Watchtower SƐB VAEESG ZĨIGA
Watchtower
SƐB VAEESG ZĨIGA
Moore
  • BIIBLE
  • SƐBA
  • TIGISSÃ
  • bt sak 3 s.n. 20-27
  • “Karen-biisã “pida ne vʋʋsem sõngo”

Video pa be zĩ-kãngã ye.

Video wã pa tõog n yi ye.

  • “Karen-biisã “pida ne vʋʋsem sõngo”
  • D “kõ kaset sõma Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ”
  • Gom-zu-bõonesã
  • Bũmb sẽn wõnd woto
  • “B fãa ra tigma taab zĩig a yembre” (Tʋʋma 2:1-4)
  • “Ned kam fãa ra wʋmda . . . yẽ mengã buud-gomdã pʋgẽ” (Tʋʋma 2:5-13)
  • ‘A Pɩyɛɛr yikame’ (Tʋʋma 2:14-37)
  • “Bɩ yãmb ned kam fãa reeg lisgu” (Tʋʋma 2:38-47)
  • Neb sẽn gomd buud-goam toɛy-toɛy n wʋmd koe-noogã
    Gũusg Gasgã moonda a Zeova Rĩungã​—⁠2005
  • B lisd-b-la Ba wã, Biigã la vʋʋsem sõng yʋʋr yĩnga
    Gũusg Gasgã moonda a Zeova Rĩungã​—⁠2010
  • ‘Masã, yãmb yaa Wẽnnaam neba’
    Gũusg Gasgã moonda a Zeova Rĩungã—2014
  • Karen-biisã paama vʋʋsem sõngã
    Biiblã kibay kõta yam
Bũmb a taaba
D “kõ kaset sõma Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ”
bt sak 3 s.n. 20-27

SAK A 3

Karen-biisã “pida ne vʋʋsem sõngo”

Bũmb nins sẽn maane, vʋʋsem sõngã sẽn sig karen-biisã zug Pãntekotã daarã

Tika Tʋʋma 2:1-47

1. Bilg-y yɛlã sẽn da yaa to-to Pãntekotã tigr daare.

BŨMB toor-toor la nebã ra maand Zerizalɛm, tɩ yaa sũ-noogo.a Bug-zõos n da rukd wẽnd-doogã tẽn-kugrã zĩigẽ, tɩ Levi buudã neb kẽer yɩɩndẽ, (Yɩɩn-sõamyã 113 n tãag 118) t’a taab reesdẽ. Sãamb wʋsg n da wa Zerizalɛm, n gilgd n get tẽngã. B yii zĩ-zãrsẽ n wa. Wala makre, Elam, Mezopotami, Kapadose, Põ, Ezɩpt la Rom.b B waa bõe yĩnga? Yaa Pãntekotã tigr b sẽn boond me tɩ “dẽenem kood biis kũunã” yĩnga. (Sõd. 28:26) Tig-kãng b sẽn da maand yʋʋmd-yʋʋmdã sɩngda orzã kẽebgã baasgẽ, la bɩle wã kẽebgã sɩngrẽ. Ra yaa sũ-noog daare.

Kart sẽn wilgd neb nins sẽn kelg koe-noogã yʋʋmd 33 Pãntekotã sasa wã sẽn da yitẽ. 1. Tẽnsã: Libi, Ezɩpti, Etiyopi, Bitini, Põ, Kapadoose, Zide, Mezopotami, Babiloni, Elam, Medi, la Part. 2. Galʋ-tẽnse: Rom, Alɛgsãndri, Menfis, Ãntiyos (sẽn be Siiri wã), Zerizalɛm, la Babilon. 3. Kʋɩlse: Mediterane mogrã, Mog-sablgã, Mog-miuugã, Kaspɩyɛn mogrã, la Pɛrs Mogrã.

ZERIZALƐM: ZƲƖF-RÃMBÃ TŨUDMÃ B SẼN BOOND TƖ ZIDAYIISMÃ YẼGRE

Yɛl wʋsg sẽn maan tɩ b gomd b yell Tʋʋm sebrã pipi sagsã pʋgẽ wã yɩɩ Zerizalɛm. Zerizalɛm bee Zide tãmsã sʋka. A leb n bee kilo 55 zĩigẽ ne Mediterane mogrã. Yʋʋmd 1070 S.D.Z.R, rĩm a Davɩɩd zab n deega gasg sẽn be Siyõ tãngã zugu, n tilg be. Yaa tẽn-kãng n wa n lebg pĩnd wẽndẽ Israyɛll nebã na-tẽnga.

