INTERNET RA ULBI SAKANKA NANI Watchtower
Watchtower
INTERNET RA ULBI SAKANKA NANI
miskitu
Â
  • î
  • â
  • û
  • Î
  • Â
  • Û
  • BAIBIL
  • ULBI SAKANKA NANI
  • AIDRUBANKA NANI
  • Jefté pramiska ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Ai luhpia mairin witin ra kaikaia takan taim Jefté ai prâkka kalkisa

      SMALKANKA 36

      Jefté pramiska ba

      Israel uplika nani Jehova ra kli ai âuya tikan, gâd bahki nani ra mayunan. Baha gâdka bahki nani witin nani kan kahbras kan Amón uplika nani ai mapara aiklaban taim. Mani ailal upla nani ba pât wahwan. Las kat, Jehova ra win: “Yawan saura daukan. Du pali, wan waihla nani wina swaki wan sâks”. Israel uplika nani aidul nani ba sauhkan bara Jehova ra kli mayunan. Jehova want apia kan kaikaia pât wahwi ba.

      War aiklaklabra kum nina Jefté ra wahbi sakan.Tâ uplika kaia war ra Amón uplika nani mapara. Jefté Jehova ra win: “Aiklabanka na pura luaia hilp wan munma kaka, pramis mai munisna maikaia waitla wina ai kaikaia ya pas bal takbia ba, kli balamna taim”. Jehova Jefté pura sunra ba walan, bara hilp munan aiklabanka ba pura luaia.

      Jefté ai watla ra balan taim, pas upla witin ra kaikaia takan ba ai luhpia mairin kan. Ai luhpia mairin kumi ba. Singbaika pruki, dans puli bal takan. ¿Jefté dîa daukaia kan? Ai pramiska kupia krawan bara win: “¡Alai Luhpi mairin! Sari sna. Jehova ra pramis kum daukri, bara daukaia dukiara, tint watla Siló ra witin dukia daukaia mai blikaia sna”. Ai luhpia mairin pana win: “Aisiki, Jehova ra pramis munram sa kaka, daukaia sma. Kati wâl il nani ra pâinika mairin nani wal waia mamkabisna. Ningkara, tint watla ra wamna”. Jefté luhpia mairin ba kasak kan, bara ai rayaka aiska tint watla ra Gâd dukia daukan. Mani bani ai pânika nani Siló ra wih witin ra kaiki kan.

      Jefté luhpia mairin pânika nani tint watla ra wih kaikisa

      “Ya ai luhpia waitna, apia kaka ai luhpia mairin ra yang purkira latwan kaikisa kaka, yang upliki kaia sip apia sa” (Matiu 10:37).

      Makabi walanka nani: ¿Jefté dîa pramis munan? Ai aisa pramiska nu takan taim, ¿Jefté luhpia mairin ba dîa daukan?

      Wihta Nani 10:6-11:11; 11:29-40; 1 Samuil 12:10, 11.

  • Jehova Samuil ra aisisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Samuil tint watla durka nani kwâkisa

      SMALKANKA 37

      Jehova Samuil ra aisisa

      Elí prîs tara ba, luhpa waitna wâl bri kan: Hofní bara Finees. Witin nani prîs kan bara Gâd tintka watla ra wark taki kan. Kuna Jehova lâka nani alki daukras kan bara upla nani ra saura muni kan. Israel uplika nani Jehova dukiara sakripais brihwi kan taim, Hofní bara Finees wîna pîska kau pain ba bri kan. Elí nu kan ai luhpia nani saura dauki kan ba, kuna diara daukras kan. ¿Lukisma Jehova diara kum daukbia?

      Samuil ba kau sirpi kan Hofní bara Finees ba wal, sakuna diara saura nani daukras kan witin nani baku. Ba mita Jehova witin wal lilia kan. Tihmia kum, Samuil yapi kan bara bîla baikra kum witin ra wini kan ba walan. Bûi, Elí bâra kan ba ra plapi wih bara win: “Nâra sna”. Kuna Elí pana win: “Yang mai winras. Kli yaps”. Samuil prawaia wan. Aima wâl sim baku takan. Aima yumhpa Samuil bîla baikra ba walan taim, Elí nu takan Jehova Samuil ra wini ba. Elí tânka win kli bîla baikra ba walbia kaka, pana aisabia: “Jehova ai wis. Man dukiam dadaukra mai walisa”.

      Samuil Jehova maisa pakanka ba Elí ra yabisa

      Samuil ai krikrika ra wan bara bîla baikra ba walan: “Samuil, Samuil”. Witin pana win: “Jehova ai wis. Man dukiam dadaukra mai walisa”. Jehova win: “Elí ra wis, witin bara ai pamali ra klala yabaisna. Witin nu sa ai luhpia waitna nani diara saura baman daukisa tintki watla ra, kuna lawi daukras sa”. Titan ra, Samuil Gâd tintka watla durka nani kwâkan, piu bani dauki kan baku. Si brin kan Jehova bîla ba, prîs tara ra wiaia. Kuna Elí wini bara makabi walan: “Luhpi waitna, ¿Jehova dîa mai win?”. Baku ba ra, Samuil aiska aisi win.

      Samuil wahma takan, bara Jehova ai pânika ban kan. Kuntri pliska sut wina Israel uplika nani nu kan Jehova Samuil ra wahbi sakan ba, prapit bara wihta kaia dukiara.

      “Man kau wahma bara tiara sma ba yua nani ra, Papaskrikam ra kupiam krauki bas” (Smasmalkra 12:1).

      Makabi walanka nani: ¿Dîa muni Samuil Hofní bara Finees wal sât wala kan? ¿Jehova Samuil ra dîa maisa pakan?

      1 Samuil 2:12-17, 22-26; 3:1-21; 7:6.

  • Jehova Samson ra karnika yabisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Dagón tempelka plamaya nani ba platukbisa, bara utla tara ba slingwisa

      SMALKANKA 38

      Jehova Samson ra karnika yabisa

      Israel uplika ailal kli aidul ra mayunan. Baku ba ra, Jehova swin Filisteo uplika nani Israel kuntrika ba taibi bribia. Kuna Israel uplika kum kum, Jehova ra latwan kaiki kan Manoa bara ai maya baku, witin nani luhpa âpu kan. Yu kum, Jehova ai insalka kum blikan Manoa maya mairin ra wiaia: “Luhpa kum baikma ba Israel uplika nani Filisteo uplika nani wina pri sâkbia. Nasariu kum kabia”. ¿Nasariu nani ba ya nani kan nu sma? Tnatka pranakira kum ra Jehova dukia dadaukra nani kan, bara ai tâwa klakras kan.

      Piu luan ba ra, Manoa luhpia waitna ba aisuban, bara nina Samson mâkan. Pâwan taim, Jehova karnika tara yaban. ¡Ai mihta nani wal layan kum ikaia sip kan! Aima kum, upla wala hilpka âpu kira, Filisteo uplika nani 30 ra ikan. Ba mita Filisteo uplika nani misbara kaiki bara pliki kan nahki muni ikaia. Tihmia kum, Samson Gaza ra yapi kan. Bara ai waihla nani baha tawanka durka ra wan, bahara bîla kaiki kan titan ra ikaia. Kuna tihmia ra Samson buan, tawan dimaika ra wan bara kutbanka durka nani ba daikan. Ningkara, ai pahpaya ra twilki bara il banhta kum Hebrón lamara kan ba kat wan.

      Ba wina, Filisteo uplika nani Dalila wal aisaia wan, Samson latwan kaiki mairka ba, bara win: “Samson dîa muni karnakira ba, param saki wan wima kaka, lalah ailal maikamna. Yawan alki silak ra mangkaia want sa”. Dalila lalahka ba want kan bara daukaia âu win. Tâura, Samson Dalila ra wiaia want apia kan ani wina ai karnika taki ba. Kuna witin uba makabi kan ba mita, Samson ai tânka yukukan ra ba param sakan. Bara win: “Nasariu sna ba mita, aima kumi sin tâiwa klakras. Tâiwa klakbia kaka, karniki ba tiwbia”. Mistik tara kum kan Samson baha Dalila ra win ba, ¿rait apia?

      Isti pali, Dalila Filisteo uplika nani ra win: “¡Ai tânka yukukan ra ba yang pat nu sna!”. Ai lula nani purara yan Samson ba yapan bara upla kum ra winan tâwa ba klakbia dukiara. Bara Dalila ai pura winan: “¡Samson, Filisteo uplika nani nâra sa!”. Witin buan kuna ai dara walan ai karnika âpu takan. Filisteo uplika nani witin ra alkan, blain dauki bara silak ra mangkan.

