YEL-BŨN SEBRE
1 Ad a Davɩɩd+ biig a Salomo+ sẽn yaa Israyɛll rĩmã+ yel-bũnã:
2 B gʋlsa yel-bũn-kãensã sẽn na yɩl tɩ ned tõe n paam* yam,+ kiblgu,
t’a wʋm yam goam võore,
3 t’a paam kiblg+ sẽn kɩtd t’a paam yam-vẽenem,
tɩrlem,+ n bãng n yãk sẽn yaa tɩrga,+ la a yɩ pʋ-peelem soaba,
4 la sẽn na yɩl tɩ ned sẽn pa tar minim zãms gũus-m-menga,+
tɩ bi-bɩɩg me paam bãngre, la a tõe n tags sõma.+
5 Yam soab kelgdame n paam bãngr n paase.+
Sẽn tar-a bãngr paamdame tɩ ned sẽn tar minim wilg-a sore,*+
6 t’a tõe n wʋm yel-bũnd võore, gomd võor wʋmb sẽn yaa toogo,
yam dãmb goama, la goam b sẽn gom ne pagd võore.+
7 A Zeova zoees yaa bãngr sɩngre.+
Yaa yalembã bal n paoogd yam la kiblgu.+
10 M biiga, yel-wẽn-maandb sã n wa rat n kʋɩɩb-fo, bɩ f ra sak ye.+
11 B sã n yeel yaa: “Wa tũ tõndo.
Bɩ d solg n paam zɩɩm n daage.
Tõnd na n solgame, n gũ neb sẽn pa tar yell n kʋ zaalem yĩnga.
12 Tõnd na n vel-b-la vɩɩs wa Yaoogã* sẽn vend to-to wã.
Tõnd na n vel-b-la zãnga, wa neb nins sẽn sigd bokẽ wã.
13 Bɩ d rees b bõn-sõma wã fãa.
Tõnd na n pidsa d rotã ne te-zɛɛdem.
15 M biiga, ra pʋg-b ye.
17 Fo sã n bẽt bẽdg tɩ liuul getẽ, yaa zaalem.
18 Yaa rẽ yĩng la nin-kãensã sẽn solgd n na n paam zɩɩm n daagã.
B solgame n na n yãk neb a taab yõya.*
19 Neb nins sẽn baood zãmb paoongã manesem yaa woto.
La zãmb paoongã na n wẽneg n yãka neb nins sẽn paamd-a wã yõya.*+
20 Yam hakɩɩkã+ bee sorã zug n zẽk a koɛɛg n kelemdẽ.+
A zẽkda a koɛɛg zãma wã zĩisẽ.+
21 A bee soay nins nebã sẽn tũud wʋsgã sotiisẽ,* n zẽk a koɛɛg n boondẽ.
A bee tẽngã rignoyẽ n yetẽ:+
22 “Yãmb a neb nins sẽn pa tar yam, y na n nonga yalemd hal tɩ ta dabʋre?
Yãmb a nin-yaandba, y na n nonga neb yaalg hal tɩ ta dabʋre?
Yãmb a yalemba, y na n kisga bãngr hal tɩ ta dabʋre?+
24 Bala mam zẽka m koɛɛg n boole, la yãmb kell n zãgsame tɩ y kõn kelg ye.
Mam tẽega m nugu, la ned baa a ye ra pa get ye.+
25 Yãmb kell n maana y toog kae ne m saglsã fãa,
la y zãgs mam remsgã.
26 Yel-beed sã n wa paam yãmba, ma-me na n laame.
Bũmb ning y sẽn yɛɛsdã sã n wa, mam na n yaala yãmba.+
27 Bũmb ning y sẽn yɛɛsdã sã n wa wala sa-kẽenga,
yãmb yel-beedã sã n wa wala sob-kãsenga,
toog la sũ-sãang sã n paam yãmba, mam na n yaala yãmba.
28 Wakat kãnga, b na n boonda maam, la m pa na n leok ye.
B na n gẽesa maam ne b sũy fãa, la b pa na n yã maam ye.+
29 Bala b kisga bãngre.+
B pa yãk yam n na n zoe a Zeova ye.+
30 B zãgsa mam saglgã.
B paooga mam remsgã zãnga.
32 Sẽn pa tar-b yamã kɩɩsgã n na n kʋ-ba.
Yalembã sek-m-mengã n na n sãam-ba.
2 M biiga, fo sã n deeg mam goamã
la f bĩng m noyã sõma,+
la f pak f sũurã n bao yam-vẽenem,+
3 sẽn paase, fo sã n bao bãngre,+
la f kos yam-vẽenem,+
4 fo sã n kell n bao-b wa wanzuri,+
la f kell n gẽes-b wa arzɛgs sẽn solge,+
5 fo na n bãnga a Zeova zoees+ sẽn yaa a soaba,
la f paam Wẽnnaam bãngre.+
7 A bĩngda yam nin-tɩrsã yĩnga.
A yaa sẽn kẽnd-b burkĩnd+ pʋgẽ wã gãongo.
8 A ninã geta tɩrlem soayã.
A na n gũu sẽn maand-b sɩd ne-a wã+ sore.
9 Dẽ, fo na n bãnga sẽn yaa tɩrg la sẽn zemse.
Fo na n bãnga so-sõngã.+
10 Yam sã n kẽ fo sũurẽ wã,+
tɩ bãngr lebg noog ne fo sɩɩgã,*+
11 fo na n tõogd n tagsda sõma tɩ sõngd foo,+
tɩ yam-vẽenem kogend foo.
12 Bõn-kãensã na n fãaga foo ne so-wẽnga,
ne ned sẽn gomd gom-yoodo,+
13 ne sẽn basd-b so-tɩrsã
n kẽnd lik soayã zutã,+
14 la ne sẽn maand-b sũ-noog ne tʋʋm-wẽnse,
tɩ b sũyã noom ne wẽng la tʋʋm-yoodã,
15 neb nins soay sẽn yaa goalma,
la sẽn vɩ zãmb vɩɩmã.
16 Yamã na n fãaga foo ne pʋg-wɛgengã,*
17 pag ning sẽn basd a bi-bɩɩlem wakatẽ+ zoa wã,*
la sẽn yĩmd a Wẽnnaamã kaoolã.
18 Bala a roogã sigda kũum zĩigẽ,
t’a soayã* tar n dabd neb nins sẽn ki n pa le tõe n maan bũmbã nengẽ.+
20 Woto wã, bɩ f tũ nin-sõma wã sore,
la f kell n pa nin-tɩrsã soayã zutu.+
21 Bala yaa nin-tɩrsã bal n na n zĩnd tẽngã zugu.
3 M biiga, ra yĩm mam zãmsgã* ye.
Bɩ f sak mam noyã ne f sũur fãa.
2 Bala b na n paasa fo rayã sõore,
la b kõ-f yõ-wok la bãane.+
3 Ra bas tɩ maan-neer la kɩs-sɩd* zãag ne foo ye.+
Rɩk-b n pid f yublã.
Gʋls bãmb f sũurẽ wã, wa b sẽn gʋlsd kug-walg zug to-to wã.+
4 Dẽ, fo na n paama lohorem la yam-vẽenem wʋsg
Wẽnnaam ne ninsaalbã nifẽ.+
7 Ra wa tagsdẽ tɩ f tara yam wʋsg ye.+
Zoe a Zeova, la f zãag f meng ne wẽnga.
8 Rẽ na n yɩɩ wa tɩɩm sẽn sãoogd fo yĩnsã,*
la bũmb sẽn kengd fo kõabã.
9 Waoog a Zeova ne f bõn-sõma wã,+
la ne f koodã* fãa dẽenem biisi.*+
10 Woto, fo baoã na n pida sõma,+
tɩ f sĩmsã* pid ne divẽ-paalg n puugdẽ.
11 M biiga, ra zãgs a Zeova kiblgã,+
la f ra kisg a remsgã ye.+
12 Bala a Zeova remsda neb nins fãa a sẽn nonge,+
wa ba sẽn maand to-to ne biig a sẽn nongã.+
13 Sũ-noog soab la ned ning sẽn paam yam,+
la ned ning sẽn paam yam-vẽenem.
14 F sẽn paamd yam n são f sẽn na n paam wanzuri.
15 A tara yõod n yɩɩd koray-rãmba.*
Bũmb nins fo sẽn datã baa a ye pa tõe n dɩk n mak ne-a ye.
16 Yõ-wok bee a nug-rɩtgẽ wã,
tɩ arzɛgs la ziir be a nug-goabgẽ wã.
17 A soayã bee yamleoogo,
tɩ bãan be a soayã fãa zutu.+
18 A yaa vɩɩm tɩɩg neb nins sẽn gãt-a wã yĩnga.
B na n yeelame tɩ neb nins sẽn gãt-a kãn-kãe wã yaa sũ-noog rãmba.+
19 A Zeova yẽbga tẽngã ne yam.+
A lugla saasã kãn-kãe ne yam-vẽenem.+
20 Ne a bãngrã maasem, ko-zulumsã welgame,
tɩ saasã sẽn pid ne sawatã kɩt tɩ meenem dʋʋge.+
21 M biiga, ket n get bõn-kãense.*
Bĩng yam, la f tagsd sõma wakat fãa.
22 B na n kõo foo* vɩɩm,
la b yɩ nag-teoog fo yublã yĩnga.
23 Woto, fo na n kẽna f sorã zug ne bãane,
25 Fo pa na n yɛɛs yel-beed sẽn tõe n tiig n wa,+
wall yel-beed ning sẽn wat nin-wẽnsã zut wa sa-kẽengã ye.+
28 Fo sã n tõe n kõ f to bũmb zĩig pʋgẽ,
bɩ f ra yeel-a yaa: “Kẽng la f wa poorẽ! Mam na n kõ-f-la beoogo.”
29 Ra mag n na n maan f to wẽnga,+
t’a yaool n zĩ ne foo n pa yɛɛsdẽ ye.
31 Ra maan sũ-kiir ne nen-kɛglem soaba,+
wall f yãk yam n tũ a sor baa a yembr ye.
32 Bala a Zeova kisa zãmb soaba,+
la yaa nin-tɩrsã+ n paamd a zoodo.
35 Sẽn tar-b yamã na n paama waoogre,
la yalembã pẽgda bũmb sẽn wat ne paoogre.+
4 M kamba, kelg-y ba kiblgu.+
Maag-y y yĩng n kelg n paam bãngre,
2 bala mam na n kõ-y-la sagls sẽn yaa sõma.
4 M ba wã zãmsa maam n yeel yaa: “Bɩ f bĩng m goamã f sũurẽ wã sõma.+
Tũ mam noyã n kell n vɩɩmde.+
5 Bao yam la f bao bãngre.+
Ra yĩm bũmb nins mam sẽn yetã ye. Ra lak n bas-b ye.
6 Ra bas yam t’a na n kogl-f lame.
Nong-a t’a na n gũ-f lame.
7 Yam n yaa bũmb ning sẽn tar yõod n yɩɩdã.*+ Woto wã, bao yam,
la f bao bãngr+ n paas bũmb nins fãa fo sẽn paamã.
8 Nan yam wʋsg t’a na n zẽka foo.+
A na n waooga foo, fo sẽn mobg-a kãn-kãe wã yĩnga.+
9 A na n ninga nag-teoog sẽn yaa neer fo zugẽ wã.
A na n nagsa foo ne maanf sẽn yaa neere.”
10 M biiga, kelg mam goamã la f sake,
tɩ f yõorã yɩ woko.+
12 Fo sã n wa kẽnda, bũmb kõn gɩdg f kẽn ye.
Fo sã n zoetẽ, fo kõn lak n lʋɩ ye.
13 Gãd kiblgu, la f ra bas-a t’a loog ye.+
Bĩng-a neere, bala a yaa vɩɩm fo yĩnga.+
16 Bala b sã n pa maan wẽnga, b pa tõe n gũs ye.
B sã n pa maan tɩ ned lʋɩ, b gõeemã menemdame.
17 B rɩta wẽnemã rɩɩbo,*
la b yũud nen-kɛglmã divẽ.
19 Nin-wẽnsã sor yaa wa lika.
B pa mi bũmb ning sẽn kɩt tɩ b lagsdẽ wã ye.
20 M biiga, maag-f yĩng n kelg mam goamã.
Kelg* mam sẽn yetã neere.
21 Ra bas b gesg ye.
Bĩng-b hal f sũurẽ wã,+
22 bala b yaa vɩɩm neb nins sẽn paamd-bã yĩnga,+
la b kõt b yĩnsã tõr* laafɩ.
23 Bũmb nins fãa fo sẽn segd n koglã sʋka, f sũurã la f segd n kogl n yɩɩda,+
bala yaa be la vɩɩmã yita.
24 Zãag f meng ne zirẽ-be-goama,+
la f zãag f meng ne zãmb goama.
25 Fo ninã segd n gesa tɩrga.
Tees f nengã f taoor tɩrga.+
27 Ra bʋdg n kẽng goabg wall rɩtg ye.+
Zãag f naoã ne sẽn yaa wẽnga.
5 M biiga, maag f yĩng n kelg mam yam goamã.
Kelg* mam sẽn gomd yam-vẽenem+ yellã neere,
2 n tõog n ket n tagsd sõma,
la f gomd goam sẽn yaa sɩd wakat fãa.+
5 A naoã sigda kũum zĩigẽ.
A nao-yakmã tar n dabda Yaoogẽ.*
6 A pa tagsd vɩɩm sorã yell baa bilf ye.
A yeebdame, la a pa mi a sẽn dabdẽ ye.
7 La masã, m biiga,* kelg maam
la f ra bʋdg n bas mam sẽn yetã ye.
8 Zãag f meng ne-a.
Ra kolg a roogã noore,+
9 n wa rɩk f ziirã n kõ neb a taaba,+
wall f nams f vɩɩmã sẽn ketã,*+
10 la sẽn na yɩl tɩ sãamb ra wa saas f paoongã,*+
la tɩ fo sẽn nams n paamã ra kẽng sãan zakẽ ye.
