Men eo Baibõl̦ Ej Kaalikkar kõn Eo an Naan ko Ie

1. Etke el̦ap am̦ kam̦m̦oolol kõn Baibõl̦ eo?

EL̦AP ad kam̦m̦oolol ñan Jeova Anij kõn Baibõl̦ eo! Ilo Baibõl̦ eo, Jeova ej letok ñan kõj naanin kakapilõklõk ko remãlõtlõt me remaroñ jipañ kõj ñan jel̦ã ta eo jen kõm̦m̦ane ñe ewõr apañ ko jej jelm̦aiki ilo raan kein. Ej bareinwõt letok juon ad kõjatdikdik em̦m̦an kõn ilju im jekl̦aj. Men eo el̦aptata, Jeova ej kõjerbale Baibõl̦ eo ñan kwal̦o̦k ñan kõj elõñ iaan kadkad ko an. Ilo ad kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn kadkad ko an raiboojoj, men in el̦ap an tõpar bũruod im ej kõm̦akũt kõj ñan ruwaakl̦o̦k ñan Anij eo ad ikijjeen ad ejaake juon jem̦jerã epaak ippãn.—Sam 25:14.

2. Ilo wãween et em̦õj an Jeova kwal̦o̦k kõn e make ñan kõj armej ro?

² Jeova ekõn̦aan bwe armej ro ren jel̦ã kajjien. Ilo m̦oktal̦o̦k, ear kwal̦o̦k kõn e make ikijjeen ettõn̦ak ko, pijen ko, im bareinwõt ikijjeen enjel̦ ro. (Bõn. 12:6; Jrb. 10:3, 4) Bõtab en kar ewi wãween ad katak kõn ettõn̦ak kein, pijen kein ak ennaan kein jãn enjel̦ ro el̦aññe kar jab jeiki? Eñin unin Jeova ear kõm̦m̦an bwe armej ro ren “je ilo juon bok” men ko ear kõn̦aan bwe armej ren jel̦ã kaki. (Jrm. 30:2) Im kõnke “el̦ap an weeppãn jerbal ko an Anij,” jemaroñ lõke bwe wãween in ear kããlõt ñan kõnono ñan kõj, elukkuun em̦m̦an im jenaaj bõk el̦ap tokjãn jãne.—Sam 18:30, UBS.

3. Ewi wãween an kar Jeova kõm̦m̦an bwe Baibõl̦ eo en pãd tok ñan raan kein? (Aiseia 40:8)

³ Riit Aiseia 40:8. Em̦õj an Naanin Anij lel̦o̦k naanin kakapilõklõk ko remãlõtlõt ñan em̦m̦aan im kõrã ro retiljek ium̦win elõñ to̦ujin iiõ ko. Ewi wãween an kar men in maroñ wal̦o̦k? Em̦m̦an kajjitõk in kõnke kar je Baibõl̦ eo ioon men ko me epidodo aer m̦or im jorrããn, kõn men in ejjel̦o̦k juon iaan bok lemlem ko jinointata rej pãd ippãd ilo raan kein. Meñe ãindein, ak Jeova ear kõm̦m̦an bwe en wõr wõt elõñ kaape in naan ko an rekkwõjarjar. Meñe ro me rar kaapeik Baibõl̦ eo rar jab weeppãn, ak rar lukkuun kõjparok im tiljek ilo aer jerbal. Ñan waanjoñak, ikijjeen Jeje ko jãn Kajin Hibru, juon rimmãlõtlõt ear je im ba: “Jej lukkuun tõmak bwe ejjel̦o̦k bar juon bokin etto ijello̦kun Baibõl̦ eo me elukkuun jejjet im jim̦we aer kar kaapeiki.” Innem meñe kar je Baibõl̦ eo ilo iien ko etto ioon men ko me epidodo aer m̦or im jorrããn, im ri-jeje ro me rar kõm̦m̦an kaape rar jab weeppãn, ak jemaroñ lõke bwe naan ko jej riiti ilo Baibõl̦ eo ad rainin rej kwal̦o̦k l̦õmn̦ak ko an Jeova, Eo me an naan ko ie.

