A ZOOB SEBRE
1 Rao a ye n da be tẽng b sẽn boond tɩ Uuz t’a yʋʋr la a Zoob.*+ A ra yaa nin-tɩrga, n yaa burkĩna.*+ Yẽ ra zoeta Wẽnnaam, n zãagd a meng ne wẽnga.+ 2 Yẽ roga kom-dibli a yopoe la kom-pugli a tãabo. 3 A ra tara piis tus a yopoe, yʋgma tus a tã, niis tusri, la bõens* kobs-nu, n paas tʋm-tʋmdb hal wʋsgo, n da lebg nin-kãseng sẽn yɩɩd a taabã yaang nebã fãa sʋka.
4 A kom-dibli wã ned kam fãa ra tara daar n maand tigr a zakẽ.* Bãmb da boonda b tãop a tãabã tɩ b wa naag-b n dɩ la b yũ. 5 B sã n da maan tig n gilg n soge, a Zoob tʋmdame tɩ b tɩ bool-b tɩ b wa t’a yɩlg-ba. Dẽ, a yikda yibeoog pĩnda, n maan maand sẽn yõogd bugum+ b ned kam fãa yĩnga. Bala a Zoob ra yetame yaa: “Tõe tɩ mam kambã beegame, n tʋʋs Wẽnnaam b sũurẽ.” Yaa woto la a Zoob ra maand wakat fãa.+
6 La daar wa n taame tɩ Wẽnnaam kom-dibli wã*+ kẽ n yals a Zeova taoore,+ la a Sʋɩtãan+ me wa n kẽ n yalsa b sʋka.+
7 Dẽ, a Zeova soka a Sʋɩtãan yaa: “Fo yii yɛ?” T’a Sʋɩtãan leok a Zeova: “M da saad n gilgda tẽngã zugu.”+ 8 T’a Zeova sok-a yaa: “Fo gũus n gesa mam tʋm-tʋmd a Zoob bɩ? Ned pa be tẽngã zug n yaa wa yẽ ye. A yaa nin-tɩrga, n yaa burkĩna.*+ A zoeta Wẽnnaam, n zãagd a meng ne wẽnga.” 9 Rẽ la a Sʋɩtãan yeel a Zeova yaa: “Yaa zaalem la a Zoob sẽn zoet Wẽnnaamã la?+ 10 Yãmb pa wẽ yãgr n gũbg yẽ+ ne a zakã la a sẽn so wã fãa la? Yãmb ninga a nusã tʋʋm barka,+ t’a rũmsã fɩɩg n pid tẽngã. 11 Dẽ wã, bɩ y tẽeg y nug n sɩɩs a sẽn so wã fãa n ges t’a na tʋʋs yãmb y nifẽ!” 12 Rẽ la a Zeova yeel a Sʋɩtãan yaa: “Ade! Bũmb nins fãa a sẽn so wã bee fo nugẽ. La sẽn be bala, ra sɩɩs a mengã ye!” Woto, a Sʋɩtãan yii a Zeova taoor n looge.+
13 Daar a yembre, a Zoob kom-dibli wã ne a kom-pugli wã sẽn wa n be b kẽemã yir n dɩtẽ la b yũud divẽ,+ 14 a Zoob tʋm-tʋmd n wa n yeel a Zoob yaa: “Niisã ra koodame, tɩ bõensã wãbd yamd b sɛɛgẽ, 15 la Sabe-rãmbã wa n zaba ne tõndo, n deeg rũmsã, la b kʋ tʋm-tʋmdbã ne sʋʋse. Yaa maam m ye bal n põse, n wa n na n togs-yã.”
16 A sẽn wa n ket n gomdã, tʋm-tʋmd a to n wa n yeel-a yaa: “Wẽnnaam bugum* n yi saasẽ n sig n dɩ piisã ne tʋm-tʋmdbã! Yaa maam m ye bal n põse, n wa n na n togs-yã.”
17 Yẽ sẽn wa n ket n gomdã, tʋm-tʋmd a to n wa n yeel-a yaa: “Kalde nebã+ weela taab sul a tãab n wa pig yʋgma wã n yõg-ba, la b kʋ tʋm-tʋmdbã ne sʋʋse. Yaa maam m ye bal n põse, n wa n na n togs-yã.”
18 Yẽ me sẽn wa n ket n gomdã, tʋm-tʋmd a to n wa n yeel-a yaa: “Yãmb kom-dibli wã ne y kom-pugli wã ra bee b kẽemã yir n dɩtẽ la b yũud divẽ. 19 La zĩig pʋgẽ, seb-kãseng n yi we-raoogẽ wã n wa fug roogã kɩrems a naasã, tɩ roogã lʋɩ n zãb kom-bɩɩsã tɩ b ki. Yaa maam m ye bal n põse, n wa n na n togs-yã.”
20 Dẽ, a Zoob yikame n pãrs a futã la a wõrs a zoobdã. Rẽ poore, a lʋɩɩ tẽng n wõgemde, 21 n yeel yaa:
“Mam yii m ma wã pʋgẽ beelle,
la yaa beell la m na n lebe.+
Yaa a Zeova n kõ,+ la a Zeova n le reege.
Bɩ a Zeova yʋʋrã kell n paam pẽgre.”
22 La bõn-kãensã fãa pʋgẽ, a Zoob pa beege, la a pa yeel me tɩ Wẽnnaam maana sẽn pa zems ye.
2 Rẽ poore, daar wa n taame tɩ Wẽnnaam kom-dibli wã*+ kẽ n yals a Zeova taoore,+ la a Sʋɩtãan me kẽe bãmb sʋka, n yals a Zeova taoore.+
2 Dẽ, a Zeova soka a Sʋɩtãan yaa: “Fo yii yɛ?” T’a Sʋɩtãan leok a Zeova: “M da saad n gilgda tẽngã zugu.”+ 3 T’a Zeova sok-a yaa: “Fo gũus n gesa mam tʋm-tʋmd a Zoob bɩ? Ned ka be tẽngã zug n yaa wa yẽ ye. A yaa nin-tɩrga, n yaa burkĩna.*+ A zoeta Wẽnnaam, n zãagd a meng ne wẽnga. A ket n yasa a burkĩndã pʋgẽ n pa vigsdẽ,+ baa fo sẽn dat tɩ mam sãam-a*+ zaalmã.” 4 La a Sʋɩtãan yeela a Zeova yaa: “Gãongo, gãong yĩnga. Ninsaal na n sak n kõo bũmb nins fãa a sẽn tarã a vɩɩmã yĩnga. 5 Dẽ wã, bɩ y tẽeg y nug n sɩɩs a kõabã ne a yĩn-nemsã n ges t’a na tʋʋs yãmb y nifẽ!”+
6 Rẽ la a Zeova yeel a Sʋɩtãan yaa: “Ade! A bee fo nugẽ. La sẽn be bala, ra yãk a yõorã* ye. 7 Woto, a Sʋɩtãan yii a Zeova taoor n tɩ lob a Zoob nod-tãoodse,*+ sẽn sɩng ne a na-sɩlpamã n tãag a zugã tẽn-sʋka. 8 La a Zoob rɩka sa-pɛɛg n zagemd a yĩngã, n zĩ tompɛglem pʋgẽ.+
9 A pagã wa n baas n yeel-a lame yaa: “Fo ket n gãda f burkĩndã kãn-kãe la? Tʋʋs Wẽnnaam la f ki!” 10 La yẽ yeel-a lame yaa: “Fo gomda wa pʋg-yalma. Yaa sẽn yaa sõma bal la d segd n deeg Wẽnnaam nengẽ la? D pa segd n sak n deeg sẽn pa sõma wã me sɩda?+ La bõn-kãensã fãa pʋgẽ, a Zoob pa beeg ne a no-bɩmsã ye.+
11 A Zoob zo-rãmb* a tãab n wʋm yel-beed nins sẽn paam-a wã, tɩ b ned kam fãa yi a tẽngẽ n wa. Yaa Teman rao a Elifaaze,+ Suwa+ rao a Bildaad+ n paas Naama rao a Sofaare.+ Bãmb zemsa taab n na n seg taab n tɩ kʋm a Zoob la b bels-a. 12 B sẽn pa yɩɩg n yã-a wã, b pa bãng-a ye. B zẽka b koees n sɩng yãbre, la b pãrs b futã, n wʋk tom n lob yĩngr tɩ sudg b zutã.+ 13 Dẽ, bãmb zĩnda tẽng ne-a rasem a yopoe, wĩntoog ne yʋngo. La b ned baa a ye pa yaag a noor n yeel-a tɩ bũmb ye. Bala b yãame t’a toogã yaa kãsenga.+
3 Yaa rẽ poor la a Zoob sɩng goama, n kãab a rogmã daar wẽnga.+ 2 A Zoob yeelame yaa:
3 “Wẽnd na sãam daar ning mam sẽn dogã,+
ne yʋng ning ned sẽn yeel tɩ b roga bi-riblã!
4 Bɩ raar-n-kãng yɩ lika.
Bɩ Wẽnnaam sẽn be yĩngrã ra tẽeg raar-n-kãng yell ye.
La bɩ vẽenem da yãg a zug ye.
5 Bɩ lik sẽn yaa bida* soog-a.
Bɩ sawadg lud-a.
La bɩ bũmb ning fãa sẽn sobgd zĩig kẽes raar-n-kãng rabeem.
6 Bɩ lik bida soog yʋn-kãnga.+
Bɩ a ra naag yʋʋmdã ray a taabã n kɩdem sũ-noog ye.
La bɩ b ra sõd-a n naag kiuug baa a yembr ray ye.
7 N-ye! Bɩ yʋn-kãng lebg kiri,
bɩ b ra wʋm sũ-noog kaasg a pʋgẽ ye.
9 Bɩ a tõd-beoog ãdsã sobge.
Bɩ a gũ wĩntoogã vẽenem n konge,
la bɩ a ra yã sõorã vẽenem ye.
10 Bala a pa pag mam ma wã pʋg kʋɩlense,+
la a pa solg toog tɩ mam nifã ra yã ye.
11 Bõe yĩng tɩ mam pa ki m dogmã sasa?
Bõe yĩng tɩ mam pa ki m sẽn wa n yit m ma pʋgẽ wã?+
12 Bõe yĩng tɩ m ma sagl maam a naoẽ?
La bõe yĩng t’a yẽsem maam?
13 Woto tɩ m da gãẽ lame tɩ bũmb pa namsd-m ye.+
Mam da na n gõe n vʋʋsda+
14 ne tẽngã rĩm-dãmba, la ne b sagendbã
sẽn da me zĩis b mens yĩng tɩ lebg rabood masã wã,
15 wall ne nanambs sẽn da tar sãnem,
tɩ b zagsã ra pid ne wanzuri wã.
16 Bõe yĩng tɩ mam pa yɩ wa pʋg sẽn sãame,
la wa kamb sẽn zɩ n yã vẽenem?
17 Beenẽ, baa nin-wẽnsã pa le maand baa fʋɩ ye.
Beenẽ, neb nins fãa sẽn ya wã vʋʋsdame.+
18 Beenẽ, sẽn da be-b bãens rotẽ wã fãa paama b mense.
Bãmb pa wʋmd sẽn modgd-a bãmb tɩ b tʋmdẽ wã koɛɛg ye.
19 Beenẽ, nin-kãsemsã ne nin-zaalsã fãa yaa a ye.+
La yamb paama a meng ne a zu-soaba.
21 Bõe yĩng tɩ b rat ne b sũur fãa n ki, tɩ kũum pa rɩkd-ba?+
Bãmb baooda kũumã n yɩɩd b sẽn tuud n baood laog sẽn solge.
22 Yaa sẽn kɩdemd-b sũ-noogo,
tɩ b sã n yã yaoog bɩ b sũur noomẽ wã.
23 Bõe yĩng tɩ Wẽnnaam bas tɩ ned sẽn menem vɩ,
ned a sẽn wẽ yãgr n gũbgi?+
25 Bala bũmb ning sẽn da kẽesd maam dabeemã n wa m zugu,
la m sẽn da zoet bũmb ningã n paam-ma.
26 Mam yam pa gãe, m pa tar bãan la vʋʋsg me ye.
Yaa toog bal n paamd maam.”
4 Rẽ la Teman rao a Elifaaz+ leok-a n yeel yaa:
2 “Ned sã n mak n na n gom ne foo, f na n tõog n maaga f yĩng n kelg-a bɩ?
Bala ãnd n tõe n sĩnd n pa gome?
3 Yaa sɩd tɩ fo zãmsa neb wʋsg bũmbu,
la f ra kengd nus sẽn ka pãnga.
4 Fo goamã ra roogda ned ning fãa sẽn dat n lʋɩ,
la f ra kengd neb nins rũm sẽn gõdã raoodo.
5 La masã, taa foo tɩ f pa mi f sẽn maandg ye.*
Paama foom tɩ f koms raood zãnga.
6 Fo wẽn-zoeerã pa kɩt tɩ f pɛlg yaa kãn-kãe la?
Fo burkĩndã+ pa kɩt tɩ f tẽed manegre?
7 M bõos tɩ f tẽege: Ned sẽn pa tar taal zoe n kiime t’a wakat pa ta sɩda?
Dabʋr la b zoe n sãam nin-tɩrse?
8 Mam sẽn yã yaa tɩ neb nins sẽn kood* wẽngã na n kẽeba wẽnga,
la neb nins sẽn bʋt yɛlã na n kẽeba rẽ.
9 Wẽnnaam fʋʋsd-b lame tɩ b menem,
la a sũ-puugrã kʋʋd-b lame.
10 Gɩgemd kelemdame, tɩ gɩgem-poll gõgendẽ,
la baa gɩgma sẽn tar pãng yẽn kaoome.
11 Gɩgemd kiida kom a sẽn pa paam bũmb n yõk yĩnga,
la gɩgemd kamb sãeega taaba.
12 B soos n togsa maam gomde,
la a walengã rãamd lʋɩɩ m tʋbrẽ.
13 Ne yʋngo, mam paama vẽnegr tɩ m tagsa wã namsd-ma.
Rẽ tɩ nebã gõee tamm.
14 Mam rigimda hal wʋsgo,
tɩ rabeem pid m kõabã.
15 Bũmb* n pɩʋʋg mam nengã taoore,
tɩ m yĩn-kõabnengã yiki.
16 A yalsame,
la m pa bãng a sẽn wõnd a soab ye.
Mam nifã ra nee sulunsuku.
Yɩɩ sɩɩ, la rẽ poore m wʋma koɛɛg sẽn yeele:
17 ‘Ninsaal sẽn yaa kiid tɩrlem tõe n yɩɩg Wẽnnaam?
Ninsaal tõe n yɩɩ yɩlemd n yɩɩg a Naandã sɩda?’
18 Gese! A pa kɩs a tʋm-tʋmdbã sɩd ye.
A nifẽ a malɛgsã* yaa koangdba.
20 B bedsd-b-la fasɩ yibeoog n tãag zaabre.
B kiida wakat fãa yĩng tɩ ned baa a ye toog kae ye.
21 Bãmb pa wa fu-roog wĩir b sẽn tak n fãsg sɩda?
Bãmb kiidame n pa paam yam ye.
5 “M kotame tɩ f bool n gese! Ãnd n leokd foo?
Sẽn yaa-b sõamyã* sʋka, bʋg nengẽ la f na n kos sõngre?
2 Sũ-toog n na n kʋ yalma,
la sũ-kiir n na n kʋ yam sẽn pa sek a soaba.
3 Mam yãa yalem sẽn kɩɩd yẽga,
la zĩig pʋgẽ, b kãaba a yirã wẽnga.
4 Yell n yɛgd a kom-dibli wã.
B namsd-b-la tẽngã rignoorẽ,+ tɩ ned pa fãagd-b ye.
5 Kom sẽn tar a soab rɩta yalem sẽn kẽebde.
A yãkda rẽ baa gõosã sʋka.
La b ninga yẽ ne a kambã paoong bẽdgo.
6 Bõn-wẽns pa bund n yit tomẽ ye.
Yel-beed me pa yit tẽn-gãongã pʋgẽ ye.
7 Ninsaal roga yel-beed yĩnga,
wa bug-pãrs sẽn yɩgd to-to wã.
8 Sã n da yaa maam, m da na n kosa Wẽnnaam sõngre.
M da na n togsa Wẽnnaam m yellã,
9 Soab ning sẽn maand bõn-kãsems tɩ ned pa tõe n wʋm b võorã,
sẽn maand-a yel-soalem ka tɛkã.
10 Yẽ kɩtdame tɩ saagã niid tẽngã zugu,
la a kɩtdẽ tɩ pʋtã paamd koom.
11 Yẽ zẽkda naong rãmba,
la a zẽkd sũ-sãoong rãmb tɩ b paamd fãagre.
12 A sãamda sɩlem dãmbã magbo,
tɩ b nusã tʋʋmd da yãk neng ye.
13 Yẽ yõkda yam dãmbã b mens sɩlmã pʋgẽ,+
tɩ sɩlem dãmbã magb pa tõogdẽ ye.
14 Bãmb segda lik wĩndga,
la b babend wĩnto-sʋk wa yʋngo.
15 Yẽ fãagda naong soab t’a põs b noorã sʋʋga.
Yẽ fãagd-a-la pãng soab nugẽ,
16 tɩ naong soab tõe n tẽ manegre,
la nin-wẽnsã muma b noore.
17 Ade! Wẽnnaam sẽn demsd a soab tara sũ-noogo.
Rẽ wã, ra zãgs Sẽn-tõe-a-fãa wã kiblg ye.
18 Bala yẽ wata ne toogo, la a sẽbd sãmpogre.
Yẽ pãbdame n wã, la a tɩpda ne a meng nugu.
19 Yẽ na n fãaga foom ne yel-beed a yoobe,
la baa yel-beed a yopoe soabã pa na n maan-f bũmb ye.
20 Kom wakate, a na n fãaga foom ne kũum,
la a fãag foom zabr wakat tɩ f põs sʋʋg pãnga.
21 Yẽ na n fãaga foo ne zɩlemd sãbsga,+
la yel-beed wakate, fo pa na n zoe rabeem ye.
22 Fo na n laa sãoong la kom,
la f kõn zoe tẽngã we-rũms ye.
23 Weoogã kug pa na n maan-f wẽng ye.*
La we-rũmsã na n vɩɩmda bãan ne foo.
24 Fo na n bãngame tɩ f fu-roogã tara bãane,
la f sã n ges f rũmsã wãbnegã zĩigẽ me, fo na n mikame tɩ f rũng baa a yembr pa menem ye.
25 Fo na n paama kamb wʋsgo,
la f yagensã na n yɩɩ wʋsg wa tẽngã moodo.
26 Fo sã n wa sigd yaoogẽ, f na n ket n tara pãng
wa ka-gĩn b sẽn tigs kẽebg wakate.
27 Ade! Tõnd vaeesa rẽ fãa n mik tɩ yaa woto.
Bɩ f kelg la f sak n deege.”
6 Rẽ la a Zoob leok n yeel yaa:
2 “M nongẽ-la b sã n da tõe n mak mam toogã zɩslem,+
n naag-a ne yel-beed ning sẽn paam maamã n dogl makdg zugu!
3 Bala masã, b zɩslmã yɩɩda mogrã noor bĩisrã.
Yaa rẽ n kɩt tɩ m gomd n pa tagsdẽ wã.+
4 Bala Sẽn-tõe-a-fãa wã pɛɛm kõsa maam,
la mam yũuda peem-kãens zẽnem.+
Wẽnnaam zabda ne maam hal tɩ rabeem wʋsg tar-ma.