11 Sã n pa rẽ, fo na n wa wẽeda sir f vɩɩmã baasgẽ,
fo pãngã sẽn wat n sa tɩ f yĩnsã me ka laafɩ wã,+
12 n yetẽ: “Ges wɛ! Mam da kisa kiblgu.
Ges wɛ! Mam sũurã ra paoogda remsgo.
13 Mam pa kelg sẽn da zãmsd-b maamã koeese,
wall m maag m yĩng n kelg m karen-saam-dãmbã ye.
15 Yũ fo mengã bulg koom,
la koom ning sẽn bund fo mengã ko-bundg zĩigẽ wã.+
16 Fo ko-bundsã segd n zoeta yɩnga,
tɩ f kʋɩlsã koom zoet zãma wã zĩisẽ sɩda?+
17 Bɩ b yɩ foom f ye rẽnd bala,
la pa foo ne sãamb rẽnd ye.+
18 Bɩ f meng bulgã* paam barka,
la bɩ f maan sũ-noog ne f bi-bɩɩlem wakatẽ pagã.+
19 A yaa wa walg sẽn zems ne nonglem, la we-bʋʋg sẽn yaa neere.+
Bɩ a bĩisã sekd foo wakat fãa.
Bɩ a nonglmã yamleoog be ne-f wakat fãa.+
20 Woto wã, m biiga, bõe yĩng tɩ pʋg-wɛgeng* yamleoog na n yõk-fo,
22 Nin-wẽng kongr toor-toorã yaa bẽdg a yĩnga.
A yel-wẽnã na n yɩɩ wa wĩy n sẽb-a.+
23 A na n kii a sẽn pa sak kiblgã yĩnga.
A na n menemame, a yalemdã sẽn loog nugã yĩnga.
6 M biiga, fo sã n gomame n sõng f to t’a reeg samde,+
fo sã n maana kaool ne sãana,+
2 fo sã n maana pʋleng tɩ yõk foo wa bẽdga,
fo noorã goam sã n yõka foo,+
3 m biiga, ad f sẽn na n maan n paam f menga,
bala fo lʋɩɩ f to nugẽ:
Kẽng a nengẽ tao-tao, n tɩ yõk a sɛɛg t’a zoe f nimbãanega.+
4 Fo pa segd n gũsi,
wall f suus tɩ f pa maan woto ye.
5 Yiis f meng wa yãk sẽn yiisd a meng to-to tãoos nugẽ wã,
la wa liuul sẽn yiisd a meng to-to liuun-bẽt nugẽ wã.
6 Foom a kʋɩɩma,+ tɩ ges gũuri.
Maag f yĩng n ges a manesmã n dɩk yam.
7 Baa a sẽn pa tar taoor soaba, yel-gɛt wall naabã,
8 a segenda a rɩɩb sɩpaolgo,*+
la a baood rɩɩb tigsg wakat n bĩngdẽ.
9 Foom a kʋɩɩma, fo na n gãandame hal tɩ ta dabʋre?
Wakat bʋg la fo na n yik n bas gõeem?
10 Fo yetame: “Mam na n gũsa bilfu. M na n suusa bilfu.
Mam na n kalemda m nus n vʋʋs bilfu.”+
11 La fo naongã na n waa wa wagdre,
tɩ fo talemdã wa wala rao sẽn zãad zab-teedo.+
12 Ned sẽn ka bark la sẽn yaa nin-wẽng gilgdame, n gomd zirẽ-be-goama.+
13 A wẽgsda a nifã,+ n maand bãn ne a naoorã, la a bilsd ne a nug-biisã.
15 Yaa rẽ yĩng la a sãoongã sẽn na n wa zĩig pʋgẽ wã.
B na n sãam-a-la nif kamsg pʋgẽ, tɩ tɩɩm kae ye.+
17 Yaa nin sẽn get ne tɩtaam,+ zɩlemd sẽn yagd ziri,+ nus sẽn daagd bʋʋm dãmb zɩɩm,+
18 sũur sẽn magd mag-wẽnse,+ nao sẽn zoet tao-tao n na n tɩ maan wẽnga,
19 zirẽ-be-kaset soab sẽn yagd ziri wakat fãa,+
la ned ning fãa sẽn wat ne no-koɛɛm saam-biis sʋka.+
21 Bĩng-b fo sũurẽ wã wakat fãa,
la f rɩk-b n pid f yublã.
22 Fo sã n wa kẽnda, b na n wilgda foo sore.
Fo sã n wa na n gãande, b na n gũu foo.
Fo sã n wa neke, b na n goma ne foo.*
25 Ra bas tɩ f yam kẽ-a,+ a neermã yĩng ye.
Ra bas t’a ninã kɩt tɩ f tʋlg-a ye.
26 Bala pʋg-yoodr yĩnga, rao wat n yasa ne bur-gɩrg+ bala.
La pʋg-yoodr sã n yaa ned paga, a na n kɩtame tɩ ned bõn a vɩɩmã* sẽn tar yõodã.
27 Ned tõe n mobga bugum a yãoogẽ t’a futã pa yõog sɩda?+
28 Wall ned tõe n kẽna bug-saal zug tɩ pa yõog a naoã sɩda?
29 Yaa woto me ne rao sẽn kẽed ne a to paga.
Rao ning fãa sẽn na n sɩɩs pag a woto kõn põs sɩbgr ye.+
30 Nebã pa paoogd wagdre,
sã n mik t’a zukame n na n dɩ kom sẽn tar-a yĩng ye.
31 Baasgo, b sã n yõk-a, a na n dola a sẽn zu wã naoor a yopoe.
A na n kõo a roogã bõn-sõma wã fãa.+
34 Bala sũ-kiir kɩtdame tɩ pʋg-sɩd sũur puug wʋsgo.
A sã n wa na n dok a sũuri, a pa na n tall nimbãan-zoeer ye.+
35 A pa na n sak n deeg yaood ye.
Baa fo kũunã sẽn zem to-to fãa, a sũurã pa na n sig ye.
3 Rɩk-b n sẽb f nug-biisã.
Gʋls bãmb f sũurẽ wã+ wa b sẽn gʋlsd kug-walg zugu.
4 Yeel yam yaa: “Fo yaa mam tão,”
la f bool bãngr tɩ f “roagda,”
8 A tũu pʋg-kãng sotiisã sɛɛga,
n da kẽnd n teesd a roogã.
9 Ra yaa zĩ-sobdo, zaabr wẽndẽ.+
Rẽ tɩ yʋngã la likã wakat kolgdame.
11 A gomda wʋsgo, n pa zoet nif ye.+
A zɩ n zĩnd* yir ye.
12 Ka la ka t’a bee yɩnga. Ka la ka t’a bee zãma wã zĩisẽ.
A solgda sotiis buud fãa noore.+
13 A gãda bi-bɩɩgã n moke.
A pa zoe nifu, n yeel-a yaa:
14 “Mam da segd n maana zems-n-taar maando.+
Rũndã, mam pidsa bũmb nins m sẽn da pʋlmã.
15 Yaa rẽ yĩng la mam sẽn yi n na n seg foomã.
Mam yiime n na n gẽes foo, la m yã-f lame!
16 Mam tɩʋʋ peen-neeb m gãagã zugu.
Yaa Ezɩpt lẽ gĩs-bãanes pɛɛl sẽn yaa gʋlem-gʋlma.+
17 Mam mesa m gãagã ne miir* la alowɛse, n paas sinamon sẽn tar yũ-noogo.+
18 Wa tɩ d yũ nonglem tɩ sekd-d hal n tãag yibeoogo.
Bɩ d noog d sũur ne nonglem wʋsgo,
19 bala mam sɩdã ka be yir ye.
A toga so-woko.
20 A rɩka ligd korg n zã.
A pa na n lebg n wa tɩ ki-pɛɛlgã wakat nan pa ta ye.”
21 Pagã tudg-a-la ne gom-minim wʋsgo.+
A belg-a-la ne gom-noodo.
22 Zĩig pʋgẽ, a pʋg-a-la wa loalg b sẽn tar n dabd kodgre,
la wa yalem b sẽn tar n na n tɩ sẽb ne bãens* n sɩbge,+
23 hal tɩ peemd wa kõs a sãoorã.
A rabda wa liuul sẽn yãgd n na n kẽ bẽdgẽ, n pa mi tɩ na n tũu ne a yõor* ye.+
24 La masã, m biiga,* kelg maam.
Maag f yĩng n kelg goam nins mam sẽn togsdã.
25 Ra bas tɩ f sũurã wẽnemd n tees a soayã ye.
27 A roogã tar n dabda Yaoogẽ.*
A roogã sigda kũum ro-pʋsẽ.
8 Pa yam la sẽn boonda sɩda?
Pa yam-vẽenem la sẽn zẽkd a koɛɛgã sɩda?+
2 A yasa sotiisẽ wã,
kunkubã+ sẽn be sorã noorã zutu.
3 A bee rignoy nins sẽn tar n dabd tẽngã pʋgẽ wã sɛɛgẽ.
A bee tẽngã rignoyẽ,
n zẽkd a koɛɛg n kelemd+ n yetẽ:
4 “Yãmb a ninsaalba, yaa yãmb la m boonda.
Yaa ne yãmb* fãa la m gomda.
6 Kelg-y-yã, bala mam sẽn yetã tara yõodo.
Mam no-bɩmsã togsda sẽn yaa tɩrga.
7 Bala mam noorã togsda sɩd tẽngr-tẽngre.
Mam no-bɩmsã kisa sẽn yaa wẽnga.
8 Mam noorã goam fãa yaa tɩrse.
Baa a ye pa wẽng wall ziri ye.
9 B fãa võor wʋmb yaa nana ne sẽn tar-b yam-vẽenemã,
la b yaa tɩrs ne sẽn paam-b bãngrã.
10 Yãk-y mam kiblgã lakae pa wanzuri ye.
Bao-y bãngr n yɩɩd sãnem halaale.+
11 Bala yam n são koray-rãmba.*
Bũmb nins nebã sẽn datã baa a ye pa tõe n dɩk n mak ne-a ye.
12 Maam a yam ne gũus-m-meng bee ne taaba.
Mam paama bãngre, la m tõe n tags sõma.+
13 A Zeova zoees yaa wẽng kisgri.+
Mam kisa pẽg-m-menga, wuk-m-menga,+ manesem-wẽnga, n paas gom-yoodo.+
15 Mam maasem yĩnga, rĩm-dãmb ket n dɩta naam,
tɩ nanambs lugund noy sẽn yaa tɩrse.+
16 Mam maasem yĩnga, nanambs ket n dɩta naam,
tɩ nin-kãsems kaood bʋʋd ne tɩrlem.
17 Mam nonga sẽn nong-b maamã.
Neb nins sẽn baood maamã na n yãa maam.+
18 Arzɛgs la ziir bee ne maam,
n paas paoong sẽn pa sate, la tɩrlem.
19 Mam biisã yõod yɩɩda sãnem, baa sãnem b sẽn yɩlge.
Mam sẽn womd biis ninsã yõod yɩɩda wanzuri sẽn yaa sõma n yɩɩdã.+
20 Mam kẽnda tɩrlem sor zugu,
tɩrlmã soay tẽn-sʋka.
21 Mam kõta sẽn nong-b maamã pʋɩɩr sẽn yaa sõma,
la m pidsd b baoã.
22 A Zeova naana maam tɩ m yaa a naanegã sɩngre.+
Mam yaa kʋdr n yɩɩd bũmb nins a sẽn naan hal daar zãrã.
24 B roga maam tɩ ko-zulumsã ra pa be,+
tɩ ko-bunds zĩis koom sẽn yitã ra pa be ye.
25 B roga maam nand tɩ b lugl tãensã b zĩisẽ,
la sẽn deng kunkubã.
26 Yɩɩ nand tɩ Wẽnnaam maan tẽn-gãongã ne a wetã,
wall tẽn-gãongã pipi tomã.
27 A sẽn wa n maneg saasã,+ mam da bee be.
A sẽn wa n dẽeg toadg sa-gãongã ne mogrã sʋkã,+
28 a sẽn wa n lugl sawatã yĩngrã,
a sẽn wa n maan zĩ-zulumsã bulsã,
29 a sẽn wa n yãk tods n kõ mogrã
n yeel t’a koomã pa segd n yõsg-bã,+
a sẽn wa n lugl tẽngã yẽbgrã,
Daar ne a to fãa, yaa maam la a ra nong n yɩɩda.+
Mam da maanda sũ-noog a taoor wakat fãa.+
31 Mam da maanda sũ-noog tẽngã a sẽn maan tɩ bõn-vɩɩs be a zugã yĩnga.
Ãdem-biisã* la m da nong n yɩɩda.
32 Masã, m kamba, kelg-y maam.
Sũ-noog rãmb la neb nins sẽn tũud mam soayã.
33 Kelg-y kiblg+ n paam yam,
la y ra tol n paoog-a ye.
34 Sũ-noog soab la ned ning sẽn kelgd maam,
n wat mam rignoyẽ wã pĩnd-pĩnd* daar fãa,
la sẽn yas mam kʋɩlensã noy n gũudẽ wã.
35 Bala sẽn yã-a maam na n paama vɩɩm.+
A na n taa a Zeova yam.
9 Yam hakɩɩk mee a roogo.
A peesa a ra-lugs a yopoe wã.
3 A tʋma a tʋm-tʋmd-pogs
tẽngã zĩ-zãntsẽ wã tɩ b tɩ moon yaa:+
4 “Bɩ sẽn pa tar-b minimã wa ka.”
A yeta sẽn pa tar-b yamã* yaa:
5 “Wa n dɩ-y mam dɩɩbã,*
la y naag n yũ divẽ wã mam sẽn kalmã.
7 Ned ning sẽn demsd nin-yaand baooda paoogre.+
Ned ning fãa sẽn demsd nin-wẽng sũur na n sãamame.
8 Ra rems nin-yaand ye. Sã n pa rẽ, a na n kisg-f lame.+
Rems yam soaba, t’a na n nong-f lame.+
9 Zãms yam soab t’a na n paama yam n paase.+
Zãms nin-tɩrg t’a na n paama bãngr n paase.
11 Bala mam maasem yĩnga, fo na n vɩɩmd n kaoosame.+
F yõorã woglem na n paasame.
