Wẽnnaam tʋʋmdã lekollã lebg-n-gese
Lebg-n-ges wakat b sẽn segd n pag sɛb nins b tũnug ne Wẽnnaam Tʋʋmd Lekollẽ wã, sẽn yẽbg sõssã b sẽn maan yʋʋmd 2002, sig-noy kiuug rasem a 6 semena tɛk n tɩ ta sa-sik kiuug rasem 19 semena pʋgẽ wã zutu. Rɩk-y seb-vãoog toor n gʋls sʋgsgã leoor nins fãa y sẽn tõe, sasa ning b sẽn kõ wã pʋgẽ.
[Vẽnegre: Lebg-n-gesã wakate, bɩ y tũnug ne Biiblã bala. Lebg-n-ges nins b sẽn kõ sʋkr fãa poorã yaa sẽn na yɩl n sõng tɩ yãmb meng baoobã yɩ nana. Gũusg Gasgã seb-vã-nensã la a sulã limoro rãmbã b pa wilg-b wakat fãa lebg-n-gesã pʋgẽ ye.]
Ning-y Sɩda bɩ Ziri goam nins sẽn pʋgdã poore:
1. Zeremi 18:1-6 wilgdame t’a Zeova kɩtdame tɩ neba maand b sẽn ka rata. [1, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w99 1/4 s.n. 22 s. a 3-4.]Ziri. A Zeova zɩ n tũnug ne a pãng sẽn tõe fãa wã n kɩt tɩ neb maan b sẽn ka rat ye. Leb n ka yẽ n wat ne zamse, wala sẽn tõe n yɩ to-to ne yagd sẽn yaa ninsaalã ye. Zamsã sẽn wat n pukã ya a Zeova sẽn mi n wa mak n na n sõng ned t’a maan toeen-sõng t’a zãgsã. (Tõo. 32:4)
2. Ziri no-rɛɛsdbã zuu Wẽnnaam Gomdã pãnga, b sẽn sagl nin-buiidã tɩ b kelg ziri n bas keoogr hakɩk ning sẽn yit Wẽnnaam nengẽ wã kelgrã. (Zer. 23:30, Sebr Sõngo) [2, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w92 1/2 s.n. a 4 s. a 3.]Sɩda.
3. Zeremi 25:15, 16 pʋgẽ “rãam wam kãngã” wã sẽn kɩtd tɩ ‘buuda fãa nens na n yilim tɩ b zʋbsã’ wilgda ziri tũudmã sẽn kɩtd tɩ nebã tuumdẽ wã. [3, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w94 1/3 s.n. 20 s. 13.]Ziri. Ka wã, “wam kãngã” wã makda a Zeova sẽn dat n dok a sũur ne tẽn-tẽnsã. Buud nins b sẽn sõdg Zeremi 25:17-26 pʋgẽ wã makda rũndã-rũndã buud toɛy-toɛyã.
4. Sã n yaa ne a Matɩe sẽn wilg a Zeremi bãngr-gomdã võor to-to wã, “bɛɛba tẽngẽ wã” tɩ loee ne kũum. Yaa kũumẽ wã la kom-bõoneg nins a Herood Kãsengã sẽn kʋ wã na n yi n lebg wa, ne vʋʋgrã maasem. (Zer. 31:15, 16; Mat. 2:17, 18) [4, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w79 1/10 s.n. 19 s. 13.]Sɩda.
5. Zeremi 37:21 kõta tõnd bas-m-yam t’a Zeova na n teela a sõgen dãmb sẽn yaa sakdbã vɩɩm sẽn yaa toog sasa. [6, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w97 15/9 s.n. a 3 s. a 4–s.n. a 4 s. a 2.]Sɩda.
6. Wiisg sebrã wilgda sũ-sãang kãseng ne Babilon Rĩm a Nebukadnezaar sẽn sãam Zerizalɛm yʋʋmd 607 sẽn deng Kirist zamaanã. [10, si s.n. 130 s. a 1]Sɩda.
7. Wiisg 5:7 wilgda vẽeneg t’a Zeova sɩbgda kamb b roagdb yel-wẽn yĩnga. [11, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 1/9 s.n. 27 zĩ-gũbrã.]Ziri. Baa ne tʋʋm yood bi-wẽns sẽn tõe n wa mad zamaan dãmb nins sẽn na n pʋglã, yaa ned kam fãa n tog n kolg n togs Wẽnnaam taoore. Zer. 31:29, 30; Rom 14:12)
8. Bãndã b sẽn ning neba rĩy wã, tɩ b gom a yell Ezekɩɛll 9:4 pʋgẽ wã võor yaa tɩ bãngr bal n fãagd neda. [13, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 15/9 s.n. 14 s. 18.]Ziri. Wilgdame tɩ sẽn paam-b bãndã yaa kiris-neb sẽn dɩk b mens n kõ n deeg lisgu, tɩ b zʋgã wõnd Kirist rẽndã.
