Mam paama sũ-noog wʋsg a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ

Yʋʋmd ning sẽn pʋglã, b togsa Betɛllã neb tɩ b rata neb sẽn na n tɩ tʋmd Afirikdisiid Betɛllẽ wã. Bala b ra rat n lugla sɛb yiisg masĩn-paall beenẽ. M gʋlsa m yʋʋrã n na n kẽnge. M sũur yɩɩ noog wʋsg b sẽn yãk maamã. Kanada Betɛllã neb a tãab me la b yãk n paase. Yaa a Dennis Leech ne a Bill McLellan la a Ken Nordin. B yeela tõnd tɩ d na n tɩ zĩnda be n kaoose.

Mam boola m ma ne telefõn n yeel yaa: “M ma, m tara kibar n na n togs-fo. Mam digda Afirikdisiidi!” M ma ra pa nong goama, la a ra tara tẽeb sẽn tar pãng la zood sõma ne a Zeova. A pa gom wʋsg ye. La m bãngame t’a ra ratame tɩ m kẽnge. Baa ne yẽ ne m baaba sũy sẽn da pa noom m sẽn na n tog sor n zãag ne-bã, b pa bao n na n gɩdg-m ye.

MAM KẼNGA AFIRIKDISIIDI

Tõnd d naasã reng n kẽnga Burkilin Betɛllẽ wã, tɩ b zãms tõnd d sẽn tõe n tʋm ne sɛbã yiisg masĩn to-to. Zãmsgã d sẽn paamã kaoosa kiis a tãabo. Rẽ poore, d kẽe batayo n na n kẽng Keptãon, sẽn yaa Afirikdisiid tẽng a ye wã. M da tara yʋʋm 20. Tõnd kẽe tẽrẽ n na n yi Keptãon n kẽng Zoanesburg. Yɩɩ ne yʋngo, tɩ zĩigã ra zãr wʋsgo. Tõnd sẽn wa n na n yals pipi n vʋʋs yɩɩ Karoo sẽn yaa tẽn-bilã. Ra yaa tõd-beoogo. Zĩigã ra yaa koɛɛnga, wubsgu, la tʋʋlgo. Tõnd d naasã lɩka tẽrã fenetrẽ n ges zĩigã, n da sokd d meng yaa bõe zĩig la woto. D da maanda yɩɩr ne tʋʋmdã sẽn na n tɩ yɩ to-to. Yʋʋm a wãn poore, d le wa n leba Karoo n na n tɩ ges tẽngã. D sũur yɩɩ noog wʋsg ne a tẽn-bõonesã, la zĩigã sẽn da yaa bãan zĩig n sakd vɩɩmdgã.

Yʋʋm a wãn pʋgẽ, mam tʋma ne sɛbã yiisg masĩn-bed-kẽenga, t’a tall n tʋmã me ra yaa toogo. Mam da tara masĩnã n maand ruls buudu, n sõngdẽ tɩ b yiisd Gũusg Gasgã la Réveillez-vous ! wã. Afirikdisiid filiyallã ra lebgda sɛbã la b yiisd-b tẽns nins filiyallã sẽn get b yellã buud-goam pʋsẽ. Sẽn paase, filiyall-dãmb a taab ra lebgda b sɛbã, n toond Afirikdisiid tɩ d yiisdẽ. D da nee sɛbã yiisg masĩn ning sẽn kɩt tɩ d yik n wa Afirikdisiidã yõodo, tɩ d sũur da noom wʋsgo.

Mam wa n tʋmda biru ning sẽn get sɛbã yiisgu, b toolg la b lebgrã yell pʋgẽ. M da tʋmda wʋsgo, tɩ m sũur noomẽ, tɩ m vɩɩmã me tar barka.