12 Fo sã n lebg yam soaba, yaa fo mengã la yamã na n nafe.
La fo sã n yaa nin-yaanda, foom f ye bal n na n kẽeb a biisã.
13 Pʋg-yalem gomda wʋsgo.+
A yaa zɩta, n pa tol n mi baa fʋɩ ye.
14 A zĩi a roogã noore.
A zĩi zaoog zug tẽngã zĩ-zãntsẽ wã,+
15 n boond neb nins sẽn pɩʋʋgd be wã,
neb nins sẽn dɩk b sor n kẽnd tɩrgã, n yetẽ:
16 “Bɩ sẽn pa tar-b minimã wa ka.”
A yeta sẽn pa tar-b yamã*+ yaa:
18 La b pa mi tɩ neb nins sẽn ki n pa le tõe n maan bũmbã bee be,
la tɩ neb nins sẽn sig pagã yirã bee Yaoogã* zĩ-zulumsẽ ye.+
10 A Salomo yel-bũnã.+
Biig sẽn tar yam noogda a ba sũuri,+
la biig sẽn yaa yalem kɩtdame t’a ma paam sũ-sãanga.
2 Paoong f sẽn paam ne wẽnem pa na n tall yõod ye.
La yaa tɩrlem n fãagd ned ne kũum.+
12 Yaa kisgr n wat ne no-koɛɛma,
la nonglem luta beegr fãa.+
15 Arzɛk soab paoong* yaa a tẽng sẽn gũbg lalse,
la naong rãmbã lʋɩɩs yaa b naongã.+
16 Nin-tɩrg tʋʋm wata ne vɩɩm,
la nin-wẽng tʋʋm wata ne yel-wẽnde.+
17 Ned ning sẽn sakd kiblg yaa vɩɩm sore,*
la ned ning sẽn maand a toog kae ne remsg menesda a taaba.
23 Sã n yaa ne yalma, yãn-tʋʋm yaa wa reem,
la yam yaa yam-vẽenem soab yĩnga.+
24 Nin-wẽng sẽn zoet bũmb ningã n na n wa a zugu,
la b na n kõo nin-tɩrg a sẽn date.+
25 Sa-kẽengã sã n wa looge, nin-wẽng pa na n le zĩnd ye.+
La nin-tɩrg yaa wa yẽbgr sẽn kaoosd wakat fãa yĩnga.+
26 Divẽ-miisg sẽn maand yẽn bũmb ningã, la bug-zõos sẽn maand nin bũmb ningã,
kʋɩɩm me maanda ned ning sẽn tʋm-a wã* woto.
29 A Zeova sorã yaa soondg zĩig ned sẽn pa tar taal yĩnga,+
la a yaa sãoong tʋʋm-wẽns-maandbã yĩnga.+
31 Nin-tɩrg noor gomda yam goama,
la b na n fiuuga zɩlemd sẽn gomd gom-yoodo.
32 Nin-tɩrg no-bɩms mii goam sẽn noome,
la nin-wẽng noor gomda gom-yoodo.
11 A Zeova kisa zãmb makdse,
la makdg sẽn zems noogda a sũuri.+
5 Yaa ned sẽn pa tar taal tɩrlem n kɩtd t’a sor yaa tɩrga,
la nin-wẽng na n lʋɩɩ a mengã wẽnem yĩnga.+
7 Nin-wẽng sã n ki, a saagrã menemdame.
A sẽn tik a pãngã n gũud bũmb ninsã me na n menemame.+
8 B fãagda nin-tɩrg yel-pakr pʋgẽ,
tɩ nin-wẽng reeg a zĩiga.+
10 Nin-tɩrsã sõmblem kɩtdame tɩ tẽng kɩdemd sũ-noogo,
la nin-wẽnsã sã n wa ki, na n yɩɩ sũ-noog kaasgo.+
14 Ned sẽn tar minim n tõe n wilg sor* sã n kae, nebã namsdame,
la sagendb wʋsg maasem yĩnga, yɛlã yãkda nenga.+
15 Ned ning sẽn gom n sõng sãan t’a reeg samd na n paama zu-loeese,+
la ned ning sẽn gind* kaool maaneg na n zĩnda bãane.
19 Sẽn maand-a sẽn yaa tɩrg ne a sũur fãa bee vɩɩm sor zugu,+
la sẽn zoet n pʋgd-a wẽng bee kũum sor zugu.
21 Ad bũmb y sẽn tõe n kɩs sɩd ne: Nin-wẽng pa na n põs sɩbgre,+
la nin-tɩrsã kamb na n põsame.
22 Pʋg-neer sẽn pa tar yam
yaa wa sãnem tʋb-long sẽn be kurkur yõorẽ.
23 Nin-tɩrsã raab wata ne sẽn yaa sõma,+
la nin-wẽnsã sẽn saagd n na n wa paam bũmb ningã wata ne sũ-puugri.
24 Nina kõta ne yamleoogo,* n wa paam tɩ yɩɩg rẽ.+
Nina me tallda a sẽn segd n kõ wã, la a wat n baasa ne naongo.+
25 Ned* sẽn yaa kõat yɛl na n yɩɩ sõma.+
Ned ning fãa sẽn kõt a taab koom* me na n paamame tɩ b kõ-a koom.+
26 Nebã na n kãaba sẽn bĩngd-a kood wẽnga,
la b na n ninga sẽn koosd-a kood barka.
27 Sẽn baood-a ne a sũur fãa n na n maan neer baooda lohorem,+
la sẽn dat-a n maan wẽnga, yaa wẽng n na n wẽneg n wa a zugu.+
31 Nin-tɩrg sẽn be tẽngã zugã sã n paamda keoore,
nin-wẽng la yel-wẽn-maand kõn paam sɩbgr n yɩɩd sɩda?+
2 Nin-sõma tata a Zeova yam,
la a ningda sẽn magd-a mag-wẽns taale.+
3 Wẽnem pa tõe n kɩt tɩ ned baa a ye zĩnd bãan n pa yɛɛsdẽ ye.+
La nin-tɩrsã na n zĩnda bãan wakat fãa.
5 Nin-tɩrsã tagsa yaa tɩrse,
la nin-wẽnsã sagls yaa belgre.
7 B sã n wa lub nin-wẽnsã, b pa na n le beẽ ye.
La nin-tɩrsã zags na n kell n yalsame.+
9 B sẽn na n nand-f bilf tɩ f yaool n tar tʋm-tʋmd n são
10 Nin-tɩrg geta a yir dũms* yelle,+
la nin-wẽng tagsdame t’a yaa nimbãan-zoɛta, n mik a yaa nin-toaaga.
11 Ned ning sẽn kood a pʋʋg na n paama rɩɩb tɩ seke,+
la ned ning sẽn zoet n pʋgd bũmb nins sẽn ka yõodã pa tar yam ye.*
12 Nin-wẽng maanda sũ-kiir ne nin-wẽns a taabã sẽn yõk bũmb ninsã,
la nin-tɩrsã yẽgr womda biisi.
13 Nin-wẽng gom-wẽnsã n na n wẽneg n bẽd-a n yõke,+
la nin-tɩrg põsda yel-pakr pʋgẽ.
17 Kaset soab sẽn maand sɩd na n togsa sɩda,*
la kaset soab sẽn yagd ziri gomda zãmb goama.
18 Ned sẽn gomd n pa tagsdẽ goam yaa wa sʋʋg sẽn kõsd neda,
la yam soab zɩlemd yaa wa tɩɩm sẽn sãoogde.+
19 No-bɩms sẽn togsd sɩd na n paa wakat fãa yĩnga,+
la zɩlemd sẽn yagd ziri na n paa wakat bilf bala.+
20 Zãmb bee neb nins sẽn magd n na n maan wẽngã sũyẽ,
la neb nins sẽn sõngd tɩ laafɩ watẽ wã tara sũ-noogo.+
22 A Zeova kisa no-bɩms sẽn yagd ziri,+
la neb nins sẽn maand sɩdã noogda a sũuri.
26 Nin-tɩrg gẽesda a rũms wãbneg zĩisi,
la nin-wẽnsã manesem kẽesd-b-la moogo.
27 Kʋɩɩm pa rigd we-rũng n na n yõke,+
la ned sẽn tʋmd sõma yaa a zu-soab paoongo.
28 Tɩrlem sor tar n dabda vɩɩm zĩigẽ.+
Kũum pa be so-kãng zug ye.
3 Sẽn gũusd-a ne bũmb ning a sẽn yet* kogenda a vɩɩm,*+
la sẽn yaagd-a a noor yaleng na n wãa a menga.+
5 Nin-tɩrg kisa zirẽ-beedo,+
la nin-wẽng tʋʋm-tʋmdɩ wata ne yãnd la paoogre.
6 Tɩrlem kogenda ned ning sẽn pa tar yelle,+
la wẽnem lubda yel-wẽn-maanda.
7 Ned n be n maand wa a yaa arzɛk soaba, n yaool n pa tar baa fʋɩ ye.+
Ned me n be n maand wa a yaa naong soaba, n yaool n tar paoong wʋsgo.
12 Ned sã n gũud bũmb* tɩ kaoosd n pa watẽ, sãamda a sũuri,+
la ned raab sã n pidsi, yaa wa vɩɩm tɩɩga.+
15 Ned sẽn tar yam wʋsg tata a taabã yam,
la zãmb dãmbã sor tũub yaa toogo.
18 Ned ning fãa sẽn maand a toog kae ne kiblg lʋɩta naong la yãnd pʋgẽ,
la sẽn sakd-a remsg na n paama pẽgre.+
22 Nin-sõng basda rogem-pʋɩɩr n kõ a yagense,
la b na n bĩnga yel-wẽn-maand paoong nin-tɩrg yĩnga.+
23 Naong soab pʋʋg sẽn ko womda wʋsgo,
la tɩrlem kaalem yĩnga, b tõe n wa kãaga koodã n looge.*
2 Ned ning sẽn kẽnd tɩrlem pʋgẽ zoeta a Zeova,
la ned ning soay sẽn pid ne zãmb* paoogd-a lame.
3 Yalembã tɩta-goamã yaa wa rasaare,
la yam dãmbã no-bɩms na n kogl-b lame.
4 Niis sẽn pa be zĩig ningã, rũms rɩɩb koglg yaa yɩlemde,
la loalg pãng wata ne kood wʋsgo.
5 Kaset soab sẽn maand sɩd pa na n yag ziri ye.
La zirẽ-be-kaset soab sẽn yet fãa yaa ziri.+
6 Nin-yaand baooda yam, la a pa paamd baa bilf ye.
La ned ning sẽn tar yam paamda bãngr tao-tao.+
7 Zãag f meng ne yalma,
bala fo pa na n yã bãngr a no-bɩmsẽ wã ye.+
9 Yalembã laada yel-wẽn b sẽn maan yĩnga,+
la nin-tɩrsã baood n manega yell sẽn be b sʋka.
10 Ned n mi a sũ-sãang sẽn ta zĩig ninga.
A pa tõe n pʋɩ a sũ-noog me ne ned a to ye.
11 B na n sãama nin-wẽnsã zagse,+
la nin-tɩrsã fu-rot na n yalgame.
13 Baa ned sã n laadẽ, a sũurã tõe n tara toogo.
Sũ-noog kɩdeng tõe n wa baasa ne sũ-sãanga.
15 Ned sẽn pa tar minim tẽeda gomd buud fãa,
la gũus-m-meng soab tagsda a sẽn na n maan bũmb ningã zug neere.+
16 Yam soab gũusda a menga, n zãagd ne wẽnga,
la yalem maanda a toog kae,* n kɩs a meng sɩd tɩ loog noore.
17 Ned ning sũur sẽn yikd tao-tao tʋmda yalem-tʋʋma,+
la nebã yaool n kisa ned sẽn tagsd bũmb fãa zug neere.
18 Sẽn pa tar-b minimã pʋɩɩr na n yɩɩ yalemdo,
la b na n dɩka bãngr n fõgen gũus-m-mens rãmbã wa maanfo.+
19 Nin-yoodã na n wõgemda nin-sõma wã taoore.
Nin-wẽnsã na n wõgemda nin-tɩrsã rignoyẽ.
21 Sẽn paoogd-a a to maanda yel-wẽnde,
la ned ning fãa sẽn zoet nimbãan-ned nimbãaneg tara sũ-noogo.+
22 Sẽn magd-b n na n maan wẽngã pa na n kẽ moog sɩda?
La sẽn baood-b n na n maan sõma wã na n paamame tɩ b maan-b neere, la b kɩs-b sɩda.+
23 Tʋʋm-toog buud fãa tara yõodo,
la goam bal wata ne naongo.+
24 Yam dãmbã maanf yaa b paoongã,
la yalembã na n kell n yɩɩ yalemba.+
25 Kaset soab sẽn togsd sɩd fãagda yõya,*
la kaset soab sẽn yaa zãmb soab sẽn yet fãa yaa ziri.
27 A Zeova zoees yaa vɩɩm ko-bundg zĩiga,
n kɩtdẽ tɩ ned gind kũum bẽdse.
28 Yaa neb sõor sẽn na n yaa wʋsg la rĩm paamd ziiri,+
la naab sẽn pa tar neb lʋɩtame.
29 Ned ning sũur sẽn pa yikd tao-tao tara yam-vẽenem wʋsgo,+
la sẽn pa tar-a sũ-mar vẽnegda a yalemdo.+
32 Nin-wẽng wẽnemã n na n lub-a,
la nin-tɩrg na n paama koglg a burkĩndã yĩnga.+
34 Tɩrlem zẽkda buudu,+
la yel-wẽnd ningda buud yãnde.
2 Yam dãmbã zɩlma gomda bõn-sõma nins b sẽn mi wã yelle,+
la yalembã noy yiisda yalem-goama.