5 We-bõang+ na tar yamd la a kʋmdẽ?
Bɩ we-naaf na tar yamd la a muundẽ?
6 Rɩ-sãbsg rɩtame n pa ning yamsem sɩda?
Gell ko-pɛɛlg sẽn yaa saalgã tara noosem sɩda?
7 Mam tõdgame tɩ m kõn sɩɩs bõn-kãensã ye.
B yaa wa bũmb sẽn sãamd mam dɩɩbẽ.
8 Bɩ m sẽn kot bũmb ningã yɩ,
la bɩ Wẽnnaam kõ maam bũmb ning m sẽn tʋllã.
9 Bɩ Wẽnnaam sak n beds maam,
la bɩ a tẽeg a nug n baas-ma!+
10 Bala rẽ pʋd n na n belsa maam,
la mam na n kɩdma sũ-noog baa m toogã sẽn pa boogdã.
Bala mam pa kɩɩs Sõng soabã goam ye.+
11 Mam tara pãng n tõe n kell n gũ bɩ?+
Mam baasg na n yɩɩ wãna, tɩ sek m na kell n vɩɩmde?
12 Mam pãngã zema pĩig kugr la?
Bɩ mam yĩngã yaa zũudu?
13 Bũmb ning fãa sẽn tõe n sõng maamã sẽn zãag ne-ma,
m le tara m sẽn tõe n maan n sõng m meng bɩ?
15 Mam saam-biisã zãmba maam+ wa sa-lamd sẽn boog n lebg kʋɩlga,
n wa baas n kʋɩ wã.
16 Galaasã sobg-b lame,
la sa-lamdã sẽn boogã solga bãmb pʋsẽ.
17 La bãmb koomã wat n saame tɩ b meneme.
Tʋʋlg wẽnde, b kʋɩtame.
18 Bãmb bʋdgdame.
B zoet n teesa we-rasempʋɩɩgẽ wã n meneme.
20 La yãnd tar-b-la b saagrã sẽn pa pidsã yĩnga.
Bãmb taa hal be, la b sũur sãamame.
22 Mam kosa yãmb bũmbu,
bɩ m kos-y lame tɩ y yãk kũun y paoongã pʋgẽ n kõ-m sɩda?
23 Mam kos-y lame tɩ y fãag-m bɛ nugẽ,
bɩ m kosame tɩ y fãag-m neb sẽn weoogd maam nugẽ sɩda?
24 Togs-y maam m sẽn maan bũmb ningã, tɩ m na sĩndi.+
Sõng-y maam tɩ m bãng m kongrã.
25 Pʋ-peelem goam pa zabd ye.+
La yãmb sẽn ningd maam taalã yõod yaa bõe?+
26 Yãmb baood n na n ninga maam taale,
m goamã sẽn yaa sũ-sãang soab goam+ sobg sẽn dɩkdã yĩng la?
28 Masã, wẽnemd-y n ges-y maam,
bala mam pa na n yag ziri yãmb taoor ye.
29 M kotame tɩ y lebg n tags n gese. Ra n ning-y maam taal zaalem ye.
N-ye, lebg-y n tags-y n ges-y-yã. Bala mam ket n yasa m tɩrlmã pʋgẽ.
30 Mam noorã gomda ziri la?
Maam n wa n pa tõe n bãng bũmb sẽn yaa kɛgre?
7 “Tẽng zug ka, ninsaal sẽn yaa kiidã vɩɩm pa wa ned sẽn tʋmd tʋʋm-wɛgla,
t’a rayã fãa yaa wa ned b sẽn dɩk tʋʋm ray sɩda?+
2 Yẽ yaa wa yamb sẽn baood maasem ne a sũur fãa,
la wa ned b sẽn dɩk tʋʋm sẽn gẽegd a yaoodo.+
3 Woto, mam pʋɩɩrã yaa kiis wʋsg fare,
la mam yaoodã yaa yʋnd sẽn pid ne naongo.+
4 Mam sã n gãande, mam sokda m meng wakat bʋg la m na n yiki.+
La beoogã sẽn kaoosd vẽegrã, mam leebdame n tãag sãoor pukri.*
7 Tẽeg-y tɩ mam vɩɩmã yaa wa sobgo,+
la tɩ m ninã pa na n tol n le yã sũ-noog ye.
8 Nif ning sẽn ne maam masã wã pa na n le yã-m ye.
Yãmb ninã na n gẽesa maam, la rẽ tɩ m loogame.+
11 Woto yĩnga, mam pa na n sĩnd ye.
Mam na n goma m sũ-toogã pʋgẽ.
Mam na n yẽgma m sũ-sãangã sẽn yaa kãsengã pʋgẽ!+
12 Maam la mogrã bɩ, bɩ mogrã bõn-bãnd
tɩ y na n kɩt tɩ b gũ-ma?
13 Mam sã n yeel tɩ m gãagã na n belsa maam,
la t’a na n sõngame tɩ m toogã booge,
14 yãmb yɛɛsda maam ne zãmsdo,
la y kẽesd-m dabeem ne vẽnegr toor-toore,
15 hal tɩ m getẽ tɩ b sẽn sãrd maam n são,
16 Mam kisa m vɩɩmã.+ M pa rat n le vɩɩmd ye.
Bas-y maam sɩɩ, bala m rayã yaa wa vʋʋsem.+
17 Ninsaal sẽn yaa kiidã yaa bõe t’a yell pak yãmba,
tɩ y na n ges a yelle?+
18 Bõe yĩng tɩ y gũusd-a yibeoog fãa
la y makd-a wakat buud fãa?+
19 Y pa na n wẽnemd
n bas-m tɩ m yaa n paam n vel m kolkoodã?+
20 Mam sã n beegame, maanda yãmb a Soab ning sẽn gũusd ãdem-biisã bõe?+
Bõe yĩng tɩ mam lebg a soab ning y sẽn tãood ne y pɛɛmã?
Mam lebga zɩɩb ne yãmb la?
21 Bõe yĩng tɩ y pa kõt-m sugr m beegrã yĩnga,
la y pa basd m kongrã taale?
Bala ka la bilfu, mam na n gãanda tomẽ.+
Yãmb na n baoo maam, la rẽ tɩ mam loogame.”
8 Suwa+ rao a Bildaad+ leokame n yeel yaa:
2 “Fo na n kell n goma woto n tãag dabʋre?+
Fo noorã goam yaa wa sob-kãseng bala!
3 Wẽnnaam na n bʋʋ bʋʋd kɛgr sɩda?
Bɩ Sẽn-tõe-a-fãa wã na maan sẽn pa tɩrga?
4 Fo kambã sã n beeg-a lame,
a basame tɩ b paam sɩbgr b kɩɩsgã yĩnga.*
5 La fo sã n da wẽnemd n bao Wẽnnaam+
la f yõk Sẽn-tõe-a-fãa wã sɛɛga,
6 fo sã n sɩd da yaa yɩlemd la tɩrga,+
a ra na n gesa f yelle,*
n kɩt tɩ f yɩ wa f sẽn da yaa to-to wã.
7 La baa fo sɩngrã sẽn yɩ bilfã,
fo baasgã na n yɩɩ kãsenga.+
8 M kotame tɩ f sok zãmaan ning sẽn loogã,
la f maag f yĩng n ges bũmb nins b ba-rãmbã sẽn bãngã.+
9 Bala tõnd doga zaamẽ nand n pa mi baa fʋɩ.
Tõnd rayã tẽngã zug yaa wa sulunsuku.
10 Bãmb kõn wilg foo
la b togs foo b sẽn mi sɩda?*
11 Rudum tõe n tak woglem tɩ pa bãoogẽ sɩda?
Tãnwĩig tõe n tak woglem tɩ koom kae sɩda?
12 A sẽn wat n ket n yaa puud tɩ b nan pa yãk-a,
a na n denga mood a taabã fãa n kʋɩ.
13 Neb nins fãa sẽn yĩmd Wẽnnaam yellã baasg* yaa woto.
Bala wẽn-zɩt* na n sãamame.
14 Bãmb sẽn kɩs bũmb ning sɩdã yaa zaalem,
la b sẽn teeg bũmb ningã yaa wa sʋlg roogo, n ka pãng ye.
15 A na n della a roogã, la pa na n yals ye.
A na n baoome n na n gãd-a, la a pa na n kaoos ye.
16 Yẽ yaa wa tɩ-maasr sẽn be wĩntoogẽ,
la a tobendã na n yɛdga zẽedã zĩigẽ.+
17 A yẽgã na n kẽe taab kug-rʋrẽ.
A baooda roog kugã sʋka.*
18 La b sã n wa võog-a a zĩigẽ wã,
zĩ-kãng na n daag-a lame n base, n yeel-a yaa: ‘Mam zɩ n yã-f ye.’+
19 N-ye, woto la a na n meneme.+
Dẽ, a taab na n yii tomẽ wã.
20 Hakɩɩka, Wẽnnaam pa na n daag neb nins sẽn yas b burkĩndã pʋgẽ wã* n bas ye.
A pa na n teel nin-wẽns* me ye.
21 Bala a na n leb n pidsa fo noorã ne laado,
la f no-bɩmsã ne sũ-noog kaasgo.
22 B na n yeelga sẽn kis-b foo wã yãnde,
la nin-wẽnsã fu-rot pa na n le zĩnd ye.”
9 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Yaa sɩd tɩ mam miime tɩ yaa woto.
La ninsaal sẽn yaa kiidã sã n tar yell ne Wẽnnaam, a yɩta wãn n paam bʋʋm?+
3 Ned sã n dat n wẽ no-koɛɛm ne Wẽnnaam,*+
a sogsg tusri, nin-kãng soab pa tõe n leok baa a yembr ye.
4 Yẽ tara yam wʋsgo, n le yaa pãn-kãseng soaba.+
Ãnd n tõe n kɩɩs-a n pa paam yelle?+
5 Yẽ sersda* tãens tɩ ned pa miẽ ye.
A lubd-b-la a sũ-puugrã pʋgẽ.
6 Yẽ rigimdeda tẽngã a zĩigẽ wã
t’a lugsã miimi.+
7 A kõta wĩntoogã noor t’a ra yãge,
la a lut ãdsã vẽenem.+
8 Yẽ yɛdgda sa-gãnã a toore,+
la a kẽnd mogrã ko-pɛmã sẽn zẽkd wʋsgã zugu.+
9 Yẽ n maan As ne Kesill la Kima ãd-sulã,*+
la ãd-sul nins sẽn be sa-gãnã goabgã me.
10 A maanda bõn-kãsems ned sẽn pa tõe n wʋm b võore,+
yel-soalem ka tɛka.+
11 Yẽ pɩʋʋgda mam sɛɛgẽ, la m pa tõe n yã-a ye.
A pɩʋʋgda mam taoore, la m pa bãngd-a ye.
12 A sã n fãag bũmbu, ãnd n tõe n gɩdg-a?
Ãnd n tõe n sok-a tɩ bõe la a sẽn maandã?+
13 Wẽnnaam pa na n sik a sũurã sẽn puugã ye.+
14 Dẽ wã, mam sã n na n leok-a,
rẽnda m maag m yĩng n tũus m gom-biisã n wẽ no-koeemd ne-a.
15 Baa mam sã n da tar bʋʋm, mam pa na n leok-a ye.+
M sẽn tõe yaa m yõk m bʋ-kaoodã* sɛɛga, t’a zoe m nimbãanega.
16 Mam sã n kelem n bool-a, a na n leoka maam bɩ?
M pa tẽed a na n kelga mam koɛɛgã ye.
17 Bala yẽ sãamda maam ne sob-kãsenga,
la a paasd mam sãmpoagã zaalem yĩnga.+
18 Yẽ pa basd tɩ m vʋʋsem lebg n wa ye.
A paasda maam yel-toodo.
19 Sã n yaa pãng yelle, a pãngã ka to ye.+
Sã n yaa tɩrlem yelle, a yetame: ‘Ãnda n tõe n ning maam taale?’*
20 Mam sã n da tar bʋʋm, mam noorã na n ninga maam taale.
La baa m sã n kell n pa m burkĩndã pʋgẽ,* a na n monga maam bʋʋm.
22 Fãa yaa yembre. Rẽ n so tɩ mam yetẽ yaa:
‘Wẽnnaam sãamda ka-taal soab* ne nin-wẽng fãa.’
23 Sa-kẽeng sã n tiig n wa ne kũum,
a na n laa ka-taal dãmbã b toogã pʋgẽ.
Sã n pa yẽ, yaa ãnd soaba?
25 Masã, mam rayã loogda tao-tao n yɩɩd ned sẽn zoete.+
Bãmb zoet n loogdame n pa tol n yãt bõn-sõng ye.
26 Bãmb salgda wa tãnwĩig koom-kogendo,
la wa sɩls sẽn fõod n na n dɩk bũmbu.
27 Mam sã n yeel tɩ m na n basa m sũ-to-goamã
la m bas m nen-gãnengã n noog m sũuri,
28 mam na n ket n zoeta rabeem m toodã fãa yĩnga,+
la m miime tɩ y pa na n ges tɩ m pa tar taal ye.
29 Mam na n paama taale.
Woto wã, bõe tɩ m na n nams m meng zaalem?+
30 Mam sã n so sa-lamd sẽn boogd koom pʋgẽ,
la m pɛgs m nusã ne zẽem,+
31 yãmb na n losa maam bok sẽn yaa bɛgd pʋgẽ,
hal tɩ m futã meng kisg-ma.
32 Yẽ pa ninsaal wa maam tɩ m tõe n leok-a,
la tɩ d tõe n bool taab bʋʋd ye.+
33 Ned pa be sẽn na n welg tõnd yellã ye.
Ned sẽn na n yɩ d bʋ-kaood* kae ye.
34 A sã n da na n basa mam pãbre,
la a ra kẽes-m dabeem,+
35 dẽ, mam na n goma ne-a n pa zoe rabeem ye.
Bala mam pa minim n gomd n yɛɛsdẽ ye.
Mam pa na n bas m yẽgengã ye.
Mam na n goma m toogã sẽn yaa kãsengã pʋgẽ!
2 Mam na n yeela Wẽnnaam yaa: ‘Da n ning-y maam taal ye.
Togs-y maam y sẽn zabd ne-mã võore.
3 Yãmb sã n maan ninsaal pãnga, nafd-y lame bɩ?
Yãmb na n kisga y nus tʋʋmde,+
n yaool n ningd nin-wẽnsã magb barka?
4 Yãmb tara ninsaal nin bɩ,
bɩ y geta wa ninsaal sẽn yaa kiidã?
5 Yãmb rayã yaa wa kiidbã rayã bɩ,
bɩ y yʋʋmã yaa wa ninsaal yʋʋma,+
6 tɩ y baood n na n bãng m kongre,
la y ket n baood m yel-wẽndã?+
8 Yãmb meng nug n yag maam la a maan-ma.+
La masã, yãmb dat n sãama maam la?
11 Yãmb yeelga maam ne yĩn-gãong la nemse,
la y wʋg-m ne kõab la gĩina.+
13 La yãmb da sɩfa y sũurẽ n na n maan bõn-kãensã.*
Mam miime tɩ bõn-kãensã yita yãmb nengẽ.
14 Mam sã n maana yel-wẽnde, yãmb da na n yãa rẽ,+
la y ra pa na n bas maam taal m beegrã yĩng ye.
15 Mam sã n tara taale, toog na wʋm maam!
16 Mam sã n zẽk m zugu, yãmb tãoosda maam wa gɩgemd sẽn digd bũmbu,+
la y le tar y pãngã n maand maam wẽnga.
17 Yãmb wata ne kaset rãmb a taab tɩ b taalgd maam,
la y maneg n puugd y sũur ne-ma,
tɩ toog woo toog paamd maam.
18 Rẽ wã, bõe yĩng tɩ y yiis maam m ma wã pʋgẽ?+
Mam da tog n kiime, tɩ nif pa yã-m ye.
19 Ra na n yɩɩ wa m zɩ n zĩnd ye.
B ra na n yiis-m-la m ma wã pʋgẽ n kell n sãag yaoogẽ.’
20 Mam rayã sõor pa paood sɩda?+ A bas maam sɩɩ.
Bɩ a wẽnemd a neng n bas-m gesgo, tɩ m paam yolsg bilf*+
21 nand tɩ m looge, la m kõn lebg n wa ye.+
Yaa tẽng ning sẽn yaa lik bida wã* pʋgẽ,+
22 tẽng ning sẽn yaa lik tuutaa,
tẽng ning sẽn yaa lik bida la zũnd-zãnde,
tɩ vẽenemã meng yaa wa likã.”
11 Naama rao a Sofaar+ leokame n yeel yaa:
2 “Gom-kãensã fãa na n paa woto n pa paam leokr bɩ,
bɩ yaa goam wʋsg n kɩtd tɩ ned paam bʋʋm?*
3 Fo gom-vɩɩdã tõe n kɩtame tɩ nebã sĩnd la?
Ned kõn zab foom f goamã sẽn paoogd nebã yĩnga?+
5 La Wẽnnaam sã n da na n gome,
n yaag a noor ne-fo,+
6 a ra na n wilg-f-la yam yel-solgdse,
bala bũmb wʋsg n be f sẽn tõe n bãng yam wɛɛngẽ.
Dẽ, fo na n bãngame tɩ Wẽnnaam basda f kongr kẽer taale.
7 Fo tõe n bãnga Wẽnnaam yel-zulumsã bɩ,
bɩ f tõe n bãnga bũmb fãa Sẽn-tõe-a-fãa wã zugu?*
8 Yam zẽkame n yɩɩd saasã. Bõe la fo tõe n maane?
A zulmame n yɩɩd Yaoogã.* Bõe la fo tõe n bãnge?
9 A woglem yɩɩda tẽngã,
t’a yalmã yɩɩd mogrã.
10 Wẽnnaam sã n loogdẽ n yõk ned n tall n kẽng bʋʋdo,
ãnd n tõe n gɩdg-a?
11 Bala ninsaalb sã n yaa zãmb dãmba, a miime.
A sã n yã wẽnga, a kõn bãng sɩda?
12 Yaa we-bõang sã n wa rog ninsaal* daar bal
la zu-wan-vɩʋʋg na n wʋm bũmb võore.
13 Bɩ f maneg f sũurã
la f tẽeg f nus n tees Wẽnnaam.
14 Fo nugã sã n maand wẽng bɩ f zãag ne-a,
la f ra bas tɩ kɛgr zĩnd fo fu-rotẽ wã ye.
15 Rẽ la f na n tõog n zẽk f neng yĩngr tɩ yell kae ye.
Fo na n tõog n yalsa kãn-kãe, n pa zoet rabeem ye.
16 Dẽ, fo na n yĩma f toogã.
Fo na n yĩma a yell wa koom sẽn zoe n loog kʋɩlgẽ.
17 Fo vɩɩmã vẽenem na n yãgame n yɩɩg wĩnto-sʋk vẽenem.
La baa a likã na n yɩɩ wa yibeoogo.
18 Fo pɛlg na n yɩɩ kãn-kãe tɩ bala saagr beeme,
la fo na n gesa bũmb nins fãa sẽn gũbg foo wã, n gãand bãane.
19 Fo na n gãandame tɩ ned kae n kẽesd foo rabeem ye.
Neb wʋsg na n baoo fo lohorem.
20 La nin-wẽnsã nin na n menemame.
Bãmb pa na n paam zĩig n zoe n põs ye.
