Ear Peran in Kõjparok Armej ro an Anij

1-3. (1) Etke Ester emaroñ kar mijak in jãdel̦o̦k im̦aan l̦eo pãleen? (2) Ta kajjitõk ko jenaaj etali kõn Ester?

KE Ester ej etal ñan wõrwõr eo an kiiñ eo, ej kajjioñ in jol̦o̦k an ikkũm̦kũm̦ im mijak. M̦weo im̦õn kiiñ eo ear pãd ilo Shushan. Ear jab pidodo ñan an Ester etal ñan m̦wiin. Ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo make, kar kõm̦m̦ane ilo juon wãween ekabwilõñlõñ im ej kaalikkar an utiej. Ñan waanjoñak, ekar wõr ekjab ko ilo m̦wiin jekjekier wõt kau kom̦aan ko im ewõr pein aer ekkãke. Ebar wõr jekjekin armej ro rej lippo̦n̦ im kab l̦aiõn ko. Men kein ilo kiin m̦wiin eutiej rar kõm̦m̦ane jãn pirõk. Rar bar unoiki kõn bwijin kain kõl̦ar ko raiboojoj. Bareinwõt, ear wõr joor ko rekkillep kõm̦m̦an jãn dekã im bar wõr ekjab ko jet. Jikin eo m̦wiin ear pãd ie eutiej im jepaan wõt juon, im epaake tol̦ ko ewõr jin̦o ioer etaer Zagros. Ñe kwõj pãd m̦wiin, kwõmaroñ reilo̦k im loe reba eo eaiboojoj, Choaspes. Unin aer kar kõm̦m̦ane bwe en ãindein m̦wiin im̦õn kiiñ eo ej ñan kakeememej ro rej lotok kõn joñan an kajoor im utiej. Eñin kar armej eo Ester ej itõn kõnnaan ippãn me ej make ba bwe ej “juon kiiñ ekajoor im utiej.” Kiiñ in ej pãleen Ester.

² Bõlen jemaroñ l̦õmn̦ak im ba, Eban ke l̦eo pãleen Ester in! El̦ap wõt an l̦ein kar lukkuun oktak jãn em̦m̦aan ro jiroñ in Ju ro retiljek ren kar kããlõt bwe en pãleer!a (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Kiiñ in etan Ehasuirõs, ear jab ãinwõt Ebream ke ear kõttãik bũruon im l̦oore naanin kakapilõklõk eo an Anij ñan roñjake Sera, kõrã eo pãleen. (Jen. 21:12) Kiiñ in ear jab lukkuun jel̦ã kõn Jeova, Anij eo an Ester, im ear jab jel̦ã kõn kien ko An. Bõtab, ear l̦ap an jel̦ã kõn kien ko an RũPõrsia ro, ekoba kien eo ej n̦ae men eo Ester ej pojak in kõm̦m̦ane. Ta kar kien in? Eokwe, ekkar ñan kien eo, ñe juon ej jãde im̦aan kiiñ eo an Põrsia ak ear jab kũri, renaaj aikuj m̦ane ñan mej. Bõtab, ilo iien in ke Ester ej jibadekl̦o̦k kiiñ eo, kiiñ eo ear jab kũri. Ke ej tõparl̦o̦k ilowaan wõrwõr eo im jujall̦o̦k ñan ruum̦ eo tũroon eo ej pãd ie bwe kiiñ eo en loe, emaroñ kar l̦õmn̦ak bwe raan eo an ãliktata eo.​—Riit Ester 4:11, UBS; 5:1, UBS.

³ Etke Ester ear likũt mour eo an ilo kauwõtata? Im ta eo jemaroñ katak jãn kõrã in eperan me ear kwal̦o̦k an tõmak? M̦okta, jen lale ta eo ear wal̦o̦k bwe Ester en kar erom lerooj in Põrsia.

Mour eo an Ester

4. Kar ewi wãween mour eo an Ester, im ta eo bwe en kar jokwe ippãn Mordikeai?

⁴ Ester ear juon eo eatajinemjen. Jejjab lukkuun jel̦ã kõn rũtto ro jinen im jemãn me rar etn̦ake kõn ãt in Hadasa. Ãt in ej kajin Hibru im ej mel̦el̦ein “mirtel,” juon kain wut mouj eaiboojoj. Ke rũtto ro jinen im jemãn rar mej jãne ke ear dik, juon iaan em̦m̦aan ro nukũn ear bõke im lale. Etan em̦m̦aan in ejouj ej Mordikeai. Mordikeai ear lukkuun rũtto jãn Ester im erro ar rilikin doon. Ak Mordikeai ear bõke im lale ãinwõt ñe lukkuun nejin.​—Ester 2:5-7, 15, UBS.

