo Luca ear kõm̦m̦ane. Ilo class eo an, rar katak kõn elõñ kain kabuñ, im Luca ear loe ilo bokin jikuul̦ eo bwe ebõd kõmel̦el̦e ko ie kõn Ri Kõnnaan ro an Jeova. Meñe ear mijak ak ear wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kajjitõk ippãn rũkaki eo an bwe en kõmel̦el̦e kõn lukkuun tujim̦we eo kõn doulul in. Innem rũkaki eo ear kõtl̦o̦k an kõmel̦el̦e. Luca ear jab kwal̦o̦k wõt kõn tõmak eo an ak ear bar kwal̦o̦k kake weepjait eo ad ñan aolepen rijikuul̦ ro. Kõn men in, rũkaki eo ear jujen lel̦o̦k aer homework, ear kajjitõk ippãn aolep rijikuul̦ ro bwe ren alwõje pija eo etan (Beat a Bully Without Using Your Fists). Luca ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ bwe ear maroñ kwal̦o̦k naan ilo jikuul̦.

13. Etke jejjab aikuj in ebbeer ñe ej jej iioon apañ?

¹³ Jab ebbeer ñe emaroñ wõr apañ ko kwõj iiooni. (2 Ti. 4:2, UBS) Jekdo̦o̦n ñe ewal̦o̦k apañ ko reppen, ak kwõn jibadek wõt kõttõpar ko am̦. Katharina, ke ear 17 an iiõ ear likũt bwe an kwal̦o̦k naan ñan aolep rijerbal ro m̦õttan en juon an kõttõpar. Bõtab, ear wõr juon armej me ear jab em̦m̦an an kõnnaan ñane. Mekarta ak Katharina ear jab kõtl̦o̦k bwe men in en kabbeere jãn kõttõpar in an. Juon iaan rijerbal ro etan Hans, ear lukkuun bwilõñ kõn an Katharina kwal̦o̦k wõt em̦m̦an meñe ear iioon apañ. Tokjãn men in, Hans ear jino riiti bok ko ad, im ear katak Baibõl̦ im tokãlik peptaij. Katharina ear jaje kõn men in kõnke ear em̦m̦akũt ñan bar juon jikin. Im 13 iiõ tokãlik, ke ej jijet ilowaan im̦õn kweilo̦k eo ippãn baam̦le eo an, rej kõjjel̦ã bwe rilotok eo enaaj kwal̦o̦k katak eo ej Hans! Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn joñan an Katharina kar m̦õn̦õn̦õ! Elukkuun em̦m̦an bwe ear jab ebbeer im bõjrak jãn kõttõpar eo an ñan kwal̦o̦k naan ñan rijerbal ro jet!

JAB M̦AD

14, 15. (1) Ta eo jo̦dikdik ro rej aikuj keememeje ñe rej iioon menin kapo ko? (2) Ewi wãween bwe jo̦dikdik ro ren maroñ anjo̦ ioon menin karreelel ko jãn jo̦dikdik ro jet?

¹⁴ Aolepen katak in ej rõjañ eok bwe kwõn kõm̦m̦ani pepe ko ilo mour eo am̦ me renaaj kabuñbũruon Jeova. Mel̦el̦ein bwe kwõj aikuj likũt bwe kõttõpar ko am̦ ilo doulul in ren men ko raorõk ippam̦. Jo̦dikdik ro jet remaroñ likũt bwe menin kam̦õn̦õn̦õ ko ren men ko raorõk ippãer, im bõlen remaroñ kõn̦aan bwe kwõn bar ãinwõt er. Ejjel̦o̦k pere bwe juon iien kwõnaaj aikuj in kaalikkar joñan am̦ pen wõt ilo pepe ko kwaar kõm̦m̦ani. Jab kõtl̦o̦k bwe menin karreelel ko jãn jo̦dikdik ro jet ren kõm̦ad eok. Kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn waanjoñak eo kõn bus ko. Ejjel̦o̦k pere bwe kwoban kar uwe ilo juon bus ej etal ñan jabdewõt jikin kõnke elimo bajinjea ro ie.

¹⁵ Elõñ wãween ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan anjo̦ ioon menin karreelel ko jãn jo̦dikdik ro jet. Ñan waanjoñak, kwõmaroñ bõbrae eok jãn am̦ etal ñan men ko renaaj kareel eok. (JK. 22:3, UBS) Kakeememej eok make kõn men ko rekabũrom̦õjm̦õj renaaj wal̦o̦k tokãlik ñe kwõj kobal̦o̦k ippãn ro jet ilo m̦anit ko renana. (Ga. 6:7) Im jab mijak in kwal̦o̦k bwe kwõj aikuj naanin kakapilõklõk. Ettã bõro enaaj jipañ eok ñan roñjake naanin rõjañ ko jãn jinõm̦ im jem̦am̦, im jãn ro rerũtto ilo tõmak ilo eklejia eo.​—Riit 1 Piter 5:5, 6.

