INTERNET RA ULBI SAKANKA NANI Watchtower
Watchtower
INTERNET RA ULBI SAKANKA NANI
miskitu
Â
  • î
  • â
  • û
  • Î
  • Â
  • Û
  • BAIBIL
  • ULBI SAKANKA NANI
  • AIDRUBANKA NANI
  • Jehova ra pramis kum dauki banhwisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Sinai ilka plahpia ra Israel uplika nani

      SMALKANKA 23

      Jehova ra pramis kum dauki banhwisa

      Israel uplika nani ba Idsip wina taki wan, kati 2 luan ningkara Sainai ilka ra wan bara bahara takaskan. Baku ba ra Jehova Moses ra makaban baha ilka ra uli wabia, bara win: “Israel uplika nani yang swaki sakri. Lâika nani bara bîli wali banhbia kaka, wahbi sakri uplika nani kabia”. Moses il wina bal iwan taim, Israel uplika nani ra win Jehova dîa aisan ba. ¿Pana dîa win?: “Jehova wan wibia ba, yang nani sut daukamna”.

      Ba wina, Moses kli il ra ulan. Bahara Jehova witin ra win: “Yu 3 lubia ningkara, upla nani wal aisamna. Sainai ilka ra ulaia apia upla nani ra maisa paks”. Moses bal iwan bara Israel uplika nani ra win ridi taki banhbia Jehova ra walaia dukiara.

      Sainai ilka bahna ra mukus siksa kum bara imiula nani kaikan Israel uplika nani

      Yu 3 ra, Israel uplika nani mukus siksa kum bara imyula nani il bahna ra kaikan. Baku sin, alwani karna pali kum bara aringka puhban binka walan. Ningkara, Jehova il bahna ra bal iwan pauta klahwan tilara. Israel uplika nani sibrin pali kan. Il aiska ba kiasma tilara kan bara karna pali nikwi kan. Aringka puhban binka ba kau kau karna taki kan. Bamna Jehova win: “Yang Jehova, gâd wala nani ra mayunaia apia”.

      Moses kli il ra ulan, bahara Jehova lâ nani yan upla nani dukiara. Baha lâka nani ra win nahki witin ra mayunaia, bara nahki wataukaia ba. Moses ulban bara ningkara Israel uplika nani ra aisi kaiki yan. Witin nani pramis takan: “Jehova wan makabi ba, sut yawan daukbia”. Baku bara, Gâd ra pramis kum daukan, sakuna ¿daukbia ki?

      “Jehova Gâdkam ra latwan kaiks kupiam aiskakira, sulkam aiskakira bara sinskam aiskakira wal” (Matiu 22:37 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Sainai ilka ra dîa takan? ¿Israel uplika nani dîa pramis munan?

      Impakan Sturka 19:1-20:21; 24:1-8; Kli Smalkan 7:6-9; Nihimaya 9:13, 14.

  • Ai pramiska dauki banhras
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Israel uplika nani ba aiwani bara dans pulisa gul bîpka lilkika tnaya ra

      SMALKANKA 24

      Ai pramiska dauki banhras

      Jehova Moses ra win: “Il ra nâra sna, bal uls. Walpa tanhta ra lâika bîla nani ulbi maikaisna”. Moses ulan bara tihmia 40, kakna 40 il ra takaskan. Bâra kan taim, Jehova walpa tanhta 2 ra Lâ 10 Moses ra ulbi yaban.

      Moses tasba ra lulkisa walpa tanhta nani ba

      Piu wiria, Israel uplika nani ba lukan Moses witin nani ra lulki swin. Ba mita Eran ra win: “¡Yawan tâ uplika kum want sa, bara gâd kum paski wanks!”. Eran pana win: “Gulkam nani sal aik”. Baku bara witin gul ba slilki bîp lupia lilka kum paskan. Upla nani ba win: “¡Naha bîpka lupia na wan gâdka sa, Idsip wina wan sakan ba!”. Lilia tara kum dauki banhwan bara tâ krikan gul bîpka lupia ba mayunaia. ¿Baha saura kan? Âu, kan upla nani ba pramis takan kan, Jehova ra baman mayunaia. Kuna nanara, ai pramiska ba daukras sa.

      Jehova kaikan dîa taki ba, bara Moses ra win: “Upla nani ra was. Kan bîli wali daukras sa, gâd bahki ra mayunisa”. Moses walpa tanhta 2 ai mihta ra brih il wina bal iwan.

      Moses upla nani lamara wan ba ra, aiwani kan walan. Bara witin kaikan upla nani dans puli bara bîp lupia lilka mayuni kan. Moses ai kupia tara baikan. Walpa tanhta 2 ba tasba ra lulkan, bara baiwan. Isti pali bîp lupia lilka ba sauhkan. Ba wina Eran ra makabi walan: “¿Nahki kupiam alkan naha diara saura pali na daukaia?”. Eran pana win: “Kupiam baikpara. Man nu sma witin nani nahki ba. Gâd kum want kan, baku gul ba pauta ra mangkri bara naha bîpka lupia lilka takan”. Eran baha daukan ba saura kan. Moses kli il ra uli wan bara Jehova ra bik taki makaban upla nani ra padin munbia.

      Jehova ai bîla walaia want kan nani ra padin munan. Tânka tara pali kan Jehova bîla walaia bara Moses ra sin, ¿rait apia?

      Gâd ra pramis munma ba ra, piua wihka takaskpara daukaia, kan witin kupia lâka apia sa taniskira ba. Pramiskam ba kat dauks (Smasmalkra 5:4).

      Makabi walanka nani: ¿Moses il ra kan taim Israel uplika nani ba dîa daukan? ¿Il wina bal iwan taim Moses dîa daukan?

      Impakan Sturka 24:12-18; 32:1-30.

  • Gâd ra mayunaia dukiara tint watla kum
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Tint watla ba bara ai latka

      SMALKANKA 25

      Gâd ra mayunaia dukiara tint watla kum

      Moses Sainai ilka ra kan taim, Jehova win tint watla kum paskbia, bara sât wala kaia kan, bahara Israel uplika nani Gâd ra mayunaia kan. Baku sin, Gâd tintka watla ba sip kan brih waia witin nani anira wabia ba ra.

      Jehova win: “Upla nani ra makas dîa yabaia sip ba, hilp munaia Gâd tintka watla paskaia”. Israel uplika nani gul, silbar bara walpa manakira yaban. Baku sin sîp taya kwalka, linin kwalka, daiwan wala nani taya bara diara wala nani sin yan. Kupia pihnikira nani kan, diara ailal prisant yaban baha mita Moses wiaia kan: “¡Aitani sa! Kau bri balpara”.

      Tint watla paskaia hilp munaia dukiara Israel uplika nani ai prisantka nani yabisa

      Gâd tintka watla paskaia, diara lankira waitna bara mairin ailal hilp munan. Pain paskbia dukiara Jehova sins lâka yaban. Kum kum trit paski kan, pitbi kan apia kaka mami kan. Wala nani gul wal diara paski kan, walpa klaki kan, apia kaka dus wal tat paski kan.

      Gâd adar yaban ba kat Gâd tintka watla ba paskan. Pamaia kwalka tara kum paskan, Gâd tintka watla ba pîs 2 ra baiki sakan: Plis Holi bara Holikira ba. Lâ auhbaika watla ba Holikira ra kan, gul bara akasia dusa wal paskan kan. Holi ba ra, kiandil mina kum gul ni paskan ba bâra kan, tibil kum bara altar kum sîka mâka kîa painkira angkaia dukiara. Lata tani ra, bisin tara kum bâra kan bara altar tara kum. Israel uplika nani lâ auhbaika watla kaikuya taim, Jehova bîla walaia pramiska ra, kupia krawi kan. ¿Nu sma Lâ daukanka kum ba dîa sa? Pramis tara kum sa.

      Jehova, Eran bara ai luhpia nani ra wahbi sakan, prîs nani kaia bara Gâd tintka watla ra wark takbia. Bahara main kaikaia kan, Jehova ra prisantka nani dauki yabaia kan. Eran prîs tara ba baman Plis Holikira ra dimaia sip kan. Mani kum bilara aima kumi baman dimi kan, witin silp ai saurka, ai pamali saurka, bara Israel uplika nani saurka tâwan sakripais kum yabi kan.

      Israel uplika nani ba Idsip wina takan mani 1 ningkara, Gâd tintka watla ba paski tnata mangkan. Jehova ra mayunaia dukiara nanara plis kum bri kan.

      Jehova tintka watla banhta ra mukus kum mangki bara ai prana ni banhkan. Baku marikan Jehova lilia kan. Gâd tintka watla banhta ra mukus ba takaski kan kaka, Israel uplika nani ba baha kat takaski kan. Kuna mukus ba kitwi kan taim, nu taki kan plis wala ra waia kan. Gâd tintka watla ba slingbi bara mukus ba nina bliki kan.

      “Bara yang bîla baikra tara kum walri king iwaika ba wina naku aisi kan: “Kaiks, nanara Gâd ba upla nani tilara ai watla brisa. Witin nani wal iwbia, bara witin nani ba ai uplika nani pali kabia, bara Gâd lika witin nani wal kabia”” (Param Marikan 21:3).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova Moses ra dîa paskbia win? ¿Jehova Eran bara ai luhpia nani ra dîa warkka nani yaban?

      Impakan Sturka 25:1-9; 31:1-11; 40:33-38; Hibru Nani 9:1-7.

  • Biki kakaira nani 12 ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Israel waitnika nani Kenan tasbaya biki kaikisa

      SMALKANKA 26

      Biki kakaira nani 12 ba

      Sainai ilka wina Israel uplika nani ba wan. Parán upla iwras tasbaya bâk impakan Cadés nina mâki pliska kat. Bahara Jehova Moses ra win: “Waitna 12 blîks kiamka bani wina kum, Kenan biki kaikaia, Israel uplika nani ra yabaisna tasbaya ba”. Baku ba ra, Moses waitna 12 wahbi saki bara win: “Kenan ra was, bara laki kaiks tasbaya ba insla daukaia sip sa sapa. Uplika nani ba karna apia kaka swapni, bara tawan ra apia kaka tint watla nani ra iwisa sapa”. Kenan ra wan biki kakaira nani 12 ba, Caleb bara Jasua sin tila ra wan.

      Israel uplika nani brukwisa bara sari takisa

      Yu 40 ningkara biki kakaira nani ba balan, kwah damni mâ, drap bara wain mâ bri balan. Bara naha sturka aisan: “Kenan ba tasba pain kum sa, kuna uplika nani ba karna sa bara tawanka nani ba kutbanka pura ra pali brisa”. Bara Caleb naku win: “¡Yawan pura luaia sip sa! mahka wap!” ¿Caleb dîa muni baku win? Jasua bara witin Jehova ra luki tniwi kan bamna. Tânka wala ra biki kakaira wala nani 10 ba win: “¡Wabiara! uplika nani ba yari bara tarka tara nani sa, yawan tristrisia talia sa witin nani wal praki kaikbia kaka”.

      Israel uplika nani spiritka mâya ra iwan, ai tila ra brukwan: “Tâ upla wala saki Idsip ra tawi wap. ¿Kenan ra dîa mata waia? ¿Wan ikbia dukiara? Jasua bara Caleb win: “Kaisa Jehova bîla walaia, witin wan kan kahbia. Si bripara”. Kuna Israel uplika nani ba bîla walras kan. Kau pali Caleb bara Jasua ra ikaia want kan.

      ¿Jehova dîa daukan? Moses ra win: “Israel uplika nani tâwan diara pain ailal daukri, kuna witin nani ban bîli walras sa. Baku ba ra, upla iwras tasbaya ra 40 mani swiaisna, prubia ba kat. Ai luhpia nani baman, Jasua bara Caleb Israel uplika nani ra yabaia pramis munri tasbaya ra iwbia.”

      “¿Dîa kan man nani si brisma ki? ¡Man nani kasak lukan lâka uya briras sma!” (Matiu 8:26).

      Makabi walanka nani: ¿Biki kakaira nani 12 ba Kenan wina balan taim dîa takan? Caleb bara Jasua Jehova ra luki tniwi kan ba, ¿nahki marikan?

      Kulki Kaikanka 13:1-14:38; Kli Smalkanka 1:22-33; Lawana Nani 78:22; Hibru Nani 3:17-19.

  • Jehova mapara buisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Coré bara ai nina blablikra nani Moses bara Eran Mawan ra buisa

      SMALKANKA 27

      Jehova mapara buisa

      Piu kum ningkara, Israel uplika nani upla iwras tasbaya ra kau bâra kan taim, Coré, Datán, Abiram bara 250 waitna wala nani Moses mapara buan. Bara win: “¡Naha kat aitani sa, man nani wal! ¿Dîa muni man wan tâ briaia sma? ¿Bara dîa muni Eran prîs tara kaia sa? Jehova man bara Eran baman wal asla apia sa, yang nani wal sin sa”. Jehova laik apia kan baha aisi banhwan ba, kan ai dara walan ai mapara buan sa.

      Moses Coré bara witin wal kan nani ra win: “Titan ra Gâd tintka watla ra bal, sîka mâka angkaia watlikam nani ba bri bal, Jehova wan marikbia yaura wahbi sakan ba”.

      Yu wala, Coré bara 250 waitna nani Gâd tintka watla ra wan Moses wal asla prawaia. Prîs nani baku bahara witin nani sîka mâka angkaia tâ krikan. Baku ba ra, Moses bara Eran ra Jehova win: “Coré bara ai uplika nani lama wina taks”.

      Coré Gâd tintka watla ra wan Moses bâra kan ba. Kuna Datán, Abiram bara ai pamali nani want apia kan takaia. Jehova Israel uplika nani ra win: “Coré, Datán bara Abiram tintka watla wina laihura taks”. Israel uplika nani isti pali takan. Datán, Abiram bara ai pamali nani ai tintka watla lata tani ra bui kan. Ban wina, tasba ba kwawan bara mapa babura nani ra langkan. Bara Gâd tintka watla ra, kasbrika pura wina pauta kum bal iwan, Coré bara upla 250 nani ra sauhkan.

      Tasba kwawi Datán, Abiram bara ai pamali nani ra langkisa

      Ningkara Jehova Moses ra win: “Kiamka bani tâ uplika nani ai kînka nani bri balbia. Ai kînka nani ra tâ uplika bani nina uls. Kuna, Libait kiamka kînka ra lika Eran nina uls. Gâd tintka watla ra dingks kînka sut. Baha waitnika wahbi sakri kînka ba ra, tangni nani baiwbia”.

      Yu wala, Moses kîn nani saki tâ uplika nani ra marikan. Eran kînka ra, tangni nani baiwi kan, bara amans pâwan nani bri kan. Baku Jehova param marikan Eran ra wahbi sakan prîs tara kaia.

      “Tâm bri uplika nani ba bîla wals, bara ai adarka nani kat dauki bas” (Hibru Nani 13:17).

      Makabi walanka nani: Coré bara waitna wala nani, ¿dîa muni Moses mapara buan? Jehova Eran ra prîs tara kaia wahbi sakan ba, ¿dîa muni yawan nu sa?

      Kulki kaikanka 16:1-17:13; 26:9-11; Lawana Nani 106:16-18.

  • Biriku kum turi aisisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Gâd insalka kaikan taim yabal ra bawan Balaam birikuka ba

      SMALKANKA 28

      Biriku kum turi aisisa

      Upla iwras tasbaya ra mani 40 lama Israel uplika nani bâra kan. Tawan karnakira nani ailal pura luan kan. Moab kuntrika twi bilara nanara takaski kan, Jordan awala lalma tani ra, pramis tasbaya ra dimaia lamara kan. Balac, Moab kingka ba, sibrin kan Israel uplika nani ba ai tasbaya dakbia. Ba mita waitna kum nina Balaam ra makaban Moab ra wabia Israel uplika nani ra lahtubia dukiara, ai bîla karna wal aisabia diara saura witin nani ra takbia.

      Kuna Jehova Balaam ra win: “Israel uplika nani ra lahtuma apia”. Baku ba ra, Balaam want apia kan Moab ra waia. King Balac aima wala paiwan bara pramis munan dîa want ba yabaia. Kuna Balaam kli apia win paiwanka ba. Baku bamna Gâd win: “Adar maikisna waia, ban sakuna yang mai wimna ba kat aisama”.

      Balaam ai birikuka ra uli Moab ra wan, waupasa tani ra. Ai lukanka kan ba, Israel uplika nani ra lahtubaia. Ban sakuna Jehova wi kan daukbia apia. Baku ba ra, Gâd insalka ba aima 3 yabal ra takan. Balaam insal ra sip kaikras kan, kuna ai birikuka lika. Tâura birikuka ba twi bîla kum ra diman. Ningkara, biriku ba walpa kutbanka kum lama pali ra wih prawan bara Balaam mina ba taiban. Las ra, biriku ba yabal lila kat bawan. Aima bani, Balaam dus kum wal biriku ra pruki kan.

      Ningkara, Jehova yan biriku turi aisabia. Biriku ba Balaam ra makabi walan: “¿Dîa muni ai prukisma?”. Balaam win: “Kan upla sinskas baku ai sakisma. Ispara kum brisna kaka, mai ikamna”. Biriku ba win: “Mani ailal yang purira ulram. ¿Aima kum baku mai munri?”.

      Baku ba ra, Jehova swin Balaam insal ba kaikbia. Insal ba win: “Jehova maisam pakan Israel ra lahtubaia wama apia”. Balaam pana win: “Yang mistik takri. Waitla ra kli wamna”. Kuna insal ba pana win: “Moab ra sip sma waia, kuna Jehova dîa mai wibia ba kat aisama”.

      ¿Balaam lisin ba lan takan lukisma? Apia. Kan ningkara, Israel ra lahtubaia aima 3 trai kaikan. Kuna aima 3 ra, Jehova yan blisin kum aisabia lahtuban kum watlika ra. Tnata ra, Israel uplika nani Moab mapara aiklaban bara Balaam pruan. Kau pain kaia kan, tâ wina Balaam Jehova bîla wali daukan kata, ¿rait apia?

      “Upla diara bri ba tumisma ba aman kaiki damra wali bas man nani, kan upla rayaka ba lika diara ailal bri ba mita raya apia” (Luk 12:15).

      Makabi walanka nani: ¿Balaam dîa muni Moab ra wan? ¿Impakanka ra dîa takan?

      Kulki Kaikanka 22:1-24:25; 31:8; Nihimaya 13:2; 2 Pita 2:15, 16; Judas 11.