5, 6. (1) Ewi wãween an kar Mordikeai lale Ester? (2) Kar ewi wãween mour eo an Mordikeai im Ester ilo Shushan?

⁵ Mordikeai im Ester rar m̦õttan RiJu ro me rar jokwe ilo jikin kweilo̦k eo el̦ap ilo Põrsia ãlikin aer kar nitbwili Jerusalem. Emaroñ kar l̦ap an armej ro ilo jikin in dike RiJu ro kõnke eoktak kabuñ eo aer im kien ko rej kajjioñ in l̦oori. Ak Mordikeai ear wõnm̦aanl̦o̦k im katakin Ester kõn Jeova, Anij eo me elõñ alen an kar tũriam̦o kõn armej ro An im lo̦mo̦o̦ren er ilo iien ko rar iioon jorrããn. Ear bar katakini bwe Jeova enaaj bar lo̦mo̦o̦ren er. Aolepen iien kein Mordikeai ear katakin Ester, ear l̦apl̦o̦k wõt an Ester epaake e. (Lv. 26:44, 45) Ealikkar bwe ear l̦ap an Ester im Mordikeai jel̦ã kajjien doon im epaake doon.

⁶ Emaroñ kar utiej jerbal eo an Mordikeai ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo ilo Shushan kõnke aolep iien ear jijet iturin jikin del̦o̦ñl̦o̦k eo ñan m̦weo im̦õn kiiñ eo ippãn rijerbal ro jet. (Ester 2:19, 21, UBS; 3:3, UBS) Baibõl̦ ejjab kwal̦o̦k kõn bwebwenatoun mour eo an Ester ke ear rũtto m̦aantak. Bõtab, jemaroñ pijaikl̦o̦k an Ester kõm̦m̦ani jerbal ko ilo m̦weo im̦õn em̦m̦aan in rilikin im lale aikuj ko an. M̦weo erro ej jokwe ie emaroñ kar pãd ilo bukwõn eo an armej ro rettã me ej pãd ijo turãjet in reba eo iturin m̦weo im̦õn kiiñ eo. Bõlen emaroñ kar em̦m̦an ippãn Ester etal ñan jikin wia ko ilo Shushan. Elukkuun lõñ kain m̦weiuk ko kar kõm̦m̦ani jãn kool̦, jelba, im men ko jet ruwiakake ro rej wiakaki ilo ijin. Ester emaroñ kar jab l̦õmn̦ak bwe juon iien enaaj kar m̦weiie im lõñ an m̦weiuk rot kein. Ear ejjel̦o̦k an l̦õmn̦ak ñan jidik bwe tokãlik enaaj kar wãween dein mour eo an.

“Ear Juon Jiroñ eo Edeo̦ im Em̦m̦an Kããn”

7. Etke rar jol̦o̦ke Vashtai jãn an lerooj, im ta eo ear wal̦o̦k tokãlik?

⁷ Juon raan, ear wal̦o̦k juon apañ ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo im ekar kõm̦m̦an menin an armej in ãneo kõnnaan. Kiiñ Ehasuirõs ear kõm̦m̦ane juon iien kõjota el̦ap im ear kũrtok ruutiej ro an bwe ren m̦õñã im idaak wain ippãn. Kiiñ eo ear kõn̦aan kwal̦o̦kl̦o̦k lerooj eo pãleen ñan ruutiej ro bwe ren lo joñan an deo̦. Kõn men in, ear jilkinl̦o̦k rijerbal ro an bwe ren itõn ãñintok Lerooj Vashtai jãn ijo ej kõm̦m̦ane kõjota eo an ippãn kõrã ro. Ak lerooj in ear m̦akoko in etal. Men in ear kõm̦m̦an an kiiñ eo illu im jook. Kõn men in, kiiñ eo ear kajjitõk ippãn rũkakapilõklõk ro an kõn ta eo en kõm̦m̦ane ñan kaje lerooj in. Innem ta eo ear wal̦o̦k? Kiiñ eo ear kõjjel̦ãik armej ro bwe em̦õj jol̦o̦k Vashtai jãn an lerooj im renaaj pukot juon bwe en pinej jenkwan. Rijerbal ro an kiiñ eo rar jino pukot bõjin ro redeo̦ jãn kajjojo bukwõn ilo aelõñ eo im bõktok er bwe kiiñ eo en kããlõt jiroñ eo em̦m̦antata ippãn im kõm̦m̦an bwe en lerooj.​—Ester 1:1–2:4, UBS.