Tãng n be Siyõ tãngã sɛɛg tɩ b boond tɩ Moriya tãngã. Sẽn zems ne Zʋɩf-rãmbã kʋdemdã yɛlã, yɩɩ be la a Abrahaam mak n na n kʋ a biig a Izaak n maan maoong n kõ a Zeova wã. Yel-kãng zĩnda na maan yʋʋm tusr la kobs-wɛ nand tɩ yɛl nins yell b sẽn gomd Tʋʋm sebrã pʋgẽ wã maane. A Salomo sẽn wa n me pipi wẽnd-doogã Moriya tãngã zugã, kɩtame tɩ zĩ-kãng ra naag Zerizalɛm zĩisã. Wẽnd-doogã n da yaa zĩig ning nebã fãa sẽn wat n waoogd a Zeova, la b maand bũmb toor-toore.

Ra yaa wẽnd-doogẽ wã la Zʋɩf-rãmb nins fãa sẽn dɩk b mens n kõ a Zeova n be dũniyã gill zugã ra wat n maand maoongo, n waoogd a Zeova, la b maand tig toor-toore. B ra maanda woto, bala b ra tũuda Wẽnnaam noore. Wẽnnaam ra yeel-b lame yaa: “Yʋʋmd fãa, yãmb kom-dibli wã fãa segd n waa y Wẽnnaam a Zeova taoor naoor a tãabo, zĩig ning a sẽn na n yãkã.” (Tõo. 16:16) Leb n da yaa Zerizalɛm la Sãnedrẽ wã sẽn yaa Zʋɩf-rãmbã bʋ-kaoodb sull ning sẽn tar noor n yɩɩdã ra be. Sul-kãng ra tara pãng nin-buiidã zugu, goosneema-rãmbã, la tũudum toɛy-toɛyã zugu.

2. Bõe n maan yʋʋmd 33 Pãntekotã daare, tɩ ra yaa yel-solemde?

2 Yʋʋmd 33 Pãntekotã daar yibeoog wakat a 9 wã sẽnese, yel-solemd n maane, tɩ nebã ra na n ket n gomd a yell hal n tãag rũndã. Zĩig pʋgẽ, “bʋrg sẽn wõnd sobg sẽn fugd ne pãng n yi yĩngri, n wa.” (Tʋʋ. 2:2) Bʋrgã pida roog ning pʋgẽ a Zeezi karen-biis na maan bãmb koabg la pisi sẽn da tigim taabã. Rẽ poore, yel-solemd n maane. Zɩlma sẽn wõnd bugum sẽn weel n sig karen-biisã ned kam fãa zugu.c Karen-biisã fãa “pida ne vʋʋsem sõngo,” n sɩng buud-goam toɛy-toɛy goam. Karen-biisã sẽn yi roogã pʋgẽ wã, b ra sõsda ne sãamb nins b sẽn segd Zerizalɛm pʋgẽ wã bãmb mengã buud-gomdã pʋgẽ. La rẽ linga sãambã. Sɩd me, b ned kam fãa ra wʋmda karen-biisã sẽn “gomd yẽ mengã buud-gomdã pʋgẽ.”—Tʋʋ. 2:1-6.

3. a) Bõe yĩng tɩ d tõe n yeel tɩ bũmb nins sẽn maan yʋʋmd 33 Pãntekotã daarã yɩɩ bũmb sẽn tar yõod wʋsg a Zeova tũubã wɛɛngẽ? b) A Pɩyɛɛr sẽn wa n gomd ne neb kʋʋngã Pãntekotã daarã, yɩɩ ‘saasẽ Rĩungã kʋɩlen-bi-bʋg’ la a tʋm ne?

3 Bũmb ning sẽn maanã yɩɩ bũmb sẽn tall yõod wʋsg a Zeova tũubã wɛɛngẽ. Yɩɩ Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã, rat n yeel tɩ kiris-neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã tigingã luglgu. (Gal. 6:16) La bõn-kãsems a taab me n maane. A Pɩyɛɛr sẽn wa n gomd ne kʋʋngã badaarã, a tʋma ne “saasẽ Rĩungã kʋɩlen-biis” a tãabã pipi soabã. Kʋɩlen-biig fãa ra na n paka sore, tɩ buud toɛy-toɛyã fãa neb tõe n wa paam bark toor-toore. (Mat. 16:18, 19) Ne pipi kʋɩlen-biigã maasem, Zʋɩf-rãmba, la neb nins sẽn da tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã tõog n saka koe-noogã, la b paam Wẽnnaam vʋʋsem sõngã zaeebo.d Woto, b lebga Israyɛll sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã neba, n da saagdẽ n na n wa yɩ rĩm-dãmb la maan-kʋʋdb Mesi wã Rĩungã pʋgẽ. (Vẽn. 5:9, 10) Kaoosg zugẽ, Samari neb la bu-zẽmsã neb ra na n wa paam n naaga nin-kãensã. Yam-bʋg la rũndã-rũndã kiris-nebã tõe n dɩk yel-kãsems nins sẽn maan yʋʋmd 33 Pãntekotã daarã pʋgẽ?

