Piu kum luan, Belsasar Babilon kingka aimakan. Tihmia kum, ai uplika nani tausin dukiara plun tara kum daukan. Kuntri uplika kau tara nani bâra kan. Bara ai dukia dadaukra nani ra adar yan gul kapka nani Nabucodonosor Jehova tempelka wina brih balan ba sâkbia. Belsasar bara ai uplika nani kapka nani yus munan diaia dukiara bara ai gâdka nani ra mayuni banhwi kan. Ban wina, upla mihta kum takan bara bîla aihkakira kum kum ba piaia pliska kutbanka ra ulbi kan.

Belsasar sirang iwan. Ai magoka nani ra wini pramis munan: “Ya ya kra bîla nani na tânka ai wibia kaka, Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Trai kaiki banhwan, kuna bîla blikan ba kumi sin sip apia kan tânka wiaia. Ba wina kwin ba balan bara win: “Waitna kum nina Daniel Nabucodonosor ra yapri sauhkan bara bîla aihka nani tânka aisi wi kan. Witin sip sa naha bîla nani tânka ba mai wiaia”.

Daniel king mawanra wan. Wan taim, Belsasar witin ra win: “Naha bîla nani aisi kaiki tânka wiaia sip sma kaka, gul lilurka kum maikamna bara Babilon waitnika tara nani tilara yumhpika ba man kama”. Daniel pana win: “Prisant nani want apia sna. Kuna bîla nani tânka ba mai wimna. Nabucodonosor aisikam ba, tara papulra kan, bara Jehova bawikira kaia smalkan. Man nu sma witin ra dîa nani takan ba, kuna ban Jehova ra rispik munras sma. Baku ai tempelka gul kapka nani yus munram wain diaia dukiara. Ba tâwan Gâd naha bîla nani ulban: MENÉ, MENÉ, TEKEL bara PARSÍN. Tânka ba Media bara Persia uplika nani Babilon dakbi bribia, bara man king apia kama”.

Sip apia talia kan upla kum ba Babilon dakbi bribia. Tawan ba kutbanka tara nani bara awala tihu kum wal kan kahban kan. Kuna baha sim tihmika Media bara Persia uplika nani Babilon mapara aiklaban. Ciro, Persia kingka ba, awala laya ba tnaya ra lakan suldiar nani ba tawan durka nani kat waia sip kabia dukiara. Bahara wan taim, ¡durka nani kwawan kan! Suldiar nani ba isti pali mapara aiklaban, tawan ba dakbi brih bara king ra sin ikan. Nanara Ciro ba Babilon kingka aimakan.

Ai kingka lâka pas manka ra, Ciro maisa pakan: “Jehova Jerusalem ra ai tempelka ba kli paskamna ai win. Ju nani hilp munaia want ba sip sa waia”. Ba mita, Jerusalem sauhkan 70 mani luan ningkara, ailal ai tasbaya ra kli tawi wan. Baku Jehova pramiska ba aimakan. Baku, Ciro gul bara silbar kapka nani ba kli yaban, bara Nabucodonosor diara wala nani tempel wina brih wan kan ba sin. ¿Kaikram Jehova nahki Ciro ra yus munan ai uplika nani ra hilp munaia?

Darío Media wina ba, Babilon kingka wala kan. Nu takan Daniel baku wala âpu sa. Witin kuntri waitnika kulkanka tara bri nani tâ briaia mangkan. Naha waitnika nani ba Daniel ra tumi bara ikaia luki kan. Nu kan Daniel Jehova ra yu kumi ra aima yumhpa ai pura suni kan, ba mita Darío ra win: “King tara, lâ kum mangkaia sa, upla sut man ra baman ai pura sunaia. Ya, lâka ba alki daukras sa kaka, layan nani watla ra lulkan kaia sa”. Darío baha pain kaikan, bara lâka ba sain munan.

