Nabucodonosor Juda wihtka nani Babilon ra brih wan, bara witin nani king lamara warkka taki nani lalka kum mihta ra mangkan Aspenaz nina mâki kan. Baku sin, adar yaban wark tatakra lalka ba wahma nani wîna tara yamni sinska yari nani ra plikbia baha wihtka nani tila ba wina. Naha wahmika nani skul pain kum briaia kan mani yumhpa bilara, Babilon ra kulkanka tara warkka briaia dukiara. Babilon bîla aisanka acadio ba aisi kaikaia, ulbaia bara aisaia lan takaia kan. King watla ra plun kahbi kan ba sim pata ba piaia kan. Naha wahmika nani tila ba wina Daniel, Ananías, Misael bara Azarías nina mâki kan. Kuna Aspenaz Babilon uplika nani nina yaban: Beltsasar, Sadrac, Mesac bara Abednego. ¿Baha skulka briaia kan ba lukisma sip kan Jehova wina laihura sakaia?

Naha wahmika walhwal want kan Jehova bîla wali daukaia. Witin nu kan king pata ba piaia apia kan, kan Jehova lâka nani ba saura kulki kan baha pata nani kum kum piaia. Ba mita, Aspenaz ra makaban: “Du pali, taibi wan munpara king pata piaia”. Kuna Aspenaz pana win: “Plun pain piras sma kaka, king ba kaikbia siknis sma, bara ai ikbia”.

Daniel lukanka kum sakan. Main kakaira ra win: “Du pali, upan âpu pata bara lî baman wanki bas yu 10 bilara. Ba wina king pata pi wahmika nani wal praki wan kaiks”. Main kakaira ba pain lukan.

Yu 10 luan taim, Daniel bara ai pânika nani wîna tara ba kau yamni kan wahma wala nani ba wal. Jehova lilia pali kan witin nani wal, kan ai bîla wawalra nani kan. Baku sin Daniel ra sins lâka yan nakra ra marikanka bara yapri sauhkanka nani tânka briaia dukiara.

Mani yumhpa skulka ba danh takan taim, Aspenaz Nabucodonosor mawan ra wahma nani ba brih wan. King ba witin nani wal aisan bara tânka brin Daniel, Hananías, Misael bara Azarías kau sinska yari kan wahma wala nani ba wal. Baku wahbi sakan ai lamara wark takbia dukiara. Ba wina, king ba aima ailal diara tara nani dukiara lukanka makabi kan. Jehova sins lâka kau yaban king uplika sinskira bara mago wala nani ba wal.

Daniel, Ananías, Misael bara Azarías ai kuntrika ra apia kan, kuna piua sut ai kupia krauki kan Jehova uplika kan ba. ¿Bara man? Aisikam nani man wal apia sa taim, ¿Ban Jehova ra kupiam krauki kama?

Tihmia kum king Nabucodonosor yapri sauhkan aihka kum kaikan, baha luki sip yapras kan. Mago nani ra wini bara win: “Yapri sauhkan kaikri ba ai wis”. Witin nani pana win: “King tara, yapri sauhkankam ba wan wis”. Kuna king ba pana win: “¡Apia! Yapri sauhkanki ba man nani ai wis. Ai wiras sma kaka, mai ikamna”. Kli makaban: “Kuna yapri sauhkankam ba wan wis, bara ningkara tânka ba mai wimna”. Witin pana win: “Kunin ai munaia trai kaikisma. ¡Yapri sauhkanki ba ai wis!”. Witin nani pana win: “Na tasba ra upla kumi sin âpu sa makabisma ba daukaia. Sip apia sa daukaia”.

Nabucodonosor ai kupia baiki bara adar yan kuntri bilara sinskira nani ba sut ikbia. Baku Daniel, Sadrac, Mesac bara Abednego ra sin ikaia kan. Kuna Daniel king ra taim makaban. Baku, witin bara ai pânika nani Jehova ra ai pura sunan hilp munbia. ¿Jehova dîa daukan?