8. (1) Etke Mordikeai emaroñ kar inepata jidik kõn Ester? (2) Ta eo jemaroñ katak jãn wãween an Baibõl̦ eo watõk juon eo edeo̦? (Bar lale Jabõn Kõnnaan 31:30.)

⁸ Jemaroñ pijaikl̦o̦k an Mordikeai m̦õn̦õn̦õ im utiej bũruon ke ej loe bwe ledik eo rilikin me ear lale, ekar rũttol̦o̦k im erom juon jiroñ edeo̦. Baibõl̦ ej ba bwe Ester ear “juon jiroñ eo edeo̦ im em̦m̦an kããn.” Bõtab, men in emaroñ kar bar kõm̦m̦an bwe Mordikeai en inepata jidik kõn Ester. (Ester 2:7, UBS) Baibõl̦ ej kwal̦o̦k bwe ej aikuj jim̦we ad l̦õmn̦ak kõn an juon armej em̦m̦an mejãn im paotokin. Meñe em̦m̦an men in im ej kam̦õn̦õn̦õik kõj bõtab juon eo edeo̦ ej aikuj bar mãlõtlõt im ettã bũruon. Kõnke ñe ejjab, emaroñ lõke an deo̦ im pidodo an utiej bũruon im nana. (Riit Jabõn Kõnnaan 11:22.) Ewõr ke juon eo kwõjel̦ã kajjien me ear ãindein? Ak ta kõn Ester, deo̦ eo an ear kõm̦m̦an an utiej bũruon ke ak ettã wõt bũruon? Jen lale.

9. (1) Ta eo ear wal̦o̦k ke rijerbal ro an kiiñ eo rar loe an Ester deo̦, im etke emaroñ kar pen an Mordikeai im Ester jeplõkl̦o̦k jãn doon? (2) Etke Mordikeai ear kõtl̦o̦k bwe Ester en pãleek juon eo ejjab kabuñ ñan Jeova? (Bar kobaik bo̦o̦k eo.)

⁹ Rijerbal ro an kiiñ eo rar lo an Ester deo̦. Kõn men in, ke rar kappukot jiroñ ro redeo̦ ilo aolepen aelõñ eo im loe Ester, rar bõke jãn Mordikeai. Im rar bõkl̦o̦k ñan m̦weo im̦õn kiiñ me ej pãd ilo turãjet in reba eo. (Ester 2:8, UBS) Emaroñ kar pen an Mordikeai im Ester jeplõkl̦o̦k jãn doon kõnke rar lukkuun epaake doon. Mordikeai ear watõk Ester ãinwõt lukkuun nejin im Ester ear watõke ãinwõt jemãn. Mordikeai eban kar kõn̦aan bwe ledik in nejin en pãleek juon eo ejjab kabuñ ñan Jeova meñe ej juon kiiñ. Bõtab ilo kar tõre in, ekar ejjel̦o̦k an maroñ in kar ba jaab.b (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Ejjel̦o̦k pere bwe Ester ear roñjake naanin kakapilõklõk ko an Mordikeai m̦okta jãn aer kar bõke. Ilo ial̦ eo aer l̦o̦k ñan m̦weo im̦õn kiiñ ilo Shushan, emaroñ kar lõñ men ko rejiktok ilo l̦õmn̦ak eo an Ester. Emaroñ kar l̦õmn̦ak kõn wãween naaj mour eo an kiiõ.

Aolep Armej Rar Buñbũrueer Kake

10, 11. (1) Ta ko jiroñ ro ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo rar kõm̦m̦ani im emaroñ kar pidodo an Ester po ippãer kaki? (2) Ewi wãween ad jel̦ã bwe Mordikeai ear kwal̦o̦k an inepata im kõn̦aan jel̦ã ñe em̦m̦an an Ester pãd?

¹⁰ Ester ear jãmminene in mour ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo. Aolep men rar kããl ñane im oktak jãn wãween kar mour eo an m̦okta. Ear juon iaan “jiroñ” ro rar bõktok er jãn bukwõn ko repaak im rettol̦o̦k ilo aolepen jikin ko rej pãd ium̦win kien eo an Põrsia. Im emaroñ kar oktak m̦anit, kajin, im l̦õmn̦ak ko aer jãn doon. Kar jitõñ Higeai bwe en bõk eddon jiroñ rein im loloorjake aer ekkapit bwe en l̦apl̦o̦k wõt aer deo̦. Aetokan an kar jiroñ rein ekkapit kõn pinneep ko rebwiin melu ekar 1 iiõ. (Ester 2:8, 12, UBS) Men in emaroñ kar kõm̦m̦an bwe en tarjen joñan aer l̦õmn̦ak kõn paotokier. Emaroñ kar bar kõm̦m̦an aer utiej bõro im jiãiik doon. Ak Ester ear ke po ippãer?

