NED VƖƖM KIBARE
Wẽnnaam barkã sẽn ka to wã nafa tõnd yɛl wʋsg pʋgẽ
MAM ba wã yʋʋr da boondame t’a Arthur. A sẽn wa n yaa bi-bɩɩgã, a baoa Wẽnnaam ne a sũur fãa. A yɩɩ metodist-rãmbã tũudum neda, n da tʋll n lebg tũudmã karen-saamba. La a wa n sɩnga Biiblã Zãmsdbã sɛb karengo. Rẽ tɛka, a toeema yam, n sɩng b tigissã kẽna. A reega lisg yʋʋmd 1914 soabã. Rẽ t’a tara yʋʋm 17. Yɩɩ dũni gill pipi zabrã sasa, tɩ b wa bool-a sodaarã. La a tõdgame t’a kõn bob zab-teedo, tɩ b kõ-a kiis piig roogo. B tɩ pag-a-la Kingston, Õntaario sẽn be Kanada soolmẽ wã. A sẽn wa n yi roogã, a lebga so-pakda.
Yʋʋmd 1926 soabã, a kẽe kãadem ne a Hazel Wilkinson. A Hazel ma wã bãnga sɩdã yʋʋmd 1908 wã. B roga maam yʋʋmd 1931 tʋʋl-nif rasem 24. Mam doagdbã paama kamb a naase, tɩ maam la yiib-n-soaba. M baaba ra nanda Biiblã hal wʋsgo. A sõnga tõnd me tɩ d wa nong Biiblã la d nand-a. Tõnd zakã neb lʋɩɩsa a Zeova raabã taoore. D fãa ra wae n yit n moonda koɛɛgã zak ne zaka.—Tʋʋ. 20:20.
MAM DƖKA M BAABA NAOORE, N TÕDG SODAARÃ LA M LEBG SO-PAKDA
Dũni gill zabr a yiib-n-soabã sɩnga yʋʋmd 1939 wã. Zabrã sɩng tɩ rɩẽ, b gɩdga a Zeova Kaset rãmbã tʋʋmdã Kanada. Wakat kãnga, bũmb toor-toor la nebã sɩng maaneg goosneemã lekoll-dãmbẽ, n wilgdẽ tɩ b bee b tẽngã poorẽ. Wala makre, b ra yɩɩnda b tẽngã tãb-kaoor yɩɩla, la b pʋʋsd darpo wã. Karen-biisã sã n da wa sɩng yɩɩl karen-dotẽ wã, karen-saam-dãmbã ra wae n kõta maam ne m kẽem-bi-pugl a Dorothy sor tɩ d yi. La daar a ye, tõnd karen-saambã maana bũmb sẽn ling maam. A yeelame tɩ mam yaa rabɛɛma, n na n ning maam yãnde. Karengã poore, mam karen-bi-taas n sũ taab n pãb maam n gãnege. La pa koms mam daood ye. Pʋd n kɩtame tɩ m maneg n yãk yam n na n “sak Wẽnnaam n yɩɩd ninsaalbã.”—Tʋʋ. 5:29.
Yʋʋmd 1942 sẽoog kiuugã, m deega lisg m yʋʋm 11. Ko-baoor n da rɩg yãgr pʋgẽ, tɩ b lis maam be. Mam da nonga vakãas sasa so-pakrã, b sẽn boond masã tɩ sõngr so-pakrã. Vakãas fãa, m da rɩkda tʋʋm-kãngã. Vugri, maam ne saam-biis a tãab n tɩ moon tɩ-kɛɛdba sẽn be Õntaario soolmã nug-rɩtgo.
Yʋʋmd 1949 sig-noy kiuug pipi daarã, m lebga wakat fãa so-pakda. Rẽ tɩ meeb n be Kanada filiyallẽ wã, tɩ b bool maam tɩ m wa sõnge. Yʋʋm-sar kiuugã pipi daare, m lebga Kanada Betɛllã tʋm-tʋmda. B tʋma maam sɛbã yiisg zĩigẽ, tɩ m zãms masĩn ning sẽn yiisd sɛbã tall-n-tʋme. M tẽrame tɩ vugri, tõnd tʋma semen-dãmb ne yʋngo, n sõng n yiis seb-vãoog sẽn gomd b sẽn namsd a Zeova Kaset rãmbã Kanada wã yelle.
