Watchtower SƐB VAEESG ZĨIGA
Watchtower
SƐB VAEESG ZĨIGA
Moore
  • BIIBLE
  • SƐBA
  • TIGISSÃ
  • bt sak 16 s.n. 124-132
  • “Wa Masedoan ka”

Video pa be zĩ-kãngã ye.

Video wã pa tõog n yi ye.

  • “Wa Masedoan ka”
  • D “kõ kaset sõma Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ”
  • Gom-zu-bõonesã
  • Bũmb sẽn wõnd woto
  • “Wẽnnaam ra yeta tõnd tɩ d tɩ moon Masedoan” (Tʋʋma 16:6-15)
  • “Kʋʋngã naaga taab n yik n dat n zab ne a Poll la a Sɩlaase” (Tʋʋma 16:16-24)
  • ‘B reega lisg n pa bas tɩ kaoos ye’ (Tʋʋma 16:25-34)
  • “La masã, bãmb rat n soos n yiisa tõnd bɩ?” (Tʋʋma 16:35-40)
  • ‘Wẽnnaam laafɩ wã yɩɩda ninsaalbã bãngr fãa’
    Gũusg Gasgã moonda a Zeova Rĩungã (Zãmsgã rẽnda)—2017
  • Bãens roog gũud n lebg kiris-neda
    Biiblã kibay kõta yam
  • “A sõsa ne-b Gʋls-sõamyã wɛɛngẽ”
    D “kõ kaset sõma Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ”
D “kõ kaset sõma Wẽnnaam Rĩungã wɛɛngẽ”
bt sak 16 s.n. 124-132

SAK 16

“Wa Masedoan ka”

A Poll ne a tũud-n-taasã sẽn sak tʋʋmd ning b sẽn kõ-bã, la b tõog toog ne sũ-noog b sẽn wa n namsd-b b tũudmã yĩngã, neb wʋsg paama barka

Tika Tʋʋma 16:6-40

1-3. a) Wãn to la vʋʋsem sõngã wilg a Poll ne a tũud-n-taasã sore? b) Bõe yell la d na n gome?

PAGB sull n yi Filip tẽngã sẽn be Masedoannã n loogdẽ. Pa kaoos la b ta kʋɩlg a ye noore. B boonda kʋɩlgã tɩ Gãngitɛs. Wa b sẽn minim n maandẽ wã, b zĩnda kʋɩlgã noor n na n pʋʋs Israyɛll Wẽnnaamã. La a Zeova ra get-b lame.—2 Kib. 16:9; Yɩɩn. 65:2.

2 Sasa kãnga, rap sull me n yi Listr sẽn be Galasi soolmã nug-goabga, la sẽn be kilo kobs-nii zĩigẽ ne Filip tẽngã yaangã n watẽ. Rasem a wãn poore, b wa n taa Rom tẽngã so-kãseng a ye sẽn maan ne paave zĩigẽ. So-kãng tar n dabda Aazi soolmã sẽn pid ne neb wʋsgã pʋgẽ. Rapã yaa a Poll ne a Sɩlaas la a Tɩmote. B rat n tũu so-kãng n paam n ta Efɛɛz la tẽns a taaba. Bala neb tusa n da be tẽn-kãens n segd n wʋm Kiristã koe-noogã. Nand meng tɩ b rɩk sore, vʋʋsem sõngã gɩdg-b lame. La Biiblã pa wilg gɩdgrã sẽn yɩ to-to ye. Vʋʋsem sõngã gɩdg-b lame tɩ b ra moon koɛɛgã Aazi soolmẽ wã ye. Bõe yĩnga? Bala ne Wẽnnaam vʋʋsem sõngã maasem, a Zeezi ra ratame t’a Poll ne a tũud-n-taasã kẽng Aazimineere, n pasg Eze mogrã n ta Gãngitɛs kʋɩlgã noore.

3 A Zeezi sẽn wilg a Poll ne a tũud-n-taasã sor to-to tɩ b kẽng Masedoannã sõngda tõnd tɩ d bãng bũmb wʋsg rũndã-rũndã. Woto yĩnga, bɩ d gom bũmb kẽer sẽn maan a Poll misioneer so-taok a yiib-n-soabã sasa yelle. Sɩnga yʋʋmd 49 sẽnese.

“Wẽnnaam ra yeta tõnd tɩ d tɩ moon Masedoan” (Tʋʋma 16:6-15)

4, 5. a) A Poll ne a tũud-n-taasã sẽn wa n kolg Bitini wã bõe n maane? b) B yãka yam n maan bõe, la baasa wãna?

