Младите прашуваат . . .

Како да се справам со сексуалното вознемирување?

„Момчињата свиркаат и дофрлуваат“ (Карла, Ирска).

„Девојките постојано ми телефонираат. Се обидуваат да ме натераат да попуштам“ (Џејсон, Соединетите Држави).

„Постојано ме допираше по рамото и сакаше да ме фати за рака“ (Јукико, Јапонија).

„Девојките ми дофрлуваат сугестивни коментари“ (Александар, Ирска).

„Едно момче постојано ми дофрлуваше разни коментари од школскиот автобус. Тој, всушност, не сакаше да излегува со мене. Едноставно не ме оставаше на мира“ (Розалин, Соединетите Држави).

ФЛЕРТУВАЧКИ поглед, „комплимент“ со сексуален призвук, безобразна шега, допир со отворена покана за секс — ваквите постапки, кога се непожелни и се повторуваат, честопати преминуваат во она што може да се нарече сексуално вознемирување. Иако е тешко да се дојде до глобални статистички податоци, испитувањата покажуваат дека повеќето младинци на школска возраст во Соединетите Држави доживеале вакво нешто.

Што, всушност, е сексуално вознемирување? Книгата Coping With Sexual Harassment and Gender Bias (Справување со сексуалното вознемирување и предрасудата кон половите) од д-р Викторија Шо го дефинира како „додевање некому во сексуален поглед . . . Може да биде физички (на пример, допир со сексуален призвук), со зборови (на пример, давање непожелни коментари за нечиј изглед) или без зборови“. Понекогаш ваквото вознемирување вклучува непристојни понуди.

Веројатно на училиште најчесто те вознемируваат врсниците. Меѓутоа, во некои случаи навредливото однесување доаѓа од возрасни, како што се наставниците. Една статија во списанието Redbook дава претпоставка дека релативно малиот број наставници кои се обвинети за сексуални прекршоци „веројатно претставуваат само капка во морето“.

Жените — а понекогаш и мажите — биле предмет на такво малтретирање уште во библиските времиња (Битие 39:7; Рут 2:8, 9, 15). Освен тоа, Библијата го дава следново мрачно предупредување: „Во последните денови ќе има тешки времиња. Луѓето ќе бидат себични, лакоми, фалбаџии и вообразени; ќе бидат навредливи . . . ќе бидат нељубезни, немилосрдни, клеветници, насилни и жестоки“ (2. Тимотеј 3:1—3; Today’s English Version). Значи, возможно е, па дури и сосема веројатно, и ти лично да се соочиш со сексуално вознемирување.

Божјето гледиште

Како што е познато, сите млади не се загрижени заради сексуално агресивното однесување. За некои тоа е забавно — па дури и ласкаво. Една загрижувачка анкета во САД покажала дека 75 проценти од жртвите на сексуалното вознемирување признале дека и тие самите ги вознемирувале другите. Некои возрасни го отежнуваат проблемот со тоа што ја потценуваат сериозноста на сексуално агресивното однесување, игнорирајќи го како чисто детско експериментирање. Но, како гледа на тоа Бог?

Божјата реч, Библијата, јасно ги осудува сите облици на сексуално вознемирување. Таа ни вели да не ги ‚загрозуваме правата‘ на другите со пречекорување на границите во врска со сексот (1. Солуњаните 4:3—8). Всушност, особено на младите мажи им е заповедано да се однесуваат кон ‚помладите жени како кон сестри со сета чесност‘ (1. Тимотеј 5:1, 2). Освен тоа, Библијата осудува „срамотни шеги“ (Ефешаните 5:3, 4). Затоа, имаш право да се чувствуваш гневен, вознемирен, збунет, па дури и понижен ако си сексуално вознемируван!

Што велам јас?

Тогаш, како треба да реагираш кога некој ќе ти додева на ваков начин? Понекогаш, слабиот или нејасен одговор само го тера натрапникот да биде уште поупорен. Библијата ни кажува дека, кога Јосиф добил неморален предлог од жената на својот работодавач, тој не се задоволил само со тоа што едноставно ја игнорирал. Напротив, тој одлучно го одбил нејзиното неморално додворување (Битие 39:8, 9, 12). И денес, најдобар начин да се избегне сексуално вознемирување е да се биде одлучен и директен.

Точно, оној што ти додева можеби не мисли да те навреди. Она што личи на вознемирување можеби е само некултурен обид да се привлече твоето внимание. Затоа, немој да мислиш дека мора и ти да постапиш грубо за да ставиш крај на некое непожелно додворување. Можеби доволно ќе биде едноставно да речеш нешто слично на ова: ‚Не ми се допаѓа кога зборуваш така‘ или, ‚Не допирај ме, те молам‘. Што и да речеш, немој да ја разводнуваш твојата порака. Твоето „не“ нека значи „не“! Младата Андреа вели: „Ако не ги разберат твоите љубезни забелешки, ќе мора да им кажеш отворено. Честопати мора да направиш така“. Едно цврсто ‚Престани!‘ може да заврши работа.