      Yu kum, Filisteo uplika tausin nani ai gâdka Dagón tempelka ra aidruban. Ai pura winan: “Wan gâdka ba, Samson wan mihta ra mangkan. Samson bri bal wira lilia wan daukbia dukiara”. Playa tara wâl lilara mangkan bara ai lawaska kikan. Samson ai bîla karna wal winan: “Jehova, pliskam pali kau aima kum karniki aik”. Kli ai tâwa ba pâwan kan, baku ba ra tempel playka tara wâl ba ai karnika aiska wal platukban. Bara watla tara ba slingwan, upla nani bahara kan ba sut pruan. Samson sin pruan.

      “Diara sut mapara karnika brisni, Kraist mita karnika aiki ba mita” (Pilipai 4:13).

      Makabi walanka nani: ¿Samson dîa muni karnakira pali kan? Ai karnika tara yukuwan ra ba Dalila ra param sakan taim, ¿Samson ra dîa takan?

      Wihta Nani 13:1-16:31.

  • Israel kingka pas ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • King Saúl Samuil prâkka mahta alki bara kalkisa

      SMALKANKA 39

      Israel kingka pas ba

      Jehova Israel uplika nani ra tâ briaia dukiara wihta nani yaban. Kuna witin nani king kum want kan. Ba mita, Samuil ra win: “Nisan wala nani sut king nani brisa, yawan sin king kum want sa”. Samuil mapara baha pain apia kan. Baku ba ra, Jehova ra ai pura sunan bara witin pana win: “Upla nani ba man mampara apia sa, yang maipara sa. Witin nani ra wis king kum briaia sip sa, kuna baha kingka diara ailal witin nani ra makabia”. Ban sakuna, upla nani win: “¡Trabil âpu! ¡King kum brin wan daukisa!”.

      Bamna, Jehova Samuil ra win waitna kum nina Saúl ba pas king kabia. Saúl Ramá ra Samuil ra wih kaikan taim, Samuil Saúl lal ra batana laya laikan king kabia dukiara.

      Ba wina, Samuil Israel uplika nani ra asla daukan king raya ba marikaia. Kuna Saúl ra sip sakras kan. ¿Nu sma dîa muni? Maleta ailal tila ra yukuwi kan. Las kat kaikan taim, baha wina saki bara tawan uplika nani mawanra mangkan. Upla wala nani wal kau yari kan bara waitna painkira kan. Samuil win: “Kaiks Jehova yaura wahbi sakan na”. Bara upla nani ai pura winan: “¡King ba raya kabia!”.

      Tâura, king Saúl Samuil ra bîla wali kan bara Jehova ra sin. Ba wina chens takan. Aima kum, Samuil Saúl ra win ai bîla kaikbia sakripais daukaia dukiara. King ba adar âpu kan sakripais nani daukaia. Kuna Samuil isti balras kan, ba mita Saúl yakan sakripais daukan. ¿Samuil dîa daukan? Witin ra win: “Jehova bîla walaia kapram, kuna walras kapram”. ¿Piua sut Jehova bîla walaia kan ba Saúl lan takan ki?

      Ba wina, Saúl Amalec uplika nani mapara aiklabaia wan, bara Samuil win kumi ra sin raya swibia apia. Sakuna Saúl king Agag ra ikaia apia lukan. Baku ba ra, Jehova Samuil ra win: “Saúl ai swin, kau bîli walras sa”. Samuil sari pali takan, baku Saúl ra win: “Jehova king wala wahbi sakaisa, kan man ai bîla walras sma”. Samuil taki waia wilwi tawan taim, Saúl ai prâkka mahta ra alki bara kalkan. Samuil Saúl ra win: “Jehova kingkam lâka ba, baku daikbia”. Baha tânka ba, Jehova kingka lâka ba upla wala witin ra latwan kaiki bara ai bîla wali ra yabaisa.

      “Kanra yamni kaiki ba sika, witin ai bîla wali daukaia ba, daiwan wîna aiska angki sakripais nani dauki yaia ba lika apia” (1 Samuil 15:22).

      Makabi walanka nani: ¿Israel uplika nani dîa makaban? ¿Jehova dîa muni want apia kan Saúl ban king kabia?

      1 Samuil 8:1-22; 9:1, 2, 15-17; 10:8, 20-24; 13:1-14; 15:1-35.

  • Debit bara Goliat
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Debit Goliat ra walpa kum lulkisa

      SMALKANKA 40

      Debit bara Goliat

      Jehova Samuil ra win: “Jesé watla ra was. Ai luhpia nani wina kum Israel kingka wala kabia”. Bamna, Samuil wan bara luhpia waitna almuk ra kaiki, lukan: “Kasak naha wahmika sika wahbi sakan ba”. Kuna Jehova Samuil ra win baha apia kan, bara win: “Yang upla kupia ba kaikisna, ai wîna tara ra kaiki ba baman apia”.

      Samuil Debit lal ra batana laya laikisa

      Jesé Samuil ra ai luhpia wala nani 6 bri balan. Kuna Samuil win: “Jehova kumi ra sin wahbi sakras. ¿Luhpa kau brisma?”. Jesé pana win: “Sirpika ba balras, Debit, sîp nani main kaikisa”. Debit bal diman taim, Jehova Samuil ra win: “¡Naha sika!”. Bara, Samuil Debit lal ra batana laya laikan. Baku wahbi sakan Israel kingka wala kabia.

      Goliat

      Piu luan, Israel uplika nani Filisteo uplika nani mapara war aiklabi kan, ai suldiarka nani tilara waitna tarka tara kum bri kan nina Goliat. Yu bani, witin Israel uplika nani swira dauki kan, ai pura wini: “Waitna kum blîks yang wal aiklabia. Win ai munbia kaka, albikam nani kamna. Yang win munamna kaka, man nani albiki nani kama”.

      Debit suldiar nani kiampka ra wan ai muihni nani suldiar kan ba ra plun yabaia. Bahara walan, Goliat ai pura wini kan ba, bara win: “¡Yang witin wal aiklabamna!”. King Saúl pana win: “Kuna man kau wahma pali sma”. Debit pana win: “Jehova hilp ai munbia”.

      Baku, Saúl war aiklabaia ai dukia nani ba lin munan, kuna Debit win: “Naha dimi yang sip aiklabras”. Baku ba ra, Debit ai praukpraukika alkan, tânka ba walpa lulkaika kum. Tingni kum ra wan, walpa 5 wahbi ai bolsoka ra mangkan. Bara Goliat tani ra plapan. Waitna tarka tara ba ai pura winan: “¡Man tukta lupia, laimara bal bara brima! Tnawira nani bara daiwan wail nani pata mai daukamna”. Debit sibrin âpu kira pana win: “Man aiklabaia balram ispara bara langsa kum wal, kuna yang aiklabamna Jehova nina ra. Yang nani maipara aiklabras, Gâd mapara aiklabisma. Nâra upla nani sut kaikbia Jehova kau karnakira sa ispara kum apia kaka langsa kum wal. Witin man nani ra wan mihta nani ra mai mangkbia”.

      Ba wina, Debit walpa lulkaika ra walpa kum mangki ai karnika aiska wal lulkan. Jehova hilpka wal walpa ba Goliat nakra nani purara kat diman, waitna tarka tara ba pruan. Baku ba ra, Filisteo nani ba plapan ikbia sîa. ¿Bara man? ¿Debit baku Jehova ra kasak lukisma?

      “Upla nani naha sip daukbia apia, Gâd lika sip sa, Gâd mapara diara sut sip sa bamna” (Mark 10:27).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova yaura wahbi sakan Israel kingka wala kabia dukiara? ¿Debit Goliat ra nahki win munan?

      1 Samuil 16:1-13; 17:1-54.

  • Debit bara Saúl
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Debit Saúl kiampka tani ra ai pura winisa

      SMALKANKA 41

      Debit bara Saúl

      Debit Goliat ra ikan taim, king Saúl ai suldiarka nani lalka mangkan. Debit aiklabanka ailal win takan bara upla nani tara kulki kan. War wina aula bani, mairin nani ba dans puli bara aiwani aisi kan: “Saúl waihla nani tausin ra win munan, kuna Debit 10 tausin nani ra win munan”. Ba tâwan, Saúl misbara kaiki bara ikaia want kan.