12 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Hakɩɩka, yãmb la bãngdba,
la yãmb sã n ki, yam sa-yã!
3 La ma-me tara bãngre.
Yãmb pa yɩɩd maam ye.
Ãnda n pa mi bõn-kãensã?
Nin-tɩrg la ned sẽn pa tar taal lebga ned b sẽn laade.
5 Ned sẽn pa tar yell yetame tɩ yel-beed pa na n tol n paam-a,
n tagsdẽ tɩ yaa neb nins sẽn zoe n tar zu-loeesã* bal la paamda.
6 Fãadbã zĩi b fu-rotã pʋsẽ ne laafɩ,+
tɩ neb nins sẽn baood Wẽnnaam noorã zĩ bãane.+
Yaa neb nins sẽn zãad b wẽnnaamã b nusẽ wã.
7 La m kotame tɩ f sok rũmsã tɩ f na paam bãngre,
la f sok liuuli wã sẽn yɩgd yĩngrã tɩ b na togs-fo.
8 Pa rẽ bɩ f maag f yĩng n ges* tẽngã bõn-naandsã tɩ f na paam bãngre,
la f sok mogrã zĩmã tɩ b na wilg-fu.
9 Bãmb fãa sʋka, ãnd n pa mi
tɩ yaa a Zeova nug n maan rẽ?
12 Yam pa be ne nin-kẽembã,+
la pa kʋʋlem n wat ne bãngr sɩda?
14 Yẽ sã n siig bũmbu, pa le tõe n me ye.+
A sẽn pag bũmb ningã, ned pa tõe n pak ye.
16 Pãng ne yam-vẽenem bee yẽ nengẽ.+
Yẽ n so ned ning sẽn menemde, la sẽn menesd-a a taabã.
17 Yẽ kɩtdame tɩ sagendb kẽnd na-zaala,
la a kɩtdẽ tɩ bʋ-kaoodb gãeemdẽ.+
18 A logsda neb nins rĩm-dãmb sẽn sẽbe,+
la a sẽbd b seesã ne sẽbdse.
19 Yẽ kɩtdame tɩ maan-kʋʋdb kẽnd na-zaala,+
la a sikd neb nins naam sẽn vigl kãn-kãe wã b naamẽ.+
20 A kɩtdame tɩ sagendb nins nebã sẽn kɩs sɩdã muki,
la a foogd nin-kẽembã* yam.
21 Wẽnnaam ningda nin-kãsemsã yãnde,+
la a komsd pãens rãmbã pãnga.*
22 A pukda lik pʋgẽ yel-zulumsi,+
la a kɩtdẽ tɩ vẽenem yãgd lik bida pʋgẽ.
23 Yẽ kɩtdame tɩ tẽnsã paam pãnga, n na n sãam-ba.
A yalgda tẽnsã, n na n tall-b n kẽng yembdo.
13 “N-ye, mam nif yãa bõn-kãng fãa.
Mam tʋbr wʋma rẽ la m bãnga a võore.
2 Yãmb sẽn mi bũmb ningã, ma-me miime.
Yãmb pa yɩɩd maam ye.
3 Sã n yaa ne maam, mam nongẽ lame n gom ne Sẽn-tõe-a-fãa wã menga.
Mam tʋll n wilga m yellã Wẽnnaam taoore.+
4 La yãmb bonda maam ne zɩlem-beedo.
Yãmb fãa yaa tɩpdb sẽn ka yõodo.+
5 Yãmb sã n da tõe n mum y noyã,
na n wilgame tɩ y tara yam.+
6 M kotame tɩ y kelg m yellã.
Maag-y y yĩng n kelg m bʋʋmã.
7 Yãmb na n togsa goam sẽn pa zems Wẽnnaam yʋʋr yĩnga,
la y gom zãmb goam a yĩnga?
8 Yãmb na n zĩnda a poorẽ bɩ?
Yãmb na n mak n gom n sõnga Wẽnnaam bɩ?
9 Wẽnnaam sã n na n fees yãmba, na n yɩɩ sõma ne-y sɩda?+
Yãmb na n belga Wẽnnaam wa y sẽn belgd ninsaal sẽn yaa kiidã bɩ?
10 Yãmb sã n soos n na n maan zãmbo,
hakɩɩka, a na n zaba yãmba.+
11 A ziirã kõn yɛɛs yãmba,
la a rabeem kõn yõk yãmb sɩda?
12 Yãmb yam goamã yaa yel-bũn sẽn ka yõodo.*
Yãmb bʋʋmã ka võor wa zab-teed sẽn maan ne yagdo.
13 Sĩnd-y mam taoor tɩ m gome,
tɩ sẽn na n yɩ a soab bɩ yɩ!
14 Bõe tɩ m baood yelle,*
la m zãad m vɩɩmã m nusẽ?
15 Baa yẽ sã n na n kʋ maam, m na n baas n gũume.+
Mam na n goma a taoor n wilg tɩ m tara bʋʋm.
17 Maag-y y yĩng n kelg m goamã.
Kelg-y m sẽn na n togsã.
18 Ade! Mam segla m meng n na n tall m yellã n kẽng bʋʋdo.
Mam miime tɩ m tara bʋʋm.
19 Ãnd soab n tõe n ning maam taale?
Mam sã n da sĩndẽ, m da na n kiime!*
20 Wẽnnaam, kõ-y maam bũmb a yiib bala,
tɩ m da solg m meng yãmb taoor ye:
21 Rok-y y nugã sẽn zɩsã mam zug n zãag ne-ma,
la y ra ket n kẽesd maam dabeem ye.+
22 Bool-y tɩ m na leoke,
wall y bas tɩ m gom tɩ yãmb leok-ma.
23 Mam kongrã la m yel-wẽnã la bʋse?
Wilg-y maam m kongrã la m yel-wẽndã.
25 Yãmb na bao n kẽes vãoog sobg sẽn dɩkd rabeem,
bɩ y na rig mo-koeemse?
26 Bala yãmb ket n gʋlsda gom-toos n na n ning maam taale.
La yãmb kɩtame tɩ m yaood m yãadmẽ wakat yel-wẽnã.
27 Yãmb balga mam naoã,
n gũusd mam soayã fãa,
la y pʋgd n dẽegd mam na-vũk fãa.
4 Ãnd n tõe tɩ ned sẽn yaa yɩlemd yi ned sẽn yaa rẽgd pʋgẽ?+
Ned baa a ye!
6 Wẽnemd-y y neng n bas a gesg t’a paam n vʋʋse,
hal t’a baas a raarã wa ned b sẽn dɩk tʋʋma.+
7 Bala baa tɩɩg meng tara saagre.
B sã n kɛɛg-a, a na n le tobame,
t’a wil-bõonegã ket n bɩtẽ.
8 A yẽgã sã n kʋʋl tẽngã pʋgẽ,
t’a viukã ki tomã pʋgẽ,
9 a sã n paam koom bilf bala, a na n tobame,
n tão wil wa tɩ-polle.
10 La ninsaal kiidame, n gãe n pa tõe n maan bũmb ye.
Ninsaal sã n ki, a bee yɛ?+
11 Mogrã koom menemdame,
la kʋɩlg koom zoet n loogdame n kʋɩtẽ.
12 Ninsaal me gãandedame n pa yik ye.+
Saasã sã n beẽ fãa, bãmb pa na n nek ye.
B pa na n yik b gõeemẽ wã me ye.+
13 Mam nongẽ-la yãmb sẽn da na n solg-m Yaoogẽ* wã,+
n solg-m hal tɩ y sũ-puugrã sa,
la tɩ y yãk wakat n kõ-ma, t’a sã n ta bɩ y tẽeg-m yelle!+
14 Ninsaal sã n ki, a tõe n le vɩɩmdame bɩ?+
Mam na n gũu wakat ning b sẽn yãk n kõ maamã fãa sasa,
n tãag m yolsgã.+
15 Y na n boolame, la mam na n leoka yãmba.+
Yãmb na n yãgdame n dat n yã y nusã tʋʋmde.
16 La nananda, yãmb sõta mam nao-yakemd fãa.
Yãmb geta m yel-wẽndã bala.
17 Yãmb sẽbga mam beegrã korg pʋgẽ,
la y tabend a noorã n na n bĩng m kongrã.
18 Wa tãng sẽn lʋɩt n sirgdẽ wã,
tɩ pĩig me sergd a zĩigẽ,
19 la wa koom sẽn pedsd kuga,
tɩ ko-zoetmã kãag tẽngã tom n loogdẽ wã,
yãmb sãama ninsaal sẽn yaa kiidã saagr woto.
20 Yãmb tar-a-la tõogr hal t’a wa ki.+
Yãmb toeemda a yalẽ wã la y rig-a.
21 A kambã paamda waoogre, la a pa mi ye.
B lebgda nimbãan-neba, la a pa bãngd ye.+
22 Yaa a sẽn wat n ket n tar yĩn-nems la a tõe n wʋm toogo.
Yaa a sã n ket n vɩ bal la a tõe n sidgi.”
15 Teman rao a Elifaaz+ leokame n yeele:
2 “Yam soab na leok ne gom-vɩɩdo,
bɩ a na pids a pʋgã ne yaang sobgã sɩda?
3 Remsg sã n yaa ne goam bala, yaa zaalem,
la goam bal pa tar yõod ye.
4 Bala fo boogda wẽn-zoeer pãnga,
la f kɩtdẽ tɩ nebã pa le tagsd Wẽnnaam yell ye.
5 Fo kongrã n kɩt tɩ f gomd woto.
La f gomda sɩlem goama.
6 Fo mengã noorã n ningd-f taale, pa maam ye.
Fo mengã no-bɩmsã kõta kaset tɩ f beegame.+
7 Foo la pipi ninsaal b sẽn dog bɩ,
bɩ fo renga kunkubã n beẽ?
8 Fo kelgda Wẽnnaam yel-solgdsã bɩ,
bɩ yaa foo f ye bal n tar yam?
9 Bõe la fo mi tɩ tõnd pa mi?+
Fo wʋmda bõe võor tɩ tõnd pa wʋmdẽ?
10 Zoob-peend rãmb ne neb sẽn kʋʋl bee tõnd sʋka,+
neb yʋʋm sẽn yɩɩd fo ba wã hal zĩig sẽn zãre.
11 Wẽnnaam belsgã pa sek foo la?
Bɩ tõnd sẽn gom ne foo ne bʋgsmã pa sek-fo?
12 Bõe yĩng tɩ f bas tɩ f sũurã kẽes-f weoogo,
la f bas tɩ sũ-puugr be f ninẽ?
13 Bala fo puugda f sũur ne Wẽnnaam menga,
n bas tɩ goam a woto yit f noorẽ wã.
14 Ninsaal sẽn yaa kiidã yaa bõe n na n yɩ yɩlemde,
bɩ ned buud fãa pag sẽn dogã yaa bõe n na n yɩ tɩrga?+
16 Dẽ wã, yẽ na n yɩɩ wãn n kɩs sɩd ne ned sẽn yaa nin-yoogo, n maand sẽn yaa wẽng bala,+
ned sẽn tʋll wẽng maaneg wa ko-yũud sẽn tar ned t’a baood koom to-to wã!
17 Mam na n togsa foo bũmbu. Kelg maam!
Mam na n wilg-f-la m sẽn yã,
18 bũmb yam dãmb sẽn togs b sẽn wʋm b ba-rãmb nengẽ,+
yɛl b sẽn pa solge.
19 Yaa bãmb bal la b kõ tẽngã,
la sãan pa pɩʋʋg b sʋk ye.
20 Nin-wẽng paamda nams-toaag a vɩɩmã fãa pʋgẽ,
yʋʋm nins fãa b sẽn yãk n kõ nin-toaagã sasa.
21 A tʋbã wʋmda bʋrg sẽn kẽesd rabeem.+
Bãan wakate, fãadb n fãad-a.
22 A pa tẽed t’a na n põsa lik ye.+
B bĩnga yẽ n na n kʋ ne sʋʋga.
23 A saad n yeebdame n baood rɩɩbo,* n sokdẽ tɩ bee yɛ?
A mii vẽeneg tɩ lik daarã kolgame.
24 Yel-pakr la yɩɩr kẽesd-a-la rabeem.
Bãmb tõogda yẽ wa rĩm sẽn segl n sa n na n sɩng zabre.
25 Bala a zẽkda a nug n na n zab ne Wẽnnaam,
la a makd n na n wags ne* Sẽn-tõe-a-fãa wã.
26 A riglma a sũur n zoet n na n zab ne-a,
ne a gãongã sẽn yaa taok n tar pãngã.
27 A nengã pida ne kaam,
t’a pʋgã yɛdge.*
28 A bee tẽns sẽn na n lebg rabood pʋsẽ,
rot neb sẽn pa na n le zĩnd b pʋsẽ,
sẽn na n lebg kug-rʋya.
29 A pa na n lebg rakãagre, a arzɛk pa na n paase,
a paoongã me pa na n yɛdg n pid tẽngã ye.
30 A pa na n põs lik ye.
A na n yɩɩ wa tɩɩg tobend* bug-witim sẽn kʋɩɩse,
la Wẽnnaam noorã pemsem n na n kʋ-a.+
31 A pa segd n belg a meng n teeg bũmb sẽn ka yõodo,
bala a sẽn na n paam bũmb ningã pa na n tall yõod ye.
32 Bõn-kãng na n paam-a lame t’a daarã nan pa ta ye.
La a wilã kõn tol n tob ye.+
33 A na n yɩɩ wa viyn tɩɩg sẽn sʋʋgd a bi-kãse,
la wa oliiv tɩɩg sẽn sʋʋgd a puudu.
35 Bãmb dɩkda yel-beed pʋga, n dogd sẽn yaa wẽnga,
la b pʋsã pida ne zãmbo.”
16 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Mam zoe n wʋma goam wʋsg sẽn wõnd woto.
Yãmb fãa yaa belsdb sẽn paasd ned toogo!+
3 Gom-vɩɩd tara sɛɛb sɩda?
Bõe n kɩt tɩ fo leokd woto?
4 Ma-me ra tõe n goma wa yãmba.
5 La mam da pa na n maan woto ye. Mam da na n kenga yãmb daood ne m no-goamã,
la m bels-y ne m no-bɩmsã tɩ y paam yolsgo.+
6 Mam sã n gome, m toogã pa sigd ye.+
Mam sã n sĩnd me, m toogã yɩta wãn n booge?
8 Sẽn paase, yãmb gãda maam tɩ lebg kaseto,
hal tɩ m sẽn faag wʋsgã kɩt tɩ nebã tagsdẽ tɩ m tara taale.
9 Yẽ sũ-puugrã wãa maam peese. A sũur kẽka ne maam.+
A wãbda a yẽn ne maam.
Mam bɛ wã geta maam ne sũ-yikri, n dat n maan maam wẽnga.+
10 Nebã yaaga b noor yaleng n dat n vel maam,+
la b pãb maam pɛgs n paoog-ma.
Bãmb tigma taab kʋʋng n na n zab ne maam.+
11 Wẽnnaam basa maam kom-dibli sẽn paood nusẽ,
la a lob maam nin-wẽns nusẽ.+
14 Mam yaa wa lalg b sẽn tar poobo.
A zoet n kẽeda maam wa tãb-biiga.
16 Mam yãbame tɩ m ninã mo,+
tɩ m nin-pagdã sobg diga,
17 baa mam nusã sẽn pa tʋm nen-kɛglem,
tɩ m pʋʋsgã me yaa yɩlemdã.
18 Tẽnga, ra lud m zɩɩmã ye!+
La bɩ vʋʋsg zĩig ra zĩnd m kelemsã yĩng ye!
19 Baa masã, mam kaset soabã bee saasẽ.
Soab ning sẽn tõe n gom mam yĩngã bee zĩ-zãntsẽ wã.
21 Bɩ ned welg yell ning sẽn be ninsaal ne Wẽnnaam sʋkã
wa ned ne a to sʋka.+
17 “Mam pãngã sɛɛme, mam rayã saa tẽma.
Yaadã gũuda maam.+
2 Laadb n gũbg maam,+
tɩ m nif segd n ges b yel-manesmã sẽn wilgd tɩ b yaa tõatbã.
3 M kotame tɩ y reeg bũmb ning m sẽn dat n gãneg ne-yã, la y bĩng-a yãmb nengẽ.
Bala sã n pa yãmba, ãnd n na n yõk mam nug n pʋlem t’a na n sõnga maam?+
4 Bala yãmb solga yam-vẽenem ne-ba.+
Rẽ n so tɩ yãmb pa zẽk-b ye.
5 Nin-kãensã tõe n pʋɩta b sẽn tar ne b zo-rãmba,
tɩ b kambã nens yaool n sobd kom yĩnga.
6 A kɩtame tɩ m lebg ned b sẽn paoogd* buud toɛy-toɛyã sʋka,+
hal tɩ m lebg ned b sẽn tʋbsd a neng kolkoodo.+
7 Sũ-sãangã kɩtame tɩ m ninã pãng booge,+
tɩ m kamsã ne m karsã fãa lebg wa sulunsuk bala.
8 Yãoã lingda nin-tɩrsã hal wʋsgo,
la ka-taal soab sũur sãamda wẽn-zɩtbã* yĩnga.
10 La yãmb fãa tõe n waame, n le sɩng y no-koɛɛmã wẽebo,
bala mam pa yã yam soab yãmb sʋk ye.+
12 Wakat fãa, bãmb kɩtdame tɩ yʋng lebgd wĩntoogo,
n yetẽ yaa: “Vẽenem tog n bee yambẽ, bala yaa lika.”
14 Mam na n boola bokã*+ tɩ m ba,
la zũnzũur tɩ m ma la m tão.
15 Dẽ wã, mam saagrã bee yɛ?+
Ãnda n tõe n yã saagr mam yĩnga?
18 Suwa rao a Bildaad+ leokame n yeel yaa:
2 “Yãmb na n kell n goma woto n tãag dabʋre?
Wilg-y tɩ y tara bãngr tɩ d yaa n paam n gome.
4 Baa fo sã n tõs f mengã zerems f sũ-puugrã pʋga,
b na raag tẽngã n bas fo yĩnga,
bɩ pĩig na serg a zĩigẽ?
5 B na n kiisa nin-wẽng vẽenem,
la a bug-witmã pa na n leb n yãg ye.+
6 A fu-roogã pʋgẽ vẽenem na n lebga lika,
la fɩtlã sẽn wit yẽ zugẽ wã na n kiime.
7 A nao-yakmã sẽn da wogmã yõbgame,
la a mengã magb n na n lub-a.+
8 Bala a naoã na n kẽes-a-la gãmbrẽ,
la a na n yeeba gãmbrã wĩy pʋgẽ.
9 Bẽdg n na n yõk-a a nao-kãsenkãarẽ.
A na n lʋɩɩ bẽdgẽ.+
10 B busa wĩir tẽng yẽ yĩnga,
la b gãneg bẽdg a sorã zugu.
11 Pelen-yɩk gũbga yẽ zĩig fãa tɩ yaa rabeem,+
n pʋgd a naoã pẽdem-pẽdem.
13 A yĩngã rɩɩ zãnga.
La bãag ning sẽn kʋʋd n yɩɩdã* na n sãama a nusã la a naoã.
14 B võog-a lame n yiis a fu-roogẽ wã t’a pa le tar bãane,+
la b kɩt t’a kẽnd n dabd yɛɛsg naab nengẽ.*
15 Sãamb n na n zĩnd a fu-roogẽ wã.
B na n yugla a yirã kidbri.+
16 A yẽgã na n kʋɩɩ a tẽngrã,
t’a wilã kʋɩ a yĩngrã.