Kaoosg zugẽ, m tʋma filiyallã biru ning sẽn get koe-moonegã yellã pʋgẽ. B yãka maam tɩ m sõs ne so-pakdb sẽn da rabd Kebɛk n na n tɩ moon koɛɛgã, n tũ n na n kaag Betɛllã. B yaool n da namsda tõnd tẽed-n-taasã tɩ loog nug beenẽ. Saam-bi-poak n da be b sʋka, t’a yʋʋr la a Mary Zazula, n yit Ɛdmonton, Albɛrta soolmẽ wã. A roagdbã sẽn da yaa egiliiz ortodogsã nebã riga yẽ ne a kẽem-bi-ribl yʋʋr sẽn boond t’a Joe n yiis b zakẽ wã, b sẽn tõdg tɩ b kõn bas Biiblã zãmsg yĩnga. A Mary ne a kẽemã reega lisg yʋʋmd 1951 sigr kiuugã. Kiis a yoob poore, b lebga so-pakdba. Sõsgã sasa, mam bãngame t’a Mary nonga a Zeova hal wʋsgo. Mam tẽrame tɩ m yeela m sũurẽ yaa: ‘Sã n pa bũmb n na n wa kẽ sʋka, yãoã n na n yɩ mam paga.’ Sɩd me, yʋʋmd 1954, yʋʋm-vẽkr kiuug rasem 30 wã, d kẽe kãadem. Semen a ye d kãadmã poore, b boola maam ne a Mary tɩ d wa tɩ b zãms-d tigims sull yel-gɛtã tʋʋmde. Rẽ poore, b tʋma tõnd tɩ d tɩ kaagd tigims nins sẽn be Õntaario soolmã nug-rɩtgã, n maan yʋʋm a yi.
Koe-moonegã sẽn da paamd pãng dũniyã gill zugã, siglgã wa n data misioneer-dãmb n paase. Woto wã, maam ne a Mary tagsame tɩ d sẽn tõog n zĩnd Kanada sẽn yaa waood wʋsgo, tɩ wakat ning menga, yaa rũmsã, sẽn wa n yaa zĩig ning fãa la b tʋm tõndo, d na n tɩ tõog n vɩɩmdame. Rẽ kɩtame tɩ d kẽng Gileyaad lekollã 27 soabã, n karem n sa yʋʋmd 1956 sẽoog kiuugã pʋgẽ. Sɩpaolg kiuugã tɛk tɩ d zoe n bee Berzɩll soolmẽ wã, n yaa misioneer-dãmba.
TÕND MISIONEEREMDÃ BERZƖLL SOOLMẼ WÃ
Tõnd sẽn ta Berzɩll filiyallẽ wã, b tʋma tõnd tiging pʋgẽ b sẽn gomd portigɛ. D reng n zãmsa d sẽn tõe n sɩng sõsg faag-faag ne ned to-to. Sẽn paase, d zãmsa goam a wãn bal d sẽn tõe n yeel n kãab ned sebre. Rẽ poore, d yiime n sɩng koɛɛgã moonego. B ra sagla tõnd tɩ d sã n sõs ne ned t’a kelg sõma, bɩ d karem vɛrse sẽn gomd vɩɩmã sẽn na n yɩ to-to, Wẽnnaam Rĩungã sã n wa so dũniyã gilli. Tõnd sẽn wa n moondẽ wã, pag n kelg sõma, tɩ m karem Vẽnegr 21:3, 4. Mam sẽn karem n sa wã bala, m sobgame. M da nan pa minim zĩigã sẽn tʋʋl tɩ nebã yĩns midgdẽ wã ye. Zĩigã sã n da wa yaa woto, pa nana ne-m ye.