11 A Zeova nee sẽn be-b Yaoogã* pʋgẽ la sãoongã zĩigẽ* wã sõma.+
Woto wã, a pa tõe n yã sẽn be ninsaalbã sũyẽ wã n yɩɩd sɩda?+
12 Nin-yaand pa nong ned sẽn remsd-a ye.+
A pa kot yam soab saglg ye.+
13 Ned sũur sã n noome, a neng bee laado,
la sũ-sãang komsda raoodo.+
17 Fo sã n dɩt rɩɩb sẽn pa waoog nonglem sẽn beẽ,+
27 Ned ning sẽn maand zãmb n paamd paoong wata ne zu-loees* a meng zak rãmb zutu,+
la sẽn kis-a noor-madgr na n kell n vɩɩmdame.+
29 A Zeova zãra ne nin-wẽnsã,
la a kelgda nin-tɩrsã pʋʋsgo.+
31 Ned sã n kelgd remsg sẽn kõt vɩɩmã,
a zĩig bee yam dãmbã sʋka.+
3 Ning f sẽn maand fãa a Zeova nugẽ,+
tɩ rẽ la f magb toor-toorã na n yãk nenga.
4 A Zeova kɩtdame tɩ bũmb fãa pidsd a raabã.
A maanda woto meng sẽn na yɩl n sãam nin-wẽnsã sãoongã daare.+
5 A Zeova kisa ned buud fãa sũur sẽn pid ne wuk-m-menga.+
Bas f yam t’a pa na n põs sɩbgr ye.
6 Maan-neer la kɩs-sɩd maasem yĩnga, kongr paamda sugri.+
A Zeova zoees maasem yĩnga, ned zãagda a meng ne wẽnga.+
7 A Zeova sũur sã n noom ne ned manesem,
a kɩtdame t’a bɛɛbã meng zĩ bãan ne-a.+
9 Ned tõe n maga a sẽn na n kẽn to-to a sũur pʋgẽ,
la yaa a Zeova n wilgd-a sore.+
13 Tɩrlem goam nooma rĩm-dãmba.
B nonga ned sẽn gomd ne pʋ-peelem.+
15 Rĩm sã n maan ned lohorem, a soab vɩɩm na n yɩɩ noogo.
16 Ad f sã n paam yam n são f sẽn paamd sãnem!+
F sã n paam bãngr n são f sẽn paamd wanzuri.+
17 Nin-tɩrsã so-kõodr ginda sẽn yaa wẽnga.
Ned ning fãa sẽn kogend a sor kogenda a vɩɩm.*+
18 Wuk-m-meng n lʋɩt taoor tɩ yel-beed yaool n pʋgle.
Tɩtaam n lʋɩt taoor tɩ lʋɩɩs yaool n pʋgle.+
19 F sã n yaa sik-m-meng soab n be neb sẽn pa wuk-m-mens rãmb sʋka,+
sãoo f sẽn na n naag tɩta-neb n pʋɩt te-zɛɛdem.
20 Ned sã n wilgdẽ t’a tara yam yell buud fãa pʋgẽ, a yɛlã na n yɩɩ sõma.*
Sũ-noog soab la ned ning sẽn teegd a Zeova.
21 Ned sũur sã n pid ne yam, b na n bool-a lame tɩ bãngr soaba.+
22 Yam-vẽenem yaa vɩɩm ko-bundg zĩiga, ned ning sẽn tar-a wã yĩnga,
la yalembã yalemd n wẽneg n kibind-ba.
25 Sor n be n wõnd a yaa tɩrg ninsaal nifẽ,
la a yaool n tar n dabda kũum zĩigẽ.+
29 Nen-kɛglem soab belgda a to,
n kɩt t’a rɩk so-wẽnga.
30 A sã n wa magd n na n maan wẽnga, a wẽgsda a nini.
A sã n wa pidsd mag-wẽnga, a vamda a noore.
32 Ned sũur sẽn pa yikd tao-tao+ n são gãndaoogo.
Ned sẽn tõogd a meng n são ned sẽn zab n deeg tẽnga.+
17 B sã n kõ-f bur-gɩrg sẽn yaa koɛɛng laafɩ* sẽn beẽ,+
sãoo f sẽn na n be roog sẽn pid ne rɩ-bɛd* pʋgẽ tɩ yaa zaba.+
2 Tʋm-tʋmd sẽn tar yam-vẽenem na n sooga a zu-soabã biig ning sẽn tʋmd yãn-tʋʋma.
A na n naaga kambã n paam rogem-pʋɩɩre.
3 B yẽnegda wanzuri ne sãnem bugmẽ sẽn na yɩl n yɩlg-ba.+
La a Zeova n yaa soab ning sẽn feesd sũyã.+
4 Nin-wẽng kelgda goam sẽn yikd sũuri.
Zãmb soab kelgda gom-wẽnse.+
5 Sẽn yaand-a naong soab tʋʋda a Naandã.*+
Ned sã n maand sũ-noog a to sẽn paam yel-beed yĩnga, a pa na n põs sɩbgr ye.+
7 Gom-tɩrs* pa tog ne yalem ye.+
Sẽn yɩɩda, zirẽ-be-goam n pa tog ne naaba.*+
8 Kũun yaa wa kugr sẽn yaa neer wʋsg* ne a soabã.+
Zĩig ning fãa a sẽn kẽngẽ, kũunã kɩtdame t’a yɛlã yãkd nenga.+
9 Ned ning sẽn kõt beegr sugr* baooda nonglem,+
la ned ning sẽn gomd beegr yell n pa basdẽ welgda zo-rãmb hakɩɩk ne taaba.+
11 Nin-wẽng sẽn baood bal yaa kɩɩsgo,
la b na n tʋma koe-taasd sẽn yaa toaag t’a tɩ sɩbg-a.+
12 Fo sã n seg urs* b sẽn yõg a kamb n bas-a,
sãoo fo sẽn na n seg yalem a sẽn wat n maand a yalemdã.+
13 Ned sã n lebsd wẽng neer yĩnga,
wẽng pa na n zãag ne a zakã ye.+
14 Zabr sɩngr yaa wa ko-koak pakre.
Loog tɩ nan pa sɩng ye.+
15 A Zeova kisa
ned sẽn basd nin-wẽng taale, la ned sẽn ningd nin-tɩrg taale.+
16 Yalem sã n tar bũmb sẽn tõe n kɩt t’a paam yam
n yaool n pa rat n bao yam, rẽ yõod yaa bõe?+
19 Sẽn nong-a zab nonga beegre.+
Ned sã n maan a rignoor tɩ yaa zãntlga, yel-beed n yɛgd-a.+
21 Rao ning sẽn dog yalem na n paama sũ-sãanga.
Yalem ba pa tar sũ-noog baa bilf ye.+
23 Nin-wẽng na n soos n deega noor-madgre,
sẽn na yɩl n kao bʋʋd kɛgre.+
26 Fo sã n sɩbg nin-tɩrga,* pa sõma ye.
Fo sã n pãb neb sẽn zems ne waoogr me ne kalwaase, pa zems ye.
28 Yalem meng sã n sĩnd a noore, b na n tagsame t’a yaa yam soaba.
B na n tagsame tɩ sẽn mumd-a a noor yaa yam-vẽenem soaba.
2 Yalem sũur pa noom baa bilf ne bãngr ye.
A sẽn dat yaa wilg sẽn be a sũurẽ wã bala.+
3 Nin-wẽng sã n wa, kisgr me watame.
Yãnd me tũuda paoogr n wa.+
4 Ninsaal noor goam yaa wa ko-zulumsi.+
Yam ko-bundgã zĩig yaa wa kʋɩlg koom sẽn zoet ne pãnga.
10 A Zeova yʋʋrã yaa gasg sẽn tar pãnga.+
Nin-tɩrg zoet n kẽeda be, n paamd koglgo.*+
12 Ned sũur sã n pid ne wuk-m-menga, wata ne yel-beedo.+
Sik-m-meng n lʋɩt taoore, tɩ ziir yaool n pʋgle.+
16 Kũun ned sẽn kõt pakda sor n kõ-a.+
Kũunã sõngd-a lame t’a ta nin-kãsems taoore.
17 Sẽn yɩ-a pipi n togs a yell bʋʋd zĩigẽ wõnda a tara bʋʋm,+
hal t’a zabd-n-taagã wa sok-a sogsg sẽn na yɩl tɩ b bãng yɛlã sẽn sɩd yɩ to-to wã.*+
18 B maanda bãnd n kɩtdẽ tɩ zabr sa.+
A welgda no-koeemd sẽn be zabd-n-taas sẽn tar pãng sʋka.
19 F sã n beeg f saam-biiga, a lebgda dem-dem ne-f n yɩɩd tẽng sẽn gũbg lalse.+
Zab kẽer n be n yaa wa tãn-soben-doog kʋɩleng sogdse.+
23 Naong soab sã n wa gomda a wẽeda kãntɩɩga,
la arzɛk soab leokda ne gom-kãse.
3 Yaa ninsaal yalemd n kɩtd t’a rɩk so-wẽnga,
t’a sũurã yaool n wa puud ne a Zeova.
4 Arzɛk kɩtdame tɩ f paam zo-rãmb wʋsgo,
la baa naong soab zoa na n daag-a lame n base.+
6 Neb wʋsg baooda nin-kãseng* lohorem.
Nebã fãa yaa sẽn yaa-a kõat zoa.
A pʋgd-b lame n kot bũmbu, la b baa a ye pa leokd ye.
8 Ned ning fãa sẽn paam yam* nonga a menga.*+
Sẽn nong-a yam-vẽenem yɛl na n yɩɩ sõma.*+
9 Zirẽ-be-kaset soab pa na n põs sɩbgr ye.
Ned ning sẽn yagd ziri wakat fãa me na n sãamame.+
10 Yalem pa tog ne naar ye.
Sẽn yɩɩda, tʋm-tʋmd pa tog ne nanambs soogr ye.+
12 Rĩm sũ-puugr yaa wa gɩgemd kɛlenga,+
la a lohorem yaa wa meenem sẽn be tɩɩs la mood zutu.
14 Yaa ba n basd roog la paoong tɩ yɩ rogem-pʋɩɩre,
la yaa a Zeova n kõt rao pag sẽn tar yam.+
19 Sũur soab na n yaoo beegr yaoodo.
F sã n bao n na n dok yaoodã a zugu, na n yɩɩ tɩlɛ tɩ f maan dẽ naoor wʋsgo.+
22 Bũmb f sẽn na n yã ninsaal nengẽ tɩ be yamleoog yaa a maan-neerã.+
F sẽn na n yaa naong soab n são f sẽn na n yaa zirẽ-be-neda.
24 Kʋɩɩm tʋmda a nug rɩɩb laagẽ,
la a pa baood n na n yãk rɩɩbã n ning a noorẽ wã meng ye.+
25 Wẽ nin-yaanda,+ sẽn na yɩl tɩ sẽn pa tar-a minim lebg gũus-m-meng soaba.+
Rems sẽn tar-a bãngre, t’a bãngrã paase.+
26 Sẽn namsd-a a ba, la sẽn digd-a a ma
yaa biig sẽn wat ne yãnd la paoogre.+
27 M biiga, fo sã n bas n pa le sakd kiblgu,
fo na n zãaga ne yam goama.
28 Kaset soab sẽn ka võor pa nand tɩrlem ye.+
Nin-wẽng maanda sũ-noog ne sẽn yaa wẽng wa a sẽn dɩt rɩɩbo.+
20 Divẽ kɩtdame tɩ ned lebg nin-yaanda,+ tɩ rã-toos kɩtdẽ tɩ ned maand yaare.+
Ned ning fãa sẽn bʋdgd n bas so-tɩrgã bõn-kãensã yĩng pa tar yam ye.+
2 Rĩm kẽesda neb rabeem-kãseng wa gɩgemd kɛlenga.+
Ned ning sẽn kɩtd tɩ rĩm sũur yik ningda a vɩɩm yell pʋgẽ.+
4 Kʋɩɩm pa kood waood wẽnd ye.
Rẽ n so t’a na n kos rɩɩb kẽebgã wakate, a sẽn wat n pa tar baa fʋɩ wã.*+
6 Neb wʋsg moonda b maan-neere,
la ãnda n tõe n yã ned sẽn maand sɩda?
7 Nin-tɩrg kẽnda a burkĩndã pʋgẽ.+
A kambã* sẽn na n pʋgl yẽ wã yaa sũ-noog rãmba.+
11 Baa biig* meng tʋʋm-tʋmdɩ tõe n kɩtame tɩ b bãng-a,
rat n yeel tɩ n bãng a manesmã sã n yaa sõma la tɩrga.+
12 Yaa a Zeova n naan
tʋbã sẽn wʋmdã, la ninã sẽn ne wã.+
13 Ra nong gõeem tɩ sã n pa rẽ, fo na n lebga naong soaba.+
Puk f ninã tɩ rẽ la f na n paam dɩɩb* tɩ seke.+
14 Ned sẽn daad bũmb yetame yaa: “Ka yõod ye. Ka yõod ye!”
Rẽ poore, a loogdame n tɩ wukd a meng ne a sẽn da bũmb ningã.+
16 Ned sã n gom n sõng sãan t’a reeg samde, bɩ f reeg a fuugã.+
Sã n yaa bu-zẽng pag* la a sõng-yã, bɩ f reeg bũmb ning a sẽn gãnegã.+
18 Ne yẽsg* maasem, magb toor-toor pidsdame.+
Fo sã n wa rabd zabre, yaa tɩlɛ tɩ f paam ned sẽn tar minim n tõe n wilg-f sore.*+
20 Ned sã n kãabd a ba ne a ma wẽnga,
a fɩtlã na n kii lik waoong wakate.+
21 Ned sã n paam rogem-pʋɩɩr ne zãmbo,
pa na n wa tall yõod ne-a ye.+
22 Ra yeel yaa: “M na n maana wẽng n lebs”+ ye!
Teeg a Zeova,+ t’a na n fãag-f lame.+
23 A Zeova kisa zãmb kɩlo-rãmba.*
Zãmb makds pa sõma ye.
25 Ned sã n yɩ yãg-yãg n pʋlem Wẽnnaam bũmbu,+
tɩ rẽ poor t’a yaool n tagsd a sẽn pʋlmã zugu, yaa bẽdgo.+
27 Ninsaal vʋʋsem yaa a Zeova fɩtl
sẽn kõt ninsaal sũurã vẽenem.
