Надеж — колку е важна?

ДАНИЕЛ имал само десет години, а веќе цела година се борел со рак. Докторите што го лекувале, а и неговите најблиски, изгубиле надеж. Но Даниел сѐ уште имал надеж. Тој верувал дека кога ќе порасне ќе стане научник и ќе помогне еден ден да се најде лек за ракот. Особено му давало надеж тоа што наскоро требало да го посети еден доктор кој бил специјалист за лекување на тој вид рак. Но кога дошол тој ден, специјалистот морал да ја откаже својата посета поради лошите временски услови. Даниел многу се разочарал. За прв пат се почувствувал безнадежно. По неколку дена, починал.

Случајот на Даниел бил раскажан од еден здравствен работник кој вршел истражување за тоа каква улога имаат надежта и безнадежноста во однос на здравјето. Можеби си слушнал и за други такви случаи. На пример, едно постаро лице е на смртна постела, но има силна желба да дочека некој важен настан — посета од некој близок или некоја годишнина. Откако ќе се случи тој настан, лицето набрзо умира. Зошто се случува тоа? Дали надежта навистина може толку силно да влијае како што некои мислат?

Сѐ поголем број медицински стручњаци укажуваат на тоа дека оптимизмот, надежта и другите позитивни емоции навистина имаат силно влијание врз животот и здравјето. Но не мислат сите така. Некои стручњаци ги отфрлаат таквите тврдења сметајќи дека не се научно докажани. Тие повеќе го застапуваат гледиштето дека физичките заболувања се исклучиво последица на физички причини.

Се разбира, скептицизмот во врска со тоа колку е важна надежта не е нешто ново. Пред илјадници години, кога грчкиот филозоф Аристотел бил прашан што е тоа надеж, одговорил: „Надежта е сон на будните“. А во поново време, американскиот државник Бенџамин Френклин зајадливо рекол: „Оној што живее од надеж ќе умре гладен“.

Тогаш, што навистина е надежта? Дали секогаш е само пуста желба, начин луѓето да бараат утеха во празни соништа? Или постои цврста причина да гледаме на надежта како на нешто повеќе од само сон — нешто што на сите ни е потребно за подобро здравје и повеќе среќа, нешто што има вистински темел и што навистина користи?

Можеш да го победиш песимизмот

КАКО гледаш на неуспесите кои ги доживуваш? Многу стручњаци денес веруваат дека одговорот на ова прашање открива многу за тоа дали си оптимист или песимист. Сите ние доживуваме тешки моменти во животот, некои повеќе некои помалку. Тогаш, зошто некои луѓе по некоја неволја се чини дека веднаш застануваат на нозе и спремни се да продолжат понатаму, додека други се откажуваат дури и по релативно мали потешкотии?

На пример, замисли дека бараш работа. Одиш на интервју, но не ја добиваш работата. Како ќе се чувствуваш поради тоа? Можеби ќе го сфатиш тоа премногу лично и ќе сметаш дека е траен проблем, мислејќи: „Никој не би вработил некој како мене. Никогаш нема да најдам работа“. Што е уште полошо, би можел да дозволиш тој мал неуспех да влијае врз секој аспект од твојот живот и да си речеш: „Јас сум чисто промашување. Не ме бива за ништо“. Секое такво размислување е одраз на песимистички став.

Борба со песимизмот

Како можеш да се бориш со песимизмот? Прв важен чекор е да научиш да ги препознаваш таквите негативни мисли. Следен чекор е да се бориш против нив. Барај други, разумни објаснувања. На пример, дали навистина е точно дека не си ја добил работата бидејќи никој не би те вработил? Или можеби работодавачот едноставно барал некој со други квалификации?

Размислувај за некои факти кои ќе ти покажат дека таквото песимистичко размислување е претерана реакција. Дали тоа што еднаш те одбиле навистина значи дека си чисто промашување? Можеш ли да размислиш за други подрачја од твојот живот — како на пример, твоите духовни цели, семејни врски, или пријателства — каде што си постигнал успех до одредена мера? Научи да ги отфрлаш мрачните предвидувања кои едноставно се последица на негативно размислување. На крајот на краиштата, можеш ли навистина да знаеш дека никогаш нема да најдеш работа? Има уште нешто што можеш да направиш за да го отфрлиш негативното размислување.

