Yokwe Ro Me Anij Ej Yokwe Er

1, 2. Ta eo elukkuun m̦ool an Baibõl̦ eo kõnnaan kake?

ARMEJ ro rej ãinwõt matmat. Ñe kwõj likũti juon matmat ilo dãn, matmat eo enaaj jorome dãn eo. Ilo ejja wãween drein wõt, epidodo an juon armej l̦oore m̦antin armej ro m̦õttan. Emaroñ jino an l̦õmn̦ak im kõm̦m̦an ãinwõt er im jet iien emaroñ jab make kile bwe ej kõm̦m̦ane men in.

² Elukkuun m̦ool an Baibõl̦ eo ba: “Kwõn etetal ippãn ro ri mãlõtlõt innem kwõnaaj mãlõtlõt; a eo ej kõm̦m̦ao ippãn ro ri bwebwe, enaaj jorrããn kake.” (Jabõn Kõnnaan 13:20) Eoon in ejjab kõnono kõn armej ro me jejjab lukkuun jel̦ã kajjier. Eoon in ej kõnono kõn armej ro me el̦ap ad jol̦o̦k iien ippãer. Ilo kõkkar, jej “etetal ippãn” armej rein.a Juon bok in kõmel̦el̦e kõn Baibõl̦ eo ej ba: “Ñe kwõj etetal ippãn juon armej, men in ej kõkkar bwe kwõj epaake im kwõj yokwe armej in.” Epidodo ke ad kajjioñe ak l̦oore armej ro me jej yokwe er? Aet. Kõn men in, emaroñ pidodo ad kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ak men ko renana me armej rein rej bar kõm̦m̦ani.

3. Ewi wãween jemaroñ kããlõt ro jerad me remaroñ jipañ kõj ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an?

³ Bwe jen maroñ pãd wõt ilo yokwe eo an Anij, jej aikuj jerãik armej ro me renaaj jipañ kõj ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an im rejim̦we. Ewi wãween jemaroñ kõm̦m̦ane men in? Jemaroñ kõm̦m̦ane men in ilo ad yokwe ro me Anij ej yokwe er. Jen kõm̦m̦an bwe armej ro jeran Anij ren bareinwõt armej ro jerad. Baj l̦õmn̦ak m̦õk kõn men in. Ejjel̦o̦k armej ilo lal̦ in rem̦m̦anl̦o̦k jãn armej ro me Jeova ej watõk er jeran. Jen kiiõ etale kain armej rot rein me Anij ej yokwe er. El̦aññe jejel̦ã kõn wõn ro me Jeova ej yokwe er, enaaj pidodo ad kããlõt ro jerad me remaroñ jipañ kõj ñan kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an.

RO ME ANIJ EJ YOKWE ER

4. Etke ewõr an Jeova jim̦we im maroñ ñan kããlõt wõn ro ekõn̦aan bwe ren jeran? Etke Jeova ear kũr Ebream im ba “jera”?

⁴ Jeova ejjab kããlõt jabdewõt armej bwe ren ro jeran. Ewõr an jim̦we im maroñ ñan kããlõt wõn ro ekõn̦aan bwe ren jeran kõnke e eo ej Irooj Bõtata ijoko otemjej. Ejjel̦o̦k juon jeraam̦m̦an el̦apl̦o̦k jãn jeraam̦m̦an eo ñan jem̦jerã ippãn Anij. Wõn ro me Anij ej kããlõt er bwe ren ro jeran? Jeova ej kããlõt armej ro me rej tõmake im lõke kõn aolepen bũrueer. Ñan waanjoñak, juon eo el̦ap an kar tõmak ilo Anij ej Ebream. Juon iien, Anij ear mãlejjoñe tõmak eo an Ebream im kajjitõk ippãn bwe en katok kõn likao eo nejin.b Meñe ear lukkuun pen ñan e, bõtab Ebream ear pojak in katok kõn Aisak kõnke ear tõmak bwe “Anij e maroñ in kejerkak e jãn ro remej.” (Hibru 11:17-19) Kõn wõt an kar pokake im kajoor tõmak eo an, Jeova ear kũri im ba “jera Ebream.”​​—Aiseia 41:8; Jemes 2:21-​23.