4 Vʋʋsem sõngã sẽn gɩdg a Poll ne a tũud-n-taasã tɩ b ra moon koɛɛgã Aazi soolmẽ wã yĩnga, b teesa Bitini sẽn be rɩtg sẽnesã n tɩ moon tẽns nins sẽn be be wã. Sẽn na yɩl n ta be, b ra tog n kẽna rasem wʋsg sor sẽn yaa wubsg zugu, n pasg Firzi la Galasi soolmã sẽn pa tar neb wʋsgã. La b sẽn wa n kolg Bitini wã, a Zeezi le tũnuga ne vʋʋsem sõngã n gɩdg-ba. (Tʋʋ. 16:6, 7) Tõe tɩ b ra pa le mi b sẽn maandg ye. B ra mii koɛɛg ning b sẽn segd n moonã, la b sẽn segd n moon to-to wã. La b ra pa mi zĩig ning b sẽn tog n moon ye. B ra rat n tɩ moona Aazi, la vʋʋsem sõngã gɩdg-b lame. Rẽ poore, b makame n na n tɩ moon Bitini. La vʋʋsem sõngã le gɩdg-b lame. Baa ne rẽ, a Poll ra ket n gẽesda zĩig a sẽn na n paam sor n moon koɛɛgã beenẽ. B wa n yãka yam n na n maan bũmb sẽn wõnd ka yam tʋʋmd ye. B lebg n teesa nin-taoore, n kẽn na maan kilo kobs-nu la pis-nu n pasg tẽns hal n wa ta Torwaas tẽngã koom-kogendã yalsg zĩigẽ. B ra tõe n paama koom-koglg be n kẽng Masedoan. (Tʋʋ. 16:8) Naoor a tãab-n-soab la woto a Poll sẽn baood zĩig n na n moone. La so-kãngã, a Zeezi kõ-a-la sor t’a na n moon Masedoan.

5 A Luk sẽn yaa evãnzill gʋlsdã sẽn wa n tɩ naag a Poll ne a tũud-n-taasã Torwaas tẽngẽ wã togsa bũmb ning sẽn maanã, n yeel yaa: “Yʋn-kãnga, a Poll paama vẽnegre, n yã Masedoan ned sẽn yas a taoor n bõosd-a n yetẽ: ‘Wa Masedoan ka, n sõng tõndo.’ A sẽn yã vẽnegrã bala, tõnd baoome n na n kẽng Masedoanne, d sẽn tagsd tɩ Wẽnnaam ra yeta tõnd tɩ d tɩ moon Masedoan nebã koe-noogã yĩnga.”a (Tʋʋ. 16:9, 10) Masã, a Poll bãnga zĩig ning a sẽn na n moon koɛɛgã. A Poll sũur tog n yɩɩ noog wʋsgo, a sẽn pa koms raood n base, n da ket n baood zĩig ning a sẽn na n moon koɛɛgã! Tao-tao bala, rap a naasã kẽe koom-koglg n kẽng Masedoan.

Tẽn-tʋmd a Poll ne a Tɩmote sẽn be batayo pʋgẽ. Batayo wã tʋm-tʋmdb tʋmdame t’a Tɩmote tees a nugã n wilgd a Poll bũmb sẽn be yɩɩga.

“Dẽ, tõnd yii Torwaas n pasg mogrã.”—Tʋʋma 16:11

6, 7. a) Bũmb ning sẽn maan a Poll so-toakã sasa wã wilgda tõnd bõe? b) A Poll kibarã sõngda tõnd tɩ d tõe n kɩs sɩd ne bõe?

6 Kiba-kãngã wilgda tõnd bõe? Bãng-y tɩ yaa a Poll sẽn wa n dɩk sor n dabd Aazi wã la Wẽnnaam vʋʋsem sõngã gɩdg-a t’a ra tɩ moon be ye. Leb n yaa a Poll sẽn wa n kolg Bitini wã la a Zeezi gɩdg-a t’a ra kẽng be ye. Yaa a Poll sẽn wa n ta Torwaasã la a Zeezi yeel-a t’a kẽng Masedoan. A Zeezi sẽn yaa tigingã Zu-soabã tõe n wilga tõnd sor ne manesem a woto buudu. (Kolo. 1:18) Wala makre, tõe tɩ d rat n wa yɩɩ so-pakda, pa rẽ bɩ d rat n yik n tɩ zĩnda zĩig koe-moondb sẽn pa waoogẽ. La yaa d sã n sɩng bũmb maaneg rẽ wɛɛngẽ poor bal la a Zeezi na n wilg-d sor ne Wẽnnaam vʋʋsem sõngã maasem. Bõe yĩnga? D rɩk makre: Sofɛɛr tõe n wẽna a mobil t’a kẽng goabg bɩ rɩtgo. La yaa mobillã sã n zoe n kẽndame. Woto me, a Zeezi tõe n wilgda tõnd sor tɩ d tõog n moon koɛɛgã n paase, la yaa d sã n zoe n maanda modgr wʋsg rẽ wɛɛngẽ la a na n sõng-d tɩ d tõog n maan rẽ.

7 La d modgrã sã n pa womd biis yẽ? D segd n komsa raood n base, n tagsdẽ tɩ Wẽnnaam vʋʋsem sõngã pa wilgd tõnd sor bɩ? Ayo. Tẽeg-y t’a Poll me maoo ne zu-loeese. La a kell n baoo zĩig a sẽn tõe n moon koɛɛgã, hal n wa paame. D tõe n kɩsa sɩd tɩ d sã n kell n modgd n baood ‘kʋɩleng sẽn yaa yaleng b sẽn pak tõnd yĩng sẽn na yɩl tɩ d tʋm wʋsgo,’ a Zeova na n ninga d modgrã barka.—1 Kor. 16:9.

8. a) Bilg-y Filip tẽngã sẽn da yaa to-to. b) A Poll sẽn tɩ moon ‘pʋʋsg zĩigẽ’ wã woma bi-bʋs hal tɩ wa ne sũ-noogo?