¹¹ Ejjel̦o̦k bar juon ear l̦apl̦o̦k an inepata kõn ta eo enaaj kar wal̦o̦k ñan Ester ijello̦kun wõt kar Mordikeai. Baibõl̦ ej ba bwe aolep raan Mordikeai ear etetal iturinl̦o̦k m̦weo im̦õn kõrã ro pãleen kiiñ eo ñan eo̦roñ ennaan im lale ejet an Ester pãd. (Ester 2:11, UBS) Ejjel̦o̦k pere bwe Mordikeai ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke jet iaan rijerbal ro rej ba ñane bwe em̦m̦an an Ester pãd. Etke?

12, 13. (1) Ta kar l̦õmn̦ak eo an armej ro kõn Ester? (2) Etke Mordikeai ear lukkuun m̦õn̦õn̦õ ke ear jel̦ã bwe Ester ejjañin kwal̦o̦k ñan jabdewõt bwe e juon RiJu?

¹² Kõn an kar buñbũruon Higeai ippãn Ester, ear l̦ap an jouj im em̦m̦an an kõm̦m̦an ñane. Ear lel̦o̦k ruum̦ eo em̦m̦antata ilo m̦weo im̦õn kõrã ro pãleen kiiñ eo im kããlõt jimjuon leddik bwe ren jerbal ñane. Bwebwenato in ej bar ba bwe Ester “ear kabuñbũruon aolep ro me rar loe.” (Ester 2:9, 15) Rar ke buñbũrueer kake Ester kõn wõt an kar lukkuun deo̦? Jaab, ejjab kõn an kar deo̦ wõt. Ear bar lõñ men ko rem̦m̦an kõn Ester im rar kõm̦m̦an menin an ro jet m̦õn̦õn̦õ ippãn.

¹³ Ñan waanjoñak, Baibõl̦ ej ba bwe Ester ear jab “kwal̦o̦k ñan jabdewõt ke e juon RiJu, kõnke Mordikeai ear jiroñe” bwe en jab ba. (Ester 2:10, UBS) Unin an kar Mordikeai ba men in ej kõnke ear jel̦ã bwe el̦ap an kar ruutiej ro ilo Põrsia kalijekl̦o̦k im dike RiJu ro. El̦ap wõt an kar m̦õn̦õn̦õ ke ear jel̦ã bwe meñe ejako jãn iturin Ester ak Ester ear kwal̦o̦k wõt an mãlõtlõt im pokake!

14. Ewi wãween an jo̦dikdik ro maroñ l̦oore joñak eo an Ester?

¹⁴ Jo̦dikdik ro ilo raan kein remaroñ bar kam̦õn̦õn̦õik bũruon rũtto ro jineer im jemãer ak ro rej lale er. Meñe ejako jineer im jemãer jãn iturier, ak remaroñ jum̦ae menin kapo ko im kõm̦m̦ani wõt men ko rejim̦we im̦aan mejãn Anij, el̦aptata ñe rej pãd ibul̦õn armej ro enana m̦wilier im relãj. Ñe renaaj kõm̦m̦ane men in, renaaj ãinwõt Ester im kam̦õn̦õn̦õik bũruon Jemãer ilañ.​—Riit Jabõn Kõnnaan 27:11.

15, 16. (1) Etke kiiñ eo ear reel kõn Ester? (2) Etke oktak ko rar wal̦o̦k ñan Ester im remaroñ kar pen ñane?

¹⁵ Ke ear jejjet iien an Ester jãdel̦o̦k ñan kiiñ eo, kar kõtl̦o̦k bwe en make kããlõt jabdewõt iaan men ko enaaj aikuji, bõlen kein an tõrejab im kõm̦m̦an bwe en deo̦l̦o̦k wõt. Bõtab, joñan an ettã bũruon ear jab kajjitõke jabdewõt iaan men kein ak ear bõk wõt men ko Higeai ear lil̦o̦k ñane bwe en kõn̦aki. (Ester 2:15) Enañin aolep armej ro ilo m̦weo im̦õn kiiñ eo rar jet armej ro reutiej bũrueer. Im Ester emaroñ kar kile bwe kiiñ eo ejjab baj kõn̦aan wõt juon eo edeo̦, ak ebar kõn̦aan juon eo ettã bũruon. Ear ke jim̦we l̦õmn̦ak in an Ester?