5. Ta l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn armej ro me rej tiljek ñane?

⁵ Juon men me elukkuun aorõk ippãn Jeova ej ñe armej ro rej pokake e kõn aolepen bũrueer. Elukkuun yokwe armej ro me rej tiljek ñane im rej kaorõke men in el̦apl̦o̦k jãn men otemjej. (2 Samuel 22:26, UBS) Ãinwõt ad kar etale ilo Katak 1 ilo bok in, Jeova elukkuun m̦õn̦õn̦õ ippãn armej ro me rej pokake kõnke rej yokwe. Bok in Jabõn Kõnnaan 3:32 ej ba bwe Anij “ej jerãik eo ri wãnõk.” Jeova ej lel̦o̦k juon naan in kũr ñan aolep armej ro me rej pokake kien im naan in kakapilõk ko an. Jeova ej kũrtok armej rein bwe ren itok ñan “im̦õn kõppãd” eo an. Armej rein remaroñ kabuñ ñan e im remaroñ kepaake jabdewõt iien ilo jar.​​—Sam 15:1-5.

6. Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k bwe jej yokwe Jijej? Ta l̦õmn̦ak eo an Jeova kõn armej ro me rej yokwe Nejin?

⁶ Jeova ej yokwe ro me rej yokwe Jijej, Nejin eo ej make wõt. Jijej ear ba: “Eo ej yokwe eõ, enaaj pokake aõ in naan. Jema enaaj yokwe e, im kõmro Jema naaj itok ñane im mour ippãn.” (Jon 14:23, UBS) Ewi wãween jemaroñ kwal̦o̦k bwe jej yokwe Jijej? Eokwe, ej ilo ad pokake kien ko an, ekoba naan in jiroñ eo an bwe jen ilo̦k im kwal̦o̦k kõn nuuj eo em̦m̦an im kõm̦m̦an rũkal̦ooran. (Matu 28:19, 20; Jon 14:15, 21) Jej bar kwal̦o̦k ad yokwe Jijej ilo ad “anõke jenkwan ne ko neen.” Mel̦el̦ein men in bwe jej l̦oore joñak eo an ilo ad kõnono im ilo kõm̦m̦an ko ad joñan wõt ad maroñ meñe kõj armej rejjab weeppãn. (1 Piter 2:21) Jeova ej lukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe armej ro rej yokwe Nejin im rej kate er ñan l̦oore joñak ko an Kũraij.

7. Etke em̦m̦an bwe jen jerãik ro jeran Jeova?

⁷ Ta men ko me Jeova ekõn̦aan bwe ro jeran ren kwal̦o̦ki? Ekõn̦aan bwe ren tõmake, tiljek ñane im pokake. Bareinwõt, ekõn̦aan bwe ren yokwe Jijej im wãween an mour ke ear pãd ioon lal̦. Eñin ej men ko me Jeova ekõn̦aan bwe ro jeran ren kwal̦o̦ki. Kõj kajjojo jen kajjitõk ippãd make: ‘Ro jera im ro m̦õtta rej ke kwal̦o̦k wãween kein? Em̦õj ke aõ kõm̦m̦an bwe ro jeran Jeova ren bareinwõt ro jera?’ Em̦m̦an el̦aññe jej jerãik ro jeran Jeova. Etke? Kõnke ñe jenaaj jerãik armej ro me rej yokwe Anij im rej kijejeto ilo aer kwal̦o̦k naan kõn Aelõñ eo, joñak kein aer renaaj jipañ kõj bwe jen kabuñbũruon Anij iien otemjej.​—Jouj im lale bo̦o̦k eo etan “Wõn Ro Jeram̦ im M̦õttam̦?”

