ZÃMSGÃ YĨNGA 25
YƖƖLL 96 Wẽnnaam Gomdã tara yõod wʋsgo
Yam ning d sẽn tõe n dɩk a Zakoob bãngr-goamã pʋgẽ: Babg a 2
“A ninga b ned kam fãa bark wa sẽn zems a soaba.”—SƖNG. 49:28.
D SẼN NA N BÃNGE
D na n yãa bãngr-goam a Zakoob sẽn togs a kom-dibli a nii wɛɛngẽ la yam ning d sẽn tõe n dɩk rẽ pʋgẽ.
1. Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?
A ZAKOOB kom-dibli wã tigma taab b ba wã sẽn kʋʋlã nengẽ, n maag b yĩng n kelgd-a t’a ningd-b ned kam fãa barka. Sõsg ning sẽn loogã pʋgẽ d yãame t’a Zakoob togsa a Rubɛnne, a Sɩmeyõ, a Levi la a Zida goam sẽn ling-b wʋsgo. Rẽnd tõe tɩ b ra sokda b mens a sẽn na n yeel a kom-dibli a nii wã sẽn ketã bũmb ninga. D na n goma a sẽn yeel a Zabulõ, a Isakaare, a Danne, a Gaade, a Asɛɛre, a Naftali, a Zozɛf la a Bẽnzame bũmb ningã yelle, n bao n bãng yam ning d sẽn tõe n dɩk rẽ pʋgẽ.a
A ZABULÕ
2. Bõe la a Zakoob yeel a Zabulõ, la wãn to la rẽ pids-yã? (Sɩngre 49:13) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
2 Karm-y Sɩngr 49:13. A Zakoob wilgame t’a Zabulõ yagensã na n zĩnda kãabg tẽngã nug-rɩtg sẽnese. Yʋʋm kobs-yi la zak poore, a Zabulõ yagensã paama b pʋɩɩr kãabg tẽngã pʋgẽ. Soolem ning b sẽn kõ-bã ra bee Galile mogrã ne Mediterane mogrã sʋka. A Moyiiz togsa bãngr-gomd n yeel yaa: “Zabulõ, kɩdem sũ-noog f yiib wakate.” (Tõo. 33:18) Tõe tɩ yaa Zabulõ buudã nebã sẽn da tõe n leeb b sẽn be moag a yiibã sʋk yell la b sẽn da gomdã. Sẽn yaa a soab fãa a Zabulõ yagensã ra tara bʋʋm n na n maan sũ-noogo.
3. Bõe n tõe n sõngd tɩ d maan sũ-noog ne d sẽn tarã?
3 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. Baa d sẽn be zĩig ninga, wall d yɛlã sẽn yaa to-to d tõe n maana sũ-noogo. Sẽn na yɩl n kell n tall sũ-noogo, d segd n kɩtame tɩ d sẽn tarã sek-do. (Yɩɩn. 16:6; 24:5) Wae n yaa nana tɩ d zʋʋg bõn-sõma nins d sẽn tarã n get bũmb nins d sẽn pa tarã. Woto wã, tagsd-y bõn-sõma nins y sẽn tarã yelle.—Gal. 6:4.
A ISAKAAR
4. Bõe la a Zakoob yeela a Isakaare, la wãn to la rẽ pids-yã? (Sɩngre 49:14, 15) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
4 Karm-y Sɩngr 49:14, 15. A Zakoob pẽga a Isakaar a sẽn nong tʋʋmã yĩng n yeel t’a yaa wa bõang sẽn tar kõab sẽn tar pãnga. Bõang tõe n zɩɩ zɩɩb sẽn yaa zɩsg wʋsgo. A Zakoob yeelame me t’a Isakaar soolmã na n zĩnda yamleoogo. A goamã pidsame, bala b wa n kõo a Isakaar yagensã zĩig sẽn sakd kood Zʋrdẽ Kʋɩlgã noore. (Zoz. 19:22) Yaa vẽeneg tɩ b wɩsga b mens n ko soolmã la b tʋm neb a taabã yĩng me. (1 Rĩm. 4:7, 17) Wala makre, bʋ-kaood a Barak ne no-rɛɛs-poak a Debora sẽn wa n bool nebã tɩ b wa sõng n zab ne a Sisera wã, Isakaar buudã neb naaga neb nins sẽn sak n tɩ sõng n zabã.—Bʋ. 5:15.