21 Rĩm sũur yaa wa kʋɩls koom a Zeova nugẽ.+
A kɩtdame t’a teesd a sẽn datẽ.+
3 F sã n maan sẽn yaa sõma la sẽn yaa tɩrga,
nooma a Zeova n yɩɩd maoongo.+
4 Tɩtaam la wuk-m-meng
yaa fɩtl ning sẽn wilgd nin-wẽnsã sore. B yaa yel-wẽna.+
5 Sãmbg sẽn kae, sẽn tʋmd-a sõma magb kɩtdame t’a yɛl yãkd nenga,*+
la sẽn yaa-b yãg-yãgã fãa na n baasa ne naongo.+
7 Nin-wẽnsã nen-kɛglem n na n menes-ba,+
bala b zãgsdame tɩ b kõn maan sẽn yaa tɩrg ye.
8 Ned sẽn tar taal sor yaa golengo,
la sẽn pa tar-a yell manesem yaa tɩrga.+
11 B sã n wa sɩbgd nin-yaanda, sẽn pa tar-a yam lebgda yam soaba,
12 Wẽnnaam sẽn yaa tɩrlem soabã mii nin-wẽng zak rãmb sẽn maande.
A kẽesda nin-wẽnsã sãoong pʋgẽ.+
13 Ned ning sẽn yẽt a tʋb n pa kelgd nimbãan-ned kɛlenga,
yẽ me na n wa boondame tɩ b pa leokd-a ye.+
14 Kũun b sẽn soos n kõ sigsda sũuri.+
Noor-madgr b sẽn soos n kõ sigsda sũ-pu-kãsenga.
15 Nin-tɩrg sũur nooma ne sẽn yaa tɩrg maanego,+
la rẽ yaa wẽng wʋsg ne tʋʋm-wẽns-maandbã.
16 Ned ning sẽn bʋdgd n basd yam sorã
na n tɩ naaga neb nins sẽn ki n pa le tõe n maan bũmbã.+
17 Ned ning sẽn nong yõ-noogr na n lebga naong soaba.+
Sẽn nong-a divẽ la kaam pa na n yɩ arzɛk soab ye.
18 B na n dɩka nin-wẽng n kõ n fãag nin-tɩrga.
B na n yõka zãmb soab la b bas nin-tɩrga.+
20 B yãta bũmb toor-toor sẽn yaa sõma wʋsg la kaam yam soab roogẽ,+
22 Yam soab tõe n kal n kẽe gãndaad tẽngẽ,
n sãam b lalsã sẽn tar pãngã b sẽn teegã.+
23 Ned ning sẽn gũusd ne a noor la a zɩlemd
ginda zu-loeese.+
24 Ned sã n wukd a menga, la a maand a toog kae ne rẽ sẽn tõe n wa ne zu-loees ninsã,
b na n boond-a lame tɩ wilg-m-meng soab la pẽg-m-meng soaba.+
25 Kʋɩɩm sẽn dat bũmb ningã na n kʋ-a lame,
bala a nusã zãgsa tʋʋmde.+
26 Daarã tõre, a rata bũmb wʋsgo.
La nin-tɩrg yẽ kõtame n pa kell baa fʋɩ ye.+
27 Wẽnnaam kisa nin-wẽng maoongo.+
Woto wã, a kõn kisg maoong a sẽn kõ ne yam-wẽng* n yɩɩd sɩda?
30 Yam, yam-vẽenem, wall saglg kae n tõe n gɩdg a Zeova raab ye.+
2 Ad bũmb sẽn kɩt tɩ arzɛk soab ne naong soab wõnd taaba:*
Yaa a Zeova n naan b fãa.+
3 Gũus-m-meng soab yãta yell n solge,
la sẽn pa tar-b minimã kelld n kẽngame, n bao yell n kõ b mense.
4 Sik-m-meng ne a Zeova zoees sẽn wat ne bũmb ninsã
yaa arzɛgse, ziir la vɩɩm.+
5 Gõos la bẽds n be nin-wẽng sor zugu,
la ned ning fãa sẽn nand a vɩɩmã* zãagda a meng ne bõn-kãense.+
9 Ned sẽn yaa kõat na n paama barka,
bala a pʋɩta a rɩɩbã ne naong rãmba.+
10 Rig nin-yaand t’a looge,
tɩ rẽ la no-koeemdã na n sa.
Zabã ne tʋyã me na n saame.
11 Ned ning sũur sẽn yaa yɩlemde, la sẽn gomd gom-nood
na n paamame tɩ rĩmã yɩ a zoa.+
12 A Zeova kogenda bãngre,
la a sãamda zãmb dãmbã goama.+
13 Kʋɩɩm yetame yaa: “Gɩgemd n be yɩnga!
A na n kʋʋ maam zãma wã zĩig tẽn-sʋka!”+
14 Pʋg-wɛgemsã* noy yaa wa bog-zulunga.+
A Zeova sẽn ning a soab taal n na n lʋɩ a pʋgẽ.
16 Sẽn zãmbd-a naong soab sẽn na yɩl n paas a paoongo,+
ne sẽn kõt-a arzɛgs rãmb kũun
na n baasa naong pʋgẽ.
17 Kɩll f tʋbr n kelg yam dãmb goam+
n tõog n sak mam bãngrã ne f sũur fãa.+
18 Bala fo sã n bĩng-b f sũurẽ wã+
sẽn na yɩl tɩ b fãa zĩnd fo no-bɩmsẽ wã wakat fãa, bee yamleoogo.+
19 Mam kõta foo bãngr dũndã
sẽn na yɩl tɩ f kɩs a Zeova sɩda.
20 Mam pa zoe n gʋls foo,
n kõ-f sagls la bãngre,
21 n na n zãms foo goam sẽn yaa sɩd la b sẽn tõe n teege,
sẽn na yɩl tɩ f tõog n lebg n tɩ togs sẽn tʋm-a foomã goam sẽn zems sɩda?
22 Ra fã naong soab a sẽn yaa naong soabã yĩnga,+
la f ra nams nimbãan-ned tẽngã rignoorẽ ye.+
23 Bala yaa a Zeova meng n na n sõng-b tɩ b paam bʋʋm.+
A na n yãka neb nins sẽn zãmbd nin-kãensã yõore.*
24 Ra maan tũud-n-taar ne sũur soaba,
wall f bao ned sũur sẽn yikd tao-tao zĩigẽ,
25 n da wa rɩk a togs-n-taar
26 Ra naag neb nins sẽn maand kaoola,
n gomd n sõngd b taab tɩ b reegd samã ye.+
27 Fo sã n wa pa tar n na n yao,
b na n deega fo gãagã fo sẽn gãe a zugã menga.
28 Ra serg pĩnd wẽndẽ toadg bãnde,
bãn nins f yaab-rãmbã sẽn ningã ye.+
29 Ned sã n mi a tʋʋmd sõma,
a na n yaasa rĩm-dãmb taoore.+
A pa na n yaas nin-zaals taoor ye.
23 Fo sã n wa zĩnd n na n dɩ ne rĩma,
bɩ f gũus ne bũmb ning sẽn be fo taoorã.
2 Fo sã n nonga rɩɩbo,
bɩ f yõk f menga.*
3 Ra tʋlg a rɩ-noodã ye.
Bala yaa rɩɩb sẽn belgd neda.
4 Ra nams f meng wʋsg n bao paoong ye.+
Bas rẽ la f wilg tɩ f tara bãngre.
5 Fo sã n wa wẽnemd n ges paoongã, f mikdame t’a pa le be ye.+
Bala hakɩɩka, a na n pusa pɩgs wa sɩlg n yɩk n kuil yĩngri.+
A yeta foo yaa: “Rɩ la f yũ.” La yaool n pa yit a sũurẽ wã ye.*
8 Fo na n wʋba fo sẽn dɩ wã.
Fo sẽn pẽg-a wã na n yɩɩ zaalem.
12 Sak kiblg ne f sũur fãa,
tɩ f tʋbrã me kelg yam goama.
13 Ra bas n pa kibl biig*+ ye.
Fo sã n wẽ-a ne rasaare, a pa na n ki ye.
17 Ra maan sũ-kiir ne yel-wẽn-maandbã ye.+
Yaa a Zeova la fo segd n zoe wakat fãa.+
18 Rẽ la f beoog na n yɩ neere,+
tɩ f sẽn saagd n na n paam bũmb ningã me pa vaal ye.
19 M biiga, kelg n lebg yam soaba,
la f kɩt tɩ f sũurã tees so-tɩrgã.
20 Ra naag sẽn yũud-b divẽ tɩ loogd noorã,+
ne sẽn wãbd-b nemd wʋsgã ye.+
21 Bala rã-yũud-kãasã ne yão-be-nebã na n lebga naong rãmba.+
Ned sẽn nong gõeem na n yelga fu-kʋɩdse.
24 Sãmbg sẽn kae, nin-tɩrg ba sũur na n yɩɩ noogo.
Rao ning sẽn dog biig sẽn tar yam sũur na n yɩɩ noog ne-a.
25 Fo ba wã ne f ma wã na n kɩdma sũ-noogo.
Pag ning sẽn dog foomã sũur na n yɩɩ noogo.
26 M biiga, kelg maam ne f sũur fãa,
la f rɩk mam togs-n-taar ne sũ-noogo.+
28 A wũgame n gũud wa fãada.+
A paasda rap nins sẽn pa maand sɩdã sõore.
29 Ãnda n tar toogo? Ãnda n maand yɩɩre?
Ãnda n zabde? Ãnda n yẽgemde?
Ãnda n pogl zaalem yĩnga? Ãnda nin n mo?*
31 Ra ges divẽ nengã sẽn yaa miuugã,
a sẽn wat n be laokã pʋgẽ n yaa neere, t’a yũub noomẽ wã ye.
32 Bala a wat n kɛɛ wa waafo,
n yiisd zẽnem wa põeere.
34 Fo na n yɩɩ wa ned sẽn gãe mogrã tẽn-sʋka,
la wa ned sẽn gãe koom-koglg raoog ning sẽn yas sellã zug tẽn-sʋka.
35 Fo na n yeelame: “B wẽe maam, la pa zab-m ye.
B pãba maam, la mam pa bãng ye.
Wakat bʋg la m na n neke?+
Mam data rãam n paase.”*
24 Ra maan sũ-kiir ne nin-wẽnse,
la f ra bao b tũud-n-taar ye.+
2 Bala b tagsda nen-kɛglem yell b sũyã pʋsẽ.
B no-bɩmsã gomda tʋʋm-wẽns yelle.
5 Yam soab tara pãnga.+
Yaa ne bãngr la ned paasd a pãnga.
7 Yam hakɩɩk yɩɩda yalem nugu.+
A pa tar a sẽn na n yeel a soab tẽngã rignoorẽ ye.
8 Ned sã n magd mag-wẽnse,
b na n bool-a lame tɩ sɩlem naaba.+
11 Fãag neb nins b sẽn tar n dabd kʋʋbã.
Fãag neb nins b sẽn dat n koodã.+
12 Fo sã n yeel yaa: “La d ra pa mi tiir ye.”
Sẽn feesd-a sũyã* pa ne rẽ sɩda?+
13 M biiga, rɩ sɩɩdo, bala a yaa sõma.
Sɩɩd sẽn yit sɩ-vakẽ n tosdẽ yaa noogo.
14 Woto me, bãng tɩ yam yaa sõma ne foo.*+
Fo sã n paam-a, f beoog na n yɩɩ neere.
F sẽn saagd n na n paam bũmb ningã me pa na n vaal ye.+
15 Ra tɩ wũgumd nin-tɩrg zak sɛɛg n gũud ne yam-wẽng ye.
Ra sãam a vʋʋsgã zĩig ye.
17 F bɛ sã n wa lʋɩ bɩ f ra kɩdem sũ-noog ye.
A sã n wa lak me bɩ f ra maan sũ-noog ye.+
18 Sã n pa rẽ, a Zeova na n yãame tɩ pa yɩ-a noog ye.
19 Ra yik f sũur nin-wẽnsã yĩng ye.
Ra maan sũ-kiir ne nin-wẽnse,
20 bala nin-wẽng baa a ye beoog pa na n yɩ neer ye.+
B na n kiisa nin-wẽnsã fɩtlã.+
21 M biiga, zoe a Zeova la f zoe rĩmã.+
Ãnda n mi sãoong ning bãmb b yiibã* sẽn na n kɩt tɩ wa b zutã?+
23 Ad goam sẽn yaa yam dãmb goam me:
Fo sã n kao bʋʋd n bak ned n sõnge, pa sõma ye.+
24 Ned ning fãa sẽn yet nin-wẽng yaa: “Fo yaa tɩrga,”+
nebã na n kãab-a-la wẽnga, tɩ buud toɛy-toɛyã neb me ning-a taale.
26 Nebã na n moka sẽn leokd-a ne pʋ-peelem no-bɩmse.*+
27 Tʋm f yɩng tʋʋmã, la f maneg bũmb fãa f pʋʋgẽ wã,
tɩ rẽ poor bɩ f yaool n me f zakã.
28 Ra kõ kaset n ning f to taal tɩ tikr kae ye.+
Ra belg neb a taabã ne f noorã ye.+
29 Ra yeel yaa: “Mam na n maan-a-la wa a sẽn maan maamã.
Mam na n keo-a-la bũmb ning a sẽn maanã.”+
32 Mam gesa rẽ, n tags a zugu.
Mam sẽn yã rẽ wã, ad m sẽn bãng bũmb ninga:*
33 Gũs bilfu. Suus bilfu.
Kalemd f nus n vʋʋs bilfu.
34 La fo naongã na n waa wa wagdre,
tɩ fo talemdã wa wala rao sẽn zãad zab-teedo.+
25 Ad a Salomo+ yel-bũn a taaba, Zida rĩm a Ezekɩyaas+ seb-gʋlsdbã sẽn gʋlse:*
2 Wẽnnaam ziirã yaa a sẽn solgd yɛlã.+
Rĩm-dãmbã ziir yaa yell feesgo.
3 Ned pa tõe n bãng saasã zãntlem la tẽngã zulum ye.
Woto me, ned pa tõe n bãng sẽn be rĩm-dãmbã sũyẽ ye.
