Wɩng-y ne Wẽnnaam daabã maaneg wa a Polle
“Mam zaba zabr sõma, mam zoee zoees n tõoge, mam talla tẽebo.”—2 Tɩm. 4:7.
1, 2. Tars rao a Soll maana toeem bʋse, la tʋʋm bʋg sẽn tar yõod wʋsg la a tʋm-yã?
A YƖƖ ned sẽn karem wʋsg la a ra tar yẽesem. La baasgo, a ra ‘kẽnda wa sẽn zems a yĩngã ratem wẽngã.’ (Ef. 2:3) Kaoosg zugẽ a yeelame tɩ yẽ ra tʋʋdame la a namsd Wẽnnaam nebã. (1 Tɩm. 1:13) Yaa ãnd yell la d sẽn gomdã? Yaa Tars rao a Solle.
2 La a Soll wa n toeema fasɩ. A teka yam, n modg n lebs a mengã raab poorẽ la a tʋm ne a sũur fãa n sõng neb wʋsgo. (1 Kor. 10:33) A lebga nin-bʋgsga, la a wilgd neb nins a sẽn da namsdã t’a nong-b-la wʋsgo. (Karm-y 1 Tesalonik rãmba 2:7, 8.) A Soll wa n wilgame tɩ yẽ lebga koe-moonda, la a paas woto: ‘Mam sẽn yaa Wẽnnaam nebã fãa yao-zʋʋgã, Wẽnnaam kõo maam bark kãng tɩ m moon bu-zẽms sʋk koɛɛg ninga sẽn togsd Kirist arzegs sẽn ka tɛkã.’—Ef. 3:7, 8.
3. D sã n karemd a Poll lɛta wã la a koe-moonegã kibaya, wãn-wãn la na n sõng-do?
3 A Soll b sẽn da boond me t’a Pollã modga wʋsg Wẽnnaam daabã bãngr la a maaneg pʋgẽ. (Tʋʋ. 13:9) Tõnd ned kam fãa me sã n tʋll n wɩng ne Wẽnnaam daabã bãngr la a maaneg wa a Polle, a segd n karemda a Poll lɛtr dãmbã la a koe-moonegã kibaya, n bãng n dɩk a togs-n-taare. (Karm-y 1 Korẽnt dãmba 11:1; Hebre dãmba 13:7.) Bɩ d ges woto maaneg sẽn na n sõng-d to-to tɩ d yãk wakat n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ, la sõng-d me tɩ d yɩ ned sẽn nong a taabã sõma la sik-m-meng soaba.
A Poll da pa vaand sɛbã kareng ye
4, 5. Wãn-wãn la a Poll sẽn da zãmsd Biiblã n pa vaandẽ wã sõng-a?
4 A Poll sẽn deng n yɩ fariziẽ ‘n zĩnd a Gamaliɛll taoor tɩ b zãms-a a yaab rãmbã tõod neerã’ yĩnga, a ra zoe n mii Gʋlsg Sõamyã wʋsgo. (Tʋʋ. 22:1-3; Fil. 3:4-6) A lisgã poor bala, a “kẽnga Arabi soolmẽ” wã. Tõe tɩ yɩɩ Siiri rasempʋɩɩgẽ wã wall zĩig a to a sẽn da tõe n tɩ bʋgs tɩ bũmb pa tiis-a ye. (Gal. 1:17) Wõnda a Poll tɩ bʋgsa Gʋlsg Sõamyã verse nins sẽn wilgd vẽeneg t’a Zezi la Mesi wã zugu. Sẽn paase, a ra rat n segla a meng tʋʋmd ning sẽn da gũud-a wã yĩnga. (Karm-y Tʋʋm 9:15, 16, 20, 22.) A Poll dɩka sẽk n bʋgs Wẽnnaam daabã zug sõma.
5 Bãngr ning a Poll sẽn da paamd Biiblã kareng la a zãmsg pʋgẽ wã song-a lame t’a tõog n zãms nebã Wẽnnaam daabã neere. Wala makre, Ãntios sẽn be Pisidi soolmẽ wã, a Poll kẽe zʋɩf rãmbã karen-doog pʋgẽ daar a ye n sõs ne neba, n karem sẽn ta verse rãmb a nu Biiblã sɛb nins b sẽn gʋls ne hebre wã pʋgẽ, n wilg vẽeneg t’a Zezi la Mesi wã. A leb n goma verse rãmb a taab me sẽn wilgd rẽ yelle. A goamã kẽe nebã sõma hal tɩ “Zʋɩf rãmb wʋsg la bu-zẽms sẽn tẽed Zʋɩf rãmbã kareng tũ a Poll ne a Barnabase,” n dat n bãng b koɛɛgã n paase. (Tʋʋ. 13:14-44) Yʋʋm a wãn poore, a Poll sẽn da wa n be Rommã, zʋɩf rãmb sull sẽn da vɩ be kẽnga a nengẽ t’a ‘rɩk a Moiiz Tõogã ne Wẽnnaam no-rɛɛsdbã sɛbã n gom ne bãmb n kɩs kaset ne Wẽnnaam soolem koɛɛgã.’—Tʋʋ. 28:17, 22, 23.