8 A Poll ne a tũud-n-taasã sẽn ta Masedoannã, b toga sor n kẽng Filip tẽngã. Tẽngã nebã ra yaa Rom tẽng-n-biisi, hal tɩ b sũur da noom ne rẽ. Rom sodaas nins sẽn da be retrɛt n vɩ be wã nifẽ, Filip tẽngã ra yaa wa Itali-bil sẽn be Masedoan. Kʋɩlg sẽn yaa bilf n da be tẽngã noore. A Poll ne a tũud-n-taasã yãa zĩig beenẽ n tags tɩ yaa “pʋʋsg zĩiga.”b Vʋʋsg daarã sẽn wa n ta, b kẽnga beenẽ, n yã pagb wʋsg sẽn da tigim taab be n pʋʋsd Wẽnnaam. B zĩndame n sõs ne-ba. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Lidi ‘n da kelgde. La a Zeova paka a sũurã yalenga.’ Bũmb nins a Lidi sẽn wʋmã kẽe a sũurã sõma, hal tɩ yẽ ne a zakã rãmb reeg lisgu. Rẽ poore, a kɩtame t’a Poll ne a tũud-n-taasã wa sig a zakẽ wã.c—Tʋʋ. 16:13-15.

9. Bõe la neb wʋsg maan n dɩk a Poll togs-n-taare, la wãn to la a Zeova ning-b barka?

9 Mams-y y yamẽ a Lidi lisgã sẽn wa ne sũ-noog ningã! A Poll sũur tog n yɩɩ noog wʋsgo, a sẽn sak boollã n ‘kẽng Masedoannã,’ la a Zeova sẽn tũnug ne yẽ la a tũud-n-taasã n leok pʋg-kãensã sẽn da yaa wẽn-tũudbã pʋʋsgã! Rũndã-rũndã me, d tẽed-n-taas wʋsgo, kom-bɩɩs la kãsemba, sẽn kẽ-b kãadem la sẽn pa kẽ-b kãadem fãa sakdame n kẽnd zĩis b sẽn dat Rĩungã koe-moondb n paase. Yaa sɩd tɩ b maooda ne zu-loeese, la d sã n dɩk rẽ n mak ne sũ-noog ning b sẽn tare, b sẽn paamd neb wa a Lidi tɩ b sakd sɩdã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã, rẽ pa baa fʋɩ ye. Rẽ yĩnga, yãmb pa tõe n toeem bũmb kẽer y vɩɩmã pʋgẽ, sẽn na yɩl n kẽng zĩig koe-moondbã raab sẽn yaa kãseng sɩda? Y sã n sak n maan woto, a Zeova na n ning-y-la barka. Yaa woto la saam-biig a ye yʋʋr sẽn boond t’a Aarõ maan-yã. A ra zemsa yʋʋm 20. A yik n kẽnga tẽng a ye sẽn be Ameriksãntrale, n na n tɩ moon koɛɛgã n paase. A sẽn yeel bũmb ningã zemsa ne neb wʋsg tagsgo. A yeelame yaa: “Mam sẽn yik n kẽng tẽng a to n tɩ moon koɛɛgã paasa m tẽebã pãnga, la kɩt tɩ maam ne a Zeova zoodã me pãng paase. Koɛɛgã mooneg kaanẽ nooma maam. Mam zãmsda neb a nii Biiblã!”

Saam-bi-pogs a yiib sẽn moond pog-sad koɛɛgã sorã zugu. Bi-bɩɩg n lɩkd n get b sẽn gomd bũmb ning yelle.

Wãn to la d tõe n ‘kẽng Masedoan’ rũndã-rũndã?

“Kʋʋngã naaga taab n yik n dat n zab ne a Poll la a Sɩlaase” (Tʋʋma 16:16-24)

10. Bõe la zĩn-dãmbã maan sẽn na yɩl n sãam a Poll ne a tũud-n-taasã tʋʋmde?

10 Yaa vẽeneg t’a Sʋɩtãan sũurã puuga wʋsgo, neb wʋsg sẽn da sakd n kelgd koe-noogã la b reegd lisg tẽng yẽ ne a zĩn-dãmbã sẽn da tar pãng wʋsgã pʋgẽ wã. Dẽnd pa zaalem la yẽ ne a zĩn-dãmbã sẽn pirs nebã tɩ b yik n na n zab ne a Poll la a tũud-n-taasã ye. A Poll ne a tũud-n-taasã sẽn wa n ket n gilgd n get pʋʋsgã zĩigã, tʋm-tʋm-poak a ye zĩn sẽn tare, la sẽn kɩt t’a togsd beoog yɛl n kẽesd a zu-soben-dãmbã yõod n da pʋgd a Poll ne a tũud-n-taasã n zẽkd a koɛɛg n yetẽ: “Nin-kãensã yaa Wẽnnaam sẽn ka to wã yembse, n moond yãmb fãagrã sore.” Tõe tɩ yaa zĩnã n da kɩt tɩ bi-puglã zẽk a koɛɛg n yet woto, sẽn na yɩl tɩ nebã tẽ t’a Poll ne a tũud-n-taasã goamã me ra yita zĩn-dãmbã nengẽ. Woto ra na n tiisa nebã tɩ b pa kelg Kiristã karen-biis hakɩɩkã ye. Rẽ n so t’a Poll kɩt tɩ zĩnã yi n bas bi-puglã, t’a sĩndi.—Tʋʋ. 16:16-18.