JEN KATAK JÃN JUON BWEBWENATO ILO BAIBÕL̦ EO

8. (1) Ta eo em̦m̦an ippam̦ kõn jem̦jerã eo an Neomai im Rut? (2) Ta eo em̦m̦an ippam̦ kõn jem̦jerã eo ikõtaan likao in Hibru ro jilu? (3) Ta eo em̦m̦an ippam̦ kõn jem̦jerã eo an Paul im Timote?

⁸ Elõñ bwebwenato ko ilo Baibõl̦ eo kõn armej ro me rar lo elõñ jeraam̦m̦an ko ilo mour ko aer kõnke ear jim̦we wãween aer kar kããlõt ro jerãer. Ñan waanjoñak, epãd bwebwenato eo kõn jem̦jerã eo an Neomai im jiroñ eo nejin etan Rut. Bareinwõt, kwõmaroñ riit kõn likao in Hibru ro jilu me rar lukkuun epaake doon ke rar pãd ilo Babilon. Kwõmaroñ bar riiti bwebwenato eo kõn kõtaan eo epaak an Paul im Timote. (Rut 1:16; Daniel 3:17, 18; 1 Korint 4:17; Pilippai 2:20-​22) Bõtab, jen lale bar juon bwebwenato elukkuun em̦m̦an. Bwebwenato in ej kõn jem̦jerã eo an Devid im Jonatan.

9, 10. Etke Devid im Jonatan rar m̦ool im tiljek wõt ñan doon ilo jem̦jerã eo aerro?

⁹ Baibõl̦ eo ej ba bwe ãlikin an kar Devid m̦ane Golaiat, “Jonatan, l̦eo nejin Saul, ear kanooj kõn̦aan jerãik Devid, im ear yokwe e joñan wõt an kar yokwe e make.” (1 Samuel 18:1, UBS) Eñin ej iien eo me ear jinoe jem̦jerã eo epaak ikõtaaerro meñe Jonatan ear lukkuun rũtto jãn Devid. Jem̦jerã in aerro ear pãd wõt m̦ae iien eo me Jonatan ear mej ilo kar tarin̦ae.c (2 Samuel 1:26) Etke l̦õm̦arein rar m̦ool im tiljek wõt ñan doon ilo jem̦jerã in aerro?

¹⁰ Devid im Jonatan rar lukkuun epaake doon kõnke rar jim̦or yokwe Anij im kõn̦aan tiljek wõt ñane. Kõn̦aan eo aerro ñan kabuñbũruon Anij ear kõm̦m̦an bwe ren m̦ool im tiljek wõt ñan doon. Ewõr wãween ko rem̦m̦an ippãerro jim̦or im erro kar jim̦or m̦õn̦õn̦õ kaki. Ñan waanjoñak, Jonatan ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ in loe an Devid peran im kijejeto ilo an jojomare etan Jeova. Bareinwõt, Devid ear m̦õn̦õn̦õ in loe an kar Jonatan tiljek wõt im l̦oore karõk eo an Jeova bwe Devid en kiiñ. Ear l̦apl̦o̦k an Jonatan kaorõk mour eo an Devid jãn mour eo an make. Ñan waanjoñak, Devid ear aikuj ko im tilekek ilo ãne jem̦aden kõnke Saul, jemen Jonatan, ear kõn̦aan m̦ane. Ilo iien in me Devid ear lukkuun bũrom̦õj im eñtaan, “Jonatan ear ilo̦k ñan ippãn ijo im rõjañe bwe Anij enaaj o̦n̦aake.” (1 Samuel 23:16, UBS) Joñan in Devid ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear loe an l̦ein jeran itok im jipañe kab kakajoor im kaenõm̦m̦ane!d