B wa n tʋma tõnd Campos. Tigims 15 n be be masã. Tõnd sẽn ta wã, ra nan yaa koe-moondb sulli, n paas misioneer pogs a naase. Tõnd ne misioneer-dãmbã ra naaga taab zak a ye. Yaa a Esther Tracy, a Ramona Bauer, ne a Luiza Schwarz, la a Lorraine Brookes sẽn sonded Wallen masã wã. Zakã pʋgẽ, mam tʋʋmd ra yaa ragendã raad wɩɩsgo, la futã pɛgbo. Tẽne daar a ye zaabre, tõnd sẽn zãms Gũusg Gasgã n sa, mam pagã yiisa gãag n na n vʋʋse, tɩ maam ne-a ra sõsd d sẽn maan bũmb nins daarã pʋgẽ wã yelle. A wa n yikame, tɩ waaf yi zu-kʋkã tẽngre, tɩ lebg zoe-n-bas-taaba, hal tɩ m wa tõog n kʋ-a!
Tõnd zãmsa portigɛ wã yʋʋmde, tɩ b yãk maam tɩ m lebg tigims sull yel-gɛta. Tõnd da mi n wa tɩ bee tẽn-bil pʋgẽ, tɩ kʋʋrã kae ye. D ra gãee pĩy zutu. D sã n da na n tog sor me, d kẽeda sarɛt wed-moaag sẽn tɛte. Daar a ye, tõnd tɩ moona koɛɛgã tẽng sẽn be tãens sʋka. Ra yaa zĩig b sẽn pa wae n moondẽ. D kẽe tẽr n kẽnge. Tõnd sẽn ta wã, d rɩka roogo. Filiyallã toola tõnd sɛb 800 tɩ d tall n moon koɛɛgã. Yɩl n wʋk sɛbã fãa postẽ wã n wa zakẽ, d yɩlma be.
Rĩungã tʋʋmd lekoll n zĩnd yʋʋmd 1962 wã Berzɩll soolmã zĩis wʋsgo. B yãka maam tɩ m da gilgd n zãmsd d tẽed-n-taasã lekoll-kãens pʋsẽ. Mam tʋma tʋʋmdã kiis a yoobe. Mam kẽnga Manawos, Belem, Fortaleeza, Resife, la Salvadoore. Mam sẽn da wa n be Manawosã, b kɩtame tɩ m ges tigis-kãseng a yembr yelle. Yɩɩ reem-do-kẽeng pʋgẽ. La sa-kãseng n ni, tɩ yɩl n paam ko-yɩlemde, la zĩig d sẽn tõe n zĩnd n dɩ me yãab lebg toogo. Woto wã, mam tɩ yãa soda-naab a ye, n togs-a d zu-loɛɛgã. A maana tõnd neere, n ges tɩ d paam ko-yũudum n tãag tigis-kãsengã saabo. A kɩtame me tɩ sodaasã ti fu-ro-bɛd a yiibu, tɩ d paam rɩɩb seglg zĩiga, la zĩig d sẽn tõe n zĩnd n dɩ.
Mam sẽn da wa n ka yambẽ wã, a Mary yõd n moonda koɛɛgã koosem zĩisẽ nebã wʋsg sẽn gomd portigɛ, tɩ yaa leebgã yell n pak-ba. A pa tol n tõog n sɩng sõsg ne ned Biiblã zug ye. Woto kɩtame t’a yeel Betɛllã tʋm-tʋmdb kẽer yaa: “Sã n pa tẽns n sa dũniyã zugu, mam naoor kõn tol n tag Portigall ye.” Pa yã n kaoose, b toola tõnd lɛtre, n yet tɩ d kẽng Portigalle. B yaool n da gɩdga koɛɛgã mooneg be. A Mary sũur sãamame, la baasgo, d sak n kẽngame.