Позитивно размислување насочено кон цели

Во поново време научниците развиле интересна, иако по малку ограничена, дефиниција за тоа што е надеж. Тие велат дека надежта значи да веруваш дека ќе успееш да ги постигнеш своите цели. Како што ќе видиме во следната статија, надежта всушност вклучува многу повеќе од тоа, но оваа дефиниција може да биде корисна на неколку начини. Тоа што ќе размислуваме за овој аспект на надежта може да ни помогне да развиеме попозитивно размислување насочено кон постигнување цели.

За да може да веруваме дека ќе ги постигнеме нашите идни цели, најпрво треба да имаме искуство со поставување и постигнување цели. Ако сметаш дека немаш такво искуство, можеби вреди сериозно да размислиш за целите што си ги поставуваш. Прво, дали воопшто имаш цели? Многу е лесно да се фатиме во рутината на секојдневието без да застанеме да размислиме што навистина сакаме од животот, што ни е најважно. Во врска со ова практично начело за поставување на јасни приоритети, во Библијата уште многу одамна е запишано дека треба да процениме што е најважно (Филипјаните 1:10).

Откако ќе си поставиме приоритети ќе ни биде полесно да одбереме некои клучни цели на разни подрачја, како на пример нашиот духовен живот, семеен живот или вработување. Важно е на почетокот да не си поставуваме премногу цели и да избереме цели кои знаеме дека лесно можеме да ги постигнеме. Ако имаме цел која ни е претешко да ја постигнеме, може да се обесхрабриме, па дури и да се откажеме. Затоа, честопати е најдобро поголемите, долгорочни цели да ги поделиме на помали, краткорочни.

„Кога се сака, сѐ се може.“ Така гласи една стара поговорка и има некоја вистина во неа. Откако сме одредиле кои ни се клучните цели, потребни ни се желба и решеност за да ги постигнеме. Може да ја зајакнеме нашата решеност ако размислуваме за тоа колку се важни нашите цели и каква корист ќе имаме ако ги постигнеме. Се разбира, ќе се појават пречки, но на тоа треба да гледаме како на предизвик, а не како на ќор-сокак.

Исто така, треба да размислуваме на кои практични начини можеме да ги постигнеме нашите цели. Добро е едно лице да размислува на повеќе начини како може да постигне некоја цел, предлага писателот Снајдер кој вршел обемни истражувања за вредноста на надежта. Така, кога на еден начин нема да успееме, може да пробаме на друг, трет и.т.н.

Снајдер исто така препорачува да научиме кога е време една цел да замениме со друга. Доколку навистина сме спречени да оствариме некоја цел, само ќе нѐ обесхрабри ако постојано размислуваме за тоа. Од друга страна, ако ја замениме со некоја пореалистична цел ќе имаме нешто на кое може да се надеваме.

Во врска со ова, во Библијата има еден поучен пример. Цар Давид имал за цел да му изгради храм на својот Бог, Јехова. Но Бог му рекол на Давид дека таа чест ќе ја има неговиот син Соломон. И покрај разочарувањето, Давид не се лутел и не се трудел упорно да ја оствари својата намера, туку ги променил своите цели. Тој се посветил на тоа да собере средства и материјали кои ќе му биле потребни на неговиот син за да го заврши тој проект (1. Царевите 8:17-19; 1. Летописи 29:3-7).

Дури и ако успееме да ја зајакнеме нашата надеж така што ќе се бориме со песимизмот и ќе развиеме позитивно размислување насочено кон цели, сепак понекогаш можеби ќе чувствуваме дека немаме доволно надеж. Зошто е тоа така? Голем дел од безнадежноста со која се соочуваме во овој свет доаѓа од фактори кои се вон наша контрола. Кога размислуваме за огромните проблеми кои го погодуваат човештвото — сиромаштијата, војните, неправдите и сѐ поголемата закана од болести и смрт — како можеме да задржиме позитивно гледиште за иднината?