MAM WA N KẼE KÃADEM, TƖ B TƲM-D ZĨIG A TO

Yʋʋmd 1968 wã, mam kẽe kãadem ne saam-bi-poak yʋʋr sẽn boond t’a Laura Bowen. A zakã ra pẽe Betɛllã. A ra yaa so-pakda, n da wat Betɛllẽ wã me n sõngd ne sɛbã gʋlsgo. Wakat kãnga, sẽn da kẽ-b kãadem paalmã ra pa tõe n kell n zĩnd Betɛllẽ wã ye. Rẽ wã, b kɩtame tɩ d lebg zall so-pakdba. Mam da maanda yɩɩr bilfu. M zĩnda Betɛllẽ wã yʋʋm 10, n da paamd rɩɩb la m tar gãag zĩig tɩ yell kae ye. La masã d sẽn yaa zall so-pakdbã, m da sokda m meng d sẽn na n maan to-to tɩ ligd bilfã b sẽn na n kõt-dã sek-do. D ned kam fãa ra reegda rand sẽn yaa Afirikdisiid ligdã wakɩr 25 kiuug fãa (ra zemsa seefa wã ligdã tus a naase). La yaa d sã n da tõog n moon tɩ zems lɛɛr-dãmbã, lebg-n-tɩ-ges rãmbã la sɛb nins sõor d sẽn da segd n kõ nebã kiuug fãa wã. Yaa ligd-kãng pʋgẽ la d da segd n yãk n yao d doogã, n da rɩɩbo, n sui esãense, n da tɩto, la d maan depãens-rãmb a taaba.

B tʋma tõnd tɩ d na n tɩ sõng sul-bil sẽn da pẽ Durban tẽngã, mogr ning b sẽn boond tɩ Oseyã ẽndiyẽ wã noore. Tẽngã ra pida ne Ẽnd neba. B wʋsgã yaab-rãmb yɩɩ neb b sẽn da kɩt tɩ b tʋmd Afirikdisiid kãn-kãn-sɩɩdã pʋtẽ, yʋʋmd 1875 wã sẽnese. La tõnd sẽn wa n ta be wã tɩ Ẽnd buudã nebã sẽn da be tẽn-kãnga ra tʋmda tʋʋm a taaba, n ket n tũud b buudã rog-n-migsã, la b ket n segend b tẽngã rɩ-noodã. B ra gomda Ãngilindi. Rẽ kɩtame tɩ d ra tõe n sõs ne-b nana-nana.

Zall so-pakdbã ra segd n moona lɛɛr 150 kiuug fãa. Dẽnd maam ne a Laura yãka yam n na n moon lɛɛr a yoob pipi daarã. Zĩigã ra yaa tʋʋlgo, tɩ d yĩngã midgdẽ. D ra pa tar ned d sẽn na n lebg n tɩ kaage, wall Biibl karen-biis ye. D moona lɛɛr a yoobã zak-zaka. Tõnd sẽn sɩng moonegã bilf poore, m gesa montrã n mik tɩ d sẽn moonã nan yaa minit 40 bala. M da sokda m meng d sã n na n tõog n kell yɩɩ so-pakdba.

Pa yã n kaoos la d sigl d tʋʋmdã sõma ye. Daar fãa, d ra maanda sãndwɩɩse, la d maan sup bɩ kafe n ning tɛrmoos pʋgẽ n zã. D sã n wa rat n vʋʋse, d baooda tɩɩg maasmẽ n tɩ yals be ne d mobil-bilã. Wakat ninga, Ẽnd nebã kom-bõones mi n wa gũbga tõnd n yas n get tõnd kaoo, d yĩngã kõbg sẽn pa wõnd-bã yĩnga. Rasem a wãn poore, d yãame tɩ d sã n moon lɛɛr a yiib bɩ a tãab poore, ka ne ka bal tɩ wĩndgã kẽeme.

D sũur da nooma wʋsgo, d sẽn da paam n taasd koɛɛgã nin-kãensã sẽn da mi sãand reegr sõma wã. D yãame tɩ Ẽnd nebã mii neb waoogre, la b nong Wẽnnaam. B sʋkã neb wʋsg sak n kelga koɛɛgã. B sũur da nooma b sẽn bãngd bũmb wʋsg a Zeova, a Zeezi la Biiblã zugã. Sẽn paase, b sẽn bãng tɩ dũni-paalg n wat tɩ laafɩ na n zĩnd a pʋgẽ wã, la tɩ sẽn ki-bã na n wa vʋʋgame wã ra noom-b-la wʋsgo. Yʋʋmd poore, d paama sẽn ta Biibl karen-biis 20. Daar fãa, midi wã sã n da ta, d naagda zak a ye rãmb tõnd sẽn zãmsd Biiblã n dɩ. Woto ra kõt-d-la sũ-noog wʋsgo.

