Masɛɛr-dãmb sẽn wa n lebg kiris-neb hakɩɩka

A Felisa: Tõnd zakã rãmb ra pa reemd ne b tũudmã ye. Neb 13 sẽn kĩ ne tõnd n da yaa egiliiz katolikã tʋm-tʋmdba, tɩ b kẽer yaa prɛtr-dãmb menga. M ma pʋgdb biig n da yaa prɛtre. A leb n da yaa karen-saamb lekoll a ye egiliizã sẽn so pʋgẽ. A kaalmã zugẽ, pap Zãmpoll a yiib-n-soabã kɩtame tɩ b sõd-a n naag neb nins egiliizã sẽn geelg wa nin-sõamyã. M baaba ra yaa sãya, tɩ m ma yaa ka-koaada. Tõnd da yaa kamb a nii, tɩ mam yaa kãsma.

Mam sẽn wa n tar yʋʋm 12 wã, zabr n yik Ɛspayn soolmẽ wã. Zabrã poore, b yõka m baaba n kẽes roogo, bala a sẽn da rat bũmb ning politikã wɛɛngẽ wã pa noom tẽngã taoor dãmb ye. Da lebga toog ne m ma t’a paam dɩɩb tɩ sek tõnd fãa. Rẽ n so t’a kɩt tɩ mam yaop a tãab kẽng Bilbao, kuuvã pʋgẽ. Yaa a Araceli, ne a Lauri la a Ramoni. Beenẽ, kom da pa na n nams-b ye.

A Araceli: Wakat kãng tɩ mam tara yʋʋm 14, a Lauri 12, a Ramoni yʋʋm 10. Tõnd sẽn zãag ne d zakã rãmbã ra namsd-d-la wʋsgo. Kuuvã wã pʋgẽ, tõnd tʋʋmd ra yaa zĩigã pɩɩsg la a tẽgbo. Yʋʋm a yiib poore, masɛɛr-dãmbã kɩtame tɩ tõnd kẽng kuuvã kãseng pʋgẽ Zaragoza soolmẽ wã. Be, b ra geta neb sẽn kʋʋl yelle. Tõnd tʋʋmd ra yaa ragendã zĩig pɩɩsg la a tẽgbo. Ra yaa tʋʋm-toogo, hal tɩ yaa yaamse.

A Felisa: Mam yaopã sẽn kẽng Zaragoza wã poore, m ma ne m yasb a ye sẽn da yaa prɛtr yeelame tɩ ma-me kẽng be. Bi-ribl n da rood maam, tɩ b ra rat tɩ tõnd zãag taaba. Mam da yãgdame n na kẽng kuuvã wã pʋgẽ, bala m da nonga Wẽnnaam. M da kẽnda pʋʋsg daar fãa, n da pʋd n dat n lebg misioneer wa tõnd ned a ye sẽn da be Afiriki.

Masɛɛr-dãmbã pa tol n maan baa fʋɩ n na n sõng maam tɩ m tõog n kẽng tẽn-zẽng n tɩ yɩ misioneer wa m sẽn da ratã ye. Rẽ kɩtame meng tɩ m da tagsdẽ tɩ m pa tõe n maan wa m sẽn magã ye. Mam maana yʋʋmd bala, n lebg n kuil n na n tɩ ges m yasb ning sẽn yaa prɛtrã yelle. M da tʋmda a zakã tʋʋmã, la zaabr fãa d ra pʋʋsda ne sapele. M da nonga egiliizã fɩlɛɛr-dãmb manegre, la m nong n manegd a Maryam sõng imaazã, la “nin-sõmyã” imaaz-rãmb me.

A Araceli: La kuuvã wã pʋgẽ, tõnd yɛlã wa n toeemame. Mam sẽn pʋlem pipi tɩ m na n lebga masɛɛrã poore, masɛɛr-dãmbã weela tõnd n toeem zĩisi. A Ramoni kell n paa Zaragoza, t’a Lauri kẽng Valãnsiya, maam Madriid. Be la m pʋlem naoor a yiib-n-soab tɩ m na n lebga masɛɛre. Madriid kuuvã wã ra tara ro-gãase, tɩ karen-bi-bɛda, ne neb sẽn kʋʋle, la neb a taab wat n gãe be. Woto kɩtame tɩ tʋʋmã ra waoogẽ. Mam da tʋmda kuuvã wã logtor yiri.