[Слика на страница 7]

Ако те одбиле за некое работно место што си го сакал, дали претпоставуваш дека никогаш нема да најдеш работа?

[Слика на страница 8]

Цар Давид бил приспособлив во однос на поставувањето цели

Каде можеш да најдеш вистинска надеж?

ЧАСОВНИКОТ ти застанал и изгледа дека е расипан. Кога размислуваш каде да го однесеш на поправка, имаш голем избор. Постојат многу реклами за поправка на часовници, сите звучат уверливо, но некои од нив контрадикторно. Но што ако дознаеш дека еден од твоите соседи е вешт човек кој пред повеќе години дизајнирал токму таков часовник? Освен тоа, дознаваш дека тој е спремен да ти го поправи часовникот, и тоа бесплатно. Очигледно е што ќе избереш, нели?

Тој часовник е како твојата надеж. Ако забележиш дека ја губиш надежта — како и многумина во овие тешки времиња — каде ќе се обратиш за помош? Многу луѓе тврдат дека можат да го решат проблемот, но големиот број предлози можат да бидат збунувачки и контрадикторни. Тогаш, зошто да не се обратиш кај оној што го создал човештвото со способност за надеж? Библијата ни кажува дека тој „не е далеку од никого од нас“ и дека е спремен да ни помогне (Дела 17:27; 1. Петрово 5:7).

Подлабока дефиниција за надеж

Зборот надеж што се користи во Библијата има пошироко и подлабоко значење од зборот надеж што денес вообичаено го користат докторите, научниците и психолозите. Зборовите од изворниот јазик што се користат во Библијата а се преведени со „надеж“, значат желно да чекаш и да очекуваш нешто добро. Во суштина, надежта е составена од два елементи. Вклучува желба за нешто добро, како и темел за увереност дека тоа добро ќе се случи. Надежта која ја дава Библијата не е само пуста желба. Таа цврсто се темели на факти и докази.

Во тој поглед надежта е слична со верата, која мора да се темели на докази, а не со лековерноста (Евреите 11:1). Сепак, Библијата прави разлика помеѓу вера и надеж (1. Коринќаните 13:13).

Еве еден пример: Кога ќе замолиш некој близок пријател за некоја услуга, се надеваш дека ќе ти помогне. Твојата надеж има темел бидејќи му веруваш на твојот пријател — добро го познаваш и си видел како во минатото постапувал љубезно и великодушно. Твојата вера и твојата надеж се тесно поврзани, дури и нераздвојни, но сепак, постои разлика меѓу нив. Како можеш да имаш таква доверба, таква надеж во Бог?

Темелот за надеж

Бог е изворот на вистинска надеж. Во библиско време, Јехова бил наречен „надеж на Израел“ (Еремија 14:8). Надежта на која неговиот народ можел да се потпре доаѓала од него; затоа тој бил нивна надеж. Таквата надеж не била само пуста желба. Бог им дал цврст темел за надеж. Низ вековите, Израелците можеле да се уверат дека Јехова секогаш ги исполнува ветувањата што ги дал. Нивниот водач, Исус Навин, им рекол: „Вие добро знаете... дека не остана неисполнето ниту едно ветување од сите добри ветувања што ви ги даде Јехова, вашиот Бог“ (Исус Навин 23:14).

Илјадници години подоцна овие зборови се сѐ уште точни. Библијата е полна со значајни ветувања од Бог, како и точни историски записи дека тие се исполниле. Неговите пророчки ветувања се толку веродостојни што понекогаш се запишани како веќе да биле исполнети во времето кога биле дадени.

Затоа може да кажеме дека Библијата е книга на надеж. Додека ги проучуваш извештаите за тоа како Бог постапувал со луѓето, причините за твојата надеж во него ќе стануваат сѐ поцврсти. Апостол Павле напишал: „Сѐ што беше некогаш напишано, напишано е за наша поука, за преку својата истрајност и преку утехата од Писмата да имаме надеж“ (Римјаните 15:4).

Каква надеж ни дава Бог?