Jehova Daniel ra marikan Nabucodonosor yapri sauhkanka ba nakra ra marikanka kum ra, bara dîa tânka ba win. Yu wala, Daniel king dukia dadaukra ra wan bara win: “Sinskira nani kumi sin ikpara. Yang sip sna king yaprisauhkanka ba tânka wiaia”. Dukia dadaukra ba Daniel ra brih wan Nabucodonosor mawanra, Daniel king ra win: “Gâd naika piua ba mamrikan. Naha sa yaprisauhkankam ba: Gul ni kusbi paskan lal lilkika tara kum kaikram, lama bîla bara klahkla nani ba silbar kan, maisa bara kuhma nani ba bras kan, braka nani ba ayan kan bara mina nani ba ayan slaubla wal miks munan kan. Ba wina, il kum wina walpa kum takan bara lilka tara mina ra karna pali prukan. Lilka tara ba baiwi pukpuka takan, bara pâsa ba brih wan. Walpa ba il tara kum taki tasba aiska banhkan”.

Ba wina, Daniel win: “Yapri sauhkan tânka ba naha sa: kingkam lâka ba sika gul lal ba. Silbar pîska ba king lâka kum ninamra takbia ba. Bras ba king lâka wala kabia, ningkara balbia ba, bara tasba aiska purara king aimakbia. King lâka wala aula ba karna pali kabia ayan baku. Las ra king lâka tar baiwan kum kabia pîska karna bri kabia ayan baku, pîska swapni bri kabia slaubla baku. Walpa il kum takan ba Gâd kingka lâka sa, king lâka wala nani sut ra sauhkbia bara ban kaia ra ban kabia”.

Nabucodonosor Daniel mawan ra ai lula kriki ai lal makupi bara win: “Man Gâdkam yapri sauhkanki ba param sakan. Witin baku gâd wala âpu sa”. Daniel ra ikaia watlikara, Nabucodonosor sinskira nani sut lalka mangkan bara Babilon purara wihta tara mangkan. ¿Kaikram Jehova nahki Daniel pura sunra wali hilp munan ba?

King Nabucodonosor ba lilka wal yapri sauhkanka kaikan ba wina, adar yaban gul wal lilka tara kum paskbia. Dura langnika ra bapan bara kuntri uplika kulkanka tara bri nani sut ra, Sadrac, Mesac bara Abednego sin baha mawan ra asla prakan. King ba adar yaban: “Trumpit, arp bara miusik walma taim, lilka ba mawan ra bawaia sma. Ya ya daukras kabia kaka pauta klauhan kubuska ra klala yaban kabia”. ¿Dîa lukisma? ¿Hibru yumhpa ba lilka tara mawan ra bawbia? ¿Apia kaka Jehova ra baman mayunbia?

Bara, king ba miusik kangbaia adar yaban. Sut bawi lilka ba mayunan. Kuna Sadrac, Mesac bara Abednego mayunras kan. Waitna kum kum kaikan bara king ra win: “Baha hibruka yumhpa lilka ba mayunras”. Nabucodonosor wahmika yumhpa ra winan bara win: “Sans wala kum maikaisna lilka ba mayuni banhma dukiara. Daukras sma kaka, pauta klauhi kubuska tara ra mai lulkamna. Bara gâd kumi sin mihti wina swaki mai sâkbia apia”. Witin nani pana win: “Yang nani sans wala nit âpu sna. Wan Gâdka sip sa swaki wan sakaia. Swaki wan sakras kabia sin, king tara, lilka ba yang nani mayunamna apia”.

Nabucodonosor ai kupia baikan. Ai uplika nani ra win: “¡Kubus ba aima 7 taim kau lapta dauks!”. Ba wina ai suldiarka nani ra adar yan: “Naha waitnika nani mihta priski bahara lulks”. Kubus ba lapta pali kan suldiar nani ba lamara wan taim prui banhwan. Hibru nani yumhpa ba pauta ra kauhan. Ba wina, Nabucodonosor kubus lamara wan, bara upla walhwal wapi kan kaikan yumhpa watlika ra. Sirang pali iwi bara ai hilp mamunra nani ra makabi walan: “¿Yawan waitna yumhpa pauta ra lulkan apia? Walhwal kaikisna, ¡bara kum ba insal talia sa!”.

