Tũudmã zems-taab pẽeme bɩ?
“Tõnd maanda kaset ne d egiliiz rãmbã ra-kãseng kʋdemdã pʋgẽ,” woto la a Christian Krause sẽn yaa Literiẽ rãmbã dũni gill Lagem-taabã perzidã yeel-yã. Woto me, Pap Zãn Poll 2 goma “yel-pa-yĩmdg sẽn maan sor sẽn pa nana ning sẽn na yɩl n lebs n lugl zems-n-taar zãng kiris-nebã sʋkã” yelle.
Ra yaa b sẽn tik b nug n wilg b sakr ne Zãma sʋk Togsg b sẽn maan yʋʋmd 1999, zĩ-likr kiuug rasem 31 wã Augsburg sẽn be Alemaynã, n kɩt tɩ b maan mooneg kãensã ne sũ-noogo. Togs-kãng wilgdame tɩ Togsgã b sẽn Lagem n maan Tɩrlem paoong Wẽnd taoor Tẽeb zãmsgã wɛɛngẽ wã yaa sɩda. Yellã wakat la a zĩig ra yãka neere. B yeelame tɩ yʋʋmd 1517 wã, zĩ-likr kiuug rasem 31, a Martin Luther wilga a zãmsg tikr 95 wã sõma n tabl-b Wittenberg egiliiz bedrã kʋɩleng zugu, tɩ woto kɩt tɩ Portɛstã rãmbã Reform sɩnge. Sɩda, Augsburg yɩɩ zĩig ning Luteriẽ rãmbã sẽn wilg b tẽeb kãsemsã bɩ Augsburg tẽeb zãmsg togsgã yʋʋmd 1530 wã, tɩ Egiliiz Katolikã zãgs-a wã, tɩ wa ne welgr zãng-zãng Portɛstã rãmbã la katolik rãmbã sʋkã.
Togsgã b sẽn lagem taab n maanã na n yɩɩ zĩ-loangdg kãseng sẽn na n kɩt tɩ b tõog welgr ning sẽn be egiliizã pʋgẽ wa b sẽn yetã bɩ? Pa babsã fãa n tar bas-m-yam tɩ na n yɩɩ woto ye. Sẽn yɩɩd portɛstã teoloziẽ rãmb 250 tika b nug sebr zug n kɩɩse, n yeel tɩ sã n pa gũusi katolik egiliizã na n wa soog-b lame. Portɛstã rãmbã sũy yikame me, egiliiz katolikã sẽn togs zall tɩ yʋʋmd 2000 wã sẽn tar-b yel-wẽn sẽn zems ne pirgatoaarã paama sugrã. Yaool n yaa rẽ n wa ne welgrã yʋʋm 500 sẽn loogã. La sẽn mik tɩ Augsburg tẽeb zãmsg togsgã la Katolik rãmb kɩɩsg gomdã Kõnsill de Trãnt sẽn maanã ket n beeme wã, zems-n-taarã waoong sɩd zãrame.
Welgr la mo-yõsr ning sẽn be dũni kiris-nedemdã pʋgẽ wã yɩɩda nug-tikr togsg b sẽn lagem taab n maan buud fãa sẽn tõe n demse. Sẽn paase, tẽeb zems-n-taar buud fãa tika tẽeb sẽn yẽbg Wẽnnaam Gomdã sẽn yaa Biiblã zugã kãn-kãe. (Efɛɛz rãmba 4:3-6) A pa yɩt ne gom-n-bars maasem ye, la yaa d sẽn na n bãng la d maan Wẽnnaam sẽn baood tɩ tõnd maana n wat ne zems-n-taar hakɩkã. No-rɛɛs sẽn tar kɩs-sɩd a Mise yeelame: “Baa buuda fãa sã n waoog b mens wẽnnaam dãmba, tõnd na n waooga [a Zeova, NW] Wẽnnaam la d sak bãmb wakat fãa.”—Miise 4:5.
[Fotã soaadbã, seb-neng 32]
© Ralph Orlowski/REUTERS/Archive Photos