4 Yiis rẽgd wanzuri pʋgẽ,
tɩ rẽ la a na n lebg yɩlemd zãnga.+
5 Yiis nin-wẽng rĩm taoore,
tɩ rẽ la a geerã na n lugl kãn-kãe tɩrlem maasem yĩnga.+
6 Ra pẽg f meng rĩm taoore,+
la f ra zĩnd nin-kãsems sʋk ye.+
7 Bala sẽn são yaa rĩmã sẽn na n yeel foo yaa: “Wa zĩnd ka,”
n yɩɩd a sẽn na n paoog-f nin-naab taoore.+
8 Ra yɩ tao-tao n tall f to n kẽng bʋ-kaoor zĩigẽ ye.
Bala fo to wã sã n wa ning-f yãnde, fo na n maana wãna?+
9 Maneg f yellã ne f to,+
la f ra vẽneg a yel-solgdsã,*+
10 sẽn na yɩl tɩ sẽn kelgd-a wã ra wa ning-f yãnde,
la tɩ f ra wa yelg goam sẽn pa sɩda, n pa tõe n kɩt tɩ gom-kãens ra le saag ye.
12 Sẽn demsd-a a taab ne yam yaa wa
sãnem tʋb-longo, la wa sãnem halaal nag-teoog tʋbr ning sẽn kelgd-a wã yĩnga.+
13 Koe-taasd sẽn maand sɩd yaa wa
sa-lamd maasem kẽebg wakate, neb nins sẽn tʋm-a wã yĩnga,
16 Fo sã n paam sɩɩdo, bɩ f rɩ sẽn na n sek foomã bala.
Bala fo sã n dɩ tɩ loog noore, fo tõe n wa wʋb-a lame.+
17 Ra nong n kẽnd f to zakẽ wʋsgo,
sẽn na yɩl t’a yam ra wa yi-f t’a kisg-f ye.
18 Ned sẽn kõt kaset sẽn pa sɩd a to zug
yaa wa guugu, sʋʋga, la peemd sẽn yaa sɩlenga.+
19 Yel-pakr wakate, fo sã n teeg ned b sẽn pa tõe n teege,*
yaa wa f sẽn na n wãbd bũmb ne yẽnd sẽn kaooge, wall f sẽn na n kẽnd ne karg sẽn yaa kɩɩnga.
20 Ned sẽn yɩɩnd sũ-sãang soab yĩng
yaa wa ned sẽn yeeg fuug waood wakate,
la wa divẽ miisg b sẽn kiig zẽem zugu.+
21 Kom sã n tar f bɛ* bɩ f kõ-a rɩɩb* t’a rɩ.
Ko-yũud sã n tar-a bɩ f kõ-a koom t’a yũ,+
22 bala fo sã n maan woto, yaa wa fo samda bug-saal a zugẽ wã.*+
A Zeova na n keoo foo.
23 Rɩtg sobg wata ne sa-kẽenga,
tɩ zɩlemd sẽn nong wɩdg wat ne sũ-yikri.+
26 Nin-tɩrg sã n bas tɩ nin-wẽng tõog-a,
a yaa wa ko-bundg zĩig sẽn yaa bɛgdo, la wa bulg sẽn sãame.
28 Ned sẽn pa tõe a sũur+ yaa wa
tẽng lals sẽn sãame.
26 Sɩpaolg pa tog ne sa-lamdo, tɩ kẽebg wakat me pa tog ne saag ye.
Woto me, yalem pa tog ne waoogr ye.+
2 Kãab-wẽng pa wat tɩ pa bʋʋm-tɩrg yĩnga,*
wa liuul sẽn pa yɩkd n loog zaalem yĩnga, tɩ sɩlaal me pa yɩgd zaalem yĩngã.
4 Ra leok yalem wa sẽn zems a yalemdã,
sẽn na yɩl n da wa yɩ wa yẽ ye.*
5 Leok yalem wa sẽn zems a yalemdã,
t’a ra wa tags t’a yaa yam soab ye.+
6 Ned sã n bobl yalem tʋʋmde,
yaa wa ned sẽn pogl a nao n lebg woabga.*
8 F sã n waoog yalma,+
yaa wa f sẽn dɩk kugr n sẽbg loaabgẽ.
9 Yalem sã n wẽ yel-bũndi,
yaa wa gõaag tɩɩg sẽn be rã-yũud-kãag nugẽ.
10 Ned sẽn dɩk yalem wall so-loaadb tʋʋm
yaa wa tãb-tãood sẽn tãood yaar n pogend neba.*
11 Yalem maanda a yalemdã naoor wʋsgo,+
wa baag sẽn lebgd n tɩ rɩ a wʋbdã.
12 Fo zoe n yãa ned sẽn tagsd t’a yaa yam soab bɩ?+
Saagr bee yalem yĩng n yɩɩd nin-kãnga.
13 Kʋɩɩm yetame yaa: “Gɩgem-poll n be sorã zugu!
Gɩgemd n be zãma wã zĩigẽ!”+
14 Kʋɩɩm bilimda a gãag zugu,+
wa kʋɩleng sẽn kẽngd poorẽ la taoor to-to wã.
15 Kʋɩɩm tʋmda a nug rɩɩb laagẽ,
la a yaame hal n pa tõe n yãk rɩɩbã n ning a noorẽ wã ye.+
16 Kʋɩɩm tagsdame t’a yaa yam soab
n yɩɩd neb a yopoe sẽn leokd ne yam.
18 Wa gãeeng sẽn tãood pɛɛm sẽn wit bugum, la a lobd kãn sẽn kʋʋd sẽn yaa to-to wã,
19 ned sẽn belgd a to la a yetẽ t’a “ra reemdame bal” me yaa woto.+
20 Raad sẽn kae zĩig ningã, bugum kiidame.
Munaafɩɩk me sẽn kae zĩig ningã, zabr satame.+
21 Ned sẽn nong zab kɩtdame tɩ zabr paamd pãnga,
wa saal b sẽn ning bug-saal zugu, la wa raad b sẽn ning bugmẽ.+
23 Gom-nood sẽn yit sũur sẽn yaa wẽng pʋgẽ
yaa wa sa-pɛɛg b sẽn bolg ne wanzuri.+
24 Ned ning sẽn kis a taab solgda rẽ ne a no-goamã,
la a sũurã pida ne zãmbo.
25 Baa a sẽn gomd gom-noodã, ra kɩs-a sɩd ye.
Bala tags-wẽns a yopoe n be a sũurẽ wã.*
26 Baa zãmbã sẽn solg a kisgrã,
a wẽnemã na n wa vẽnega tigingã pʋgẽ.
27 Ned ning sẽn tuud bok na n wẽneg n lʋɩɩ a pʋgẽ.
Sẽn bilimd-a kugr n lakdẽ, kugrã na n lebg n dĩ-a lame.+
28 Zɩlemd sẽn yagd ziri kisa a sẽn sãam b rãmb sũyã.
Noor sẽn belgd wata ne sãoongo.+
2 Bas tɩ ned a to* pẽg foo, la ra yɩ fo mengã noor n pẽgd-f ye.
Bas tɩ neb a taab* pẽg foo, la ra yɩ fo mengã no-bɩms n pẽgd-f ye.+
3 Kugr zɩsame, tɩ bĩisr me zɩsa,
la yalem sẽn wat ne sũ-puugr ningã zɩslem yɩɩda b yiibã fãa.+
4 Sũ-puugr yaa wẽnga, tɩ sũ-yikr yaa wa sa-kãsenga,
la ãnda n tõe n yals sũ-kiir taoore?+
5 Fo sã n dems ned vẽeneg n são f sẽn na n nong-a n yaool n pa wilgd rẽ ye.+
7 Ned* sẽn dɩ tɩ sek-a zãgsda* sɩɩd sẽn yit sɩ-vakẽ n tosdẽ,
la sã n yaa ne kom sẽn tar a soaba,* baa bũmb sẽn yaa toog liga noomame.
8 Ned sẽn zãagd ne a zak
yaa wa liuul sẽn yɩk n zãagd ne a tʋko.
9 Kaam ne wisd noogda sũuri.
Yaa woto me ne f zoa sẽn sagend-f ne pʋ-peelem.+
10 Da raag f zoa wall f ba wã zoa n base,
la f ra kẽ f ba-biig zakẽ f yel-beed wakat ye.
F yak sẽn pẽ foo n são f ba-biig sẽn zãr ne foo.+
12 Gũus-m-meng soab yãta yell n solge,+
la sẽn pa tar-b minimã kelld n kẽngame, n bao yell n kõ b mense.
13 Ned sã n gom n sõng sãan t’a reeg samde, bɩ f reeg a fuugã.
Sã n yaa bu-zẽng pag* la a sõng-yã, bɩ f reeg bũmb ning a sẽn gãnegã.+
14 Ned sã n sãd beoog n zẽk a koɛɛg n ningd a to barka,
b na n geelga rẽ wa a sẽn kãabd-a wẽnga.
15 Pag sẽn nong zab* yaa wa roog sẽn yũnd saag niib wakat n pa yõkdẽ ye.+
16 Ned ning sẽn tõe n gɩdg-a tõe n gɩdga sobgo,
la a tõe n zã kaam ne a nug-rɩtgo.
19 Ned sã n get koomẽ, a nee a nengã.
Woto me, ned sũur n wilgd a to sũur sẽn yaa to-to.
21 B yẽnegda wanzuri ne sãnem bugmẽ sẽn na yɩl n yɩlg-ba.+
Woto me, yaa pẽgr nins ned sẽn paamdã n wilgd a sẽn yaa a soaba.
22 Baa f sã n to yalem ne tor-bil
wa f sẽn tood kood teoog pʋgẽ,
a yalemdã pa na n yi n bas-a ye.
23 F segd n bãnga f rũmsã sẽn yaa to-to wã sõma.
25 Mo-maasã loogdame tɩ mo-paal yita.
B wʋkda tãensã mood n bĩngdẽ.
26 Pe-ra-poal maasem yĩnga, f paamda futu.
Boees maasem yĩnga, f paamda pʋʋg ligdi.
27 Sẽn paase, f na n paama bʋʋs bĩisim tɩ sek f na rɩlg f menga,
n dɩlg f zakã rãmba, la f ges f tʋm-tʋmd-pogsã yelle.
3 Naong soab sẽn zãmbd nimbãan-neb+
yaa wa saag sẽn kãagd rɩɩb zãng n loogdẽ.
4 Sẽn basd-b tõogã tũub pẽgda nin-wẽnga,
la sẽn tũud-b tõogã sũy yikda ne-ba.+
6 Naong soab sẽn kẽnd a burkĩnd pʋgẽ
n são ned sẽn yaa arzɛk soaba, t’a soayã pid ne zãmbo.+
7 Biig sẽn tar bãngr tũuda tõogã,
la sẽn tũud-a yão-be-neb paoogda a ba.+
8 Ned sã n pengd n dogend yõod wʋsg sẽn na yɩl n paas a paoongo,+
a tigsda rẽ sẽn zoet-a naong rãmbã nimbãaneg yĩnga.+
10 Sẽn tudgd-a nin-tɩrs sẽn na yɩl tɩ b rɩk so-wẽng na n wẽneg n lʋɩɩ a meng bokẽ,+
la sẽn pa tar-b taal na n paama sẽn yaa sõma tɩ yɩ b pʋɩɩre.+
11 Arzɛk soab tagsdame t’a yaa yam soaba,+
la naong soab sẽn tar yam-vẽenem tõe n bãnga sɩdã a zugu.+
12 Nin-tɩrs sã n paam tõogre yaa ziir-kãsenga.
La nin-wẽns sã n deeg naam, nebã zoetame n solgdẽ.+
13 Ned ning sẽn solgd a beegr yɛl pa na n yãk neng ye.+
La sẽn vẽnegd-a a beegr n togs la a bas rẽ, b na n zoee a nimbãanega.+
14 Sũ-noog soab la ned ning sẽn gũusd a meng wakat fãa,*
la ned ning sẽn diglimd a sũur na n lʋɩɩ yel-beed pʋgẽ.+
15 Na-wẽng sẽn dɩt naam neb sẽn pa tar sõangd zut
yaa wa gɩgemd sẽn kelemde, la wa urs* sẽn digd rũng n na n yõke.+
16 Taoor soab sẽn pa tar yam-vẽenem maanda neb a taabã pãnga,+
la sẽn kis-a paoong b sẽn paam ne zãmb na n wogla a yõore.+
17 Ned sẽn tar zɩɩm taal a sẽn yãk a to yõor yĩng na n kell n lamsame n tãag a kũum.*+
Bɩ ned baa a ye ra sõng-a ye.
19 Sẽn kood-a a pʋʋg na n paama rɩɩb* wʋsgo,
la naong na n wʋma sẽn pʋgd-a bũmb nins sẽn pa tar yõodã.+
20 Sẽn maand-a sɩd na n paama bark wʋsgo,+
la sẽn yãgd-a n dat n lebg arzɛk soab pa na n pa n ka tall taal ye.+
21 F sã n bak ned n sõnge, pa sõma ye.+
La bur-gɩrg yĩnga, nina tõe n maana wẽnga.
22 Sũ-ki-ned* yãgdame n dat paoongo,
n pa mi tɩ naong n na n yõk-a ye.
24 Sẽn fãad-a a ba ne a ma la a yetẽ tɩ “pa wẽnga,”+
a yaa sẽn wat-a ne sãoongã tʋmd-n-taaga.+
27 Bũmb kõn paoog sẽn kõt-a naong rãmba,+
la sẽn mumd-a a nin n pa get naong rãmbã na n paama kãab-wẽns wʋsgo.
28 Nin-wẽns sã n deeg naam, nebã solgdame,
la b sã n wa sãame, nin-tɩrsã lebgda wʋsgo.+
29 B sã n dems ned naoor wʋsg t’a kell n diglim a sũuri,*+
b na n wa tiig n sãam-a lame tɩ tɩɩm kae ye.+
2 Nin-tɩrsã sã n yaa wʋsgo, nebã kɩdemda sũ-noogo,
la nin-wẽng sã n dɩt naam, nebã wẽeda siri.+
4 Yaa ne tɩrlem maasem la rĩm wat ne bãan soolem pʋgẽ,+
la ned ning sẽn baood noor-madgr wata ne soolem wãabo.