¹⁶ Bwebwenato eo ej wõnm̦aanl̦o̦k wõt im ba: “Kiiñ eo ear yokwe Ester el̦apl̦o̦k jãn an yokwe jiroñ ro jet, kõnke el̦ap an kabuñbũruon jãn aolepeer. Ear kõpãlpele kõn kũrawũn eo an, im kõm̦m̦an bwe en lerooj im pinej jenkwan Vashtai.” (Ester 2:17, UBS) Jiroñ in Ju in ekar ettã bũruon. Innem, ejjel̦o̦k pere bwe emaroñ kar pen ñane kõnke wãween mour eo an eoktak kiiõ. Ear kiiõ juon lerooj im ear pãleek rũtõl eo ekajoortata ilo lal̦ in ilo kar tõre eo. Ak ke Ester ear juon lerooj, ear ke jino an utiej bũruon? Ear jab ñan jidik!

17. (1) Ewi wãween an kar Ester kwal̦o̦k wõt an pokake l̦al̦l̦ap eo jemãn me ear bõke bwe en nejin? (2) Etke elukkuun aorõk joñak eo an Ester ñan kõj ilo raan kein?

¹⁷ Ester ear pokake wõt Mordikeai, l̦al̦l̦ap eo jemãn me ear bõke bwe en nejin. Ear kõm̦m̦ane men in ilo an kar roñjake e im n̦ooje wõt jãn jabdewõt armej bwe e juon RiJu. Bareinwõt, ke Mordikeai ear jibwe an jet armej pepe in tõn m̦ane Ehasuirõs, ear ba ñan Ester bwe en kakkõle kiiñ eo im Ester ear pokake. Kõn men in, pepe eo an rinana rein ear jab tõprak im kar m̦an er. (Ester 2:20-23, UBS) Ester ear kwal̦o̦k an tõmak ilo Anij ilo an kar kwal̦o̦k wõt an pokake im ettã bũruon. Elukkuun aorõk ñan ad anõke joñak in an Ester kõnke enañin aolep armej ro ilo raan kein rej l̦õmn̦ak bwe ejjab aorõk pokake. Eñin unin rejjab pokake im el̦ap aer jum̦ae. Ak armej ro em̦ool aer tõmak ilo Anij rej kile bwe elukkuun aorõk ñan aer pokake wõt ãinwõt kar Ester.

Kar Mãlejjoñe Tõmak eo an Ester

18. (1) Ta eo emaroñ kar kõm̦m̦an bwe Mordikeai en m̦akoko in bukwelõlõ im badikdik ñan Heman? (Bar lale kõmel̦el̦e jidikdik eo.) (2) Ewi wãween an rũkarejar ro retiljek ñan Anij l̦oore joñak eo an Mordikeai?

¹⁸ Jet iien tokãlik, Kiiñ Ehasuirõs ear kautiej juon em̦m̦aan etan Heman im lel̦o̦k juon taitõl̦ eutiej ñane. Ear kappeik e bwe en jeban ruutiej im rũtõl ro an otemjej. Jerbal in an ebwe an kar utiej kõnke ej rũkakapilõklõk eo eutiejtata an kiiñ eo im kein karuo lal̦in kiiñ eo. Joñan ke kiiñ eo ear kakien armej ro bwe ñe rej loe l̦ein, rej aikuj bukwelõlõ im badikdik ñane. (Ester 3:1-4, UBS) Ear jab em̦m̦an ippãn Mordikeai kien in. Ear tõmak ilo pokake kiiñ eo ak ejjab ñan joñan eo me enaaj kwal̦o̦k an jab kautiej Anij. Keememej bwe Heman ear juon iaan ro ineen Egag. Mel̦el̦ein men in bwe Heman ear m̦õttan baam̦le eo an Egag, kiiñ eo an RiAmelek me rũkanaan Samuel ear m̦ane. (1 Sa. 15:33) Joñan an kar RiAmelek ro nana, rar make kõm̦m̦an bwe Jeova im RiIsrael ro ren aer rũkõjdat. Kõn men in, Anij ear lukkuun dike aolep RiAmelek ro.c (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) (Dt. 25:19, UBS) Innem, ewõr ke RiJu en̦ enaaj kar m̦õn̦õn̦õ in bukwelõlõ im badikdik ñan juon RiAmelek? Eokwe ñe baj Mordikeai eo, ear jab kon̦aan kõm̦m̦ane men in ñan jidik. Eñin unin ear m̦akoko in badikdik ñan Heman. Tok ñan rainin, em̦m̦aan im kõrã ro me rej tiljek ñan Anij rej likũt mour ko aer ilo kauwõtata bwe ren pokake kien in: “Em̦m̦an jen pokake Anij el̦ap jãn armej.”​—Jrb. 5:29.