“B fãa ra tigma taab zĩig a yembre” (Tʋʋma 2:1-4)

4. Wãn to la rũndã-rũndã kiris-nebã ket n tʋmd tʋʋmd ning sẽn sɩng yʋʋmd 33 kiris-nebã tigingã luglg sasa wã?

4 Kiris-nebã tigingã sɩnga ne karen-biis na maan bãmb koabg la pisi, sẽn da “tigim taab zĩig a yembre,” yĩngr doog a ye pʋgẽ, la sẽn da paam vʋʋsem sõngã zaeebo. (Tʋʋ. 2:1) Daar-n-kãnga, neb tusa n deeg lisgu. La tigingã nebã sõor kell n talla paasgo, hal n tãag rũndã. Hakɩɩka, ne rũndã-rũndã kiris-nebã tigingã, rat n yeel tɩ pagb la rap sẽn yaa wẽn-zoɛtb maasem, b moonda “Rĩungã koe-noogã” dũniyã tɛk fãa tɩ yaa “kaset buud toɛy-toɛyã fãa yĩnga,” nand tɩ dũniyã saab ta.—Mat. 24:14.

5. Wãn to la tigissã naf pipi kiris-nebã? Wãn to la tigissã nafd tõnd rũndã-rũndã?

5 Sẽn paase, kiris-nebã tigingã luglgã ra na n sõnga sẽn paam-b vʋʋsem sõngã zaeebã, tɩ b paam raood kengre, la b wa sõng “piis a taabã” neb me kaoosg zugẽ tɩ bãmb me paam raood kengre. (Zã 10:16) Lɛtr ning a Poll sẽn gʋls n tool Rom kiris-nebã pʋgẽ, a wilgame t’a sũur nooma ne b sẽn teend taabã. A yeelame yaa: “Mam data ne m sũur fãa n yã yãmba, n kõ-y kũun sẽn yit Wẽnnaam nengẽ tɩ y tẽebã paam pãnga. Mam sẽn dat n yeelã yaa tɩ ned kam fãa tẽeb na n kenga a to raoodo. Yãmb tẽebã keng mam daoodo, tɩ ma-me tẽebã keng yãmb raoodo.”—Rom. 1:11, 12.

ROM: SOOLEM NA-TẼNGA

Tʋʋm sebrã gomda yɛl toor-toor sẽn maan yelle. Yel-kãens sẽn wa n maandã sasa tɩ yaa Rom n yaa tẽn-bedr n tɩ yɩɩda, la dũni gill pãn-soaadã. Rom da yaa soolem sẽn tar pãng wʋsg na-tẽnga. Soolem-kãng ra soo tẽns sẽn be Gãrãnd Bertayn n tall n tãag Afirik nug-rɩtgo, la tẽns sẽn be Oseyã Atlãtikã n tall n tãag Golfpɛrsikã.

Neb nins sẽn da vɩ Rommã ra tara minund toor-toore, b ra yita zĩis toɛy-toɛya, la b ra gomd buud-goam toor-toore. Sẽn paase, b ra tẽeda tẽeb ziri. Soay wʋsg n da yekd Rom tɩ tẽns a taabã neb ra tũud be n watẽ. Koom-kogend yalsg zĩig n da pẽ Rom, tɩ b boond be tɩ Ostiy. Yaa be la koom-kogend nins b sẽn tar n wʋkd teed koosem yĩngã ra sikd rɩbd la te-sõma buud toor-toor Rom tẽngã neb yĩnga.

Pipi kiris-nebã wakatẽ, sẽn yɩɩd neb milyõ a ye n da vɩ Rom tẽngã pʋgẽ. Tõe tɩ nin-kãensã pʋɩ-sʋkã fãa ra yaa yembse. Wala makre, bi-bees b sẽn kao bʋʋd n yeel tɩ b zemsa ne kũum, kamb b sẽn koose, pa rẽ bɩ b roagdbã sẽn daag n base, la neb a taab Rom sodaasã sẽn yõk zabr sasa n wa kẽes bãens roogo. Neb nins b sẽn tall n kẽng Rom tɩ b lebg yembsã kẽer da yaa Zʋɩf-rãmba. Yɩɩ yʋʋmd 63 S.D.Z.R, Rom soda-naab a Pompey sẽn wa n sãam Zerizalɛmmã poor la a tall-b n kẽnge.

Tẽngã neb wʋsg ra yaa naong rãmb meng-menga. Ro-bɛd n da be be, tɩ b naag taab n tolg n yaa wʋsg beenẽ, n teeg goosneema wã n paamd b noor dɩɩbo. La soolmã nanambs toor-toorã ra kɩtame tɩ b met ro-bɛd sẽn yaa neeb wʋsg nin-buiidã sẽn da zɩ n yã b na-tẽngẽ wã. Wala makre, reem zĩisi, tɩ nebã kẽnd n get reem-rɛɛmdba, ninsaalb ne rũms sẽn zabd taab hal tɩ yõor yãke, la wed-moos sẽn tat sarɛt n zoet n wagsd taaba. Kõomã ra yaa zaalem.

6, 7. Wãn to la rũndã-rũndã kiris-nebã tũud noor ning a Zeezi sẽn kõ-bã, rat n yeel tɩ n moond buud toɛy-toɛyã fãa neb koɛɛgã?