      Debit arp pain kangbi kan. Yu kum, Saúl dukiara kangbi kan ba ra, king ba ai langsika witin ra lulkan. Kuna Debit isti bawan, bara langsika ba utla kutbanka ra diman. Ba wina, Saúl aima ailal trai kaikan ikaia. Debit plapi bara upla iwras tasbaya ra yukuwan.

      Saúl yapi ba ra, ai langsika Debit brih wisa

      Bara Saúl suldiar 3.000 wal nina blikan. Saúl ai dara walras Debit bara ai uplika nani yukuwi kan walpaya untika ra diman. Waitna nani ba pusbi Debit ra win: “Sanskam sa Saúl ikaia”. Saúl ai tânka briras kan, Debit ai lamara wan bara prâkka mahta pîs kum klakan. Ba wina, saura ai dara walan Jehova wahbi sakan kingka ra rispik munras kan ba. Baku ba ra, ai uplika nani ra swiras kan Saúl ra saura munbia. Saúl walpa unta wina takan taim, Debit ai bîla baikra karna wal win: “Mai ikaia sip kapri, kuna daukras kapri”. ¿Lukisma Saúl ba Debit dukiara ai lukanka chens munan?

      Apia. Saúl ban nina bliki kan. Baku ba ra, tihmia kum Debit bara ai tubani Abisai wal yukuwan ra Saúl kiampka ra diman. Abner kat sin, Saúl kaina kakahbra ba yapi kan. Abisai Debit ra win: “¡Naha sika wan sanska! Ai swis Saúl ra ikaia”. Kuna Debit pana win: “Jehova witin ra munbia. Kau yamni sa ai langsika bara laya watla ba brih bara mahka waia”.

      Ningkara, Debit baha lamara il kum bâra kan ba ra ulan. Pura wina Saúl kiampka kaikaia sip kan. Debit ai pura winan: “¡Abner! ¿Dîa muni king ra main kaikras kapram? ¿Ai laya watla bara ai langsika ba anira sa?”. Saúl Debit bîla baikra ba pain walan bara win: “Ai ikaia sip kapram, kuna daukras kapram. Kaikisna Israel kingka wala ba man kama”. Baha wina Saúl king watla ra tawi wan. Kuna Saúl pamalika sut pali Debit ra misbara kaikras kan.

      “Sip sma ba kat, upla sut wal kupia kumi lâka ra iwi kaia. Muihki laitwankira nani, saura mai munan ba tâwan upla ra pana saura munpara, sakuna swis Gâd mita uplika ba ra klala yabia” (Roman 12:18, 19).

      Makabi walanka nani: ¿Saúl dîa muni Debit ra ikaia want kan? ¿Debit dîa muni Saúl ra ikaia want apia kan?

      1 Samuil 16:14-23; 18:5-16; 19:9-12; 23:19-29; 24:1-15; 26:1-25.

  • Janatan kupia karnakira bara kasakkira sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Janatan bara ai hilp mamunra

      SMALKANKA 42

      Janatan kupia karnakira bara kasakkira sa

      King Saúl luhpia almuk ba, Janatan, kupia karnakira aiklaklabrika kum kan. Debit win Janatan ba yakal kum wal kau isti bara layan kum wal kau karnakira sa. Yu kum Janatan, il kum ra Filisteo suldiarka kum kum ra kaikan. Baku, ai hilp mamunra ra win: “Jehova sain kum wankbia kaka yawan war aiklabia. Filisteo uplika nani, bal uls wan wibia kaka yawan nu kabia mapara aiklabaia sa”. Filisteo nani ai pura winan: “¡Aiklabaia bal uls!”. Baku Janatan bara ai hilp mamunra ba il ra ulan bara suldiar 20 ra win munan.

      Janatan Debit ra prisant yabisa ai dukia nani kum kum

      Janatan ba Saúl luhpia almuk kan ba mita, ai aisika prubia ningkara witin king kaia kan. Kuna Janatan nu kan Jehova Debit ra bâk sakan ba, Israel kingka wala kabia dukiara, bara witin ra tumras kan. Kau ni, Janatan bara Debit wal pâna painkira takan. Wâl pramis takan pana pana ai kan kahbaia bara ai tâwan aiklabaia. Wâl pâna kan ba marikaia dukiara Janatan ai prâkka yari, sord, pantamangka bara ai bilkka tara ba yaban.

      Debit Saúl wina plapi kan taim, Janatan kaikaia wan bara win: “Karna bara kupiam karnakira kaia sma. Jehova bâk mai sakan sa king kaia dukiara. Aisiki kat sin pain nu sa”. ¿Want kama Janatan baku pâna painkira kum briaia?

      Janatan ai rayaka piu ailal pât ra dingkan ai pânika hilp munaia. Witin nu kan ai aisa, king Saúl ba, Debit ra ikaia want kan, bara witin ra win: “Debit ikma kaka, saurka kum daukma. Witin saura daukras”. Saúl Janatan mapara ai kupia baikan. Mani wira luan, Saúl bara Janatan aiklabanka kum ra pruan.

      Janatan pruan taim, Debit Mefi-bóset ra plikan, witin Janatan luhpia kan. Sakan taim witin ra win: “Rayakam aiska main mai kaikamna, kan aisikam ba pâinika pain kum kan. Yang waitla ra iwma bara tibilki ra yang wal pima”. Debit ai pânika Janatan ra aima kumi sin ai âuya tikras kan.

      “Naha sika yang lâika bîla ba: Man nani pana pana walkam ra latwan kaikma, yang mita man nani ra latwan mai kaikisna ba baku. Latwan lâka kau tara upla briaia sip ba lika, ai uplika nani dukiara ai rayaka yabaia ba” (Jan 15:12, 13).

      Makabi walanka nani: ¿Janatan nahki marikan ai kupia karnakira kan ba? ¿Janatan nahki marikan kasakkira kan ba?

      1 Samuil 14:1-23; 18:1-4; 19:1-6; 20:32-42; 23:16-18; 31:1-7; 2 Samuil 1:23; 9:1-13.

  • King Debit saurka ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Prapit Natán king Debit ra lawi daukisa

      SMALKANKA 43

      King Debit saurka ba

      Saúl pruan taim, king wala ba Debit kan. Mani 30 bri kan. Mani ailal luan, bara tihmia kum ai watla banhta wina mairin painkira kum ra kaikan. Debit nu takan ai nina ba Betsabé bara suldiar kum nina Urías wal ai maya kan. Bara Debit Betsabé ai watla ra brih balbia mata blikan, wâl yapan bara witin kwihra takan. Debit dîa daukan ba yukukaia trai kaikan. Ba mita ai war aiklaklabrika lalka ra win Urías ra war aiklabanka tâura mangkbia, bara tnaya wina taki yakan swibia. Urías baha aiklabanka ra pruan, ba ningkara Debit Betsabé wal marit takan.

      King Debit Gâd ra ai pura suni padin makabisa

      Kuna Jehova diara saura takan ba kaikan. ¿Jehova nanara dîa daukaia kan? Prapit Natán ra blikan Debit wal aisaia. Natán witin ra win: “Upla lalahkira kum sîp ailal bri kan, bara upla umpira kum sîp kumi man bri kan bara latwan pali kan. Waitna lalahkira ba, waitnika sîp kumi bri kan ba mihta dakban”. Debit ai kupia baiki win: “¡Baha waitna lalahkira ba pruaia sa!” Bara Natán pana win: “¡Man baha waitna lalahkira ba baku sma!”. Debit sari pali takan bara Natán ra win: “Jehova mapara saura daukri”. Baha saurka ba Debit ra diara saura ailal bri balan, bara ai pamalika ra sin. Jehova Debit ra klala yaban, kuna swin raya kabia ai kupia param bara bawikira kan ba mita.

      Debit Jehova ra tempel kum paski yabaia want kan. Kuna, Jehova Salaman ra wahbi sakan, Debit luhpia ba, paskbia dukiara. Baku Debit tâ krikan diara nani ridi daukaia Salaman dukiara bara win: “Jehova tempelka ba pranakira kaia sa. Salaman kau wahma sa, kuna diara sut ridi daukaia yang hilp munaisna”. Debit tempel paskaia dukiara lalah ailal prisant yaban. Wark tatakra nani lankira plikan, gul bara silbar asla daukan, bara yalam dusa Tiro bara Sidón wina brih balan. Debit pruaia lamara kan taim, tempel paskaia wauhkataya nani Salaman ra yaban bara win: “Jehova naha adarka nani aikan ulbi mangki bara maikamna. Witin hilp mai munbia, si bripara. Karna kaia sma bara warkka ba daukaia”.