  • Jehova Jasua ra wahbi sakisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Lâ watlika twilki prîs nani ba Jordan awalka ba luisa

      SMALKANKA 29

      Jehova Jasua ra wahbi sakisa

      Jasua lâ ba aisi kaikisa

      Moses Israel nisanka ra mani ailal bilara tâ brin, nanara pruaia lamara balan. Jehova win: “Man apia kama Israel uplika nani ra pramis tasbaya ra brih wabia ba. Kuna mai swiaisna tasbaya ba kaikma”. Baku bamna, Moses Jehova ra makaban tâ upla raya kum wahbi sâkbia, upla nani ra main kaikbia. Jehova pana win: “Jasua wal aisas bara witin ra wahbi sakri ba wis”.

      Moses Israel uplika nani ra win tisku witin prubia bara Jehova Jasua ra wahbi sakan sa pramis tasbaya ra tâ briaia dukiara. Baku bamna, Moses Jasua ra win: “Si bripara Jehova hilp mai munaisa”. Piu wiria ningkara, Moses Nebo ilka bahna ra ulan. Baha wina, Jehova marikan Ebraham, Aisak bara Jekob ra pramis munan tasbaya. Moses mani 120 bri kan taim pruan.

      Moses Jasua ra prîs bara waitna nani wala mawan ra bâk sakisa

      Jehova Jasua ra win: “Jordan awala ba lus bara Kenan ra dims. Yang hilp mai munamna Moses ra hilp munri baku. Yu bani lâika ba aisi kaikaia amya tikpara. Si bripara, kupia karnakira kaia sma. Was bara dîa mai wîri ba dauks”.

      Jasua Jeriko tawanka ra biki kakaira 2 blikan. Sturi aula ba ra, lan taki kabia kau diara wala nani bahara takan ba. Biki kakaira nani Jeriko wina tawi balan taim maisa pakan Kenan ra dimaia piua ba pain kan. Yu wala, Jasua upla nani ra win tint watla nani slingbia. Pas, Lâ auhbaia watla twilki prîska nani ra Jordan awalka ra blikan. Awalka ba lisamra dingkan kan, kuna prîs nani mina lî ra kangban taim, awala ba aubras kan bara lâwan. Baku ba ra, prîs nani awala bîla lâwan bâk wapan. Lila kat wan taim bahara takaskan, Israel uplika nani sut baila wala ra luan ba kat. Baha sainka kaikan taim, ¿lukisma ai kupia kraukan Jehova kabu pauni ra daukan ba?

      Baha manka nani sut ningkara, Israel uplika nani pramis tasbaya ra wan. Nanara sip kan utla nani mâkaia bara tawan nani paskaia. Sip kan wain nasla nani bara plun mâ wala nani mangkaia. Nasma bara bîp tialka laya bri tasbaya kum kan.

      “Yang mita piua bani ra tâm bri kamna, bara upla iwras tasbaya ra plun ailal maikamna” (Aiseya 58:11).

      Makabi walanka nani: Moses pruan taim, ¿Israel uplika nani tâ upla raya ba ya kan? ¿Jordan awalka ra dîa takan ba?

      Kulki kaikanka 27:12-23; Kli Smalkanka 31:1-8; 34:1-12; Jasua 1:1-3:17.

  • Rahab biki kakaira nani ra yukukisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Rahab biki kakaira nani ra kan kahbisa suldawa nani ra sait walak bliki

      SMALKANKA 30

      Rahab biki kakaira nani ra yukukisa

      Israel biki kakaira nani ba Jeriko tawanka ra wan bara mairin kum nina Rahab watla ra takaskan. Jeriko kingka nu takan taim, Rahab watla ra suldiar nani blikan. Witin ai watla banhta ra biki kakaira nani ra yukukan, bara suldiar nani ra win plis wala ra witin nani ra plikbia. Baku ba ra, Rahab biki kakaira nani ra win: “Hilp mai munaisna, kan nu sna Jehova man nani wal sa bara naha tasbaya na dakbi brima. Plis kam pali pramis ai muns pamaliki ba swaki sâkma”.

      Witin nani Rahab ra win: “Windarkam ra kiwa pauni kum wilki swima kaka, pramis mai munisna upla nani wamtla bîla ra ba diara saura kumi sin takbia apia. Baku pamalikam ba swak takbia”.

      Rahab watla slingwras sa kiwa pauni kum windarka ra wilkan sa, Jeriko kutbanka nani slingwi ba ra

      Rahab biki kakaira nani ra hilp munan, ai watla windarka bâk kiwa kum wal alahbi, Jeriko wina yan taki waia. Biki kakaira nani Jasua ra kli tawi waras kaina ra yu 3 unta nani ra yukuwan. Ningkara, Israel uplika nani ba Jordan awala ba luan, bara baha tasbaya briaia ridi takan. Tâura, Jeriko tawanka ba dakbi briaia kan. Jehova adar yan, yu bani aima kum, tawan tnaya bâk wapaia. Baha daukan yu 6 bilara. Yua 7 ra, tawan tnaya bâk aima 7 wapan. Ningkara, prîs nani ba trumpit nani puhban, bara Israel suldiarka nani ai karnika aiska wal ai pura winan. Baku ba ra, tawan kutbanka nani ba slingwan. Rahab watla ba kutbanka ra kan, kuna slingwras kan. Rahab bara ai pamali ba swak takan, kan witin Jehova ra kasak lukan.

      “Rahab ra sin baku takan. Gâd mita witin ra kasakkira baku kulkan, witin daukanka ba tâka mita, kan sturi brin uplika nani ba ai watla ra yukuki brin, ningkara yabal walak sakan wan” (Jems 2:25).

      Makabi walanka nani: ¿Rahab biki kakaira nani ra dîa muni hilp munan? ¿Israel uplika nani Jeriko dakbi briaia dukiara dîa daukan? ¿Rahab bara ai pamali ra dîa takan?

      Jasua 2:1-24; 6:1-27; Hibru Nani 11:30, 31; Jems 2:24-26.

  • Jasua bara Gabaón uplika nani
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Gabaón uplika nani, kwala almuk dimi Jasua bara ai suldiarka nani lamara auya

      SMALKANKA 31

      Jasua bara Gabaón uplika nani

      Jeriko ra dîa takan ba Kenan nisanka wala nani nu takan. Baha nisanka nani kingka nani ba Israel uplika nani mapara aiklabaia asla taki banhwan. Kuna Gabaón uplika nani lukanka wala brin. Kwala almuk nani dimi, Jasua ra kaikaia wan bara win: “Yang nani plis laihura wina aulna. Jehova dukiara wali banhri, Idsip bara Moab ra man nani tâmwan diara ailal daukan ba sin. Wan mapara aiklabaia apia pramis munma kaka, dukiam dadaukra nani kamna”.

      Jasua kasak lukan bara pramis munan mapara aiklabaia apia. Kuna yu 3 ningkara, Jasua nu takan Gabaón uplika nani rait pali tasba laih wina apia kan, Kenan wina kan. Baha mita Jasua makabi walan: “¿Dîa muni kunin wan munram?”. Witin nani pana win: “Yawan si brin kan ba mita. Yawan nu sa Jehova Gâdkam ba tâmwan aiklabisa. Pliskam pali ai iki banhpara”. Jasua ai pramiska daukan bara diara munras kan.

      Piu wiria, Kenan kingka 5 ai suldiarka nani wal Gabaón uplika nani mapara aiklabaia wan. Jasua bara ai suldiarka nani tihmia aiska wapan Gabaón uplika nani pri sakaia dukiara. Aiklabanka ba yu wala ra tâ krikan, titan pali ra. Kenan uplika nani plis sut ra plapi kan, kuna Jehova witin nani purara ais mâ tara nani yan kahwan. Baku ba ra, Jasua Jehova ra makaban lapta ba takaskbia. Kainara lapta ba aima kumi sin takaskras kan. ¿Jasua dîa muni baha makaban? Kan witin Jehova ra kasak luki kan. Ba mita lapta ba dimras kan. Baha yua ba tihmia iwras kan Israel uplika nani Kenan kingka bara ai suldiarka nani pura luan ba kat.

      Jasua kasbrika ra kaiki Jehova ra makabisa lapta ba takaskbia

      “Witin nani wisa ‘âu’, aisin ba baku âu kabia; witin nani wisa ‘apia’, aisin ba baku apia kabia, baha wina kau wala aisabia, baha saura” (Matiu 5:37).

      Makabi walanka nani: ¿Ai kan kahbaia dukiara Gabaón uplika nani ba dîa daukan? ¿Jehova Israel uplika nani ra nahki hilp munan?

      Jasua 9:1-10:15.

  • Tâ upla raya kum bara mairin kupia karnakira wâl
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Barac Débora ra makabisa witin wal waia

      SMALKANKA 32

      Tâ upla raya kum bara mairin kupia karnakira wâl

      Jasua Jehova uplika nani ra mani ailal tâ brin bara 110 mani alki pruan. Israel uplika nani Jehova ra mayunan Jasua raya kan ba ra. Pruan taim, aidul nani mayunan Kenan uplika nani baku. Israel uplika nani ba Jehova bîla wali daukras kan na ra, witin swin Kenan kingka Jabín, trabil ailal mapara bukbia. Bamna, tawan uplika ba Jehova ra bik takan hilp munbia. Baku Jehova tâ uplika raya kum yaban, Barac nina mâki kan. Witin upla nani ra hilp munaia kan kli Jehova ra mayunaia.

      Débora ba prapit mairin kum kan. Barac ra makaban witin ra wih kaikbia, kan naha bîla Jehova blikan bara win: “Quisón tingnika ra was, 10.000 waitna nani wal, Jabín suldiarka nani mapara aiklabaia. Bahara, Sísara suldiarka nani lalka ba ra pura luma”. Barac witin ra pana win: “Wamna, yang wal wama kaka lika”. Bamna, Débora win: “Man wal wamna, kuna nu kaia sma Sísara man mita ikma apia. Jehova win mairin kum mita ikbia”.

      Débora, Barac bara ai suldiarka nani wal Tabor ilka ra uli ridi takan aiklabaia dukiara. Sísara nu takan taim, ai war trukka nani bara ai suldiarka nani, il bilara asla daukan. Débora Barac ra win: “Naiwa Jehova pura luanka maikbia”. Baku, Barac bara 10.000 waitna nani il wina bal iwan Sísara suldiarka nani mapara aiklabaia.

      Ningkara, Jehova daukan Quisón tingnika laya ba purak laiwbia, bara Sísara war aiklabaia trukka nani ba drapapa ra kakahwan. Sísara ai war trukka wina iwi plapi wan. Barac bara ai suldiarka nani Sísara suldiarka nani ra pura luan, kuna Sísara plapan bara mairin kum Jael nina mâki kan, tintka watla ra dimi yukuwan. Witin bîp tialka laya wiria yaban din bara blanhkit kum wal pura prakan. War aiklaklabra ba uba swapan kan ba mita yapan. Baku bara, Jael tawa pali lamara wan, bin daukras kira, tint watla dusa tatwa kum wal lal ra saban, bara witin pruan.

      Barac bara Débora Jehova ra mayunaia lawanka kum aiwanisa

      Ningkara, Barac Sísara ra pliki balan. Jael ai tintka watla wina taki win: “Bal dims, waitnika plikisma ba mamrikamna”. Barac tint watla ra diman bara kaikan Sísara ba pat pruan kan. Baku bara, Barac bara Débora lawana kum aiwanan Jehova dukiara, ai waihla nani pura luaia hilp munan ba mita. Israel uplika nani kupia kumi lâka ra 40 mani iwan.

      “Dawan mita upla nani ra ai bîla kum blikan bara mairin nani manis upla ra smalkan” (Lawana Nani 68:11).

      Makabi walanka nani: Débora Israel uplika nani ra, ¿nahki hilp munan? Jael mairin kum kupia karnakira kan ba, ¿nahki marikan?

      Wihta Nani 4:1-5:31.

  • Rut bara Noemí
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Noemí Rut ra wisa ai kuntrika ra tawi wabia

      SMALKANKA 33

      Rut bara Noemí

      Israel ra plun wahwanka tara kum takan. Ba mita, Israel mairka kum nina Noemí ai maya waitna bara ai luhpia waitna wâl, Moab tasbaya ra wih iwan. Ba wina, Noemí maya waitna pruan. Ai luhpia waitna nani Rut bara Orpá wal marit takan, Moab mairka nani kan. Kuna piu luan taim sari kan, Noemí luhpia nani sin pruan.

      Israel ra plun wauhras sa Noemí walan taim, kli ai kuntrika ra waia lukan. Rut bara Orpá witin wal wan, kuna yabal ra, Noemí win: “Man nani maya mairin bara mula yapti pain kapram. Kli marit taki banhma want sna. Wamtla ra tawi was Moab ra”. Mairka nani ba pana win: “Yang nani latwan mai kaikisna yakan mai swimna apia”. Noemí kli kli win ai tasbaya ra tawi wabia. Las kat, Orpá tawi wan, kuna Rut takaskan. Noemí Rut ra win: “Orpá ai uplika bara ai gâdka nani ra tawi wan. Witin wal was, bara mamikam watla ra was”. Kuna Rut win: “Mai swimna apia. Man uplikam nani ba, upliki nani kabia, man Gâdkam ba Gâdki kabia”. ¿Dîa lukisma, Noemí nahki ai dara walan Rut baha win taim?

      Rut bara Noemí Israel ra balan, barli mâ (cebada) dâkaia tâ krikanka ra. Yu kum, Rut mâ kahwan ba wina wahbaia wan Booz nasla ra, witin Rahab luhpia waitna kan. Booz walan, Rut ba Moab mairka kum kan, Noemí ra kasak kan bara witin wal takaskan ba. Ai warkka tatakra nani ra win ai nasla ra mâ kau ailal swibia Rut wahbi bribia dukiara.

      Rut Booz nasla ra mâ wahbisa

      Baha tihmika Noemí Rut ra makabi walan: “¿Naiwa ya nasla ra wark takram?”. Rut pana win: “Booz nasla ra”. Noemí win: “Booz ba mayi taika kum sa. Witin nasla ra ban wark taki bas, tiara wala nani wal. Bâra pain kama”.

      Noemí Booz wal, Rut bara Obed

      Rut ban Booz nasla ra wark taki kan mâ dâkaia piua danh takan kat. Booz ai tânka brin Rut mairin pain kum kan bara wark tatakra pali. Baha piua ra, waitna kum pruya ba ra, luhpa waitna âpu kaka, taika kum sip kan piarkika wal marit takaia. Baku ba ra, Booz Rut wal marit takan. Luhpa kum baikan bara nina Obed mâkan. Mani ailal ningkara, Obed king Debit damika kan. Noemí pânika mairin nani lilia pali kan. Witin ra wi kan: “Jehova tâura Rut maikan, man wal pain pali kan. Bara nanara, mula kum maikan. Jehova ra baha tâwan mayunpi”.

      “Wan uplika kumi bâra sa, wan muihni wal kau karna dutki wan alki ba” (Sins Lâka 18:24).

      Makabi walanka nani: Rut Noemí ra latwan kaiki kan ba, ¿nahki marikan? Jehova Rut bara Noemí ra main kaikaia dukiara, ¿dîa daukan?

      Rut 1:1-4:22; Matiu 1:5.

  • Gedeón Madián uplika nani ra pura luisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Gedeón bara ai uplika nani airingka nani puhbisa

      SMALKANKA 34

      Gedeón Madián uplika nani ra pura luisa

      Piu luan, Israel uplika nani Jehova ra kli swih gâd bahki nani ra mayunan. Mani 7 bilara, Madián uplika nani Israel daiwra nani impliki bara ai nasla nani sauhkan. Witin nani ai kan kahbaia dukiara, Israel uplika nani ba il nani bara tasba unta nani ra yukuwi kan. Las kat, Jehova ra makaban swaki sâkbia. Bara, Jehova insal kum blikan wahma kum nina Gedeón ra wiaia: “Jehova wahbi mai sakan sa war aiklaklabra karnakira kum kaia”. Gedeón makabi walan: “Yang kulkanka tara âpu sna na, ¿Israel ra nahki swaki sakamna?”.

      Gedeón pain ai tânka briaia want kan Jehova rait witin ra wahbi sakan sapa. ¿Dîa daukan? Sîp taya pîs kum tasba ra mangkan bara Jehova ra win: “Yauhka titan, diwas laya ba sîp taya ba buskan kaia sa, kuna tasba ba buskras kaka, yang nu kamna wahbi ai sakram sa Israel swaki sakaia dukiara”. Yu wala, sîp taya ba buswan pali kan, kuna tasba ba lâwan kan. Baku ba ra, Gedeón Jehova ra makaban yauhka sîp taya ba lâwan kabia, kuna tasba ba buswan kabia. Gedeón makaban ba aima wala takan. Gedeón las kat ai tânka brin Jehova witin ra wahbi sakan ba. Ba mita, ai suldiarka nani asla daukan Madián uplika nani mapara aiklabaia.

      Jehova Gedeón ra win: “Yang Israel uplika nani ra win takaia hilp munaisna. Kuna suldiar ailal brisma mita, witin nani sip sa lukaia silp win takan. Pain kabia wima sibrin bri nani ba ai watla ra wabia”. Ba mita, 22.000 waitna ba mahka wan, bara 10.000 takaskan. Ningkara Jehova win: “Kau uba ailal sa. Tingni ra brih was, bara wis lî dibia. Waihla aula sapa aihwaki kaiki lî di nani ba baman bris”. Waitna 300 baman aihwaki lî di kan. Jehova pramis munan baha daknika sirpi, 135.000 Madián suldiarka nani pura lubia.

      Baha tihmika, Jehova Gedeón ra win: “Piua sa Madián uplika nani mapara aiklabaia”. Gedeón ai uplika nani ra yan sîp aringka bara pauta klauhan kum sumi nani bîla ra, bara win: “Ai kaiks, dîa daukisna ba baku dauks”. Gedeón aringka ba puhbi, sumi baikan, bara pauta klauhan ba sait kum wina wala ra wahwan, bara ai pura winan: “¡Jehova bara Gedeón sordka!”. Waitna 300 nani ba sim sât daukan. Madián uplika nani tâ iwan bara krisi baku plapan. Turban tara takan bara, kumi wala mapara aiklaban. Jehova kau aima kum, Israel uplika nani ra hilp munan ai waihla nani pura luaia.