Кога надежта ни е најпотребна? Зарем не кога ќе се соочиме со смртта? Сепак многумина, токму во таков момент — на пример, кога ќе им почине некој близок — ја губат секоја надеж. Што е побезнадежно од смртта? Немилосрдно го следи секого од нас. Можеме да ја избегнуваме само одредено време, но беспомошни сме пред неа. Библијата со право ја нарекува смртта „последен непријател“ (1. Коринќаните 15:26).

Тогаш, како може да имаме надеж кога ќе се соочиме со смртта? Па, библискиот стих што смртта ја нарекува последен непријател исто така ни кажува дека таа „ќе биде уништена“. Јехова Бог е посилен од смртта. Тој го докажал тоа во многу прилики. Како? Така што воскреснал некои мртви. Во Библијата се запишани девет различни прилики кога Бог ја користел својата моќ за да врати во живот некои што починале.

Во една исклучителна прилика, Јехова му дал моќ на својот Син, Исус, да го воскресне својот драг пријател Лазар кој бил мртов веќе четири дена. Исус не го сторил тоа скришно, туку јавно, пред мноштво луѓе (Јован 11:38-48, 53; 12:9, 10).

Можеби си мислиш: „Зошто биле воскреснати тие луѓе? Зарем со текот на времето не остареле и не умреле повторно?“ Да. Сепак, поради веродостојните извештаи за воскресение како што е овој, можеме да имаме повеќе од само желба повторно да ги видиме нашите најблиски кои починале; имаме причина да веруваме дека ќе биде така. Со други зборови, имаме вистинска надеж.

Исус рекол: „Јас сум воскресението и животот“ (Јован 11:25). Јехова нему ќе му даде моќ да ги врати во живот оние што почиваат во смртен сон. Исус кажал: „Доаѓа часот во кој сите оние што се во гробовите ќе го чујат [Христовиот] глас и ќе излезат“ (Јован 5:28, 29). Да, сите оние што спијат во гробовите ќе имаат можност да бидат воскреснати за живот на рајска земја.

Пророкот Исаија дал трогателна слика за воскресението: „Твоите мртви ќе оживеат. Ќе стане мртвото тело на мојот народ. Разбудете се и извикувајте, вие што живеете во правта! Зашто, вашата роса е изобилна како росата на слезот, и земјата ќе ги врати на свет немоќните мртовци“ (Исаија 26:19).

Ова ветување е многу утешно. Мртвите се на најбезбедното место, како што едно бебе е заштитено во утробата на мајката. Навистина, оние кои почиваат во гробот се совршено заштитени во неограниченото сеќавање на Семоќниот Бог (Лука 20:37, 38). Тие наскоро ќе бидат вратени во живот и ќе бидат пречекани срдечно и со радост, исто како што едно новороденче е срдечно пречекано од едно семејство полно со љубов кое со нетрпение го очекува! Значи, има надеж дури и кога се соочуваме со смртта.

Како може да ти помогне надежта

Павле зборувал многу за тоа колку е важна е надежта. Ја споредил со еден важен дел од духовната воена опрема — шлемот (1. Солуњаните 5:8). Што сакал да каже со тоа? Во библиско време, кога еден војник одел во битка, носел метален шлем, честопати врз капа од филц или кожа. Благодарение на шлемот, повеќето удари во главата кои би довеле до смртни последици биле одбиени. Која е поуката од оваа споредба? Како што шлемот ја штити главата, така и надежта го штити умот, односно способноста за размислување. Ако имаш цврста надеж во склад со Божјата намера, кога ќе се соочиш со неволји, нема да се вознемируваш или да очајуваш, туку ќе имаш внатрешен мир. На сите ни е потребен таков шлем.

Павле употребил уште една живописна споредба за да покаже како надежта е поврзана со Божјата волја. Тој запишал: „Таа надеж ни е како сигурна и цврста котва за душата“ (Евреите 6:19). Павле преживеал неколку бродоломи и добро знаел колку е важна котвата. Кога еден брод ќе го зафатело бура, морнарите ја спуштале котвата. Ако котвата цврсто се зариела во морското дно, бродот имал шанса да ја преживее бурата наместо да биде однесен кон брегот и да се разбие на карпите.