6. Bõe n da sõngd a Poll a zu-loeesã pʋsẽ t’a tõogd n talld a tẽebã?
6 A Poll zu-loɛɛg fãa pʋgẽ, a ra vaeesda Gʋlsg Sõamyã n paamd sagls sẽn kengd a tẽebã. (Heb. 4:12) B ra wa n paga a Poll roog Rom a tẽebã yĩng hal tɩ wa baas ne a kʋʋbo. La nand tɩ b kʋ-a, a kosa a Tɩmote t’a zã sɛbã la seb-vãadã n wa kõ-a. (2 Tɩm. 4:13) Seb-kãens tog n da yaa Biiblã sɛb nins b sẽn gʋls ne hebre wã kẽer a Poll sẽn da nong n karemdẽ la a bʋgsdẽ. A Poll da miime tɩ sẽn na yɩl n tõog n tall a tẽebã kãn-kãe, a ra segd n zãmsda Biiblã n pa vaandẽ ye.
7. Y sã n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ, wãn to la a na n sõng-yã?
7 D sã n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ la d bʋgsd d sẽn karemdã zug sõma, na n sõngd-d lame tɩ d wɩngd ne Wẽnnaam daabã bãngr la a maanego. (Heb. 5:12-14) Yɩɩl-gʋlsdã goma Wẽnnaam Gomdã yõod yell n yeel woto: “Yãmb noor tõog bee yõod ne maam n yɩɩd sãnem ne wanzuri tusri. Yãmb tõoga kõta maam yam n yɩɩd m bɛɛbã rẽnda, a sẽn be ne maam wakat fãa wã yĩnga. Mam gũusda m naoã ne so-wẽnsã fãa n dat n sak yãmb goama.” (Yɩɩl 119:72, 98, 101) Rẽ yĩnga yãmb tara wakat y sẽn yãk n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ bɩ? Y karemda Biiblã daar fãa la y bʋgsd a zug sõma n segend y meng tʋʋm b sẽn tõe n wa bobl-y Wẽnnaam tʋʋmdã pʋgẽ yĩng bɩ?
Bõe n kɩt t’a Soll wa nong nebã?
8. A Soll manesem da yaa wãn-wãn ne sẽn pa-b zʋɩf rãmbã tũudum nebã?
8 Nand t’a Soll lebg kiris-neda, a ra yaa zʋɩf rãmbã tũudum neda, hal n da yẽes wʋsgo, t’a toor da kae ne tũudum a taabã neb woto ye. (Tʋʋ. 26:4, 5) Zʋɩf rãmb kẽer sẽn da wa n na n lob a Etɩɛn kug n kʋ wã, a Soll zĩnda be, n da tẽed tɩ zemsame. Segd n yaa rẽ n keng a pɛlg t’a na n maneg n nams kiris-nebã. (Tʋʋ. 6:8-14; 7:54–8:1) Biiblã yeela woto: “A Soll . . . namsa a Zezi tẽedbã wʋsgo. Yẽ kẽe rot fãa pʋsẽ n yõg rap ne pagba, n kẽes bãmb bi-bees roogẽ.” (Tʋʋ. 8:3) A “kẽnga tẽns sẽn be soolem a taab me n tɩ nams bãmba.”—Tʋʋ. 26:11.
9. Bõe n paam a Soll tɩ kɩt t’a bas nebã namsgo?
9 Daar a yembre, a Soll da wa n debda Damas n na n tɩ nams Kiristã karen-biisi, tɩ Zusoab a Zezi vẽneg a meng ne-a. Wẽnnaam bi-riblã vẽenem sẽn yãg to-to wã kɩtame t’a Soll lebg zoanga, t’a tũud-n-taasã na n tae-a. A Zeova sẽn wa n tʋm a Ananias t’a tɩ puk a Soll nina t’a manesmã ne nebã ra zoe n toeema fasɩ. (Tʋʋ. 9:1-30) A sẽn lebg Kiristã karen-biiga, a maoa wʋsg n na n zems ne nebã buud fãa wa a Zezi. Sẽn dat n yeel t’a bas a taabã namsgo, n da baood laafɩ ne-ba.—Karm-y Rom dãmba 12:17-21.