17 B pa na n tẽeg a yell tẽngã zugu,
la b pa na n bãng a yʋʋr sorã zug me ye.*
18 B na n dig-a-la vẽenemẽ n kẽes likẽ,
la b rig-a n yiis tẽngã zugu.
19 A pa na n paam kamb la yagens a nin-buiidã sʋk ye.
La a ned pa na n põs a sẽn beẽ wã ye.
20 A raarã sã n ta, neb nins sẽn be Nin-taoorã pɛleng na n yɩkame,
la rabeem-kãseng na n yõka neb nins sẽn be Yaangã.
21 Woto n paamd nin-wẽng fu-roto,
la ned ning sẽn pa mi Wẽnnaam yiri.”
19 A Zoob leokame n yeel yaa:
4 La baa mam sã n sɩd tudgame,
yaa maam bal la pak-yã.
5 Yãmb sã n pẽdgd n zẽkd y mens mam taoor
n yetẽ tɩ mam segda ne paoogr ning m sẽn paamdã,
6 bãng-y tɩ yaa Wẽnnaam n tudg maam.
La a yõka maam a tãoosgã gãmbr pʋgẽ.
7 Ade! Mam kelemdame n yetẽ tɩ b maanda maam pãnga, la ned pa leokd maam ye.+
Mam kelemdame n kot sõngre, la ned pa sõngd maam ye.+
8 Yẽ gɩdga mam sorã ne kug lalg tɩ m pa tõe n loog ye.
A luda mam soayã ne lika.+
9 Yẽ yeega mam ziirã n bas-ma,
la a fõk maanfã mam zugẽ.
10 Yẽ wãada maam tɩ m sãeegd zĩig zãnga, n na n tãag m kũum.
A võogda mam saagrã wa tɩɩga.
11 Yẽ sũur kãbda ne maam,
la a geta maam wa a bɛ.+
12 A tãb-biisã sũu taab n wa gũbg maam,
n tilg tãb-sik n gũbg mam fu-roogã.
13 Yẽ riga mam ba-biisã n zãag ne-ma,
la neb nins sẽn mi maamã wẽnemd n bas-m lame.+
15 Mam sẽn deeg b rãmb m zakẽ wã+ ne m yem-pogsã geta maam wa sãana.
Mam yaa sãan b nifẽ.
16 Mam boonda m tʋm-tʋmdã, la a pa leokd ye.
Mam yaaga m noor n kot-a t’a zoe m nimbãanega.
18 Baa kom-kɩdsã paoogda maam.
Mam sã n yiki, b sɩngda maam tʋya.
21 M zo-rãmba, zoe-y m nimbãanega. Zoe-y mam nimbãaneg
tɩ yaa Wẽnnaam meng nug n sɩɩs maam.+
23 Mam nongẽ-la b sẽn da na n gʋls m goamã,
b sã n da tõe n gʋls-b sebr pʋgẽ!
24 Mam nongẽ-la b sẽn da na n gʋls-b pĩig zug wakat fãa yĩng
ne kut gʋlsdga, la ne namdo!
26 Mam yĩn-gãongã sã n wa sãam woto
tɩ m ket n be m yĩn-nemsã pʋgẽ, mam na n yãa Wẽnnaam,
27 a soab ning mam sẽn na n yã m toorã,
mam meng nif sẽn na n yã, la pa ned a to wã.+
La mam yaa n yaame!
28 Bala yãmb sokame yaa: ‘Wãn-wãn la tõnd namsd-a?’+
Tɩ bala yaa maam la yellã soaba.
29 Bɩ y zoe sʋʋg rabeem,+
bala sʋʋg wata ne sɩbgr beegr yĩnga.
Yãmb segd n bãngame tɩ bʋ-kaood n be.”+
20 Naama rao a Sofaar+ leokame n yeel yaa:
2 “Mam tagsa wã sẽn namsd-mã kɩtame tɩ m dat n leoke,
yellã sẽn zabd maamã yĩnga.
3 Mam wʋma goam sẽn paoogd maam,
tɩ m bãngrã kɩt tɩ m pa tõe n sĩnd n pa leok ye.
4 Hakɩɩka, fo segd n mii mam sẽn na n yeel foomã,
bala hal ninsaal sẽn be tẽngã zug tɛka, yaa woto.+
5 Yaa tɩ nin-wẽng sũ-noog kaasg pa zãagd daare,
6 Baa a ziirã zẽk n ta saasẽ,
t’a zugã woglem ta sawatã,
7 a na n menema wakat fãa yĩng wa a mengã bĩndu.
Sẽn da ne-b yẽ wã na n sokame yaa: ‘A bee yɛ?’
8 A na n yɩk n looga wa zãmsdo, la b pa na n yã-a ye.
A na n menema wa yʋng bõn-makre.
9 Nif ning sẽn da ne yẽ wã pa na n le yã-a ye.
La b pa na n le yã-a a yirã ye.+
10 A kambã na n kosa naong rãmb sõngre,
la yẽ meng nus n na n lebs nebã b paoongã.+
11 Yẽ kõabã ra pida ne a bi-bɩɩlem wakat keelem,
la b na n naaga yẽ ne a keelmã n bus tom pʋga.
12 Sẽn yaa wẽng sã n noom yẽ noorẽ,
a sã n solg-a a zɩlemdã tẽngre,
13 a sã n mogsd a noosmã n ka basdẽ,
n tall-a a noorẽ wã,
14 a rɩɩbã na n lebga miisg a pʋʋrẽ.
Na n lebga wa ruruug zẽnem yẽ pʋgẽ.
15 A vela paoongo, la a na n wʋk-a lame.
Wẽnnaam na n vaag-a-la a pʋʋrẽ wã.
16 Yẽ na n mogsa ruruug zẽnem.
Põeer yẽn* n na n kʋ-a.
17 A pa na n tol n yã kʋɩlsã ko-zoetmã,
sɩɩd ne kaam sẽn zoet wa koomã ye.
18 A na n lebsa a teedã n pa rɩ b yõod ye.
A pa na n dɩ a leebgã yõod ye.+
19 Bala yẽ namsa naong rãmb la a raag-b n base.
Yẽ reega roog a sẽn pa me n sooge.
20 La a pa na n paam bãan a sũurẽ ye.
A paoongã pa na n fãag-a ye.
21 Bũmb pa ket a sẽn na n fã ye.
Rẽ n so t’a arzɛkã pa na n kaoos ye.
22 A paoongã sã n wa fɩɩg n lebg wʋsgo, yɩɩr n na n pig-a.
Yel-beed n na n sig a zug ne pãng wʋsgo.
23 Yẽ sã n wa pidsd a pʋgã,
Wẽnnaam na n sika a sũ-puugrã a zugu.
A na n kiig-a-la yẽ zug wa saag n tãag a yãadã.
24 A sã n wa zoetẽ n na n põs kut zab-teoogo,
zũud tãp peemd n na n kõs-a n sãage.
25 Yẽ na n feooga peemd a poorẽ wã.
A na n feooga zab-teoog sẽn pɩnd a sãoorẽ* wã,
tɩ rabeem-kãseng yõk-a.+
26 Lik bida n gũud a laogã.
Bugum ned sẽn pa fib n na n dɩ-a.
Yel-beed n gũud ned ning fãa sẽn na n põs a fu-roogẽ wã.
27 Saasã na n vẽnega a kongrã.
Tẽngã na n yik n zaba ne yẽ.
28 Koom n na n kãag a yirã n looge.
Wẽnnaam sũ-puugrã daar na n yɩɩ wa sa-kẽenga.
29 Yaa woto la Wẽnnaam na n dol nin-wẽnga,
rẽ la a pʋɩɩr Wẽnnaam sẽn bĩng-a.”
21 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Bɩ y kelg m sẽn na n yeelã neere,
tɩ rẽ yɩ belsg yãmb sẽn na n kõ maam.
3 Bas-y-m tɩ m gome.
M sã n gom n sa, rẽ poore y tõe n yaal-m lame.+
4 Mam yẽgemda ne ninsaal la?
Sã n da yaa rẽ, m na tall sũ-mare?
5 Ges-y maam tɩ y pɛleng yɩke.
Pĩ-y y noor ne y nusi.
6 Mam sã n tagsd rẽ yelle, namsd-m lame,
tɩ m yĩngã fãa rigda.
8 Bãmb kambã bee b sɛɛgẽ wakat fãa,
la b paamd n yãtã b yagense.
9 Bãmb yiyã zĩi bãane, rabeem pa tar-ba,+
la Wẽnnaam pa sɩbgd bãmb ne a rasaarã ye.
10 Bãmb lolsã tara fɩɩgre.
B nag-yãansã rogdame n pa fabd ye.
11 B kom-dibli wã yaa wa rũm-bõoneg sẽn zoet yɩnga,
tɩ b kambã yɩgd n tĩimsdẽ.
13 Bãmb maanda sũ-noog b vɩɩmã tõre,
hal n wa sig Yaoogẽ* wã ne bãane.
14 La bãmb yeta Wẽnnaam yaa: ‘Bas-y tõnd sɩɩ!
Tõnd pa rat n bãng yãmb soayã ye.+
15 Ãnda la Sẽn-tõe-a-fãa wã tɩ tõnd na n tũ-a?+
Tõnd sã n bãng-a, bõe la tõnd na n paame?’+
16 La mam miime tɩ b pa tõe tɩ bũmb pa maan b paoongã ye.+
Mam pa tol n tagsd* wa nin-wẽnsã ye.+
17 Naoor a wãn la nin-wẽnsã fɩtl ki-yã?+
Naoor a wãn la yel-beed paam nin-wẽnsã?
Naoor a wãn la Wẽnnaam sũur puug ne bãmb t’a sãam-ba?
18 Nin-wẽnsã zoe n lebga wa moog b sẽn wʋr sobg taoore,
la wa wudg sob-kẽeng sẽn dɩk n loogdẽ sɩda?
19 Wẽnnaam na n bĩnga ned sɩbgr a kambã yĩnga.
La bɩ Wẽnnaam dol-a t’a bãng rẽ.+
20 Bɩ a mengã nif yã a sãoongo,
la bɩ a yɩ a soab ning sẽn na n yũ Sẽn-tõe-a-fãa wã sũ-puugrã.+
21 Bala yẽ kiisã sõor sã n kʋʋge,+
bũmb ning sẽn na n yõd n paam a yirã rãmb a loogr poorã pak-a lame sɩda?
23 Nina kiidame n da ket n tar keelem,+
a sẽn wat n pa tar yelle, tɩ bũmb pa namsd-a,+
24 t’a gɛyã pid ne kaam,
t’a kõabã tar pãnga.*
25 Nina me kiida ne sũ-sãams wʋsgo,
n pa tol n paam bõn-sõng n lemb ye.
27 Ade! Mam mii yãmb sẽn tagsd bũmb ningã,
la y sẽn magd to-to n dat n maan maam wẽngã.+
28 Bala yãmb yetame yaa: ‘Nin-kãsengã yir bɛɛ?
La fu-roog ning pʋgẽ nin-wẽngã sẽn da be wã bɛɛ?’+
29 Yãmb pa sok so-toagdbã la?
Yãmb pa maagd y yĩng n bao n wʋm b sẽn yetã* võore,
30 n bãng tɩ nin-wẽng põsda yel-beed daare,
la tɩ b fãagd-a-la sũ-puugr daar la?
31 Ãnd soab n na n yals a taoor n yeel-a t’a manesmã pa sõma,
la ãnd n na n dol yẽnda a tʋʋmde?
32 B sã n tall-a n loog yaadẽ,
b na n zĩniga gũud a yaoogẽ wã.
33 A sẽn gãe tãnd ning pʋgẽ wã na n yɩɩ bʋgsg a yĩnga.+
Ãdem-biisã fãa pʋgda yẽ+
wa sẽn yɩ to-to ne neb ka tɛkã sẽn deng yẽ wã.
34 Woto wã, bõe tɩ y belsd maam ne belsg sẽn ka yõodo?+
Yãmb goamã fãa yaa belgr bala!”
22 Teman rao a Elifaaz+ leokame n yeel yaa:
2 “Ninsaal tõe n tall yõod Wẽnnaam nifẽ?
Ned sẽn tar yam tõe n nafa Wẽnnaam sɩda?+
3 Fo sã n yaa nin-tɩrga, Sẽn-tõe-a-fãa wã toor beeme la?
Fo burkĩndã nafd-a-la zĩ-bʋgo?+
4 A na sɩbg foo
la a bʋ ne foo, f wẽn-zoeerã yĩng sɩda?
5 Pa fo wẽnemã sẽn waoogã,
la f kongrã sẽn pa satã yĩng sɩda?+
6 Bala fo ra reegda f ba-biisã bũmb tɩ b yaool n pa tar f sãamde,
la f yeesd neb fut n basd-b bɛɛla.+
7 Fo ra pa kõt ko-yũud sẽn tar a soab koom,
la f ra pa kõt kom sẽn tar a soab rɩɩb me ye.+
8 Tẽngã yaa pãng soabã n so,+
la ned ning b sẽn maan lohormã n vɩ a pʋgẽ.
9 Fo basa pʋg-kõap tɩ b loog nug-zaala,
la f nams kɩɩbse.*
10 Yaa rẽ yĩng la bẽds* sẽn gũbg foo,+
tɩ pelen-yɩk lingd-fã.
11 Yaa rẽ n so tɩ yaa lik hal tɩ f nif pa tõe n yã,
tɩ koom limd-fã.
12 Wẽnnaam pa be saasã zĩ-zãntsẽ sɩda?
Ges ãdsã fãa sẽn beẽ wã zãrem sẽn yaa to-to wã.
13 La fo sokame yaa: ‘Wẽnnaam mii bõe?
A tõe n yãa lik bida pʋgẽ n kao bʋʋd sɩda?
14 Sawatã luda a nini,
t’a sã n kẽnd saasã zĩ-zãntsẽ wã bɩ a pa neẽ ye.’
15 Rẽ yĩnga, fo na n tũu pĩnd wẽndẽ sorã
nin-wẽnsã sẽn tũ wã,
16 neb nins yõor b sẽn kʋʋg tɩ b wakat pa ta,
la sa-kãseng koom sẽn kãag b rãmb yẽbgr n loogã?+
17 Bãmb da yeta Wẽnnaam yaa: ‘Bas-y tõnd sɩɩ!’
La b sokdẽ yaa: ‘Sẽn-tõe-a-fãa wã tõe n maana tõnd bõe?’
18 Wẽnnaam n yaool n yaa Soab ning sẽn pids bãmb yiyã ne bõn-sõma wã.
(Tags-wẽns a woto zãr ne maam.)
19 Nin-tɩrg na n yãa rẽ n kɩdme,
la sẽn pa tar-a taalã na n yaala bãmb n yeel yaa:
20 ‘B sãama tõnd bɛɛbã,
la bugum n na n dɩ b bũmb nins fãa sẽn ketã.’
21 Bao n bãng Wẽnnaam tɩ f na paam bãane.
Dẽ, fo na n paama bõn-sõma.
22 Sak tõogã sẽn yit a noorẽ wã,
la f tall a goamã f sũurẽ.+
23 Fo sã n lebg n wa Sẽn-tõe-a-fãa wã nengẽ, fo na n le lebga sõma wa pĩndã.+
Fo sã n yiis yel-kɛgã fãa fo fu-roogẽ wã,
24 fo sã n lob f sãnemã* tomẽ,
la f lob f Ofɩɩr sãnemã+ pĩisã londẽ,
25 Sẽn-tõe-a-fãa wã na n lebga fo sãnem.*
La yẽ na n yɩɩ fo wanzuri sẽn yaa sõma n yɩɩda.
26 Woto, fo na n kɩdma Sẽn-tõe-a-fãa wã yĩnga,
la f na n zẽka f neng n tees Wẽnnaam.
27 Fo na n yõka yẽ sɛɛga, la a na n kelga foo,
la fo na n pidsa f pʋlemsã.
28 Fo sẽn na n yãk yam n maan bũmb ning fãa na n yãka nenga,
la vẽenem na n yãga fo sorã zugu.
29 Fo sã n gom ne wilg-m-menga, a na n sika foo,
la a na n fãaga sik-m-mens rãmbã.
30 Yẽ na n fãaga ka-taal dãmbã.
Woto wã, fo nusã sã n yaa yɩlma, hakɩɩka, a na n fãaga foo.”
23 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Baa rũndã, mam na n maneg n yẽgmame.+
Mam pãngã saa m sidgrã yĩnga.
3 Mam sã n da mi Wẽnnaam sẽn beẽ,+
m da na n kẽnga a yirã.+
4 M da na n kẽnga a taoor ne m yellã,
n togs bũmb toor-toor n bao bʋʋm.
5 Mam da na n bãnga yẽ sẽn na n leok-m to-to,
la m kelg a sẽn na n yeel maam bũmb ningã neere.
6 Yẽ na tall a pãn-kãsengã n zab ne maam sɩda?
Ayo! Hakɩɩka, a na n kelga maam.+
7 Beenẽ, nin-tɩrg na n tõog n manega a yell ne yẽ,
la m Bʋ-kaoodã na n kõ-m-la bʋʋm wakat fãa yĩnga.
8 La mam sã n kẽng yaanga, a pa be beenẽ ye.
Mam lebgdame n pa tõe n yã-a ye.
9 Yẽ sã n tʋmd nug-goabga, mam pa tõe n ges-a ye.
A wẽnemdedame n tees nug-rɩtgo, tɩ mam ket n pa ne-a ye.
10 La yẽ mii sor ning mam sẽn dɩkã.+
A sã n wa mak maam n sa, mam na n lebga wa sãnem halaale.+
11 Mam naoã tũu yẽ na-bogdã kɛpɩ.
Mam paa a sorã zug n pa bʋdg ye.+
12 Mam pa bas tõogã sẽn yit a noorẽ wã tũub ye.
Mam bĩnga yẽ goamã m sũurẽ sõma+ tɩ zʋʋg m sẽn da segd n maanã.
13 A sã n yãk yam n na n maan bũmbu, ãnd n tõe n gɩdg-a?+
Yẽ sã n dat n maan bũmbu, a maandame.+
14 Bala a na n pidsa bũmb ning fãa a sẽn yãk yam n na n maan mam yĩngã,
la bũmb wʋsg a woto n be a yamẽ.
15 Rẽ n so tɩ yẽ kɩt tɩ mam maand yɩɩre.
Mam sã n tags a yelle, m rabeemã paasdame.
16 Wẽnnaam kɩtame tɩ mam yɛɛsdẽ,
Sẽn-tõe-a-fãa wã kẽesa maam rabeem.
17 La likã nan pa tõog tɩ mam sĩndi,
lik bida wã me sẽn lud m nengã pa tõog ye.
24 “Bõe yĩng tɩ Sẽn-tõe-a-fãa wã pa yãk bʋ-kaoor daare?+
Bõe yĩng tɩ neb nins sẽn mi-a wã pa yãt raar-n-kãnga?
4 Bãmb modgda naong rãmb tɩ b bʋdg n bas sore.
Sẽn pa tar-b sõangd tẽng zugã segd n solga bãmb yĩnga.+
5 Naong rãmbã namsd n baooda rɩɩb wa we-bõens+ sẽn be we-raoogẽ.
B baooda rɩɩb we-rasempʋɩɩgẽ wã n na n kõ b kamba.