6 Rũndã-rũndã, kiris-nebã tʋmda tʋʋmd ning pipi kiris-nebã me sẽn da tʋmdã. A Zeezi kõo a karen-biisã tʋʋmd sẽn pa nana, la sẽn yaool n kõt sũ-noog wʋsgo. A yeel-b lame yaa: “Bɩ y kẽng n tɩ sõng buud toɛy-toɛyã fãa neb tɩ b yɩ mam karen-biisi, n lis bãmb ne Ba wã la Biigã la vʋʋsem sõngã yʋʋre, la y zãms bãmb tɩ b tũ bũmb nins fãa mam sẽn yeel yãmbã.”—Mat. 28:19, 20.

7 A Zeova tũnugda ne kiris-neb tigingã n tʋmd tʋʋm-kãng rũndã-rũndã. Yaa sɩd tɩ sẽn na yɩl n moon neb sẽn gomd buud-goam toɛy-toɛy koɛɛgã pa nana ye. La a Zeova Kaset rãmbã yiisda sɛb sẽn tik Biiblã zugu, sẽn yɩɩd buud-goam 1000 pʋgẽ. Y sã n kẽnda tigissã n pa vaandẽ, n moond Rĩungã koe-noogã la y sõngd nebã tɩ b lebgd a Zeezi karen-biisi, yaa bʋʋm sẽn sek y na maan sũ-noogo. Bala yãmb naaga neb sõor sẽn pa waoog sẽn be tẽngã zugu, n kõt kaset sõma a Zeova yʋʋrã wɛɛngẽ.

8. Wãn to la d paamd sõngr ne tigissã maasem?

8 Sẽn na yɩl n sõng-d tɩ d tõog toog ne sũ-noog sasa kãensã sẽn yaa toog wakatã, Wẽnnaam a Zeova kɩtame tɩ d tar tẽed-n-taas dũniyã gill zugu. A Poll gʋlsa kiris-neb nins sẽn da yaa Ebre-rãmbã n yeel-b yaa: “Bɩ d tẽegd taab yelle, sẽn na yɩl n sõng taab tɩ d bɩɩs nonglem la d tʋm tʋʋm-sõma. Bɩ d ra bas taab tiging wa neb kẽer sẽn minim n maandẽ wã ye. La bɩ d kengd taab raoodo, sẽn yɩɩd fãa, d sẽn ne tɩ daarã kolgdame wã yĩnga.” (Ebre. 10:24, 25) Kiris-nebã tigingã yaa kũun sẽn yit a Zeova nengẽ, sẽn na yɩl tɩ d tõog n keng d taabã raoodo, la d paam tɩ bãmb me keng d raoodo. Rẽ wã, ra zãag-y y meng ne y tẽed-n-taasã ye. Da bas-y n pa le kẽnd tigissã ye.

“Ned kam fãa ra wʋmda . . . yẽ mengã buud-gomdã pʋgẽ” (Tʋʋma 2:5-13)

A Zeezi karen-biisã sẽn be so-kãseng zug n moond koɛɛgã Zʋɩf-rãmba, la neb sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã.

“Tõnd fãa wʋmda b sẽn gomd Wẽnnaam bõn-kãsemsã yell ne tõnd buud-goamã.”—Tʋʋma 2:11

9, 10. Bõe la neb kẽer maan-yã, sẽn na yɩl n tõog n taas buud-goam toɛy-toɛy neb koɛɛgã?

9 Mams-y y yamẽ Zʋɩf-rãmbã ne neb nins sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã sẽn da naag taabã sũur sẽn da noom to-to, yʋʋmd 33 Pãntekotã tigr daarã. Neb wʋsg sẽn da be be ra gomda buud-gomd neb wʋsg sẽn wʋmde. Tõe tɩ ra yaa Gɛrkã bɩ Ebre wã. La masã, “b ned kam fãa ra wʋmda karen-biisã sẽn gomd yẽ mengã buud-gomdã pʋgẽ.” (Tʋʋ. 2:6) Yaa vẽeneg tɩ b sũy yɩɩ noogo, b sẽn wʋm koe-noogã b mengã buud-gomdã pʋgẽ wã. Yaa sɩd tɩ rũndã-rũndã, kiris-nebã pa tar tõog n tõe n tiig n gom buud-gom-zẽms ye. La b wʋsgã kẽesa b toog n moond buud toɛy-toɛyã fãa neb Rĩungã koɛɛgã. Wãn to? Kẽer zãmsa buud-gomd a to, sẽn na yɩl n tɩ sõng buud-gom-zẽng tiging sẽn be bãmb babgẽ wã, pa rẽ bɩ n yik n kẽng tẽng a to. Naoor wʋsgo, neb nins b sẽn moond koɛɛgã sũur nooma wʋsg ne b modgrã.