16. Kwal̦o̦k juon bwebwenato im ej kwal̦o̦k tokjãn ad kõttãik bũruod.

¹⁶ Ettã bõro ear jipañ Christoph ñan m̦õn̦õn̦õ in roñjake naanin kakapilõklõk ko. Jet iien tokãlik ãlikin an kar peptaij, ear jino emmakijkij an etal ñan juon jikin exercise. Ewõr jet jo̦dikdik ro ijin rar rõjañe bwe en kobal̦o̦k ippãer ilo tiim in iukkure eo aer. Christoph ear kepaak juon iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia im kõnono ippãn kõn men in. Im em̦m̦aan in ear kajjitõk ippãn bwe en l̦õmn̦ak kõn kauwõtata ko renaaj wal̦o̦k m̦okta jãn an pepe in kobal̦o̦k, ãinwõt kauwõtata eo kõn jiãe. Jekdo̦o̦n ak Christoph ear wõnm̦aanl̦o̦k im kobal̦o̦k. Tokãlik, ear kile bwe iukkure eo el̦ap lãj ie im ekauwõtata. Ear bar kepaak jet iaan em̦m̦aan ro rej lale eklejia, im aolepeer rar lel̦o̦k naanin kakapilõklõk ko jãn Baibõl̦. Ej ba bwe “Jeova ear jilkintok ñan eõ rũkakapilõk rein rem̦m̦an, im iar roñjake Jeova meñe ear bõk iien.” Ñe ro jet rej lewaj naanin kakapilõklõk ko, kwõj ke m̦õn̦õn̦õ in kõttãik bũruom̦ ñan roñjake?

17, 18. (1) Ta eo Jeova ekõn̦aan ñan jo̦dikdik ro raan kein? (2) Ta eo enaaj jipañ juon bwe en jab ajl̦o̦k kõn pepe ko ear kõm̦m̦ani ñe enaaj rũttol̦o̦k? Kwal̦o̦k juon waanjoñak.

¹⁷ “Kom̦ ro em̦m̦an dettami, kom̦win m̦õn̦õn̦õ ilo iien in kom̦ij em̦m̦an ded. Kom̦win m̦õn̦õn̦õ ke ejja em̦m̦an dettami.” (Ekl. 11:9, UBS) Aet, Jeova ekõn̦aan bwe kom̦ jo̦dikdik ro kom̦win lukkuun m̦õn̦õn̦õ. Katak in ej kwal̦o̦k kõn juon iaan wãween ko kwõmaroñ m̦õn̦õn̦õ. Eñin bwe kõttõpar ko am̦ ilo doulul in ren men ko el̦ap aer aorõk ippam̦, im bwe kwõn kobaik Jeova ilo aolep pepe ko kwõj kõm̦m̦ani. El̦aññe kwõj kõm̦m̦ane men in ilo iien eo kwõj dik wõt, ejjel̦o̦k pere bwe kwõnaaj kile an Jeova tõl eok, kõjparok eok, im kõjeraam̦m̦an eok. L̦õmn̦ak kõn aolep naanin kakapilõklõk ko rekeiie ilo Naanin Anij, im kwõn pokake naanin rõjañ in ej ba: “Kwõn keememej eo Rũkõm̦anm̦an eok ke ejja em̦m̦an dettam̦.”—Ekl. 12:1, UBS.

¹⁸ Em̦õkaj an jo̦dikdik ro rũttol̦o̦k. Ekabũrom̦õjm̦õj bwe elõñ ro rerũtto rej ajl̦o̦k kõn an kar jab jim̦we kõttõpar ko rar jibadeki ke rar jo̦dikdik, ak kõn aer kar jab kõm̦m̦an aer kõttõpar ñan jidik. Bõtab, jo̦dikdik ro raan kein im rej lukkuun kaorõk kõttõpar ko aer ilo doulul in, renaaj jubõro kõn pepe ko rej kõm̦m̦ani kiiõ m̦aanl̦o̦k. Men in ear wal̦o̦k ñan Mirjana, ke ear jo̦dikdik ear lukkuun jel̦ã iukkure. Kõn men in, rar kajjitõk bwe en etal ñan juon Olympic, bõtab ear kããlõt ñan kal̦apl̦o̦k ijo kun̦aan ilo an karejar ñan Jeova. Innem elõñl̦o̦k jãn 30 iiõ tokãlik, Mirjana ekabde jerbalin full-time ekoba l̦eo pãleen. Ej kõmel̦el̦e im ba: “Buñbuñ, l̦ap maroñ, bõk nõbar im m̦weiie rej an jidik wõt iien im rej kõttõpar ko rejjab aorõk ñan mour. Kõttõpar ko me relukkuun em̦m̦an im rej ñan indeeo ej ñan karejar ñan Anij, im kajjioñ bõk kun̦aad ilo jabdewõt wãween ñan jipañ armej ro ñan epaake Jeova.”

19. Kwal̦o̦k kõn tokjãn eo ñe juon ej likũt bwe kõttõpar ko an ilo doulul in ren men ko raorõk ñane ilo iien eo ej dik wõt.

¹⁹ Jo̦dikdik ro ilo eklejia ko ej tõllo̦kier bwe jen nõbar er kõn wãween aer kõm̦adm̦õdi mãlejjoñ kein rej iiooni. Bareinwõt, kõn aer peek ñan kõjerbal mour ko aer ñan karejar ñan Jeova. Jo̦dikdik ro rej kõm̦m̦ane men in ilo aer jibadek kõttõpar ko ilo doulul in im ikijjeen aer kaorõk jerbalin in kwal̦o̦k naan. Bareinwõt, ikijjeen aer peek ippãer make ñan jab kõtl̦o̦k bwe men ko ilo lal̦ in ren kõm̦ad er. Im jerbal ko jo̦dikdik ro rej kõm̦m̦ani el̦ap tokjãer. Ro jeier im jatier rej jipañ er, im ñe jo̦dikdik ro rej lel̦o̦k er ñan Jeova bwe ren jerbal ñane, enaaj tõprak pepe ko rej kõm̦m̦ani ilo mour ko aer.