9. ‘Neb kũunã’ yell b sẽn gom Efɛɛz rãmb 4:8 pʋgẽ wã yaa kiris-neb kãsem dãmbã vʋʋsem sõng sẽn yãkã, tɩ b kõ-b taoor sobend tɩ b ges b tẽed-n-taasã tẽeb yellã. (Tʋʋ. 20:28) [15, w00 1/8 s.n. a 6 s. a 3]Sɩda.
10. Ezekɩɛll sak 23 tõnd wakatã pʋgẽ pidsgẽ, Oholiba makda portɛstã rãmbã, t’a kẽem a Ohola makd Katolik rãmbã. [16, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 15/9 s.n. 21 s. 22.]Sɩda.
Leok-y sʋgsg nins sẽn pʋgdã:
11. No-rɛɛs bʋs a tãab n yɩ kãsems toog wakat ning sẽn zĩnd yʋʋmd 617 la yʋʋmd 607 sẽn deng Kirist zamaanã sʋka, sẽn wa n baas ne Zerizalɛm sãoongã? [12, si s.n. 133 s. a 2]Bãmb ra ya a Zeremi, a Daniɛlle, la a Ezekɩɛlle.
12. Wãn to la ned sakd saglg ning sẽn be Luk 9:23 pʋgẽ wã n wilg t’a tara mi-beoog Kirist maoongã yĩnga, la t’a wʋmda a võore? [1, w00 15/3 s.n. a 8 s. a 1]D sã n sɩd wilgd mi-beoog hakɩka, rẽ na n toeema tõnd sẽn get yɛlã to-to wã, d bõn-datɩ wã, la d vɩɩmã, tɩ woto na n tus-d tɩ d zãms n bãng yɛl Kiristã la a Ba wã sẽn tar nonglmã zut n paase. Rẽ me na n leb n tusa tõnd tɩ d bɩ tẽebã pʋgẽ, tɩ d tũ Wẽnnaam noyã sẽn be nafrã, tɩ d “wɩng ne tʋʋm sõama maanego.” (Tɩt 2:13, 14; Zã 17:3) (Kʋmsgã sekame)
13. Wãn-wãn to la a Zeova ‘belg’ a Zeremi? (Zer. 20:7) [2, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w89 1/5 s.n. 31 s. a 6.]Wõnda a Zeremi ra tagsdame tɩ yẽ pãngã ra ta a tɛka, la Wẽnnaam “belga” a Zeremi a sẽn tũnug ne nin-kãngã sẽn ka zems zãngã n pids bũmb nins no-rɛɛsã sẽn da ka tõe n maan ne a meng pãngã.
14. A Zezi ra rat n yeelame tɩ bõe, a sẽn yeel tɩ vʋʋsem sõngã “na n zãmsa yãmb bũmb fãa; la [a] na n tẽega yãmb bũmb nins fãa mam sẽn da togs yãmbã”? (Zã 14:26) [4, w00 1/4 s.n. a 8 s. a 7-8]Wẽnnaam vʋʋsem sõngã tẽeg-b-la yɛlã la a kɩt tɩ b wʋm b võore, n sõng-b tɩ b tẽeg bũmb nins a Zezi sẽn da togs tɩ b ka wʋm b võor zãngã.