6 Bãmb segd n kẽeba ned a to pʋʋgẽ,
la b yiis viyn biis nin-wẽng viyn pʋʋgẽ.
7 Bãmb gãee bɛɛl yʋngo, n pa tar fuug ye.+
Bãmb pa tar fu-gobs waoodã yĩng ye.
8 Sa-koom sodgda tãng zug n pãbd bãmba,
tɩ b soonded pĩisẽ, soondg zĩig sẽn kae yĩnga.
9 Bãmb fãsgda kɩɩb* a ma bĩisrẽ,+
la b reegd naong rãmb fut n gãneg n yaool n peng-b bũmbu,+
10 n kɩtdẽ tɩ b kẽnd bɛɛl n pa tar fuugu,
la b tʋkd ka-gĩn ne pʋ-vɩʋʋgo.
11 Bãmb tʋmda tʋʋm-toog kunkub sigdsẽ, kugã lals sʋk wĩntoogã pʋgẽ.*
B tabda viyn biis vẽ wẽkr bogdẽ, tɩ ko-yũud yaool n tar-ba.+
12 Sẽn gãe-b n dat n ki wã tara wõosg tẽngã pʋgẽ.
Sẽn pogl-b wʋsgã kelemdame n kot sõngre,+
la Wẽnnaam pa get tɩ yaa bũmb sẽn pa segd ye.*
14 Nin-kʋʋd yikda yibeoog pĩnda,
n kʋʋd neb nins sẽn pa tar sõangda, la naong rãmba,+
tɩ zĩig sã n sobg bɩ a zuuda.
La a luta a nenga.
16 Lik sasa, bãmb kaooda rot n kẽedẽ.
Wĩntoogo, bãmb pagda b mens rot pʋsẽ.
Vẽenem yaa bõn-sãang ne-ba.+
17 Bãmb nifẽ, yibeoog ne lik bida yaa a ye.
Bãmb minima bũmb nins sẽn kẽesd rabeem lik bida pʋgẽ wã.
18 La koom peegda bãmb n loogd tao-tao.
B na n kãaba bãmb soolmã wẽnga.+
B pa na n lebg n wa b viyn pʋtẽ wã ye.
19 Wala ware, la wa tʋʋlg sẽn loogd ne sa-lamd sẽn boogdã,
20 A ma wã na n yĩma a yelle. Zũnzũy n na n dɩ-a sõma.
B pa na n le tẽeg a yell ye.+
B na n kaoo neb nins sẽn pa tɩrsã wa tɩɩga.
21 Yẽ wẽgda pʋg-kiri,
la a namsd pʋg-kõore.
22 Wẽnnaam na n talla a pãngã n menes pãens rãmbã.
Baa b sẽn tõe n yikã, b pa mi b na n vɩɩmdame bɩ b pa na n vɩɩmd ye.
24 B paamda zẽkr wakat bilfu, tɩ rẽ poor bɩ b pa le be ye.+
B sikd-b lame+ n tigs-b wa neb a taabã.
B kẽebda bãmb wa ka-zutu.
25 Masã, ãnd n tõe n wilg tɩ mam yaa zirẽ-be-neda,
wall a kɩɩs m goamã?”
25 Suwa rao a Bildaad+ leokame n yeel yaa:
2 “Yẽ n so naam la pãng sẽn kẽesd rabeem.
A lugenda bãan saasẽ.
3 Ãnda n tõe n sõd a tãb-biisã?
Ãnd soab zug la a vẽenemã pa yãgda?
4 Rẽ wã, wãn to la ninsaal sẽn yaa kiidã tõe n yɩ tɩrg Wẽnnaam taoore,+
5 Baa kiuugã meng pa peel a nifẽ,
la ãdsã me pa yɩlem ye.
6 Rẽ wã, ninsaal sẽn yaa kiid n pa zem bũmbã yaa bõe?
Ãdem-biig yaa wa zũnzũur Wẽnnaam nifẽ.”
26 A Zoob leokame n yeel yaa:
2 “Ad fo sɩd sõnga ka-pãng soaba!
Fo sɩd fãaga kang ning sẽn pa tar pãngã!+
3 Fo sagla sẽn pa tar-a yamã sõma!+
Fo sɩd wilga neer tɩ f tara yam-vẽenem!
4 Yaa ne ãnd la fo rat n gome,
la yaa ãnd n vẽneg foom tɩ f gomd gom-kãensã?
5 Sẽn ki-bã sẽn pa le tõe n maan bũmbã rigdame.
Bãmb bee tẽngr n yɩɩd mogrã ne sẽn be-b a pʋgẽ wã.
7 A yɛdgda rɩtg sa-gãongã vɩʋʋgẽ,+
la a kɩt tɩ tẽngã yag vɩʋʋgẽ.
8 Yẽ tigsda koomã a sawatã pʋsẽ,+
tɩ b zɩslmã pa pusd sawatã ye.
9 Yẽ luta a geerã tɩ ned pa tõe n yã,
n yɛdgd sawatã n lut-a.+
10 A rẽegda toadg sa-gãongã ne mogrã sʋka.+
A ningda toadg vẽenem ne lik sʋka.
11 Saasã lugsã rigimdedame.
Yẽ tãsgã kɩtdame tɩ b yɛɛse.
14 Gese! Woto yaa a tʋʋmã fĩ-fĩi bala.+
Tõnd sẽn wʋm yẽ zugã yaa wa waleng rãamd bala!
Dẽ wã, ãnd n tõe n wʋm a sa-tãsgã sẽn tar pãngã võore?”+
27 A Zoob leb n gomame n yeele:
2 “M wẽen ne Wẽnnaam sẽn vɩ wã, soab ning sẽn mong maam bʋʋmã,+
m wẽen ne Sẽn-tõe-a-fãa wã sẽn vɩ wã, soab ning sẽn kɩt tɩ sũ-toog tar maamã,+
3 tɩ mam sã n ket n vʋʋsd ne yõore,
tɩ Wẽnnaam vʋʋsmã ket m yõ-bogdẽ wã,+
4 mam no-bɩmsã kõn tol n gom gomd sẽn yaa kɛgre,
la m zɩlemdã kõn yag ziri ye!
5 Mam kõn saag n yeel tɩ yãmb yaa tɩrs ye!
Hal n tãag m kũum, mam kõn bas m burkĩndã ye!+
6 Mam na n kell n gãda m tɩrlmã, m kõn tol n bas-a ye.+
Mam sã n ket n vɩ, m sũurã pa na n ning-m taal ye.
7 Bɩ mam bɛ lebg wa nin-wẽnga,
tɩ sẽn namsd-b maamã yɩ wa neb nins sẽn pa tɩrsã.
9 Toog sã n wa paam-a,
Wẽnnaam na n wʋma yẽ kɛleng bɩ?+
10 Bɩ a na n maana sũ-noog Sẽn-tõe-a-fãa wã yĩnga?
A na n yõka Wẽnnaam sɛɛg wakat fãa bɩ?
11 Mam na n wilga yãmb bũmb Wẽnnaam pãngã wɛɛngẽ.*
Mam pa na n solg yãmb baa fʋɩ Sẽn-tõe-a-fãa wã zug ye.
12 Ade! Yãmb fãa sã n paama vẽnegre,
bõe tɩ y goamã yaa gom-vɩɩdo?
13 Ad Wẽnnaam sẽn na n dol nin-wẽng bũmb ninga.+
Yaa pʋɩɩr ning nin-toaag sẽn na n deeg Sẽn-tõe-a-fãa wã nengẽ:
14 A kambã sã n lebg wʋsgo, sʋʋg n na n kʋ-ba,+
la rɩɩb na n paooga a yagensã.
15 A sẽn na n ki n bas b rãmbã, bã-toaag n na n kʋ-ba,
la b pʋg-kõapã kõn yãb b yĩng ye.
16 Baa a sã n kãag wanzuri n sam wa tom,
la a sam fu-neeb wa yagdo,
17 baa a sã n tigs-ba,
nin-tɩrg n na n yeelg-ba,+
la sẽn pa tar-b taalã n na n pʋɩ taab a wanzuri wã.
19 Yẽ na n kẽe gãag n yaa arzɛk soaba, la a pa na n tigs bũmb ye.
A sã n wa puk a ninã, baa fʋɩ pa na n le ketẽ ye.
20 Pelen-yɩk n buiid-a wa sa-kẽeng koom.
Sob-kẽeng n fãsgd-a n loogd ne yʋngo.+
21 Yaang sobg n na n peeg-a n looge, t’a meneme.
A na n pɩɩsa yẽ a zĩigẽ wã t’a meneme.+
28 “Zĩig n be b sẽn tuud wanzuri,
la zĩig n be tɩ b yãkd sãnem n yɩlgdẽ.+
2 B yãkda kut tẽn-gãongã pʋgẽ,
la b wɩngda kug tɩ zũud yẽneg n yi.+
3 Ninsaal tõogda lika.
Yẽ kẽnda zĩig ning sẽn yaa lik bida wã,
n na n bao kuga.
4 A tuuda bok zĩig sẽn zãr ne neb sẽn beẽ,
zĩis b sẽn yĩm b yelle, la sẽn zãr ne nebã sẽn kẽndẽ wã.
Neb kẽer loeta b mens ne wĩir n sigd tẽngre, n luundẽ n tʋmdẽ.
5 Rɩɩb yita tẽn-gãongã zugu.
La a tẽngrã, yaa wa bugum n gudgd-a.*
6 Beenẽ, safɩɩr n be kugã pʋsẽ,
tɩ sãnem be tomẽ wã.
7 Sɩlg buud baa a ye pa mi be sor ye.
sɩl-faoog me nif nan pa yã-a ye.
8 We-rũn-toaag nan pa tag be ye.
Gɩgem-poll nan pa pɩʋʋg be ye.
9 Ninsaal wãada kug-kɛgeng ne a nugu.
A tuuda tãensã sees n leebd-b n lubdẽ.
10 Yẽ tuuda ko-soay+ pĩigã pʋgẽ.
A ninã yãta bõn-sõng fãa sẽn be be.
11 Yẽ yẽta kʋɩlsã ko-nini,
la a talld bũmb ning sẽn solgã n wat vẽenemẽ.
13 Ninsaal baa a ye pa mi yam yõod sẽn ta zĩig ning ye.+
La b pa tõe n yã-a nin-vɩɩsã tẽngẽ ye.
14 Ko-zulumsã yetame yaa: ‘A pa be mam pʋgẽ ye!’
Tɩ mogrã yetẽ yaa: ‘A pa be ne maam ye!’+
15 B pa tõe n da-a ne sãnem halaal ye.
B pa tõe n pees wanzuri me n tek ne-a ye.+
16 B pa tõe n da-a ne Ofɩɩr sãnem,+
wall ne onigs kug sẽn tar yõod wʋsgã, bɩ ne safɩɩr ye.
18 Koray* ne kiristall yell pa gomd a taoor ye.+
Bala yam sẽn pid korg yõod yɩɩda kĩndi sẽn pid korgo.
19 B pa tõe n dɩk Kuus tẽng topaaz kugã+ n mak ne-a ye.
B pa tõe n da-a ne sãnem halaal meng ye.
20 La yamã yita yɛɛnẽ?
La bãngrã zĩig bee yɛ?+
21 B solg-a lame tɩ bõn-vɩɩg baa a ye pa tõe n yã-a ye.+
B solg-a-la ne yĩngr bõn-yɩgdɩ wã.
22 Sãoong ne kũum yetame yaa:
‘D tʋbã wʋmame tɩ b gomd a yell bala.’
23 Wẽnnaam n mi b sẽn tõe n tũ sor ning n paam-a.
Yẽ bal n mi a sẽn be zĩig ninga,+
24 bala a geta hal dũniyã tɛk fãa,
la a nee bũmb nins fãa sẽn be saasã tẽngrã.+
25 Yẽ sẽn wa n kõ sobgã a pãng+
la a mak ko-rãmbã,+
26 a sẽn wa n kõ saagã noorã,+
la a wilg sa-kẽengã sẽn tãsdã a sorã,+
27 wakat kãng la a yã yamã la a bilg a võore.
A vigl-a lame la a mak-a.
28 La yẽ yeela ninsaal yaa:
29 A Zoob leb n gomame n yeele:
2 “M nongẽ-la kiis nins sẽn loogã sẽn da na n ketẽ,
wakat ning Wẽnnaam sẽn da gũud maamã,
3 wakat ning yẽ sẽn da kɩt t’a fɩtlã vẽenem yãgd mam zugu,
tɩ mam da kẽnd lik pʋgẽ ne a vẽenemã.+
4 Wakat kãnga, mam da yaa rao sẽn tar pãnga,
n da tar zood sõma ne Wẽnnaam.+
5 Sẽn-tõe-a-fãa wã ra ket n bee ne-ma,
tɩ mam kambã* ra karg n gũbg-ma.
6 Mam da waasda m nao bĩis-kaam pʋgẽ,
tɩ pĩisã ra kiigd kaam wa kʋɩls n kõt maam.+
7 Mam sẽn da wa n kẽnd tẽngã rignoor+
n tɩ zĩ zãma wã zĩigẽ wã,+
8 kom-bɩɩsã sã n da yã maam, b lakdame.*
Baa nin-kẽembã ra yikdame n yas yĩngri.+
9 Nanambsã ra sĩndedame,
n dɩk b nus n pĩ b noore.
10 Nin-kãsemsã ra basda goam.
B zɩlmã ra tabendeda b ragsendagsã.
11 Ned ning fãa sẽn da kelg maam ra gomda mam yell neere,
tɩ sẽn da yãt-b maamã ra kõt kaset n sõngd maam.
14 Mam da yera tɩrlem wa m fuugu.
Mam tɩrlmã ra yaa wa kasaabo,* la wa zu-vindga.
15 Mam da lebga nin zoang yĩnga,
la nao põor yĩnga.
17 Mam da wãada nin-wẽng yɛya,+
n fãsg a sẽn yõk a soabã a yẽnẽ wã.
18 Mam da yetame yaa: ‘Mam na n kii m yirã,+
la mam rayã na n yɩɩ wʋsg wa bĩisri.
19 Mam yẽgã na n tẽeg n taa koomẽ,
la meenem na n zĩnda m wilã zut yʋngã tõre.
20 Mam ziirã palemda wakat fãa,
tɩ tãpã sẽn be m nugẽ wã na n ket n tãoodẽ.’
21 Nebã ra maagda b meng n kelgd maam,
n sĩnd n gũudẽ n na n wʋm mam saglsã.+
22 Mam sã n da gom n sa, b ra pa le tar bũmb n na n paas ye.
Mam goamã ra nooma b tʋbã.
23 B ra gũuda maam wa saagã.
B ra yãgd n na n kelga mam goamã, wa ned sẽn gũud yaoolem saag ne yãgbo.*+
24 Mam sã n da yõgemd m noor ne-ba, b ra pa tẽed ye.
Mam nengã vẽenem ra kengda b pelse.
25 Mam da wilgd-b-la sor wa b taoor soaba,
n da vɩ wa rĩm sẽn be a tãb-biis sʋka,+
la wa ned sẽn belsd sũ-sãang rãmba.+
30 “Masã, rap yʋʋm sẽn pa ta maam
laad-m lame.+
Mam da na n zãgsame tɩ nin-kãensã ba-rãmbã
ra naag baasã sẽn gũud m bãgrã ye.
2 Bãmb nusã pãng yõod ra yaa bõe ne maam?
B pãngã saame.
3 Naong la kom kɩtame tɩ b pãng sa.
Bãmb wãbda bũmb ning b sẽn paam zĩ-koɛɛngẽ wã,
zĩig sẽn da zoe n sãam tɩ ned pa le be be ye.
4 Bãmb tigsda mood sẽn tar yamsem tuudẽ wã.
Bãmb rɩɩb yaa zene tɩɩg yẽga.
5 B rig-b lame n yiis nebã sʋka.+
Nebã kaasda bãmb wa wagdre.
6 Bãmb bee tãens sigds londẽ,*
bogd sẽn be tẽnga, la pĩisẽ.
7 Bãmb bee tuudã pʋsẽ n kelemdẽ,
la b sam taab gõosã sʋka.
8 B sẽn yaa yalemb la neb sẽn ka bark* kambã,
b rig-b lame n yiis tẽngã pʋgẽ.
11 Wẽnnaam sẽn kɩt tɩ m pa le tar pãng* la a sik maamã yĩnga,
b pa gũusd ne b sẽn maand bũmb ning mam taoorã ye.
12 Bãmb yikda mam nug-rɩtg wa kʋʋngo, n na n zab ne maam.
Bãmb kɩtdame tɩ mam zoetẽ,
la b gɩdgd mam sor n dat n sãam-ma.
14 Yaa wa b pooga lalg yaleng n tũud be n watẽ.
Bãmb fõt n kẽeda zĩig sẽn sãame.
15 Rabeem-kãseng n kẽed maam.
Yaa wa sobgã rɩka mam ziirã n loogdẽ,
tɩ m fãagrã menemd wa sawadgo.
19 Wẽnnaam loba maam bɛgdẽ.
A kɩtame tɩ m lebg tom la tompɛglem.
20 Mam kelemdame n kot sõngre, la yãmb pa leokd maam ye.+
Mam yik n yasame, la yãmb geta maam bala.
21 Yãmb zabda ne maam ne toolem.+
Yãmb zabda ne maam ne yãmb nugã pãng fãa.
22 Yãmb dɩkda maam n kɩt tɩ sobgã loogd ne-ma.
Yãmb lengda maam sob-kãsengã pʋgẽ.*
23 Bala mam miime tɩ yãmb na n sika maam yaoogẽ,
roog ning pʋgẽ nin-vɩɩsã fãa sẽn na n wa tigmã.
24 La ninsaal sẽn pa tar sõangd sã n kelemd n kot sõngr a toog sasa,
ned baa a ye pa na n baas-a ye.+
25 Mam pa yãb neb nins sẽn da namsdã yĩng sɩda?
Mam pa maan sũ-sãang naong rãmb yĩng sɩda?+
26 Baa mam sẽn da saagd bõn-sõngã, bõn-wẽng n wa.
Mam da tẽeda vẽenem, la yaa lik n wa.
27 Mam yɩɩrã pa tol n satẽ ye.
Toog n tar maam daar fãa.
28 Mam kẽnda ne sũ-sãan-kãsenga,+ tɩ wĩndg vẽenem kae ye.
Tigingã pʋgẽ, mam yikdame n kelemd n kot sõngre.
29 Mam lebga we-baas ba-biiga.
La naneoong kom-pugli tũud-n-taaga.+
31 Mam pɛndgã wẽeda sũ-sãang yĩng bala,
tɩ m wɩɩgã peebd yãbr yĩng bala.
31 “Mam maana kaool ne m ninã.+
Woto wã, mam yɩta wãn n ges pa-kuil ne ratem wẽnga?+
2 Sã n pa rẽ, Wẽnnaam na n paa saasẽ n kõ maam bõe?
Bõe pʋɩɩr la Sẽn-tõe-a-fãa wã na n zĩnd yĩngr n kõ-ma?
3 Yel-beed pa gũud nin-wẽnsã,
tɩ toog gũud neb nins sẽn tʋmd tʋʋm-wẽnsã sɩda?+
4 Wẽnnaam pa ne m soayã+
la a sõt m nao-yakmã fãa sɩda?