5. Bõe yĩng tɩ d segd n yɩ neb sẽn nong tʋʋma?
5 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. A Zeova nanda d sẽn tʋmd wʋsg a tʋʋmdã pʋgẽ wã wa a sẽn da nand Isakaar buudã nebã sẽn da tʋmd wʋsgã. (Koɛ. 2:24) Wala makre, tags-y saam-biis nins sẽn tʋmd wʋsg n get tigingã yellã yelle. (1 Tɩm. 3:1) Yaa sɩd tɩ saam-bi-kãens pa kẽngd zaabr ye. La b segd n modga wʋsg sẽn na yɩl n kogl tigingã neb ne bũmb nins sẽn tõe n sãam b tẽebã. (1 Kor. 5:1, 5; Ziid 17-23) B modgda wʋsg n segend sõss n kengd tigingã neb raoodo.—1 Tɩm. 5:17.
A DAN
6. Tʋʋm-bʋg la b ra kõ Dan buudã nebã? (Sɩngre 49:17, 18) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
6 Karm-y Sɩngr 49:17, 18. A Zakoob maka a Dan ne waaf sẽn tõe n tõog bɛɛb bedrem sẽn yɩɩd-a hal zĩig sẽn zãrã. Wala makre, a tõe n tõoga zabr wed-moaag ne a rʋʋda. Dan buudã neb ra tara raood n zabd ne Israyɛll buudã bɛɛba. Israyɛll nebã sẽn wa n yi Ezɩpt n digd kãabg tẽngẽ wã, Dan buudã nebã n da be poorẽ wã “n kogend-ba.” (Sõd. 10:25) Tʋʋm-kãng ra yaa tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsg baa Israyɛll neb a taabã sẽn da pa ne Dan buudã nebã sẽn maand bũmb ningã.
7. Tʋʋm nins d sẽn tʋmd a Zeova tũudmã pʋgẽ wã wɛɛngẽ, bõe la d pa segd n yĩmi?
7 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. Yãmb zoe n tʋma tʋʋmd tɩ yaa wa neb a taabã pa ne bɩ? Tõe tɩ y sõnga ne Rĩungã roog yɩlgr wall a yell gesgo, pa rẽ bɩ y sõng n tʋma tigis-kãseng zĩigẽ wall y tʋma tʋʋmd a to. Sã n yaa woto, y segda ne pẽgre. Tẽeg-y t’a Zeova nee bũmb nins fãa y sẽn maand a tũudmã pʋgẽ wã, la t’a nanda rẽ. A sã n neẽ tɩ y tʋmda a tʋʋmã y sẽn nong-a wã yĩnga, la pa y sẽn dat tɩ neb a taabã yã n pẽg yĩnga, noom-a-la wʋsgo.—Mat. 6:1-4.
A GAAD
8. Bõe n da kɩt tɩ bɛɛbã tõe n zab ne Gaad buudã nana-nana? (Sɩngre 49:19) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
8 Karm-y Sɩngr 49:19. A Zakoob pĩnd n togsame tɩ fãadb sull n na n zab ne a Gaade. Yʋʋm kobs-yi la zak poore, Gaad buudã nebã wa n tɩ zĩnda Zʋrdẽ kʋɩlgã yaanga, zĩig sẽn da pẽ ne Israyɛll bɛɛbã. Rẽ kɩtame tɩ bɛɛbã ra tõe n zab ne-b nana-nana. Baasgo, Gaad buudã nebã kosame n na n zĩnd be, bala b ra tõe n paama yamd wʋsg be b rũmsã yĩnga. (Sõd. 32:1, 5) Yaa vẽeneg tɩ Gaad buudã nebã ra tara raoodo. La sẽn yɩɩd fãa, b ra kɩsa sɩd t’a Zeova na n sõng-b lame tɩ b tõog n zab ne fãadb sull ning fãa sẽn na n wa, n kogl soolem ning Wẽnnaam sẽn kõ-bã. B sakame meng tɩ b tãb-biisã loog n tɩ maan yʋʋm n sõng buud a taabã tɩ b zab n deeg kãabg tẽngã babg ning sẽn da ketã sẽn be Zʋrdẽ kʋɩlgã nin-taoorã. (Sõd. 32:16-19) B ra kɩsa sɩd tɩ b rapã sã n wa looge, a Zeova na n yõd n kogla b pagbã ne b kambã. A Zeova ning-b-la bark b sẽn tall raood la b sak n mong b mens woto wã.—Zoz. 22:1-4.