Daniel lâ raya ba nu takan taim, ai watla ra wan. Bahara kan taim, ai lula kriki windar kum kwâkan ba mawan ra Jehova ra ai pura sunan. Baha waitnika tatumra nani ba isti ai watla ra diman bara ai pura suni kan kaikan. Bara baku, plapi Darío ra wih win: “Daniel bîlam walras sa. Yu bani aima yumhpa ai Gâdka ra ai pura sunisa”. Darío Daniel ra pain kaiki kan bara ikaia want apia kan. Yu aiska luki tauki kan nahki swaki sakaia, kuna witin sin sip apia kan lâ pat sain munan ba chens munaia. Ba mita diara wala daukaia âpu kan, adar yan Daniel ra layan kraskira nani watla ra lulkbia.

Baha tihmika, Darío trabil taki luki kan Daniel dukiara bara yapras kan. Titan ra, layan watla ra plapi wan, kaiki bara ai pura wini aisan: “¡Daniel! ¿Gâdkam swaki mai sakan?”.

Darío bîla baikra kum walan. Aisan ba Daniel kan: “Jehova insalka layan nani bîla prakan, bara diara ai munras”. Darío lilia takan bara adar yan baha wina sâkbia. Daniel taya ba kurban kumi sin âpu bal takan. Ba wina, king ba adar yan: “¡Layan watla ra waitnika nani ba lulks Daniel ra dahra sakan ba!”. Lulkan taim, layan nani ba isti pali pin.

Darío ai uplika nani ra naha adarka yan: “Upla sut Daniel Gâdka ra rispik munaia sa. Witin layan nani wina swaki sakan”.

¿Bara man? ¿Yu bani Jehova ra Daniel baku puram sunisma?

Ester ba Ju tiarika kum kan Persia tawanka kum Susa nina mâki ba ra iwi kan. Mani ailal luan ra, King Nabucodonosor ba Ester pamalika ba Jerusalem wina brih wan. Ai tahtika luhpia Mardoqueo ba witin ra pakan, Asuero Persia kingka dukia dadaukra kum kan.

King Asuero ba kwin raya kum want kan. Ba mita, ai dukia dadaukra nani ba, kuntri mairka kau painkira nani ba witin ra bri balan, mairka nani sut tila wina king ba Ester ra wahbi sakan ai kwinka kabia dukiara. Mardoqueo Ester ra win witin Ju ba upla kumi ra sin wibia apia.

Waitna tara papulra kum nina Amán, wihta nani sut lalka kan. Witin want kan upla sut ai mawanra bawbia. Kuna Mardoqueo bawras kan. Amán ai kupia saura baikan bara ikaia want kan. Amán Mardoqueo Ju ba nu takan taim, lukanka kum sakan kuntri wina Ju nani sut ra ikaia. King ra win: “Ju nani ba upla saura banhwisa. Sut ra ikaia sa”. Asuero pana win: “Dîa ba kau pain lukisma ba dauks”. Bara adar kum yan lâ kum paskaia. Naha lâka ra ulban kan, kati kum nina Adar yua 13 ra upla nani ba Ju nani ra ikaia kan. Kuna Jehova diara nani sut ba kaiki kan.

Ester naha lâka na nu âpu kan. Baku Mardoqueo, lâka ba witin ra blikan bara win: “King wal aisaia sma”. Ester pana win: “Ya ya kra king paiwras kan witin ra wih kaikbia kaka, pruaia sa. Bara yu 30 luan sa king ba ai paiwras. Kuna wamna. Ai kînka ba yang ra sakbia kaka, raya kamna. Kuna ai sakbras kaka, pruamna”.

Ester king watla latka ra wan. King ba kaikan taim, ai kînka witin ra sakban. Ester lamara wan bara king ba makabi walan: “¿Ester dîa want sma?”. Witin pana win: “Man bara Amán wal dukiara pata tara kum daukaisna bara balma want sna”. Pata tara ba ra Ester pata tara wala ra paiwan. Pata tara wâl ra, king ba Ester ra makabi walan: “¿Dîa want sma?” Witin win: “Upla kum sa yang bara upliki nani sut ra ikaia want sa. Du pali, swaki wan sâks”. King ba makabi walan: “¿Ya mai ikaia want sa?”. Witin win: “Naha waitnika saura, Amán”. Asuero ai kupia saura baiki isti pali Amán ra ikbia adar yan.