10 D gom a Kiristine yelle. Yẽ ne a Zeova Kaset rãmb a yopoe naaga taab n zãms Gujarati buud-gomdã. A wa n sega a tʋmd-n-taag sẽn yaa pag sẽn gomd buud-gom-kãnga, n pʋʋs-a buud-gomdã pʋgẽ. Pagã sũur yɩɩ noogo, t’a ra rat n bãng bũmb ning sẽn kɩt t’a Kiristine maan modgr a woto n zãms Gujarati buud-gomdã sẽn yaa toogã. A Kiristine tõog n taas-a-la koɛɛgã. Pagã yeela a Kiristine yaa: “Yãmb sẽn dat n taas nebã koɛɛg ningã tog n tara yõod wʋsgo.”

11. Bõe la d tõe n maan n tõog n moon buud a taabã neb Rĩungã koe-noogã?

11 Yaa sɩd tɩ pa d fãa n tõe n zãms buud-gomd a to ye. La d tõe n segla d mense, sẽn na yɩl n tõog n taas buud toɛy-toɛy neb Rĩungã koɛɛgã. Wãn to? Bũmb a ye d sẽn tõe n maane, yaa d sẽn na n tũnug ne JW Language® aplikasiyõ wã n zãms d sẽn tõe n pʋʋs ned to-to ne buud-gomd b sẽn wae n gomd tõnd sẽn beẽ wã. Y tõeeme me n zãms buud-gomdã gom-biis a wãna. Rẽ tõe n kɩtame tɩ sẽn gomd-b buud-gomdã rat n bãng bũmb kẽer Biiblã zug n paase. Wilg-y-b tõnd sɩtã sẽn yaa jw.org, la y wilg-b video-rãmbã la sɛb nins fãa sẽn be b buud-gomdã pʋgẽ wã. D sã n tʋmd ne tʋʋm-te-kãensã koɛɛgã mooneg sasa, d tõe n paama sũ-noog ning pipi kiris-nebã sẽn paamã, buud a taabã nebã sẽn wʋm koe-noogã b ‘meng buud-gomdã pʋgẽ’ tɩ ling-bã.

ZƲƖF-RÃMB NINS SẼN DA BE MEZOPOTAMI NE EZƖPTÃ

Sebr a yembr (Histoire du peuple juif à l’époque de Jésus Christ) (175 av. J.-C.–135 apr. J.-C.) pʋgẽ, b yeelame yaa: “Israyɛll buud piigã neb yagens n paas Zida buudã neb n da vɩ Mezopotami, Meed la Babilon tẽnsẽ wã. Yaa Asiiri ne Babilon nebã n tall Zida buudã nebã n kẽng beenẽ.” Sẽn zems ne Ɛsdras 2:64, yaa Israyɛll neb tus-pis-naas la a yiibu, la kobs-tã la pis-yoob bal n yi yembd Babilon n leb Zerizalɛm. Yɩɩ yʋʋmd 537 S.D.Z.R. Kʋdemd yɛl mit a ye b sẽn boond t’a Flavius Zozɛf yeelame tɩ kiris-nebã wakatẽ, Zʋɩf-rãmbã sẽn da be Babilonnã sõorã ra yaa bãmb tus ka tɛka. Yʋʋm kobs-tã n tall n tãag yʋʋm kobs-nu wã, Zʋɩf-rãmb nins sẽn da be zĩ-kãensã wã gʋlsa b tõodã n bĩngi. B boonda rẽ tɩ Talmud de Babylone.

Sɛb buud toor-toor n be n kõt kaset tɩ Zʋɩf-rãmbã zĩnda Ezɩpt yʋʋmd 600 S.D.Z.R sɩngrẽ. Sasa kãnga, a Zeremi taasa Zʋɩf-rãmbã sẽn da be zĩis toor-toor Ezɩpt soolmẽ wã a Zeova koɛɛgã. Wala makre, sẽn da be-b Menfis tẽngẽ wã. (Zer. 44:1, notã.) Tõe tɩ Zʋɩf-rãmb wʋsg yik n kẽnga Ezɩpt yʋʋmd 323-330 S.D.Z.R. A Zozɛf yeelame tɩ Zʋɩf-rãmbã naaga neb nins sẽn yik n kẽng Alɛgsãndri wã pipi wã sʋka. Tarẽ-n-tarẽ, b wa n kõo Zʋɩf-rãmbã Alɛgsãndri tẽngã babg a yembre. Pipi kiris-nebã wakate, seb-gʋlsd a Filo sẽn yaa Zʋɩfã yeelame t’a Zʋɩf-taasã bãmb milyõ n da vɩ Ezɩpti, sẽn sɩng ne “Libi sẽnesã n tall n tãag Etiyopi todsã.”

‘A Pɩyɛɛr yikame’ (Tʋʋma 2:14-37)

12. a) Bõe la a Zowɛll yeel tɩ paam pidsg yʋʋmd 33 Pãntekotã tigrã daare? b) Bõe yĩng t’a Zeezi karen-biisã ra gũud tɩ bãngr-gomd ning a Zowɛll sẽn da togsã paam pidsgu?