19. Ta eo Heman ear kõn̦aan kõm̦m̦ane, im ewi wãween an kar kareele kiiñ eo kõn kõttõpar eo an?

¹⁹ Heman ear lukkuun illu kõn an kar Mordikeai jab badikdik ñane. Joñan an kar illu, ear pukot kilen an m̦an Mordikeai. Im ejjab Mordikeai wõt ear kõn̦aan m̦ane. Ear bar kõn̦aan m̦an aolep armej ro an Mordikeai! Kõn men in, ear kareel bũruon kiiñ eo kõn kõttõpar eo an ilo an kar kananaik RiJu ro ñane. Ekar jab kwal̦o̦k etan aelõñ eo an armej ro ak ear ba ñan kiiñ eo bwe ejettokjãer kõnke rej ‘jet armej in juon aelõñ, ro rejeplõklõk ipel̦aakin aelõñin’ Põrsia. Men eo el̦apl̦o̦k an kar nana ej kõn an kar ba bwe armej rein rejjab pokake kien ko an kiiñ eo. Kõn men in, ear ba bwe ekauwõtata ñan kõtl̦o̦k an armej rein mour wõt kõnke er rijum̦ae. Innem, ear kallim̦ur bwe enaaj make lel̦o̦k jããn in jipañ ñan jikin m̦ani eo an kiiñ. Ilo wãween in, enaaj bwe on̦ãn aolep men ko rej aikuji ñan m̦an aolep RiJu ro rej pãd ium̦win kien eo an Põrsia.d (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.) Innem, Ehasuirõs ear lel̦o̦k ñan Heman riiñ eo an me ekõn kõjerbale ñan jiil̦i im kapene kõjjel̦ã ko an kake. Ear kamãlimi Heman bwe en jiil̦i jabdewõt iaan kien ak pepe ko ekõn̦aan kõm̦m̦ani.​—Ester 3:5-10, UBS.

20, 21. (1) Ta eo ear wal̦o̦k ñan RiJu ro im Mordikeai ke rar roñ kõjjel̦ã eo Heman ear jilkinl̦o̦k ñan aolep jikin ko rej pãd ium̦win kien eo an Põrsia? (2) Ta eo Mordikeai ear akwel̦ap ñan Ester bwe en kõm̦m̦ane?

²⁰ Kiiõ rũkeeañ ro rej ettõr ilo o̦o̦j ko waaer im bõkl̦o̦k kõjjel̦ã ko ñan aolep jikin ko rej pãd ium̦win kien eo an Põrsia. Kõjjel̦ã in ej ba bwe rej aikuj m̦an aolep RiJu ro. Pijaikl̦o̦k m̦õk ta eo ej wal̦o̦k ke kõjjel̦ã in ear tõparl̦o̦k ijo ettol̦o̦ktata ilo Jerusalem. Ilo jikin in, ekar wõr jet RiJu ro rar jepl̦aak jãn aer kar kõm̦akoko ilo Babil̦on im bar jino aer kalõke jikin kweilo̦k in Jerusalem. Rej baj kate wõt er ñan kõm̦m̦ane jerbal in ak ewal̦o̦k kõjjel̦ã in. Ak kiiõ ejjañin de jutak wõrwõrin Jerusalem ñan kõjparok er. Bõlen ke Mordikeai ear roñ ennaan in, emaroñ kar l̦õmn̦ak kõn RiJu rein ilo Jerusalem im bar ro nukũn im m̦õttan ilo Shushan. Joñan an kar inepata im bũrom̦õj, ear kekõl nuknuk ko an im kõn̦ak juon nuknuk el̦ap iden im illik kũbween upaaj ioon bõran. Innem ear etetal im kõl̦l̦aaj ainikien im jañ iol̦apen jikin kweilo̦k eo. Bõtab, Heman ear jijet im idaak ippãn kiiñ eo. Ear jab kea ñan jidik kõn men in enana ear kõm̦m̦ane me ear kabũrom̦õj elõñ iaan RiJu ro im ro m̦õttaer ilo Shushan.​—Riit Ester 3:12–4:1, UBS.