4. Ta ko jenaaj kõnono kaki ilo katak in?

⁴ Jeova eo ej Wũnjãn “aolep menin letok ko rem̦m̦an im reweeppãn.” (Jem. 1:17) Baibõl̦ eo ej juon iaan menin letok ko rem̦m̦antata jãn Jeova ñan kõj. Ñe juon armej ej letok juon menin letok, eokwe menin letok eo ej kwal̦o̦k ñan kõj kõn ewi joñan an armej eo jel̦ã kajjied im aikuj ko ad. Men in ej bar m̦ool kõn Eo me ear letok Baibõl̦ eo. Ñe jej etale menin letok in, jej katak elõñ men kõn Jeova. Jej katak ewi joñan an jel̦ã kajjied im aikuj ko ad. Ilo katak in, jenaaj kõnono kõn ewi wãween an Baibõl̦ eo kwal̦o̦k kõn jilu iaan kadkad ko an Jeova: mãlõtlõt eo an, an ekajet jim̦we, im yokwe eo an. Jen m̦okta etale wãween an Baibõl̦ eo kwal̦o̦k an Anij mãlõtlõt.

BAIBÕL̦ EO EJ KWAL̦O̦K KÕN AN ANIJ MÃLÕTLÕT

5. Ta juon iaan wãween ko Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn an Anij mãlõtlõt?

⁵ Jeova ejel̦ã bwe jej aikuji naanin kakapilõklõk ko an remãlõtlõt. Im Baibõl̦ eo, menin letok eo an ñan kõj, eobrak kõn mãlõtlõt eo an. Naanin kakapilõklõk ko ilo Baibõl̦ rej lukkuun jipañ armej ro. Baibõl̦ eo emaroñ ukot wãween mour ko aer. Ke Moses ear je bok ko jinointata ilo Baibõl̦, ear ba ñan armej ro an Anij, ri-Israel ro: “Katak kein rejjab naan ko ejjel̦o̦k kobbaer; rej unin mour ñan kom̦.” (Dut. 32:47, UBS) Ro me rar pokake Naan ko an Anij rar maroñ lo el̦ap tõprak im m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko aer. (Sam 1:2, 3) Meñe elukkuun lõñ iiõ ko remootl̦o̦k, bõtab ej wõr wõt an Naanin Anij maroñ ñan ukot im kakõm̦anm̦anl̦o̦k mour ko an armej. Ñan waanjoñak, ilo Bok in Jipañ Ri Kõnnaan ro an Jeova ñan Kappok Mel̦el̦e, ium̦win unin tõl eo me ej ba “Baibõl̦,” etal ñan ijo ej ba “Naanin Kakapilõk ko Rej Jipañ Kõj,” im kwõnaaj lo ijo ej ba “‘Baibõl̦ Ej Ukot Mour Ko’ (Katak ko juon wõt aer taitõl̦ ilo Naan in Keeañ).” Ilo katak kein, kwõnaaj lo elõñ waanjoñak ko ilo raan kein kõn wãween an armej ro me rar pokake naanin kakapilõklõk ko ilo Baibõl̦ kar maroñ kõm̦m̦an oktak ko rel̦l̦ap im kakõm̦anm̦anl̦o̦k mour ko aer.—1 Tes. 2:13.