Pa yã n kaoos la b kõ-d tʋʋmd a to. B kɩtame tɩ m lebg tigims sull yel-gɛta, n kaagd tigimsã Oseyã ẽndiyẽ mogrã noore. Semen fãa, koe-moondb n da reegd tõnd b zakẽ, tɩ d gilgd n moond koɛɛgã ne tigingã neba, la d kengd b raoodo. D wa n lebga wa b zakã neba, hal n tõe n deem ne b kambã la b rũmsã. D tʋma tʋʋm-kãng n kaoos yʋʋm a yiibu. La daar a ye, filiyallã boola tõnd ne telefõnne. B yeela tõnd yaa: “D ratame tɩ y lebg n wa tʋmd Betɛllẽ wã.” Mam leokame yaa: “Yãmb miime, ad tõnd sẽn be ka wã d sũurã nooma wʋsg ne d tʋʋmdã.” La sãmbg kae tɩ d ra tʋllame n kẽng zĩig ning fãa b sẽn na n tʋm tõndo.

D LEBG N WAA BETƐLLẼ WÃ

Betɛllẽ wã, mam da tʋmda biru ning sẽn get koe-moonegã yellã pʋgẽ. M da tʋmda ne saam-biis sẽn tar minim wʋsgo, la tẽeb sẽn tar pãnga. Wakat kãnga, tigims sull yel-gɛt sã n da tɩ kaag tiginga, a toonda filiyallã lɛtr n gom tigingã yelle, tɩ filiyallã biru ning sẽn get koe-moonegã yellã ges rẽ n gʋls lɛtr n tool tigin-kãnga. Filiyallã sẽn da toond tigimsã lɛta-rãmbã yaa sẽn na n keng b raoodo, la b wilg-b b sẽn segd n maan bũmb ningã. Woto kɩtame tɩ sekertɛɛr-dãmbã ra tar tʋʋm wʋsgo. Bala tigims sull yel-gɛtbã lɛta-rãmbã ra gʋlsa ne Soza, Zulu, la buud-goam a taaba, tɩ b ra segd n lebg rẽ ne ãngilindi, la b lebg filiyallã sẽn gʋlsd lɛtã ninsã Afirik buud-goamã pʋsẽ. M sũur da nooma wʋsg ne saam-bi-kãensã sẽn da tʋmd wʋsgã. B sõng-m lame me tɩ m bãng zu-loees nins Afirik saam-biisã sẽn da maood ne wã.

Wakat kãnga, bu-welsgã sẽn da be nin-sablsã ne nasaar-dãmbã sʋk Afirikdisiidã ra tara pãnga. Nasaar-dãmbã ra tara b zĩig toor tɩ nin-sablsã me ra tar b zĩig toore, tɩ ned pa kẽed a to ye. D saam-biis nins sẽn da yaa nin-sablsã ra gomda b mengã buud-goama, n moond buud-gom-kãng pʋgẽ, la b kẽnd tigims sẽn gomd buud-gom-kãnga.

M da pa mi saam-biis wʋsg sẽn yaa nin-sabls ye. Bala b sẽn da tʋm maam tigims ninsã fãa pʋgẽ wã, b ra gomda Ãngilindi. La m paamame n bãng bũmb kẽer saam-biis nins sẽn yaa nin-sablsã zugu, b rog-n-migsã, la b minundã. M bãnga zu-loees nins d tẽed-n-taasã sẽn da maood ne wã, b buudã rog-n-migsã la b tũudmã yĩngã. B ra tara raood wʋsgo, n lakd b mens ne b buudã rog-n-migs nins sẽn pa zems ne Biiblã sẽn yetã, la b yalsd kãn-kãe, baa ne b zakã neb la b tẽngã neb sẽn da namsd-b b sẽn pa sakd n kẽesd b toog yel-maandɩ-kãensã sẽn naag ne zĩn-dãmb yɛlã pʋgẽ wã. Sẽn da be-b tẽn-kɩremsã ra yaa naong rãmba. Wʋsg pa karem n zãage, wall b pʋd n pa karem meng ye. La baa ne rẽ, b ra nanda Biiblã.