      Debit tempel mapka nani dukiara wahma Salaman ra aisisa

      “Ani uplika ai saurka nani pura biki ba, ai bisniska ba sip yamni takbia apia; sakuna baha nani ai dahra saki si mahka swi ba, saurka swih tikbia” (Sins Lâka 28:13).

      Makabi walanka nani: ¿Debit saurka ba ani kan? ¿Debit ai luhpia Salaman ra nahki hilp munan?

      2 Samuil 5:3, 4, 10; 7:1-16; 8:1-14; 11:1-12:14; 1 Kronikas 22:1-19; 28:11-21; Lawana Nani 51:1-19.

  • Jehova dukiara tempel kum
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jehova prisant altar ra ba angkaia pauta blikisa

      SMALKANKA 44

      Jehova dukiara tempel kum

      King Salaman ba pura sunra kum daukisa

      Salaman Israel ra king aimakan taim, Jehova makabi walan: “¿Dîa maikamna want sma?”. Salaman win: “Wahma sna bara diara nani kau pain daukaia lan apia sna. Pliskam, tawankam uplika main kaikaia dukiara sins lâka aik”. Jehova win: “Sins lâka ai makabram bamna, tasba aiska ra waitna kau sinskira mai daukamna. Bara yuyaka sin maikamna, bara mani ailal iwma bîli walma kaka”.

      Salaman tempel paskaia tâ krikan. Gul, silbar, dus bara walpa yus munan. Paskaia dukia sut ba kau pain nani kan. Mairin bara waitna lankira ailal paskaia warkka takan. Mani 7 ra tempel ba ridi kan. Bamna, Jehova ra yabaia yua balan, baku altar purara prisantka nani kahban. Salaman altar mawanra ai lula kriki ai pura sunan: “Jehova, man aitani sma tempel kau tara bara pranakira ba briaia. Kuna, pliskam pali wan mayunra bris bara wan pura sunra wals”. ¿Dîa lukisma? ¿Jehova tempel ba yamni kaikan? ¿Salaman pura sunra ba walan? Salaman ai pura suni danh takan taim, kasbrika pura wina pauta bal iwan. Bara prisantka nani angkan. Baku Jehova marikan tempel ba witin yamni kaikisa. Israel uplika nani baha kaikan taim, lilia pali takan.

      Jehova prisant altar ra ba angkaia pauta blikisa

      King Salaman kulkanka tara brin Israel kuntrika aiska ra, plis laihura ra sin, sinskira kan bamna. Upla nani wih kaiki kan ai trabilka nani wapni mangkaia hilp munbia dukiara. Sabá kwinka sin wih kaikan makabi walanka karna nani wal traika kaikaia. Salaman aisan ba walan taim, win: “Man dukiamra walri ba kasak lukras kapri, kuna nanara kaikisna man kau sinskira sma, walri ba wal. Jehova Gâdkam ba, yamni mai munisa”. Israel ra upla nani ba pain iwi bara lilia kan. Kuna tisku diara nani ba chens takaikan.

      “Kaiki banhs, nahara upla kum brisma Salaman purkara kau tara ba” (Matiu 12:42 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova dîa muni Salaman ra sins lâka ailal yaban? ¿Jehova tempel yamni kaiki kan ba nahki marikan?

      1 King Nani 2:12; 3:4-28; 4:29-5:18; 6:37, 38; 7:15-8:66; 10:1-13; 2 Kronikas 7:1; 9:22.

  • King lâka kum tar baiwisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Ahías ai prâkka yari pîs 12 ra kalkisa Jeroboam mawan ra

      SMALKANKA 45

      King lâka kum tar baiwisa

      Salaman Jehova ra mayuni kan taim, Israel ra laman lâka bâra kan. Kuna witin kuntri wala mairka ailal wal marit takan, bara aidul nani ra mayuni kan. Tawa tawa Salaman chens takan bara aidul nani ra mayunan. Jehova lawi bara win: “Pamalikam ra Israel kingka lâka ba mihta dakbaisna bara tar baikamna. Pîska kau tara ba dukiam dadaukra kum ra yabamna, bara pîska sirpi ba ra pamalikam king aimakbia”.

      Witin aisan ba pain ai tânka bribia dukiara Jehova diara wala daukan. Salaman dukia dadaukra kum nina Jeroboam impaki kan bara prapit Ahías wal yabal ra prawan. Prapit ba ai prâkka yari daiki pîs 12 ra kalkan bara Jeroboam ra win: “Jehova Salaman pamalika ra Israel kingka lâka ba mihta dakbaisa bara tar baikaisa. Naha prâkka yari wina 10 pîs alks, kan kiamka 10 kingka kama”. King Salaman, dîa takan ba nu takan taim, Jeroboam ra ikaia lukan. Ba mita, Jeroboam Idsip ra plapan. Piu luan taim, Salaman pruan bara ai luhpia Roboam king aimakan. Baku ba ra, Jeroboam lukan pât ba luan bara Israel ra kli balan.

      Jeroboam gul bîpka lupia nani paskan ba kum ra Israel uplika ailal sakripais nani yabisa

      Ba wina, Israel almukka nani Roboam ra win: “Tawan uplika ra pain munma kaka, man ra kasak kabia”. Kuna ai pânika wahma nani ba win: “Tawan ra karna muns. Kau wark takaia mangks”. Roboam ai pânika bîla walan bara saura kan. Ba mita tawan witin mapara bui bara Jeroboam ra kiamka 10 purara king mangkan. Baha kiamka 10 nani ba Israel kingka lâka nina mâkan. Kiamka 2 ba Juda kingka lâka nina mâkan, bara Roboam ra kasak kan. Baku tnatka ra Israel kiamka 12 ba tar baiwan.

      Roboam Jerusalem ra kingka aimaki kan. Jeroboam want apia kan ai uplika nani bahara wabia Jehova ra mayunaia dukiara. ¿Nu sma dîa muni? Kan sibrin kan witin mapara bubia bara Roboam ra bîla walbia. Baku gul bîpka wâl paskan bara ai uplika nani ra win: “Jerusalem laihura sa. Nâra takaski naha bîpka lupia nani ra mayuns”. Upla nani ai bîla wali Jehova ra kli ai âuya tikan.

      “Man nani kasak lukras uplika nani wal asla kapara; [...] ¿Kan nahki sip kabia diara wapni ba, diara saura wal ai dukia briaia? [...] ¿Nahki lalukra kum sip lukras uplika kum wal asla kabia ki?” (2 Korint 6:14, 15).

      Makabi walanka nani: ¿Israel kingka lâka ba dîa muni tar baiwan? ¿King Roboam ba dîa dukia saura nani daukan? ¿King Jeroboam ba dîa dukia saura nani daukan?

      1 King Nani 11:1-13, 26-43; 12:1-33.

  • Jehova marikisa witin kasakkira Gâdka sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jehova kasbrika wina pauta blikisa Elías sakripaiska angkaia dukiara

      SMALKANKA 46

      Jehova marikisa witin kasakkira Gâdka sa

      Israel kiamka 10 kingka lâka ba king saura ailal bri kan, kuna kau saura nani wina Acab ba kumi kan. Baal ra mayuni mairka saura kum ai maya brin. Nina Jezabel. Acab bara Jezabel upla ailal ra munan Baal ra mayunaia. Baku sin Jehova prapitka ailal ra ikan. ¿Jehova dîa daukan? Ai prapitka Elías ra blikan Acab ra ai bîla blikan ba yabaia.

      Elías Acab ra win ai saurka tâwan Israel ra lî auhbia apia. Mani yumhpa purkara, insla nani ra diara pâwras kan, upla ailal plun wahwi kan. Ningkara, Jehova Elías ra kli blikan Acab wal aisaia. King Acab Elías ra win: “Man trabil baman daukisma. Naha sut na man pâtkam mita sa”. Elías pana win: “Lî auhras ba yang pâtki apia. Lî auhras sa kan man Baal ra mayunisma. Carmelo ilka banhta ra, tawan uplika nani bara Baal prapitka nani asla praks. Kaisa kaikaia ya ba Gâd kasakkira sa”.