6. Etke jemaroñ ba bwe ejjel̦o̦k bar juon bok me ej ãinwõt Baibõl̦ eo?

⁶ Ejjel̦o̦k bar juon bok ej ãinwõt Naanin Anij. Etke jej ba men in? Kõnke Eo me ej an naan ko ie, Jeova Anij, ekajoor bõtata, ej mour im pãd ñan indeeo, im ejjel̦o̦k juon emãlõtlõt ãinwõt e. Elukkuun lõñ bok ko jet me armej rej riiti meñe em̦õj an ri-jeje ro an bok kein mej, ijoke ekkã an naanin jipañ ko ilo bok kein jab maroñ jipañ armej ro ãlikin jet iien. Bõtab naanin kakapilõklõk ko remãlõtlõt ilo Baibõl̦ rej aolep iien jerbal, im rar maroñ jipañ elõñ armej ilo elõñ iiõ ko m̦aantak, jekdo̦o̦n tõre ta eo rar jokwe ie. Ñe jej riiti bok in eokkwõjarjar im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kõn men ko jej katak jãne, Eo me an naan ko ie ej kõjerbal jetõb kwõjarjar eo an ekajoor ñan jipañ kõj ñan jel̦ã wãween ad maroñ jerbale naanin kakapilõklõk ko jãn Baibõl̦ ilo mour ko ad. (Sam 119:27; Mal. 3:16; Hib. 4:12) Aet, Jeova, Eo me ej an naan ko ilo Baibõl̦, ekõn̦aan jipañ eok. Men in ejjab ke kõm̦m̦an bwe jen kõn̦aan keini ad riiti Baibõl̦ eo?

7. Ewi wãween an kar Baibõl̦ eo kabõrokuk armej ro an Anij ilo iien ko etto?

⁷ Bar juon wãween ekabwilõñlõñ Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn an Anij mãlõtlõt ej ikijjeen wãween an maroñ kabõrokuk armej ro an Anij. Ke ri-Israel ro rar del̦o̦ñel̦o̦k Ãneen Kallim̦ur eo, rar jokwe im amn̦ak ilo jikin ko rettol̦o̦k jãn doon. Ewõr ro rar erom ri-eo̦ñõd, jet rar lale im nãjnej kau ko, im ro jet rar kaddek keinikkan ko. Innem ri-Israel ro me rar jokwe ilo juon jikin ilo ãneo, emaroñ kar pidodo aer oktak im jab itoklimo kõn ri-Israel ro jet me rar jokwe ilo jikin ko jet ilo ãneo. Kõn men in, Jeova ear karõk bwe en wõr iien ko me ri-Israel ro ren kobal̦o̦k ippãn doon ñan roñjake aer riiti im kõmel̦el̦eiki Naan ko an. (Dut. 31:10-13; Nih. 8:2, 8, 18) Baj pijaikl̦o̦k m̦õk wãween an juon ri-Israel etiljek maroñ kar eñjake ke ej tõparl̦o̦k Jerusalem im lo elõñ milien iaan ri-karejar ro m̦õttan jãn pel̦aakin ãneo! Ikijjeen karõk in, Jeova ear jipañ armej ro an bwe ren bõrokuk wõt. Tokãlik, ke ear jutak eklejia eo an Kũrjin ro, elõñ em̦m̦aan im kõrã ro ie rar kõnono ilo elõñ kain kajin ko. Jet iaaer rar armej ro reutiej, im ro jet rar ro rettã. Im jet iaaer rar m̦weiie, im ro jet rar jeram̦õl. Meñe ãindein, ak kõn aer yokwe Naanin Anij, rar aolep bõrokuk ilo aer karejar ñan Anij eo em̦ool. Wãween eo wõt bwe rũttõmak ro rekããl ren maroñ mel̦el̦e kõn Naanin Anij, ej ikijjeen aer bõk jipañ jãn rũttõmak ro m̦õttaer im kobal̦o̦k ippãer ilo aer kabuñ.—Jrb. 2:42; 8:30, 31.

8. Ewi wãween an Baibõl̦ eo kabõrokuk armej ro an Jeova rainin?

⁸ Anij eo ad emãlõtlõt ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im katakin im kabõrokuk armej ro an ikijjeen Baibõl̦ eo. Aolep ekkan ko ilo jetõb me el̦ap ad bõk tokjãn jãni rej pedped ioon Baibõl̦ eo. Jej ekkeini ad koba ippãn doon ilo iien kweilo̦k ko an eklejia im kweilo̦k ko ad rel̦l̦ap ñan roñjake aer riiti, kõmel̦el̦eik, im kõnono kõn Naanin Anij. Innem alikkar bwe Baibõl̦ eo ej men eo elukkuun aorõk me Jeova ej kõjerbale ñan jipañ armej ro an “bwe ren karejar ñan E kõn juon wõt bõro.”—Zep. 3:9.