      Madián suldiarka nani sirang iwisa

      “Naha karnika na yang nani wina apia, sakuna Gâd wina sa” (2 Korint 4:7).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova Gedeón ra wahbi sakan ba nahki marikan? ¿Gedeón war aiklaklabrika daknika ba dîa muni 300 waitna baman kan?

      Wihta Nani 6:1-16; 6:36-7:25; 8:28.

  • Ana Jehova ra luhpa waitna kum makabisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Ana tuktan Samuil Elí mawan ra brih wisa tint watla ra

      SMALKANKA 35

      Ana Jehova ra luhpa waitna kum makabisa

      Elcaná Israel uplika kan, maya mairin wâl bri kan: Ana bara Peniná. Kuna witin Ana ra kau latwan kan. Peniná luhpa ailal bri kan, kuna Ana kumi sin âpu. Ba mita, Peniná Ana lawaska kiki kan. Mani bani, Elcaná ai pamali Siló ra brih wi kan Gâd tintka watla ra Jehova ra mayunaia. Bahara kan ba ra, Elcaná kaikan ai maya latwankira Ana, sari pali kan. Bara win: “Pliskam pali Ana, inpara. Man yang ra ai brisma, bara yang latwan pali mai kaikisna”.

      Ningkara, Ana yakan ai pura sunaia wan. Ini ba swiras kan, bara Jehova ra makaban hilp munbia. Pramis munan: “Jehova, luhpa kum aikma kaka, ai rayaka aiska dukiam dauki kaia maikamna”.

      Prîs tara Elí ba kaikisa Ana ra ini ba Gâd ra ai pura suni ba ra

      Elí prîs tara ba kaikan Ana ini bara ai un nani nikbi turi aisaras kan ba, bara lukan witin ba bla sa. Ana pana win: “Apia dawanki, bla apia sna. Trabil tara kum brisna bara Jehova wal aisi kapri”. Elí ai tânka brin mistik takan bara Ana ra win: “Jehova maikbia dîa makabram ba”. Ana kau pain ai dara walan bara baha wina mahka wan. Mani kum alkras kainara, witin luhpa kum baikan nina Samuil mâkan. ¿Lukisma nahki Ana lilia kan?

      Ana Jehova ra pramis munan ba, ai âuya tikras kan. Samuil tiala dakban taim, Gâd dukia daukaia dukiara ai tintka watla ra brih wan. Witin Elí ra win: “Jehova ra puri sunri naha tuktika na aikbia. Nanara yabisna ai rayaka aiska ra ai dukia daukaia dukiara”. Elcaná bara Ana mani bani Samuil ra wih kaiki kan, bara prisant baku prâk klahkla âpu raya kum yabi kan. Piua luan ningkara, luhpa waitna yumhpa bara luhpa mairin wâl baikan, Jehova hilpka wal.

      “Man nani makas, bara Gâd mita maikbia; pliks, bara sâkma” (Matiu 7:7).

      Makabi walanka nani: ¿ Ana dîa muni sari pali kan? ¿Jehova Ana ra dîa blisinka yaban?

      1 Samuil 1:1-2:11, 18-21.

  • Jefté pramiska ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Ai luhpia mairin witin ra kaikaia takan taim Jefté ai prâkka kalkisa

      SMALKANKA 36

      Jefté pramiska ba

      Israel uplika nani Jehova ra kli ai âuya tikan, gâd bahki nani ra mayunan. Baha gâdka bahki nani witin nani kan kahbras kan Amón uplika nani ai mapara aiklaban taim. Mani ailal upla nani ba pât wahwan. Las kat, Jehova ra win: “Yawan saura daukan. Du pali, wan waihla nani wina swaki wan sâks”. Israel uplika nani aidul nani ba sauhkan bara Jehova ra kli mayunan. Jehova want apia kan kaikaia pât wahwi ba.

      War aiklaklabra kum nina Jefté ra wahbi sakan.Tâ uplika kaia war ra Amón uplika nani mapara. Jefté Jehova ra win: “Aiklabanka na pura luaia hilp wan munma kaka, pramis mai munisna maikaia waitla wina ai kaikaia ya pas bal takbia ba, kli balamna taim”. Jehova Jefté pura sunra ba walan, bara hilp munan aiklabanka ba pura luaia.

      Jefté ai watla ra balan taim, pas upla witin ra kaikaia takan ba ai luhpia mairin kan. Ai luhpia mairin kumi ba. Singbaika pruki, dans puli bal takan. ¿Jefté dîa daukaia kan? Ai pramiska kupia krawan bara win: “¡Alai Luhpi mairin! Sari sna. Jehova ra pramis kum daukri, bara daukaia dukiara, tint watla Siló ra witin dukia daukaia mai blikaia sna”. Ai luhpia mairin pana win: “Aisiki, Jehova ra pramis munram sa kaka, daukaia sma. Kati wâl il nani ra pâinika mairin nani wal waia mamkabisna. Ningkara, tint watla ra wamna”. Jefté luhpia mairin ba kasak kan, bara ai rayaka aiska tint watla ra Gâd dukia daukan. Mani bani ai pânika nani Siló ra wih witin ra kaiki kan.

      Jefté luhpia mairin pânika nani tint watla ra wih kaikisa

      “Ya ai luhpia waitna, apia kaka ai luhpia mairin ra yang purkira latwan kaikisa kaka, yang upliki kaia sip apia sa” (Matiu 10:37).

      Makabi walanka nani: ¿Jefté dîa pramis munan? Ai aisa pramiska nu takan taim, ¿Jefté luhpia mairin ba dîa daukan?

      Wihta Nani 10:6-11:11; 11:29-40; 1 Samuil 12:10, 11.

  • Jehova Samuil ra aisisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Samuil tint watla durka nani kwâkisa

      SMALKANKA 37

      Jehova Samuil ra aisisa

      Elí prîs tara ba, luhpa waitna wâl bri kan: Hofní bara Finees. Witin nani prîs kan bara Gâd tintka watla ra wark taki kan. Kuna Jehova lâka nani alki daukras kan bara upla nani ra saura muni kan. Israel uplika nani Jehova dukiara sakripais brihwi kan taim, Hofní bara Finees wîna pîska kau pain ba bri kan. Elí nu kan ai luhpia nani saura dauki kan ba, kuna diara daukras kan. ¿Lukisma Jehova diara kum daukbia?

      Samuil ba kau sirpi kan Hofní bara Finees ba wal, sakuna diara saura nani daukras kan witin nani baku. Ba mita Jehova witin wal lilia kan. Tihmia kum, Samuil yapi kan bara bîla baikra kum witin ra wini kan ba walan. Bûi, Elí bâra kan ba ra plapi wih bara win: “Nâra sna”. Kuna Elí pana win: “Yang mai winras. Kli yaps”. Samuil prawaia wan. Aima wâl sim baku takan. Aima yumhpa Samuil bîla baikra ba walan taim, Elí nu takan Jehova Samuil ra wini ba. Elí tânka win kli bîla baikra ba walbia kaka, pana aisabia: “Jehova ai wis. Man dukiam dadaukra mai walisa”.

      Samuil Jehova maisa pakanka ba Elí ra yabisa

      Samuil ai krikrika ra wan bara bîla baikra ba walan: “Samuil, Samuil”. Witin pana win: “Jehova ai wis. Man dukiam dadaukra mai walisa”. Jehova win: “Elí ra wis, witin bara ai pamali ra klala yabaisna. Witin nu sa ai luhpia waitna nani diara saura baman daukisa tintki watla ra, kuna lawi daukras sa”. Titan ra, Samuil Gâd tintka watla durka nani kwâkan, piu bani dauki kan baku. Si brin kan Jehova bîla ba, prîs tara ra wiaia. Kuna Elí wini bara makabi walan: “Luhpi waitna, ¿Jehova dîa mai win?”. Baku ba ra, Samuil aiska aisi win.

      Samuil wahma takan, bara Jehova ai pânika ban kan. Kuntri pliska sut wina Israel uplika nani nu kan Jehova Samuil ra wahbi sakan ba, prapit bara wihta kaia dukiara.

      “Man kau wahma bara tiara sma ba yua nani ra, Papaskrikam ra kupiam krauki bas” (Smasmalkra 12:1).

      Makabi walanka nani: ¿Dîa muni Samuil Hofní bara Finees wal sât wala kan? ¿Jehova Samuil ra dîa maisa pakan?

      1 Samuil 2:12-17, 22-26; 3:1-21; 7:6.

  • Jehova Samson ra karnika yabisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Dagón tempelka plamaya nani ba platukbisa, bara utla tara ba slingwisa

      SMALKANKA 38

      Jehova Samson ra karnika yabisa

      Israel uplika ailal kli aidul ra mayunan. Baku ba ra, Jehova swin Filisteo uplika nani Israel kuntrika ba taibi bribia. Kuna Israel uplika kum kum, Jehova ra latwan kaiki kan Manoa bara ai maya baku, witin nani luhpa âpu kan. Yu kum, Jehova ai insalka kum blikan Manoa maya mairin ra wiaia: “Luhpa kum baikma ba Israel uplika nani Filisteo uplika nani wina pri sâkbia. Nasariu kum kabia”. ¿Nasariu nani ba ya nani kan nu sma? Tnatka pranakira kum ra Jehova dukia dadaukra nani kan, bara ai tâwa klakras kan.

      Piu luan ba ra, Manoa luhpia waitna ba aisuban, bara nina Samson mâkan. Pâwan taim, Jehova karnika tara yaban. ¡Ai mihta nani wal layan kum ikaia sip kan! Aima kum, upla wala hilpka âpu kira, Filisteo uplika nani 30 ra ikan. Ba mita Filisteo uplika nani misbara kaiki bara pliki kan nahki muni ikaia. Tihmia kum, Samson Gaza ra yapi kan. Bara ai waihla nani baha tawanka durka ra wan, bahara bîla kaiki kan titan ra ikaia. Kuna tihmia ra Samson buan, tawan dimaika ra wan bara kutbanka durka nani ba daikan. Ningkara, ai pahpaya ra twilki bara il banhta kum Hebrón lamara kan ba kat wan.

      Ba wina, Filisteo uplika nani Dalila wal aisaia wan, Samson latwan kaiki mairka ba, bara win: “Samson dîa muni karnakira ba, param saki wan wima kaka, lalah ailal maikamna. Yawan alki silak ra mangkaia want sa”. Dalila lalahka ba want kan bara daukaia âu win. Tâura, Samson Dalila ra wiaia want apia kan ani wina ai karnika taki ba. Kuna witin uba makabi kan ba mita, Samson ai tânka yukukan ra ba param sakan. Bara win: “Nasariu sna ba mita, aima kumi sin tâiwa klakras. Tâiwa klakbia kaka, karniki ba tiwbia”. Mistik tara kum kan Samson baha Dalila ra win ba, ¿rait apia?

      Isti pali, Dalila Filisteo uplika nani ra win: “¡Ai tânka yukukan ra ba yang pat nu sna!”. Ai lula nani purara yan Samson ba yapan bara upla kum ra winan tâwa ba klakbia dukiara. Bara Dalila ai pura winan: “¡Samson, Filisteo uplika nani nâra sa!”. Witin buan kuna ai dara walan ai karnika âpu takan. Filisteo uplika nani witin ra alkan, blain dauki bara silak ra mangkan.

      Yu kum, Filisteo uplika tausin nani ai gâdka Dagón tempelka ra aidruban. Ai pura winan: “Wan gâdka ba, Samson wan mihta ra mangkan. Samson bri bal wira lilia wan daukbia dukiara”. Playa tara wâl lilara mangkan bara ai lawaska kikan. Samson ai bîla karna wal winan: “Jehova, pliskam pali kau aima kum karniki aik”. Kli ai tâwa ba pâwan kan, baku ba ra tempel playka tara wâl ba ai karnika aiska wal platukban. Bara watla tara ba slingwan, upla nani bahara kan ba sut pruan. Samson sin pruan.

      “Diara sut mapara karnika brisni, Kraist mita karnika aiki ba mita” (Pilipai 4:13).

      Makabi walanka nani: ¿Samson dîa muni karnakira pali kan? Ai karnika tara yukuwan ra ba Dalila ra param sakan taim, ¿Samson ra dîa takan?

      Wihta Nani 13:1-16:31.

  • Israel kingka pas ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • King Saúl Samuil prâkka mahta alki bara kalkisa

      SMALKANKA 39

      Israel kingka pas ba

      Jehova Israel uplika nani ra tâ briaia dukiara wihta nani yaban. Kuna witin nani king kum want kan. Ba mita, Samuil ra win: “Nisan wala nani sut king nani brisa, yawan sin king kum want sa”. Samuil mapara baha pain apia kan. Baku ba ra, Jehova ra ai pura sunan bara witin pana win: “Upla nani ba man mampara apia sa, yang maipara sa. Witin nani ra wis king kum briaia sip sa, kuna baha kingka diara ailal witin nani ra makabia”. Ban sakuna, upla nani win: “¡Trabil âpu! ¡King kum brin wan daukisa!”.

      Bamna, Jehova Samuil ra win waitna kum nina Saúl ba pas king kabia. Saúl Ramá ra Samuil ra wih kaikan taim, Samuil Saúl lal ra batana laya laikan king kabia dukiara.

      Ba wina, Samuil Israel uplika nani ra asla daukan king raya ba marikaia. Kuna Saúl ra sip sakras kan. ¿Nu sma dîa muni? Maleta ailal tila ra yukuwi kan. Las kat kaikan taim, baha wina saki bara tawan uplika nani mawanra mangkan. Upla wala nani wal kau yari kan bara waitna painkira kan. Samuil win: “Kaiks Jehova yaura wahbi sakan na”. Bara upla nani ai pura winan: “¡King ba raya kabia!”.

      Tâura, king Saúl Samuil ra bîla wali kan bara Jehova ra sin. Ba wina chens takan. Aima kum, Samuil Saúl ra win ai bîla kaikbia sakripais daukaia dukiara. King ba adar âpu kan sakripais nani daukaia. Kuna Samuil isti balras kan, ba mita Saúl yakan sakripais daukan. ¿Samuil dîa daukan? Witin ra win: “Jehova bîla walaia kapram, kuna walras kapram”. ¿Piua sut Jehova bîla walaia kan ba Saúl lan takan ki?

      Ba wina, Saúl Amalec uplika nani mapara aiklabaia wan, bara Samuil win kumi ra sin raya swibia apia. Sakuna Saúl king Agag ra ikaia apia lukan. Baku ba ra, Jehova Samuil ra win: “Saúl ai swin, kau bîli walras sa”. Samuil sari pali takan, baku Saúl ra win: “Jehova king wala wahbi sakaisa, kan man ai bîla walras sma”. Samuil taki waia wilwi tawan taim, Saúl ai prâkka mahta ra alki bara kalkan. Samuil Saúl ra win: “Jehova kingkam lâka ba, baku daikbia”. Baha tânka ba, Jehova kingka lâka ba upla wala witin ra latwan kaiki bara ai bîla wali ra yabaisa.

      “Kanra yamni kaiki ba sika, witin ai bîla wali daukaia ba, daiwan wîna aiska angki sakripais nani dauki yaia ba lika apia” (1 Samuil 15:22).

      Makabi walanka nani: ¿Israel uplika nani dîa makaban? ¿Jehova dîa muni want apia kan Saúl ban king kabia?

      1 Samuil 8:1-22; 9:1, 2, 15-17; 10:8, 20-24; 13:1-14; 15:1-35.

  • Debit bara Goliat
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Debit Goliat ra walpa kum lulkisa

      SMALKANKA 40

      Debit bara Goliat

      Jehova Samuil ra win: “Jesé watla ra was. Ai luhpia nani wina kum Israel kingka wala kabia”. Bamna, Samuil wan bara luhpia waitna almuk ra kaiki, lukan: “Kasak naha wahmika sika wahbi sakan ba”. Kuna Jehova Samuil ra win baha apia kan, bara win: “Yang upla kupia ba kaikisna, ai wîna tara ra kaiki ba baman apia”.

      Samuil Debit lal ra batana laya laikisa

      Jesé Samuil ra ai luhpia wala nani 6 bri balan. Kuna Samuil win: “Jehova kumi ra sin wahbi sakras. ¿Luhpa kau brisma?”. Jesé pana win: “Sirpika ba balras, Debit, sîp nani main kaikisa”. Debit bal diman taim, Jehova Samuil ra win: “¡Naha sika!”. Bara, Samuil Debit lal ra batana laya laikan. Baku wahbi sakan Israel kingka wala kabia.

      Goliat

      Piu luan, Israel uplika nani Filisteo uplika nani mapara war aiklabi kan, ai suldiarka nani tilara waitna tarka tara kum bri kan nina Goliat. Yu bani, witin Israel uplika nani swira dauki kan, ai pura wini: “Waitna kum blîks yang wal aiklabia. Win ai munbia kaka, albikam nani kamna. Yang win munamna kaka, man nani albiki nani kama”.

      Debit suldiar nani kiampka ra wan ai muihni nani suldiar kan ba ra plun yabaia. Bahara walan, Goliat ai pura wini kan ba, bara win: “¡Yang witin wal aiklabamna!”. King Saúl pana win: “Kuna man kau wahma pali sma”. Debit pana win: “Jehova hilp ai munbia”.

      Baku, Saúl war aiklabaia ai dukia nani ba lin munan, kuna Debit win: “Naha dimi yang sip aiklabras”. Baku ba ra, Debit ai praukpraukika alkan, tânka ba walpa lulkaika kum. Tingni kum ra wan, walpa 5 wahbi ai bolsoka ra mangkan. Bara Goliat tani ra plapan. Waitna tarka tara ba ai pura winan: “¡Man tukta lupia, laimara bal bara brima! Tnawira nani bara daiwan wail nani pata mai daukamna”. Debit sibrin âpu kira pana win: “Man aiklabaia balram ispara bara langsa kum wal, kuna yang aiklabamna Jehova nina ra. Yang nani maipara aiklabras, Gâd mapara aiklabisma. Nâra upla nani sut kaikbia Jehova kau karnakira sa ispara kum apia kaka langsa kum wal. Witin man nani ra wan mihta nani ra mai mangkbia”.

      Ba wina, Debit walpa lulkaika ra walpa kum mangki ai karnika aiska wal lulkan. Jehova hilpka wal walpa ba Goliat nakra nani purara kat diman, waitna tarka tara ba pruan. Baku ba ra, Filisteo nani ba plapan ikbia sîa. ¿Bara man? ¿Debit baku Jehova ra kasak lukisma?