Nabucodonosor kubus lamara kau wih ai pura winan: “¡Laih pura Gâdka dukia dadaukra nani, bal taks!”. Sut sirang iwan Sadrac, Mesac bara Abednego pauta wina bal takan taim, bara witin nani ra diara kumi sin takras kan. Ai taya, tawa bara prâkka amras kan, kiasma kîa sin âpu kan.

Nabucodonosor win: “¡Sadrac, Mesac bara Abednego Gâdka ba tara sa! Ai insalka kum blikan swaki sâkbia. Witin nani Gâdka baku gâd wala âpu sa”.

Hibru yumhpa ba wilin kan Jehova ra kasak kaia, dîa takbia kra sin. ¿Man witin nani baku kasak kaia want sma?

Tihmia kum, Nabucodonosor ba sirang iwan yapri sauhkan kum kaikan ba. Sinskira nani ra winan yapri sauhkan ba tânka wibia dukiara, kuna kumi sin tânka wiaia sip apia kan. Las ra, king ba Daniel wal aisan.

Nabucodonosor Daniel ra win: “Yapri sauhkan ra dus kum pâwi kasbrika kat alkan kaikri. Tasba pîska bani wina sip kan kaikaia. Wahia painkira nani bara mâ nani bri kan. Daiwan nani ai distika ra ris bri kan, daiwan tnawira nani dusa tnawa ra ai watla mâki kan. Ba wina, insal kum heven wina bal iwan bara ai pura wini aisan: ‘¡Dusa ba bara tnawa nani ba klaks! Kuna playa pîska kum wakia nani wal swis. Baku ba ra ayan bara bras kiwka wal wilks. Dusa kupia ba chens takbia. Waitna kupia kum apia kabia, kuna daiwan kupia kum bribia. Bara piu 7 lubia. Upla sut ai tânka bribia Gâd ba King sa bara witin king lâka kum yabaia sip sa yaura witin yabaia lukbia ba’”.

Jehova yapri sauhkanka tânka ba Daniel ra win. Daniel yapri sauhkan tânka ba brin taim, sirang iwi, aisan: “King tara, baha yapri sauhkanka ra kaikram ba waihlam nani ra takbia kaka pain kabia, kuna man ra mai takaisa. Dus tara klakan ba sika man. Kingkam lâka tikma bara latara daiwan wail baku inma wahia pima. Kuna insal ba win plamaya pîs kum wakia nani wal swibia. Baha tânka ba kli king kama”.

Mani kum ningkara, Nabucodonosor ai watla bahna ra kirhbi kan bara Babilon prana ba kaiki witin win: “¡Tawan pranakira paskri! ¡Yang kau tara sna!”. Baha aisi kan ba ra, heven wina bîla baikra kum witin ra win: “¡Nabucodonosor! Kingkam lâka ba lus tiwram”.

Ba minitka ra, Nabucodonosor krisi takan bara daiwan wail kum baku takan. Baku king watla wina kangban bara latara daiwan nani tilara iwan. Ai tawa yari pâwan bara yakal tnawa talia kan, ai asmala nani yari takan tnawira kum asmala nani baku.

Mani 7 luan, Nabucodonosor kli upla sinska brin, bara Jehova Babilon kingka kaia kli mangkan. Baku ba ra Nabucodonosor aisan: “Jehova ra mayunisna, heven Kingka ba. Upla tara puli nani ra witin swira daukisa. Nanara yang nu sna Jehova ba King sa bara witin king lâka kum yabaia sip sa yaura witin yabaia lukbia ba”.

Piu kum luan, Belsasar Babilon kingka aimakan. Tihmia kum, ai uplika nani tausin dukiara plun tara kum daukan. Kuntri uplika kau tara nani bâra kan. Bara ai dukia dadaukra nani ra adar yan gul kapka nani Nabucodonosor Jehova tempelka wina brih balan ba sâkbia. Belsasar bara ai uplika nani kapka nani yus munan diaia dukiara bara ai gâdka nani ra mayuni banhwi kan. Ban wina, upla mihta kum takan bara bîla aihkakira kum kum ba piaia pliska kutbanka ra ulbi kan.