5 Mam zoe n kẽna ziri pʋg sɩda?*
Mam naoorã yɩɩ tao-tao n tɩ belg ned sɩda?+
7 Mam nao-yakmã sã n bʋdg n basa sorã,+
pa rẽ bɩ m sũurã sã n tũu m ninã raab+
wall m nusã sã n dẽgmame,
8 bɩ m bʋd tɩ ned a to rɩ a biisã,+
la bɩ b võ m sẽn bʋd bũmb ninsã.*
9 Mam yamã sã n kẽ ned a to paga,+
tɩ mam tɩ wũg m to rignoorẽ n gũudẽ,+
10 bɩ mam pagã wer zom n kõ rao a to,
la bɩ rap a taab kẽ ne-a.+
11 Bala rẽ ra na n yɩẽ-la yãn-tʋʋma,
beegr sẽn tog ne bʋ-kaoodbã sɩbgre.+
12 Ra na n yɩẽ-la wa bugum sẽn dɩt la sẽn sãamde,+
n dɩt m sẽn so bũmb ninsã fãa.
13 Mam tʋm-tʋmdb bɩ m tʋm-tʋmd-pogs
sã n tar yell ne maam tɩ mam pa kelg-ba,
14 Wẽnnaam sã n wa na n bʋ ne maam, m maanda wãna?
A sã n wa sok-ma, m na n leok-a lame tɩ bõe?+
15 Pa sẽn naan-a maam m ma wã pʋgẽ wã n naan bãmb me sɩda?+
Pa yẽ n maan tõnd fãa me tɩ b yaool n na n dog-d sɩda?+
16 Mam zãgsame n pa kõ naong rãmb b sẽn date,+
pa rẽ bɩ n kɩt tɩ pʋg-kõor pa le tar saagr sɩda?+
17 Mam dɩɩ m dɩɩb m yembr
n pa pʋɩ-a ne kɩɩbs sɩda?+
18 (Bala hal m bi-bɩɩlem wakate, kɩɩb bɩɩ mam nengẽ wa a sẽn be ne a ba,
la mam sɩng n wilgda pʋg-kõor sor hal m yãadmẽ.*)
19 M yãa ned sẽn kiid waood a sẽn pa tar fuug yĩnga,
pa rẽ bɩ naong soab sẽn pa tar fuug n na n pili,+
20 tɩ mam pa kõ-a fuug sẽn wʋg ne m piisã kõbd t’a wɩng a yɩng
la a ning-m bark sɩda?+
21 Mam teesa kɩɩb m nug n bugs-a,+
a sẽn wa n dat m sõngr tẽngã rignoor+ sɩda?
22 Sã n da yaa woto, bɩ m bãokã sok tɩ m kangã lʋɩ,
la bɩ m kangã kao m kãntɩɩgẽ wã.
23 Bala mam da zoeta yel-beed sẽn yit Wẽnnaam nengẽ,
la mam da pa na n tõog n yals a ziirã taoor ye.
24 Mam teega sãnem
bɩ m yeela sãnem halaal tɩ foo la m teeg+ sɩda?
25 Mam maana sũ-noog m arzɛkã sẽn yaa kãsenga,+
m sẽn paam paoong wʋsgã yĩng+ sɩda?
26 Mam yãa wĩntoogã sẽn yãgdã,
pa rẽ bɩ kiuugã sẽn kẽnd ne ziirã,+
27 tɩ m sũurã sɩng m belgre,
tɩ m noorã mok m nugã n na n waoog bõn-kãensã+ sɩda?
28 Sã n da yaa woto, ra na n yɩẽ-la beegr sẽn tog ne bʋ-kaoodbã sɩbgre,
bala mam da na n kɩɩsa Wẽnnaam sɩd-sɩdã sẽn be yĩngrã.
31 Rẽ yĩnga, mam fu-roogã neb pa sok
tɩ ãnd n tõe n yã ned sẽn pa rɩ a Zoob rɩɩb n tɩg sɩda?+
32 M zɩ n bas sãan t’a gãand yɩng ye.+
M paka m kʋɩlens tɩ so-toagd kẽ.
34 Rẽ yĩnga, mam da zoee kʋʋngã sẽn na n tall manesem ninga,
pa rẽ bɩ m yɛɛsame tɩ zags a taab neb na n paoog-m lame,
tɩ kɩt tɩ m sĩnd m noor n zoet rabeem n pa rat n yi sɩda?
35 M da nongẽ-la ned sẽn na n kelg maam!+
M da na n gʋlsa m yʋʋr n wilg tɩ m sẽn yeelã yaa sɩda.
Bɩ Sẽn-tõe-a-fãa wã leok maam!+
M da nongẽ-la sẽn ningd-a maam taalã sẽn na n gʋls yɛl nins a sẽn yeel tɩ maam n maanã sebr pʋga!
36 M da na n palga sebrã m bãokẽ,
la m dɩk-a n vil m zugã tɩ yaa wa maanfo.
37 Mam da na n wilg-a-la m nao-yakemd fãa sẽn yɩ to-to.
Mam da na n kolga yẽ ne bas-m-yam wa naaba.
38 Mam pʋʋgã sã n kelem ne maam
tɩ m zuk-a lame, t’a rulsã naag taab n yãbe,
39 m sã n dɩɩ a biisã n pa yao,+
pa rẽ bɩ mam sã n kɩtame t’a soaadbã koms raoodo,+
40 bɩ gõos reeg bɩle zĩig n yi m pʋʋgẽ wã,
tɩ mood sẽn yaa yũug reeg orz* zĩig n yi.”
A Zoob goamã saa woto.
32 Woto, rap a tãabã basa a Zoob leokre, bala a ra kɩsa sɩd a meng nifẽ tɩ yẽ yaa tɩrga.+ 2 La a Buuz+ yageng a Barakɛll biig a Elihu sẽn yaa Ram buudã nedã sũur yika wʋsgo. A sũur puuga ne a Zoobe, a sẽn mak n na n wilg tɩ yẽ n yaa tɩrga, la pa Wẽnnaamã.+ 3 A sũurã yika ne a Zoob zo-rãmb a tãabã me, b sẽn pa tõog n leok a Zoob la b yeel tɩ Wẽnnaam yaa wẽnem soabã yĩnga.+ 4 A Elihu ra gũudame n na n leok a Zoobe, bala b fãa yʋʋm da yɩɩda yẽ.+ 5 A Elihu sẽn yã tɩ rap a tãabã pa tar b sẽn na n yeel n leok a Zoobã, a sũurã puugame. 6 Dẽ, a Buuz yageng a Barakɛll biig a Elihu sɩnga goam n yeel yaa:
“Mam yʋʋmã pa waoog ye.
La yãmb yʋʋmã vẽsgame.+
Rẽ n so tɩ m sĩnd ne waoogr n pa gome,+
n pa saag n na n togs yãmb m sẽn mi wã ye.
7 Mam tagsame tɩ m segd n basame tɩ kãsembã gome,
tɩ neb nins yʋʋm sẽn waoogã gom yam goama.
8 La yaa vʋʋsmã Wẽnnaam sẽn kõt nebã,
Sẽn-tõe-a-fãa wã vʋʋsmã n kõt nebã bãngre.+
9 Kʋʋlem bal pa kɩtd tɩ ned tar yam ye.
Leb n pa nin-kẽembã bal n mi sẽn yaa tɩrg ye.+
10 Rẽ n so tɩ mam yetẽ yaa: ‘Kelg maam,
tɩ ma-me na n togs-f-la m sẽn mi bũmb ninga.’
11 Ade! Mam gũume tɩ yãmb gome.
Mam da kelgda yãmb sẽn togsd y tagsgã,+
y sẽn wa n baood y sẽn na n yɛɛlgã.+
12 Mam maaga m yĩng n kelg yãmba,
la yãmb ned baa a ye pa tõog n wilg t’a Zoob ka bʋʋm,
bɩ n leok a goamã ye.
13 Woto wã, bɩ y ra yeel tɩ y tara yam ye.
Ra yeel-y tɩ yaa Wẽnnaam n wilgd t’a Zoob ka bʋʋm, la pa ninsaal ye.
14 Pa ne maam la a Zoob zabd ye.
Rẽ n so tɩ m pa na n leok-a ne yãmb goamã buud ye.
15 B pɛleng yɩkame, tɩ b pa le tõe n leok ye.
B pa le tar b sẽn na n yeel ye.
16 Mam gũume, la b pa le gomd ye.
B yasame bala, n pa le tõe n leok ye.
17 Dẽ, ma-me na n leokame.
Ma-me na n togsa m sẽn mi,
18 bala m tara bũmb wʋsg n na n yeele.
Vʋʋsmã sẽn be m pʋgẽ wã pẽdgda maam tɩ m gome.
19 Mam pʋgã yaa wa waoog sẽn wɩk ne divẽ,
yaa wa wao-paal sẽn dat n pusi.+
20 Mam na n gomame n paam m menga.
Mam na n yaaga m noor n leoke.
21 Mam pa na n bak ned n sõng ye.+
M pa na n gom no-noom goam n belg ned me ye.
22 Bala mam pa mi ned belgr ne no-noom ye.
Mam sã n maan woto, m Naandã na n menes-m-la tao-tao.
33 “La masã, Zoobe, m bõos tɩ f kelg-ma.
Kelg bũmb ning fãa m sẽn na n yeelã.
2 Gese! M segd n yaaga m noore.
Mam zɩlemdã segd n gomame.
3 Mam goamã wilgda m sũurã tɩrlem,+
tɩ m no-bɩmsã togsd m sẽn mi wã ne pʋ-peelem.
5 Fo sã n tõe bɩ f leok maam.
Segl f meng n gom mam taoore.
6 Gese! Wẽnnaam taoore, ma-me yaa wa foom.
B naana ma-me ne tãndo.+
7 Dẽ wã, mam pa segd n kẽes-f rabeem,
m sẽn na n yeel-fã me pa na n nams-f ye.
8 La fo gomame tɩ mam wʋme.
Sɩd-sɩda, m da wʋmda fo gom-kãensã:
9 ‘Mam yaa yɩlemde, n pa maan yel-wẽnd ye.+
Mam yaa yɩlemde, m pa beeg ye.+
10 La Wẽnnaam baooda bʋʋm n na n zab ne maam.
A geta maam wa a bɛ.+
11 A balga mam naoã.
A gũusda m soayã fãa.’+
12 La fo sẽn yeel woto wã, fo ka bʋʋm ye. Dẽ wã, mam na n leoka foom.
Wẽnnaam yaa kãseng n yɩɩd ninsaal sẽn yaa kiidã hal zĩig sẽn zãre.+
13 Bõe yĩng tɩ fo yẽgemd ne-a?+
Yaa a sẽn pa leok fo goamã fãa wã yĩng bɩ?+
14 Wẽnnaam gomda vugri, la a leb n gom naoor a yiib-n-soaba,
la ned baa a ye pa kelgd ye.
15 Yẽ gomda zãmsd pʋgẽ, a gomda yʋng bõn-makr pʋgẽ,+
wakat ning nebã sẽn wat n gõe tamm,
b sẽn wat n gõe b gãagẽ wã.
16 Dẽ, a yokda nebã tʋbã+
n tabended a tõodã b yamẽ wã,
17 n na n kɩt tɩ ned bas wẽng maanego,+
la a kogl ned ne wuk-m-menga.+
19 Toog me kibinda ned a gãagẽ,
t’a kõabã sẽn zabd n pa basdẽ wã me kibind-a,
20 hal t’a pa le nong rɩɩbo,
n pʋd n zãgsd rɩ-noog menga.+
21 A yĩn-nemsã satame tɩ nebã neẽ,
t’a kõabã sẽn da solgã puk masã.
23 La koe-taasd* sã n wa a nengẽ,
ned a ye neb tusr sʋk sẽn sõngd-a
sã n wilg-a sẽn yaa tɩrga,
24 dẽ, Wẽnnaam na n zoee a nimbãaneg n yeel yaa:
Mam paama yaood n na n yao n dol a yĩnga!+
26 A na n yõka Wẽnnaam sɛɛga,+ la a na n deega a kosgã.
A na n yãa Wẽnnaam nengã n kaas sũ-noogo,
la Wẽnnaam na n le ges-a-la wa nin-tɩrga.*
27 Nin-kãng na n yeela nebã yaa:
‘Mam beegame+ n golem sẽn yaa tɩrga,
la m pa paam sɩbgr ning m sẽn da segd ne wã ye.*
29 Woto, Wẽnnaam maanda bõn-kãensã
naoor a yiibu, la naoor a tãab meng n kõ neda,
30 n na n fãag-a ne bokã,*
sẽn na yɩl t’a maan sũ-noog ne vɩɩmã vẽenem.+
31 Zoobe, kelge! Kelg maam!
Sĩnd tɩ m kell n gome.
32 Fo sã n tar bũmb n na n yeel bɩ f leok-ma.
Gome, bala m dat n wilgame tɩ f bee bʋʋm.
33 Fo sã n pa tar bũmb n na n yeele, bɩ f kelg maam.
Sĩnd tɩ m na n zãms-f-la yam.”
34 A Elihu leb n gomame n yeele:
2 “Yam dãmba, kelg-y mam goamã.
Kelg-y maam, yãmb a neb nins sẽn mi bũmb wʋsgã.
3 Bala tʋbr kelgda goam n ges
wa zɩlemd* sẽn lembd rɩɩbã.
4 Wa-y tɩ d bao n bãng sẽn yaa tɩrga.
D naag taab n yãk sẽn yaa sõma.
6 Rẽ yĩnga, mam na n yaga ziri m bʋʋdã sẽn segd n yɩ to-to wã wɛɛngẽ sɩda?
Mam sãmpogrã pa tõe n maage, baa m sẽn pa maan yel-wẽndã.’+
7 Ãnda n yaa wa a Zoobe,
n deegd paoogr wa a sẽn yũud koom?
8 A bee ne tʋʋm-wẽns-maandba,
la a lagma a meng ne nin-wẽnse.+
9 Bala yẽ yeelame yaa: ‘Bao n ta Wẽnnaam yam,
pa nafd ninsaal ye.’+
10 Rẽ wã, yãmb a neb nins sẽn tar bãngrã, kelg-y maam:
11 Bala yẽ na n keoo ninsaal tɩ zems ne a tʋʋmde,+
la a kɩt t’a tʋʋmã biis sig a zugu.
13 Ãnda n kɩt t’a get tẽngã yelle,
la ãnd n yãk-a t’a rɩt naam dũniyã gill zugu?
14 Yẽ sã n ges ninsaalbã,
n deeg b vɩɩmã pãng ne b vʋʋsmã,+
15 b fãa na n naaga taab n ki.
Dẽ, ãdem-biisã na n leba tomẽ wã.+
16 Dẽ wã, fo sã n tara bãngre, bɩ f kelg bõn-kãngã.
Kelg m sẽn na n yeelã neere.
17 Ned sẽn kis tɩrlem segd n dɩɩ naam sɩda?
Bɩ fo na ning pãng soab sẽn yaa tɩrg taale?
18 Fo na sak n yeel rĩm t’a ka võore,
bɩ n yeel nin-kãsems tɩ b yaa nin-wẽnse?+
19 Wẽnnaam pa bakd nanambs n sõnge,
la a pa sõngd arzɛk soab n bas naong soab ye.+
Bala b fãa yaa a nus tʋʋma.+
20 Bãmb tõe n tiig n kii+ yʋn-sʋka.+
Bãmb virsda ne pãng n ki.
Baa pãens rãmbã menemdame, la pa ne ninsaal nug ye.+
21 Bala Wẽnnaam nin geta ninsaal yel-manesem,+
la yẽ nee a nao-yakmã fãa.
23 Bala Wẽnnaam pa yãk wakat n kõ ninsaal baa a ye
t’a na n wa yẽ taoor t’a bʋ-a ye.
24 Yẽ sãamda pãens rãmbã n pa baood n maan vaeesgo,
la a zĩnigd neb a taab b zĩigẽ.+
26 A sɩbgd-b-la b wẽnemã yĩng
zĩig nebã fãa sẽn tõe n yã,+
27 bala b wẽnemdame n bas yẽ tũubu,+
tɩ b toog kae ne Wẽnnaam sẽn maand ye.+
28 Bãmb kɩtdame tɩ naong rãmbã kelemd n boond Wẽnnaam,
hal t’a wʋmd sẽn pa tar-b sõangdbã kelemse.+
29 Wẽnnaam sã n sĩnda, ãnd n tõe n ning-a taale?
A sã n solg a nenga, ãnd n tõe n yã-a?
Tɩ yaa ne buud wall tɩ yaa ne neda, fãa yaa yembre:
30 Yaa tɩ wẽn-zɩt* ra tõog n dɩ naam+
bɩ n tõog n bẽd nin-buiidã ye.
31 Ned na yeel Wẽnnaam yaa:
‘Mam paama sɩbgr baa ne m sẽn pa beegã.+
32 Wilg-y maam bũmb ning m sẽn pa yã wã,
mam sã n maana sẽn pa segde, m pa na n le maane’?
33 A segd n keoo foo wa f sẽn tagsdã, fo sẽn kɩɩsd a bʋ-kaoorã yĩng sɩda?
Foo n segd n bãnge, pa maam ye.
Dẽ wã, togs maam bũmb ning fo sẽn mi sõma wã.
34 Neb nins sẽn tar bãngre, la yam soab fãa sẽn kelgd maam
na n yeela maam yaa:
35 ‘A Zoob gomda a sẽn pa mi,+
la a goamã wilgdame t’a pa tar yam-vẽenem ye.’
36 Bɩ a Zoob paam makr* hal tɩ seke,
bala a leokda wa nin-wẽnsã!
37 A kɩɩsgã paasda a yel-wẽndã.+
A wẽeda nug-pogs ne paoogr tõnd taoore,
la a gomd wʋsg n dõt Wẽnnaam.”+
35 A Elihu leb n yeelame yaa:
2 “Fo kɩsa sɩd tɩ fo yaa tɩrga, hal n yetẽ
tɩ f tɩrlmã yɩɩda Wẽnnaam?+
3 Bala fo sokdame yaa: ‘A yõod yaa bõe ne yãmba?*
Mam yɛlã yaa sõma n yɩɩd m sã n da maanẽ yel-wẽnd sɩda’?+
4 Mam na n leoka foom
ne f tũud-n-taasã+ sẽn be ne foo wã.
5 Nak n ges saasã,
la f maag f yĩng n ges sawatã+ sẽn be hal yĩngrã.
6 Fo sã n beege, maanda yẽ bõe?+
Fo yel-wẽnã sã n lebg wʋsgo, maand-a-la bõe?+
8 Fo wẽnemã namsda ninsaal wa foo bala,
tɩ f tɩrlmã nafd ãdem-biig bala.
10 La ned baa a ye pa sokd yaa: ‘Wẽnnaam sẽn yaa mam Naand-kãsengã,+
soab ning sẽn kɩt tɩ d yɩɩnd yʋngã bee yɛ?’+
11 Yẽ zãmsda tõnd+ bũmb wʋsg n yɩɩd rũmsã sẽn be tẽngã zugã,+
la a kɩtame tɩ d yam yɩɩd bõn-yɩgdɩ wã sẽn yɩgd yĩngrã.
14 Dẽ wã, a pʋd n pa na n kelg fo sẽn yẽgemd n yetẽ tɩ f pa ne-a wã ye!+
Fo yellã bee a taoore, dẽ wã fo segd n gũume t’a wa bʋ.+
15 Bala yẽ pa bool foo n sok sũ-puugrã pʋgẽ ye.
A leb n pa ges fo gom-yaarã ye.+
16 A Zoob yaagda a noor yaleng zaalem.
A gomda wʋsgo, n yaool n pa tar bãngr ye.”+
36 A Elihu leb n yeelame:
2 “Maan sũ-mar ne maam bilf n paas tɩ m bilg-fu,
bala mam ket n tara goam n na n gom Wẽnnaam yʋʋr yĩnga.