Togs sɩdã, mam da tẽedame tɩ masɛɛremdã na n naf-m lame. Bala, mam da tẽedame tɩ d na n karemda Biiblã la d zãmsd-a, n wʋm a võor sõma. La pa yɩ woto ye. Ned baa a ye pa tol n gom Biiblã yelle, pa rẽ bɩ Wẽnnaam wall a Zeezi yell ne tõnd ye. B sẽn zãms tõnd yaa latẽ, neb nins b sẽn geelg wa nin-sõamyã vɩɩm kibaya, n paas a Maryam sõng pʋʋsgo.

La mam wa n sɩngame n maand yɩɩr wʋsgo. Mam wa n getame tɩ m sẽn baood ligd n sõng m zakã rãmb n são m sẽn na n tʋmd n kõt neb a taab tɩ b lebgd ra-kãag-rãmba. Mam tɩ yãa masɛɛr-dãmbã kãsmã n yeel-a tɩ m dat n loogame. La a paga maam roogẽ, n tẽed tɩ m na n toeema yam.

B wa n yiisa maam. La b sẽn mik tɩ mam ket n dat n loogame wã, b le paga maam. B maana woto naoor a tã, n yaool n na n bas maam. La b yeelame tɩ nand tɩ m looge, rẽnda m gʋls sebr n yeel woto: “M na n loogame, bala, m dat n basa Wẽnnaam, n tũ a Sʋɩtãana.” Sãama m sũur wʋsgo. Yaa sɩd tɩ m da rat n loogame, la m kõn sak n yeel woto ye. M kosame n na n gom ne prɛtre, tɩ b sake. Mam wilga prɛtrã yɛlã sẽn yɩ to-to wã, t’a tɩ gom ne evɛkã, t’a sak tɩ mam na n leb Zaragoza. Mam sẽn ta be wã kiis a wãn poore, b sakame tɩ mam looge. Rẽ zugẽ, sẽn pa yã n kaoose, a Lauri ne a Ramoni me yiime n bas kuuvã wã.

SEBR N WA NE WELGR TÕND SƲKA

A Felisa: Mam wa n kẽe kãadem, tɩ maam ne m sɩdã yik n tɩ be Kãntabriya. Mam da ket n kẽnda pʋʋsg hat fãa. Vugri, meesã sasa, prɛtrã zẽka sebr n wilg nebã, n tãs woto: “Yãmb nee seb-kãngã! Ned sã n kõ-a-la yãmb bɩ y tall-a n wa kõ maam, pa rẽ bɩ y lob-a.” Ra yaa La vérité qui conduit à la vie éternelle sebrã.

Mam da pa tar-a ye. La m sẽn wʋmã bala, m tʋlga sebrã. Rasem a wãn poore, pagb a yiib sẽn yaa a Zeova Kaset rãmb n wa tõnd zakẽ wã, n kõ maam sebrã. Baraar yʋngo, mam karma sebrã zãnga. Pagbã sẽn lebg n wa wã, m sakame tɩ b na n zãms-m Biiblã.

Mam da sɩng n dat n taa Wẽnnaam yam. M bãnga sɩdã a Zeova zugu, n nong-a ne m sũur fãa masã. Yʋʋmd 1973 wã, m deega lisgu. M sã n da paam weer fãa, m taasda m zakã rãmb koɛɛgã. La wa m sẽn togs sɩngrẽ wã, b sũur yika ne maam m tũudmã yĩnga, sẽn yɩɩd fãa, a Araceli.

A Araceli: Mam sẽn yã yɛl nins kuuvã wã pʋgẽ wã kɩtame tɩ m da lebg sũ-to-neda. La m da ket n kẽnda meesã hat fãa, la m pʋʋsd ne sapele wã daar fãa. M da ket n data ne m sũur fãa n bãng Biiblã, n kot Wẽnnaam t’a sõng-ma. La a Felisa sẽn wa n gom ne maam a tũudum-paallã yellã, a sẽn da gomd ne yẽesem ningã kɩtame tɩ m tags t’a zugã lebgame. Woto kɩtame tɩ mam pa reeg a goamã baa bilf ye.