Слично на тоа, ако имаме „сигурна и цврста“ надеж во Божјите ветувања, таа надеж може да ни помогне да ги пребродиме овие бурни времиња. Јехова ветил дека наскоро човештвото нема повеќе да се соочува со војни, криминал, тага, па дури ни смрт. (Види ја рамката на страница 10.) Ако цврсто се држиме за таа надеж, тоа може да ни помогне да избегнеме катастрофа и да ни ја даде силата што ни е потребна за да живееме според Божјите мерила наместо да се препуштиме на хаотичниот и неморален дух кој преовладува во светот денес.

Во надежта што Јехова ја дава си вклучен и ти. Тој сака да живееш онака како што имал намера луѓето да живеат. Негова желба е „најразлични луѓе да се спасат“. Како? Прво, секој мора добро да ја запознае вистината (1. Тимотеј 2:4). Издавачите на ова списание те поттикнуваат подобро да се запознаеш со вистината од Божјата Реч. Надежта што Бог ќе ти ја даде е далеку подобра од која било надеж што можеш да ја најдеш во овој свет.

Со надежта од Бог нема потреба да се чувствуваш беспомошно бидејќи тој може да ти даде сила да ги постигнеш целите кои ги имаш што се во склад со неговата волја (2. Коринќаните 4:7; Филипјаните 4:13). Зарем не ти е потребна таква надеж? Затоа, ако си ја изгубил надежта, ако бараш надеж, не се откажувај. Надежта е тука, можеш да ја најдеш!

[Рамка/Слика на страница 10]

Причини за надеж

Овие библиски мисли може да ти помогнат да ја зајакнеш својата надеж:

◼ Бог ветува среќна иднина.

Во неговата Реч пишува дека целата Земја ќе стане рај во кој ќе живеат среќни и обединети луѓе (Псалм 37:11, 29; Исаија 25:8; Откровение 21:3, 4).

◼ Бог не може да лаже.

Тој ги мрази сите облици на лага. Јехова е свет, односно совршено чист, и затоа е невозможно да лаже (Изреки 6:16-19; Исаија 6:2, 3; Тит 1:2; Евреите 6:18).

◼ Бог има неограничена моќ.

Само Јехова е семоќен. Ништо не може да го спречи да ги исполни своите ветувања (2. Мојсеева 15:11; Исаија 40:25, 26).

◼ Бог сака да живееш вечно.

—(Јован 3:16; 1. Тимотеј 2:3, 4).

◼ Бог го бара доброто во нас.

Тој не се концентрира на нашите грешки и пропусти, туку ги забележува нашите добри особини и нашиот труд (Псалм 103:12-14; 130:3; Евреите 6:10). Тој се надева дека ќе постапуваме исправно и се радува кога го правиме тоа (Изреки 27:11).

◼ Бог ветува дека ќе ти помогне да ги постигнеш целите кои се во склад со неговата волја.

Неговите слуги нема потреба да се чувствуваат беспомошно. Бог великодушно ни дава свет дух, најмоќната сила што постои, за да ни помогне (Филипјаните 4:13).

◼ Надежта во Бог никогаш нема да разочара.

Бог никогаш нема да те разочара затоа што е верен и достоен за доверба (Псалм 25:3).

[Слика на страница 12]

Како што шлемот ја штити главата, така надежта го штити умот

[Слика на страница 12]

Како една котва, цврсто втемелената надеж може да ни даде стабилност

[Извор на слика]

Со љубезна дозвола на René Seindal/Su concessione del Museo Archeologico Regionale A. Salinas di Palermo

Зошто ни е потребна надеж?

ШТО ќе се случело ако Даниел, момчето болно од рак што беше спомнато во претходната статија, сѐ уште имал цврста надеж? Дали би победил во битката со ракот? Дали сѐ уште би бил жив? Дури ни најсилните застапници на идејата дека надежта придонесува за лекување веројатно не би се осудиле да тврдат такво нешто. Во тоа се крие една важна мисла. Надежта не треба да се преценува. Таа не е лек за сите болести.