      “Upla nani naha sip daukbia apia, Gâd lika sip sa, Gâd mapara diara sut sip sa bamna” (Mark 10:27).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova yaura wahbi sakan Israel kingka wala kabia dukiara? ¿Debit Goliat ra nahki win munan?

      1 Samuil 16:1-13; 17:1-54.

  • Debit bara Saúl
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Debit Saúl kiampka tani ra ai pura winisa

      SMALKANKA 41

      Debit bara Saúl

      Debit Goliat ra ikan taim, king Saúl ai suldiarka nani lalka mangkan. Debit aiklabanka ailal win takan bara upla nani tara kulki kan. War wina aula bani, mairin nani ba dans puli bara aiwani aisi kan: “Saúl waihla nani tausin ra win munan, kuna Debit 10 tausin nani ra win munan”. Ba tâwan, Saúl misbara kaiki bara ikaia want kan.

      Debit arp pain kangbi kan. Yu kum, Saúl dukiara kangbi kan ba ra, king ba ai langsika witin ra lulkan. Kuna Debit isti bawan, bara langsika ba utla kutbanka ra diman. Ba wina, Saúl aima ailal trai kaikan ikaia. Debit plapi bara upla iwras tasbaya ra yukuwan.

      Saúl yapi ba ra, ai langsika Debit brih wisa

      Bara Saúl suldiar 3.000 wal nina blikan. Saúl ai dara walras Debit bara ai uplika nani yukuwi kan walpaya untika ra diman. Waitna nani ba pusbi Debit ra win: “Sanskam sa Saúl ikaia”. Saúl ai tânka briras kan, Debit ai lamara wan bara prâkka mahta pîs kum klakan. Ba wina, saura ai dara walan Jehova wahbi sakan kingka ra rispik munras kan ba. Baku ba ra, ai uplika nani ra swiras kan Saúl ra saura munbia. Saúl walpa unta wina takan taim, Debit ai bîla baikra karna wal win: “Mai ikaia sip kapri, kuna daukras kapri”. ¿Lukisma Saúl ba Debit dukiara ai lukanka chens munan?

      Apia. Saúl ban nina bliki kan. Baku ba ra, tihmia kum Debit bara ai tubani Abisai wal yukuwan ra Saúl kiampka ra diman. Abner kat sin, Saúl kaina kakahbra ba yapi kan. Abisai Debit ra win: “¡Naha sika wan sanska! Ai swis Saúl ra ikaia”. Kuna Debit pana win: “Jehova witin ra munbia. Kau yamni sa ai langsika bara laya watla ba brih bara mahka waia”.

      Ningkara, Debit baha lamara il kum bâra kan ba ra ulan. Pura wina Saúl kiampka kaikaia sip kan. Debit ai pura winan: “¡Abner! ¿Dîa muni king ra main kaikras kapram? ¿Ai laya watla bara ai langsika ba anira sa?”. Saúl Debit bîla baikra ba pain walan bara win: “Ai ikaia sip kapram, kuna daukras kapram. Kaikisna Israel kingka wala ba man kama”. Baha wina Saúl king watla ra tawi wan. Kuna Saúl pamalika sut pali Debit ra misbara kaikras kan.

      “Sip sma ba kat, upla sut wal kupia kumi lâka ra iwi kaia. Muihki laitwankira nani, saura mai munan ba tâwan upla ra pana saura munpara, sakuna swis Gâd mita uplika ba ra klala yabia” (Roman 12:18, 19).

      Makabi walanka nani: ¿Saúl dîa muni Debit ra ikaia want kan? ¿Debit dîa muni Saúl ra ikaia want apia kan?

      1 Samuil 16:14-23; 18:5-16; 19:9-12; 23:19-29; 24:1-15; 26:1-25.

  • Janatan kupia karnakira bara kasakkira sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Janatan bara ai hilp mamunra

      SMALKANKA 42

      Janatan kupia karnakira bara kasakkira sa

      King Saúl luhpia almuk ba, Janatan, kupia karnakira aiklaklabrika kum kan. Debit win Janatan ba yakal kum wal kau isti bara layan kum wal kau karnakira sa. Yu kum Janatan, il kum ra Filisteo suldiarka kum kum ra kaikan. Baku, ai hilp mamunra ra win: “Jehova sain kum wankbia kaka yawan war aiklabia. Filisteo uplika nani, bal uls wan wibia kaka yawan nu kabia mapara aiklabaia sa”. Filisteo nani ai pura winan: “¡Aiklabaia bal uls!”. Baku Janatan bara ai hilp mamunra ba il ra ulan bara suldiar 20 ra win munan.

      Janatan Debit ra prisant yabisa ai dukia nani kum kum

      Janatan ba Saúl luhpia almuk kan ba mita, ai aisika prubia ningkara witin king kaia kan. Kuna Janatan nu kan Jehova Debit ra bâk sakan ba, Israel kingka wala kabia dukiara, bara witin ra tumras kan. Kau ni, Janatan bara Debit wal pâna painkira takan. Wâl pramis takan pana pana ai kan kahbaia bara ai tâwan aiklabaia. Wâl pâna kan ba marikaia dukiara Janatan ai prâkka yari, sord, pantamangka bara ai bilkka tara ba yaban.

      Debit Saúl wina plapi kan taim, Janatan kaikaia wan bara win: “Karna bara kupiam karnakira kaia sma. Jehova bâk mai sakan sa king kaia dukiara. Aisiki kat sin pain nu sa”. ¿Want kama Janatan baku pâna painkira kum briaia?

      Janatan ai rayaka piu ailal pât ra dingkan ai pânika hilp munaia. Witin nu kan ai aisa, king Saúl ba, Debit ra ikaia want kan, bara witin ra win: “Debit ikma kaka, saurka kum daukma. Witin saura daukras”. Saúl Janatan mapara ai kupia baikan. Mani wira luan, Saúl bara Janatan aiklabanka kum ra pruan.

      Janatan pruan taim, Debit Mefi-bóset ra plikan, witin Janatan luhpia kan. Sakan taim witin ra win: “Rayakam aiska main mai kaikamna, kan aisikam ba pâinika pain kum kan. Yang waitla ra iwma bara tibilki ra yang wal pima”. Debit ai pânika Janatan ra aima kumi sin ai âuya tikras kan.

      “Naha sika yang lâika bîla ba: Man nani pana pana walkam ra latwan kaikma, yang mita man nani ra latwan mai kaikisna ba baku. Latwan lâka kau tara upla briaia sip ba lika, ai uplika nani dukiara ai rayaka yabaia ba” (Jan 15:12, 13).

      Makabi walanka nani: ¿Janatan nahki marikan ai kupia karnakira kan ba? ¿Janatan nahki marikan kasakkira kan ba?

      1 Samuil 14:1-23; 18:1-4; 19:1-6; 20:32-42; 23:16-18; 31:1-7; 2 Samuil 1:23; 9:1-13.

  • King Debit saurka ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Prapit Natán king Debit ra lawi daukisa

      SMALKANKA 43

      King Debit saurka ba

      Saúl pruan taim, king wala ba Debit kan. Mani 30 bri kan. Mani ailal luan, bara tihmia kum ai watla banhta wina mairin painkira kum ra kaikan. Debit nu takan ai nina ba Betsabé bara suldiar kum nina Urías wal ai maya kan. Bara Debit Betsabé ai watla ra brih balbia mata blikan, wâl yapan bara witin kwihra takan. Debit dîa daukan ba yukukaia trai kaikan. Ba mita ai war aiklaklabrika lalka ra win Urías ra war aiklabanka tâura mangkbia, bara tnaya wina taki yakan swibia. Urías baha aiklabanka ra pruan, ba ningkara Debit Betsabé wal marit takan.

      King Debit Gâd ra ai pura suni padin makabisa

      Kuna Jehova diara saura takan ba kaikan. ¿Jehova nanara dîa daukaia kan? Prapit Natán ra blikan Debit wal aisaia. Natán witin ra win: “Upla lalahkira kum sîp ailal bri kan, bara upla umpira kum sîp kumi man bri kan bara latwan pali kan. Waitna lalahkira ba, waitnika sîp kumi bri kan ba mihta dakban”. Debit ai kupia baiki win: “¡Baha waitna lalahkira ba pruaia sa!” Bara Natán pana win: “¡Man baha waitna lalahkira ba baku sma!”. Debit sari pali takan bara Natán ra win: “Jehova mapara saura daukri”. Baha saurka ba Debit ra diara saura ailal bri balan, bara ai pamalika ra sin. Jehova Debit ra klala yaban, kuna swin raya kabia ai kupia param bara bawikira kan ba mita.

      Debit Jehova ra tempel kum paski yabaia want kan. Kuna, Jehova Salaman ra wahbi sakan, Debit luhpia ba, paskbia dukiara. Baku Debit tâ krikan diara nani ridi daukaia Salaman dukiara bara win: “Jehova tempelka ba pranakira kaia sa. Salaman kau wahma sa, kuna diara sut ridi daukaia yang hilp munaisna”. Debit tempel paskaia dukiara lalah ailal prisant yaban. Wark tatakra nani lankira plikan, gul bara silbar asla daukan, bara yalam dusa Tiro bara Sidón wina brih balan. Debit pruaia lamara kan taim, tempel paskaia wauhkataya nani Salaman ra yaban bara win: “Jehova naha adarka nani aikan ulbi mangki bara maikamna. Witin hilp mai munbia, si bripara. Karna kaia sma bara warkka ba daukaia”.

      Debit tempel mapka nani dukiara wahma Salaman ra aisisa

      “Ani uplika ai saurka nani pura biki ba, ai bisniska ba sip yamni takbia apia; sakuna baha nani ai dahra saki si mahka swi ba, saurka swih tikbia” (Sins Lâka 28:13).

      Makabi walanka nani: ¿Debit saurka ba ani kan? ¿Debit ai luhpia Salaman ra nahki hilp munan?

      2 Samuil 5:3, 4, 10; 7:1-16; 8:1-14; 11:1-12:14; 1 Kronikas 22:1-19; 28:11-21; Lawana Nani 51:1-19.

  • Jehova dukiara tempel kum
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jehova prisant altar ra ba angkaia pauta blikisa

      SMALKANKA 44

      Jehova dukiara tempel kum

      King Salaman ba pura sunra kum daukisa

      Salaman Israel ra king aimakan taim, Jehova makabi walan: “¿Dîa maikamna want sma?”. Salaman win: “Wahma sna bara diara nani kau pain daukaia lan apia sna. Pliskam, tawankam uplika main kaikaia dukiara sins lâka aik”. Jehova win: “Sins lâka ai makabram bamna, tasba aiska ra waitna kau sinskira mai daukamna. Bara yuyaka sin maikamna, bara mani ailal iwma bîli walma kaka”.

      Salaman tempel paskaia tâ krikan. Gul, silbar, dus bara walpa yus munan. Paskaia dukia sut ba kau pain nani kan. Mairin bara waitna lankira ailal paskaia warkka takan. Mani 7 ra tempel ba ridi kan. Bamna, Jehova ra yabaia yua balan, baku altar purara prisantka nani kahban. Salaman altar mawanra ai lula kriki ai pura sunan: “Jehova, man aitani sma tempel kau tara bara pranakira ba briaia. Kuna, pliskam pali wan mayunra bris bara wan pura sunra wals”. ¿Dîa lukisma? ¿Jehova tempel ba yamni kaikan? ¿Salaman pura sunra ba walan? Salaman ai pura suni danh takan taim, kasbrika pura wina pauta bal iwan. Bara prisantka nani angkan. Baku Jehova marikan tempel ba witin yamni kaikisa. Israel uplika nani baha kaikan taim, lilia pali takan.

      Jehova prisant altar ra ba angkaia pauta blikisa

      King Salaman kulkanka tara brin Israel kuntrika aiska ra, plis laihura ra sin, sinskira kan bamna. Upla nani wih kaiki kan ai trabilka nani wapni mangkaia hilp munbia dukiara. Sabá kwinka sin wih kaikan makabi walanka karna nani wal traika kaikaia. Salaman aisan ba walan taim, win: “Man dukiamra walri ba kasak lukras kapri, kuna nanara kaikisna man kau sinskira sma, walri ba wal. Jehova Gâdkam ba, yamni mai munisa”. Israel ra upla nani ba pain iwi bara lilia kan. Kuna tisku diara nani ba chens takaikan.

      “Kaiki banhs, nahara upla kum brisma Salaman purkara kau tara ba” (Matiu 12:42 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova dîa muni Salaman ra sins lâka ailal yaban? ¿Jehova tempel yamni kaiki kan ba nahki marikan?

      1 King Nani 2:12; 3:4-28; 4:29-5:18; 6:37, 38; 7:15-8:66; 10:1-13; 2 Kronikas 7:1; 9:22.

  • King lâka kum tar baiwisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Ahías ai prâkka yari pîs 12 ra kalkisa Jeroboam mawan ra

      SMALKANKA 45

      King lâka kum tar baiwisa

      Salaman Jehova ra mayuni kan taim, Israel ra laman lâka bâra kan. Kuna witin kuntri wala mairka ailal wal marit takan, bara aidul nani ra mayuni kan. Tawa tawa Salaman chens takan bara aidul nani ra mayunan. Jehova lawi bara win: “Pamalikam ra Israel kingka lâka ba mihta dakbaisna bara tar baikamna. Pîska kau tara ba dukiam dadaukra kum ra yabamna, bara pîska sirpi ba ra pamalikam king aimakbia”.

      Witin aisan ba pain ai tânka bribia dukiara Jehova diara wala daukan. Salaman dukia dadaukra kum nina Jeroboam impaki kan bara prapit Ahías wal yabal ra prawan. Prapit ba ai prâkka yari daiki pîs 12 ra kalkan bara Jeroboam ra win: “Jehova Salaman pamalika ra Israel kingka lâka ba mihta dakbaisa bara tar baikaisa. Naha prâkka yari wina 10 pîs alks, kan kiamka 10 kingka kama”. King Salaman, dîa takan ba nu takan taim, Jeroboam ra ikaia lukan. Ba mita, Jeroboam Idsip ra plapan. Piu luan taim, Salaman pruan bara ai luhpia Roboam king aimakan. Baku ba ra, Jeroboam lukan pât ba luan bara Israel ra kli balan.

      Jeroboam gul bîpka lupia nani paskan ba kum ra Israel uplika ailal sakripais nani yabisa

      Ba wina, Israel almukka nani Roboam ra win: “Tawan uplika ra pain munma kaka, man ra kasak kabia”. Kuna ai pânika wahma nani ba win: “Tawan ra karna muns. Kau wark takaia mangks”. Roboam ai pânika bîla walan bara saura kan. Ba mita tawan witin mapara bui bara Jeroboam ra kiamka 10 purara king mangkan. Baha kiamka 10 nani ba Israel kingka lâka nina mâkan. Kiamka 2 ba Juda kingka lâka nina mâkan, bara Roboam ra kasak kan. Baku tnatka ra Israel kiamka 12 ba tar baiwan.

      Roboam Jerusalem ra kingka aimaki kan. Jeroboam want apia kan ai uplika nani bahara wabia Jehova ra mayunaia dukiara. ¿Nu sma dîa muni? Kan sibrin kan witin mapara bubia bara Roboam ra bîla walbia. Baku gul bîpka wâl paskan bara ai uplika nani ra win: “Jerusalem laihura sa. Nâra takaski naha bîpka lupia nani ra mayuns”. Upla nani ai bîla wali Jehova ra kli ai âuya tikan.

      “Man nani kasak lukras uplika nani wal asla kapara; [...] ¿Kan nahki sip kabia diara wapni ba, diara saura wal ai dukia briaia? [...] ¿Nahki lalukra kum sip lukras uplika kum wal asla kabia ki?” (2 Korint 6:14, 15).

      Makabi walanka nani: ¿Israel kingka lâka ba dîa muni tar baiwan? ¿King Roboam ba dîa dukia saura nani daukan? ¿King Jeroboam ba dîa dukia saura nani daukan?

      1 King Nani 11:1-13, 26-43; 12:1-33.

  • Jehova marikisa witin kasakkira Gâdka sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jehova kasbrika wina pauta blikisa Elías sakripaiska angkaia dukiara

      SMALKANKA 46

      Jehova marikisa witin kasakkira Gâdka sa

      Israel kiamka 10 kingka lâka ba king saura ailal bri kan, kuna kau saura nani wina Acab ba kumi kan. Baal ra mayuni mairka saura kum ai maya brin. Nina Jezabel. Acab bara Jezabel upla ailal ra munan Baal ra mayunaia. Baku sin Jehova prapitka ailal ra ikan. ¿Jehova dîa daukan? Ai prapitka Elías ra blikan Acab ra ai bîla blikan ba yabaia.

      Elías Acab ra win ai saurka tâwan Israel ra lî auhbia apia. Mani yumhpa purkara, insla nani ra diara pâwras kan, upla ailal plun wahwi kan. Ningkara, Jehova Elías ra kli blikan Acab wal aisaia. King Acab Elías ra win: “Man trabil baman daukisma. Naha sut na man pâtkam mita sa”. Elías pana win: “Lî auhras ba yang pâtki apia. Lî auhras sa kan man Baal ra mayunisma. Carmelo ilka banhta ra, tawan uplika nani bara Baal prapitka nani asla praks. Kaisa kaikaia ya ba Gâd kasakkira sa”.

      Il ra tawan aiska ba asla prawan, bara Elías win: “Man nani luki kaikaia sma. Jehova Gâd kasakkira sa kaka, nina blîks. Kuna Baal ba gâd kasakkira sa kaka, witin nina blîks. Kaisa kaikaia ya ba Gâd kasakkira sa: Baal prapitka 450 ba sakripais kum ridi dauki bara ai gâdka ra winbia. Yang sin sakripais kum ridi dauki bara Jehova ra winamna. Ani gâdka pauta klauhan blîkbia kaka, witin sika Gâd kasakkira ba”. Tawan ba âu win.

      Baku, Baal prapitka nani ba ai sakripaiska ridi daukan. Yu aiska ai gâdka ra wini banhwi kan: “¡Baal, yawan ra aisas!”. Kuna Baal aisaras kan, Elías witin nani lawaska kiki aisan: “Karnikam aiska wal wins. Ban kra yapisa bara tatukbaia nit sa”. Pat tihmia iwuya kan, bara Baal prapitka nani ban wini kan, kuna Baal pana aisaras kan.