9. D sã n teeg a Zeova, tõe n kɩtame tɩ d yãk yam n maan bõe?
9 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. Sẽn na yɩl n tõog n tũ a Zeova baa ne zu-loeesã, d segd n teeg-a lame. (Yɩɩn. 37:3) Rũndã-rũndã, neb wʋsg maanda bũmb toor-toor n wilgdẽ tɩ b teeg a Zeova. Wala makre, b mongda b mens bũmb toor-toor n sõngd n met siglgã roto, n kẽnd n sõngd zĩig koe-moondbã sẽn pa waooge, la b tʋmd tʋʋm a taaba. B maanda woto bala b kɩsa sɩd t’a Zeova na n gesa b yelle.—Yɩɩn. 23:1.
A ASƐƐR
10. Bõe la Asɛɛr buudã nebã pa maane? (Sɩngre 49:20) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
10 Karm-y Sɩngr 49:20. A Zakoob pĩnd n togsame tɩ Asɛɛr buudã neb na n yɩɩ arzɛk rãmba. Sɩd yɩɩ woto. Soolem ning b sẽn kõ Asɛɛr buudã nebã naaga Israyɛll soolem nins sẽn sakd kood wʋsgã sʋka. (Tõo. 33:24) B soolmã ra bee Mediterane mogrã noore, tɩ Sɩdõ koom-kogend yalsg zĩigã ra be be. Yaa zĩig b sẽn da leebd n paamd arzɛgs wʋsgo. La Asɛɛr buudã nebã pa rig Kanaã nebã n yiis soolmẽ wã ye. (Bʋ. 1:31, 32) Asɛɛr buudã nebã wa n pa le tũud a Zeova ne yẽesem ye. Tõe tɩ yaa b arzɛkã la Kanaã nebã manesem-wẽngã yĩnga. Bʋ-kaood a Barak sẽn wa n baood neb sẽn na n tɩ zab ne Kanaã nebã, Asɛɛr buudã neb pa sak n kẽng ye. Rẽ kɩtame tɩ b pa yã yel-soalem nins a Zeova sẽn maan n sõng Israyɛll nebã tɩ b tõog zabrã “Megido koomã noorã” ye. (Bʋ. 5:19-21) B sẽn wa n wʋm a Barak ne a Debora sẽn yɩɩnd tõogr yɩɩll Wẽnnaam sẽn vẽneg-b tɩ b gʋlsã, yãnd segd n yõk-b lame. Sẽn yɩɩd fãa b sẽn wa n yeel yaa: “Asɛɛr zĩnda mogrã noor n pa maan bũmb ye.”—Bʋ. 5:17.
11. Bõe yĩng tɩ d segd n tall tags sẽn zems ligdã la teedã wɛɛngẽ?
11 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. D segd n tʋma a Zeova tʋʋmdã ne d sũur fãa. Sẽn na yɩl n tõog n maan dẽ, d segd n gũusame n da yɩ wa dũniyã nebã sẽn tagsd tɩ ligdã la teedã n tar yõod n yɩɩdã ye. (Yel. 18:11) D segd n modg n talla tagsg sẽn zems ligdã wɛɛngẽ. (Koɛ. 7:12; Ebre. 13:5) D pa na n bas tɩ bũmb nins sẽn pa tɩlɛ wã baoob kɩt tɩ d maag a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ ye. D maanda d sẽn tõe a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ, n kɩs sɩd tɩ d na n paama naar la bãan vɩɩm dũni-paalgã pʋgẽ.—Yɩɩn. 4:8.