11. Ta ko kwaar katak jãn bwebwenato eo kõn jem̦jerã eo an Devid im Jonatan?

¹¹ Ta ko jej katak jãn joñak in an Devid im Jonatan? Men eo el̦aptata jemaroñ katak jãn joñak eo aerro ej bwe ro rej jem̦jerãik doon rej aikuj jim̦or kautiej im kaorõk kõtaan eo aer ippãn Jeova. Armej ro me em̦m̦antata ñan m̦õttaik ak jerãik er ej ro im rej tõmaki katak ko rem̦ool ilo Baibõl̦, rej mour ilo jim̦we, im rekõn̦aan tiljek ñan Anij iien otemjej. Etke? Kõnke armej rein rej ãinwõt kõj. Ñe jej kõm̦m̦ao im bwebwenato ippãer, remaroñ jipañ im kakajoor kõj. (Rom 1:11, 12, UBS) Jemaroñ lo kain armej rot in ibwiljin ri tõmak ro m̦õttad. Mel̦el̦ein ke men in bwe em̦m̦an ñe jej jerãik ak m̦õttaik aolep armej ro me rej itok ñan iien kweilo̦k ko ad? Ejjab. Jen lale taunin.

WÃWEEN JEMAROÑ KÃÃLÕT RO M̦ÕTTAD

12. Etke jej aikuj kõjparok wõn ro jej m̦õttaik ak jerãik er meñe rej pãd ilo eklejia eo?

¹² Jekõn̦aan bwe ro m̦õttad im ro jerad ren jipañ kõj bwe en epaakl̦o̦k wõt kõtaan eo ad ippãn Anij. Eñin unin jej aikuj kõjparok wõn ro jej m̦õttaik ak jerãik er, meñe rej pãd ilo eklejia eo. Etke jemaroñ ba men in? Eokwe, jen kõm̦m̦ane juon waanjoñak. Men ko leen juon wõjke reban kajju emmed ak kalo ilo juon wõt iien. Jet em̦õkaj aer kalo im jet erum̦wij aer kalo. Ãinwõt leen wõjke kein, jet Kũrjin ro ilo eklejia eo enaaj bõk iien bwe en maroñ lukkuun epaak kõtaan eo aer ippãn Jeova. Kõn men in, ilo aolep eklejia ko ipel̦aakin lal̦ in, Kũrjin ro wõj kajjojo eoktak joñan aer epaake Jeova jãn doon. (Hibru 5:12–6:3) Meñe ãindein, jej aikuj meanwõd wõt im kijenmej ippãn rein rekããl ak rein me ejjab lukkuun kajoor tõmak eo aer. Jekõn̦aan jipañ er bwe en epaakl̦o̦k wõt kõtaan eo aer ippãn Anij.​​—Rom 14:1, UBS; 15:1, UBS.

13. Ta apañ eo ear wal̦o̦k ñan jet iaan Kũrjin ro ilo iien ko etto? Ta naan in kakkõl eo Paul ear kwal̦o̦ke?

¹³ Jet iien, jej aikuj kõjparok kõj jãn jet armej ro ilo eklejia eo. Etke? Kõnke jet iaaer remaroñ kõm̦m̦ani m̦anit ko rejakkar. Bar jet remaroñ jino aer ellotaan ak ebbanbane ro jet. Men in ear bar wal̦o̦k ñan jet iaan eklejia ko ilo iien ko etto. Enañin aolep ri tõmak ro rar tiljek wõt, bõtab jet ri tõmak ro rar jino kõm̦m̦ani men ko rejakkar. Ñan waanjoñak, jet ri tõmak ro ilo eklejia eo ilo Korint rar jab l̦oore jet iaan katak ko rem̦ool. Kõn men in, rijjelõk Paul ear kakkõl ri tõmak ro jet im ba: “Kom̦win jab bõd, kõm̦m̦ao ko renana rej kakõt m̦anit ko rem̦m̦an.” (1 Korint 15:12, 33) Paul ear kakkõl Timote bwe jet iaan armej ro, meñe rej Kũrjin, renaaj kõm̦m̦ani men ko rejakkar. Kõn men in, ear rõjañ Timote bwe en kõjparoke jãn armej rein, im en jab jerãik er.​—2 Timote 2:20-​22, UBS.