15. Sã n yaa ne Zeremi 35:18, 19, saag-bʋg la Rekabɩt rãmbã sẽn makd b rãmb tõnd wakatã tara? [5, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y su s.n. 131 s. a 7.]Pĩnd Rekabɩt rãmbã ra bee neb nins sẽn põs Zerizalɛm sãoongã yʋʋmd 607 sẽn deng Kirist zamaanã sʋka. Bãmb makda ‘piis a taabã’ sẽn na n põs sãoong ning sẽn wat dũni kiris-nedemdã la dũniyã neb a taabã sẽn maand b mens raab n zãgs tɩ b kõn sak a Zeova naam sẽn-ka-to wã zugã. (Zã 10:16) (Kʋmsgã sekame)
16. Wãn-wãn to la Nefilim dãmbã ra yaa “gãndaado,” tɩ b ‘yʋya saage’? (Sɩng. 6:4) [6, w00 15/4 s.n. 27 s. a 9]Malɛg-wẽnsã kom-kãens pãng sẽn yɩɩd ninsaan-zaalg rẽndã ra maanda gãndaalem tʋʋma, tɩ yaa vẽeneg tɩ ra yaa nen-kɛglem tʋʋm la neb kʋʋbo. Woto kɩtame tɩ b yʋy yi wala neba, ned ba a yembr sẽn ka tar b tʋʋmde. (Sɩng. 6:11, 13)
17. Wãn to la a Baruk menes a kɩls-tɩ-zems tẽebã wɛɛngẽ, la bõe la yell ning sẽn paam-a wã tõe n zãms tõndo? (Zer. 45:1-5) [7, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w97 15/8 s.n. 21 s. 14-16.]A Baruk sɩngame ‘n baood bõn-kãsems a meng yĩnga,’ tɩ tõe tɩ yaa arzɛka, naam, bɩ bũmb sẽn na n yiis yɩɩr a zug laogã wɛɛngẽ. La a tũu a Zeova saglgã n wa paam n põse. Zamaan kãngã saabã sẽn pẽ wã yĩngã tõnd me ka segd n bao bõn-yood a woto buud ye.
18. Wakat bʋgo, la wãn-wãn la bãngr-gomdã sẽn be Zeremi 50:38 wã paam pidsgu? [9, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y dp s.n. 150 s. a 2-3.]Ra yaa yʋʋmd 539 sẽn deng Kirist zamaanã, wakat ning Pɛrs naab a Sirus sẽn gõdg Efrat Kʋɩlgã koom n tees zĩig a to t’a sodaasã tõog n tũ kʋɩlgã fooll n kẽ Babilon pʋgẽ n zab n deeg-a wã.
19. Sã n yaa ne Wiisgu 1:15 (NW ), bũmb ning sẽn paam Zerizalɛmã, sẽn yaa “Zida pa-kulã,” wilgdame tɩ bõe n na n wa dũni kiris-nedemdã zugu? [10, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 1/9 s.n. 27 zĩ-gũbrã.]Wala b sẽn da tẽed tɩ Zerizalɛm yaa wala pag rao sẽn nan ka sãamã, tɩ b sãam-a ne zɩɩm daagr kãseng tɩ ra yaa wa sĩb b sẽn wẽk divẽ wẽkr koglg pʋgẽ wã, woto me, b na n sãama dũni kiris-nedemdã Wẽnnaam sẽn yãk wakat ningã.
20. B sẽn yeel tɩ ‘fõk f naam maanf ne f zug peendã’ Ezekɩɛll 21:3126 in NW pʋgẽ wã rat n yeelame tɩ bõe? [16, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 15/9 s.n. 19 s. 16.]Rat n yeelame tɩ Wẽnnaam Rĩungã naam ning b sẽn makd ne ‘maanfã’ la ‘zug peendã’, b sẽn da rɩt Zerizalɛmã ra taa a tɛka. ‘Bu-zẽmsa wakat’ ra sɩngame. (Luk 21:24)
Bao-y gom-biig wall gom-biis sẽn yaa tɩlae wã n lok goam nins sẽn pʋgdã:
21. Ned sẽn yaa maan-tɩ-zems soab ka maand tɩ __________________________zʋʋg manesem ning sẽn zemsã ye, la a sak n deegame tɩ bũmb ning a sẽn segd n maan la a sẽn tõe n maanã tara __________________________koaka. (Mii. 6: 8) [2, w00 15/3 s.n. 21 s. a 1-2]
22. Baa ne vʋʋsem sõngã sẽn tõe n ka yiis __________________________makrã, a tõe n sõng-d lame tɩ d __________________________tõog d mens rẽ taoore. (1 Kor. 10:13; 2 Kor. 4:7) [4, w00 1/4 s.n. 11 s. a 6]