11. Zĩnã sẽn yi n bas bi-puglã poore, bõe n paam a Poll ne a Sɩlaase?

11 Tʋm-tʋmd-poakã zu-soben-dãmbã sẽn bãng t’a pa na n le kẽes-b yõodã, b sũur puugame. B veoa a Poll ne a Sɩlaas n kẽng raagẽ wã, tẽngã taoor dãmb nengẽ. Yaa Rom soolmã n da yãk nin-kãensã tɩ b kaood bʋʋd bãmb yʋʋr yĩnga. Tʋm-tʋmd-poakã zu-soben-dãmbã ra miime tɩ tẽngã taoor dãmb kisa Zʋɩf-rãmbã, la tɩ b yaa neb sũur sẽn noom ne b sẽn yaa Rom tẽng-n-biisã. Rẽ n so tɩ b yeel-b t’a Poll ne a Sɩlaas rãmbda tẽngã, n moond nebã minund sẽn yaa toor ne Rom nebã rẽndã. B sẽn togs goam ninsã kɩtame tɩ kʋʋngã sũy yiki. Biiblã yetame yaa. “Kʋʋngã [sẽn da be raagẽ wã] naaga taab n yik n dat n zab ne a Poll la a Sɩlaase.” Sẽn paase, tẽngã taoor dãmb yeelame tɩ b “pãb-b ne rasaba.” Rẽ poore, b talla a Poll ne a Sɩlaas n tɩ kẽes bãens roogo. Bãensã roog gũudã talla nin-kãensã sẽn da pogl wʋsgã n tɩ kẽes bãensã ro-yaangẽ wã la a sẽb b naoã ne ra-bãongo. (Tʋʋ. 16:19-24) Bãensã roog gũudã sẽn pag bãensã roog kʋɩlengã poore, roogã pʋg lebga lik bida, hal t’a Poll ne a Sɩlaas ra pa le ne taab ye. La a Zeova ra nee bũmb nins fãa sẽn maandã.—Yɩɩn. 139:12.

12. a) A Zeezi karen-biisã tagsg yaa wãn ne b sẽn namsd-bã, la bõe yĩnga? b) Wãn to la a Sʋɩtãan ne a poorẽ-dãmbã namsd tõnd rũndã-rũndã?

12 Yʋʋm a wãn sẽn deng rẽ, a Zeezi ra pĩnd n yeela a karen-biisã yaa: “B na n namsa yãmb me.” (Zã 15:20) Dẽnd a Poll ne a tũud-n-taasã sẽn kẽng Masedoannã, b ra miime tɩ b tõe n paama namsg b tũudmã yĩnga. B sẽn wa n sɩng-b namsgã, b bãngame tɩ yaa a Sʋɩtãan sũur sẽn puug yĩnga, la pa b sẽn da pa tat a Zeova yam yĩng ye. Rũndã-rũndã, a Sʋɩtãan poorẽ-dãmbã tũnugda ne Filip nebã manesmã buud n namsd tõndo. Bɛɛbã yelgda kibay sẽn pa sɩd tõnd zug lekoll-dãmbẽ la tʋʋm zĩisẽ, n pirsd nebã tɩ b namsd tõndo. Tẽns kẽer pʋsẽ, tũudum sãnda neb rõta tõnd bʋ-kaoodbã taoore, n yetẽ tɩ d rãmbda tẽngã, n zãmsd nebã bũmb toor-toor sẽn pa noom nebã. Tẽns sãnda pʋsẽ menga, b pãbda d tẽed-n-taasã, n kẽesd-b bãens roogo. La a Zeova nee bũmb nins fãa sẽn maandã.—Zã 15:21.

‘B reega lisg n pa bas tɩ kaoos ye’ (Tʋʋma 16:25-34)

13. Bõe yĩng tɩ bãensã roog gũud sok yaa: “Bõe la mam segd n maan n paam fãagre?”

13 Ra yaa tɩlɛ t’a Poll ne a Sɩlaas paam sẽk n vʋʋse, tɩ pãbrã zabdem booge. Sɩd me, sẽn wa n zems yʋn-sʋkã, pãbrã zabdem ra boogame, hal tɩ b ‘pʋʋsdẽ la b yɩɩnd n pẽgd Wẽnnaam.’ La zĩig pʋgẽ, tẽn-digimd-kãseng n zĩnd hal tɩ bãens roogã yẽbgr rigimdi! Bãensã roog gũudã sẽn nek n yã tɩ kʋɩlensã pagsame wã, a yɛɛsame, a sẽn tẽed tɩ bi-beesã zoeeme wã yĩnga. A sẽn da mi tɩ b na n sɩbg-a lame a sẽn bas tɩ bi-beesã zoe wã yĩnga, “a wõoga a sʋʋgã n dat n kʋ a menga.” La a Poll zẽka a koɛɛg n tool n yeele: “Da maan f meng yell tɩ tõnd fãa bee ka!” Bãensã roog gũudã sũur sẽn da sãamã sok-b lame yaa: “Bõe la mam segd n maan n paam fãagre?” A Poll ne a Sɩlaas ra pa tõe n fãag-a ye. Sã n pa a Zeezi bala. Rẽ n so tɩ b yeel-a yaa: ‘Tẽ Zu-soab a Zeezi, tɩ fo . . . na paam fãagre.’—Tʋʋ. 16:25-31.