Belsasar sirang iwan. Ai magoka nani ra wini pramis munan: “Ya ya kra bîla nani na tânka ai wibia kaka, Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Trai kaiki banhwan, kuna bîla blikan ba kumi sin sip apia kan tânka wiaia. Ba wina kwin ba balan bara win: “Waitna kum nina Daniel Nabucodonosor ra yapri sauhkan bara bîla aihka nani tânka aisi wi kan. Witin sip sa naha bîla nani tânka ba mai wiaia”.

Daniel king mawanra wan. Wan taim, Belsasar witin ra win: “Naha bîla nani aisi kaiki tânka wiaia sip sma kaka, gul lilurka kum maikamna bara Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Daniel pana win: “Prisant nani want apia sna. Kuna bîla nani tânka ba mai wimna. Nabucodonosor aisikam ba, tara papulra kan, bara Jehova bawikira kaia smalkan. Man nu sma witin ra dîa nani takan ba, kuna ban Jehova ra rispik munras sma. Baku ai tempelka gul kapka nani yus munram wain diaia dukiara. Ba tâwan Gâd naha bîla nani ulban: MENÉ, MENÉ, TEKEL bara PARSÍN. Tânka ba Media bara Persia uplika nani Babilon dakbi bribia, bara man king apia kama”.

Sip apia talia kan upla kum ba Babilon dakbi bribia. Tawan ba kutbanka tara nani bara awala tihu kum wal kan kahban kan. Kuna baha sim tihmika Media bara Persia uplika nani Babilon mapara aiklaban. Ciro, Persia kingka ba, awala laya ba tnaya ra lakan suldiar nani ba tawan durka nani kat waia sip kabia dukiara. Bahara wan taim, ¡durka nani kwawan kan! Suldiar nani ba isti pali mapara aiklaban, tawan ba dakbi brih bara king ra sin ikan. Nanara Ciro ba Babilon kingka aimakan.

Ai kingka lâka pas manka ra, Ciro maisa pakan: “Jehova Jerusalem ra ai tempelka ba kli paskamna ai win. Ju nani hilp munaia want ba sip sa waia”. Ba mita, Jerusalem sauhkan 70 mani luan ningkara, ailal ai tasbaya ra kli tawi wan. Baku Jehova pramiska ba aimakan. Baku, Ciro gul bara silbar kapka nani ba kli yaban, bara Nabucodonosor diara wala nani tempel wina brih wan kan ba sin. ¿Kaikram Jehova nahki Ciro ra yus munan ai uplika nani ra hilp munaia?

Darío Media wina ba, Babilon kingka wala kan. Nu takan Daniel baku wala âpu sa. Witin kuntri waitnika kulkanka tara bri nani tâ briaia mangkan. Naha waitnika nani ba Daniel ra tumi bara ikaia luki kan. Nu kan Daniel Jehova ra yu kumi ra aima yumhpa ai pura suni kan, ba mita Darío ra win: “King tara, lâ kum mangkaia sa, upla sut man ra baman ai pura sunaia. Ya, lâka ba alki daukras sa kaka, layan nani watla ra lulkan kaia sa”. Darío baha pain kaikan, bara lâka ba sain munan.

Daniel lâ raya ba nu takan taim, ai watla ra wan. Bahara kan taim, ai lula kriki windar kum kwâkan ba mawan ra Jehova ra ai pura sunan. Baha waitnika tatumra nani ba isti ai watla ra diman bara ai pura suni kan kaikan. Bara baku, plapi Darío ra wih win: “Daniel bîlam walras sa. Yu bani aima yumhpa ai Gâdka ra ai pura sunisa”. Darío Daniel ra pain kaiki kan bara ikaia want apia kan. Yu aiska luki tauki kan nahki swaki sakaia, kuna witin sin sip apia kan lâ pat sain munan ba chens munaia. Ba mita diara wala daukaia âpu kan, adar yan Daniel ra layan kraskira nani watla ra lulkbia.