14. Ewi wãween jemaroñ jerbale naan in kakkõl eo an Paul kõn ro m̦õttad ak jerad?

¹⁴ Ewi wãween jemaroñ jerbale naan in kakkõl in an Paul? Eokwe, jemaroñ kõm̦m̦ane men ilo ad jab m̦õttaik ak jerãik jabdewõt armej ro me remaroñ ko̦kkure jem̦jerã eo ad ippãn Anij, meñe rej pãd ilo eklejia eo ak jaab. (2 Tessalonika 3:6, 7, 14, UBS) Jej aikuj kõjparok jem̦jerã eo ad ippãn Jeova. Kwõj ke keememej waanjoñak eo kõn matmat eo? Ñe kwõj likũt juon matmat ilowaan juon pedkat, kwõnaaj ke kõtmãne bwe enaaj lukkuun erreo matmat eo? Kwõban. Ãindeinl̦o̦k wõt, enaaj pidodo ad jorome ak l̦oore m̦anit im kõm̦m̦an ko an armej ro me jej m̦õttaik ak jerãik er. El̦aññe jej m̦õttaik ak jerãik armej ro me rej kõm̦m̦ani men ko rejakkar, jenaaj ãinwõt matmat in. Enaaj pidodo ad jorome ak l̦oore kõm̦m̦an im m̦anit kein rejakkar an armej rein.​—1 Korint 5:6.

15. Ewi wãween kwõmaroñ lo im jerãik ro me rej kate er ñan kõjparok kõtaan eo aer ippãn Anij?

¹⁵ El̦ap ad jeraam̦m̦an bwe elukkuun pidodo ad lo ro m̦õttad ak jerad rem̦m̦an ibwiljin ri tõmak ro. (Sam 133:1, UBS) Ewi wãween kwõmaroñ lo im jerãik ro me rej bar kate er ñan kõjparok kõtaan eo aer ippãn Anij? Ilo am̦ naaj kate eok ñan kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an me Anij ej m̦õn̦õn̦õ kaki, ro jet renaaj kile men in im kõn̦aan m̦õttaik ak jerãik eok. Kobal̦o̦k ippãn men in, bõlen kwõj aikuj make kate eok ñan kal̦apl̦o̦k am̦ jel̦ã kajjien ro ilo eklejia eo bwe kwõn maroñ m̦õttaik er. (Jouj im lale bo̦o̦k eo etan “Wãween Aõ Kar Ellolo Jera im M̦õtta.”) Kwõn kate eok im pukot ro me rej kwal̦o̦k wãween ko rem̦m̦an me kokõn̦aan bar kwal̦o̦ki. Kwõn bareinwõt l̦oore naan in kakapilõk eo jãn Baibõl̦ ñan ‘kepel̦l̦o̦k bũruom̦.’ Ta mel̦el̦ein men in? Eokwe, kwõn kate eok ñan m̦õttaik ro ilo eklejia eo meñe eoktak aelõñ eo aer ak m̦anit ko aer. (2 Korint 6:13; 1 Piter 2:17) Jouj im jab m̦õttaik ak jerãik wõt ro me dettaer wõt kwe. Keememej bwe Jonatan ear lukkuun rũttol̦o̦k jãn Devid. Elõñ ro rerũtto ilo eklejia eo im jemaroñ jem̦jerãik er. Elukkuun lõñ men ko jemaroñ katak jãn er kõnke el̦ap aer imminene ilo mour in im relukkuun kapeel.

ÑE EJ WÕR APAÑ

16, 17. El̦aññe juon ri tõmak ej kõmetak kõj, etke jejjab aikuj ilo̦k jãn eklejia eo?