²¹ Mordikeai ear jel̦ã bwe ear aikuj lo̦mo̦o̦ren RiJu ro. Ak ewi wãween an naaj lo̦mo̦o̦ren armej rein? Ke Ester ear roñ bwe el̦ap an kar Mordikeai inepata im bũrom̦õj, ear jilkinl̦o̦k jet nuknuk bwe en jãniji nuknuk ko ej kõn̦aki. Bõtab, Mordikeai ear jab kõn̦aan. Bõlen jãn jinoin in an kar l̦õmn̦ak ippãn make etke Jeova Anij ear kõtl̦o̦k bwe ren bõke Ester jãne im kõm̦m̦an bwe en pãleen kiiñ eo ejjab kabuñ ñan E. Ak kiiõ Mordikeai ej kab mel̦el̦e unin. Kõn men in, ear jilkinl̦o̦k juon ennaan ñan Lerooj Ester bwe en etal im kõnnaan ippãn kiiñ eo. Ear akwel̦ap ñan Ester bwe en peran in kõjparok armej “ro doon.”​—Ester 4:4-8, UBS.

22. Etke Ester ear mijak in jãdel̦o̦k im̦aan kiiñ eo pãleen? (Bar lale kõmel̦el̦e jidikdik eo.)

²² Ester emaroñ kar lukkuun ikkũm̦kũm̦ im mijak ke ear roñ ennaan eo jãn Mordikeai. Eñin men eo el̦aptata an kar mãlejjoñe tõmak eo an Ester. Ear jilkinl̦o̦k juon ennaan ñan Mordikeai im ba bwe emijak. Ear bar kakeememeje Mordikeai kõn kien eo an kiiñ eo. Ta kar kien eo? Ej bwe ñe juon ej jãdel̦o̦k im̦aan kiiñ eo ak ear jab kũri, renaaj aikuj in m̦ane ñan mej. Wãween eo wõt bwe armej eo en maroñ mour ej ñe kiiñ eo ej erl̦o̦ke jokon̦ kool̦ eo an. Ester emaroñ kar l̦õmn̦ak bwe kiiñ eo eban kar kõtl̦o̦k an mour. Emaroñ kar bõk l̦õmn̦ak in, el̦aptata ke ear jel̦ã kõn jorrããn eo ear wal̦o̦k ñan Lerooj Vashtai kõn an kar m̦akoko in pokake kiiñ eo. Ester ear ba ñan Mordikeai bwe el̦o̦k de 30 raan ak kiiñ eo ejjañin bar kũri! Men in emaroñ kar kõm̦m̦an an Ester l̦õmn̦ak bwe eoktak kiiõ l̦õmn̦ak eo an kiiñ eo kake im ejako an yokwe e.e (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)​—Ester 4:9-11, UBS.

23. (1) Ta eo Mordikeai ear ba ñan Ester me ear jipañe ñan kal̦apl̦o̦k an tõmak ilo Jeova? (2) Etke jej aikuj anõke joñak eo an Mordikeai?

²³ Mordikeai ear uwaake Ester ilo juon wãween me ear jipañ Ester ñan kal̦apl̦o̦k an tõmak ilo Jeova. Ear kakeememeje Ester bwe el̦aññe ejjab kõm̦m̦an jabdewõt ñan lo̦mo̦o̦ren RiJu ro, enaaj bar wõr wãween ko jet Anij enaaj kõjerbali ñan lo̦mo̦o̦ren er. Ester ej aikuj m̦õkaj kake m̦okta jãn aer jino m̦anm̦an RiJu im jujen bar m̦an e. Mordikeai ear kaalikkar an lukkuun tõmak ilo Jeova. Ear jel̦ã bwe Jeova eban kar kõtl̦o̦k bwe aolep armej ro an ren mej. Im ear jel̦ã bwe aolep iien Ej kajejjet kallim̦ur ko An. (Jos. 23:14, UBS) Innem, Mordikeai ear ba ñan Ester: “Wõn ejjab ba unin am̦ kar erom juon lerooj in, kõnke en jejjet ñan iien in!” (Ester 4:12-14, UBS) Jej aikuj anõke joñak in em̦m̦an an Mordikeai. Etke? Kõnke ear lõke Jeova Anij kõn aolepen bũruon. Jej ke bar lõke Jeova kõn aolepen bũruod?​—JK. 3:5, 6.