      Elías ai sakripaiska altar kum ra mangki, lî ailal purara laikan. Bara ai pura sunan: “Jehova, tawan uplika ba kaikbia man Gâd kasakkira sma ba”. Minitka ra, Jehova pauta blikan sakripaiska ba angkaia dukiara. Upla nani ba ai pura winan: “¡Jehova sika, Gâd kasakkira ba!”. Nanara, Elías win: “Baal prapitka kumi sin swipara plapi swakbia”. Baha yua, Baal prapitka 450 nani ra ikan.

      Ningkara, kabu purara mukus lupia kum takan, bara Elías Acab ra win: “Bahara pâsa tara kum aula. Trukkam ridi dauki wamtla ra was”. Kasbrika ba mukus siksa ni banhwan, pâsa ba krawan bara lî karna pali auhwan. Las kat lî auhras kan ba nanara auhwisa. Acab ai trukka ra isti pali uli wan. Jehova Elías ra hilp munan kau isti plapaia trukka ba wal. Kuna, ¿Elías trabilka nani ba sut luan? Kaisa kaikaia.

      “Upla nani tânka bribia man ninam sika Jehova bara man baman laih purara pali sma tasba aiska purkara” (Lawana Nani 83:18 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Carmelo ilka ra ya ba Gâd kasakkira param takan? Elías ai pura sunan taim, ¿Jehova dîa daukan?

      1 King Nani 16:29-33; 17:1; 18:1, 2, 17-46; Jems 5:16-18.

  • Jehova Elías ra tâ baikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Elías Horeb ilka ra walpa unta kum lata tani ra bûisa bara Gâd insalka ra walisa

      SMALKANKA 47

      Jehova Elías ra tâ baikisa

      Jezabel Baal prapitka nani ra dîa takan ba nu takan taim ai kupia saura baikan. Baku bîla twatwilkra kum blikan Elías ra wibia: “Baal prapitka nani baku, yauhka pruram kama”. Elías sibri pali taki bara upla iwras tasbaya ra plapan. Bahara ai pura sunan: “Jehova, yang kau sip apia sna. Pruaia want sna”. Elías swapan pali kan bara dus kum munhtara yapan.

      Kuna insal kum Elías ra tatukban bara bîla baikra swapni wal win: “Bus bara plun pis”. Elías brit krukma kum walpa lapta nani purara bara lî kap kum kaikan. Plun pin bara lî din, bara kli yapan. Insal ba kli tatukbi bara win: “Plun pis. Karna kaia nit sma impakanka daukaisma ba dukiara”. Baku Elías plun kau wira pin. Ba wina, kakna 40 bara tihmia 40 impakan Horeb ilka ra wan ba kat. Bahara walpa unta kum ra diman yapaia. Bara Jehova witin ra aisan: “Elías, ¿nâra dîa daukisma?”. Elías pana win: “Israel uplika nani pramis mai munan ba daukras. Altarkam nani sauhkan bara prapitkam nani ikan. Bara nanara yang ra sin ai ikaia want sa”.

      Jehova Elías ra win: “Taki bara il ra bûi bas”. Ba wina pâsa karna pali kum krawan, bara tasba nikban, ba wina, pauta klauhan kum. Las kat, Elías bîla baikra swapni kum walan. Baku ai mawan ba ai kwalka wal prakan bara walpa unta wina taki bûi kan. Jehova makabi walan dîa muni witin plapan. Bara Elías pana win: “Yang yakan prapit takaskri”. Kuna Jehova win: “Yakan apia sma. Israel ra kau upla 7.000 bâra sa mayunra aiki ba. Was bara Eliseo ra wis witin ba wahbi sakri sa prapit kaia man watlikam ra”. Elías isti pali wan Jehova dîa win ba daukaia. ¿Lukisma Jehova bîla walma kaka man ra sin hilp mai munbia? Âu sika. Lî auhras kan taim dîa takan ba kaisa kaikaia.

      “Man nani diara kumi dukiara sin sari takpara, sakuna dîa dîa luha sma ba sut, Gâd ra puram sunra nani ra wis, makabi bas bara tingki sin wis” (Pilipai 4:6).

      Makabi walanka nani: ¿Elías dîa muni plapan? ¿Jehova Elías ra dîa win?

      1 King Nani 19:1-18; Roman 11:2-4.

  • Piarka mairin kum luhpia ba kli raya takisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Elías piarka mairin kum pauta wahbi ba ra winisa

      SMALKANKA 48

      Piarka mairin kum luhpia ba kli raya takisa

      Plawar bara batana laya watlika kum

      Lî auhras kan piua ra Jehova Elías ra win: “Sarepta ra was. Bâra piarka mairin kum ba plun maikbia”. Tawan lata tani ra, Elías piarka mairin kum kaikan pauta wahbi kan, bara lî kap kum makaban. Witin plikaia wan taim, Elías witin ra win: “Pliskam pali, brit pîs kum sin aik”. Kuna piarka mairin ba win: “Brit âpu sna, diara sip maikras. Batana laya bara plawar baman brisna, plun wira dauki yang bara luhpi waitna wal piaia”. Elías pana win: “Jehova pramis munan, man brit angki aikma kaka, batana laya bara plawar bri kama, lî auhras piua aiska ra”.

      Baku piarka mairin ai watla ra wan, Jehova prapitka ra brit dauki yan. Piarka mairin bara ai luhpia waitna plun bri kan, lî auhras piua aiska, Jehova pramis munan baku. Ai plawarka bara batana laya watla ba imhti takras kan.

      Ba wina, diara sari pali takan. Piarka mairin luhpia sirpi ba siknis pali taki pruan bara witin Elías ra bik takan hilp munbia. Baku ba ra Elías, ai yapti klahkla wina tuktika ba brin. Utla pura rumka kum ra brih ulan. Ba wina, krikri kum ra tniki bara ai pura sunan: “Jehova pliskam pali, naha tuktika ra ai rayaka kli yas”. ¿Nu sma dîa muni painkira sa Jehova baha daukan ba? Kan baha piua kat, pruan kumi sin kli buras kan. Bara baku sin, piarka mairin bara ai luhpia ba Israel uplika nani apia kan.

      Baku ba ra, tuktika ba ai wingka puhban bara kli raya takan. Elías piarka mairin ra win: “¡Kaiks, luhpiam raya sa!”. Witin lilia pali taki bara Elías ra win: “Nanara nu sna, man ba Gâd uplika kum sma. Aisisma ba Jehova wina sa, baha mita piua bani rait takisa”.

      Elías piarka mairin ra ai luhpia raya yabisa

      “Kuskuspiram nani ba dukiara luki kaiks, witin nani lika plun mangkras, krikras, ai pata mâ auhbaia rumka, apia kaka watla sin âpu, ban sakuna baha nani ba Gâd mita plun dakakisa. ¡Bamna man nani ba lika tnawira nani purkara kau mana tara sma!” (Luk 12:24).

      Makabi walanka nani: ¿Sarepta piarkika mairin ba Jehova ra kasak luki kan ba nahki marikan? ¿Elías Gâd prapitka aihwa kum kan ba yawan nahki nu sa?

      1 King Nani 17:8-24; Luk 4:25, 26.

  • Kwin mairin saura kum ai klalka brisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jezabel dukia dadaukra nani windar bâk tukbisa

      SMALKANKA 49

      Kwin mairin saura kum ai klalka brisa

      King Acab Jezreel ra ai watla windarka wina, waitna kum nina Nabot wainka nasla ba kaiki kan. Acab baha tasbaya ba want kan bara trai kaikan atkaia. Kuna Nabot atkaia want apia kan, Jehova lâka ra ulban sa ai aisa nani wina tasba pahni brin ba, sip apia sa atka waia. Nabot lâ kat daukan. ¿Nabot lâ kat daukan ba Acab rispik munan lukisma? Apia. Acab praut takan. Praut pali takan ba mita, ai rumka bîla wina takaia want apia kan, plun sin piras kan.

      Acab maya ba, kwin saura Jezabel kan. Witin win: “Man Israel kingka sma, bara dîa want sma ba sip sma briaia. Baha tasbaya ba yang brih bara maikamna”. Baku ba ra, tawan almukka nani ra wauhtaya nani ulban. Baha wauhkataya nani ra adar yan Nabot ra dahra sâkbia witin Gâd ra lahtuban bara ningkara walpa ni sabi ikbia. Almuk nani ba Jezabel dîa adar yan ba sut daukan. Ba wina witin Acab ra win: “Nabot nanara pruan sa. Ai wainka nasla ba sip sma briaia”.

      Nabot baman apia kan upla pâtkas Jezabel ikan ba. Witin Jehova ra latwan kaiki uplika wala nani ailal ra ikan. Baku sin aidul nani mayuni kan bara, diara saura wala nani sin dauki kan. Kuna Jehova ai saurka nani ba sut kaiki kan. ¿Jehova Jezabel ra dîa munbia?

      Acab pruan wina piu kum luan, ai luhpia Joram King aimakan. Baku Jehova waitna kum nina Jehú ra blikan Jezabel bara ai pamali ra klala yabia dukiara.

      Jehú ai trukka ra uli Jezreel ra wan, Jezabel tawanka ra. Joram sin ai trukka ra uli Jehú ra kaikaia wan. Kaikan taim, Joram makabi walan: “¿Kupia kumi lâka bâra sa ki wan tilara?”. Jehú pana win: “Yaptikam Jezabel ba, saurka nani ban daukisa kaka, kupia kumi lâka âpu”. Ba wina Joram trai kaikan wilwi tawaia ai trukka wal mahka waia dukiara, kuna Jehú trisba kum lulki bara ikan.

      Jehú adar yabisa Jezabel ra tukbi batakbia

      Ba wina, Jehú Jezabel watla ra wan. Witin nu takan Jehú aula ba, bara ai mawan bara ai tawa skahki ai watla pura windarka lamara bîla kaikan. Balan taim, Jezabel praut wal lakula daukan. Jehú Jezabel dukia dadaukra nani lamara kan ba ra adar yan: “¡Tukbi bataks!”. Witin nani windar bâk platukban, bara witin kauhi pruan.

      Baha wina, Jehú Acab luhpia 70 ikan bara kuntri ba wina Baal mayunanka ba sakan. ¿Tânka brisma? Jehova diara sut nu sa bara, saurka dauki uplika nani ra piua kat klala yabisa.

      “Pas tâura diara kum isi pali saki bri yaba, las pîska ra baha ba lilia lâka lika apia sa” (Sins Lâka 20:21 [ALM]).

      Makabi walanka nani: ¿Nabot wainka nasla dakbi briaia dukiara Jezabel dîa daukan? ¿Jehova Jezabel ra dîa muni klala yaban?

      1 King Nani 21:1-29; 2 King Nani 9:1-10:30.

  • Jehova ai waihla nani wina Josafat ra kan kahbisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • King Josafat bara aiwawanra libait nani Jerusalem wina takan taim, war aiklaklabra nani tâura wapisa

      SMALKANKA 50

      Jehova ai waihla nani wina Josafat ra kan kahbisa

      Josafat Juda kingka kum kan, Baal altarka bara aidul nani kuntri ra bâra kan ba sauhkan. Witin want kan upla nani ba Jehova lâka nani kakaira takbia. Ba mita, tawan tâ uplika bara libait nani ra blikan Juda aiska ra Jehova lâka nani ba upla nani ra smalkaia.

      Nisan nani lamara kan ba sibri kan Juda mapara aiklabaia, kan nu kan Jehova ai uplika nani ra hilp munisa. King Josafat ra prisant nani kat sin yabi kan. Kuna Amón, Moab bara Seír tasbaya wala uplika nani Juda mapara aiklabaia wan. Josafat nu kan Jehova hilpka nit takaia kan ba. Baku Jerusalem ra waitna, mairin bara tuktan nani sut asla prakan. Witin nani mawan ra pura sunra kum daukan: “Jehova man âpukira aiklabanka ba yawan nani win takbia apia. Pliskam pali, wan wis yawan dîa daukaia ba”.

      Jehova Josafat ra walan bara pana win: “Si bripara, yang hilp mai munamna. Pliskam nani ra was, sâp bas, bara kaiks nahki swaki mai sakaisna ba”. ¿Jehova nahki swaki sâkbia?

      Titan wala ra, Josafat aiwawanra nani wahbi sakan bara win aiklaklabra nani tâura wapbia. Witin nani Jerusalem wina takan, aiklabaia tasbaya tani ra wan, plis kum nina Tecoa mâki kan ba.

      Ai karma binka karna wal Jehova ra lawana nani aiwani aiwawanra nani ba lilia kan. Jehova ai uplika nani tâwan aiklabi kan. Amón bara Moab uplika nani ra lal blakan, bara pâna pâna aiklabi sut pruan. Kuna Jehova Juda uplika nani ra suldiar bara prîs nani ra kan kahban. Nisan nani lamara kan ba sut nu takan Jehova dîa daukan ba, bara ai tânka brin witin ban ai waihla nani wina ai uplika nani kan kahbisa. ¿Jehova ai uplika nani ra nahki swaki sakisa? Tnatka ailal ra. Witin upla nani hilpka nit apia.

      “Naha warka na man nani aiklabaia apia sma, pliskam pliki brih banhs, sâp banhwi bas, bara kaikma nahki Jehova bui swaki mai sâkbia ba” (2 Kronikas 20:17 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿King Josafat dîa dukia nani daukan? ¿Jehova Juda uplika nani nahki kan kahban?

      2 Kronikas 17:1-19; 20:1-30.

  • War aiklaklabra ba bara tuktan mairin ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Naamán Eliseo watla ra auya rakbia dukiara

      SMALKANKA 51

      War aiklaklabra ba bara tuktan mairin ba

      Siria ra, Israel tuktika mairin kum kan ai watla bara ai pamali wina laihura kan. Siria suldiarka nani ba alki brih wan kan, bara nanara, suldiarka nani lalka kum nina Naamán maya mairin dukia dadaukra kan. Tukta mairin ba Jehova ra mayuni kan, kuna upla nani wal iwi kan ba lika apia.

      Naamán ai taya ra siknis saura kum bri kan bara latwan muni kan. Tuktan mairin ba hilp munaia want kan, baku maya mairin ra win: “Upla kum kakaira sna mayam waitna ra hilp munbia kau pain ai dara walaia. Israel prapitka kum sa nina Eliseo. Witin mayam ra sip sa rakaia”.

      Naamán maya ba win tukta mairin dîa aisan ba. Witin tnatka ailal plikan rawaia dukiara, ba mita Eliseo watla ra wan Israel ra. Naamán luki kan Eliseo ba taki kaikbia upla kulkanka tara bri baku. Kuna witin wal taki aisaia watlikara, Eliseo ai dukia dadaukra kum blikan witin ra kaikbia, bara naha maisa pahkanka yabia: “Was bara Jordan awalka ra aima 7 dims. Baku rawma”.

      Naamán baha ba laik apia kan bara win: “Lukri naha prapitka na ai Gâdka ra wini bara ai mihta nani wahwi ai rakbia. Kuna diara kumi ai win ba sika yang wamna Israel awalka ra. Siria ra awala kau pain nani yawan brisa. ¿Dîa muni yang baha awalka nani ra sip waras?”. Naamán praut taki Eliseo watla wina mahka wan.

      Naamán Jordan awalka ra aihtabi bara rawisa

      Naamán dukia dadaukra nani witin ra hilp munan diara ba kau pain luki kaikaia bara win: “¿Rait apia man, dîa kabia sin daukma rawaia dukiara? Naha prapitka mai mamkabi ba isi pali sa. ¿Dîa muni daukras?”. Naamán bîla wali bara Jordan awalka laya ra 7 taim diman. Aima las diman ba ra Naamán aiska pali rawi lî wina bal takan. Lilia pali kan bara Eliseo watla ra wan tingki wiaia. Bara win: “Nanara nu sna Jehova sika Gâd kasakkira ba”. Naamán rawi ai watla ra balan. Israel tuktika mairin witin ra kaikan taim, ¿nahki ai dara walan luki?

      “Tukta sirpi swap lupia tiala di nani lawana ba wal man ra mamyunaia ba yaram sa” (Matiu 21:16).

      Makabi walanka nani: ¿Israel tuktika mairin mapara Naamán maya wal aisaia ba isi kan lukisma? Dîa lukisma, ¿dîa hilp munan kupia karnakira kaia?

      2 King Nani 5:1-19; Luk 4:27.

  • Jehova war aiklaklabrika nani ba pauta klauhi baku sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Eliseo bara ai dukia dadaukra ba Siria suldiarka nani mita kutbi brisa

      SMALKANKA 52

      Jehova war aiklaklabrika nani ba pauta klauhi baku sa

      Siria kingka Bin-Hadad aima ailal Israel mapara aiklaban. Kuna prapit Eliseo ba piua sut Israel kingka ra maisa pahki kan plapi swakbia dukiara. Ba mita Bin-Hadad Eliseo ra alki priskaia lukan. Nu takan Dotán tawanka ra kan ba, bara Siria war aiklaklabrika nani blikan alkaia dukiara.

      Siria uplika nani tihmia ra Dotán ra wan. Titan ra, Eliseo dukia dadaukra ba takan, bara kaikan tawan ba suldiar nani kutbi bri kan. Sirang iwan bara ai pura winan: “Eliseo, ¿yawan dîa daukbia?”. Eliseo pana win: “Yawan nani wal, suldiar kau ailal sa witin nani ba wal”. Baha minitka ra, Eliseo dukia dadaukra ra Jehova yan kaikan il nani ra war aiklabaia pauta klauhi araska bara trukka nani banhki kan.

      Eliseo bara ai dukia dadaukra ba insal war aiklaklabra nani ai tnaya kir ba kaikisa

      Siria suldiarka nani Eliseo ra alkaia trai kaikan taim, witin ai pura sunan: “Jehova, du pali blain dauks”. Ban wina, suldiar nani ba ai tânka briras kan anira kan sapa, kaikaia sip kan kuna. Bara Eliseo win: “Tawan ba sip sakras sma, nini blîks, bara mai brih wamna waitnika plikisma ba ra”. Witin nani Eliseo nina bliki Samaria kat wan. Baha ra Israel kingka iwi kan.

      Ba kat Siria uplika nani ba ai tânka brin anira kan ba, kuna diara daukaia sip apia kan. Israel kingka ba Eliseo ra makabi walan: “¿Ikamna?”. Siria uplika nani ba Eliseo ra saura munaia trai kaiki kan, ¿naha sanska wal witin pana munbia? Apia. Witin king ra pana win: “Ikpara. Yas plun pibia bara swis mahka wabia”. Baku king ba plun ailal ridi dauki, ba wina swin ai watla nani ra mahka wabia.