A NAFTALI
12. Wãn to la a Zakoob sẽn yeel bũmb ning a Naftali wɛɛngẽ wã pids-yã? (Sɩngre 49:21) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
12 Karm-y Sɩngr 49:21. A Zakoob yeelame t’a Naftali na n goma “gom-noodo.” Tõe tɩ yaa a Zeezi sẽn da gomd to-to a koɛɛgã mooneg sasa wã yell la a ra gomda. A Zeezi sẽn da mi neb zãmsg sõma wã ra nong n bee Kapɛrnawum sẽn yaa Naftali soolmã tẽngã. Yaa rẽ yĩng la b sẽn da boond Kapɛrnawum t’a Zeezi “meng tẽngã.” (Mat. 4:13; 9:1; Zã 7:46) A Ezayi togsa bãngr-gomd a Zeezi wɛɛngẽ n yeel tɩ neb nins sẽn be Zabulõ la Naftali soolmẽ wã na n yãa “vẽenem-kãsenga.” (Eza. 9:1, 2) A Zeezi yɩɩ “vẽenem sɩd-sɩdã sẽn vẽnegd ninsaal buud fãa” wã ne a zãmsgã maasem.—Zã 1:9.
13. Bõe la d tõe n maan tɩ d no-goamã yɩɩ a Zeova noogo?
13 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. D sẽn gomd goam ninsã la d sẽn gomd to-to wã tara yõod a Zeova nifẽ. D maanda a wãn tɩ d goamã yɩɩ “gom-nood” sẽn tat a Zeova yam? D segd n togsda sɩda. (Yɩɩn. 15:1, 2) D tõe n kenga neb a taabã raood ne d no-goamã, d sẽn na n yɩt tao-tao n pẽgd-ba, la d ra gomd b kongr toor-toorã yell wall d yẽgemdẽ ye. (Efɛɛ. 4:29) D leb n tõe n paasda d koe-moonegã minim sẽn na yɩl n tõogd n sɩngd sõsg noog-noog tɩ pak sor tɩ d moon koɛɛgã.
A ZOZƐF
14. Wilg-y-yã a Zakoob sẽn yeel bũmb ning a Zozɛf wɛɛngẽ wã sẽn pids to-to. (Sɩngre 49:22, 26) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
14 Karm-y Sɩngr 49:22, 26. A Zakoob sũur tog n da yaa noog ne a Zozɛf “b sẽn welg ne a ba-biisã.” A bool-a lame tɩ “tɩ-woamdg tobengo.” A Zakoob mengã n da yaa tɩɩgã, t’a Zozɛf yaa tɩɩgã tobengo. A Zozɛf n da yaa a Zakoob pʋg-nongr a Rasɛll bi-kãsenga. A Zakoob yeelame t’a Zozɛf n na n deeg pʋɩɩr a yiibã a Leya bi-kãseng a Rubɛn sẽn kongã. (Sɩng. 48:5, 6; 1 Kib 5:1, 2) Bãngr-gomdã pidsame bala a Zozɛf kamb a Manase ne a Efrayim wa n lebga buud a yiibu, n deeg pʋɩɩr toor-toore.—Sɩng. 49:25; Zoz. 14:4.
15. B sẽn maan a Zozɛf kɛgrã, a manesem yɩɩ wãna?
15 A Zakoob yeelame me tɩ tãb-tãoodb n da tãood a Zozɛf ne tãpo, la tɩ b “ra tugda beem ne-a.” (Sɩng. 49:23) Tãb-tãoodbã ra yaa a Zozɛf ba-biisã sẽn da maand sũ-kiir ne-a, n maan-a wẽng la b yɩ sabab t’a nams wʋsgã. Baa ne rẽ, a Zozɛf pa maan sũ-kẽk ne a ba-biisã wall a ning a Zeova taal ye. A “tãpã paa a zĩigẽ, la a nusã kell n talla pãnga, la b tãood ne tʋʋlem” wa a Zakoob sẽn yeelã. (Sɩng. 49:24) A Zozɛf kell n teega a Zeova a zu-loeesã sasa. A pa kõ a ba-biisã sugr bal ye. A maan-b-la neer me. (Sɩng. 47:11, 12) A Zozɛf sakame tɩ zu-loees nins a sẽn mao ne wã yɩlg-a. (Yɩɩn. 105:17-19) Rẽ kɩtame t’a Zeova tõog n tall-a n tʋm tʋʋm-kãsemse.