14. a) Wãn to la a Poll ne a Sɩlaas sõng bãensã roog gũudã? b) A Poll ne a Sɩlaas sẽn tõog toog ne sũ-noogã, bark bʋs la b paam-yã?

14 Bãensã roog gũudã sẽn sok sokr ningã yɩɩ ne pʋ-peelem bɩ? Sãmbg sẽn kae, a Poll ra kɩsa sɩd tɩ raoã yaa pʋ-peelem soaba. A ra yaa bu-zẽng neda. Dẽnd a ra pa mi Gʋls-sõamyã ye. Nand t’a lebg kiris-neda, ra yaa tɩlɛ t’a zãms Gʋls-sõamyã wã, la a sak Gʋls-sõamyã zãmsg nins võor wʋmb sẽn yaa nana wã. Rẽ n so t’a Poll ne a Sɩlaas bao sẽk n moon-a “a Zeova koɛɛgã.” Nin-kãensã sẽn da zãmsd bãensã roog gũudã ne a zakã rãmb Gʋls-sõamyã wã tɩ b yamã fãa be rẽ zugã yĩnga, tõe tɩ b yĩma tood nins pãbrã sẽn da wa ne wã. La bãensã roog gũudã yãa b poyã sẽn da yaa noadã, n tall-b n tɩ pegs b noadã. Rẽ poore, yẽ ne a zakã rãmb fãa “reega lisg n pa bas tɩ kaoos ye.” A Poll ne a Sɩlaas sẽn tõog toog ne sũ-noogã yĩnga, a Zeova ning-b-la bark wʋsgo!—Tʋʋ. 16:32-34.

15. a) Wãn to la a Zeova Kaset rãmb wʋsg rɩkd a Poll ne a Sɩlaas togs-n-taar rũndã-rũndã? b) Bõe yĩng tɩ d segd n lebgd n tɩ kaagd neb nins sẽn be tõnd moonegã zĩigẽ wã?

15 Rũndã-rũndã, a Zeova Kaset rãmb wʋsg moonda koe-noogã baa ne b sẽn kẽes-b bãens roogã, tɩ womd biisi, wa sẽn yɩ to-to ne a Poll la a Sɩlaasã. Wala makre, tẽng a ye b sẽn da gɩdg tõnd tũudmã pʋgẽ, wakat n zĩnd t’a Zeova Kaset rãmb nins sẽn da be be wã pʋɩ-sʋkã fãa bãng sɩdã b sẽn wa n be bãens roogẽ! (Eza. 54:17) Tẽeg-y tɩ yaa tẽn-digimdgã poor bal la bãensã roog gũudã kos sõngre. Woto me, rũndã-rũndã, neb kẽer sẽn da zɩ n sak n kelg Rĩungã koɛɛgã tõe n wa sak n kelgame, zu-loɛɛg ning sã n wa kɩt tɩ b yɛlã toeeme. D sã n lebgd n tɩ kaagd neb nins sẽn be tõnd moonegã zĩigẽ wã, d sõngd-b lame tɩ b bãng tɩ d segl n saame n na n sõng-ba, b sã n wa rat sõngr fãa.

“La masã, bãmb rat n soos n yiisa tõnd bɩ?” (Tʋʋma 16:35-40)

16. B sẽn pãb a Poll ne a Sɩlaas ne rasabã, vẽkembeoog yibeoogã, wãn to la yɛlã toeeme?

16 B sẽn pãb a Poll ne a Sɩlaas ne rasabã, vẽkembeoog yibeoogã, tẽngã taoor dãmb yeelame tɩ b bas-b tɩ b looge. La a Poll yeelame yaa: “Baa ne tõnd sẽn yaa Rom nebã, b pãba tõnd nebã taoor tɩ b yaool n pa kao tõnd bʋʋd n ning-d taale, la b kẽes tõnd bãens roogo. La masã, bãmb rat n soos n yiisa tõnd bɩ? Pa saagd ye! Bɩ bãmb mensã wa yiis tõndo.” Tẽngã taoor dãmb sẽn wʋm tɩ rap a yiibã yaa Rom nebã, “rabeem yõk-b lame,” bala b maana b toog kae ne nin-kãens dʋrwa-rãmbã.d Yɛlã toeemame. Tẽngã taoor dãmb ra kɩtame tɩ b pãb a Poll ne a Sɩlaas zãma sʋka. Masã, tẽngã taoor dãmb ra segd n kosa sugr zãma wã sʋka. B bõosa a Poll ne a Sɩlaas tɩ b yi Filip tẽngã. B sakame n na n looge. La b reng n kenga neb nins sẽn da lebg kiris-neb paalmã raoodo. Rẽ poore, b loogame.