5 Ned ning sẽn belgd a to
rɩgenda bẽdg a naoã yĩnga.+
9 Yam soab sã n wẽed no-koɛɛm ne yalma,
na n yɩɩ bʋrg la yaalgo, la pa na n yãk neng ye.+
12 Naab sã n kelgd zirẽ-beedo,
a tʋm-tʋmdbã fãa lebgda nin-wẽnse.+
13 Ad bũmb sẽn kɩt tɩ naong soab ne sẽn namsd-a a taab wõnd taaba:*
A Zeova kõta b yiibã fãa ninã vẽenem.*
16 Nin-wẽnsã sã n lebgd wʋsgo, beegr me lebgda wʋsgo,
la nin-tɩrsã na n yãa b lʋɩɩse.+
19 Tʋm-tʋmd pa na n bas tɩ goam rems-a ye.
Bala baa a sẽn wʋmd goamã võorã, a pa sakd ye.+
20 Fo zoe n yãa ned sẽn yãgd ne goam bɩ?+
Saagr bee yalem yĩng n yɩɩd nin-kãnga.+
21 B sã n põneg tʋm-tʋmd hal a yãadmẽ,
kaoosg zugẽ, a wat n lebga sõm-zɩta.
24 Wagdr tʋmd-n-taag kisa a menga.*
A tõe n wʋma b sẽn yet tɩ b wa kõ kaseto,* la a pa na n vẽneg bũmb n togs ye.+
30 Ad a Yake biig a Agʋʋr koees sẽn tar yõod wʋsgo, a sẽn taas a Itiyɛll ne a Ukalle:
2 Mam yaa zɩt n yɩɩd ned buud fãa.+
Mam pa tar bãngr ning ninsaal sẽn segd n paamã ye.
3 Mam pa zãms yam ye.
Mam pa tar Sẽn yaa-a sõng n yɩɩdã bãngr ye.
4 Ãnda n dʋ saasẽ n lebg n sigi?+
Ãnda n tigs sobgã a nug-pʋs a yiibã pʋsẽ?
Ãnda n pil ko-rãmbã ne a fuugu?+
Ãnda n lugl* tẽngã kɩremsã fãa?+
Yẽ soabã yʋʋr la a bõe, t’a biigã me yʋʋr la a bõe? Fo sã n miẽ bɩ f togs-ma.
5 Wẽnnaam gomd fãa yaa yɩlemde.*+
A yaa gãongo, neb nins sẽn soonded a nengẽ wã yĩnga.+
6 Ra paas baa fʋɩ a goamã pʋgẽ ye.+
Sã n pa rẽ, a na n demsa foo,
la na n yɩɩ vẽeneg tɩ fo yaa zirẽ-be-neda.
7 Mam Wẽnnaam, bũmb a yiib la mam kot yãmba.
Ra mong-y maam bõn-kãens hal n tãag m kũum ye.
8 Kɩt-y tɩ sẽn pa sɩda, la zirẽ-beed zãag ne maam.+
Ra n kɩt-y tɩ m yɩ naong soab wall arzɛk soab me ye.
Bɩ y bas tɩ m dɩ rɩɩb ning sẽn yaa m pʋɩɩrã bala,+
9 sẽn na yɩl tɩ m da wa tɩge, n kɩɩs yãmb n sok yaa: “A Zeova yaa ãnda?”+
Ra bas-y me tɩ m lebg naong soab n wa zu, tɩ paoog m Wẽnnaamã yʋʋr ye.
10 Ra kãneg tʋm-tʋmd ne a zu-soab ye.
Sã n pa rẽ, a na n kãaba foo wẽnga, la fo na n paama taale.+
13 Neb n be n tar nin sẽn get ne tɩtaam,
la nin sẽn get ne wuk-m-meng wʋsgo.+
14 Neb n be tɩ b yẽnã yaa wa sʋʋse,
tɩ b yɛyã yaa wa sʋʋs sẽn tar n kootẽ.
B rɩta tẽngã nimbãan-nebã,
la naong rãmbã sẽn be ninsaalbã sʋkã.+
15 Rendeed* tara kom-pugli a yiib sẽn kelemd n yetẽ: “Kõ-ma! Kõ-ma!”
Bũmb a tãab n be n pa tɩgd ye.
A naas n pa tol n yetẽ yaa: “Sekame!”
17 Ned sã n yaand a ba la a pa sakd a ma,+
gãabd nins sẽn be longẽ* wã n na n feo a ninã.
Sɩl-bi wã n na n dɩ-ba.+
18 Bũmb a tãab n be n yɩɩd mam sẽn tõe n wʋm b võore.*
A naas n be mam sẽn pa wʋmd b võore:
19 Yaa sɩlg sẽn tũud sor ning saasẽ,
waaf sẽn tũud sor ning pĩig kugr zugu,
koom-koglg sẽn tũud sor ning mogr zugu,
la rao manesem sẽn yaa to-to pʋg-sad nengẽ wã.
20 Ad pʋg-yoodr manesem sẽn yaa to-to:
A rɩtame la a yẽes a noorã.
Rẽ poore, a yetame: “Mam pa maan bũmb sẽn yaa wẽng ye.”+
21 Bũmb a tãab n be n kɩtdẽ tɩ tẽngã rigimdidẽ.
A naas la a pa tõe n sak n deege:
22 Yaa yamb sẽn na n lebg rĩm n dɩt naam,+
yalem sẽn na n dɩ rɩɩb n tɩge,
23 pʋg-sad b sẽn kis* sẽn na n paam sɩda,
29 Bũmb a tãab n be tɩ b kẽnã be rasãnde.
A naas n be tɩ b sã n kẽnd bɩ b gesg be rasãnde:
30 Yaa gɩgemd sẽn yaa rũng ning sẽn tar pãng n yɩɩdã,
la sẽn pa tard n lebd poorẽ ned baa a yembr taoorã,+
31 baag b sẽn tar n kẽnd tãoosgo, boɛɛga,
la rĩm sẽn kẽnd ne a tãb-biisi.
33 Bala f sã n maan tɩ ned sũur puugi wata ne zaba,
wa f sẽn na n pãb bĩisim tɩ bĩis-kaam yi,
la wa f sẽn na n wẽoog yõor tɩ zɩɩm yi wã.+
31 Ad rĩm a Lemuwɛll goama. Yaa koees sẽn tar yõod wʋsg a ma wã sẽn taas-a n na n zãms-a:+
2 M biiga, bõe la m na n yeel-fo?
M biig sẽn yi mam pʋgẽ, bõe la m na n yeel-fo?
M pʋlems biiga, bõe la m na n yeel-fo?+
4 Lemuwɛlle, ad bũmb sẽn pa tog ne rĩma:
Pa rĩm n segd n yũ divẽ ye.
Pa naab n segd n sok yaa: “Mam rãamã bee yɛ?”+
5 Yaa sẽn na yɩl t’a ra wa yũ n yĩm tõogã,
n wẽg nimbãan-nebã ye.
7 Bɩ b yũ n yĩm b naongã.
Bɩ b ra le tẽeg b zu-loeesã yell ye.
8 Gom n sõng neb nins sẽn pa tõe n gomã.
Sõng sẽn kolg-b kũumã fãa tɩ b paam bʋʋm.+
א [Aleph]
10 Ãnda n tõe n paam pʋg-sõngo?+
A yõodã yɩɩda koray-rãmb* hal zĩig sẽn zãre.
ב [Beth]
11 A sɩdã kɩs-a-la sɩd ne a sũur fãa.
Bũmb pa paoogd a sɩdã ye.
ג [Gimel]
12 A vɩɩmã tõre,
a keooda a sɩdã ne sẽn yaa sõma, pa ne sẽn yaa wẽng ye.
ד [Daleth]
13 Pʋg-sõng baooda rũms kõbd ne lẽ gĩs n paamdẽ.
A tʋmda ne a nusã ne sũ-noogo.+
ה [He]
ו [Waw]
15 Sẽn paase, a yikdame tɩ zĩigã ket n yaa lika,
n bao rɩɩb n kõ a zakã rãmba,
la a kõ a tʋm-tʋmd-pogsã b pʋɩɩre.+
ז [Zayin]
ח [Heth]
ט [Teth]
18 A neeme t’a leebgã kẽesda yõodo.
A fɩtlã pa kiid yʋng ye.
י [Yod]
19 A nusã gãda gendrã.
A nusã zãada gend-bilã.+
כ [Kaph]
20 A tẽegda a nug nimbãan-ned sõngr yĩnga.
A pukda a nug naong rãmbã sõngr yĩnga.+
ל [Lamed]
21 A pa maand yɩɩr a zakã rãmb poorẽ waood yĩng ye.
Bala a zakã rãmb fãa yera fut sẽn yiisd waoodo.*
מ [Mem]
22 A wʋgda a gãagã pɛɛl a toore.
A futã wʋga ne lẽ gĩs la rũms kõbd gĩs sẽn yaa miid-miidu.
נ [Nun]
ס [Samekh]
24 A wʋgda lẽ gĩs fut* n koosdẽ,
la a koosd sẽbds wʋsg ne toandbã.
ע [Ayin]
25 A tara raoodo, tɩ neb a taabã waoogd-a.
A pa yɛɛsd sẽn wat beoog ye.*
פ [Pe]
צ [Tsade]
ק [Qoph]
28 A kambã yikdame n yetẽ t’a yaa sũ-noog soaba.
A sɩdã yikdame n pẽgd-a n yetẽ:
ר [Resh]
29 “Pʋg-sõma wʋsg n be,
la foom, fo yɩɩda b fãa.”
ש [Shin]
30 Neerem tõe n belga neda. Neerem tõe n looga tao-tao,*+
la yaa pag ning sẽn zoet a Zeova n na n paam pẽgre.+
ת [Taw]
31 Kõ-y-yã-a keoor bũmb nins a sẽn maandã yĩnga.*+
Bɩ a tʋʋmã kɩt t’a paam pẽgr tẽngã rignoyẽ.+
Ebre, “bãng.”
Bɩ, “paamda sagl-sõma.”
Bɩ, “noor.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “Naag tõnd n maan bãnde.”
Bɩ, “D na n talla korg a yembre.”
Bɩ, “sɩɩse.”
Bɩ, “sɩɩse.”
Ebre, “zugu.”
Bɩ, “Mam sã n wilg-y y kongr bɩ y toeeme.”
Ebre, “mam vʋʋsmã.” Tõe tɩ yaa yam ning Wẽnnaam vʋʋsmã sẽn kõtã.
Ebre, “tɩ b na n dɩ b manesmã biisi.”
Bɩ, “sɩlem, magb.”
Bɩ, “dɩ-b lame.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “pʋg-sãangã.” Segd n yaa pag sẽn zãag a meng ne Wẽnnaam, a sẽn pa tũud a noyã yĩnga.
Ebre, “pʋg-sãangã.” Segd n yaa pag sẽn zãag a meng ne Wẽnnaam, a sẽn pa tũud a noyã yĩnga.
Bɩ, “sɩdã.”
Ebre, “so-bugsã.”
Ebre, “sẽn kẽngd a nengẽ wã.”
Bɩ, “Burkĩmbã.”
Bɩ, “noyã.”
Bɩ, “sɩd.”
Ebre, “yũugã.”
Bɩ, “paoongã.”
Bɩ, “sẽn yaa sõma n yɩɩdã.”
Bɩ, “vẽ wẽkr bogdã.”
Bɩ, “Paam yam tɩ yɩ yõod.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Segd n yaa zʋg-sõma nins yell b sẽn gom vɛrse nins sẽn loogã pʋgẽ wã yell la b gomda.
Bɩ, “fo sɩɩgã.”
Bɩ, “lak bũmb.”
Bɩ, “noorã.”
Bɩ, “yaa pipi bũmbu.”
Ebre, “buri.”
Ebre, “Kɩll f tʋbr n kelg.”
Ebre, “b yĩn-nemsã fãa.”
Pa rẽ bɩ, “Tags f naoã sor yell neere.”
Ebre, “Kɩll f tʋbr n kelg.”
Ebre, “pʋg-sãang.” Ges-y Yel. 2:16.
Absẽnt yaa tɩɩga, t’a sũmã yaa toog liga n le yaa zẽnem.
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “m kamba.”
Ebre, “wall n dɩk f yʋʋmã n kõ sẽn yaa toaag ye.”
Bɩ, “pãngã.”
Ebre, “nin-buiidã la tigingã sʋka.”
Bɩ, “ko-bundgã.”
Ebre, “pʋg-sãang.” Ges-y Yel. 2:16.
Ebre, “pʋg-sãang.” Ges-y Yel. 2:16.
Bɩ, “tʋʋlg wakate.”
Bɩ, “t’a sɩɩgã.”
Bɩ, “noyã.”
Bɩ, “zãmsa foo.”
Ebre, “pʋg-sãangã.” Ges-y Yel. 2:16.
Bɩ, “sɩɩgã.”
Ebre, “pa tar sũur ye.”
Bɩ, “a sɩɩgã.”
Bɩ, “noyã.”
Ebre, “pʋg-sãangã.” Ges-y Yel. 2:16.
Ebre, “pʋg-sãangã.” Ges-y Yel. 2:16.
Ebre, “pa tar sũur.”
Ebre, “A naoã zɩ n pa.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “balg ra-bãong.”
Bɩ, “sɩɩg.”
Ebre, “m kamba.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “ãdem-biisã.”
Bɩ, “sũy sẽn pid ne bãngre.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “Ninsaalbã.”
Bɩ, “n yas mam rignoyẽ wã n pa gõe.”
Bɩ, “a sɩɩgã.”
Ebre, “A kodga a sẽn kodgd a soabã.”
Ebre, “pa tar-b sũurã.”
Ebre, “burã.”
Bɩ, “sẽn pa tar-b yamã.”
Ebre, “pa tar-b sũurã.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “nin-tɩrg sɩɩg.”
Bɩ, “tʋʋlg wakate.”
Bɩ, “yʋʋr.”
Ebre, “noya.”
Ebre, “pa tar-a sũurã.”