      Il ra tawan aiska ba asla prawan, bara Elías win: “Man nani luki kaikaia sma. Jehova Gâd kasakkira sa kaka, nina blîks. Kuna Baal ba gâd kasakkira sa kaka, witin nina blîks. Kaisa kaikaia ya ba Gâd kasakkira sa: Baal prapitka 450 ba sakripais kum ridi dauki bara ai gâdka ra winbia. Yang sin sakripais kum ridi dauki bara Jehova ra winamna. Ani gâdka pauta klauhan blîkbia kaka, witin sika Gâd kasakkira ba”. Tawan ba âu win.

      Baku, Baal prapitka nani ba ai sakripaiska ridi daukan. Yu aiska ai gâdka ra wini banhwi kan: “¡Baal, yawan ra aisas!”. Kuna Baal aisaras kan, Elías witin nani lawaska kiki aisan: “Karnikam aiska wal wins. Ban kra yapisa bara tatukbaia nit sa”. Pat tihmia iwuya kan, bara Baal prapitka nani ban wini kan, kuna Baal pana aisaras kan.

      Elías ai sakripaiska altar kum ra mangki, lî ailal purara laikan. Bara ai pura sunan: “Jehova, tawan uplika ba kaikbia man Gâd kasakkira sma ba”. Minitka ra, Jehova pauta blikan sakripaiska ba angkaia dukiara. Upla nani ba ai pura winan: “¡Jehova sika, Gâd kasakkira ba!”. Nanara, Elías win: “Baal prapitka kumi sin swipara plapi swakbia”. Baha yua, Baal prapitka 450 nani ra ikan.

      Ningkara, kabu purara mukus lupia kum takan, bara Elías Acab ra win: “Bahara pâsa tara kum aula. Trukkam ridi dauki wamtla ra was”. Kasbrika ba mukus siksa ni banhwan, pâsa ba krawan bara lî karna pali auhwan. Las kat lî auhras kan ba nanara auhwisa. Acab ai trukka ra isti pali uli wan. Jehova Elías ra hilp munan kau isti plapaia trukka ba wal. Kuna, ¿Elías trabilka nani ba sut luan? Kaisa kaikaia.

      “Upla nani tânka bribia man ninam sika Jehova bara man baman laih purara pali sma tasba aiska purkara” (Lawana Nani 83:18 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Carmelo ilka ra ya ba Gâd kasakkira param takan? Elías ai pura sunan taim, ¿Jehova dîa daukan?

      1 King Nani 16:29-33; 17:1; 18:1, 2, 17-46; Jems 5:16-18.

  • Jehova Elías ra tâ baikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Elías Horeb ilka ra walpa unta kum lata tani ra bûisa bara Gâd insalka ra walisa

      SMALKANKA 47

      Jehova Elías ra tâ baikisa

      Jezabel Baal prapitka nani ra dîa takan ba nu takan taim ai kupia saura baikan. Baku bîla twatwilkra kum blikan Elías ra wibia: “Baal prapitka nani baku, yauhka pruram kama”. Elías sibri pali taki bara upla iwras tasbaya ra plapan. Bahara ai pura sunan: “Jehova, yang kau sip apia sna. Pruaia want sna”. Elías swapan pali kan bara dus kum munhtara yapan.

      Kuna insal kum Elías ra tatukban bara bîla baikra swapni wal win: “Bus bara plun pis”. Elías brit krukma kum walpa lapta nani purara bara lî kap kum kaikan. Plun pin bara lî din, bara kli yapan. Insal ba kli tatukbi bara win: “Plun pis. Karna kaia nit sma impakanka daukaisma ba dukiara”. Baku Elías plun kau wira pin. Ba wina, kakna 40 bara tihmia 40 impakan Horeb ilka ra wan ba kat. Bahara walpa unta kum ra diman yapaia. Bara Jehova witin ra aisan: “Elías, ¿nâra dîa daukisma?”. Elías pana win: “Israel uplika nani pramis mai munan ba daukras. Altarkam nani sauhkan bara prapitkam nani ikan. Bara nanara yang ra sin ai ikaia want sa”.

      Jehova Elías ra win: “Taki bara il ra bûi bas”. Ba wina pâsa karna pali kum krawan, bara tasba nikban, ba wina, pauta klauhan kum. Las kat, Elías bîla baikra swapni kum walan. Baku ai mawan ba ai kwalka wal prakan bara walpa unta wina taki bûi kan. Jehova makabi walan dîa muni witin plapan. Bara Elías pana win: “Yang yakan prapit takaskri”. Kuna Jehova win: “Yakan apia sma. Israel ra kau upla 7.000 bâra sa mayunra aiki ba. Was bara Eliseo ra wis witin ba wahbi sakri sa prapit kaia man watlikam ra”. Elías isti pali wan Jehova dîa win ba daukaia. ¿Lukisma Jehova bîla walma kaka man ra sin hilp mai munbia? Âu sika. Lî auhras kan taim dîa takan ba kaisa kaikaia.

      “Man nani diara kumi dukiara sin sari takpara, sakuna dîa dîa luha sma ba sut, Gâd ra puram sunra nani ra wis, makabi bas bara tingki sin wis” (Pilipai 4:6).

      Makabi walanka nani: ¿Elías dîa muni plapan? ¿Jehova Elías ra dîa win?

      1 King Nani 19:1-18; Roman 11:2-4.

  • Piarka mairin kum luhpia ba kli raya takisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Elías piarka mairin kum pauta wahbi ba ra winisa

      SMALKANKA 48

      Piarka mairin kum luhpia ba kli raya takisa

      Plawar bara batana laya watlika kum

      Lî auhras kan piua ra Jehova Elías ra win: “Sarepta ra was. Bâra piarka mairin kum ba plun maikbia”. Tawan lata tani ra, Elías piarka mairin kum kaikan pauta wahbi kan, bara lî kap kum makaban. Witin plikaia wan taim, Elías witin ra win: “Pliskam pali, brit pîs kum sin aik”. Kuna piarka mairin ba win: “Brit âpu sna, diara sip maikras. Batana laya bara plawar baman brisna, plun wira dauki yang bara luhpi waitna wal piaia”. Elías pana win: “Jehova pramis munan, man brit angki aikma kaka, batana laya bara plawar bri kama, lî auhras piua aiska ra”.

      Baku piarka mairin ai watla ra wan, Jehova prapitka ra brit dauki yan. Piarka mairin bara ai luhpia waitna plun bri kan, lî auhras piua aiska, Jehova pramis munan baku. Ai plawarka bara batana laya watla ba imhti takras kan.

      Ba wina, diara sari pali takan. Piarka mairin luhpia sirpi ba siknis pali taki pruan bara witin Elías ra bik takan hilp munbia. Baku ba ra Elías, ai yapti klahkla wina tuktika ba brin. Utla pura rumka kum ra brih ulan. Ba wina, krikri kum ra tniki bara ai pura sunan: “Jehova pliskam pali, naha tuktika ra ai rayaka kli yas”. ¿Nu sma dîa muni painkira sa Jehova baha daukan ba? Kan baha piua kat, pruan kumi sin kli buras kan. Bara baku sin, piarka mairin bara ai luhpia ba Israel uplika nani apia kan.

      Baku ba ra, tuktika ba ai wingka puhban bara kli raya takan. Elías piarka mairin ra win: “¡Kaiks, luhpiam raya sa!”. Witin lilia pali taki bara Elías ra win: “Nanara nu sna, man ba Gâd uplika kum sma. Aisisma ba Jehova wina sa, baha mita piua bani rait takisa”.

      Elías piarka mairin ra ai luhpia raya yabisa

      “Kuskuspiram nani ba dukiara luki kaiks, witin nani lika plun mangkras, krikras, ai pata mâ auhbaia rumka, apia kaka watla sin âpu, ban sakuna baha nani ba Gâd mita plun dakakisa. ¡Bamna man nani ba lika tnawira nani purkara kau mana tara sma!” (Luk 12:24).

      Makabi walanka nani: ¿Sarepta piarkika mairin ba Jehova ra kasak luki kan ba nahki marikan? ¿Elías Gâd prapitka aihwa kum kan ba yawan nahki nu sa?