17. A Poll ne a Sɩlaas sẽn tõog toogã, sõnga kiris-neb nins sẽn da nan deeg lisgã tɩ b bãng bõe sẽn tar yõod wʋsgo?

17 A Poll ne a Sɩlaas sã n da togs pĩnd tɩ b yaa Rom tẽng-n-biisi, yaa vẽeneg tɩ tẽngã taoor dãmb ra pa na n kɩt tɩ b pãb-b ye. (Tʋʋ. 22:25, 26) La kiris-neb nins sẽn da be Filipã ra tõe n tagsame t’a Poll ne a Sɩlaas tũnuga ne lohorem ning b sẽn tarã n na n gil namsg ning b sẽn da tõe n paam koe-noogã mooneg yĩngã. B sã n da maan woto, ra pa na n sõng kiris-neb nins sẽn da pa Rom tẽng-n-biisã tɩ b kell n maan sɩd ne a Zeova, sẽn mik tɩ b ra pa tar lohorem ning Rom tẽng-n-biisã sẽn tarã ye. Rom tẽngã laloa wã ra pa gɩdg tɩ b ra pãb nin-kãensã ye. Dẽnd a Poll ne a Sɩlaas sẽn tõog toog b sẽn wa n namsd-bã, b kõo neb nins sẽn da nan lebg Kiristã karen-biisã mak-sõngo. B wilg-b lame tɩ Kiristã poorẽ-dãmbã tõe n kell n yalsa kãn-kãe, baa b sã n wa namsd-b b tũudmã yĩnga. Sẽn paase, a Poll ne a Sɩlaas sẽn wa n togs tɩ b yaa Rom tẽng-n-biisã, yɩɩ tɩlɛ tɩ tẽngã taoor dãmb sak n deeg zãma wã sʋk tɩ bãmb mensã kɩɩsa laloa wã. Rẽ kɩtame tɩ nindaar bɩ tẽngã taoor dãmb na n gũus n da kɩɩs laloa wã ye. Leb n da na n sõngame tɩ b ra wa nams kiris-neb a taabã wa b sẽn nams a Poll ne a Sɩlaas to-to wã ye.

18. a) Wãn to la kiris-nebã yel-gɛtbã rɩkd a Poll togs-n-taar rũndã-rũndã? b) Wãn to la d gomd n teend koe-noogã, la d gomd bʋ-kaoodb taoor sẽn na yɩl n paam sor n moon koe-noogã rũndã-rũndã?

18 Rũndã-rũndã, kiris-neb tigingã yel-gɛtbã me wilgda b tẽed-n-taasã sor ne b mak-sõngã maasem. Sẽn yaa bũmb ning fãa la b rat tɩ b tẽed-n-taasã maane, bãmb sẽn yaa yel-gɛtbã me sakd n maaname. Woto me, tõnd me maanda wa a Polle, n magd yɛlã sõma n bãng d sẽn tõe n tũnug ne lohorem ning tẽngã laloa wã sẽn kõt tõndã to-to n paam koglgo, la sasa ning d sẽn tõe n maan dẽ wã. Sã n yaa tɩlɛ, d baooda d tẽngã la baa tẽns a taab bʋ-kaoodb sull sõngre, sẽn na yɩl n ket n tar sor n tũud d Wẽnnaam a Zeova. Tõnd bõn-daabã pa d toeem tẽngã laloa ye. Yaa d ‘gomd n teend koe-noogã, la d gomd bʋ-kaoodb taoor sẽn na yɩl n paam sor n moon koe-noogã.’ Yaa rẽ yell la a Poll gom a lɛtr ning a sẽn tool Filip tigingã neb pʋgẽ, yʋʋm 10 poor b sẽn kẽes-a bãens roog beenẽ wã. (Fili. 1:7) La baa bʋ-kaoodbã sull sẽn yãk yam ning fãa, d rata ne d sũur fãa n kell n ‘moon koe-noogã,’ zĩig ning fãa Wẽnnaam vʋʋsem sõngã sẽn dat tɩ d kẽngã, wa a Poll ne a tũud-n-taasã.—Tʋʋ. 16:10.

A LUK: TƲƲM SEBRÃ GƲLSDÃ

Hal n tãag Tʋʋm sebrã sak 16 vɛrse a 9 wã, a Luk sẽn yaa Tʋʋm sebrã gʋlsdã gomda neb a taabã sẽn yeel la b maanã yell bala. La Tʋʋm 16:10, 11 wã pʋgẽ, a sẽn togsd kibarã to-to wã toeemame. Wala makre, vɛrse 11 wã pʋgẽ, a yeelame yaa: “Tõnd yii Torwaas n pasg mogrã n tees tɩrg n ta Samotarse.” Vɛrse wã pʋgẽ, a Luk sẽn yaa Tʋʋm sebrã gʋlsdã naaga a meng kibarã a sẽn togsã pʋgẽ. La sẽn mik t’a Luk yʋʋrã pa pukd zĩig baa a yembr Tẽn-tʋmdbã Tʋʋm sebrã pʋgẽ wã yĩnga, bõe n kɩt tɩ d miẽ tɩ sɩd yaa yẽ la sebrã gʋlsdã?

A Luk sẽn zĩ n gʋls seb-pindem zugu.