D sẽn pa kẽesd d toog politikã yɛlẽ wã wɛɛngẽ, la sẽn na n yɩl n paam n tũ d tũudmã tɩ gɩdgr kae wã, d kẽnga bʋ-kaoodb taoore. Mam paamame n kẽes m toog yel-kãensã kẽer welgr pʋgẽ. D sẽn da ne kom-bɩɩs sẽn yaa a Zeova Kaset rãmb sẽn tall raood n kell n yals kãn-kãe, n pa sak n naag b karen-bi-taasã n pʋʋs la b yɩɩl tũudum yɩɩla, hal tɩ b rig kẽer n yiis lekollã sɩd kenga d raood wʋsgo.

Saam-biis nins sẽn da be tẽng ning b sẽn da boond tɩ Sʋwazilãnd sẽn yaa Afirik tẽn-bil a ye wã me ra maooda ne zu-loeese. Wala makre, tẽngã rĩm a Sobuza a yiib-n-soabã sẽn wa n ki wã, b yeelame tɩ tẽngã nebã fãa segd n kẽesa b toog kʋʋr sẽn naag ne rog-n-mik yɛl pʋsẽ. Rapã fãa ra segd n põnga b zutã koeelle, tɩ pagbã me ra segd n wõrs b zoobdã n booge. B namsa saam-biis la saam-bi-pogs wʋsgo, b sẽn pa sak n kẽes b toog yel-maandɩ-kãensã sẽn naag ne zĩn-dãmb yɛlã pʋgẽ wã. B sẽn kell n maan sɩd ne a Zeova wã kenga d raood wʋsgo. D bãnga bũmb wʋsg Afirik saam-biisã nengẽ, hal tɩ paas d tẽebã pãnga. Wala makre, b wẽn-sakrã, b sũ-marã la b sẽn maand sɩd ne a Zeova wã.

M LEB N TƖ TƲMA SƐBÃ YIISG ZĨIGẼ

Yʋʋmd 1981 wã, b wa n dat n talla ordinatɛɛr-dãmb n tʋm n sõng ne sɛbã yiisgu, tɩ b kɩt tɩ m tɩ sõng sull ning sẽn da get tʋʋm-kãng yellã. Tʋʋmdã sɩd talla yamleoog wʋsgo. B sẽn da yiisd sɛbã to-to wã ra sɩnga toeeng wʋsgo. Ãnterepiriiz sẽn da koosd sɛb yiisg masĩn-dãmb taoor soab a ye n kõ filiyallã masĩni, n yeel tɩ d tʋm ne-a n gese sã n noom-d lame. Kɩtame tɩ d tõog n ledg masĩn-kʋd a wɛ ne masĩn-paal a nu. D leb n lugla masĩn-paall a to me. Masã, d ra yiisda sɛb wʋsg n yɩɩd pĩndã.

Ne ordinatɛɛr-dãmbã maasem, d tõog n maana tʋʋm-teoog sẽn na n sõng tõnd sɛbã gʋlsg wɛɛngẽ, tɩ b boond rẽ tɩ MEPS. Tõnd d naasã sẽn yi Kanada Betɛllẽ wã n wa Afirikdisiidã tɛk n tãag masã, tɛknolozi wã paama pãng wʋsgo. (Eza. 60:17) Wakat kãnga, d fãa ra kẽe kãadem ne saam-bi-pogs tẽeb sẽn tar pãnga, la sẽn da yaa so-pakdba. Maam ne a Bill ra ket n tʋmda Betɛllẽ wã. A Ken ne a Dennis ra paama kamba, n da be Betɛllã sɛɛga.

Filiyallã tʋʋmã ra tara paasgo. D da lebgda sɛbã sẽn tik Biiblã zugã ne buud-goam wʋsgo, n da yiisd-ba, la d sagd kẽer batayo-rãmb pʋsẽ tɩ kẽnd filiyall-dãmb a taabẽ. Woto kɩtame tɩ ra lebg tɩlɛ tɩ d me Betɛll a to n paase. Saam-biisã tɩ mee roog zĩig sẽn yaa neer n be Zoanesburg tẽngã babg a ye. Yaa yʋʋmd 1987 wã la b pak roogã. M sũur nooma wʋsgo, m sẽn zĩnd Afirikdisiid n sõng tɩ tʋʋmdã kẽng taoore, la m paam me n naag filiyallã taoor lʋɩtb sull neb n tʋm yʋʋm wʋsgã.