12 ‘A Pɩyɛɛr yikame’ n gom ne kʋʋngã sẽn da yaa buud toɛy-toɛy nebã. (Tʋʋ. 2:14) A wilgame tɩ yaa Wẽnnaam n maan yel-solemdã tɩ karen-biisã tõe n gom buud-goam toɛy-toɛyã, sẽn na yɩl n pids bãngr-gomd ning a Zowɛll sẽn da togsã. A ra yeelame yaa: “Mam na n pʋdga m vʋʋsmã neb buud fãa zutu.” (Zow. 2:28) Nand t’a Zeezi leb saasẽ, a yeela a karen-biisã yaa: “Mam na n kosa Ba wã, t’a kõ yãmb sõangd a to.” A Zeezi wilgame tɩ sõangd a to wã yaa “vʋʋsem sõngã.”—Zã 14:16, 17.

13, 14. Bõe la a Pɩyɛɛr maan t’a goamã kẽ a kɛlgdbã sũyã, la wãn to la d tõe n dɩk a togs-n-taare?

13 A Pɩyɛɛr sẽn togs kʋʋngã goam nins yaoolmã tara yõod wʋsgo. A yeel-b lame yaa: “Bɩ Israyɛll buudã neb fãa bãng vẽeneg tɩ Wẽnnaam kɩtame tɩ Zeezi-kãng yãmb sẽn kʋ ra-luk zugã lebg Zu-soab la Kirist.” (Tʋʋ. 2:36) Yaa sɩd tɩ b sẽn wa n ka a Zeezi namsg ra-lukã zugã, neb nins sẽn da kelgd a Pɩyɛɛrã sʋka, wʋsg pa zĩnd be ye. La b sẽn da yaa buud ning sẽn kʋ a Zeezi wã nebã yĩnga, b ra tara taale. A Pɩyɛɛr goma ne a Zʋɩf-taasã ne waoogre, hal t’a goamã kẽ-ba. A Pɩyɛɛr da pa ningd a kɛlgdbã taal ye. A ra ratame tɩ b tek yam n kos sugri. Kʋʋngã sẽn kelg a Pɩyɛɛr goamã, b sũy yikame bɩ? A bada. A Pɩyɛɛr goamã “kẽe b sũyã sõma.” B sok-a lame yaa: “Bõe la d segd n maane?” A Pɩyɛɛr sẽn gom to-to wã kɩtame t’a goamã kẽ neb wʋsg sũyã, tɩ b tek yam n kos sugri.—Tʋʋ. 2:37.

14 D tõe n dɩka a Pɩyɛɛr togs-n-taare, n modgdẽ tɩ d goamã kẽed nebã sũyã. Y sã n wa taasd nebã koɛɛgã, tɩ ned yeel bũmb sẽn pa zems ne Biiblã sẽn yetã, pa tɩlɛ tɩ y wẽ no-koɛɛm ne a soab ye. Yɩta sõma tɩ y sõs bũmb yãmb y yiibã fãa sẽn sak n deeg zugu. Y sã n maan woto, tõe n sõng-a lame t’a wʋm Wẽnnaam Gomdã võore. Naoor wʋsgo, d sã n gom bũmb nins sẽn be Biiblã pʋgẽ wã yell ne waoogre, sũ-tɩrs rãmbã sakd n kelgame.

KIRIS-NEBÃ TŨUDUM SẼN SƖNG TO-TO PÕ, LA B SẼN NAMS-B TO-TO WÃ

Yʋʋmd 33 Pãntekotã tigr daare, neb nins sẽn kelg a Pɩyɛɛr goamã sʋka, Zʋɩf-rãmb sẽn yit Põ sẽn be Aazimineerã n da naage. (Tʋʋ. 2:9) Yaa vẽeneg tɩ neb kẽer sẽn lebg n kuil b ba-yirã, b goma koe-noog ning b sẽn wʋm Zerizalɛmmã yell ne b taabã. D mii rẽ, bala a Pɩyɛɛr gʋlsa a pipi lɛtrã n tool kiris-neb nins “sẽn da sãeeg” n be zĩis toor-toorã. Wala makre, Põ wã.g (1 Pɩy. 1:1) A lɛtrã wilgdame tɩ kiris-nebã ra paama “zu-loees toɛy-toɛy” b tẽebã yĩnga. (1 Pɩy. 1:6) Wõnda b ra gɩdga b tũudmã la b namsd-b b tẽebã yĩnga.