¹⁶ Kõnke aolep armej ro ilo eklejia eo rej oktak jãn doon, jet iien emaroñ wal̦o̦k apañ ko. Juon iaan ri tõmak ro m̦õttad emaroñ ba ak kõm̦m̦ane juon men me elukkuun kõmetak kõj. (Jabõn Kõnnaan 12:18, UBS) Jet iien ej wal̦o̦k apañ ko kõnke eoktak wãween an armej ro l̦õmn̦ak jãn doon. Jet iien ej wal̦o̦k apañ ko kõnke jemaroñ jab lukkuun mel̦el̦e kõn juon men. Ñe ej wal̦o̦k apañ rot kein, jenaaj ke l̦õkatip im bõjrak jãn ad kweilo̦k ak kattol̦o̦k kõj jãn ro jet ilo eklejia eo? Eokwe, el̦aññe elukkuun m̦ool ad yokwe Jeova im armej ro me ej yokwe er, jeban kõm̦m̦ane men in.

¹⁷ Kõnke Jeova ear kõm̦anm̦an kõj im letok mour ñan kõj, ekkar bwe jen yokwe im tiljek wõt ñane. (Revelesõn 4:11) Bareinwõt, jej aikuj tiljek wõt ñan eklejia eo an me ej m̦õn̦õn̦õ in kõjerbale. (Hibru 13:17) Kõn men in, el̦aññe juon iaan ri tõmak ro ej kõmetak kõj, jen jab ilo̦k jãn eklejia eo kõnke jelukkuun illu. Jejaam̦ tin ãindein? Ejjel̦o̦k ruõn Jeova ñan jidik. El̦aññe jej m̦ool in yokwe Jeova, jeban ilo̦k jãn e im armej ro doon!​​—Sam 119:165.

18. (1) Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani bwe en wõr wõt aenõm̦m̦an ilo eklejia eo? (2) El̦aññe ekkar im ejim̦we bwe jen jol̦o̦k an juon armej bõd, ta jeraam̦m̦an ko renaaj wal̦o̦k?

¹⁸ El̦aññe jej yokwe ri tõmak ro m̦õttad, men in enaaj lujur kõj bwe jen kõm̦m̦an bwe en wõr wõt aenõm̦m̦an ilowaan eklejia eo. Jeova ejjab kõtmãne bwe armej ro renaaj weeppãn ilo men otemjej rej kõm̦m̦ani. Jej aikuj bõk l̦õmn̦ak in an Jeova. Yokwe ej kõm̦akũt kõj bwe jen jab watõke bõd ko reddik. Yokwe ej jipañ kõj bwe jen keememej bwe kõj aolep jejjab weeppãn im jet iien jej kõm̦m̦an bõd. (Jabõn Kõnnaan 17:9, UBS; 1 Piter 4:8) Yokwe ej bar jipañ kõj bwe “jen jeorl̦o̦k nana jãn doon.” (Kolosse 3:13) Jet iien epen ad jol̦o̦k an ro jet bõd. El̦aññe jej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im inepata, men in enaaj kõm̦m̦an bwe jen illu wõt. Kõn men in, jemaroñ kõn̦aan dãpij wõt ad illu bwe jen kõmetak armej eo. Bõtab ilo m̦ool, elukkuun kauwõtata ñe jej dãpij wõt ad illu. El̦aññe jej kile bwe armej eo ebũrom̦õj kõn men eo ear kõm̦m̦ane, eokwe jen jol̦o̦k an bõd. Men in enaaj bõktok elõñ jeraam̦m̦an ko ñan kõj. (Luk 17:3, 4) Enaaj kõm̦m̦an bwe jen ineem̦m̦an im bareinwõt en wõr aenõm̦m̦an ilo eklejia eo. El̦aptata, men in enaaj jipañ kõj ñan kõjparok kõtaan eo ad ippãn Jeova.​​—Matu 6:14, 15; Rom 14:19, UBS.