Ако се заостри ситуацијата, немој да се обидуваш сам да го решиш проблемот. Обиди се да разговараш со родителите или со други зрели возрасни лица. Можеби имаат некои практични предлози за да се справиш со таа ситуација. Ако не успее ништо друго, можеби ќе сметаат дека е неопходно да ги информираат вработените во училиштето. Колку и да ти е непријатно заради тоа, ова може да те заштити од натамошно малтретирање.

Да се спречи сексуалното вознемирување

Се разбира, она што е најдобро е да не дојде до тоа да бидеш малтретиран. Што би можело да помогне во тоа? Андреа советува: „Никогаш немој да оставаш впечаток дека си заинтересиран. Другите ќе чујат за тоа и притисокот ќе продолжи“. Начинот на кој се облекуваш може да игра голема улога. Младата Мери вели: „Не се облекувам старомодно, но избегнувам облека која го свртува вниманието врз моето тело“. Ако го одбиваш сексуалното додворување додека истовремено се облекуваш провокативно, тоа може да испрати двосмислена порака. Библијата препорачува да се облекуваме „со скромност и здрави мисли“ (1. Тимотеј 2:9).

И твојот избор на пријатели влијае врз начинот на кој се постапува со тебе (Пословици 13:20). Розалин забележува: „Кога некои девојки во една група сакаат да го привлечат вниманието на момчињата, момчињата можат да си помислат дека сите девојки од групата се такви“. Карла го рекла истото: „Ако се дружиш со оние кои попуштаат на забелешките или сакаат да го привлечат вниманието, тогаш ќе те вознемируваат и тебе“.

Библијата кажува за една девојка по име Дина, која се дружела со девојките од Ханан — каде што жените биле познати по нивното распуштено однесување. Како последица од тоа, таа била сексуално нападната (Битие 34:1, 2). Со добра причина Библијата наведува: „Строго пазете да не одите како немудри, туку како мудри“ (Ефешаните 5:15). Да, тоа што ќе бидеш ‚строг‘ во поглед на тоа како се облекуваш, што зборуваш и со кого се дружиш, може многу да ти помогне за да се заштитиш од сексуално вознемирување.

Меѓутоа, еден од најефикасните начини на кои младите христијани можат да избегнат да бидат вознемирувани е едноставно да им го кажат на другите својот религиозен став. Младиот Тимон, кој е Јеховин сведок, раскажува: „Другите знаеја дека сум Сведок и затоа престанаа речиси со секакво вознемирување“. Андреа забележува: „Тоа што ќе им кажеш дека си Сведок може многу да значи. Тие ќе сфатат дека во многу погледи ти си поинаков од нив и дека имаш строги морални мерила“ (Матеј 5:15, 16).

Ако си вознемируван

Колку и да се обидуваш, не можеш сосема да ги избегнеш некултурните луѓе кои навредуваат. Но, ако си жртва на некој наметливец, нема причина да се измачуваш со чувство на вина — сѐ додека се однесуваш како христијанин (1. Петрово 3:16, 17). Ако таа ситуација ти создава емоционален немир, нека те поткрепи разговорот со твоите родители или зрелите лица во христијанското собрание. Розалин признава дека е тешко да имаш позитивно мислење за себеси ако си сексуално вознемируван. „Самото тоа што ќе бидеш со некого“, вели таа, „со некој со кој можеш да разговараш, е многу корисно“. Исто така, не заборавај дека „Господ е близу до сите кои Го повикуваат“ (Псалм 145:18, 19).

Не е лесно да заземеш став против малтретирањето, но вреди да се направи тоа. На пример, да го разгледаме библискиот извештај за една млада Суламка. Иако таа не била сексуално вознемирувана во онаа смисла во која обично го сфаќаме тој термин денес, нејзе сепак ѝ се додворувал Соломон, богатиот и моќен цар на Јуда. Бидејќи била вљубена во друг човек, таа не попуштила на тоа додворување. Затоа гордо можела да рече: „Јас сум ѕид“ (Песна над песни 8:4, 10).

И ти покажи иста цврстина и одлучност. Биди „ѕид“ кога станува збор за непристојни предлози. Јасно кажи им го твојот христијански став на сите што се околу тебе. На тој начин можеш да останеш ‚беспрекорен и недолжен‘ и да бидеш уверен дека си му угодил на Бог (Филипјаните 2:15).a

[Фуснота]

[Слика на страница 23]

Тоа што сите ќе знаат за твоите христијански верувања може да ти послужи како заштита

[Слика на страница 23]

Ако не се дружиш со погрешно друштво, можеш да избегнеш да бидеш вознемируван