10, 11. Wãn-wãn la a Poll wilgẽ t’a sɩd nonga nebã?
10 A Poll ra pa baood laafɩ ne nebã bal ye. A ra ratame me tɩ b bãng t’a sɩd nong-b lame. La rẽ wɛɛngẽ, koe-moonegã ra kɩtdame t’a sɩd tõogd n maand woto. A sẽn na n gilg tẽnsã n moon koɛɛgã pipi wã, a kẽnga Aazimineer soolmã. Baa b sẽn kɩɩs a Poll ne a tũud-n-taasã be wʋsgã, b modg n sõnga sik-m-mens rãmbã tɩ b lebg kiris-neba. Neb nins sẽn pa sak koɛɛgã Listr la Ikoniyommã ra maka a Poll kʋʋbo, la baasgo, b lebg n tɩ kaaga tẽn-kãens nebã.—Tʋʋ. 13:1-3; 14:1-7, 19-23.
11 Rẽ poore, a Poll ne a tũud-n-taasã moona koɛɛgã Masedoan la Filip soolmẽ wã, n bao sẽn sɩd nong-b Wẽnnaamã. Pag a ye yʋʋr sẽn boond t’a Lidi, n da yaa bu-zẽng ned sẽn sak zʋɩf rãmbã tũudum sak n lebga kiris-neda. Tẽngã soaadb pãba a Poll ne a Sɩlas ne kalwaas la b pag-b bi-bees roogo. La a Poll kõo roogã gũud kasetã tɩ yẽ ne a zakã rãmb fãa sak n deeg lisg n na n tũ a Zeova.—Tʋʋ. 16:11-34.
12. Bõe n kɩt t’a Soll sẽn da yaa nin-toaagã wa lebg a Zezi Kirist tʋm-tʋmd n nong nebã?
12 Bõe yĩng t’a Soll wa sak neb nins a sẽn da namsdã tũudum n lebg b neda? Bõe n kɩt tɩ nin-kãngã sẽn da yaa toaagã wa toeem n lebg tʋm-tʋmd sẽn yaa nin-bʋgsga, hal n da sakd n gẽnegd a yõor n sõngd nebã tɩ b bãngd Wẽnnaam la Kiristã? A Poll leoka sogs-kãensã a toore. A yeela woto: ‘Taa . . . sẽn bool-a maam bãmb barkã yĩngã yam, tɩ b rɩk maam n wilg nebã bãmb biigã.’ (Gal. 1:15, 16) A ra yeela a Tɩmote me woto: “Mam paama nimbãan-zoeere, t’a Zezi Kirist rɩk maam tɩ yɩ pipi soaba, n wilg bãmb sũ-marã sẽn yaa wʋsgã tɩ yɩ mamsg neb nins sẽn na n wa n tẽ bãmb n paam vɩɩm sẽn ka sɛtã yĩnga.” (1 Tɩm. 1:16) A Zeova kõ a Poll sugri. A sẽn paam nimbãan-zoeer woto fãa wã, kɩtame t’a wɩng ne koe-noogã mooneg n wilg t’a nonga nebã.
13. Bõe n segd n kɩt tɩ d wilgd nebã tɩ d nong-b lame, la wãn-wãn la d tõe n maan dẽ?
13 A Zeova basda tõnd me yel-wẽnã la d kongr toɛy-toɛyã taale. (Yɩɩl 103:8-14) Yɩɩl-gʋlsdã ra soka woto: “[Zeova], mam soaala, yãmb sã n tẽeg yel-wẽnã n ka base, ãnda n na n yalse?” (Yɩɩl 130:3) Wẽnnaam sã n da paẽ nimbãan-zoɛta, a ra pa na n sak tɩ tõnd ned baa a ye tʋm a tʋʋmdã, la d ra pa tõe n tẽed tɩ d na n paama vɩɩm sẽn kõn sa wã me ye. Ad a sɩd maana tõnd fãa nimbãan-zoeer d sẽn da pa segd n paame. Woto yĩnga, tõnd me segd n wilga wa tʋm-tʋmd a Poll tɩ d nonga nebã, n moond-b koɛɛgã la d sõngd-b tɩ b bãngd Wẽnnaam daabã, la d kengd d tẽed-n-taasã tẽebo.—Karm-y Tʋʋma 14:21-23.