Lɛta nins Rom rĩm a Trajan ne a Pline Lezen sẽn da yaa Bitini guvɛrneerã sẽn gʋls n tool taabã wilgdame tɩ b ra namsda kiris-neb nins sẽn be Põ wã b tũudmã yĩnga. Yʋʋmd 112 Z.R.P, a Pline sẽn da be Põ wã gʋlsame n yeel tɩ kiris-nebã yaa wa bã-longdg sẽn longd rap la pagba, kamb la kom-kãsemse, la rakã-rãmbã la naong rãmbã fãa. A Pline ra kõta neb nins b sẽn rõt tɩ b yaa kiris-nebã segb tɩ b tõe n kɩɩs Kiristã, tɩ sẽn pa na n sak-b n maan woto wã, bɩ a kɩt tɩ b kʋ-ba. B ra basda ned ning fãa sẽn kãabd Kiristã wẽnga, bɩ sẽn pʋʋsd wẽnnaam-dãmb a taab pa rẽ bɩ a Trajan bõn-naandgã t’a looge. A Pline ra miime “tɩ b ra pa tõe tɩ kiris-neb hakɩɩkã sak n maan bõn-kãensã ye.”

g Yaa gɛrk gom-bil la b sẽn lebg tɩ “neb nins sẽn sãeegã,” n na n gom “Zʋɩf-rãmbã yelle.” Woto wilgdame tɩ neb nins sẽn yɩ pipi n lebg kiris-nebã sʋka, kẽer da yaa Zʋɩf-rãmba.

“Bɩ yãmb ned kam fãa reeg lisgu” (Tʋʋma 2:38-47)

15. a) Bõe la a Pɩyɛɛr yeel-yã, la nebã manesem yɩɩ wãna? b) Bõe yĩng tɩ neb kʋʋngã sẽn kelg koe-noogã Pãntekotã tigr daarã ra segl n sa n tõe n deeg lisg daar-n-kãnga?

15 A Pɩyɛɛr yeela Zʋɩf-rãmbã ne neb nins sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã yʋʋmd 33 Pãntekotã tigrã sẽn yɩ sũ-noog daarã yaa: “Bɩ y tek yam n kos sugri, la bɩ y ned kam fãa reeg lisgu.” (Tʋʋ. 2:38) Baraare, sẽn ta neb tus a tã n deeg lisgu. Tog n yɩɩ bãgs sẽn be Zerizalɛm pʋgẽ wall sẽn pẽ beenẽ.e Rẽ yĩnga, b reega lisgã n yaool n da nan pa segl b mens n sa bɩ? Woto rat n yeelame tɩ Biibl karen-biisã, la a Zeova Kaset rãmbã kamb pa tog n deng n segl b mens n sa n yaool n deeg lisg bɩ? Ayo. D tẽeg tɩ Zʋɩf-rãmbã, la sẽn tuub-b n sak Zʋɩf-rãmbã tũudum Pãntekotã tigrã daarã ra yaa neb sẽn nong Wẽnnaam Gomdã zãmsgo, la tɩ b ra naaga buud ning a Zeova sẽn yãk tɩ b yaa a nin-buiidã. Sẽn paase, b ra zoe n wilgame tɩ b tara yẽesem. Wala makre, b yii zĩ-zãrsẽ n wa naag n maan tig-kãngã b sẽn da maand yʋʋmd fãa wã. B sẽn sak n deeg t’a Zeezi Kirist tʋmda tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsg Wẽnnaam daabã pidsg yĩngã poore, b ra segl n saame masã n na n deeg lisg n lebg Kiristã karen-biis n kell n tũ Wẽnnaam.

NEB NINS SẼN TUUB N SAK ZƲƖF-RÃMBÃ TŨUDMÃ RA YAA ÃND DÃMBA?

Yʋʋmd 33 Pãntekotã tigr daare, ‘Zʋɩf-rãmb la neb sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudum’ fãa kelga a Pɩyɛɛr koe-moonegã.—Tʋʋ. 2:10.

Tẽn-tʋmdbã sẽn wa n yãk rap tẽeb sẽn bɩ tɩ b na n tʋm “tʋʋm-kãngã sẽn yaa tɩlɛ wã,” rat n yeel tɩ pʋɩ b tẽed-n-taasã rɩɩb daar fãa wã, “a Nikola sẽn yaa Ãntiyoos ned sẽn da tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã” ra naaga ra-kãensã. (Tʋʋ. 6:3-5) Neb nins sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã ra yaa bu-zẽms neba, rat n yeel tɩ neb sẽn pa Zʋɩf-rãmba. B sẽn da sak Israyɛll nebã Wẽnnaamã la tõog ning a sẽn kõ-bã, n zãag b mens ne wẽnnaam-dãmb a taabã, tɩ sẽn yaa-b rapã sak n kẽ bãong n lebg Israyɛll buudã nebã kɩtame tɩ b ra get-b wa Zʋɩf-rãmba.

Zʋɩf-rãmbã sẽn yi yembd Babilon yʋʋmd 537 S.D.Z.R poore, bãmb wʋsg ra tɩ vɩɩ tẽng sẽn zãr ne Israyɛll nebã tẽngã, la b ra ket n tũuda Zʋɩf-rãmbã tũudmã, bɩ Zidayiismã. Rẽ yɩɩ sabab tɩ tẽn-yagsã, la baa tẽns nins sẽn da zãra neb tõog n bãng Zʋɩf-rãmbã tũudmã. Pĩnd wẽndẽ seb-gʋlsdb wala a Horas ne a Seneka yeelame tɩ tẽn-yags toɛy-toɛy neb yam sẽn da kẽ Zʋɩf-rãmbã la b tũudmã yĩnga, b wa n sɩngame n vɩ wa Zʋɩf-rãmbã sẽn vɩ to-to wã, hal n tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã.