9. Kadkad ta eo ej aikuj wõr ippãd bwe jen maroñ mel̦el̦e ennaan eo ilo Baibõl̦? (Luk 10:21)

⁹ Bar l̦õmn̦ak m̦õk kõn juon men me ej kwal̦o̦k kõn mãlõtlõt eo an Jeova. Ear kõm̦m̦an bwe elõñ iaan m̦õttan ko ilo Baibõl̦ ren jeje ilo juon wãween me ro wõt me ettã bũrueer remaroñ mel̦el̦e kaki. (Riit Luk 10:21.) Armej jãn jikin ko otemjej rej riiti Baibõl̦ eo. Juon rimmãlõtlõt ej ba bwe “elõñl̦o̦k armej ro rej riiti Baibõl̦ eo jãn jabdewõt bok, im el̦apl̦o̦k aer lukkuun etale im riiti jãn jabdewõt bok.” Meñe ãindein ak ro me ettã bũrueer, er wõt remaroñ lukkuun mel̦el̦e kake men ko rej riiti im bareinwõt jerbali.—2 Kor. 3:15, 16.

10. Ta wãween eo juon Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn an Jeova mãlõtlõt?

¹⁰ Ewõr bar juon wãween jej katak kõn mãlõtlõt eo an Jeova ilo Baibõl̦. Jeova ejjab baj kõjerbal Baibõl̦ eo ñan katakin kõj ãinwõt juon kumi, ak ej bar kõjerbale ñan katakin im kaenõm̦m̦an kõj kajjojo. Ñe jej riiti Naan eo an, jemaroñ eñjake an Jeova lukkuun itoklimo kõn kõj kajjojo. (Ais. 30:21) Ke kwaar iioone juon apañ, jete kõttan am̦ kar kõpel̦l̦o̦ke Baibõl̦ eo im riiti juon eoon me elukkuun jejjet im ãinwõt ñe kar jeiki ñan kwe? Ilo m̦ool, kar jeiki Baibõl̦ eo bwe en maroñ kãitoklimoik elõñ milien armej ro. Innem ewi wãween an maroñ wõr mel̦el̦e ko ie me relukkuun jejjet ñan raan kein im rej ekkar ñan aikuj ko am̦? Emaroñ ãindein kõnke Eo me an naan ko ilo Baibõl̦ ej Eo me emãlõtlõt tata ilo aolepen pel̦aakin lañ im lal̦.—2 Tim. 3:16, 17.

BAIBÕL̦ EO EJ KWAL̦O̦K KÕN AN ANIJ EKAJET JIM̦WE

11. Ewi wãween an kar Anij kwal̦o̦k an jab kalijekl̦o̦k ke kar je Baibõl̦ eo?

¹¹ Ekajet jim̦we ej bar juon iaan kadkad ko an Jeova. (Dut. 32:4) Ekajet jim̦we ej ekkejell̦o̦k ippãn jab kalijekl̦o̦k, im Jeova ej juon eo ejjab kalijekl̦o̦k. (Jrb. 10:34, 35; Rom 2:11) Jej kile an Jeova jab kalijekl̦o̦k ñe jej lale kajin ko me kar je Baibõl̦ eo ie. Ikijjeen bok ko 39 me kar je m̦okta, enañin aolepeer kar jeiki ilo kajin Hibru, kajin eo me ear pidodo an armej ro an Anij mel̦el̦e kake ilo tõre eo. Bõtab, ilo tõre ko an rijjilõk ro, el̦ap an kar armej ro kõjerbale kajin Grik, innem kar je enañin aolepen bok ko 27 ãliktata ilo kajin in. Jeova ear jab kõm̦m̦an bwe ren je Naan ko an ilo juon wõt kajin. Rainin, enañin ruwalitõk pilien armej ro ioon lal̦ in rej kõnono ilo elõñ kain kajin ko. Ewi wãween an armej rein rellõñ maroñ katak kõn Jeova?