      Siria suldiarka nani Samaria ra plun pisa

      “Yawan lika Gâd ra wan kupia mangki lukisa, kan yawan kaikisa, witin ai kupia lâka kat dîa dîa makabuya ba wan walisa” (1 Jan 5:14).

      Makabi walanka nani: Eliseo bara ai dukia dadaukra ra, ¿Jehova nahki kan kahban? ¿Lukisma Jehova sip sa man ra sin kainam kahbaia?

      2 King Nani 6:8-24.

  • Joiadá ba kupia karnakira sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Prîs tara Joiadá ba Joás king wahma ba tawan uplika ra marikisa

      SMALKANKA 53

      Joiadá ba kupia karnakira sa

      Jezabel ba luhpa mairin kum baikan nina Atalía, ai yapti baku saurakira kan. Atalía Juda kingka wal marit takan. King ba pruan taim, ai luhpia waitna king aimakan. Bara ai luhpia pruan taim, Atalía Juda kingka lâka ba brin. Upla kumi sin ai mihta dakbia apia dukiara, king luhpia nani ra ikaia trai kaikan bara upla wala nani sin witin ai watlikara king aimakaia sip ba. ¡Ai mula nani kat sin ikan! Ba mita upla sut sîa kan.

      Prîs tara Joiadá bara ai maya mairin Joseba nu kan Atalía dîa dauki kan ba saura pali kan. Baku ai rayaka pât ra dingkan Atalía mulika kum ra kan kahbaia dukiara, bibi kum nina Joás. Tempel ra pakan.

      Joás 7 mani alkan taim, Joiadá main kakaira nani lalka bara libait nani sut ra asla prakan. Bara win: “Tempel durka nani ba main kaiks, upla kumi sin swirka dimbiara. Ba wina, Joiadá Joás ra kraun mangkan Juda kingka kabia dukiara. Bara Juda uplika nani ai pura winan: “¡King ba ban kabia!”.

      Kwin Atalía ai pura winisa

      Kwin Atalía ba upla nani bin dauki ba walan bara tempel ra plapi wan. King raya ba kaikan taim, ai pura winan: “¡Maipara buan! ¡Maipara buan!”. Main kakaira nani lalka ba witin ra alkan, brih wan bara ikan. Witin tânka saura kum marikan kuntri ba mapara. ¿Nanara dîa takbia?

      Joiadá kuntri ra hilp munan Jehova wal lâ kum daukaia. Baha lâka ba wal witin nani Gâd ra pramis takan witin ra baman mayunaia. Joiadá adar yan Baal tempelka ba slingbaia bara aidul nani ba sauhkaia. Prîs bara libait nani mangkan Jehova tempelka ra wark takbia, upla nani ba sip kabia bahara kli mayunaia dukiara. Baku sin main kakaira nani mangkan tempel ba aihwakaia, klin takras nani dimbia apia dukiara. Ba wina Joiadá bara main kakaira lalka nani ba Joás ra brih wan king watla ra, bara king iwaika ra yan iwan. Juda uplika nani lilia pali takan. Las kat Jehova dukia daukaia sip kan, Atalía saurakira bara Baal mayunanka ba wina pri. ¿Lukisma Joiadá kupia karnakira kan? ¿Tânka brisma baha daukan ba mita upla ailal ra hilp munan?

      “Baha nani ra sin sibrin lukpara wan wîna tara iki ba, sakuna wan sulka lika sip ikras ba. Sakuna witinka ra lika sibrin lukma, wan sulka wan wîna tara sin Gehena ra sauhki tikaia sip ba” (Matiu 10:28 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Joiadá kupia karnakira kan ba nahki marikan? ¿Lukisma Jehova sip sa hilp mai munaia kupia karnakira kaia?

      2 King Nani 11:1-12:12; 2 Kronikas 21:1-6; 22:10-24:16.

  • Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Inska tarka tara kum Jona lamara yawisa kabu ra rungwi ba ra

      SMALKANKA 54

      Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskisa

      Asiria tawanka kum Ninibi nina mâki kan uplika nani ba saura pali kan. Jehova ai prapitka Jona ra adar yaban Ninibi ra wabia bara uplika nani ra wibia chens takaia. Kuna Ninibi ra waia watlikara, Jona plis wala ra plapan. Tawan kum ra wan nina Tarsis but kum ra uli.

      But ba kabu ra kan taim, pâsa tara kum krawan, bara but ra kan nani ba sibrin pali takan. Ai gâdka nani ra ai pura suni bara makabi walan: “¿Dîa muni naha wan takisa?”. Las ra, Jona win: “Yang pâtki mita. Jehova adar aikan ba daukaia apia dukiara plapisna. Pâsa tara takaskbia dukiara, liura ai lulks”. But uplika nani ba Jona ra liura lulkaia want apia kan, kuna witin kli makaban liura lulkbia. Baku kabu ra lulkan, bara pâsa tara ba takaskan.

      Jona lukan witin prubia. Kabu ra kau kau rungwi auya kan ba ra, Jehova ra ai pura sunan. Baku Jehova inska tarka tara kum blikan Jona ra langkaia, kuna ikras kan. Inska biara bilara, Jona Jehova ra ai pura sunan: “Pramis mai munisna piua sut ra bîlam walaia”. Jehova Jona ra raya ban bri kan inska biara bilara yu yumhpa bara ningkara yaban inska ba sauhka ra aikabi sakan.

      Jehova Jona ra swaki sakan, kuna baha ba ¿Ninibi ra wabia apia wiaia want kan? Apia. Jehova kli blikan, nanara lika Jona bîla walan. Bâra wan, upla saura nani ra win: “Jehova yu 40 bilara tawan ba sauhkaisa”. Sakuna diara bîla kaikras kan ba takan. Ninibi uplika nani ba bîla wali bara chens takan. Ninibi kingka ba ai uplika nani ra win: “Gâd ra bik taki makas bara kupiam laks, baku ban kra wan sauhkbia apia”. Jehova kaikan upla nani ba ai kupia lakan, ba mita sauhkras kan.

      Jona Ninibi ra auya

      Jehova tawan ba sauhkras kan ba mita, Jona praut takan. Minit kum luks: Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskan bara umpira kaikan. Kuna Jona, Ninibi uplika nani ra umpira kaikras kan. Baha watlika ra, tawan wina lata tani ra wih pispis distika ra iwi bara praut takan. Ba wina, pispis ba lâwan bara Jona ai kupia baikan. Baku ba ra, Jehova witin ra win: “Man baha inma wahia ba kau tara kulkisma Ninibi uplika nani wal. Yang witin nani ra umpira kaikri, ba mita swakwi takan”. ¿Gâd Jona ra dîa smalkaia want kan? Ninibi uplika nani ba kau kulkanka tara brisa inma wahia ba wal.

      “Jehova [...] yawan wal witin ai kupia alki takaski brisa; kan witin brin daukras upla kumi kra sauhkan kabia, kuna upla sut ai daukanka saura wina ai kupia lakbia” (2 Pita 3:9 [TNM]).

      Makabi walanka nani ba: ¿Jehova Jona ra dîa smalkanka nani yaban? ¿Jona ra takan ba wina yawan dîa lan takisa?

      Jona 1:1-4:11.

  • Jehova insalka ba Ezequías ra kan kahbisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Insal kum Asiria uplika kiampka mapara aiklabisa

      SMALKANKA 55

      Jehova insalka ba Ezequías ra kan kahbisa

      Asiria kingka lâka ba Israel kiamka 10 kingka lâka ba dakbi brin kan. Nanara, Asiria kingka Senaquerib, Juda kiamka wâl kingka lâka ba sim briaia want kan. Ba mita Juda tawanka kumi bani dakbi briaia tâ krikan. Kuna tawanka kau brin dauki kan ba sika Jerusalem. Jehova kan kahbi kan ba sika Senaquerib nu âpu kan.

      Ezequías Juda kingka ba, Senaquerib ra lalah ailal aibapan Jerusalem mapara aiklabia apia dukiara. Senaquerib lalahka ba brin, ban sakuna ai suldiarka karnakira nani blikan mapara aiklabia. Tawan uplika nani sirang iwan, kan Asiria uplika nani kau kau lamara bali kan. Bara, Ezequías win: “Si bripara. Asiria uplika nani ba karna sa, kuna Jehova kau karna wan daukbia witin nani ba wal”.

      Senaquerib ai bîla twatwilkra rabsaqué ba blikan, Jerusalem uplika nani lawaska kikaia. Rabsaqué ba lata tani ra takaski ai pura winan: “Jehova hilp mai munbia apia. Swipara Ezequías kunin mai munbia. Wan mihta wina gâd kumi sin kainam kahbia apia”.

      Ezequías dîa daukaia sapa Jehova ra makabi walan, bara Jehova pana win: “Rabsaqué ba dîa aisi ba wali sibripara. Senaquerib Jerusalem dakbi bribia apia”. Ba wina, Ezequías Senaquerib wina wauhtaya nani brin ba naku ulban kan: “Maipa bupara. Jehova swaki mai sâkbia apia”. Bara Ezequías ai pura sunan: “Jehova, du pali, swaki wan sâks bara upla sut nu takbia man baman Gâd kasakkira sma ba”. Bara Jehova pana win: “Asiria kingka ba Jerusalem ra dimbia apia. Yang tawanki ba kan kahbaisna”.

      Senaquerib luki kan tisku Jerusalem dakbi bribia. Kuna tihmia kum, Jehova insal kum blikan Asiria uplika nani kiampka ra, tawan lata tani ra kan ba. ¡Insal ba 185.000 suldiar ra ikan! King Senaquerib ai uplika kau karnakira nani ba lus tiwan, kau diara wala daukaia sip apia kan, lus tiwi ai watla ra mahka wan. Baku Jehova Ezequías bara Jerusalem kan kahban, pramis munan kan ba baku. Man Jerusalem ra kapram kaka, ¿Jehova ra kasak lukaia kapram?

      “Jehova ra yamni kulki uplika nani ba, ai insalka ba mita kan kahbi, swaki sakisa” (Lawana Nani 34:7 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova Jerusalem ra nahki kan kahban? ¿Jehova man ra sin kainam kahbia lukisma?

      2 King Nani 17:1-6; 18:13-37; 19:1-37; 2 Kronikas 32:1-23.

  • Josías Gâd lâka ba latwan kaikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Safán king Josías ra karbanka ba aisi kaiki yabisa

      SMALKANKA 56

      Josías Gâd lâka ba latwan kaikisa

      Josías Juda ra king aimakan taim, 8 mani bri kan. Baha piua ra upla nani ba magia yus muni bara aidul nani mayuni kan. Josías 16 mani bri kan taim, lâ kat Jehova ra mayunaia want kan. Ba wina 20 mani bri kan taim, aidul bara altar nani kuntri aiska ra sauhkaia tâ krikan. Bara 26 mani bri kan taim, diara sut ridi daukan tempel kli paskaia.

      Hilquías prîs tara ba, Gâd Lâka wauhkataya karbanka ba tempel ra sakan. Ban kra baha karbanka ba Moses ulban kata ba. Safán, king âiulbrika ba, karbanka ba Josías ra brih wan bara ai bîla baikra tara wal aisi kaiki yaban. Josías walan bara ai tânka brin tawan uplika ba mani ailal bilara Jehova ra bîla walras kan. Baku ba ra, king Josías Hilquías ra win: “Jehova yawan nani wal ai kupia sauhkan sa. Witin wal aisas bara wan wibia yawan dîa daukaia ba”. Jehova prapitka mairin Huldá ra naha bîla yaban: “Juda uplika nani ba ai swin. Yang klala yabaisna, kuna Josías king kabia piua ra lika apia, kan witin bawikira sa”.

      Hilquías Gâd lâka bîla ba karbanka ba sakisa

      King Josías naha bîla walan taim, tempel ra wan bara Juda uplika sut asla prakan. Ba wina Jehova lâka ba upla nani sut mawan ra aisi kaikan. Josías bara tawan uplika ba pramis takan ai kupia aiska Gâd ra bîla walaia.

      Mani ailal kan Juda uplika nani ba Insal Luan Yua ba kulkras kan. Kuna Josías Lâ ra aisi kaikan Insal Luan Yua ba mani bani kulkaia kan, baku tawan uplika ra win: “Jehova dukiara, Insal Luan Yua liliaka kum bribia”. Ba wina, Josías adar yaban sakripais ailal ridi daukbia bara aiwawanra daknika kum tempel ra kabia. Baku, Brit Îs Mangkras Liliaka ba daukan yu 7 bilara. Insal Luan Yua kum baha baku daukras kan Samuil yua nani wina. Josías kasak pali Jehova Lâka ba latwan kaiki kan. ¿Bara man? ¿Jehova wina lan takaia laik sma?

      “Man bîlam ba, yang mini nani lampka kum sa, bara ingni kum sa yabalki ra” (Lawana Nani 119:105).

      Makabi walanka nani: Gâd lâka ra dîa ulban kan ba nu takan taim, ¿King Josías ba dîa daukan? ¿Jehova Josías dukiara dîa luki kan?

      2 King Nani 21:26; 22:1-23:30; 2 Kronikas 34:1-35:25.

  • Jehova Jirimaya ra smalkaia blikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jirimaya slaubla sumika kum baikisa tawan almukka nani mawan ra

      SMALKANKA 57

      Jehova Jirimaya ra smalkaia blikisa

      Jehova Jirimaya ra wahbi sakan Juda tasbaya ra prapit kaia. Baha ra iwi uplika nani ra smalkaia blikan bara maisa pakbia diara saura dauki ba swibia. Kuna Jirimaya Jehova ra pana win: “Kau wahma lupia sna, upla ailal mawan ra turi aisaia sip apia sna”. Jehova pramis munan: “Si bripara, yang hilp mai munamna bara mai wimna dîa smalkaia sma ba”.

      Jehova Jirimaya ra win tawan almukka nani ra asla prakbia, slaubla sumika kum witin nani mawan ra baiki bara wibia: “Naha sim baku Jerusalem ra takaisa”. Jirimaya baha daukan taim, tawan almukka nani praut takan. Prîs kum nina Pashur Jirimaya ra prukan, mina bara mihta nani tat ra priski swin. Jirimaya tihmia aiska sip aiawras kan. Pashur yauhkika titan ra lanhkan. Bara Jirimaya win: “Yang kau sip apia sna. Smalkamna apia”. Kuna ¿rait pali baha daukan? Apia. Jirimaya pain luki kaiki bara win: “Jehova bîla ba kupi ra pauta klauhan kum baku sa. Smalkaia swimna apia”. Baku ba ra, Jirimaya upla nani ra ban maisa paki kan.

      Mani ailal luan bara king raya kum Juda ra king aimakan. Prîs bara prapit kuninkira nani ba Jirimaya smalkanka ba misbara kaiki kan. Baha mita tawan wihtka nani ra win: “Naha waitnika ba pruaia sa”. Jirimaya win: “Ai ikma kaka, waitna pâtkas kum ra ikma. Yang smalkanki ba Jehova wina sa, yang kupi wina lika apia”. Tawan wihtka nani baha walan taim aisan: “Naha waitnika na pruaia apia sa”.

      Ébed-Mélec bara waitna wala nani Jirimaya ra liwanhta wina sakisa

      Jirimaya ban smalki kan, kuna naha taim, wihta nani ba ai kupia saura baiki king ra makaban ikbia. King ba pana win: “Dîa daukaia want sma ba witin ra dauks”. Baku, alki liwanhta pakni drapapa ailal bri kan ba ra lulkan baha ra prubia wisi. Jirimaya tawa tawa, drapapa ra rungwi kan.

      Ba wina king dukia dadaukra wihtka kum Ébed-Mélec nina mâki kan ba king ra win: “Wihta nani ba Jirimaya ra liwanhta kum ra lulkan. Yawan bâra swibia kaka, prubia”. King ba adar yaban Ébed-Mélec ra waitna 30 brih wabia bara Jirimaya ra liwanhta wina sâkbia. Jirimaya takaskras ban smalki kan. ¿Rait apia man witin baku kaia want sma?

      “Upla sut mita yang tâiwan misbara mai kaikbia sakuna ya ya tnata kat ban bapi bubia ba, baha lika swaki sakan kabia” (Matiu 10:22).

      Makabi walanka nani: ¿Jirimaya ra dîa hilp munan wahma lupia wina bîla wawalra kaia? ¿Jirimaya smalki ba swibia dukiara ya trai kaikan?

      Jirimaya 1:1-19; 19:1-11; 20:1-13; 25:8-11; 26:7-16; 38:1-13.

  • Jerusalem sauhkanka ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jerusalem bara tempel ba amisa

      SMALKANKA 58

      Jerusalem sauhkanka ba

      Juda uplika nani ba aima ailal Jehova ra swin bara aidul nani ra mayunan. Baha manka nani piua ra, Jehova trai kaikan prapit ailal bliki hilp munaia. Sakuna upla nani ba bîla walras kan bara lawaska kiki kan. Jehova aidul lâka âpu daukaia want kan. ¿Nahki daukbia?

      Nabucodonosor, Babilon kingka ba, kuntri kum bara wala dakbi bri kan. Aima pas Jerusalem dakbi brin taim, king Joaquín, wihta, war aiklaklabra, bara diara papaskra nani ra alkan, bara Babilon ra brih wan. Jehova tempelka dukia manakira nani sin brih wan. Ba wina, Nabucodonosor lukan Sedequías ba Juda kingka kabia.

      Tâ krikanka ra king Sedequías Nabucodonosor ra bîla wali kan. Kuna prapit kuninkira nani bara kuntri lamara uplika nani ba Sedequías ra wi kan Babilon mapara bubia. Jirimaya maisa pakan: “Mapara buma kaka, prura, plun wahwan bara siknis nani Juda ra takbia”.

      Mani 8 luan ba ra, king Sedequías ba Babilon mapara buan, bara baha dukiara Idsip war aiklaklabrika nani hilpka makaban. Baku ba ra, Nabucodonosor ai war aiklaklabrika nani blikan Jerusalem mapara aiklabaia. Babilon war aiklaklabrika nani ba tawan aiska kutban. Jirimaya Sedequías ra win: “Jehova win Babilon uplika nani mapara buras sma kaka, man bara tawan ba swakbia. Kuna mapara buma kaka, witin nani Jerusalem ba angkbia bara silak uplika baku mai brih wabia”. Sedequías pana win: “¡Yang mapara aiklabamna!”.