3 Mam na n maaga m yĩng n togs foo bũmb nins fãa m sẽn mi,
la m na n wilgame tɩ m Naandã n so tɩrlem.+
4 Sɩd-sɩda, mam goamã pa ziri ye.
Soab ning sẽn mi bũmb fãa wã+ bee fo taoor ka.
5 Hakɩɩka, Wẽnnaam yaa pãng soaba,+ n pa raagd ned n bas ye.
A sẽn wʋmd bũmb fãa võor to-to wã pa tõe n sɩf ye.
6 Yẽ pa na n kogl nin-wẽnsã vɩɩm ye.+
La a kɩtdame tɩ neb nins sẽn namsdã paam tɩ b kao b bʋʋd tɩrga.+
8 La b sã n sog-b ne sogdse,
la b sẽb-b ne namsg wĩya,
9 a wilgd-b-la b sẽn maan bũmb ningã,
b wuk-m-mengã sẽn kɩt tɩ b maan yel-wẽn ninsã.
10 Yẽ yokda b tʋbã remsg yĩnga,
la a yet-b tɩ b wẽnemd n bas wẽng maanego.+
11 B sã n sak-a la b tũ-a,
b na n vɩɩmda naar pʋgẽ b vɩɩmã rayã fãa sẽn ketã,
la b vɩɩmã tõr na n yɩ-b-la noogo.+
12 La b sã n pa sake, sʋʋg n na n kʋ-ba,+
tɩ b ki n pa paam bãngr ye.
13 Wẽn-zɩtbã* na n maana sũ-kẽka.
Baa ne a sẽn sẽb-bã, b pa kelemd n kot sõngr ye.
15 La Wẽnnaam fãagda sẽn namsd-bã b namsgã sasa.
Bãmb sã n wa namsdẽ, Wẽnnaam yokda bãmb tʋba.
16 A yiisda foom yel-beed noor+
n kẽng zĩ-yalengẽ, gɩdgr sẽn kaẽ,+
n dogl rɩ-nood f taablã zug tɩ yaa belsg f yĩnga.+
17 Dẽ, fo sũur na n yɩɩ noog b sẽn na n kao nin-wẽnsã bʋʋdã,+
wakat ning b sẽn na n kao bʋʋdã, n tũ tɩrlmã.
18 La gũus tɩ sũ-puugrã ra wa kɩt tɩ f lebg pʋ-to-neda,+
la f ra bas me tɩ noor-madgr zembal kẽes-f moog ye.
19 Fo sẽn kelemd n kot sõngrã,
bɩ fo sẽn modgd wʋsgã n na n kɩt tɩ fo põs yel-beed bɩ?+
20 Ra tʋlg yʋng ne f sũur fãa,
wakat ning nebã sẽn menemd b zĩigẽ wã ye.
21 Gũus n da wa wẽnemd n maand sẽn yaa wẽnga,
fo sẽn pa rat n ket n namsdẽ yĩng ye.+
22 Ade! Wẽnnaam pãngã zẽkd-a lame.
Karen-saam-bʋg n yaa wa yẽ?
25 Ãdem-biisã fãa yãa rẽ,
ninsaal sẽn yaa kiidã geta rẽ yɩɩg-yɩɩga.
La wulgã tedgdame n lebg saaga.
28 Dẽ, sawatã kiigda koomã tẽnga.+
B rʋʋgda koom tẽng tɩ ninsaalbã fãa paamdẽ.
29 Ned tõe n wʋma sawatã sẽn yɛdg to-to wã võor sɩda?
Ned tõe n wʋma sa-tãsã sẽn yit a fu-roogẽ wã võor sɩda?+
31 Yaa ne bõn-kãensã la yẽ rɩlgd nebã.
A kõt-b-la rɩɩb tɩ sekdẽ.+
32 Yẽ luta sa-yãgbã ne a nusã,
n teesd-a zĩig ning a sẽn dat t’a wẽ wã.+
33 A sa-tãsã wilgda a waoongo,
baa rũmsã wilgda sẽn yaa a soab* n wate.
37 “Yãoã kɩtame tɩ m sũurã kiuusdẽ,
n dat n fãsge.
2 Maag-y y yĩng n kelg a koɛɛgã rãamde,
la sa-tãsã sẽn yit a noorẽ wã.
3 Yẽ kɩtdame t’a yi sa-gãongã pʋgẽ,
n tʋmd a sa-yãgbã+ hal dũniyã tɛk fãa.
4 Rẽ poore, kɛleng rãamd n pʋgda.
Wẽnnaam tãsda ne koɛɛg sẽn tar pãnga,+
la baa a koɛɛgã rãamd sã n yi, a pa kɩtd tɩ sa-yãgbã sa ye.
5 Wẽnnaam tãsda ne a koɛɛgã+ hal tɩ yaa yel-solemde.
A tʋmda tʋʋm-kãsems tɩ d pa tõe n wʋm b võor ye.+
6 Bala yẽ yeta sa-lamdã yaa: ‘Rʋʋg tẽngã zugu,’+
la a yet saagã yaa: ‘Kiig ne pãnga.’+
7 Wẽnnaam kɩtdame tɩ ninsaal tʋʋmd fãa yalse,
sẽn na yɩl tɩ ninsaalbã fãa sẽn yaa kiidbã bãng a tʋʋmã.
8 We-rũmsã kẽeda b bogdẽ
n paad b zĩ-solgdsẽ wã.
11 N-ye, yẽ zɩsgda sawatã ne meenem.
A sãeegda a sa-yãgbã+ sawatã pʋsẽ.
12 B gilgdame n teesd zĩig ning a sẽn dat tɩ b teesã.
B maanda bũmb ning fãa a sẽn dat tɩ b maan+ tẽngã zugã.
13 Yẽ tũnugda ne sawatã n wat ne sɩbgre,+ bɩ n kɩtdẽ tɩ saagã niid tẽngã zugu,+
wall n kɩt tɩ b bãng a nonglem hakɩɩkã.
15 Rẽ yĩnga, fo mii Wẽnnaam sẽn kõt sawatã noy
la a kɩtdẽ tɩ sa-yãgbã yãgd b pʋsẽ to-to sɩda?
16 Fo mii sawatã sẽn laand to-to wã bɩ?+
Bõn-kãensã yaa Soab ning sẽn mi bũmb fãa wã tʋʋm-kãsemse.+
17 Bõe yĩng tɩ fo fuugã lebgd tʋʋlgo,
goabg sobgã+ sẽn wat n kɩt tɩ tẽngã yaa sɩddd wã?
18 Fo tõe n naaga yẽ n yɛdg sa-gãnã+
tɩ b yaa kãn-kãe wa zũud nen-gɛtg sɩda?
19 Wilg tõnd d sẽn segd n yeel-a bũmb ninga.
Tõnd pa tõe n leoke, bala d bee lik pʋga.
20 B segd n togs-a lame tɩ mam dat n gomame sɩda?
Bɩ ned n yeel bũmb tɩ b segd n taas-a?+
21 Nebã pa tõe n yã vẽenemã* menga,
baa a sẽn be yĩngr n yãgdã,
n tãag sobg sẽn na n fug n pɩɩs sawatã n looge.
22 Vẽenem n yit rɩtg n yãgd wa sãnem.
Wẽnnaam ziirã+ kẽesda rabeem wʋsgo.
23 Tõnd pa tõe n wʋm bũmb fãa võor Sẽn-tõe-a-fãa wã zug ye.+ Yɩɩda tõnd pãnga.
A pãngã yaa kãsenga,+
la a pa tol n kaood bʋʋd kɛgr+ bɩ n basd a tɩrlmã sẽn yaa wʋsgã ye.+
24 Dẽ wã, nebã segd n zoe-a lame.+
Bala a pa nong ned sẽn tagsd t’a tara yam ye.”+
38 Dẽ, a Zeova goma sob-kẽengã pʋgẽ, n leok a Zoob n yeel yaa:+
3 M bõos tɩ f segl f meng wa raoa.
M na n sok-f-la sogsgo, tɩ f leok-ma.
4 Mam sẽn wa n yẽbg tẽngã+ tɩ fo ra bee yɛ?
Fo sã n tagsdame tɩ f miime bɩ f togs-ma.
5 Fo sã n miime, yaa ãnd n mag-a,
bɩ yaa ãnd n tẽeg wĩir n mag-a?
8 Ãnd n pag mogrã ne kʋɩlense,+
a sẽn wa n fudg n yi a zĩigẽ* wã,
9 m sẽn wa n yeelg-a ne sawat
la m vil-a ne lik bida wã,
10 wakat ning m sẽn yãk koak n kõ-a,
la m ning a sogdsã ne a kʋɩlensã?+
11 Wakat kãnga, mam yeel-a lame yaa: ‘Fo tõe n taa hal kaanẽ, la ra yõsg be ye.
Yaa ka la fo ko-pɛmã sẽn zẽkd b mensã na n yalse.’+
12 Fo zoe n kõo yibeoog noore,
bɩ n kɩt tɩ sõorã bãng a pukr zĩiga?+
13 Yaa foo n yeel yibeoog vẽenem t’a kẽng tẽngã kɩremsẽ,
la a rig nin-wẽnsã bɩ?+
14 Tẽngã tekda wa yagd b sẽn ningd bãnd a zugu,
t’a yalẽ wã lebgd vẽeneg wa fuugu.
15 La b mongda nin-wẽnsã b vẽenemã,
la b kangã sẽn zẽkã kaoogdame.
16 Fo sig n taa mogrã ko-ninẽ,
bɩ fo maaga f yĩng n vaees ko-zulumsã n gese?+
18 Fo mii tẽngã sẽn yalem to-to+ wã bɩ?
Fo sã n mii rẽ fãa bɩ f togs-ma.
19 Yaa yɛ babg la vẽenemã be?+
La likã zĩig bee yɛɛnẽ
20 tɩ fo na n tall-a n kẽng a zĩigẽ wã,
la f bãng soay nins sẽn dabd a yirã?
21 Fo mii rẽ, tɩ bala fo ra zoe n dogame,
la tɩ f yʋʋmã sõor waoogame bɩ?
22 Fo kẽe sa-lamdã+ bĩngr dotẽ bɩ,
bɩ fo yãa sapɩlmã+ bĩngr dotã
23 mam sẽn bĩng toog wakat
la zabr ne tẽn-kũum daar yĩngã?+
25 Ãnd n tuk sor n kõ sa-kãsengã,
la a maan sor n kõ sa-kẽengã sẽn tãsdã,+
26 n na n kɩt tɩ saagã ni zĩig ninsaal sẽn kaẽ,
n ni we-raoog ninsaal baa a ye sẽn ka beẽ,+
27 n madg zĩ-koeemsã sõma
la a kɩt tɩ mood yi?+
29 Ãnda pʋgẽ la galaasã yita,
la yaa ãnd n dog saasẽ wul-maasgã,+
30 wakat ning sẽn yaa wa b luda ko-rãmbã ne kugrã,
tɩ ko-zulumsã zut gũs n lebg kãn-kãe wã?+
32 Fo tõe n kɩtame tɩ ãd-sull puk a wakate,
bɩ n wilg As ãd-sullã* ne a kambã sore?
33 Fo mii saasã sẽn tũud noy ninsã,+
bɩ fo tõe n kɩtame tɩ b sak no-kãens tẽngã zug sɩda?
34 Fo tõe n zẽka f koɛɛg tɩ ta sawatã,
n kɩt tɩ sa-kãseng kiig f zug bɩ?+
35 Fo tõe n tʋma sa-yãgb sɩda?
B na n waame n yeel foo tɩ ‘ad tõnd’ bɩ?
37 Ãnd n tar yam tɩ sek a na sõd sawatã,
bɩ ãnd n tõe n kɩll saasẽ rʋgdã tɩ koomã rʋʋge,+
38 tomã sẽn wat n boog n lebg bɛgdo,
tɩ tãn-dagã kẽ taabã?
39 Fo tõe n tãoosa rũng n kõ gɩgemde,
bɩ f tõe n kɩtame tɩ gɩgem-poal tɩge,+
40 b sẽn wat n wũg b soondg zĩisẽ wã,
bɩ n sor b bogdẽ n gũudẽ wã?
41 Ãnd n baood rɩɩb n kõt gãabgo,+
a kambã sẽn wat n kelemd n kot Wẽnnaam sõngre,
la b yeebd b sẽn pa tar bũmb n na dɩ wã yĩngã?
39 “Fo mii wakat ning we-bʋʋsã sẽn dogdã sɩda?+
Walsã sã n wa rogd b kambã fo yãtame sɩda?+
2 Fo sõta b tʋdbã kiis sõore?
Fo mii wakat ning b sẽn dogdã bɩ?
3 Bãmb sã n na n dog b kambã, b yĩgimdidame,
la b rogmã toog loogd n bas-b lame.
4 B kambã paamda pãng n bɩt weoogẽ wã.
B loogdame n pa le wat b nengẽ ye.
5 Ãnd n kõ we-bõang lohorem t’a daeed a yam,+
la ãnd n lok we-bõang wĩyã?
6 Mam kɩtame tɩ we-rasempʋɩɩgã sẽn yaa tẽn-nabrã yaa a yiri,
la a be tẽng sẽn tar yamsmẽ.
7 A toog kae ne bʋʋrã sẽn yit tẽngã pʋgẽ wã ye.
A pa wʋmd ned ning sẽn kɩtd tɩ rũmsã tʋmdẽ wã tãsg ye.
8 A yeebda tãensã zut n baood yam-maasa,
n baood tɩɩg fãa sẽn tar vã-maasa.
9 We-naaf na sak n tʋm n kõ foo sɩda?+
A na sak n gãand fo yãgr pʋgẽ yʋng sɩda?
10 Fo na sẽb we-naaf ne wĩy t’a tak ruls f pʋʋgẽ,
bɩ a na sak n tũ foom n tɩ ko longẽ?
11 Fo na n teega a pãn-kãsengã,
n bas-a t’a tʋm fo tʋʋm-kɛgemsã sɩda?
12 Fo na n teeg-a lame t’a tall f koodã n wa,
bɩ a na wʋk f koodã n tɩ rʋʋg zɛɛgẽ wã sɩda?
13 Naneoong fibda a pɩgs ne sũ-noogo.
La rẽ yĩnga, b tõe n dɩka a kõbdã ne a pɩgsã n mak ne kʋl-yaadg rẽnd sɩda?+
14 Bala a basda a gɛlã tẽnga,
n basd-b tomã pʋgẽ tɩ wɩngdẽ.
15 A yĩmdame tɩ ned naoor tõe n beds-b lame,
wall we-rũng tõe n tab-b lame.
16 A yaa dem-dem ne a kambã wa pa a kamb ye.+
A pa yɛɛsd a namsgã na n wa yɩ zaalem ye.
17 Bala Wẽnnaam mong-a-la* yam
la b pʋɩ bãngrã n pa kõ-a ye.
18 La a sã n yik n fib a pɩgsã n na n zoe,
a laada wed-moaag ne ned ning sẽn zao-a wã.
19 Yaa foo n kõ wed-moaag a pãngã bɩ?+
Foo n yeelgd a yublã ne gɛd sẽn miimd bɩ?
20 Fo tõe n kɩtame t’a yɩgd n tĩimsd wa sʋʋr sɩda?
A sã n fʋʋsd pemsmã a yõ-bogdẽ wã ne pãnga, kẽesda rabeem.+
22 A laada rabeem la a pa yɛɛsd baa fʋɩ.+
Sʋʋg pa kɩtd t’a lebg ye.
23 Sẽn zao-a yẽ wã lok kaglemda a lʋgrẽ.
Kãndã ne kãn-dibgã pɩndame.
24 A sẽn digd la a yãgdẽ wã, a fõt n teesdame.
A sã n wʋm baorg rãamde, a pa tõe n yals ye.
25 B sã n peeb baorgo, a yetame tɩ n-faa!
A sã n be yɩɩga a wʋmda zabrã yũugu,
la a wʋmd tãb-biisã nanambs ne zabrã kelemse.+
26 Yaa ne fo bãngr la wɩbg sẽn yɩgd
n tẽegd a pɩgs goabg sẽnesã bɩ?
27 Bɩ yaa foo n kõt pa-nand-tugr noor t’a yɩgd yĩngr+
n maand a tʋk hal yĩngri,+
28 n gãe tãng pẽgsẽ yʋngo,
la a be pĩig bokẽ sẽn yaa a soondg zĩigã?
29 Yẽ paada be n gẽesd rɩɩbo.+
A ninã nee hal yɩɩga.
30 A kambã yũuda zɩɩm.
Bõn-kɩɩms sẽn dʋrẽ fãa, a bee be.”+
40 A Zeova leb n leoka a Zoob n yeel yaa:
2 “Ned na yeel Sẽn-tõe-a-fãa wã t’a maana sẽn pa zemse, n zabd ne-a sɩda?+
Bɩ ned ning sẽn dat n dems Wẽnnaamã leoke.”+
3 A Zoob leoka a Zeova n yeel yaa:
4 “Ade! Mam pa baa fʋɩ!+
Bõe la m tõe n leok yãmba?
Mam dɩka m nug n pĩ m noorã.+
5 Mam goma vugri, la m pa na n le leok ye.
M goma naoor a yiibu, la m pa na n le paas bũmb ye.”
6 Dẽ, a Zeova goma sob-kẽengã pʋgẽ, n leok a Zoob n yeel yaa:+
7 “M bõos tɩ f segl f meng wa raoa.
Mam na n sok-f-la sogsgo, tɩ f leok-ma.+
8 Fo rat n wilgame tɩ mam pa tɩrg la?
Fo na n ninga maam taal n paam bʋʋm bɩ?+
10 M kotame tɩ f nags f meng ne ziir la naam.
Yeelg waoogr la neerem.
11 Bas tɩ f sũurã puug zãnga.
Ges ned ning fãa sẽn yaa wuk-m-meng soaba, n sik-a.
12 Ges ned ning fãa sẽn yaa wuk-m-meng soaba, n ning-a yãnde.
La f tab nin-wẽnsã zĩig ning b sẽn yasã.
13 Solg b fãa tomã pʋgẽ.
Sẽb-b* zĩig ning sẽn solgã pʋgẽ,
14 dẽ, baa mam mengã na n sak n deegame*
tɩ fo nug-rɩtgã tõe n fãag-f lame.
15 Masã, ad Behemot* mam sẽn naan wa m sẽn naan foo wã.
A wãbda yamd wa naafo.
16 Ges a kɩɩlã pãngã,
ne a pʋgã gĩin pãngã!
17 A kɩtdame t’a zʋʋrã lebg kãn-kãe wa sɛɛdr daoogo.
A gɛyã gĩin kẽe taab wa b wʋgame.
18 A kõabã yaa wa maana ne zũudu,
t’a karsã yaa wa maana ne kutu.
19 Wẽnnaam tʋʋmã sʋka yẽ n be taoore.*
Yaa a Naandã bal n tõe n kolg-a ne sʋʋga.
20 Tãensã womda rɩɩb n kõt-a,
zĩig ning we-rũmsã fãa sẽn deemdã.
21 A gãee gõos tuudã tẽngre,
la a soonded tãnwĩisã sẽn be bãoogẽ wã tẽngre.