Kuna Amán lâ daukan ba upla kumi sin sip chens munras kan, king pali sin apia. Baku king ba wihta nani sut lalka Mardoqueo ra mangkan, bara lâ raya kum paskaia adarka yaban. Baha lâka ra ulban kan, Ju nani ba sip kan ai kan kahbaia ai mapara aiklabia taim. Adar katka yua 13 ba, Ju uplika nani ai waihla nani pura luan. Baha yua wina Ju nani ba mani bani pura luanka yua ba kulki kan.

Israel uplika aihkika nani Jerusalem ra kli balan ba wina mani 70 baku luan kan, ban sakuna Persia tasbaya ra kau kum kum nani iwi kan. Baha nani tila wina kumika ba, Esdras kan, Jehova lâka ba smalki prîska kum kan. Esdras nu takan Jerusalem uplika nani ba, Lâ ba bîla wali daukras kan, ba mita bahara waia want kan hilp munaia dukiara. Artajerjes Persia kingka ba, witin ra win: “Gâd ai lâka smalkma dukiara sins lâka maikan. Baku bamna, was bara ya ya man wal waia want ba brih was”. Esdras Jerusalem ra waia uplika nani wal asla prawan. Jehova ra makaban yabal ra main kaikbia, baku witin nani mahka impakan.

Kati 4 luan, Jerusalem ra balan. Tawan wihtka nani ba Esdras ra win: “Israel uplika nani Jehova ra bîla walras sa bara gâd bahki mayuni mairka nani wal marit takan”. ¿Esdras dîa daukan? Tawan uplika mawanra ai lula kriki ai pura sunan: “Man Jehova yawan nani tâwan diara ailal pain daukram, kuna man mampara yawan nani saurka daukan”. Tawan uplika nani ba ai kupia lakan, kuna ban diara yamni apia ba dauki kan. Baku Esdras almuk nani bara wihta nani wahbi sakan tânka plikbia dukiara. Kati yumhpa bilara, Jehova ra mayunaia want apia kan nani sut ra kangbi sakan.

Mani 12 nani luan. Ba piua bilara, Jerusalem kutbanka tara nani ba kli paski danh takan. Esdras Gâd lâka aisi kaikaia dukiara, asla aidrubaia pliska ra upla sut ra asla prakan. Gâd bukka lâka kwâkan taim, upla nani ba buan. Esdras Jehova ra mayunan bara Israel uplika nani ba ai mihta nani bukan pain kaiki ba marikaia dukiara. Ba wina, Esdras Lâ ba aisi kaiki bara tânka win. Bara upla nani ba pain walan. Ai tânka brin Jehova wina aima wala laihura takan sa bara inan. Yu wala ra, Esdras Lâ ba ban aisi kaiki yabi kan. Israel uplika nani ai tânka brin tisku pali Utla Papakni Liliaka ba daukaia sa. Bara isti pali liliaka ba dukiara ridi takan.

Liliaka ba yua 7 sut ra Israel uplika nani ba lilia kan. Mâ dâkan pain brin ba mita Jehova ra tingki yaban. Utla papakni liliaka kum baha sât Jasua raya kan piua ba wina briras kan. Liliaka ba danh takan taim, asla taki bara ai pura sunan: “Jehova, alba lâka wina man pri wan sakram. Upla iwras tasbaya ra plun wankram bara naha tasbaya painkira sin. Kuna aima ailal yawan bîlam walras kan. Bara wan kupia kraukaia prapit nani blikram sakuna, yawan bîlam walras kan. Baha purkara, man bîla kaiki kapram. Ebraham ra pramis daukram ba aima kumi sin amya tikras sma. Bîlam walaia yawan pramis takisa, nanara”. Upla nani pramiska ba ulban, bamna wihta, libait bara prîs nani sîl kum wal sain munan.