12. Ta juon iaan wãween ko em̦õj an jejjet kũtien Daniel 12:4 ilo raan kein ãliktata?

¹² Ikijjeen ri-kanaan Daniel, Jeova ear kallim̦ur bwe ilo iien eo ãliktata, “enaaj l̦apl̦o̦k jel̦ãl̦o̦kjen̦” eo em̦ool me ej pãd ilo Baibõl̦. Enaaj lõñ armej ro me renaaj mel̦el̦e kake. (Riit Daniel 12:4.) Juon wãween ear maroñ l̦apl̦o̦k jel̦ãl̦o̦kjen̦ in ej ikijjeen aer ukok, bũriin, im leto-letak Baibõl̦ ko im bok ko me rej pedped ioon Baibõl̦. Ilo aolepen lal̦ in, Baibõl̦ eo ej bok eo me el̦aptata aer leto-letak im ukote ñan kajin ko jet. Jet iien elukkuun l̦ap on̦ããn Baibõl̦ ko me kom̦bani ko rej kõm̦m̦ani. Armej ro an Jeova rar ukote Naanin Anij, emaroñ m̦õttan ak likiio in Baibõl̦ eo ilo elõñl̦o̦k jãn 240 kajin ko, im jabdewõt armej remaroñ ebbõk aer kaape ilo ejjel̦o̦k on̦ããn. Tokjãn men in, armej ro jãn aolep aelõñ ko rej katak kõn “ennaan eo em̦m̦an kõn Aelõñ eo” m̦okta jãn an itok jem̦l̦o̦kin. (Matu 24:14) Anij eo ad me el̦ap ekajet jim̦we ippãn ekõn̦aan bwe en wõr an aolep armej maroñ ñan jel̦ã kajjien ikijjeen aer riiti Naan eo an. Unin ej kõnke elukkuun l̦ap an yokwe kõj aolep.

BAIBÕL̦ EO EJ KWAL̦O̦K KÕN YOKWE EO AN ANIJ

13. Etke jemaroñ ba bwe Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn yokwe eo an Jeova? (Jon 21:25)

¹³ Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn kadkad eo el̦aptata an Jeova—yokwe. (1 Jon 4:8) L̦õmn̦ak kõn ta ko Jeova ear likũti ilo Baibõl̦ im ta ko ear jab likũti. Ear letok mel̦el̦e ko jej aikuji bwe jen maroñ ejaak juon jem̦jerã ippãn, bwe jen m̦õn̦õn̦õ ilo mour ko ad kiiõ, im bwe jen maroñ mour ñan indeeo. Bõtab, kõnke Jeova ej yokwe kõj, ear jab kalõñlõñtok mel̦el̦e ko jet me el̦e jãn joñan ad maroñi.—Riit Jon 21:25.

14. Ta wãween eo juon Baibõl̦ ej kwal̦o̦k kõn yokwe eo an Anij?

¹⁴ Jeova ej bar kwal̦o̦k an yokwe ikijjeen an kõnono ñan kõj ilo juon wãween me ej kwal̦o̦k an kautiej kõj. Ilo Baibõl̦ eo, ejjab letok juon laajrak aetok in kien ko ilo an tipdikitok men ko jemaroñ kõm̦m̦ani im jab kõm̦m̦ani ilo aolep wãween ko ilo mour ko ad. Ijello̦kun an ãindein, ej kõjerbal bwebwenato ko an armej, kanaan ko rekabwilõñlõñ, im naanin kakapilõklõk ko raorõk ñan jipañ kõj kõm̦m̦ani pepe ko rem̦m̦an. Ikijjeen wãween kein, Naanin Anij ej kõm̦akũt kõj ñan yokwe im pokake e jãn bũruod.