Sokrã leoor bee Tʋʋm sebrã la Luk evãnzillã pipi vɛrse-rãmbã pʋgẽ. Seb-kãensã a yiibã pipi vɛrse-rãmbã pʋgẽ, b gomda rao a ye yʋʋr sẽn boond t’a “Teofill” yelle. (Luk 1:1, 3; Tʋʋ. 1:1) Tʋʋm 1:1 wã yetame yaa: “Teofilli, mam pipi sebrã pʋgẽ, mam wilga bũmb nins fãa a Zeezi sẽn maane, la bũmb nins a sẽn zãms nebã hal sɩngrẽ wã.” Sẽn mik tɩ bãngdbã sak n deega hal sẽn kaoos tɩ “pipi sebrã,” rat n yeel t’a Luk evãnzillã yaa a Luk n gʋlsã, dẽnd wilgdame me tɩ yaa yẽ n gʋls Tʋʋm sebrã.

D pa mi bũmb wʋsg a Luk zug ye. Yaa naoor a tãab bal la d yãt a yʋʋrã Biiblã pʋgẽ. Tẽn-tʋmd a Poll boola a Luk tɩ ‘Logtor d sẽn nong wʋsgo,’ la a “tʋmd-n-taaga.” (Kolo. 4:14; File. 24) Tʋʋm sebrã sak ning pʋgẽ a Luk sẽn togs kibarã n naag a mengã wilgdame tɩ sɩngrẽ wã, a Luk yãaga tẽn-tʋmd a Poll tɩ b yi Torwaas n kẽng Filip yʋʋmd 50 wã sẽnese. La a Poll sẽn wa n yi Filip n loogã, a Luk ra pa le be ne-a ye. A Luk ne a Poll le wa n sega taab Filip yʋʋmd 56 sẽnese, tɩ bãmb ne b tẽed-n-taas a yopoe naag taab n tog sore, n yi Filip n kẽng Zerizalɛm. Yɩɩ beenẽ la b yõk a Poll n kẽes bãens roogo. Yʋʋm a yiib loogr poore, a Luk yãaga a Poll tɩ b yi Sezaare n kẽng Rom. La b ra ket n soga a Poll ne bãense. (Tʋʋ. 16:10-17, 40; 20:5–21:17; 24:27; 27:1–28:16) A Poll sẽn wa n bãng tɩ pa na n kaoos la b kʋ-a wã, rẽ tɩ yaa a “Luk bal” n da be ne-a. Wakat kãng tɩ yaa naoor a yiib-n-soab la woto b sẽn kẽes-a bãens roog Rom. (2 Tɩm. 4:6, 11) Yaa vẽeneg t’a Luk toga sor n kẽng zĩ-zãrsẽ, la t’a sakame n na n mao ne zu-loe-kɛgems koe-noogã yĩnga.

A Luk pa yeel t’a maana kaset ne bũmb nins a sẽn gʋls a Zeezi zugã ye. La a yeelame t’a modgame “n gʋls n wilg bũmb nins fãa sẽn maanã.” Bũmb nins a sẽn gʋlsã zemsa ne bũmb nins a sẽn wʋm ‘sẽn maan-b kasetã’ nengẽ wã. Sẽn paase, a yeelame yaa: “Mam sẽn vaees bõn-kãens fãa poore, ma-me yãka yam n na n gʋls yãmba, n wilg bõn-kãens sẽn pʋg taab to-to wã.” (Luk 1:1-3) Tʋʋm sebrã yaa kaset t’a Luk yɩɩ ned sẽn da maagd a yĩng n maand vaeesgo. Tõe t’a soka a Elizabɛte, a Zeezi ma a Maari la neb a taab sogsg n na n paam kibay nins sẽn yaa tɩlɛ ne-a wã. Evãnzil-dãmbã pʋgẽ, goam wʋsg a Luk sẽn gʋls yaa yẽ evãnzillã pʋgẽ bal la be-yã.—Luk 1:5-80.

A Poll yeelame t’a Luk ra yaa logtore. A Luk evãnzillã pʋgẽ, d nee vẽeneg tɩ neb nins sẽn da namsdã yell ra pak-a lame. Ad makr a wãn bala: A Luk yeelame t’a Zeezi sẽn wa n na n sãoog rao ning zĩn sẽn tarã, ‘zĩnã yi n bas-a lame, n pa pogl-a,’ t’a Pɩyɛɛr pagã ma yĩnsã ra “wɩnga wʋsgo,” la tɩ pag a ye a Zeezi sẽn sãoog la “zĩn sẽn kɩtd tɩ ned lebg koams tar hal yʋʋm piig la a nii t’a kuudẽ, n pa tõe n doog baa bilf ye.”—Luk 4:35, 38; 13:11.

Vẽenega, a Luk ra lʋɩɩsda “Zu-soabã tʋʋmdã” taoor a vɩɩmã pʋgẽ. (1 Kor. 15:58) A bõn-daabã ra pa a wa lebg logtor yʋʋr sẽn yi ye. A ra ratame bal n sõng a taabã tɩ b bãng a Zeova, n wa tõog n tũ-a.

A LIDI: A RA KOOSDA FU-MIID-MIIDU

A Lidi ra vɩɩ Filip sẽn yaa Masedoan tẽn-bedr a yembr pʋgẽ. A ra yita Tiyatiir sẽn yaa tẽng sẽn da be zĩig b sẽn boond tɩ Lidi sẽn be Aazimineer nin-taoorã. A Lidi ra koosda fu-miid-miidu. Sẽn na yɩl n paas a koosmã sõmblem, a pasga Eze mogrã n kẽng zĩig a to. A ra koosda fu-miid-miid buud toor-toore. Wala makre, tapi-rãmba, gĩsi, la teed a taaba. B yãa gʋlsem Filip tẽngẽ wã, sẽn kõt kaset tɩ lɛɛbdb sull sẽn da koosd fu-miid-miid n da be tẽn-kãng pʋgẽ.