14. Bõe la d tõe n maan n wilg tɩ d wɩngda ne koe-moonegã?
14 A Poll da maanda a sẽn tõe fãa n na n moon koɛɛgã neb wʋsgo, la a ra modgd n paasd a koe-moonegã sõmblem me. A ra rata ne a sũur fãa n tũ a Zezi mak-sõngã. Bala Wẽnnaam bi-riblã ra wilgda ne koe-moonegã maasem me t’a nonga nebã wʋsgo. A Zezi yeela woto: “Tigisg yaa wʋsgo la tigisdbã yaa bilfu. Dẽ yĩnga, bɩ y kos tigisgã soab tɩ b tʋm tigisdb tɩ b kẽng bãmb tigisgã.” (Mat. 9:35-38) A Poll sã n da pʋʋsd n dat tɩ koe-moondbã sõor paase, a ra moonda koɛɛgã ne yẽesem n wilgdẽ t’a sɩd rata woto. La yãmb yẽ? Rẽ yĩnga, y tõe n paasa y moonegã sõmblem bɩ? Y tõe n bao n yɩɩ so-pakd sẽn na yɩl n moon wʋsg n paas bɩ? D modg n wilg tɩ d sɩd nonga nebã, n sõng-b tɩ b bãng la b ‘tall vɩɩm koɛɛgã kãn-kãe.’—Fil. 2:16.
A Poll yɩɩ sik-m-meng soaba
15. Bõe n wilgd t’a Poll da pa zẽkd a meng a tẽed-n-taasã sʋka?
15 Koe-moond a Poll kõo tõnd mak-sõng bũmb a ye me wɛɛngẽ. Baa ne a sẽn da tar tʋʋm wʋsg tigingã pʋgẽ wã, a ra mii vẽeneg tɩ pa a minim bɩ a bãngr yĩng n kɩt t’a paam-b ye. A bãngame tɩ Wẽnnaam bobl-a-la rẽ fãa n na n wilg t’a maan-a-la nimbãan-zoeer a sẽn da pa segd n paame. A Poll sak n deegame tɩ kiris-neb a taab me ra tara minim la bãngr koe-moonegã pʋgẽ. Baa ne a sẽn da tar tʋʋm kãsems tigingã pʋgẽ wã, a kell n yɩɩ sik-m-meng soaba.—Karm-y 1 Korẽnt dãmba 15:9-11.
16. Bãongã poorẽ no-koeemdã sasa, wãn-wãn la a Poll wilgẽ t’a yaa sik-m-meng soaba?
16 D ges a Poll sẽn da maan to-to n na n welg yell sẽn zĩnd Ãntios tigingã pʋgẽ Siiri soolmẽ wã. No-koeemd n da wa n zĩnd bãongã poorẽ. (Tʋʋ. 14:26–15:2) B ra yãka a Poll t’a lʋɩ taoor tɩ b moon koɛɛgã bu-zẽmsã neb sẽn da pa kẽ bãongã. Woto yĩnga, tõe t’a reng n tagsame t’a tõe n welga yellã tɩ zemse. (Karm-y Galat dãmba 2:8, 9.) La a sẽn mak tɩ pa yãk nengã, a sika a meng n sak n taas yellã taoor-lʋɩtbã sull sẽn be Zerizalɛmmã. Nin-kãensã kelgame la b zems taab n dɩk noore. Rẽ poore, b sẽn tʋm a Poll ne neb a taab tɩ b tɩ taas nebã no-sɩɩr ning b sẽn dɩkã, a Poll sakame tɩ no-koeemd pa zĩnd ye. (Tʋʋ. 15:22-31) A sẽn maan woto wã, a wilgame t’a waoogda a tẽed-n-taasã.—Rom 12:10b.
17, 18. a) Tigingã pʋgẽ, a Poll manesem ne saam-biisã ra yaa wãn-wãna? b) Efɛɛz tigingã kãsem dãmb manesem sẽn yɩ to-to ne a Poll a loogrã daarã wilgdame t’a ra yaa nin-bʋg buudu?
17 Sik-m-meng soab a Poll ra yaa ned sẽn nong a tẽed-n-taasã zĩigẽ. A pʋd n da nong-b-la wʋsgo. Lɛtr ning a sẽn gʋls Rom kiris-nebã baasgẽ, a toola a pʋʋsem hal sẽn yɩɩd neb 20, n pʋd ned kam fãa yʋʋre. B pa ye gom b wʋsg yell Biiblã zĩis a taab pʋgẽ ye. B sʋkã, sẽn da tar-b tʋʋm tigingã pʋgẽ sõor paoodame. La baasgo, b fãa sẽn da maand a Zeova raabã ne b sũy fãa wã, a Poll da nong-b-la wʋsgo.—Rom 16:1-16.