B TƲM-D-LA ZĨIG A TO YƐSA

Yʋʋmd 2001 wã, b bool-m lame tɩ m wa naag Etazĩni filiyallã taoor lʋɩtb sull neb n tʋme. La linga maam wʋsgo. Yaa sɩd tɩ d sẽn da na n loog n bas d zo-rãmbã la d tʋʋmdã Afirikdisiidã ra sãamda d sũuri. Baasgo, d sũy ra noomame, d sẽn na n tɩ naag Etazĩni Betɛllã neb n tʋmdẽ wã.

La d da maanda yɩɩre, d sẽn na n loog n bas a Laura ma yʋʋm sẽn da vẽsgã. D da pa tõe n pa Niuyork n maan bũmb wʋsg n sõng-a ye. La a Laura yap a tãabã sẽn yaa kom-pugli wã sakame n na n ges tɩ b ma wã paam bũmb nins fãa sẽn yaa tɩlɛ ne-a wã. B yeela tõnd yaa: “Tõnd pa tõe n kẽes d sẽkã fãa a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ ye. La d sã n ges d ma wã yelle, na n sõnga yãmb tɩ y kell n pa y tʋʋmdã pʋgẽ.” D pʋʋsd-b-la bark wʋsgo, b sẽn sak n na n maan woto wã.

Mam kẽemã ne a pagã sẽn da be Torõnto, Kanada wã me talla yam-kãng buudu, n ges d ma wã sẽn da lebg pʋg-kõorã yelle. M ma zĩnda ne-b n kaoos yʋʋm 20. Tõnd sẽn ta Niuyorkã, pa yã n kaoos la a maan kaalem ye. M sũur nooma wʋsgo, b sẽn tõog n ges a yell hal n tãag a kũumã. F sã n tar zak neb sẽn yãk yam n na n ges f roagdb sẽn kʋʋnd yelle, baa sẽn mi n pa nana wã, yaa bark tɛkẽ.

D sẽn ta Etazĩni wã, mam tʋma sɛbã yiisg zĩigẽ yʋʋm a wãn n paase. Sɛbã yiisgã lebga nana, tɛknolozi wã sẽn paamd pãngã yĩnga. Sẽn pa kaoose, b kɩtame tɩ m tɩ tʋmd ne filiyallã biru ning sẽn get teedã raab yellã. Yʋʋm 20 wã sẽn loogã, m paamame n naag filiyall-kẽen-kãngã neba, hal tɩ m sũur noomẽ. Betɛllã tʋm-tʋmdb sõor taa 5 000, tɩ sẽn wat-b n tʋmdẽ la b kuiisẽ wã me sõor ta 2 000.

Sẽn zems yʋʋm 60 woto, m da zɩ n tags tɩ m na n wa bee zĩig ning m sẽn be rũndã wã ye. A Laura teela maam ne a sũur fãa yʋʋm-kãensã fãa pʋgẽ. M vɩɩmã talla bark wʋsgo. D sũur nooma wʋsgo, d sẽn paam tɩ b kõ-d tʋʋm buud toor-toorã, la d paam n tʋm ne neb buud toor-toorã. Wala makre, d sẽn paam n tɩ kaag filiyall-dãmb wʋsg dũniyã zĩis toor-toorã. Masã, m tara yʋʋm 80 la zaka. Woto kɩtame tɩ b boog m tʋʋmã, bala kom-bɩɩs wʋsg n tar minim n tõe n tʋm tʋʋm-kãensã.

Yɩɩn-gʋlsdã ra yeelame: “Buud ning Wẽnnaam sẽn yaa a Zeova wã tara sũ-noogo.” (Yɩɩn. 33:12, MN) Gomdã yaa gõaag zugu. Mam sũur nooma wʋsgo, m sẽn paam n naag a Zeova nin-buiidã sẽn tar sũ-noog n tũud-a wã.