15. (1) Ewi wãween an Jeova kwal̦o̦k an itoklimo im kea kõn ro rej riiti Naan eo an? (2) Ilo pija eo, wõn ro ilo Baibõl̦ me leddik jidikdik eo, likao eo jeid im jatid, im lel̦l̦ap eo jeid im jatid rej kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kaki? (Jen. 39:1, 10-12; 2 Kñ. 5:1-3; Luk 2:25-38)

¹⁵ Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k bwe el̦ap an Jeova itoklimo im kea kake kõj. Ewi wãween? Eobrak Naan eo an kõn bwebwenato ko me rej kwal̦o̦k kõn eñjake ko an armej. Jemaroñ mel̦el̦e kõn eñjake ko an armej ro ilo Baibõl̦ kõnke ‘eñjake ko aer rej ãinwõt eñjake ko ad.’ (Jem. 5:17) Men eo el̦aptata, ilo ad etale wãween an kar Jeova kõm̦m̦an ñan armej ro ãinwõt kõj, enaaj l̦apl̦o̦k ad kile im jel̦ã bwe “Jeova elukkuun l̦ap an yokwe im etũriam̦o.”—Jem. 5:11.

16. Ta eo jej katak kõn Jeova ñe jej riit kõn ro ilo Baibõl̦ me rar kõm̦m̦an bõd? (Aiseia 55:7)

¹⁶ Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn yokwe eo an Jeova ñan kõj ilo bar juon wãween. Baibõl̦ eo ej kaalikkar ñan kõj bwe Jeova ejjãmin kõjool ak ilo̦k jãn kõj ñe jej kõm̦m̦an bõd. Elõñ alen an kar ri-Israel ro jerawiwi n̦ae Jeova; ijoke ke rar m̦oolin ukel̦o̦k, Jeova ear jeorl̦o̦k aer bõd. (Riit Aiseia 55:7.) Kũrjin ro jinoin rar bareinwõt jel̦ã bwe el̦ap an Anij lukkuun yokwe er. Jeova ear kõm̦akũt rijjilõk Paul ñan lukkuun rõjañe rũttõmak ro m̦õttan ñan “jol̦o̦k an bõd im kaenõm̦m̦ane” juon em̦m̦aan me ear ukel̦o̦k ãlikin an kar kããlõt in kõm̦m̦ane juon jerawiwi el̦ap. (2 Kor. 2:6, 7; 1 Kor. 5:1-5) Ekabwilõñlõñ bwe Jeova ear jab kõjekdo̦o̦ne ri-karejar ro an kõn wõt aer kar kõm̦m̦an bõd! Ijello̦kun an ãindein, ear kwal̦o̦k yokwe ilo an kar jipañ er, kauweik er, im kũrtok er bwe ren bar pãd ium̦win kõjparok eo an. Im ej kallim̦ur bwe enaaj bar ãindein ñan aolep rijjerawiwi ro me rej ukel̦o̦k ilo raan kein.—Jem. 4:8-10.

KAORÕK NAANIN ANIJ—‘MENIN LETOK EO EM̦M̦AN’

17. Etke Baibõl̦ eo ej juon menin letok elukkuun kabwilõñlõñ?

¹⁷ Jeova ear letok ñan kõj juon menin letok ekanooj in em̦m̦an. Etke elukkuun kabwilõñlõñ Naan eo an? Ãinwõt ad kar etale, Baibõl̦ eo ej kwal̦o̦k kõn mãlõtlõt eo an Anij, an ekajet jim̦we, im yokwe eo an. Bok in ej kam̦ool bwe Jeova ekõn̦aan bwe jen jel̦ã kajjien. Im ekõn̦aan bwe jen erom ro jeran.

18. Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k bwe jej kam̦m̦oolol Jeova kõn ‘menin letok eo em̦m̦an,’ Baibõl̦ eo?

¹⁸ Jejjab kõn̦aan mel̦o̦kl̦o̦k bwe Naanin Anij ej juon ‘menin letok em̦m̦an.’ (Jem. 1:17) Kõn men in, jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kwal̦o̦k ad kam̦m̦oolol kõn menin letok in. Jemaroñ kõm̦m̦ane men in ikijjeen ad jar im riiti Naan ko an rekkwõjarjar im kõl̦mãnl̦o̦kjen̦ kaki. Ilo ad ãindein, jemaroñ lõke bwe Eo me an naan ko ilo Baibõl̦ enaaj kõjeraam̦m̦an ad kate kõj im bwe jenaaj “lo jel̦ãl̦o̦kjen̦ kõn Anij.”—JK. 2:5.