18 A Poll sẽn da yaa sik-m-meng soab la a wilgdẽ t’a nonga saam-biisã, ra kengda tigingã neb raoodo, tɩ b tẽebã pãng paasdẽ. A sẽn wa n na n seg Efɛɛz tigingã kãsem dãmb yaoolmã, b yeelame tɩ nin-kãensã naaga taab n ‘mobg a Poll n mok yẽnda. La sẽn sãam b sũyã n yɩɩdã, yaa a Poll sẽn yeel tɩ b ka na n le yã yẽ nengã.’ A Poll sã n da yaa wuk-m-meng soab la ned sẽn pa baood a taab zĩigẽ, a loogrã ra pa na n sãamẽ b sũy woto ye.—Tʋʋ. 20:37, 38.
19. Wãn-wãn la d tõe n wilg tɩ d yaa “sik-m-meng” soab d tẽed-n-taasã sʋka?
19 Kiris-neb nins fãa sẽn dat n wɩng ne Wẽnnaam daabã bãngr la a maanegã segd n yɩɩ sik-m-meng rãmb wa a Polle. A sagla a tẽed-n-taasã woto: “Da maan-y bũmb baa a yembr ne zabr walla wilg-m-meng ye, la bɩ ned kam fãa tẽ ne sik-m-meng yam tɩ nebã fãa yɩɩda yẽnda.” (Fil. 2:3) Wãn-wãn la d tõe n tũ sagl-kãngã? Bũmb a ye d sẽn tõe n maan tɩ wilg tɩ d tũuda a Poll saglgã, yaa d sẽn na n sakd n tũud noy nins fãa tigingã kãsem dãmb sẽn dɩkdã, baa noy nins b sẽn dɩkd nebã kiblg yĩngã. (Karm-y Hebre dãmba 13:17.) Bũmb a to me yaa d sẽn na n nong d tẽed-n-taasã fãa wʋsgo. Bala naoor wʋsgo, a Zeova nin-buiidã tigims pʋsẽ, nebã buudu, b tẽns la b rog-n-migs yaa toor-toore. Woto yĩnga, wa a Polle, segdame tɩ d nongẽ la d waoogd d saam-biisã fãa, la d ra bakd kẽer n basdẽ ye. (Tʋʋ. 17:26; Rom 12:10a) B sagl-d lame tɩ d ‘reeg taab wa Kirist sẽn deeg tõndã Wẽnnaam waoogr yĩnga.’—Rom 15:7.
D zoe vɩɩm sẽn pa satã zoees n da yɛ ye
20, 21. Bõe maaneg n na n sõng tɩ d zoe vɩɩm sẽn pa satã zoees n tõoge?
20 B tõe n maka kiris-ned vɩɩmã ne zoees a sẽn zoet sor sẽn wogem zugu. A Poll yeela woto: “Mam zoee zoees n tõoge, mam talla tẽebo. La masã, tɩrlem maanf bĩnga mam yĩnga, tɩ Zusoaba sẽn yaa bʋ-kaood tɩrg soabã na n kõ maam daar kãnga, la a ka maam bal ye, yaa neb nins fãa sẽn nong bãmb waoongã.”—2 Tɩm. 4:7, 8.
21 D sã n dɩk a Poll togs-n-taare, na n sõng-d lame tɩ d zoe vɩɩm sẽn pa satã zoees n tõoge. (Heb. 12:1) Woto yĩng bɩ d ket n wɩngd ne Wẽnnaam daabã bãngr la a maanego, d sẽn na n zãmsd Biiblã n pa vaandẽ, la d yɩ ned sẽn nong a taabã wʋsgo, la sik-m-meng soaba.
Y na n leokame tɩ bõe?
• Wãn-wãn la a Poll sẽn da zãmsd Biiblã n pa vaandẽ wã sõng-a?
• Bõe yĩng tɩ kiris-nebã segd n nong nebã wʋsgo?
• Zʋg-sõma bʋs n na n sõng-d tɩ d ra bakd neb n nongẽ?
• Wãn-wãn la d tõe n dɩk a Poll togs-n-taar n sõngd tigingã kãsem dãmb b tʋʋmdã pʋgẽ?
[Foto, seb-neng 26]
Karemd-y Biiblã tɩ kengd y tẽebã wa a Polle
[Foto, seb-neng 28]
Wilgd-y tɩ y nonga nebã n moond-b koe-noogã
[Foto, seb-neng 29]
Bõe n kɩt t’a Poll tẽed-n-taasã ra nong-a wʋsgã?