Piua luan ra dîa takan ba kaikbia. Nihimaya Israel uplika kum kan Susa ra iwi kan, Persia tawanka kum. King Artajerjes dukia dadaukra kum kan. Yu kum, Nihimaya muihnika ba Juda wina lilia apia sturka bri balan: “Israel uplika nani Jerusalem ra balan ba kan kahbanka pain briras sa. Tawan kutbanka nani bara durka nani ba Babilon uplika nani sauhkan ba kli paskras sa”. Nihimaya sari takan. Hilp munaia want kan, baku Gâd ra ai pura sunan king mita swika Jerusalem ra waia dukiara.

Piu luan ningkara, king ba Nihimaya sari ba kaikan. Bara win: “Yang aima kumi sin baku mai kaikras. ¿Dîa mai takisa?”. Nihimaya pana win: “Jerusalem tawanki ba aisawan sa, ¿nahki yang sari apia kamna?”. King ba makabi walan: “¿Hilp mai munaia dukiara dîa daukamna?”. Baha minitka ra ai kupia ra ai pura sunan. Ba wina win: “Du pali, ai swis Jerusalem ra waia kutbanka nani ba kli paskaia dukiara”. King Artajerjes adar yaban waia dukiara. Baku sin impakanka ra diara kumi sin takbia apia dukiara hilp aitani yaban. Ba purkara, Juda wihtka tara mangkan bara dus yaban tawan durka nani paskaia dukiara.

Nihimaya Jerusalem ra balan taim, kutbanka nani ba kaikaia wan. Ba wina, prîs bara wihta nani ra asla prakan, bara win: “Naha na saura pali sa. Yawan nani wark takaia sa”. Tawan ba aitani lukan bara kutbanka nani ba kli paskan.

Israel uplika waihla nani kum kum ba ai lawaska kiki bara aisi banhwi kan: “Kutbanka paski banhwisma ba sikiski kum mita slingbaia sip sa”. Kuna wark tatakra nani ba bîla walras kan bara ban wark taki kan. Kutbanka ba piu bani kau yari bara karna paski kan.

Bara, waihla ailal plis sât sât wina Jerusalem mapara aiklabaia buan. Ju uplika nani nu takan, bara sibrin takan. Kuna Nihimaya win: “Si bripara. Jehova yawan nani wal sa”. Bara wark tatakra nani ra kan kahbaia dukiara main kakaira nani mangkan. Baku, waihla nani ai mapara aiklabras kan.

Yu 52 bilara, kutbanka bara dur nani ba paskan. Lilia daukaia dukiara, Nihimaya Jerusalem ra libait nani ra bri balan. Aiwawanra daknika wâl ra asla daukan. Esdras daknika kum wal wan, Nihimaya daknika wala ba wal wan. Lî Karma Durka tepska nani bâk ulan. Ba wina, dakni kumi bani sait kum ku wapi wan kutbanka pura bâk tawan kir ra. Trumpit, pân taya bara arp kangbi auya kan, Jehova ra aiwani, tempel ra asla prawan ba kat. Waitna, mairin bara tuktan nani Jehova ra sakripais dauki yabi bara liliaka ba dauki kan. Lilia banhwi kan, ai bîla baikra nani ba laih wina wali kan.

Prîs kum nina Zacarías bara ai maya, Elisabet, Jerusalem lamara iwi kan. Pat mani 400 pura luan kan Jerusalem kutbanka tara nani ba kli paskan wina. Zacarías bara Elisabet mani ailal bri kan marit takan ba wina, kuna luhpa nani baikras kan. Yu kum, tempel holi pliska ra Zacarías sîka mâka angki kan taim, insal Gabriel witin ra param takan. Zacarías sirang iwan, kuna Gabriel win: “Si bripara. Jehova wina man ra sturi yamni nani brih balri. Elisabet mayam ba, luhpa kum baikbia, bara ai nina Jan mâkma. Jehova Jan ra wark yamni kum dukiara wahbi sakan sa”. Zacarías makabi walan: “¿Nahki nu kamna kasak aisisma? Mayi bara yang almuk sna luhpa baikaia dukiara”. Gabriel pana win: “Gâd ai blikan sturka yamni na maikaia. Kuna kasak ai lukras kapram ba mita, turi aisama apia tuktika ba aisubia kat”.

