Ãnd dãmb n segd n zãms kambã?
“Karen-biig ka yɩɩd a karen-saamb ye, la karen-biig sã n zãms tɩ seke, a na n yɩɩ wa a karen-saamba.”—LUK 6:40.
ROAGDB kẽer getame tɩ bãmb pa tõe n sõng b kambã tɩ b bãng Wẽnnaam ye. Tõe tɩ b tagsdame tɩ b pa karem n zãage, pa rẽ bɩ b pa mi yɛl wʋsg tũudmã wɛɛngẽ tɩ sek b na tõog n zãms b kambã ye. Woto kɩtame tɩ b kẽer mi n dɩk tʋʋm-kãngã sẽn tar yõod wʋsgã n bobl b roagda, wall tũudum taoor soaba.
La sẽn yɩɩd fãa, ãnda n tõe n sõng kambã tɩ b bãng Wẽnnaam la b sak noy sẽn yaa sõma? D na n goma Biiblã sẽn yet bũmb ning yel-kãngã zugã. Mak-y rẽ ne bãngdbã vaeesg sẽn sõng-b tɩ b bãng bũmb ninsã n gese.
Bõe la ba segd n maane?
Biiblã sẽn yete: “Ba rãmba, bɩ y ra maan bũmb sẽn yikd yãmb kambã sũy ye, la bɩ y wub bãmb ne Zusoabã saglg la a zãmsgo.”—Efɛɛz rãmba 6:4.
Bãngdbã sẽn vaees n bãnge: Ba-rãmbã sã n kɩs sɩd ne bũmb nins b sẽn tẽed Wẽnnaam zugã, wãn to la nafd-ba? Sebr a ye n yi yʋʋmd 2009 soabã pʋgẽ, t’a sõsg a ye (“ Engagement religieux du père et comportement du jeune enfant ”) gomd ba-rãmbã ne b kambã yelle. Be, b yeela woto: “Rao sã n kẽesd a meng tũudum pʋgẽ, tõe n kɩtame t’a maneg n get a zakã rãmb yell sõma. Tũudmã kɩtdame tɩ nebã get taab yel-manesem n dɩkd togs-n-taare, la b sõngd taab ne sagls la noy sẽn kɩtd tɩ ned tõe n zã a meng sõma.”
Biiblã pʋgẽ, b wilga vẽeneg tɩ yaa ba wã n segd n lʋɩ taoor kambã wubr wɛɛngẽ. (Yelbũna 4:1; Kolos rãmba 3:21; Hebre dãmba 12:9) La rẽ yĩnga sagl-kãngã ket n tara yõod bɩ? Yʋʋmd 2009 soabã pʋgẽ, Floriid Inivɛrsite wã yiisa sebr n gom ba-rãmbã manesem sẽn tar pãng to-to b kambã zutã yelle. B yãame tɩ ba-rãmb nins sẽn kẽesd b mens wʋsg b kambã wubr pʋgẽ wã kamb nanda b mense, la b kʋmd neb a taabã me. Nin-kãens kom-dibli wã pa wae n tʋmd tʋʋm-kɛga, tɩ b kom-pugli wã me pa bẽed yam-ka-m-meng bãas ye. Vẽenega, Biiblã sagl-kãngã ket n tara yõodo.
Ma-rãmbã tʋʋmd yõod taa zĩ-bʋgo?
Biiblã sẽn yete: “Ra bas bũmb nins f ma sẽn wilg foomã ye.”—Yelbũna 1:8.
Bãngdbã sẽn vaees n bãnge: Yʋʋmd 2006 soabã pʋgẽ, sebr a yembr (Handbook of Child Psychology) yeelame tɩ kambã ma-rãmb wae n bee ne-b n yɩɩd b ba-rãmbã, la tɩ b gũus n gesame tɩ sɩd yaa woto me tẽns wʋsg pʋsẽ. Kambã ma-rãmb sẽn wae n be ne-b n yɩɩdã yĩnga, biig ma no-goama, a tʋʋm la a yel-manesem tõe n talla pãng wʋsg a biig zugu.
Kambã ma-rãmb la b ba-rãmb sã n teend taab n sõngd-b tɩ b bãngd Wẽnnaam, yaa kũun toor-toor sẽn tar yõod wʋsg la b kõt-ba. Pipi, b sõngda kambã tɩ b tõe n bao b saasẽ Ba wã zoodo, zood sẽn tõe n naf-b b vɩɩmã tõre. Yiib-n-soaba, na n kɩtame tɩ b bãng pag ne a sɩd sẽn segd n sõng taab to-to n tõog n maan bũmb sẽn tar yõodo. (Kolos rãmba 3:18-20) Yaa sɩd tɩ neb a taab tõe n sõnga ba bɩ ma a kambã wubr wɛɛngẽ. La baasgo, yaa roagdbã n segd n sõng b kambã tɩ b bãng Wẽnnaam la b bãng noy nins a sẽn gãneg tɩ zakã ned kam fãa segd n tũ wã.
La wãn to la roagdbã segd n zãms b kambã? Bõe la b tõe n maan tɩ zãmsgã yɩ sõma?