A Lidi sẽn wilgd fuug a sẽn koosde.

A Luk yeelame t’a Lidi ra yaa ‘wẽn-tũuda.’ A ra tuubame n sak Zʋɩf-rãmbã tũudmã. (Tʋʋ. 16:14) Tõe t’a sɩnga a Zeova tũub a meng tẽngẽ wã. Tiyatiir ra yaa toor ne Filipi. Tiyatiir tẽngẽ wã, Zʋɩf-rãmbã ra tara tigsg roogo. Neb kẽer tagsdame tɩ Lidi wã pa a meng yʋʋr ye. La tɩ yaa yʋʋr a to b sẽn kõ-a Filip tẽngẽ wã, sẽn dat n yeel tɩ “Lidi paga.” La kaset me n be n wilgd tɩ pagb a taab la b ra pʋd yʋʋr ning sẽn yaa Lidi wã.

Lidi nebã la tẽn-yagsã nebã yʋy ra yiime, bala b ra tara minim fu-miid-miidã maaneg wɛɛngẽ, hal sẽn sɩng ne a Homeer wakatã, yʋʋmd 700-900 S.D.Z.R. Sɩd me, nebã ra miime tɩ yaa Tiyatiir koomã la b talld n losd “fut nins kulɛɛr sẽn yaa neeb n tɩ yɩɩdã, la sẽn pa pelgdã.”

Fu-miid-miidã ra yaa fut ligd sẽn toe, tɩ yaa rakã-rãmbã bal n tõe n da. Baa ne b sẽn da tõe n tall bũmb a taab n maan fu-mii-miidã, bõn-vɩɩs n be Mediterane mogrã pʋgẽ n kõt bũmb ning b sẽn tar n tʋmd lẽ gĩs-bãanesã maanegã wɛɛngẽ wã. Bõn-kãng n da yaa sõma n tɩ yɩɩda, t’a ligdã me toe. Mogrã pʋgẽ bõn-vɩ-kãensã a yembr ra tõe n yiisa bõn-kãng bilf bala. Yaa sẽn na maan mogrã pʋgẽ bõn-vɩ-kãens bãmb tus a nii n tõe n kõ bõn-kãng garam a yembr bala. Rẽ n so tɩ fu-miid-miidã ra yaa fut ligd sẽn yaa toogo.

Sẽn na yɩl n tõog n tʋm a tʋʋmdã, ra yaa tɩlɛ t’a Lidi tar ligd wʋsgo. Sẽn paase, a sẽn tõog n deeg a Poll, a Sɩlaas, a Tɩmote la a Lukã wilgdame t’a ra tara zag-bedre. Dẽnd sãmbg kae t’a Lidi ra yaa pag sẽn yaa rakãagr ye. A Luk sẽn gom a Lidi “zakã rãmb” yellã tõe n dat n yeelame t’a ra vɩɩ ne a roagdba. La leb n tõe n dat n yeelame t’a ra tara yembs la tʋm-tʋmdba. (Tʋʋ. 16:15) Nand t’a Poll ne a Sɩlaas yi Filip n looge, b yãa saam-biis a Lidi sẽn da yaa pag sẽn nong sãamb reegrã zakẽ. Rẽ me wilgdame t’a zakã ra lebga zĩig pipi kiris-nebã sẽn tigimd taaba.—Tʋʋ. 16:15.

Na maan yʋʋm 10 loogr poor a Poll sẽn wa n gʋls Filip tigingã nebã, a pa gom a Lidi yell ye. Dẽnd bũmb nins fãa d sẽn mi a Lidi zugã, yaa bũmb nins bal sẽn be Tʋʋm sak 16 pʋgẽ wã.

a Ges-y zĩ-gũbrã: “A Luk: Soab ning sẽn gʋls Tʋʋm sebrã.”

b Tõe tɩ b ra gɩdga Zʋɩf-rãmbã tɩ b ra maan tigsg roogo, Rom sodaas wʋsg sẽn be retrɛt sẽn da vɩ be wã yĩnga. Pa rẽ bɩ tõe tɩ yaa Zʋɩf-rãmb sẽn da yaa rapã sõorã sẽn pa waoogã yĩnga. Bala ra yaa tɩlɛ tɩ b sõorã ta piiga, tɩ b yaool n paam sor n maan tigsg roogo.

c Ges-y zĩ-gũbrã: “A Lidi: Pag sẽn da koosd fu-miid-miidu.”

d Rom tẽngã laloa wã wilgame tɩ yaa tɩlɛ tɩ b kao Rom tẽng-n-biig bʋʋd tɩ zems ne Rom tẽngã laloa wã, la tɩ b pa segd n sɩbg-a zãma sʋka, n pa reng n kao a bʋʋd n ning-a taal ye.

    Moorã Sɛba (1991-2025)
    Pag-y
    Pak-y
    • Moore
    • Toole
    • Y sẽn date
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Y sẽn segd n sake
    • Noy d sẽn tũudi
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Pak-y
    Toole