Во интервју за една телевизија (CBS News), д-р Натан Черни предупредил колку е опасно да се прецени моќта на надежта кога станува збор за пациенти болни од тешка болест: „Сме имале ситуации кога сопрузите ги прекорувале своите сопруги што не медитираат доволно и не размислуваат доволно позитивно“. Д-р Черни додал: „Целиот овој правец на размислување создал илузија дека болеста може да се контролира, и кога здравствената состојба ќе се влоши, некои си мислат дека не успеале доволно добро да го контролираат туморот, а тоа воопшто не е точно“.

Вистината е дека оние кои имаат неизлечлива болест водат тешка и исцрпувачка битка. Нивните блиски сигурно не би сакале да им додадат чувство на вина на веќе тешкиот товар што го носат. Тогаш, дали треба да заклучиме дека надежта нема никаква вредност?

Воопшто не. Д-р Черни е специјалист за палијативна нега — гранка во медицината која не е насочена на лекување на самата болест и продолжување на животот на човекот, туку има за цел да им го направи животот на пациентите поубав и попријатен додека се борат со болеста. Докторите од таа област се цврсто уверени дека негата која им помага на пациентите да бидат посреќни е многу делотворна, дури и кај пациенти со тешка болест. Постојат бројни докази дека надежта придонесува за среќа — а и многу повеќе од тоа.

Вредноста на надежта

„Надежта е силна терапија“, изјавил медицинскиот новинар д-р Гифорд Џонс. Тој анализирал разни истражувања кои биле спроведени со цел да се одреди вредноста на емоционалната поддршка дадена на пациенти кои боледувале од неизлечлива болест. Според некои претпоставки, овој вид поддршка им помага на луѓето да продолжат да гледаат на животот позитивно и со надеж. Според едно истражување од 1989 година, пациентите кои добиле таква поддршка живееле подолго, иако некои понови истражувања не го потврдуваат тоа. Сепак, истражувањата потврдиле дека пациентите кои добиваат емоционална поддршка, помалку страдаат од депресија и чувствуваат помалку болка отколку оние што не добиваат.

Да разгледаме уште едно истражување кое имало за цел да испита каква улога имаат оптимизмот и песимизмот во срцевите заболувања. Една група од преку 1.300 мажи биле внимателно набљудувани за да се види дали имаат оптимистички или песимистички став кон животот. Истражувањето спроведено десет години подоцна покажало дека преку 12 отсто од тие мажи заболеле од некој вид срцево заболување. Меѓу нив, бројот на песимистите бил двојно поголем од бројот на оптимистите. Лора Кубзански, доцент по здравје и социјално однесување на Харвардската школа за јавно здравје, изјавила: „Повеќето докази за гледиштето дека позитивното размислување е добро за здравјето не се научно потврдени. Но, ова истражување ги обезбедува првите цврсти медицински докази за ова гледиште во областа на срцевите заболувања“.

Некои истражувања покажуваат дека оние што сметаат дека имаат лошо здравје, всушност, побавно се опоравуваат по некоја операција отколку оние што сметаат дека имаат добро здравје. Дури и долговечноста е поврзана со оптимизмот. Било спроведено едно истражување за тоа како позитивното и негативното гледиште за стареењето влијаат врз постарите лица. Кога стари лица биле изложени на пораки што брзо исчезнувале од екранот, кои го поврзувале процесот на стареење со зголемена мудрост и искуство, било забележано дека тие лица подоцна се движеле со поголема сила и енергија. Всушност, подобрувањето било исто како она што би се постигнало со тримесечно вежбање!

Зошто надежта, оптимизмот и позитивниот став добро влијаат врз здравјето? Научниците и докторите можеби сѐ уште немаат потполно разбирање за човечкиот ум и тело за да можат да дадат сигурни одговори. Сепак, стручњаците кои ја проучуваат оваа тематика можат да дадат претпоставки кои се темелат на одредено искуство, знаење или информации. На пример, еден професор по неврологија вели: „Добро е да се биде среќен и да се има надеж. Тоа е пријатна состојба која не предизвикува скоро никаков стрес, и телото цвета во такви услови. Тоа е уште нешто што луѓето може да си го направат за себе за да си го зачуваат здравјето“.