16. D sã n wa maood ne zu-loeese, wãn to la d tõe n dɩk a Zozɛf togs-n-taare?
16 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. D pa segd n bas tɩ zu-loeesã kɩt tɩ d zãag d meng ne a Zeova la ne d tẽed-n-taasã a bada. D tẽeg t’a Zeova tõe n basame tɩ d paam zu-loees sẽn na yɩl n sõng-d tɩ d bɩɩs zʋg-sõma. (Ebre. 12:7, notã) Zu-loe-kãens tõe n sõng-d lame tɩ d maneg n yɩ nimbãan-zoɛtba, sug-kõatba, la d bɩɩs zʋg-sõma a taab n paase. (Ebre. 12:11) D sã n tõog toogo, a Zeova na n keo-d-la wa a sẽn keo a Zozɛfã.
A BẼNZAME
17. Wãn to la a Zakoob sẽn yeel bũmb ning a Bẽnzame wɛɛngẽ wã pids-yã? (Sɩngre 49:27) (Ges-y zĩ-gũbrã me.)
17 Karm-y Sɩngr 49:27. A Zakoob pĩnd n togsame t’a Bẽnzame yagensã na n mii zabr wa we-baaga. (Bʋ. 20:15, 16; 1 Kib 12:2) Israyɛll Rĩungã sɩngrẽ bɩ a “yibeoogã,” pipi rĩmã yɩɩ a Sayull sẽn yɩ Bẽnzame buudã nedã. A yɩɩ zabr-gãndaoog n zab ne Filisti nebã. (1 Sãm. 9:15-17, 21) Israyɛll rĩungã “zaabre,” rĩm-poak a Ɛstɛɛr ne a Mardose sẽn da yaa Bẽnzame buudã nebã kogla Israyɛll nebã Pɛrs soolmẽ wã tɩ b pa tõog n menes-b ye.—Ɛst. 2:5-7; 8:3; 10:3.
18. Wãn to la d tõe n dɩk Bẽnzame buudã nebã togs-n-taare?
18 Rẽ sẽn wilgd tõnd bũmb ninga. Yaa vẽeneg tɩ Bẽnzame buudã nebã sẽn wa n yã tɩ b nin-yend n lebg rĩm tɩ pids bãngr-gomdã, b sũur yɩɩ noogo. La a Zeova wa n deega rĩungã n kõ a Davɩɩd sẽn yaa Zida buudã neda. Baasgo, kaoosg zugẽ, Bẽnzame buudã nebã teela a Davɩɩde. (2 Sãm. 3:17-19) Yʋʋm wʋsg poore, buud a taabã sẽn wa n lebg tõatbã, Bẽnzame buudã nebã kell n paa ne Zida la rĩm ning a Zeova sẽn yãkã. (1 Rĩm. 11:31, 32; 12:19, 21) Bɩ tõnd me teel neb nins a Zeova sẽn yãk tɩ b lʋɩt a nin-buiidã taoor rũndã-rũndã wã ne d sũur fãa.—1 Tes. 5:12.
19. Wãn to la a Zakoob bãngr-goamã nafd tõndo?
19 A Zakoob bãngr-goamã tõe n nafa tõndo. D sẽn gom a Zakoob bãngr-goamã sẽn pids to-to wã yellã kɩtame tɩ d maneg n kɩs sɩd tɩ bãngr-goam a taabã sẽn be Biiblã pʋgẽ wã me na n pidsame. D sẽn yã a Zeova sẽn ning a Zakoob kambã bark to-to wã sõng-d lame tɩ d bãng d sẽn tõe n maan to-to n ta a yam n paase.
YƖƖLL 128 Tõog toog n tãag saabã
a A Zakoob sẽn wa n na n ning a Rubɛnne, a Sɩmeyõ, a Levi la a Zida barkã, a sɩnga ne kãsmã n baas ne yaoã. La a pa maan woto ne kamb a taabã ye.