      Mani kum bakriki ningkara, Babilon uplika nani Jerusalem kutbanka nani ba pîs kum slingban. Bahak tawan ra dimi bara angkan. Tempel ba sin angkan, upla ailal ikan bara upla tausin nani silak ra brih wan.

      Sedequías Jerusalem wina plapan, kuna Babilon uplika nani nina bliki Jeriko lamara alkan bara king Nabucodonosor ra brih wan. King ba Sedequías ra taibi munan kaikbia nahki ai luhpia nani iki ba. Ba wina, blain dauki silak ra mangkan. Sedequías bahara pruan. Kuna Jehova Juda uplika nani ra naha pramiska daukan: “Wamtla ra kli mai brih balamna Jerusalem ra mani 70 lubia taim”.

      ¿Babilon ra brih wan wahmika nani ra dîa takbia? ¿Jehova ra ban kasak kabia?

      “Jehova Gâd, karnika sut brisma ba, lâ daukankam nani ba kasak bara wapni sa” (Param Marikan 16:7 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Nabucodonosor ba ya kan? ¿Jerusalem tawanka ra dîa munan? ¿Sedequías ba ya kan?

      2 King Nani 24:1, 2, 8-20; 25:1-24; 2 Kronikas 36:6-21; Jirimaya 27:12-14; 29:10, 11; 38:14-23; 39:1-9; Isikiel 21:27.

  • Wahma 4 ba Jehova bîla wali daukisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Daniel, Ananías, Misael bara Azarías piaia want apia sa king pata ba

      SMALKANKA 59

      Wahma 4 ba Jehova bîla wali daukisa

      Nabucodonosor Juda wihtka nani Babilon ra brih wan, bara witin nani king lamara warkka taki nani lalka kum mihta ra mangkan Aspenaz nina mâki kan. Baku sin, adar yaban wark tatakra lalka ba wahma nani wîna tara yamni sinska yari nani ra plikbia baha wihtka nani tila ba wina. Naha wahmika nani skul pain kum briaia kan mani yumhpa bilara, Babilon ra kulkanka tara warkka briaia dukiara. Babilon bîla aisanka acadio ba aisi kaikaia, ulbaia bara aisaia lan takaia kan. King watla ra plun kahbi kan ba sim pata ba piaia kan. Naha wahmika nani tila ba wina Daniel, Ananías, Misael bara Azarías nina mâki kan. Kuna Aspenaz Babilon uplika nani nina yaban: Beltsasar, Sadrac, Mesac bara Abednego. ¿Baha skulka briaia kan ba lukisma sip kan Jehova wina laihura sakaia?

      Naha wahmika walhwal want kan Jehova bîla wali daukaia. Witin nu kan king pata ba piaia apia kan, kan Jehova lâka nani ba saura kulki kan baha pata nani kum kum piaia. Ba mita, Aspenaz ra makaban: “Du pali, taibi wan munpara king pata piaia”. Kuna Aspenaz pana win: “Plun pain piras sma kaka, king ba kaikbia siknis sma, bara ai ikbia”.

      Daniel lukanka kum sakan. Main kakaira ra win: “Du pali, upan âpu pata bara lî baman wanki bas yu 10 bilara. Ba wina king pata pi wahmika nani wal praki wan kaiks”. Main kakaira ba pain lukan.

      Yu 10 luan taim, Daniel bara ai pânika nani wîna tara ba kau yamni kan wahma wala nani ba wal. Jehova lilia pali kan witin nani wal, kan ai bîla wawalra nani kan. Baku sin Daniel ra sins lâka yan nakra ra marikanka bara yapri sauhkanka nani tânka briaia dukiara.

      Mani yumhpa skulka ba danh takan taim, Aspenaz Nabucodonosor mawan ra wahma nani ba brih wan. King ba witin nani wal aisan bara tânka brin Daniel, Hananías, Misael bara Azarías kau sinska yari kan wahma wala nani ba wal. Baku wahbi sakan ai lamara wark takbia dukiara. Ba wina, king ba aima ailal diara tara nani dukiara lukanka makabi kan. Jehova sins lâka kau yaban king uplika sinskira bara mago wala nani ba wal.

      Daniel, Ananías, Misael bara Azarías ai kuntrika ra apia kan, kuna piua sut ai kupia krauki kan Jehova uplika kan ba. ¿Bara man? Aisikam nani man wal apia sa taim, ¿Ban Jehova ra kupiam krauki kama?

      “Wahma sma ba ra wisi, upla nani mita yarka mai kulkras kabiara; sakuna tânkam ba ni lalukra nani ra lâ yabi bas, bîlam aisisma ba wal, taukisma ba wal, latwan lâka, kasak lukan lâka bara sunu lâka ni sin” (1 Timoti 4:12).

      Makabi walanka nani: ¿Daniel bara ai pânika nani dîa muni Jehova bîla walan? ¿Jehova nahki witin nani ra hilp munan?

      Daniel 1:1-21.

  • King lâka kum ban kaia ra ban kabia
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • King Nabucodonosor kusbi paskan lilkika tara walpa kum mita sauhki ba wal yapri sauhkan kaikisa

      SMALKANKA 60

      King lâka kum ban kaia ra ban kabia

      Tihmia kum king Nabucodonosor yapri sauhkan aihka kum kaikan, baha luki sip yapras kan. Mago nani ra wini bara win: “Yapri sauhkan kaikri ba ai wis”. Witin nani pana win: “King tara, yapri sauhkankam ba wan wis”. Kuna king ba pana win: “¡Apia! Yapri sauhkanki ba man nani ai wis. Ai wiras sma kaka, mai ikamna”. Kli makaban: “Kuna yapri sauhkankam ba wan wis, bara ningkara tânka ba mai wimna”. Witin pana win: “Kunin ai munaia trai kaikisma. ¡Yapri sauhkanki ba ai wis!”. Witin nani pana win: “Na tasba ra upla kumi sin âpu sa makabisma ba daukaia. Sip apia sa daukaia”.

      Nabucodonosor ai kupia baiki bara adar yan kuntri bilara sinskira nani ba sut ikbia. Baku Daniel, Sadrac, Mesac bara Abednego ra sin ikaia kan. Kuna Daniel king ra taim makaban. Baku, witin bara ai pânika nani Jehova ra ai pura sunan hilp munbia. ¿Jehova dîa daukan?

      Jehova Daniel ra marikan Nabucodonosor yapri sauhkanka ba nakra ra marikanka kum ra, bara dîa tânka ba win. Yu wala, Daniel king dukia dadaukra ra wan bara win: “Sinskira nani kumi sin ikpara. Yang sip sna king yaprisauhkanka ba tânka wiaia”. Dukia dadaukra ba Daniel ra brih wan Nabucodonosor mawanra, Daniel king ra win: “Gâd naika piua ba mamrikan. Naha sa yaprisauhkankam ba: Gul ni kusbi paskan lal lilkika tara kum kaikram, lama bîla bara klahkla nani ba silbar kan, maisa bara kuhma nani ba bras kan, braka nani ba ayan kan bara mina nani ba ayan slaubla wal miks munan kan. Ba wina, il kum wina walpa kum takan bara lilka tara mina ra karna pali prukan. Lilka tara ba baiwi pukpuka takan, bara pâsa ba brih wan. Walpa ba il tara kum taki tasba aiska banhkan”.

      Ba wina, Daniel win: “Yapri sauhkan tânka ba naha sa: kingkam lâka ba sika gul lal ba. Silbar pîska ba king lâka kum ninamra takbia ba. Bras ba king lâka wala kabia, ningkara balbia ba, bara tasba aiska purara king aimakbia. King lâka wala aula ba karna pali kabia ayan baku. Las ra king lâka tar baiwan kum kabia pîska karna bri kabia ayan baku, pîska swapni bri kabia slaubla baku. Walpa il kum takan ba Gâd kingka lâka sa, king lâka wala nani sut ra sauhkbia bara ban kaia ra ban kabia”.

      Nabucodonosor Daniel mawan ra ai lula kriki ai lal makupi bara win: “Man Gâdkam yapri sauhkanki ba param sakan. Witin baku gâd wala âpu sa”. Daniel ra ikaia watlikara, Nabucodonosor sinskira nani sut lalka mangkan bara Babilon purara wihta tara mangkan. ¿Kaikram Jehova nahki Daniel pura sunra wali hilp munan ba?

      “King nani sut plis kumi ra asla daukan, bara pliska ba Hibru bîla ra Armagedan mâkisa” (Param Marikan 16:16).

      Makabi walanka nani: ¿Nabucodonosor yapri sauhkanka tânka ba Daniel nahki nu takan? ¿Yapri sauhkanka ba dîa tânka kan?

      Daniel 2:1-49.

  • Lilka ba mawan ra bawi banhras sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Sadrac, Mesac bara Abednego gul lilkika mawanra bawras sa

      SMALKANKA 61

      Lilka ba mawan ra bawi banhras sa

      King Nabucodonosor ba lilka wal yapri sauhkanka kaikan ba wina, adar yaban gul wal lilka tara kum paskbia. Dura langnika ra bapan bara kuntri uplika kulkanka tara bri nani sut ra, Sadrac, Mesac bara Abednego sin baha mawan ra asla prakan. King ba adar yaban: “Trumpit, arp bara miusik walma taim, lilka ba mawan ra bawaia sma. Ya ya daukras kabia kaka pauta klauhan kubuska ra klala yaban kabia”. ¿Dîa lukisma? ¿Hibru yumhpa ba lilka tara mawan ra bawbia? ¿Apia kaka Jehova ra baman mayunbia?

      Bara, king ba miusik kangbaia adar yaban. Sut bawi lilka ba mayunan. Kuna Sadrac, Mesac bara Abednego mayunras kan. Waitna kum kum kaikan bara king ra win: “Baha hibruka yumhpa lilka ba mayunras”. Nabucodonosor wahmika yumhpa ra winan bara win: “Sans wala kum maikaisna lilka ba mayuni banhma dukiara. Daukras sma kaka, pauta klauhi kubuska tara ra mai lulkamna. Bara gâd kumi sin mihti wina swaki mai sâkbia apia”. Witin nani pana win: “Yang nani sans wala nit âpu sna. Wan Gâdka sip sa swaki wan sakaia. Swaki wan sakras kabia sin, king tara, lilka ba yang nani mayunamna apia”.

      Nabucodonosor ai kupia baikan. Ai uplika nani ra win: “¡Kubus ba aima 7 taim kau lapta dauks!”. Ba wina ai suldiarka nani ra adar yan: “Naha waitnika nani mihta priski bahara lulks”. Kubus ba lapta pali kan suldiar nani ba lamara wan taim prui banhwan. Hibru nani yumhpa ba pauta ra kauhan. Ba wina, Nabucodonosor kubus lamara wan, bara upla walhwal wapi kan kaikan yumhpa watlika ra. Sirang pali iwi bara ai hilp mamunra nani ra makabi walan: “¿Yawan waitna yumhpa pauta ra lulkan apia? Walhwal kaikisna, ¡bara kum ba insal talia sa!”.

      Nabucodonosor kubus lamara kau wih ai pura winan: “¡Laih pura Gâdka dukia dadaukra nani, bal taks!”. Sut sirang iwan Sadrac, Mesac bara Abednego pauta wina bal takan taim, bara witin nani ra diara kumi sin takras kan. Ai taya, tawa bara prâkka amras kan, kiasma kîa sin âpu kan.

      Nabucodonosor win: “¡Sadrac, Mesac bara Abednego Gâdka ba tara sa! Ai insalka kum blikan swaki sâkbia. Witin nani Gâdka baku gâd wala âpu sa”.

      Hibru yumhpa ba wilin kan Jehova ra kasak kaia, dîa takbia kra sin. ¿Man witin nani baku kasak kaia want sma?

      King Nabucodonosor Sadrac, Mesac bara Abednego pauta wina bal takan amras kan kaiki sirang iwisa

      “Jehova Gâdkam ra lulam kriki puram suni mayunma, bara witin dukia baman sin daukma” (Matiu 4:10 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Sadrac, Mesac bara Abednego dîa ba daukras kan? ¿Jehova dîa daukan swaki sakaia dukiara?

      Daniel 3:1-30.

  • King lâka kum ba dus tara kum baku sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Nabucodonosor yapri sauhkan dusa ba klakisa

      SMALKANKA 62

      King lâka kum ba dus tara kum baku sa

      Tihmia kum, Nabucodonosor ba sirang iwan yapri sauhkan kum kaikan ba. Sinskira nani ra winan yapri sauhkan ba tânka wibia dukiara, kuna kumi sin tânka wiaia sip apia kan. Las ra, king ba Daniel wal aisan.

      Nabucodonosor Daniel ra win: “Yapri sauhkan ra dus kum pâwi kasbrika kat alkan kaikri. Tasba pîska bani wina sip kan kaikaia. Wahia painkira nani bara mâ nani bri kan. Daiwan nani ai distika ra ris bri kan, daiwan tnawira nani dusa tnawa ra ai watla mâki kan. Ba wina, insal kum heven wina bal iwan bara ai pura wini aisan: ‘¡Dusa ba bara tnawa nani ba klaks! Kuna playa pîska kum wakia nani wal swis. Baku ba ra ayan bara bras kiwka wal wilks. Dusa kupia ba chens takbia. Waitna kupia kum apia kabia, kuna daiwan kupia kum bribia. Bara piu 7 lubia. Upla sut ai tânka bribia Gâd ba King sa bara witin king lâka kum yabaia sip sa yaura witin yabaia lukbia ba’”.

      Jehova yapri sauhkanka tânka ba Daniel ra win. Daniel yapri sauhkan tânka ba brin taim, sirang iwi, aisan: “King tara, baha yapri sauhkanka ra kaikram ba waihlam nani ra takbia kaka pain kabia, kuna man ra mai takaisa. Dus tara klakan ba sika man. Kingkam lâka tikma bara latara daiwan wail baku inma wahia pima. Kuna insal ba win plamaya pîs kum wakia nani wal swibia. Baha tânka ba kli king kama”.

      Mani kum ningkara, Nabucodonosor ai watla bahna ra kirhbi kan bara Babilon prana ba kaiki witin win: “¡Tawan pranakira paskri! ¡Yang kau tara sna!”. Baha aisi kan ba ra, heven wina bîla baikra kum witin ra win: “¡Nabucodonosor! Kingkam lâka ba lus tiwram”.

      Ba minitka ra, Nabucodonosor krisi takan bara daiwan wail kum baku takan. Baku king watla wina kangban bara latara daiwan nani tilara iwan. Ai tawa yari pâwan bara yakal tnawa talia kan, ai asmala nani yari takan tnawira kum asmala nani baku.

      Mani 7 luan, Nabucodonosor kli upla sinska brin, bara Jehova Babilon kingka kaia kli mangkan. Baku ba ra Nabucodonosor aisan: “Jehova ra mayunisna, heven Kingka ba. Upla tara puli nani ra witin swira daukisa. Nanara yang nu sna Jehova ba King sa bara witin king lâka kum yabaia sip sa yaura witin yabaia lukbia ba”.

      “Praut lâka ninara sauhki tikan lâka sin aula; pura luaia spiritka ba ninara, kauhanka tara sin balisa” (Sins Lâka 16:18).

      Makabi walanka nani: ¿Nabucodonosor yapri sauhkanka ba dîa tânka kan? ¿Nabucodonosor baha wina dîa lan takan?

      Daniel 4:1-37.

  • Utla bila kutbanka ra ulbanka ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Mihta kum bîla blikanka kum utla tnaya ra ulbisa

      SMALKANKA 63

      Utla bila kutbanka ra ulbanka ba

      Piu kum luan, Belsasar Babilon kingka aimakan. Tihmia kum, ai uplika nani tausin dukiara plun tara kum daukan. Kuntri uplika kau tara nani bâra kan. Bara ai dukia dadaukra nani ra adar yan gul kapka nani Nabucodonosor Jehova tempelka wina brih balan ba sâkbia. Belsasar bara ai uplika nani kapka nani yus munan diaia dukiara bara ai gâdka nani ra mayuni banhwi kan. Ban wina, upla mihta kum takan bara bîla aihkakira kum kum ba piaia pliska kutbanka ra ulbi kan.

      Belsasar sirang iwan. Ai magoka nani ra wini pramis munan: “Ya ya kra bîla nani na tânka ai wibia kaka, Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Trai kaiki banhwan, kuna bîla blikan ba kumi sin sip apia kan tânka wiaia. Ba wina kwin ba balan bara win: “Waitna kum nina Daniel Nabucodonosor ra yapri sauhkan bara bîla aihka nani tânka aisi wi kan. Witin sip sa naha bîla nani tânka ba mai wiaia”.

      Daniel king mawanra wan. Wan taim, Belsasar witin ra win: “Naha bîla nani aisi kaiki tânka wiaia sip sma kaka, gul lilurka kum maikamna bara Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Daniel pana win: “Prisant nani want apia sna. Kuna bîla nani tânka ba mai wimna. Nabucodonosor aisikam ba, tara papulra kan, bara Jehova bawikira kaia smalkan. Man nu sma witin ra dîa nani takan ba, kuna ban Jehova ra rispik munras sma. Baku ai tempelka gul kapka nani yus munram wain diaia dukiara. Ba tâwan Gâd naha bîla nani ulban: MENÉ, MENÉ, TEKEL bara PARSÍN. Tânka ba Media bara Persia uplika nani Babilon dakbi bribia, bara man king apia kama”.

      Ciro suldiarka nani Babilon durka nani ra waia dukiara awala ba luisa

      Sip apia talia kan upla kum ba Babilon dakbi bribia. Tawan ba kutbanka tara nani bara awala tihu kum wal kan kahban kan. Kuna baha sim tihmika Media bara Persia uplika nani Babilon mapara aiklaban. Ciro, Persia kingka ba, awala laya ba tnaya ra lakan suldiar nani ba tawan durka nani kat waia sip kabia dukiara. Bahara wan taim, ¡durka nani kwawan kan! Suldiar nani ba isti pali mapara aiklaban, tawan ba dakbi brih bara king ra sin ikan. Nanara Ciro ba Babilon kingka aimakan.

      Ai kingka lâka pas manka ra, Ciro maisa pakan: “Jehova Jerusalem ra ai tempelka ba kli paskamna ai win. Ju nani hilp munaia want ba sip sa waia”. Ba mita, Jerusalem sauhkan 70 mani luan ningkara, ailal ai tasbaya ra kli tawi wan. Baku Jehova pramiska ba aimakan. Baku, Ciro gul bara silbar kapka nani ba kli yaban, bara Nabucodonosor diara wala nani tempel wina brih wan kan ba sin. ¿Kaikram Jehova nahki Ciro ra yus munan ai uplika nani ra hilp munaia?