TÕND SẼN WA N BE PORTIGALL
Tõnd taa Lisbon, Portigall soolmẽ wã yʋʋmd 1964 sa-sik kiuugã. Wakat kãng tɩ Portigall polɩɩs sekrɛtã ra namsda tõnd tẽed-n-taasã tɩ loog nugu. Woto kɩtame tɩ tõnd pa bao tɩ saam-biisã wa seg tõndo, wall d bao b zĩig ye. D rɩka roogo, n gũudẽ tɩ tẽngã taoor dãmb kõ-d sɛb sẽn wilgd tɩ d tara sor n na n zĩnd b soolmẽ wã. D sẽn wa n paam d sɛbã, d baoa zaka. Yɩɩ yʋʋmd 1965 yʋʋm-vẽkr kiuugã la tõnd tõog n paam filiyallã neba. Kiis a nu poore, d tõog n sɩnga tigissã kẽna. Yɩɩ sũ-noog tɛkẽ!
B togsa tõnd tɩ polɩɩs-rãmbã kẽeda saam-biisã zagsẽ n vaeesdẽ. B sẽn da pag Rĩungã rotã, tõnd da maanda tigissã zags pʋsẽ. Pãn-soaadbã yõga tõnd tẽed-n-taas tusa n tɩ sok-b sogsgo. B nams-b-la wʋsgo, la b modg-b n tʋlg tɩ b wilg b taoor dãmbã yʋy la b soanda. Yɩl n kogl taaba, saam-biisã wa n pa le boond taab soanda ye. Lebga yʋyã la b boonda. Tõnd me ra maanda woto.
Tõnd tʋʋm-pakr da yaa mao tɩ d tẽed-n-taasã paam siglgã sɛba, b tẽebã kengr yĩnga. A Mary ra geta Gũusg Gasgã zãmsgã sõss la sɛb a taab n gʋlsd ne masĩni, tɩ d maan fotokopi-rãmb wʋsg n pʋɩ.
TÕND KÕO KASETÃ BƲ-KAOODB TAOORE
Yʋʋmd 1966 sigr kiuugã, bʋʋd n zĩnd Lisbon t’a buud ra zɩ n zĩnd ye. B talla Feyizo tigingã neb 49 wã fãa n kẽng bʋʋdo, tɩ bala, b maana tigsg zak pʋgẽ, tɩ b pa kõ-b sor ye. Yɩl n sõng d tẽed-n-taasã tɩ b bãng n gom bʋ-kaoodbã taoore, tõnd deng n maana wa d bee bʋʋdã roogẽ, tɩ maam la bʋ-kaoodã, n na n ning-b taale, tɩ b segd n gom n yi. D da zoe n miime tɩ b na n mong-d-la bʋʋm, la yaa weer d sẽn paam n na n taas koɛɛgã neb wʋsgo. Bʋ-kaood ning sẽn sõng tõndã baasa a gomdã ne raoodo, n lebs n dɩk a Gamalyɛll sẽn zĩnd pipi kiris-nebã wakatẽ wã goamã. (Tʋʋ. 5:33-39) Kiba-kɩtbã goma bʋʋdã yell wʋsgo. Bʋ-kaoodbã kẽesa tigingã neb fãa bãens roogo, tɩ kẽer maan rasem 45, sãnda kiis a nu la pʋɩ-sʋka. Bʋ-kaood ning sẽn sõng tõndã wa n sɩnga Biiblã zãmsgo, tɩ yɩ tõnd noog wʋsgo. Hal n tãag a kũum, a pa tol n bas tigissã kẽnd ye.
Yʋʋmd 1966 yʋʋm-sar kiuugã, b yãka maam tɩ m lebg filiyallã yel-gɛta, tɩ m tʋʋmd ra yaa bʋʋd roog yɛlã gesgo. Rẽ tɛkã, tõnd maoome n na n paam sɛb tẽngã pãn-soaadb nugẽ sẽn kõt a Zeova Kaset rãmbã sor tɩ b tʋm b tʋʋmdã tɩ gɩdgr kaẽ ye. (Fili. 1:7) Yʋʋmd 1974 yʋʋm-sar kiuugã rasem 18 wã, d tõog n paama sɛbã. Saam-biig a Nathan Knorr ne a Frederick Franz sẽn da tʋmd siglgã biru-kãsengẽ wã wa n kaaga tõnd tɩ d maan tigsg Oporto ne Lisbon. Kɛlgdbã sõor zãng yɩɩ neb 46870.