Оваа идеја можеби е нова за некои доктори, психолози и научници, но не е нова за оние што ја проучуваат Библијата. Пред речиси 3.000 години, мудриот цар Соломон бил поттикнат да го напише следново: „Веселото срце дејствува добро како лек, а скршениот дух ги суши коските“ (Изреки 17:22). Оваа изјава е многу урамнотежена. Овој стих не вели дека веселото срце ќе ја излечи секоја болест, туку едноставно дека „дејствува добро како лек“.

Тогаш, разумно е прашањето: Ако надежта би можела да се препише како лек, зарем има лекар што не би ја препишал? Освен тоа, надежта може да ни користи и на други полиња од животот, а не само кога е во прашање здравјето.

Како влијаат оптимизмот и песимизмот врз нашиот живот

Истражувачите откриле дека на оптимистите на многу начини им користи нивниот позитивен став. Тие постигнуваат подобри резултати на училиште, на работа, па дури и во спортски активности. На пример, било спроведено истражување меѓу еден женски атлетски тим. Тренерите дале темелна проценка на атлетските способности на жените. Во исто време, преку анкета, било проценето нивото на оптимизам кај овие атлетичарки. Резултатите покажале дека нивото на оптимизам кај жените било многу поточен показател колку ќе бидат успешни отколку проценката на нивните атлетски способности дадена од тренерите. Зошто надежта има толку силно влијание?

Со испитување на песимизмот — кој е спротивен на оптимизмот — е дојдено до многу сознанија. Во текот на 1960-тите, експерименти кои биле вршени врз животни довеле до неочекувани резултати во врска со нивното однесување, што ги водело научниците до тоа да ја измислат фразата „научена беспомошност“. Тие откриле дека и луѓето може да страдаат од еден вид на овој синдром. На пример, во едно истражување група луѓе биле изложени на непријатна бука и им било кажано дека можат да ја прекинат таа бука така што ќе притиснат одредена низа копчиња. Испитаниците успеале да ја запрат буката.

На друга група испитаници им било кажано истото, но притискањето на копчињата немало никаков резултат. Многумина од таа втора група развиле чувство на беспомошност. Во последователните истражувања, тие не сакале да преземат ништо. Биле уверени дека што и да направат, ништо нема да се смени. Но дури и во втората група, оние што биле оптимисти, не сакале да се предадат на чувството на беспомошност.

Д-р Мартин Селигман, кој помогнал во подготвувањето на некои од тие рани истражувања, бил поттикнат да се посвети на проучување на оптимизмот и песимизмот. Тој внимателно го испитувал начинот на размислување кои го покажувале луѓе што биле склони да се сметаат себеси за беспомошни. Тој заклучил дека таквото песимистичко гледиште им отежнува, па дури и ги спречува луѓето да ги вршат своите секојдневни животни активности. Селигман во кратки црти вака го опишува песимистичкиот начин на размислување и неговите последици: „По дваесет и пет години истражување уверен сум дека ако, слично на песимистите, имаме навика да веруваме дека сами сме виновни за лошите работи што ни се случуваат, дека тие постојано ќе нѐ снаоѓаат и дека ќе се одразат врз сѐ што правиме, многу од тие работи навистина ќе ни се случат отколку ако веруваме поинаку“.

Како што веќе спомнавме, таквите заклучоци за некои денес можеби се нешто ново, но тие им се познати на оние што ја проучуваат Библијата. Забележи што вели оваа изрека: „Ако се обесхрабриш во денот на неволја, ќе ослаби твојата сила“ (Изреки 24:10). Библијата јасно објаснува дека обесхрабрувањето, заедно со негативните мисли, можат да ни ја одземат силата. Што можеш да правиш за да го надминеш песимизмот и да внесеш повеќе оптимизам и надеж во твојот живот?

[Слика на страница 4, 5]

Надежта може многу да користи