Zacarías plis holi ra piu kau ailal takaskan. Ba wina takan taim, upla nani lata ra bîla kaiki kan ba nu takaia want kan dîa takan ba. Kuna Zacarías sip turi aisaras kan, sain nani baman daukaia sip kan. Baku upla nani nu takan witin Gâd wina bîla blîkanka kum brin ba.

Piu kum ningkara, Elisabet kwihra takan bara bibi waitna kum baikan, insal win kan ba baku. Elisabet pamalika bara pânika nani ba bibi ba kaikaia balan, bara lilia taki banhwan witin dukiara. Elisabet win: “Nina Jan mâkbia”. Witin nani pana win: “Pamalikam ra upla kumi sin baha nina briras, kau pain sa nina Zacarías mâkma, ai aisika baku”. Kuna Zacarías ulban: “Ai nina ba Jan sa”. Baha minitka ra Zacarías sip kan kli turi aisaia. Judia aiska ra bibi sturka ba walan, bara upla nani makabi walan: “Naha tuktika pâwbia taim dîa kabia?”.

Bamna Zacarías spirit holikira ni aibanhwan bara dahra aisanka kum win: “¡Jehova ra mayunpi! Witin Ebraham ra pramis munan swaki sasakra kum blikaia, Misaya ba, atki wan sakaia dukiara. Bara Jan ba prapit kum kabia Misaya yabalka ba ridi daukaia dukiara”.

Baku sin Elisabet pamalika kum nina Meri ra diara painkira kum takan. Saptika aula ba ra yawan kaikbia.

Meri tiara kum kan Nasaret tawanka ra iwi kan, Galili ra, bara Elisabet taika kan. Meri tat ni diara paski waitnika kum nina Josep wal marit takai kan. Elisabet kati 6 kwihra kan taim, insal Gabriel ba Meri ra param taki bara win: “Titan yamni, Meri, Jehova yamni mai kulkan sa”. Witin tânka briras kan Gabriel aisan ba, baku witin tânka aisi win: “Kwihra takma bara luhpa waitna kum baikma. Nina Jisas mâkma. King kabia, bara ai kingka lâka ban kabia ban kaia ra”.

Meri win: “Kuna yang waitna wal kau prawras sna. ¿Nahki luhpa kum baikamna?”. Gabriel pana win: “Gâd diara sut daukaia sip sa. Spirit holikira man purara balbia bara luhpa kum brima. Elisabet, tamya mairin ba, sin kwihra sa”. Bamna Meri pana win: “Jehova albika sna. Dîa aisaram ba yang ra takbia”.

Meri Elisabet kaikaia wan tawan kum il nani tilara kan ba ra. Wan ba ra, lakula daukan, bara Elisabet ai dara walan ai bibika ai biara bilara pulan. Witin spirit holikira ni aibanhwan bara win: “Meri, Jehova yamni mai munan. Kulkanka tara kum sa yang Dawanki yaptika ba waitla ra bal ai kaikaia”. Meri pana win: “Kupi aiska wal Jehova ra mayunisna”. Baku ba ra, Elisabet wal kati yumhpa takaskan ba wina kli ai watla ra wan, Nasaret ra.

Josep Meri kwihra ba nu takan taim, witin wal marit takaia want apia kan. Kuna yapri sauhkan kum ra insal kum param taki bara win: “Witin wal marit takaia si bripara. Diara saura daukras”. Baku Josep Meri wal marit taki ai watla ra brih wan.

César Augusto Roma kingka tara ba, Ju nani sut ai aisubanka pliska ra wih ai nina mangkan kaia adarka yaban. Baku Josep bara Meri Betlehem ra impakan, Josep pamalika ba baha wina kan. Piua baila pali kan Meri ai bibika baikaia.