Baha tihmika, Darío trabil taki luki kan Daniel dukiara bara yapras kan. Titan ra, layan watla ra plapi wan, kaiki bara ai pura wini aisan: “¡Daniel! ¿Gâdkam swaki mai sakan?”.

Darío bîla baikra kum walan. Aisan ba Daniel kan: “Jehova insalka layan nani bîla prakan, bara diara ai munras”. Darío lilia takan bara adar yan baha wina sâkbia. Daniel taya ba kurban kumi sin âpu bal takan. Ba wina, king ba adar yan: “¡Layan watla ra waitnika nani ba lulks Daniel ra dahra sakan ba!”. Lulkan taim, layan nani ba isti pali pin.

Darío ai uplika nani ra naha adarka yan: “Upla sut Daniel Gâdka ra rispik munaia sa. Witin layan nani wina swaki sakan”.

¿Bara man? ¿Yu bani Jehova ra Daniel baku puram sunisma?

Ester ba Ju tiarika kum kan Persia tawanka kum Susa nina mâki ba ra iwi kan. Mani ailal luan ra, King Nabucodonosor ba Ester pamalika ba Jerusalem wina brih wan. Ai tahtika luhpia Mardoqueo ba witin ra pakan, Asuero Persia kingka dukia dadaukra kum kan.

King Asuero ba kwin raya kum want kan. Ba mita, ai dukia dadaukra nani ba, kuntri mairka kau painkira nani ba witin ra bri balan, mairka nani sut tila wina king ba Ester ra wahbi sakan ai kwinka kabia dukiara. Mardoqueo Ester ra win witin Ju ba upla kumi ra sin wibia apia.

Waitna tara papulra kum nina Amán, wihta nani sut lalka kan. Witin want kan upla sut ai mawanra bawbia. Kuna Mardoqueo bawras kan. Amán ai kupia saura baikan bara ikaia want kan. Amán Mardoqueo Ju ba nu takan taim, lukanka kum sakan kuntri wina Ju nani sut ra ikaia. King ra win: “Ju nani ba upla saura banhwisa. Sut ra ikaia sa”. Asuero pana win: “Dîa ba kau pain lukisma ba dauks”. Bara adar kum yan lâ kum paskaia. Naha lâka ra ulban kan, kati kum nina Adar yua 13 ra upla nani ba Ju nani ra ikaia kan. Kuna Jehova diara nani sut ba kaiki kan.

Ester naha lâka na nu âpu kan. Baku Mardoqueo, lâka ba witin ra blikan bara win: “King wal aisaia sma”. Ester pana win: “Ya ya kra king paiwras kan witin ra wih kaikbia kaka, pruaia sa. Bara yu 30 luan sa king ba ai paiwras. Kuna wamna. Ai kînka ba yang ra sakbia kaka, raya kamna. Kuna ai sakbras kaka, pruamna”.

Ester king watla latka ra wan. King ba kaikan taim, ai kînka witin ra sakban. Ester lamara wan bara king ba makabi walan: “¿Ester dîa want sma?”. Witin pana win: “Man bara Amán wal dukiara pata tara kum daukaisna bara balma want sna”. Pata tara ba ra Ester pata tara wala ra paiwan. Pata tara wâl ra, king ba Ester ra makabi walan: “¿Dîa want sma?” Witin win: “Upla kum sa yang bara upliki nani sut ra ikaia want sa. Du pali, swaki wan sâks”. King ba makabi walan: “¿Ya mai ikaia want sa?”. Witin win: “Naha waitnika saura, Amán”. Asuero ai kupia saura baiki isti pali Amán ra ikbia adar yan.

Kuna Amán lâ daukan ba upla kumi sin sip chens munras kan, king pali sin apia. Baku king ba wihta nani sut lalka Mardoqueo ra mangkan, bara lâ raya kum paskaia adarka yaban. Baha lâka ra ulban kan, Ju nani ba sip kan ai kan kahbaia ai mapara aiklabia taim. Adar katka yua 13 ba, Ju uplika nani ai waihla nani pura luan. Baha yua wina Ju nani ba mani bani pura luanka yua ba kulki kan.