ÑE JEJ AIKUJ BÕJRAK JÃN AD KÕM̦M̦AO IPPÃN JUON ARMEJ

19. Ta jet iaan un ko jej aikuj bõjrak jãn ad kõm̦m̦ao ak m̦õttaik juon armej ilo eklejia eo?

¹⁹ Jet iien, jej aikuj bõjrak jãn ad kõm̦m̦ao im m̦õttaik juon armej ilo eklejia eo. Ewõr jilu un ko unin ad aikuj bõjrak jãn ad kõm̦m̦ao ippãn juon armej. Kein kajuon, el̦aññe armej eo ebukwel̦o̦k kõnke ear rupe kien ko an Anij im ejjab kõn̦aan bõjrak ak ejjab ajl̦o̦k kake. Kein karuo, el̦aññe armej eo ej jum̦ae katak ko rem̦ool im ej make kwal̦o̦k katak ko reriab. Kein kajilu, el̦aññe armej eo ej make ilo̦k im jol̦o̦k etan jãn eklejia eo. Baibõl̦ eo ej ba bwe jen “jab kõm̦m̦ao” ippãn armej rot in.e (1 Korint 5:11-​13; 2 Jon 9-​11) Jenaaj ke l̦oore naan kein im kwal̦o̦k bwe jej tiljek wõt ñan Jeova im kien ko an rejim̦we? Emaroñ pen kõm̦m̦ane men in kõnke bõlen jelukkuun kar epaake armej in ak bõlen ej nukũd. Bõtab, jouj im keememej bwe Jeova elukkuun kaorõke armej ro rej tiljek ñan e im pokake iien otemjej.

20. Etke karõk eo kõn bukwel̦o̦k ej juon men em̦m̦an?

²⁰ Karõk in kõn bukwel̦o̦k ej juon wãween Jeova ej kwal̦o̦k yokwe im ej bareinwõt letok ñan kõj juon iien em̦m̦an bwe jen kwal̦o̦k yokwe. Etke jej ba men in? Juon un ej kõnke ñe rej bukwel̦o̦k juon armej eo me ejjab kõn̦aan bõjrak jãn jerawiwi eo an ak ejjab ajl̦o̦k kake, men in ej kaalikkar ad yokwe Jeova im kautiej ãt eo etan im kien ko an. (1 Piter 1:15, 16) Bareinwõt, ñe rej bukwel̦o̦k juon armej, men in ej kõjparok aolep ro ilo eklejia eo. Ej kõjparok armej rein retiljek bwe ren jab po ilo kõm̦m̦an ko renana an armej in. Ilo wãween in, armej rein renaaj jel̦ã bwe eklejia eo ej juon jikin erreo ñan aer kabuñ ñan Anij meñe elukkuun ettoon jukjuk im pãd in. (1 Korint 5:7, UBS; Hibru 12:15, 16, UBS) Ñe rej bukwel̦o̦ke armej in, men in ej kaalikkar bwe rej yokwe e. Etke? Kõnke ilo wãween in, armej in emaroñ make kile bõd eo an im kõm̦m̦an oktak ko bwe en maroñ jepl̦aak ñan ippãn Jeova.​—Hibru 12:11, UBS.

21. Etke elukkuun aorõk bwe jen kõjparok wõn ro jej m̦õttaik im jerãik er?

²¹ Keememej bwe ro jej m̦õttaik im jerãik er renaaj jelõt men ko jej kõm̦m̦ani. Enaaj pidodo ad l̦oor ak kajjioñ er im kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an ak men ko renana kõnke jej epaake er. Kõn men in, jej aikuj kõjparok wõn ro jej m̦õttaik im jerãik er. Jen kõm̦m̦an bwe ro jeran Jeova ren bareinwõt ro jerad, im jen yokwe armej ro me Anij ej yokwe er. Ñe jej kõm̦m̦ane men in, ro m̦õttad im ro jerad renaaj armej ro rem̦m̦antata. Naan im kõm̦m̦an ko aer renaaj jipañ kõj bwe jen wõnm̦aanl̦o̦k wõt im kabuñbũruon Jeova.