16. Bõe la pipi kiris-nebã maan n wilg tɩ b tara mong-m-meng yam?

16 Yɩɩ vẽeneg t’a Zeova ra ningda sul-kãng barka. Kibarã pʋgẽ, b yeelame yaa: “Neb nins sẽn lebg tẽedbã fãa ra tigimda taaba, n da naagd b bũmbã fãa taaba, la b ra koosd b pʋt la bũmb nins fãa b sẽn so wã, n pʋɩt ligdã tɩ ned kam fãa paamd wa sẽn zems a raab sẽn yaa a soaba.”f (Tʋʋ. 2:44, 45) Yaa vẽeneg tɩ kiris-neb hakɩɩkã fãa rat n talla nonglem la mong-m-meng yam a woto buudu.

17. Bõe la ned segd n maan n yaool n wa tõog n deeg lisgu?

17 Biiblã wilgda bũmb nins ned sẽn tog n deng n maane, n yaool n wa tõog n dɩk a meng n kõ a Zeova n deeg lisgu. A soabã segd n bao n bãnga Wẽnnaam Gomdã sẽn yetã. (Zã 17:3) A segd n tẽe a Zeova ne a Zeezi, la a tek yam n kos sugri, tɩ wilg t’a sũur sɩd sãama ne a pĩnd tʋʋm-wẽnsã. (Tʋʋ. 3:19) Rẽ poore, a segd n tuubame, pa rẽ bɩ n wẽnemd n bas bũmb nins a sẽn da maandã, la a sɩng bũmb nins Wẽnnaam sẽn datã maanego. (Rom. 12:2; Efɛɛ. 4:23, 24) Bõn-kãensã maaneg poore, a na n pʋʋsa a Zeova n dɩk a meng n kõ-a, n wa reeg lisgu.—Mat. 16:24; 1 Pɩy. 3:21.

18. Bark bʋg la neb nins sẽn deeg lisg n lebg Kiristã karen-biisã tõe n paame?

18 Yãmb dɩka y meng n kõ a Zeova n deeg lisg n lebg a Zeezi Kirist karen-biig bɩ? Sã n yaa rẽ, bɩ y pʋʋs Wẽnnaam bark tɩ woto yaa zu-zẽkre. Wa pipi kiris-nebã sẽn da pid ne vʋʋsem sõngã, a Zeova me tõe n tũnuga ne yãmb n kõ kaset sõma, la a sõng-y tɩ y maan a raabã.

a Ges-y zĩ-gũbrã, “Zerizalɛm: Zʋɩf-rãmbã tũudmã b sẽn boond tɩ Zidayiismã yẽgre.”

b Ges-y zĩ-gũbã, “Rom: Soolem na-tẽnga,” “Zʋɩf-rãmb nins sẽn da be Mezopotami ne Ezɩptã,” la “Kiris-nebã tũudum sẽn sɩng to-to Põ, la b sẽn nams-b to-to wã.”

c B yeelame tɩ b yãa “zɩlma” sẽn wõnd bugum. Rẽ wilgdame tɩ vʋʋsem sõngã sẽn sig b ned kam fãa zugã, “ra yaa wa bugum,” la pa bugum sɩd-sɩd ye.

d Ges-y zĩ-gũbrã: “Neb nins sẽn tuub n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã ra yaa ãnd dãmba?”

e Yʋʋmd 1993 sa-sik kiuug rasem a 7 wã, b maana a Zeova Kaset rãmb tigis-kãseng sẽn tigim tẽns toɛy-toɛy neb Kiɛv, Ikrɛn soolmẽ wã. Tigis-kãsengã sasa, neb tus a yopoe la kobs-naas la a yiib n deeg lisg pisin-dãmb a yoob pʋsẽ. Nin-kãensã lisgã kaoosa lɛɛr a yiib la minit piig la a nu.

f B sẽn maan woto wã sõngame tɩ sãamb nins sẽn da kell n pa Zerizalɛm n na n bao n bãng bũmb a taab a Zeova zugã paam bũmb nins sẽn da yaa tɩlɛ ne-bã. B tẽed-n-taasã sak n pʋɩɩ b sẽn da tarã ne yamleoog la pa yɩ ne modgre, wa neb kẽer sẽn yetã ye.—Tʋʋ. 5:1-4.

    Moorã Sɛba (1991-2025)
    Pag-y
    Pak-y
    • Moore
    • Toole
    • Y sẽn date
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Y sẽn segd n sake
    • Noy d sẽn tũudi
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Pak-y
    Toole