23 Baa kʋɩlgã koom sã n gudgdẽ, a pa yɛɛsd ye.
A pɛlg yaa kãn-kãe, baa Zʋrdẽ kʋɩlgã+ sã n zoet n pãbd a noorã.
24 A sã n getẽ, ãnd tõe n yõk-a
bɩ n poog a yõorã ne bãnga?*
2 Fo tõe n tuii wĩir a yõ-bogdẽ wã,
bɩ n kõs a yɛyã ne bãnga?*
3 A na yõk-f sɛɛg n yɩlme,
bɩ n maag a yĩng n gom ne foo noog-noogo?
4 A na maan kaool ne foom,
tɩ fo kɩt t’a lebg f yamb wakat fãa?
5 Fo na n deema ne-a wa liuula,
bɩ n sẽb-a n kõ f kom-pugli sẽn yaa bõoneg tɩ b reeme?
6 Te-koaasdbã na n da-a lame bɩ?
Toandbã na n pas-a lame n pʋɩ taab bɩ?
8 Tik-a ne f nugã.
Fo na n tẽega zabrã yelle, n da le saag ye!
9 Ned sã n tagsdẽ t’a na n tõog-a lame a belgda a menga.
Fo sã n yã-a bala, rabeem kẽed-f lame.*
10 Ned pa saagd n bao a noor ye.
Dẽ wã, ãnd n tõe n yals mam taoore?+
11 Ãnd n deng n kõ maam bũmb tɩ m segd n lebs-a?+
Bũmb ning fãa sẽn be saasã tẽngrã yaa maam n so.+
12 Mam pa na n sĩnd n pa gom a karsã,
a pãngã ne a yĩngã sẽn maan hal sõma wã yell ye.
13 Ãnd n yeeg a zugẽ fuugã?
Ãnd n na n kẽ a yɛyã sẽn yaagã pʋgẽ?
14 Ãnd n tõe n pak a noorã* kʋɩlens ne pãnga?
A yẽnã sẽn gilg n sogã kẽesda rabeem.
15 A poorã tara pagd sẽn yaa rulsi,*
sẽn sũg taab sõma.
16 B fãa kẽe taab sõma
tɩ pemsem pa tõe n kẽ ye.
17 Bãmb tabenda taaba.
B soga taab kãn-kãe tɩ b pa tõe n welg-b ye.
18 A tĩsgã yiisda vẽenem sẽn yãgda,
t’a ninã yaa wa sãoorã vẽenem sẽn torsde.
19 Bugum sẽn yãgd n yit a noorẽ wã.
Bug-pãrs sẽn tar pãng n yit be.
20 Bug-zõos n yit a yõ-bogdẽ wã,
wa wʋng b sẽn yõgen ne moodo.
21 A vʋʋsmã widgda bug-saala,
tɩ bug-witim tãood n yit a noorẽ wã.
22 A yublã tara pãn-kãsenga.
Rabeem kẽeda sẽn seg-a yẽ fãa.
23 A yĩn-nemsã sũga taab sõma.
B yaa kãn-kãe wa b rõog-b lame, n pa tõe n yẽrg ye.
24 A sũurã yaa kɛgeng wa kugri.
N-ye, a yaa kãn-kãe wa neer kugri.
25 A sã n yiki, baa gãndaadã yɛɛsdame.
A virsgã kɩtdame tɩ b yirbi.
26 Sʋʋg pa tar a tʋʋmd ye.
Kãnde, peemd bɩ zab-teoog a to+ me pa tar a tʋʋmd ye.
27 A geta kut wa moogo,
la zũud wa ra-põosgo.
28 Peemd pa tõe t’a zoe ye.
Loaabg kug sã n yõgd-a, yaa wa moodo.
29 A geta guug wa moodo.
A laada kãnd bʋrgo.
30 A pʋgã yaa wa sa-pees sẽn yaa sɩlemse.
A vuuda a meng bɛgdẽ wa zɛɛg ra-vuudga.+
31 A kɩtdame tɩ ko-zulumsã kaeed wa koom sẽn be rʋk pʋga.
A gudgda mogrã wa b sẽn ning kaam rʋk pʋg tɩ kaeeda.
32 A sã n loogdẽ, koomã rukda puudu,
tɩ b tõe n tags tɩ ko-zulumsã tara zoob-peendo.
33 Bũmb pa be tẽngã zug n yaa wa yẽnda ye.
Yaa rũng b sẽn naan t’a pa mi rabeem ye.
34 A geta bõn-vɩɩg fãa sẽn wukd a meng ne sũ-puugri.
A yaa we-rũms nins fãa sẽn tar pãngã rĩma.”
42 Dẽ, a Zoob leoka a Zeova n yeel yaa:
3 Yãmb yeelame: ‘Yaa ãnd soab la sẽn sãbsd m sẽn maand yɛlã to-to wã, n yaool n pa tar bãngrã?’+
Dẽ wã, mam gomame la pa yɩ ne bãngre,
yɛl sẽn yaa yel-soalem ne-m wɛɛngẽ, yɛl m sẽn pa mi.+
4 Yãmb yeelame: ‘M bõos tɩ f kelg tɩ m na n gomame.
M na n sok-f-la sogsgo, tɩ f leok-ma.’+
5 Mam tʋbã ra wʋmame tɩ b gomd yãmb yelle,
la masã, mam nee yãmb ne m ninã.
7 A Zeova sẽn gom ne a Zoob woto wã poore, a Zeova yeela Teman rao a Elifaaz yaa:
“Mam sũurã puuda ne foo la ne f zo-rãmb a yiibã.+ Bala yãmb pa togs sɩd mam zug+ wa m tʋm-tʋmd a Zoob ye. 8 Masã, tall-y lols a yopoe ne pe-raad a yopoe n kẽng mam tʋm-tʋmd a Zoob nengẽ, n tɩ maan maoong sẽn yõogd bugum y yĩnga. La mam tʋm-tʋmd a Zoob na n pʋʋsa yãmb yĩnga.+ Hakɩɩka, mam na n deega a kosgã, n pa maan yãmb wa sẽn zems y yalemdã ye. Bala yãmb pa togs sɩd mam zug wa m tʋm-tʋmd a Zoob ye.”
9 Dẽ, Teman rao a Elifaaz ne Suwa rao a Bildaad n paas Naama rao a Sofaar kẽngame n tɩ maan a Zeova sẽn yeel-b tɩ b maan bũmb ningã. La a Zeova reega a Zoob pʋʋsgã.
10 A Zoob sẽn pʋʋs a zo-rãmbã yĩngã poore,+ a Zeova kɩtame t’a Zoob toogã sa,+ la a kɩt t’a leb n paam a paoongã. A Zeova kõ-a-la a sẽn da tar pĩndã naoor a yiibu.+ 11 A ba-bi-rapã ne a ba-bi-pogsã fãa la neb nins fãa sẽn da yaa a zo-rãmbã+ waa a nengẽ n naag-a n dɩ a zakẽ wã. B kʋm-a lame la b bels-a, tood nins fãa a Zeova sẽn bas tɩ paam-a wã yĩnga. B ned kam fãa kõ-a-la lagf ne sãnem nugbĩnga.
12 A Zeova ninga a Zoob bark a vɩɩmã baasgẽ n yɩɩg a sɩngrẽ.+ A Zoob wa n paama piis tus-piig la a naase, yʋgma tus a yoobe, niis tus a yiibu, la bõn-yãans tusri.+ 13 A leb n paama kom-dibli a yopoe, la kom-pugli a tãabo.+ 14 A pʋda a pipi bi-puglã yʋʋr t’a Zemima, yiib-n-soabã t’a Keeziya, la tãab-n-soabã t’a Kerɛn-hapuk. 15 Pagb ra pa be soolmã pʋgẽ tɩ b neerem ta a Zoob kom-pugli wã ye. La b ba wã naaga bãmb ne b ba-bi-rapã n kõ rogem-pʋɩɩre.
16 Rẽ zugẽ, a Zoob vɩɩmda yʋʋm koabg la pis-naase, n yã a kamb la a yagense, zãmaan a naase. 17 A Zoob wa n kiime. A vɩɩmdame n kaoose, t’a vɩɩmã ra noome.
Tõe n dat n yeelame tɩ “b sẽn kisg a soabã.”
Bɩ, “ned sẽn pa tar taale.”
Ebre, “bõn-yãans.”
Bɩ, “n maand tigr ned kam fãa zakẽ n deesd taaba.”
Yaa Ebre wã gomd sẽn dat n yeel tɩ Wẽnnaam malɛgsã.
Bɩ, “ned sẽn pa tar taale.”
Pa rẽ bɩ, “Sa-yãgb.”
Yaa Ebre wã gomd sẽn dat n yeel tɩ Wẽnnaam malɛgsã.
Bɩ, “ned sẽn pa tar taale.”
Ebre, “vel-a.”
Bɩ, “sɩɩgã.”
Bɩ, “nod-kɛgemse.”
Bɩ, “mitins.”
Bɩ, “lik la kũum sulunsuk.”
B bilgdame tɩ yaa yẽbga, bɩ rũng a to sẽn yaa parwẽnd n tar pãnga, n vɩ koomẽ.
Ebre, “kõt ned sẽn namsd vẽenem.”
Ebre, “tɩ f pãng sa.”
Bɩ, “magd.”
Bɩ, “Bõn-naandg nif sẽn pa tõe n yã.” Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ, zĩig ning b sẽn gʋls tɩ “vʋʋsem.”
Bɩ, “koe-taasdbã.”
Ebre wã gom-bilã bilgda bõn-yɩgdg sẽn dɩt futu.
Tõe tɩ yaa malɛgsã yell la b sẽn gomdã.
Bɩ, “na n maana kaool ne-fo.”
Bɩ, “tek.”
Bɩ, “zĩ-yẽegre.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “n são m kõabã.”
Ebre, “a ning-b-la b kɩɩsgã nugẽ.”
Bɩ, “yika fo yĩnga.”
Ebre, “la b yiis goam b sũyẽ wã sɩda?”
Ebre, “soay.”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsd.”
Bɩ, “A geta kug roogo.”
Bɩ, “sẽn pa tar-b taalã.”
Ebre, “gãd nin-wẽng nug.”
Bɩ, “n tall Wẽnnaam n kẽng bʋʋdo.”
Bɩ, “yãgsda.”
Woto yaa ãd-sul yʋya, tɩ f sã n be tẽngã zug n get-b bɩ b wõnd rũms la teed kẽere.
Tog n yaa rũng sẽn yaa parwẽnd n be mogrã pʋgẽ.
Pa rẽ bɩ, “m bʋʋd-n-taagã.”
Ebre, “bool maam bʋʋdo?”
Bɩ, “baa m sã n pa tar yelle.”
Bɩ, “baa m sã n pa tar yelle.”
Bɩ, “yam yii m vɩɩmã.”
Bɩ, “sẽn ket n yas-b b burkĩndã pʋgẽ wã.”
Bɩ, “nense.”
Ebre, “sẽn na n ning a nug tõnd d yiibã zug.”
Bɩ, “formaaz.”
Bɩ, “vʋʋsmã, yõorã.”
Ebre, “Yãmb solga bõn-kãensã y sũurẽ.”
Bɩ, “m kɩdem bilf.”
Bɩ, “lik la kũum sulunsukã.”
Bɩ, “pẽg-m-meng soab na paam bʋʋm sɩda?”
Bɩ, “M zãmsgã.”
Bɩ, “bɩ n bãng Sẽn-tõe-a-fãa wã koaka?”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “we-bõang sã n wa rog n yaa ninsaal.”
Bɩ, “sɩɩgã kũum.”
Bɩ, “nao sẽn salsdã.”
Pa rẽ bɩ, “gom ne.”
Bɩ, “Nin-vɩɩsã fãa sɩɩs.”
Bɩ, “vʋʋsem.”
Ebre, “ragsendak.”
Bɩ, “kãsem-dãmbã.”
Ebre, “a logsda pãens rãmbã sẽbdse.”
Ebre, “sũuri.”
Ebre, “tompɛglem yel-bũna.”
Ebre, “Bõe yĩng tɩ m zãad m yĩn-nemsã m yẽnẽ?”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsd.”
Pa rẽ bɩ, “Ned sã n tõe, m da na n sĩnda m noor la m ki.”
Ebre, “yẽ.” Tog n yaa a Zoobe.
Ebre wã gom-bilã bilgda bõn-yɩgdg sẽn dɩt futu.
Pa rẽ bɩ, “la b yãkd-a lame.”
Ebre, “maam.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Tõe tɩ yaa malɛgsã yell la b sẽn gomdã.
Ebre, “buri.”
Bɩ, “makd n na n tõog.”
Ka wã, kaamã makda arzɛka, maan-tɩ-looge, la wuk-m-menga.
Rat n yeel t’a sẽn saagd t’a na n paama a sẽn bõnã.
Bɩ, “sɩdã kɩɩsdbã.”
Bɩ, “sẽn tigimd-b ne maamã.”
Bɩ, “ziirã.” Ebre, “yɩɩllã.”
Pa rẽ bɩ, “mam nifã sẽn ka gõeemã get Wẽnnaam.”
Ebre, “yel-bũnd.”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsdbã.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “yaoogã.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Pa rẽ bɩ, “neb sẽn pa yɩlem.”
Bɩ, “keoosdẽ.”
Ebre, “kũum bi-rẽengã.”
Rat n yeel tɩ b kɩtame t’a na n ki kũ-toaaga.
Ebre, “a pa na n tall yʋʋr ye.”
Bɩ, “tʋ.”
Bɩ, “M doagdbã.”
Ebre, “mam pendã kom-dibli,” rat n yeel tɩ pend ning sẽn zã maamã (mam ma wã pende.)
Ebre, “Mam põsa ne m yẽnã gãong bala.”
Ebre, “n wãbd m nemdã n pa tɩgda?”
Bɩ, “sẽn lebs n da-a maamã.”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsd.”
Ebre, “zɩlemd.”
Ebre, “yamẽ.”
Bɩ “pãnga.”
Yaa bũmb sẽn wõnd gãngaoogo, tɩ b zãad ne nug n pãbda.
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “magd.”
Ebre, “t’a kõabã sɩɩlem yaa maasre.”
Ebre, “b bãnã.”
Ebre, “kamb sẽn pa tar ba-rãmba.”
Ebre, “liuul bẽds.”
Bɩ, “sãnem-gilã.”
Bɩ, “sãnem-gila.”
Ebre, “kamb sẽn pa tar ba-rãmb.”
Ebre, “biig sẽn pa tar ba.”
Pa rẽ bɩ, “Bãmb wẽkda kaam kugã lals sʋka.”
Pa rẽ bɩ, “Wẽnnaam pa ningd ned baa a ye taal t’a maana wẽng ye.”
Ebre gom-bilã tõe n bilgda rao sẽn yood ne ned paga.
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “n yɩ yɩlemde.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “la Abadõ wã.”
Ebre, “Rahaabã.”
Bɩ, “sobg.”
Bɩ, “sẽn yaa saalgã.”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsda.”
Pa rẽ bɩ, “Mam na n tũnuga ne Wẽnnaam nugã n zãms yãmba.”
Ebre wã gom-bilã bilgda bõn-yɩgdg sẽn dɩt futu.
Pa rẽ bɩ, “Bãmb na n wẽe nug-pogs n la-a, la b pa b zĩigẽ wã n fɩɩl n yaal-a.”
Wõnda yaa b sẽn tuud tẽngã n yãkd bõn-sõma wã.
Bɩ, “b sẽn yɩlg.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “tʋm-tʋmdbã.”
Ebre, “b solgda b mense.”
Ebre, “biig sẽn pa tar ba.”
Bɩ, “kobr sẽn yaa bãg-vɩɩdo.”
Ebre, “B ra yaaga b noorã yaleng wa yaoolem saagã yĩnga.”
Bɩ, “kosoodẽ.”
Ebre, “yʋʋr.”
Ebre, “yel-bũndi.”
Ebre, “sẽn yols mam tãpã.”
Pa rẽ bɩ, “tɩ ned pa sõngd-b ye.”
Tog n yaa a yĩn-gãongã.
Pa rẽ bɩ, “Mam toogã sẽn yaa wʋsgã kɩtame tɩ m toeeme.”
Pa rẽ bɩ, “kɩtame tɩ mam boog ne pãnga.”
Pa rẽ bɩ, “Yĩn-wɩngrã.”
Pa rẽ bɩ, “ne neb sẽn pa sɩd rãmb sɩda?”
Bɩ, “bɩ b võ m yagensã.”
Ebre, “hal m ma wã pʋgẽ.”
Yaa kood sẽn wõnd bɩle.
Bɩ, “a vɩɩmã.”
Bɩ, “yaoogẽ wã.”
Bɩ, “a vɩɩmã.”
Bɩ, “yaoogã.”
Bɩ, “malɛk.”
Bɩ, “yaoogã.”
Ebre, “a na n lebsa ninsaal sẽn yaa kiidã a tɩrlmã.”
Pa rẽ bɩ, “la pa naf maam ye.”
Bɩ, “vɩɩmã.”
Bɩ, “yaoogẽ wã.”
Bɩ, “yaoogã.”
Ebre, “dagsendak.”
Bɩ, “sɩdã kɩɩsd.”
Pa rẽ bɩ, “M ba, bas-y tɩ b mak a Zoob.”
Wõnda yaa Wẽnnaam.
Ebre, “kanga.”
Bɩ, “ziri.”
Pa rẽ bɩ, “A zĩnigda rĩm-dãmba.”
Bɩ, “Sɩdã kɩɩsdbã.”
Pa rẽ bɩ, “B baasda b vɩɩmã.”
Bɩ, “b sɩɩsã kiida.”
Pa rẽ bɩ, “n wɩd-a, bɩ n sok-a bũmb a sẽn maan wɛɛngẽ.”
Ebre, “vẽenemã.”
Pa rẽ bɩ, “sẽn yaa bũmb ning.”
Rat n yeel tɩ wĩntoogã vẽenem.
Yaa Ebre wã gomd sẽn dat n yeel tɩ Wẽnnaam malɛgsã.
Ebre, “pʋʋrẽ.”
Bɩ, “kũum sulunsukã.”
Pa rẽ bɩ, “sa-tãsã.”
Woto yaa ãd-sul yʋya, tɩ f sã n be tẽngã zug n get-b bɩ b wõnd rũms la teed kẽere.
Woto yaa ãd-sull yʋʋre, tɩ f sã n be tẽngã zug n get-a bɩ a wõnd rũms la teed kẽere.
Pa rẽ bɩ, “ninsaal.”
Pa rẽ bɩ, “yamã.”
Ebre, “kɩtame t’a yĩm.”
Ebre, “A yitame n segd zab-teedã.”
Ebre, “Sẽb b nensã.”
Bɩ, “na n pẽg-f lame.”
Tõe tɩ yaa “yemd yell la b sẽn gomdã.”
Ebre, “yẽ la sɩngre.”
Ebre wã gom-bilã bilgda tɩɩs sẽn wae n be kʋɩls noore. Ne Fãrende, yaa pepilye.
Bɩ, “kosoodẽ.”
Ebre, “bẽdga.”
Tõe tɩ yaa yẽbga.
Bɩ, “gõaaga.”
Yaa bũmb sẽn wõnd kãnde, tɩ b tar n yõgd zĩm-bɛdã.
Bɩ, “f burd n lʋɩɩ tẽnga.”
Ebre, “nengã.”
Pa rẽ bɩ, “A sũur nooma ne a poorã pagd sẽn yaa rulsã.”