      1 King Nani 17:8-24; Luk 4:25, 26.

  • Kwin mairin saura kum ai klalka brisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Jezabel dukia dadaukra nani windar bâk tukbisa

      SMALKANKA 49

      Kwin mairin saura kum ai klalka brisa

      King Acab Jezreel ra ai watla windarka wina, waitna kum nina Nabot wainka nasla ba kaiki kan. Acab baha tasbaya ba want kan bara trai kaikan atkaia. Kuna Nabot atkaia want apia kan, Jehova lâka ra ulban sa ai aisa nani wina tasba pahni brin ba, sip apia sa atka waia. Nabot lâ kat daukan. ¿Nabot lâ kat daukan ba Acab rispik munan lukisma? Apia. Acab praut takan. Praut pali takan ba mita, ai rumka bîla wina takaia want apia kan, plun sin piras kan.

      Acab maya ba, kwin saura Jezabel kan. Witin win: “Man Israel kingka sma, bara dîa want sma ba sip sma briaia. Baha tasbaya ba yang brih bara maikamna”. Baku ba ra, tawan almukka nani ra wauhtaya nani ulban. Baha wauhkataya nani ra adar yan Nabot ra dahra sâkbia witin Gâd ra lahtuban bara ningkara walpa ni sabi ikbia. Almuk nani ba Jezabel dîa adar yan ba sut daukan. Ba wina witin Acab ra win: “Nabot nanara pruan sa. Ai wainka nasla ba sip sma briaia”.

      Nabot baman apia kan upla pâtkas Jezabel ikan ba. Witin Jehova ra latwan kaiki uplika wala nani ailal ra ikan. Baku sin aidul nani mayuni kan bara, diara saura wala nani sin dauki kan. Kuna Jehova ai saurka nani ba sut kaiki kan. ¿Jehova Jezabel ra dîa munbia?

      Acab pruan wina piu kum luan, ai luhpia Joram King aimakan. Baku Jehova waitna kum nina Jehú ra blikan Jezabel bara ai pamali ra klala yabia dukiara.

      Jehú ai trukka ra uli Jezreel ra wan, Jezabel tawanka ra. Joram sin ai trukka ra uli Jehú ra kaikaia wan. Kaikan taim, Joram makabi walan: “¿Kupia kumi lâka bâra sa ki wan tilara?”. Jehú pana win: “Yaptikam Jezabel ba, saurka nani ban daukisa kaka, kupia kumi lâka âpu”. Ba wina Joram trai kaikan wilwi tawaia ai trukka wal mahka waia dukiara, kuna Jehú trisba kum lulki bara ikan.

      Jehú adar yabisa Jezabel ra tukbi batakbia

      Ba wina, Jehú Jezabel watla ra wan. Witin nu takan Jehú aula ba, bara ai mawan bara ai tawa skahki ai watla pura windarka lamara bîla kaikan. Balan taim, Jezabel praut wal lakula daukan. Jehú Jezabel dukia dadaukra nani lamara kan ba ra adar yan: “¡Tukbi bataks!”. Witin nani windar bâk platukban, bara witin kauhi pruan.

      Baha wina, Jehú Acab luhpia 70 ikan bara kuntri ba wina Baal mayunanka ba sakan. ¿Tânka brisma? Jehova diara sut nu sa bara, saurka dauki uplika nani ra piua kat klala yabisa.

      “Pas tâura diara kum isi pali saki bri yaba, las pîska ra baha ba lilia lâka lika apia sa” (Sins Lâka 20:21 [ALM]).

      Makabi walanka nani: ¿Nabot wainka nasla dakbi briaia dukiara Jezabel dîa daukan? ¿Jehova Jezabel ra dîa muni klala yaban?

      1 King Nani 21:1-29; 2 King Nani 9:1-10:30.

  • Jehova ai waihla nani wina Josafat ra kan kahbisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • King Josafat bara aiwawanra libait nani Jerusalem wina takan taim, war aiklaklabra nani tâura wapisa

      SMALKANKA 50

      Jehova ai waihla nani wina Josafat ra kan kahbisa

      Josafat Juda kingka kum kan, Baal altarka bara aidul nani kuntri ra bâra kan ba sauhkan. Witin want kan upla nani ba Jehova lâka nani kakaira takbia. Ba mita, tawan tâ uplika bara libait nani ra blikan Juda aiska ra Jehova lâka nani ba upla nani ra smalkaia.

      Nisan nani lamara kan ba sibri kan Juda mapara aiklabaia, kan nu kan Jehova ai uplika nani ra hilp munisa. King Josafat ra prisant nani kat sin yabi kan. Kuna Amón, Moab bara Seír tasbaya wala uplika nani Juda mapara aiklabaia wan. Josafat nu kan Jehova hilpka nit takaia kan ba. Baku Jerusalem ra waitna, mairin bara tuktan nani sut asla prakan. Witin nani mawan ra pura sunra kum daukan: “Jehova man âpukira aiklabanka ba yawan nani win takbia apia. Pliskam pali, wan wis yawan dîa daukaia ba”.

      Jehova Josafat ra walan bara pana win: “Si bripara, yang hilp mai munamna. Pliskam nani ra was, sâp bas, bara kaiks nahki swaki mai sakaisna ba”. ¿Jehova nahki swaki sâkbia?

      Titan wala ra, Josafat aiwawanra nani wahbi sakan bara win aiklaklabra nani tâura wapbia. Witin nani Jerusalem wina takan, aiklabaia tasbaya tani ra wan, plis kum nina Tecoa mâki kan ba.

      Ai karma binka karna wal Jehova ra lawana nani aiwani aiwawanra nani ba lilia kan. Jehova ai uplika nani tâwan aiklabi kan. Amón bara Moab uplika nani ra lal blakan, bara pâna pâna aiklabi sut pruan. Kuna Jehova Juda uplika nani ra suldiar bara prîs nani ra kan kahban. Nisan nani lamara kan ba sut nu takan Jehova dîa daukan ba, bara ai tânka brin witin ban ai waihla nani wina ai uplika nani kan kahbisa. ¿Jehova ai uplika nani ra nahki swaki sakisa? Tnatka ailal ra. Witin upla nani hilpka nit apia.

      “Naha warka na man nani aiklabaia apia sma, pliskam pliki brih banhs, sâp banhwi bas, bara kaikma nahki Jehova bui swaki mai sâkbia ba” (2 Kronikas 20:17 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿King Josafat dîa dukia nani daukan? ¿Jehova Juda uplika nani nahki kan kahban?

      2 Kronikas 17:1-19; 20:1-30.

  • War aiklaklabra ba bara tuktan mairin ba
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Naamán Eliseo watla ra auya rakbia dukiara

      SMALKANKA 51

      War aiklaklabra ba bara tuktan mairin ba

      Siria ra, Israel tuktika mairin kum kan ai watla bara ai pamali wina laihura kan. Siria suldiarka nani ba alki brih wan kan, bara nanara, suldiarka nani lalka kum nina Naamán maya mairin dukia dadaukra kan. Tukta mairin ba Jehova ra mayuni kan, kuna upla nani wal iwi kan ba lika apia.

      Naamán ai taya ra siknis saura kum bri kan bara latwan muni kan. Tuktan mairin ba hilp munaia want kan, baku maya mairin ra win: “Upla kum kakaira sna mayam waitna ra hilp munbia kau pain ai dara walaia. Israel prapitka kum sa nina Eliseo. Witin mayam ra sip sa rakaia”.

      Naamán maya ba win tukta mairin dîa aisan ba. Witin tnatka ailal plikan rawaia dukiara, ba mita Eliseo watla ra wan Israel ra. Naamán luki kan Eliseo ba taki kaikbia upla kulkanka tara bri baku. Kuna witin wal taki aisaia watlikara, Eliseo ai dukia dadaukra kum blikan witin ra kaikbia, bara naha maisa pahkanka yabia: “Was bara Jordan awalka ra aima 7 dims. Baku rawma”.

      Naamán baha ba laik apia kan bara win: “Lukri naha prapitka na ai Gâdka ra wini bara ai mihta nani wahwi ai rakbia. Kuna diara kumi ai win ba sika yang wamna Israel awalka ra. Siria ra awala kau pain nani yawan brisa. ¿Dîa muni yang baha awalka nani ra sip waras?”. Naamán praut taki Eliseo watla wina mahka wan.

      Naamán Jordan awalka ra aihtabi bara rawisa

      Naamán dukia dadaukra nani witin ra hilp munan diara ba kau pain luki kaikaia bara win: “¿Rait apia man, dîa kabia sin daukma rawaia dukiara? Naha prapitka mai mamkabi ba isi pali sa. ¿Dîa muni daukras?”. Naamán bîla wali bara Jordan awalka laya ra 7 taim diman. Aima las diman ba ra Naamán aiska pali rawi lî wina bal takan. Lilia pali kan bara Eliseo watla ra wan tingki wiaia. Bara win: “Nanara nu sna Jehova sika Gâd kasakkira ba”. Naamán rawi ai watla ra balan. Israel tuktika mairin witin ra kaikan taim, ¿nahki ai dara walan luki?