A Zeova paka sor tɩ koe-moonegã tõog n ta koom sʋk tẽns a taabẽ b sẽn gomd portigɛ wã. Wala makre, Azorɛse, Madeera, Kap Vɛɛre, la Sawo Tome. Rẽ kɩtame tɩ filiyallã ra rat yalgre. Yʋʋmd 1988 soabã, d tõog n yalga zĩigã, tɩ raab-kãng pidi. Yʋʋm-kãng tʋʋl-nif rasem 23 sẽn yɩ ro-paalã kʋɩlens pags daarã, saam-biig a Milton Henschel wa n wɛgsa sõsga. Kɛlgdbã sõor zãng yɩɩ neb 45522. Saam-biis la saam-bi-pogs 20 sẽn da yɩ misioneer-dãmb Portigall me n wa n naag n kɩdme.
NEB A TAAB MAK-SÕNG N NAF TÕNDO
Tõnd tẽed-n-taas toor-toor mak-sõng n naf maam ne a Mary. Wala makre, mam paam n yãaga saam-biig a Theodore Jaracz n tɩ kaag filiyalle, tɩ m dɩk yam wʋsgo. Zu-loe-kãseng n da be filiyallẽ wã, tɩ taoor lʋɩtbã maan b sẽn tõe fãa n na n welg-a n konge. Saam-biig a Jaracz kenga b raood n yeel-b yaa: “Masã, wakat taame tɩ y tog n bas tɩ Wẽnnaam welg yellã ne a vʋʋsem sõngã maasem.” M tẽra bũmb saam-biig a Franz me sẽn da yeel yʋʋm wʋsg sẽn looge, maam ne a Mary sẽn wa n kẽng Burkilin. Ne zaabre, tõnd ne d tẽed-n-taas n sõs ne-a, n wa kos-a t’a kõ-d saglga, a sẽn kaoos a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ wã yĩnga. A yeela tõnd yaa: “Saglg mam sẽn tar n na n kõ-yã, yaa tɩ noog wall toog wakate, bɩ y kell n pa ne a Zeova siglgã babg ning sẽn be tẽng zugã. Yaa siglg kãng bal n moond Wẽnnaam Rĩungã koe-noog a Zeezi sẽn yeel a karen-biisã tɩ b moonã.”
Maam ne m pagã tũu a saglgã tɩ naf-do. D ket n tẽra bũmb wʋsg me sẽn yɩ-d noogo, d sẽn wa n gilgd n kaagd filiyall-dãmbã. D ra paamd n wilgda d tẽed-n-taasã fãa, kom-bɩɩsã la kãsembã, tɩ d nanda modgr ning b sẽn maand a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ wã, la d kengd b raoodo, n yet-b wakat fãa tɩ b kell n wɩng ne b tʋʋmdã.
Daar pa zaeed ye. Tõnd ned kam fãa yʋʋm taa 80 la zak masã. A Mary maooda ne bãas toor-toore. (2 Kor. 12:9) Zu-loees nins d sẽn paam tʋʋmdã pʋgẽ wã paasa d tẽebã pãnga, la kɩt tɩ d rat ne d sũur fãa n kell n sak a Zeova. D sã n mi n tẽeg d vɩɩmã sẽn yɩ to-to wã, d neeme ta Zeova barkã sẽn ka to wã sɩd nafa tõnd yɛl wʋsg pʋgẽ.a
a D sẽn wa n segend n na n yiis sõs-kãngã wã, saam-biig a Douglas Guest maana kaalem yʋʋmd 2015 zĩ-likr kiuug rasem 25 wã. A tũu a Zeova a yõor tɛka.