SÕNGRE, ZAGSÃ RÃMB YĨNGA | KÃADMÃ
Bõe la d tõe n maan tɩ tɛknolozi wã ra wa ne zu-loees d kãadmã pʋgẽ?
Y sẽn tʋmd ne tɛknolozi wã to-to wã tõe n nafa y kãadmã wall wa ne zu-loeese. Wãn to la yãmb tʋmd ne tɛknolozi wã y kãadmã pʋgẽ?
Y sẽn segd n bãnge
Y sã n tʋmd ne tɛknolozi wã sõma, tõe n paasa y zĩnd-n-taarã yamleoogo. Wala makre, pag ne a sɩd tõe n tũnuga ne rẽ n sõsd ne taaba, b sã n wa pa be zĩ-yɛnga.
“Y sã n gʋls mesaaz koɛɛg n tool y to wã n yeel-a yaa: ‘M nonga foo’ wall ‘m tagsda f yelle,’ tõe n nooga sũur wʋsgo.”—A Zonatã.
D sã n pa tʋmd ne tɛknolozi wã sõma, tõe n waa ne zu-loees d kãadmã pʋgẽ. Wala makre, neb kẽer nong n tõgda b telefõn-dãmbã wall b tablɛtã, tɩ kɩt tɩ b pa le tar sẽk n na n sõs ne b pagã wall b sɩdã ye.
“M kɩsa sɩd tɩ m sã n da pa rɩkd m sẽkã n tõgd m portaablã, m sɩdã ra na n mi n paamd n sõsda ne maam.”—A Zulissa.
Neb kẽer tagsdame tɩ b tõe n sõsda ne b pagã wall b sɩdã sõma-sõma la b tõgd b portaablã. La bãngd a ye yʋʋr sẽ boond t’a Sherry Turkle yeelame tɩ woto pa tõe ye. Neb sãnda tagsdame tɩ b tõe n tʋmda tʋʋm wʋsg wakat-yɛng pʋgẽ tɩ yɩ sõma. Yaool n yaa bũmb sẽn pa tõe. A Sherry yeelame tɩ “togs sɩdã, f sã n maand bũmbu, n dat n maan bũmb a taab n paase, pa yɩt sõma wa sẽn da segdã ye.”a
“M sɩdã sã n pa maand bũmb a to la sõsd ne maam, noom-m lame. La a sã n sõsd ne maam la a tõgd a portaablã, kɩtdame tɩ m tagsd tɩ yaa portaablã tõgbã n noom-a n yɩɩda.”—A Saara.
Y sẽn segd n bãnge: Y sẽn tʋmd ne tɛknolozi wã to-to wã tõe n nafa y kãadmã wall wa ne zu-loeese.
Y sẽn tõe n maane
Reng-y n yãk-y bũmb nins sẽn tar yõod n yɩɩdã. Biiblã yeetame yaa: “Bãng bũmb nins sẽn tar yõod n yɩɩdã n bake.” (Filip rãmbã 1:10) Sok-y y meng yaa: ‘Sẽk ning maam ne m pagã sẽn dɩkd n tõgd d portaabl-dãmbã kɩtame tɩ d pa le tar sẽk n sõsd ne taab bɩ?’
“Wakat ninga, pag ne a sɩd tõe n tɩ zĩi rɛstoorã n dɩtẽ la b tõgd b portaabl-dãmbã. Ned kam fãa neng sur n geta a portaable, n pa sõsd ne a to wã ye. D pa rat n yɩ tɛknolozi wã yembse, tɩ kɩt tɩ d yĩm bũmb ning sẽn tar yõod n yɩɩdã, rat n yeel tɩ tõnd ne d pagã wall d sɩdã zoodã ye.”—A Matiye.
Yãk-y bũmb kẽer y sẽn pa segd n maane. Biiblã yeetame yaa: “Bɩ y kell n gũus neer ne yãmb sẽn kẽnd to-to wã tɩ ra yɩ wa neb sẽn ka yam ye. Bɩ y yɩ wa yam dãmba. Ra sãam-y y sẽkã ye.” (Efɛɛz rãmbã 5:15, 16) Sok-y y meng yaa: ‘M tõe n yãka wakat takɩ, n wa ges mesaaz-rãmb nins sẽn pa tɩlɛ tɩ m leok zĩig pʋgẽ wã yell bɩ? M tõeeme n pa yɩ yãg-yãg n bao n leok mesaaz sẽn wa fãa bɩ?’
“M gũus n gesame tɩ yaa sõma tɩ m ning m portaablã silãnse, la m bao wakat sẽn zems n wa leok mesaaz-rãmbã. B sã n mi bool-d ne telefõn wall n tool-d mesaaz bɩ imelle, pa wae n yaa yõor yell tɩ d segd n leok zĩig pʋgẽ ye.”—A Zonatã.
Sã n tõe, bɩ y modg tɩ bũmb nins y sẽn maand y tʋʋmã zĩig wã, kell n pa be. Biiblã yeetame: “Wakat sẽn zems n be bũmb fãa yĩnga.” (Koɛɛg soaba 3:1) Sok-y y meng yaa: ‘M tallda m portaablã n tʋmd tʋʋm kẽer m sẽn da segd n tʋm m tʋʋmã zĩigẽ, tɩ kɩt tɩ m pa tar sẽk n sõsd ne m zakã rãmb bɩ? Sã n yaa woto, rẽ tõe n waa ne zu-loees m kãadmã pʋgẽ bɩ? M pagã wall m sɩdã tagsg yaa wãn ne rẽ?’
“Tɛknolozi wã sõngdame tɩ d tõe n tʋm d tʋʋmã wakat fãa la zĩig fãa. M da segd n maana modgr wʋsgo, tɩ maam ne m pagã sã n wa sõsd bɩ m da tũnugd ne m portaablã n tʋmd m tʋʋmã zĩig tʋʋm ye.”—A Matiye.
Sõs-y ne y pagã wall y sɩdã n ges y sẽn tõe n tʋm ne tɛknolozi wã to-to. Biiblã yeetame: “Bɩ ned baa a ye ra baood a meng nafr ye. La bɩ a baood a taabã nafre.” (1 Korẽnt rãmbã 10:24) Sõs-y ne y pagã wall y sɩdã n ges y sẽn tʋmd ne tɛknolozi wã to-to wã sã n zemsame. Sã n yaa tɩlɛ tɩ y toeem bũmb kẽere, bɩ y modg n toeeme. Y tõe n tũnuga ne zĩ-gubrã gom-zug sẽn yaa: Bũmb y sẽn tõe n tik n sõse, n sõs ne taaba.
“Maam ne m sɩdã sã n wa getẽ tɩ tõnd nin-yend tõgda a portaabl wall a tablɛt wʋsgo, d pelgda d pʋg n sõs ne taab rẽ zugu. D sakd n deegame tɩ rẽ tõe n waa ne yelle. Rẽ n so tɩ d ned kam fãa kelgd a to tagsg sõma.”—A Dãniyɛlle.
Y sẽn segd n bãnge: Modg-y tɩ tɛknolozi wã ra soog-y ye.
a Bee ãngilindã sebr ning gom-zug sẽn yaa: Reclaiming Conversation—The Power of Talk in a Digital Age pʋgẽ.