El̦apl̦o̦k an Kar Kajoor Tõmak eo An jãn An Mijak in Mej

24. Ewi wãween an kar Ester kwal̦o̦k an tõmak im peran?

²⁴ Ãlikin an kar Ester pepe kõn ta eo enaaj kõm̦m̦ane, ear ba ñan Mordikeai bwe en ko̦kweilo̦kl̦o̦k RiJu ro bwe ren jitlo̦k ium̦win jilu raan, bwe enaaj bar jitlo̦k ium̦win jilu raan. Ilo jem̦l̦o̦kin naan ko an ñan kar Mordikeai, ear ba juon men me elõñ rej keememejtok wõt ñan rainin. Men in ej kwal̦o̦k kõn joñan an Ester peran im tõmak ilo Jeova. Ear ba: “El̦aññe ekkar bwe in mej kõn men in, innem inaaj mej.” (Ester 4:15-17, UBS) Bõlen ium̦win kar raan ko jilu, emaroñ kar l̦ap an Ester jar im kwal̦o̦k eñjake ko an ñan Anij. Emaroñ kar l̦apl̦o̦k an kõm̦m̦ane men in jãn iien ko jet ilo mour eo an. Kiiõ, em̦õj an jikrõktok raan eo bwe en itõn wõnm̦ae kiiñ eo. Ear kõn̦ak nuknuk eo an em̦m̦antata im lukkuun kalõtlõte bwe kiiñ eo en reel im m̦õn̦õn̦õ in roñjake. Ãlikin an kõm̦m̦ane men in, ear etal kiiõ bwe en wõnm̦ae kiiñ eo.

25. Ta eo ear wal̦o̦k ke Ester ear jãdel̦o̦k im̦aan kiiñ eo pãleen?

²⁵ Ãinwõt an kar jinoin katak in kwal̦o̦k kake, em̦õj an Ester tõparl̦o̦k wõrwõr eo an kiiñ eo. Jemaroñ pijaikl̦o̦k an Ester ikkũm̦kũm̦ im mijak, im ejjab bõjrak an jar ilo bũruon. Ear del̦o̦ñl̦o̦k ñan lowaan wõrwõr eo im jutak kijjeen wõt ijo emaroñ reilo̦k im loe an Kiiñ Ehasuirõs jijet ioon tũroon eo an. Bõlen ke ear reilo̦k im loe kiiñ eo, ear kajjioñ kalimjek turin mejãn bwe en lale el̦aññe ellu. Ke ej reilo̦k emaroñ lo kool̦an bõran an tũl̦iiñl̦iiñ im kwõdeak ko an me raetok jidik im rejepaan wõt juon. El̦aññe Ester ear aikuj kõttar, emaroñ kar kijooror bwe en m̦õj an kõnnaan ippãn kiiñ eo bwe en jako an ikkũm̦kũm̦. Ak ke kiiñ eo pãleen ej loe, Ester emaroñ kar kiiõ bõk kũtuon im menono. Ejjel̦o̦k pere bwe kiiñ eo ear ilbõk ilo jinoin. Bõtab, ekar jino m̦õn̦õn̦õ ke ej loe im ear erl̦o̦ke jokon̦ kool̦ eo an!​—Ester 5:1, 2, UBS.

26. (1) Etke Kũrjin ro rem̦ool rej aikuj peran ãinwõt kar Ester? (2) Ijello̦kun wõt an kar Ester wõnm̦aik kiiñ eo, ta ko jet ear aikuj kõm̦m̦ani ñan kõjparok armej ro an?

²⁶ Kiiñ eo ear m̦õn̦õn̦õ in roñjake men ko Ester ear kõn̦aan kõnnaan ippãn kaki. Ester ear tiljek ñan Anij im ear likũt mour eo an ilo kauwõtata bwe en maroñ lo̦mo̦o̦ren armej ro an. Men in ear kõm̦m̦ane ear kwal̦o̦k bwe el̦ap an tõmak ilo Jeova, im ear juon joñak el̦ap an em̦m̦an ñan aolep rũkarejar ro an Anij jãn tõre eo tok ñan rainin. Kũrjin ro rem̦ool rej lukkuun kaorõk im l̦oore joñak ko rem̦m̦an ãinwõt joñak in an Ester. Jijej ear ba bwe armej renaaj kile rũkal̦oor ro an rem̦ool kõnke el̦ap aer yokwe doon. Joñan aer yokwe doon, rem̦õn̦õn̦õ in kaarmejjete er make bwe ren jipañ im kõjparok doon ilo iien ko reppen. (Riit Jon 13:34, 35.) Bwe juon en maroñ kwal̦o̦k yokwe rot in, ej aikuj peran ãinwõt kar Ester. Ke Ester ear wõnm̦ae kiiñ eo ilo raan eo, ejjab men eo dein ear kõm̦m̦ane bwe en maroñ lo̦mo̦o̦ren armej ro an Anij. Ta eo ear aikuj kõm̦m̦ane bwe kiiñ eo en kile im tõmak bwe em̦m̦aan eo em̦m̦antata ippãn, Heman, ej juon rinana? Ta ko jet Ester ear aikuj kõm̦m̦ani ñan lo̦mo̦o̦ren armej ro an? Jenaaj lale uwaakin kajjitõk kein ilo katak eo tok juon.