Bɩ, “bũmb sẽn tar yõod.”
Pa re bɩ, “bee vɩɩm sorã zugu.”
Bɩ, “wɩdg.”
Ebre, “no-bɩms.”
Ebre, “sũur.”
Bɩ, “wilgda neb wʋsg sore.”
Bɩ, “sũ-sãanga, zu-loees.”
Bɩ, “a tʋʋmã taoor soab.”
Bɩ, “saagrã.”
Bɩ, “Bũmb sẽn tar yõod.”
Bɩ, “Wẽn-zɩt.”
Ebre, “pa tar sũur.”
Bɩ, “paoogda.”
Ebre, “luta yelle.”
Bɩ, “Taoor soab sẽn tar yam.”
Ebre, “sẽn kis.”
Bɩ, “Pʋg-neer.”
Bɩ, “Maan-neer soab.”
Bɩ, “maanda a sɩɩgã neere.”
Bɩ, “yãnd.”
Ebre, “sãeegdame.”
Bɩ, “Sɩɩg.”
Ebre, “sẽn zãgsd a taab ne koom.”
Bɩ, “yãnd.”
Ebre, “wũgame n gũud n na n daag zɩɩm.”
Ebre, “bur.”
Bɩ, “a yir rũngã sɩɩg.”
Ebre, “pa tar sũur ye.”
Ebre, “noor.”
Bɩ, “daar-n-kãnga.”
Ebre, “luta b sẽn tʋʋs-a wã.”
Ebre, “sẽn yaa tɩrga.”
Bɩ, “sãamda a sũuri.”
Bɩ, “remsg.”
Ebre, “noor.”
Bɩ, “sɩɩg.”
Ebre, “ne a noor.”
Bɩ, “sɩɩga.”
Bɩ, “a sɩɩgã.”
Bɩ, “sɩɩg.”
Ebre, “na n nobame.”
Bɩ, “sɩɩga.”
Ebre, “wʋmd tãsg ye.”
Ebre, “kɩdemda sũ-noogo.”
Bɩ, “sẽn yẽsd ne taabã.”
Ebre, “tigsd-a ne nug.”
Bɩ, “n saagdẽ.”
Bɩ, “gomdã.”
Bɩ, “noor.”
Bɩ, “Sɩɩg.”
Bɩ, “kʋ-a lame.”
Bɩ, “sɩbgd. Talld rasaar n kibl.”
Pa rẽ bɩ, “tao-tao.”
Bɩ, “soay sẽn yaa goalem.”
Pa rẽ bɩ, “yalembã belgda neb a taaba.”
Bɩ, “sũur puudame.”
Bɩ, “sɩɩse.”
Ebre, “vɩɩm.”
Ebre, “Maandã.”
Ebre, “sẽn tar-a bãngr sũur.”
Bɩ, “goam sẽn zabd.”
Bɩ, “Goam sẽn sãoogd.”
Ebre, “kood.”
Bɩ, “wõnda yaa toog wʋsgo.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “la Abadõ.”
Bɩ, “pʋgda.”
Bɩ, “sũur sẽn yaa sõma.”
Ebre, “naaf b sẽn dɩlg rũms rɩɩb koglgẽ.”
Ebre, “pa tar-a sũur.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “yãnd.”
Bɩ, “maagda a yĩng n ges a sẽn na n leok to-to, tagsdame n yaool n gome.”
Ebre, “Nin sẽn pɩnd.”
Ebre, “kɩtdame tɩ kõab nobe.”
Bɩ, “sɩɩgã.”
Ebre, “sũuri.”
Ebre, “Sũur manegr bee ne ninsaala.”
Bɩ, “leoor sẽn zemsã.” Ebre, “zɩlemdã leoore.”
Ebre, “yɩlem.”
Yaa bũmb b sẽn dogend balãns zugu, b sã n wa rat n mak bũmb zɩslem.
Bɩ, “gind-a lame.”
Bilgda saag sẽn niid tʋʋl-nif kiuugã sẽnese. Sa-kãens yaa tɩlɛ sẽn na yɩl tɩ koodã sẽn wekã tõog n paam biisi. Ges-y vẽnegr ning sẽn yaa B15.
Bɩ, “sɩɩgã.”
Ebre, “a na n yãa sẽn sõmbe.”
Bɩ, “goam sẽn be yamleoog.” Ebre, “Ned no-bɩms noosem.”
Ebre, “sɩ-vaka.”
Ebre, “n kõt kõab laafɩ.”
Bɩ, “sɩɩg.”
Ebre, “a noorã.”
Ebre, “Sẽn wat-a ne zũnd-zãnd.”
Bɩ, “ziir.”
Bɩ, “bãan.”
Ebre, “maand.”
Ebre, “Maandã.”
Bɩ, “Roagdbã.”
Ebre, “kom-dibli wã.”
Bɩ, “Gom-sõma.”
Bɩ, “nin-kãseng.”
Bɩ, “yaa kugr sẽn wat ne lohorem.”
Ebre, “sẽn lut beegr.”
Yaa we-rũng sẽn tar nao a naas n yaa bedre, t’a noorã wõnd baag noore.
Ebre, “pa tar sũur.”
Ebre, “pa na n yã sẽn sõmb ye.”
Bɩ, “kʋɩɩsda kõaba.”
Ebre, “toogo.”
Bɩ, “n dogl nin-tɩrg yaoodo.”
Bɩ, “A kisa yam buud fãa.”
Bɩ, “sɩɩgã.”
Bɩ, “yaa wa bũmb b sẽn vend ne yão-beedo.”
Ebre, “tɩ b ning-a yĩngri,” rat n yeel t’a bee bãan zĩigẽ, tɩ bũmb pa le tõe n paam-a ye.
Bɩ, “wa fees-a sõma.”
Ebre, “noor.”
Bɩ, “Sɩɩg.”
Ebre, “n yãgd ne a nao.”
Bɩ, “kõat.”
Ebre, “paam sũur.”
Bɩ, “a sɩɩga.”
Ebre, “na n yãa sẽn sõmbe.”
Bɩ, “beeg-a.”
Bɩ, “yẽgeng.”
Bɩ, “sɩɩg.”
Bɩ, “sɩɩga.”
Bɩ, “dol-a-la.”
Ebre, “saglgã.”
Pa rẽ bɩ, “A na n gẽesa kẽebg wakate, n pa yã baa fʋɩ ye.”
Bɩ, “magb.” Ebre, “saglg.”
Ebre, “kom-dibli wã.”
Yaa bũmb b sẽn dogend balãns zugu, b sã n wa rat n mak bũmb zɩslem.
Bɩ, “kɩlo toor-toor a yiib b sẽn maan ne kug la lagd toor-toor a yiib b sẽn tar n makdẽ.”
Bɩ, “bi-ribl.”
Ebre, “bur.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “sãan.”
Ebre, “bur.”
Bɩ, “saglg.”
Bɩ, “taoor soab sẽn tar yam.”
Bɩ, “sẽn belgd ne a no-bɩms ye.”
Bɩ, “kɩlo toor-toor a yiib b sẽn maan ne kuga.”
Bɩ, “sor ning a sẽn segd n dɩke?”
Bɩ, “ruuda sẽn yaa wẽng n yiisdẽ.”
Bɩ, “tagsa wã.”
Bɩ, “t’a nafdẽ.”
Pa rẽ bɩ, “sẽn baood-b kũumã yĩnga.”
Bɩ, “yẽgengo.”
Bɩ, “Nin-wẽng sɩɩg.”
Bɩ, “a mii a sẽn na n manega.”
Bɩ, “yẽgeng.”
Ebre, “vela.”
Bɩ, “n yaool n tʋmd yãn-tʋʋm.”
Ebre, “goma wakat fãa yĩnga.”
Bɩ, “yaa nin-tɩrg n kɩtd tɩ yell pa be a sor zug ye.”
Ebre, “yʋʋr.”
Ebre, “Lohorem.”
Ebre, “segd taaba.”
Bɩ, “sɩɩgã.”
Ebre, “bi-ribl.” Bɩ, “bi-bɩɩg.”
Ebre, “bʋt.”
Ebre, “kẽeba.”
Ebre, “pʋg-sãamsã.” Ges-y Yel. 2:16.
Ebre, “bi-ribl.” Bɩ, “bi-bɩɩg.”
Bɩ, “sɩɩga.”
Bɩ, “f sɩɩgã.”
Ebre, “bɩ f ning sʋʋg f kokorẽ wã.”
Bɩ, “ned nif sẽn yaa wẽng.”
Bɩ, “sẽn geend a sɩɩgã pʋgẽ.”
Ebre, “La a sũurã pa be ne foo ye.”
Ebre, “kamb sẽn pa tar ba.”
Ebre, “Fãagdã.”
Ebre, “bi-ribl.” Bɩ, “bi-bɩɩg.”
Bɩ, “fãag a sɩɩgã.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “fo sũurã sã n lebg yam soaba.”
Ebre, “yiimã.”
Bɩ, “Bao.”
Ebre, “pʋg-sãang.” Ges-y Yel. 2:16.
Bɩ, “n pa ne sõma?”
Bɩ, “sẽn tigimd-b taab n na n lemb.”
Bɩ, “Mam na n le baoo rãam.”
Bɩ, “taoor soab sẽn tar yam.”
Bɩ, “b fãagdame.”
Ebre, “Yalem-magb.”
Bɩ, “yel-pakr wakate.”
Bɩ, “tagsa wã.”
Bɩ, “fo sɩɩgã.”
Bɩ, “nooma fo sɩɩgã.”
Rat n yeel tɩ ne bɛ wã.
Bɩ, “neb nins sẽn dat tɩ yɛlã toeemã ye.”
Rat n yeel t’a Zeova ne rĩmã.
Pa rẽ bɩ, “Leok ne pʋ-peelem yaa wa mok neda.”
Ebre, “pa tar sũur.”
Ebre, “mam saka kiblgã.”
Bɩ, “sẽn gʋls n dɩk n naag taaba.”
Bɩ, “neb a taab yel-solgdse.”
Yaa tɩɩg biisi.
Bɩ, “bũmb b sẽn yõg.”
Bɩ, “a zu-soabã sɩɩgã.”
Ebre, “zirẽ-be-kũun poorẽ.”
Ebre, “Zɩlemd sẽn bʋgs.”
Pa rẽ bɩ, “zãmb soaba.”
Ebre, “sẽn kis-a foomã.”
Ebre, “bur.”
Rat n yeel tɩ n bʋk a soabã, n kɩt t’a toolmã sa.
Bɩ, “yẽgengo.”
Ebre, “sɩɩg.”
Pa rẽ bɩ, “B sã n kãab ned t’a yaool n pa segd ne rẽ, pa pidsdi.”
Bɩ, “sẽn na yɩl tɩ fo ra wa zeng f meng ne-a ye.”
Ebre, “n yũud nen-kɛglem.”
Bɩ, “lengdã.”
Bɩ, “pogend ned buud fãa.”
Pa rẽ bɩ, “Sẽn kẽesd a toog zabr sẽn pa yẽ zabr pʋgẽ.”
Bɩ, “yaa wa bũmb b sẽn vend ne yão-beedo.”
Bɩ, “Bala a sũurã pida ne sẽn kisi.”
Ebre, “sẽn na n dog.”
Ebre, “sãan.”
Ebre, “bu-zẽng ned.”
Pa rẽ bɩ, “pa mokd-f ne pʋ-peelem ye. mokd-f-la ne pãnga.”
Bɩ, “Sɩɩg.”
Ebre, “tabda.”
Bɩ, “sɩɩg kom sẽn tare.”
Bɩ, “sãan.”
Bɩ, “yẽgeng.”
Ebre, “ned n saasd a zoa nenga.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “Abadõ wã.”
Bɩ, “gɩgem-polle.”
Bɩ, “sã n yaa tõatba.”
Ebre, “yẽ.”
Bɩ, “ned ning rabeem sẽn zɩ n sa.”
Yaa we-rũng sẽn tar nao a naas n yaa bedre, t’a noorã wõnd baag noore.
Bɩ, “bokẽ wã.”
Ebre, “bur.”
Bɩ, “Rat tɩ loog soab.”
Pa rẽ bɩ, “Sɩɩg sẽn yaa wuk-m-meng soab.”
Ebre, “sẽn teeg-a a Zeova na n nobame.”
Ebre, “a yubla.”
Bɩ, “pa tar yelle.”
Bɩ, “sɩɩse.” Pa rẽ bɩ, “La nin-tɩrg baood n na n kogla a vɩɩm.”
Ebre, “segd taaba.”
Rat n yeel t’a kõt-b-la vɩɩm.
Bɩ, “Kiblg. Sɩbgr.”
Ebre, “bi-ribl.”
Bɩ, “fo sɩɩgã.”
Bɩ, “Vẽnegr sẽn yit Wẽnnaam nengẽ.”
Bɩ, “a mengã sɩɩga.”
Bɩ, “wẽen n kãabe.”
Pa rẽ bɩ, “baooda naab lohorem.” Ebre, “baooda naab nenga.”
Ebre, “zẽk.”
Bɩ, “yɩlga ne bugum.”
Ebre, “Zãmaan.”
Ebre, “bĩndã ye.”
Yaa bũmb sẽn wõnd bɛdeng n be koomẽ.
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Bɩ, “kosoogẽ.”
Bɩ, “sẽn yaa yel-solemd wʋsg ne maam.”
Bɩ, “b sẽn pa nong.”
Bɩ, “ledg.”
Bɩ, “tar yam wʋsgo.”
Ebre, “Yaa buud sẽn ka pãnga.”
Bɩ, “tʋʋlg wakate.”
Ebre, “yaa buud sẽn ka pãng ye.”
Ges-y gom-biis võor bilgrã zĩigẽ.
Ebre, “a nusã biisi.”
Ebre, “sẽbda a sɛɛg ne pãnga.”
Ebre, “fut a yiibu.”
Bɩ, “tẽngr fut.”
Bɩ, “A laada sẽn wat beoogo.”
Bɩ, “Maan-neer tõog.”
Ebre, “bur.”
Bɩ, “yɩɩ zaalem.”
Ebre, “Kõ-y-yã-a a nusã biisi.”