      “Tukta sirpi swap lupia tiala di nani lawana ba wal man ra mamyunaia ba yaram sa” (Matiu 21:16).

      Makabi walanka nani: ¿Israel tuktika mairin mapara Naamán maya wal aisaia ba isi kan lukisma? Dîa lukisma, ¿dîa hilp munan kupia karnakira kaia?

      2 King Nani 5:1-19; Luk 4:27.

  • Jehova war aiklaklabrika nani ba pauta klauhi baku sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Eliseo bara ai dukia dadaukra ba Siria suldiarka nani mita kutbi brisa

      SMALKANKA 52

      Jehova war aiklaklabrika nani ba pauta klauhi baku sa

      Siria kingka Bin-Hadad aima ailal Israel mapara aiklaban. Kuna prapit Eliseo ba piua sut Israel kingka ra maisa pahki kan plapi swakbia dukiara. Ba mita Bin-Hadad Eliseo ra alki priskaia lukan. Nu takan Dotán tawanka ra kan ba, bara Siria war aiklaklabrika nani blikan alkaia dukiara.

      Siria uplika nani tihmia ra Dotán ra wan. Titan ra, Eliseo dukia dadaukra ba takan, bara kaikan tawan ba suldiar nani kutbi bri kan. Sirang iwan bara ai pura winan: “Eliseo, ¿yawan dîa daukbia?”. Eliseo pana win: “Yawan nani wal, suldiar kau ailal sa witin nani ba wal”. Baha minitka ra, Eliseo dukia dadaukra ra Jehova yan kaikan il nani ra war aiklabaia pauta klauhi araska bara trukka nani banhki kan.

      Eliseo bara ai dukia dadaukra ba insal war aiklaklabra nani ai tnaya kir ba kaikisa

      Siria suldiarka nani Eliseo ra alkaia trai kaikan taim, witin ai pura sunan: “Jehova, du pali blain dauks”. Ban wina, suldiar nani ba ai tânka briras kan anira kan sapa, kaikaia sip kan kuna. Bara Eliseo win: “Tawan ba sip sakras sma, nini blîks, bara mai brih wamna waitnika plikisma ba ra”. Witin nani Eliseo nina bliki Samaria kat wan. Baha ra Israel kingka iwi kan.

      Ba kat Siria uplika nani ba ai tânka brin anira kan ba, kuna diara daukaia sip apia kan. Israel kingka ba Eliseo ra makabi walan: “¿Ikamna?”. Siria uplika nani ba Eliseo ra saura munaia trai kaiki kan, ¿naha sanska wal witin pana munbia? Apia. Witin king ra pana win: “Ikpara. Yas plun pibia bara swis mahka wabia”. Baku king ba plun ailal ridi dauki, ba wina swin ai watla nani ra mahka wabia.

      Siria suldiarka nani Samaria ra plun pisa

      “Yawan lika Gâd ra wan kupia mangki lukisa, kan yawan kaikisa, witin ai kupia lâka kat dîa dîa makabuya ba wan walisa” (1 Jan 5:14).

      Makabi walanka nani: Eliseo bara ai dukia dadaukra ra, ¿Jehova nahki kan kahban? ¿Lukisma Jehova sip sa man ra sin kainam kahbaia?

      2 King Nani 6:8-24.

  • Joiadá ba kupia karnakira sa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Prîs tara Joiadá ba Joás king wahma ba tawan uplika ra marikisa

      SMALKANKA 53

      Joiadá ba kupia karnakira sa

      Jezabel ba luhpa mairin kum baikan nina Atalía, ai yapti baku saurakira kan. Atalía Juda kingka wal marit takan. King ba pruan taim, ai luhpia waitna king aimakan. Bara ai luhpia pruan taim, Atalía Juda kingka lâka ba brin. Upla kumi sin ai mihta dakbia apia dukiara, king luhpia nani ra ikaia trai kaikan bara upla wala nani sin witin ai watlikara king aimakaia sip ba. ¡Ai mula nani kat sin ikan! Ba mita upla sut sîa kan.

      Prîs tara Joiadá bara ai maya mairin Joseba nu kan Atalía dîa dauki kan ba saura pali kan. Baku ai rayaka pât ra dingkan Atalía mulika kum ra kan kahbaia dukiara, bibi kum nina Joás. Tempel ra pakan.

      Joás 7 mani alkan taim, Joiadá main kakaira nani lalka bara libait nani sut ra asla prakan. Bara win: “Tempel durka nani ba main kaiks, upla kumi sin swirka dimbiara. Ba wina, Joiadá Joás ra kraun mangkan Juda kingka kabia dukiara. Bara Juda uplika nani ai pura winan: “¡King ba ban kabia!”.

      Kwin Atalía ai pura winisa

      Kwin Atalía ba upla nani bin dauki ba walan bara tempel ra plapi wan. King raya ba kaikan taim, ai pura winan: “¡Maipara buan! ¡Maipara buan!”. Main kakaira nani lalka ba witin ra alkan, brih wan bara ikan. Witin tânka saura kum marikan kuntri ba mapara. ¿Nanara dîa takbia?

      Joiadá kuntri ra hilp munan Jehova wal lâ kum daukaia. Baha lâka ba wal witin nani Gâd ra pramis takan witin ra baman mayunaia. Joiadá adar yan Baal tempelka ba slingbaia bara aidul nani ba sauhkaia. Prîs bara libait nani mangkan Jehova tempelka ra wark takbia, upla nani ba sip kabia bahara kli mayunaia dukiara. Baku sin main kakaira nani mangkan tempel ba aihwakaia, klin takras nani dimbia apia dukiara. Ba wina Joiadá bara main kakaira lalka nani ba Joás ra brih wan king watla ra, bara king iwaika ra yan iwan. Juda uplika nani lilia pali takan. Las kat Jehova dukia daukaia sip kan, Atalía saurakira bara Baal mayunanka ba wina pri. ¿Lukisma Joiadá kupia karnakira kan? ¿Tânka brisma baha daukan ba mita upla ailal ra hilp munan?

      “Baha nani ra sin sibrin lukpara wan wîna tara iki ba, sakuna wan sulka lika sip ikras ba. Sakuna witinka ra lika sibrin lukma, wan sulka wan wîna tara sin Gehena ra sauhki tikaia sip ba” (Matiu 10:28 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Joiadá kupia karnakira kan ba nahki marikan? ¿Lukisma Jehova sip sa hilp mai munaia kupia karnakira kaia?

      2 King Nani 11:1-12:12; 2 Kronikas 21:1-6; 22:10-24:16.

  • Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Inska tarka tara kum Jona lamara yawisa kabu ra rungwi ba ra

      SMALKANKA 54

      Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskisa

      Asiria tawanka kum Ninibi nina mâki kan uplika nani ba saura pali kan. Jehova ai prapitka Jona ra adar yaban Ninibi ra wabia bara uplika nani ra wibia chens takaia. Kuna Ninibi ra waia watlikara, Jona plis wala ra plapan. Tawan kum ra wan nina Tarsis but kum ra uli.

      But ba kabu ra kan taim, pâsa tara kum krawan, bara but ra kan nani ba sibrin pali takan. Ai gâdka nani ra ai pura suni bara makabi walan: “¿Dîa muni naha wan takisa?”. Las ra, Jona win: “Yang pâtki mita. Jehova adar aikan ba daukaia apia dukiara plapisna. Pâsa tara takaskbia dukiara, liura ai lulks”. But uplika nani ba Jona ra liura lulkaia want apia kan, kuna witin kli makaban liura lulkbia. Baku kabu ra lulkan, bara pâsa tara ba takaskan.

      Jona lukan witin prubia. Kabu ra kau kau rungwi auya kan ba ra, Jehova ra ai pura sunan. Baku Jehova inska tarka tara kum blikan Jona ra langkaia, kuna ikras kan. Inska biara bilara, Jona Jehova ra ai pura sunan: “Pramis mai munisna piua sut ra bîlam walaia”. Jehova Jona ra raya ban bri kan inska biara bilara yu yumhpa bara ningkara yaban inska ba sauhka ra aikabi sakan.