Betlehem ra wan taim, plis kumi baman sakan takaskaia dukiara bîp pata watla kum ra, Jisas bahara aisuban. Meri kwala wal blaki tânkira daiwan pata watla kum ra tnikan.

Betlehem lamara, sepad kum kum tihmia twi ra ai sîpka nani main kaiki kan. Ban wina insal kum param takan bara Gâd prana ingnika ba ai tnaya kir ra kaiki banhwan. Sîp main kakaira nani ba sirang iwan, kuna insal ba witin nani ra win: “Si bripara, sturi painkira nani brih balri. Misaya ba naiwa Betlehem ra aisuban sa”. Baha minitka ra, kasbrika ra insal ailal param taki aisan: “Gâd ra mayunan kabia heven ra, bara tasba ra kupia kumi lâka”. Ba wina insal nani lap tiwan. ¿Sepad nani ba dîa daukan?

Sepad nani pana pana aisan: “Nanara Betlehem ra wâp”. Baku wih banhwan taim, Josep bara Meri wal ra kaikan bîp pata watla ra bibi aisubi takan ba sin.

Insal dîa sepad nani ra win ba upla sut walan taim tâ iwan. Insal bîla nani ba Meri aman luki kan bara aima kumi sin ai auya tikras kan. Sepad nani ba ai sîpka nani main kaikaia kli twi ra wan, Jehova ra tingki yaban diara nani sut kaikan bara walan ba dukiara.

Israel lalma tani ra tasba kum bâra kan uplika nani ba luki kan slilma nani ba upla ra sip sa tâ briaia. Tihmia kum, lalma tani ra iwi waitnika kulki nani kasbrika ra slilma ingni kum wapi kan kaikan bara nina blikan. “Slilmika” ba Jerusalem kat brih wan. Waitnika nani ba upla nani ra makabi wali auya kan: “¿Tukta Ju nani kingka kabia ba anira sa? Yawan witin mawanra bawi mayunaia want sa”.

Herod, Jerusalem kingka ba, baha king raya ba dukiara sturi nani walan taim, trabil taki luki bara prîs tara nani ra makabi walan: “¿Baha kingka anira aisubi takaia kan?”. Witin nani pana win: “Prapit nani win Betlehem ra aisubi takaia kan”. Baku Herod lalma tani waitnika nani ra paiwan bara win: “Betlehem ra was bara tuktika ba pliks. Ba wina kli bal bara ai wis anira sa, kan yang sin witin mawanra bawi mayunaia want sna”. Kuna kunin kan.

“Slilmika” ba kli wapan bara waitnika nani ba Betlehem kat nina blikan. Baku “slilmika” ba utla kum purara takaskan, waitnika nani diman bara Jisas bara ai yaptika Meri wal kaikan. Witin nani tukta ba mawanra bawi bara prisant nani yaban: gul, dus mâka bara sîka mâka kîa pain. Kuna ¿rait pali Jehova mita naha waitnika nani ra Jisas bâra kan ba kat blikan? Apia.

Baha tihmika, Jehova yapri sauhkan kum ra Josep ra win: “Herod Jisas ra ikaia want sa. Mayam bara luhpiam ba naha wina brih Idsip ra plaps. Bahara takas bara kli balpara trabil ba luan sa mai wimna kat”. Baku Josep bara ai pamali wal mahka Idsip ra wan.

Baku, Jehova lalma tani waitnika nani ra win Herod ra kli wabia apia. Kli balras kan Herod nu takan taim, praut takan. Bara Jisas ra sip sakras kan ba mita, Jisas manka bri Betlehem tuktika nani sut ra ikaia adarka yan. Kuna Jisas ra diara takras kan, laihura kan bamna, Idsip ra.

Piua ba luan, bara Herod pruan. Baku Jehova Josep ra win: “Trabil ba luan sa sip sma kli balaia”. Josep, Meri bara Jisas Israel ra kli balan Nazaret tawanka ra iwaia takaskan.