23. No-rɛɛs a Daniɛll tika a Zeremi gʋlsgã zug n bãng tɩ Zerizalɛm sãoongã ra na n kaoosa __________________________yʋʋm 70. Gom-kãngã sẽn yɩ takɩ to-to wã kɩtdame tɩ d tẽ n paas t’a Zeova tõeeme n togs __________________________bãngr-goamã. (Zer. 25:12; Dan. 9:2) [9, si s.n. 129 s. 37]
24. Wiisg sebrã segd n tusa balemdb hakɩkã tɩ b yɩ __________________________sakdb la __________________________burkĩmba, la a segd n yɩɩ keoogr __________________________sẽn yɛɛsd n kõ neb nins toor sẽn ka be ne Wẽnnaam a Zeova wã. [11, si s.n. 132 s. 13]
25. A Abrahaam sẽn kõ mak-sõng n ka yɩ ned sẽn pa sakd yell a yɛlã welgr pʋgẽ wã, yaa bũmb sẽn zãmsd tõnd tɩ d ra bas tɩ __________________________d meng tagsa bɩ __________________________wuk-m-meng sãam tõnd moorã noom ne d saam-biisã ye. (Sɩng. 13:5-12) [16, w00 15/8 s.n. 24 s. a 3-4]
Yãk-y leoor nins sẽn zemsã, goam nins sẽn pʋgdã pʋsẽ:
26. A Zoob talla naneb wʋsg ne a Zeova (bãngrã; nimbãan-zoeerã; bʋ-kaoorã) tɩ rẽ kɩt tɩ yẽ tall (yam manesem; nimbãan-zoeer; manesem tɩrg) ne a yembsã. (Zoob 31:13, 14) [3, w00 15/3 s.n. 26 s. a 1]
27. Zeremi 16:2-4 pʋgẽ, b kõo no-rɛɛsã noor t’a pa ra-kõto, (sẽn na yɩl n wilg t’a tara mong-m-meng yam; sẽn na yɩl n deng n mak n wilg tɩ Kiristã na n wa yɩɩ rakõore; sẽn na yɩl n wilg t’a Zeova sẽn yeel tɩ Zerizalɛm na n sãamame wã na n sɩd paama pidsgu). [1, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w78 15/7 s.n. 31 s. a 2.]
28. Yelbũn 4:7 pʋgẽ, yamã tɩ loee ne f (sẽn na n mi yɛlã; sẽn ne yɛlã sẽn tɩ loe ne taab to-to; sẽn na n dɩk bãngrã la f sẽn wʋmd yɛlã võor to-to wã n tʋme). [7, w00 15/5 s.n. 21 s. a 1]
29. Ninsaal ka be sẽn tõe n bãng b sẽn da boond Wẽnnaam yʋʋrã to-to pĩnd Hebre goamã pʋgẽ ye, bala sɩngrẽ wã b sẽn da gʋls Biiblã ne Hebre ningã ra tũnugda ne (wãgds bala; sor-wãgds bala). [6, rs s.n. 198 s. a 1]
30. Wẽnnaam saarã b sẽn bilg Ezekɩɛll sak a 1 pʋgẽ wã makda (Wẽnnaam Mesi Rĩungã; a Zeova malɛgsã siglga; a Zeova sẽn taasd sẽn zae-bã kell koees to-to.) [12, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y w88 15/9 s.n. 11 s. a 5.]
Lagm-y verse nins sẽn pʋgdã ne goam nins sẽn be tẽngrã tɩ zemse:
Tõo. 7:25, 26; Yel. 4:18; 5:21; Zer. 46:28; Rom 15:4
31. No-kãngã wilgda a Zeova nin-buiidã sẽn segd n ges bõn-naands b sẽn da balem pĩnd to-to. [Tõo. 7:25, 26] [1, rs s.n. 189 s. a 5]
32. Manesem sẽn ka wõnd a taab a Zeova sẽn tũnugd ne n kõt belsgã yaa ne a Gomdã sẽn tar saagr sẽn be yamleoog beoog-daar yĩngã maasem. [Rom 15:4] [5, w00 15/4 s.n. a 5 s. a 4]
33. Kiblgã roagdbã sẽn kõt b kambã ka segd n loog nugu, bɩ zʋʋg a bõn-datlã sẽn yaa rems biigã la kõ-a zãmsgã ye. [Zer. 46:28] [8, Semen fãa Biiblã karengo; ges-y kl s.n. 148 s. 20.]
34. A Zeova kɩtdame t’a sõgen dãmbã wʋmd a raabã võor n paasd bilf-bilfu. Dẽ, bãngrã sẽn paasdã yĩng kɩtame tɩ naoor wʋsgo bãmb me segd n dems b tagsgã. [Yel. 4:18] [10, rs s.n. 400 s. a 1]
35. Tʋʋm dẽgd buud fãa taoorã rɩk-n-tʋm pʋgẽ, baa b sẽn solg n maan-b to-to fãa, yaa vẽeneg Wẽnnaam taoore. [Yel. 5:21] [14, w00 15/7 s.n. 31 s. a 3]