      Jehova Jona ra swaki sakan, kuna baha ba ¿Ninibi ra wabia apia wiaia want kan? Apia. Jehova kli blikan, nanara lika Jona bîla walan. Bâra wan, upla saura nani ra win: “Jehova yu 40 bilara tawan ba sauhkaisa”. Sakuna diara bîla kaikras kan ba takan. Ninibi uplika nani ba bîla wali bara chens takan. Ninibi kingka ba ai uplika nani ra win: “Gâd ra bik taki makas bara kupiam laks, baku ban kra wan sauhkbia apia”. Jehova kaikan upla nani ba ai kupia lakan, ba mita sauhkras kan.

      Jona Ninibi ra auya

      Jehova tawan ba sauhkras kan ba mita, Jona praut takan. Minit kum luks: Jehova, Jona wal ai kupia alki takaskan bara umpira kaikan. Kuna Jona, Ninibi uplika nani ra umpira kaikras kan. Baha watlika ra, tawan wina lata tani ra wih pispis distika ra iwi bara praut takan. Ba wina, pispis ba lâwan bara Jona ai kupia baikan. Baku ba ra, Jehova witin ra win: “Man baha inma wahia ba kau tara kulkisma Ninibi uplika nani wal. Yang witin nani ra umpira kaikri, ba mita swakwi takan”. ¿Gâd Jona ra dîa smalkaia want kan? Ninibi uplika nani ba kau kulkanka tara brisa inma wahia ba wal.

      “Jehova [...] yawan wal witin ai kupia alki takaski brisa; kan witin brin daukras upla kumi kra sauhkan kabia, kuna upla sut ai daukanka saura wina ai kupia lakbia” (2 Pita 3:9 [TNM]).

      Makabi walanka nani ba: ¿Jehova Jona ra dîa smalkanka nani yaban? ¿Jona ra takan ba wina yawan dîa lan takisa?

      Jona 1:1-4:11.

  • Jehova insalka ba Ezequías ra kan kahbisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Insal kum Asiria uplika kiampka mapara aiklabisa

      SMALKANKA 55

      Jehova insalka ba Ezequías ra kan kahbisa

      Asiria kingka lâka ba Israel kiamka 10 kingka lâka ba dakbi brin kan. Nanara, Asiria kingka Senaquerib, Juda kiamka wâl kingka lâka ba sim briaia want kan. Ba mita Juda tawanka kumi bani dakbi briaia tâ krikan. Kuna tawanka kau brin dauki kan ba sika Jerusalem. Jehova kan kahbi kan ba sika Senaquerib nu âpu kan.

      Ezequías Juda kingka ba, Senaquerib ra lalah ailal aibapan Jerusalem mapara aiklabia apia dukiara. Senaquerib lalahka ba brin, ban sakuna ai suldiarka karnakira nani blikan mapara aiklabia. Tawan uplika nani sirang iwan, kan Asiria uplika nani kau kau lamara bali kan. Bara, Ezequías win: “Si bripara. Asiria uplika nani ba karna sa, kuna Jehova kau karna wan daukbia witin nani ba wal”.

      Senaquerib ai bîla twatwilkra rabsaqué ba blikan, Jerusalem uplika nani lawaska kikaia. Rabsaqué ba lata tani ra takaski ai pura winan: “Jehova hilp mai munbia apia. Swipara Ezequías kunin mai munbia. Wan mihta wina gâd kumi sin kainam kahbia apia”.

      Ezequías dîa daukaia sapa Jehova ra makabi walan, bara Jehova pana win: “Rabsaqué ba dîa aisi ba wali sibripara. Senaquerib Jerusalem dakbi bribia apia”. Ba wina, Ezequías Senaquerib wina wauhtaya nani brin ba naku ulban kan: “Maipa bupara. Jehova swaki mai sâkbia apia”. Bara Ezequías ai pura sunan: “Jehova, du pali, swaki wan sâks bara upla sut nu takbia man baman Gâd kasakkira sma ba”. Bara Jehova pana win: “Asiria kingka ba Jerusalem ra dimbia apia. Yang tawanki ba kan kahbaisna”.

      Senaquerib luki kan tisku Jerusalem dakbi bribia. Kuna tihmia kum, Jehova insal kum blikan Asiria uplika nani kiampka ra, tawan lata tani ra kan ba. ¡Insal ba 185.000 suldiar ra ikan! King Senaquerib ai uplika kau karnakira nani ba lus tiwan, kau diara wala daukaia sip apia kan, lus tiwi ai watla ra mahka wan. Baku Jehova Ezequías bara Jerusalem kan kahban, pramis munan kan ba baku. Man Jerusalem ra kapram kaka, ¿Jehova ra kasak lukaia kapram?

      “Jehova ra yamni kulki uplika nani ba, ai insalka ba mita kan kahbi, swaki sakisa” (Lawana Nani 34:7 [TNM]).

      Makabi walanka nani: ¿Jehova Jerusalem ra nahki kan kahban? ¿Jehova man ra sin kainam kahbia lukisma?

      2 King Nani 17:1-6; 18:13-37; 19:1-37; 2 Kronikas 32:1-23.

  • Josías Gâd lâka ba latwan kaikisa
    Baibil wina smalkanka nani lan takisna
    • Safán king Josías ra karbanka ba aisi kaiki yabisa

      SMALKANKA 56

      Josías Gâd lâka ba latwan kaikisa

      Josías Juda ra king aimakan taim, 8 mani bri kan. Baha piua ra upla nani ba magia yus muni bara aidul nani mayuni kan. Josías 16 mani bri kan taim, lâ kat Jehova ra mayunaia want kan. Ba wina 20 mani bri kan taim, aidul bara altar nani kuntri aiska ra sauhkaia tâ krikan. Bara 26 mani bri kan taim, diara sut ridi daukan tempel kli paskaia.

      Hilquías prîs tara ba, Gâd Lâka wauhkataya karbanka ba tempel ra sakan. Ban kra baha karbanka ba Moses ulban kata ba. Safán, king âiulbrika ba, karbanka ba Josías ra brih wan bara ai bîla baikra tara wal aisi kaiki yaban. Josías walan bara ai tânka brin tawan uplika ba mani ailal bilara Jehova ra bîla walras kan. Baku ba ra, king Josías Hilquías ra win: “Jehova yawan nani wal ai kupia sauhkan sa. Witin wal aisas bara wan wibia yawan dîa daukaia ba”. Jehova prapitka mairin Huldá ra naha bîla yaban: “Juda uplika nani ba ai swin. Yang klala yabaisna, kuna Josías king kabia piua ra lika apia, kan witin bawikira sa”.

      Hilquías Gâd lâka bîla ba karbanka ba sakisa

      King Josías naha bîla walan taim, tempel ra wan bara Juda uplika sut asla prakan. Ba wina Jehova lâka ba upla nani sut mawan ra aisi kaikan. Josías bara tawan uplika ba pramis takan ai kupia aiska Gâd ra bîla walaia.

      Mani ailal kan Juda uplika nani ba Insal Luan Yua ba kulkras kan. Kuna Josías Lâ ra aisi kaikan Insal Luan Yua ba mani bani kulkaia kan, baku tawan uplika ra win: “Jehova dukiara, Insal Luan Yua liliaka kum bribia”. Ba wina, Josías adar yaban sakripais ailal ridi daukbia bara aiwawanra daknika kum tempel ra kabia. Baku, Brit Îs Mangkras Liliaka ba daukan yu 7 bilara. Insal Luan Yua kum baha baku daukras kan Samuil yua nani wina. Josías kasak pali Jehova Lâka ba latwan kaiki kan. ¿Bara man? ¿Jehova wina lan takaia laik sma?

      “Man bîlam ba, yang mini nani lampka kum sa, bara ingni kum sa yabalki ra” (Lawana Nani 119:105).

      Makabi walanka nani: Gâd lâka ra dîa ulban kan ba nu takan taim, ¿King Josías ba dîa daukan? ¿Jehova Josías dukiara dîa luki kan?

      2 King Nani 21:26; 22:1-23:30; 2 Kronikas 34:1-35:25.

Miskitu bîla ra Ulbi sakanka nani (1996-2025)
Prakaia
Dimaia
  • miskitu
  • Blikaia
  • Kau laik ba
  • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
  • Nahki yus munaia
  • Nahki yus munaia raitka ba
  • Internet dukiara wahbi sakanka wala nani
  • JW.ORG
  • Dimaia
Blikaia