      “¡Pat kauhan, pat kauhan Babilon tara ba! Nanara witin na dibil nani bara pirit saura nani watla takan sa” (Param Marikan 18:2).

      Makabi walanka nani: ¿Utla bila kutbanka ra ulbanka takan ba dîa tânka kan? ¿Jehova Ciro ra dîa daukbia win?

      Esdras 1:1-11; Daniel 5:1-30; Aiseya 44:27-45:2; Jirimaya 25:11, 12.

  • Daniel layan nani watla ra
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Waitna tatumra nani Daniel ra kaikan windar kum mawan ra ai pura sunisa

      SMALKANKA 64

      Daniel layan nani watla ra

      Darío Media wina ba, Babilon kingka wala kan. Nu takan Daniel baku wala âpu sa. Witin kuntri waitnika kulkanka tara bri nani tâ briaia mangkan. Naha waitnika nani ba Daniel ra tumi bara ikaia luki kan. Nu kan Daniel Jehova ra yu kumi ra aima yumhpa ai pura suni kan, ba mita Darío ra win: “King tara, lâ kum mangkaia sa, upla sut man ra baman ai pura sunaia. Ya, lâka ba alki daukras sa kaka, layan nani watla ra lulkan kaia sa”. Darío baha pain kaikan, bara lâka ba sain munan.

      Daniel lâ raya ba nu takan taim, ai watla ra wan. Bahara kan taim, ai lula kriki windar kum kwâkan ba mawan ra Jehova ra ai pura sunan. Baha waitnika tatumra nani ba isti ai watla ra diman bara ai pura suni kan kaikan. Bara baku, plapi Darío ra wih win: “Daniel bîlam walras sa. Yu bani aima yumhpa ai Gâdka ra ai pura sunisa”. Darío Daniel ra pain kaiki kan bara ikaia want apia kan. Yu aiska luki tauki kan nahki swaki sakaia, kuna witin sin sip apia kan lâ pat sain munan ba chens munaia. Ba mita diara wala daukaia âpu kan, adar yan Daniel ra layan kraskira nani watla ra lulkbia.

      Baha tihmika, Darío trabil taki luki kan Daniel dukiara bara yapras kan. Titan ra, layan watla ra plapi wan, kaiki bara ai pura wini aisan: “¡Daniel! ¿Gâdkam swaki mai sakan?”.

      Darío bîla baikra kum walan. Aisan ba Daniel kan: “Jehova insalka layan nani bîla prakan, bara diara ai munras”. Darío lilia takan bara adar yan baha wina sâkbia. Daniel taya ba kurban kumi sin âpu bal takan. Ba wina, king ba adar yan: “¡Layan watla ra waitnika nani ba lulks Daniel ra dahra sakan ba!”. Lulkan taim, layan nani ba isti pali pin.

      Darío ai uplika nani ra naha adarka yan: “Upla sut Daniel Gâdka ra rispik munaia sa. Witin layan nani wina swaki sakan”.

      ¿Bara man? ¿Yu bani Jehova ra Daniel baku puram sunisma?

      Daniel layan nani watla ra

      “Jehova kaikisa witin ra luki uplika nani ba, traika kaikanka wina swaki sakisa” (2 Pita 2:9 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Aima yumhpa yu bani Daniel dîa dauki kan? ¿Jehova Daniel ra swaki sakaia dukiara dîa daukan?

      Daniel 6:1-28.

  • Ester ai uplika nani ra swaki sakisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Kwin Ester king Asuero main kakaira ailal kan kahbi latka ra dimisa

      SMALKANKA 65

      Ester ai uplika nani ra swaki sakisa

      Kwin Ester

      Ester ba Ju tiarika kum kan Persia tawanka kum Susa nina mâki ba ra iwi kan. Mani ailal luan ra, King Nabucodonosor ba Ester pamalika ba Jerusalem wina brih wan. Ai tahtika luhpia Mardoqueo ba witin ra pakan, Asuero Persia kingka dukia dadaukra kum kan.

      King Asuero ba kwin raya kum want kan. Ba mita, ai dukia dadaukra nani ba, kuntri mairka kau painkira nani ba witin ra bri balan, mairka nani sut tila wina king ba Ester ra wahbi sakan ai kwinka kabia dukiara. Mardoqueo Ester ra win witin Ju ba upla kumi ra sin wibia apia.

      Waitna tara papulra kum nina Amán, wihta nani sut lalka kan. Witin want kan upla sut ai mawanra bawbia. Kuna Mardoqueo bawras kan. Amán ai kupia saura baikan bara ikaia want kan. Amán Mardoqueo Ju ba nu takan taim, lukanka kum sakan kuntri wina Ju nani sut ra ikaia. King ra win: “Ju nani ba upla saura banhwisa. Sut ra ikaia sa”. Asuero pana win: “Dîa ba kau pain lukisma ba dauks”. Bara adar kum yan lâ kum paskaia. Naha lâka ra ulban kan, kati kum nina Adar yua 13 ra upla nani ba Ju nani ra ikaia kan. Kuna Jehova diara nani sut ba kaiki kan.

      Ester naha lâka na nu âpu kan. Baku Mardoqueo, lâka ba witin ra blikan bara win: “King wal aisaia sma”. Ester pana win: “Ya ya kra king paiwras kan witin ra wih kaikbia kaka, pruaia sa. Bara yu 30 luan sa king ba ai paiwras. Kuna wamna. Ai kînka ba yang ra sakbia kaka, raya kamna. Kuna ai sakbras kaka, pruamna”.

      Ester king watla latka ra wan. King ba kaikan taim, ai kînka witin ra sakban. Ester lamara wan bara king ba makabi walan: “¿Ester dîa want sma?”. Witin pana win: “Man bara Amán wal dukiara pata tara kum daukaisna bara balma want sna”. Pata tara ba ra Ester pata tara wala ra paiwan. Pata tara wâl ra, king ba Ester ra makabi walan: “¿Dîa want sma?” Witin win: “Upla kum sa yang bara upliki nani sut ra ikaia want sa. Du pali, swaki wan sâks”. King ba makabi walan: “¿Ya mai ikaia want sa?”. Witin win: “Naha waitnika saura, Amán”. Asuero ai kupia saura baiki isti pali Amán ra ikbia adar yan.

      Kuna Amán lâ daukan ba upla kumi sin sip chens munras kan, king pali sin apia. Baku king ba wihta nani sut lalka Mardoqueo ra mangkan, bara lâ raya kum paskaia adarka yaban. Baha lâka ra ulban kan, Ju nani ba sip kan ai kan kahbaia ai mapara aiklabia taim. Adar katka yua 13 ba, Ju uplika nani ai waihla nani pura luan. Baha yua wina Ju nani ba mani bani pura luanka yua ba kulki kan.

      “Wihta tara nani bara king nani mawanra mai brih wabia, yang tâiwan; baku man nani sturi yamni ba aisaia sip kama witin nani mawanra” (Matiu 10:18).

      Makabi walanka nani: ¿Ju nani mapara Amán lukanka ba ani kan? ¿Ester Jehova kat kasak luki kan ba nahki marikan?

      Ester 2:5-20; 3:1-5:8; 7:1-8:14; 9:1-28.

  • Esdras Gâd lâka ba upla nani ra smalkisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Esdras upla asla aidrubi pliska ra Jehova ra mayunisa, Israel uplika nani ba pain kaiki ba marikaia dukiara ai mihta nani bukisa

      SMALKANKA 66

      Esdras Gâd lâka ba upla nani ra smalkisa

      Israel uplika aihkika nani Jerusalem ra kli balan ba wina mani 70 baku luan kan, ban sakuna Persia tasbaya ra kau kum kum nani iwi kan. Baha nani tila wina kumika ba, Esdras kan, Jehova lâka ba smalki prîska kum kan. Esdras nu takan Jerusalem uplika nani ba, Lâ ba bîla wali daukras kan, ba mita bahara waia want kan hilp munaia dukiara. Artajerjes Persia kingka ba, witin ra win: “Gâd ai lâka smalkma dukiara sins lâka maikan. Baku bamna, was bara ya ya man wal waia want ba brih was”. Esdras Jerusalem ra waia uplika nani wal asla prawan. Jehova ra makaban yabal ra main kaikbia, baku witin nani mahka impakan.

      Kati 4 luan, Jerusalem ra balan. Tawan wihtka nani ba Esdras ra win: “Israel uplika nani Jehova ra bîla walras sa bara gâd bahki mayuni mairka nani wal marit takan”. ¿Esdras dîa daukan? Tawan uplika mawanra ai lula kriki ai pura sunan: “Man Jehova yawan nani tâwan diara ailal pain daukram, kuna man mampara yawan nani saurka daukan”. Tawan uplika nani ba ai kupia lakan, kuna ban diara yamni apia ba dauki kan. Baku Esdras almuk nani bara wihta nani wahbi sakan tânka plikbia dukiara. Kati yumhpa bilara, Jehova ra mayunaia want apia kan nani sut ra kangbi sakan.

      Mani 12 nani luan. Ba piua bilara, Jerusalem kutbanka tara nani ba kli paski danh takan. Esdras Gâd lâka aisi kaikaia dukiara, asla aidrubaia pliska ra upla sut ra asla prakan. Gâd bukka lâka kwâkan taim, upla nani ba buan. Esdras Jehova ra mayunan bara Israel uplika nani ba ai mihta nani bukan pain kaiki ba marikaia dukiara. Ba wina, Esdras Lâ ba aisi kaiki bara tânka win. Bara upla nani ba pain walan. Ai tânka brin Jehova wina aima wala laihura takan sa bara inan. Yu wala ra, Esdras Lâ ba ban aisi kaiki yabi kan. Israel uplika nani ai tânka brin tisku pali Utla Papakni Liliaka ba daukaia sa. Bara isti pali liliaka ba dukiara ridi takan.

      Liliaka ba yua 7 sut ra Israel uplika nani ba lilia kan. Mâ dâkan pain brin ba mita Jehova ra tingki yaban. Utla papakni liliaka kum baha sât Jasua raya kan piua ba wina briras kan. Liliaka ba danh takan taim, asla taki bara ai pura sunan: “Jehova, alba lâka wina man pri wan sakram. Upla iwras tasbaya ra plun wankram bara naha tasbaya painkira sin. Kuna aima ailal yawan bîlam walras kan. Bara wan kupia kraukaia prapit nani blikram sakuna, yawan bîlam walras kan. Baha purkara, man bîla kaiki kapram. Ebraham ra pramis daukram ba aima kumi sin amya tikras sma. Bîlam walaia yawan pramis takisa, nanara”. Upla nani pramiska ba ulban, bamna wihta, libait bara prîs nani sîl kum wal sain munan.

      “¡Lilia pali sa baha uplika nani Gâd bîla wali baha kat dauki ba!” (Luk 11:28 [TNM]).

      Makabi walanka nani: Jerusalem ra Israel uplika nani asla prawan nani ra, ¿Esdras dîa smalkan? ¿Tawan uplika ba dîa pramis takan?

      Esdras 7:1-28; 8:21-23, 31, 32; 9:1-10:19; Nihimaya 8:1-18; 9:1-38.

  • Jerusalem kutbanka tara nani ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Nihimaya Jerusalem kutbanka nani paskaia bara aihwawakra nani mangkaia tâ brisa

      SMALKANKA 67

      Jerusalem kutbanka tara nani ba

      Piua luan ra dîa takan ba kaikbia. Nihimaya Israel uplika kum kan Susa ra iwi kan, Persia tawanka kum. King Artajerjes dukia dadaukra kum kan. Yu kum, Nihimaya muihnika ba Juda wina lilia apia sturka bri balan: “Israel uplika nani Jerusalem ra balan ba kan kahbanka pain briras sa. Tawan kutbanka nani bara durka nani ba Babilon uplika nani sauhkan ba kli paskras sa”. Nihimaya sari takan. Hilp munaia want kan, baku Gâd ra ai pura sunan king mita swika Jerusalem ra waia dukiara.

      Piu luan ningkara, king ba Nihimaya sari ba kaikan. Bara win: “Yang aima kumi sin baku mai kaikras. ¿Dîa mai takisa?”. Nihimaya pana win: “Jerusalem tawanki ba aisawan sa, ¿nahki yang sari apia kamna?”. King ba makabi walan: “¿Hilp mai munaia dukiara dîa daukamna?”. Baha minitka ra ai kupia ra ai pura sunan. Ba wina win: “Du pali, ai swis Jerusalem ra waia kutbanka nani ba kli paskaia dukiara”. King Artajerjes adar yaban waia dukiara. Baku sin impakanka ra diara kumi sin takbia apia dukiara hilp aitani yaban. Ba purkara, Juda wihtka tara mangkan bara dus yaban tawan durka nani paskaia dukiara.

      Nihimaya Jerusalem ra balan taim, kutbanka nani ba kaikaia wan. Ba wina, prîs bara wihta nani ra asla prakan, bara win: “Naha na saura pali sa. Yawan nani wark takaia sa”. Tawan ba aitani lukan bara kutbanka nani ba kli paskan.

      Israel uplika waihla nani kum kum ba ai lawaska kiki bara aisi banhwi kan: “Kutbanka paski banhwisma ba sikiski kum mita slingbaia sip sa”. Kuna wark tatakra nani ba bîla walras kan bara ban wark taki kan. Kutbanka ba piu bani kau yari bara karna paski kan.

      Bara, waihla ailal plis sât sât wina Jerusalem mapara aiklabaia buan. Ju uplika nani nu takan, bara sibrin takan. Kuna Nihimaya win: “Si bripara. Jehova yawan nani wal sa”. Bara wark tatakra nani ra kan kahbaia dukiara main kakaira nani mangkan. Baku, waihla nani ai mapara aiklabras kan.

      Yu 52 bilara, kutbanka bara dur nani ba paskan. Lilia daukaia dukiara, Nihimaya Jerusalem ra libait nani ra bri balan. Aiwawanra daknika wâl ra asla daukan. Esdras daknika kum wal wan, Nihimaya daknika wala ba wal wan. Lî Karma Durka tepska nani bâk ulan. Ba wina, dakni kumi bani sait kum ku wapi wan kutbanka pura bâk tawan kir ra. Trumpit, pân taya bara arp kangbi auya kan, Jehova ra aiwani, tempel ra asla prawan ba kat. Waitna, mairin bara tuktan nani Jehova ra sakripais dauki yabi bara liliaka ba dauki kan. Lilia banhwi kan, ai bîla baikra nani ba laih wina wali kan.

      “Sakuna man ra mai sauhki tikaia sip aiklabaia dukia ba upla kumi bui sin kau paskras sa” (Aiseya 54:17 [ALM]).

      Makabi walanka nani: ¿Nihimaya dîa muni Jerusalem ra wan? ¿Jerusalem kutbanka nani ba yu an bilara kli paskan?

      Nihimaya 1:1-11; 2:1-20; 4:1-23; 5:14; 6:1-19; 12:27-43.

  • Elisabet bibi kum baikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Zacarías ai pânika bara pamali nani ra ai luhpia ba Jan nina mâkan kabia wisa

      SMALKANKA 68

      Elisabet bibi kum baikisa

      Prîs kum nina Zacarías bara ai maya, Elisabet, Jerusalem lamara iwi kan. Pat mani 400 pura luan kan Jerusalem kutbanka tara nani ba kli paskan wina. Zacarías bara Elisabet mani ailal bri kan marit takan ba wina, kuna luhpa nani baikras kan. Yu kum, tempel holi pliska ra Zacarías sîka mâka angki kan taim, insal Gabriel witin ra param takan. Zacarías sirang iwan, kuna Gabriel win: “Si bripara. Jehova wina man ra sturi yamni nani brih balri. Elisabet mayam ba, luhpa kum baikbia, bara ai nina Jan mâkma. Jehova Jan ra wark yamni kum dukiara wahbi sakan sa”. Zacarías makabi walan: “¿Nahki nu kamna kasak aisisma? Mayi bara yang almuk sna luhpa baikaia dukiara”. Gabriel pana win: “Gâd ai blikan sturka yamni na maikaia. Kuna kasak ai lukras kapram ba mita, turi aisama apia tuktika ba aisubia kat”.

      Zacarías plis holi ra piu kau ailal takaskan. Ba wina takan taim, upla nani lata ra bîla kaiki kan ba nu takaia want kan dîa takan ba. Kuna Zacarías sip turi aisaras kan, sain nani baman daukaia sip kan. Baku upla nani nu takan witin Gâd wina bîla blîkanka kum brin ba.

      Piu kum ningkara, Elisabet kwihra takan bara bibi waitna kum baikan, insal win kan ba baku. Elisabet pamalika bara pânika nani ba bibi ba kaikaia balan, bara lilia taki banhwan witin dukiara. Elisabet win: “Nina Jan mâkbia”. Witin nani pana win: “Pamalikam ra upla kumi sin baha nina briras, kau pain sa nina Zacarías mâkma, ai aisika baku”. Kuna Zacarías ulban: “Ai nina ba Jan sa”. Baha minitka ra Zacarías sip kan kli turi aisaia. Judia aiska ra bibi sturka ba walan, bara upla nani makabi walan: “Naha tuktika pâwbia taim dîa kabia?”.

      Bamna Zacarías spirit holikira ni aibanhwan bara dahra aisanka kum win: “¡Jehova ra mayunpi! Witin Ebraham ra pramis munan swaki sasakra kum blikaia, Misaya ba, atki wan sakaia dukiara. Bara Jan ba prapit kum kabia Misaya yabalka ba ridi daukaia dukiara”.

      Baku sin Elisabet pamalika kum nina Meri ra diara painkira kum takan. Saptika aula ba ra yawan kaikbia.

      “Upla nani naha na daukaia sip apia sa, sakuna Gâd lika diara sut daukaia sip sa” (Matiu 19:26).

      Makabi walanka nani: ¿Insal Gabriel ba Zacarías ra dîa win? ¿Jan dîa warkka painkira daukbia?

      Matiu 11:7-14; Luk 1:5-25, 57-79; Aiseya 40:3; Malaquías 3:1.

Miskitu bîla ra Ulbi sakanka nani (1996-2025)
Prakaia
Dimaia
  • miskitu
  • Blikaia
  • Kau laik ba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Nahki yus munaia
  • Nahki yus munaia raitka ba
  • Internet dukiara wahbi sakanka wala nani
  • JW.ORG
  • Dimaia
Blikaia