Yʋʋm a wãn poore, mam leba Madriid n na n tɩ tʋme. M sẽn ta be wã, m wa n paama rao n kẽ kãadem. La m gũus n gesame tɩ sẽn kẽnd-b meesã wakat fãa wã pa tũud a Zeezi goamã, tɩ mam bas meesã kẽna. M da pa le tẽed b sẽn geelg-b rãmb wa nin-sõamyã, m da pa le tẽed me tɩ prɛtr tõe n kõo ned a yel-wẽn sugri, bɩ tɩ bugum yir beeme ye. Mam pʋd n wʋka imaaz-rãmbã m sẽn da tar n pʋʋsdẽ wã fãa n lobe. M da pa mi m sẽn maandã yaa sõma bɩ pa sõma ye. Mam sũur da sãama wʋsgo, la m da ket n pʋʋsda Wẽnnaam n yet woto: “Mam dat n bãnga yãmba. Sõng-y-ma!” M tẽrame t’a Zeova Kaset rãmb n wa tõnd zakẽ wã n yɩlme, la m zɩ n sak n deeg-b ye. Bala, m da pa le kɩs sɩd ne tũudum baa a yembr ye.

A Lauri ra bee Fãrense, t’a Ramoni be Ɛspayn. Yʋʋmd 1980 soabã sẽnese, b sɩnga Biiblã zãmsg ne a Zeova Kaset rãmbã. Mam da tẽedame tɩ bãmb me tudga wa a Felisa. Tõnd yak a ye yʋʋr sẽn boond t’a Angelines n lebg mam zo-nongre. Yẽ me ra yaa a Zeova Kaset soaba. A Angelines ne a sɩdã soka maam naoor wʋsg m sã n datame tɩ b zãms-m Biiblã. B mikame tɩ baa mam sẽn da yet tɩ m yam pa be tũudum baa a ye wã, m da tʋll n bãnga Biiblã sõma. Mam wa n baas n yeel-b-la woto: “Be neere. Y tõe n zãms-m-la Biiblã, la yaa y sã n na n sak tɩ m karemd vɛrse-rãmbã mam Biiblã pʋgẽ.” Mam da tara Biibl ning b sẽn boond tɩ Nácar-Colunga wã.

BIIBLÃ N SÕNG TƖ D LEBG N ZEMS TAABA

A Felisa: Mam sẽn wa n deeg lisg yʋʋmd 1973 wã t’a Zeova Kaset rãmb 70 bal n be Sãntãndɛɛr sẽn yaa Kãntabriya na-tẽngã. Tõnd koe-moonegã zĩig ra yalmame, tɩ d ra mi n kẽ biis sẽn na yɩl n gilg n moone. La kaoosg zugẽ, d wa n kẽnda tẽn-bõonegã pʋsẽ ne mobill-dãmb n moondẽ.

Mam sẽn sɩng koɛɛgã moonegã tɛka, m zãmsa Biiblã ne neb wʋsgo, tɩ bãmb 11 wa reeg lisgu. B wʋsg ra yaa katolik-rãmba. Yɩɩ tɩlɛ tɩ m tall sũ-mar ne-ba. Bala, m da miime tɩ wa sẽn yɩ to-to ne mam menga, pa zĩig pʋgẽ la b na n bãng tɩ b sẽn da tẽed bũmb ninsã yaa ziri ye. (Ebre. 4:12) Yʋʋmd 1979 wã, mam sɩd a Bienvenido sẽn da yaa polɩɩsã reega lisgu. M ma me sɩnga Biiblã zãmsgo. La rẽ poor bilfu, a maana kaalem.

A Araceli: Mam sẽn wa n sɩng Biiblã zãmsg ne a Zeova Kaset rãmbã, m da tagsdame tɩ m pa tõe n kɩs-b sɩd ye. La m wa n toeema yam. Bala, m yãame t’a Zeova Kaset rãmbã tũuda bũmb ning b sẽn zãmsd nebã. Woto kɩtame tɩ m tẽebã ra tar paasgo, tɩ m sũ-noogã me paasdẽ. Mam yagsã kẽer yãa mam sẽn toeem to-to wã, n yeel maam woto: “Araceli, wɩng ne fo sẽn maandã! Ra bas tɩ yaa sõma!”

M tẽrame tɩ daar a ye, m pʋʋsa a Zeova n yeel woto: “Barka, Zeova, y sẽn pa tol n bas-mã yĩnga, la y sẽn tũ ne segb buud toor-toor n sõng-m tɩ m bãng Biiblã sẽn sɩd yet bũmb ningã, wa m sẽn da sɩng n datã.” Mam kosa a Felisa sugr m sẽn da gom-a wẽngã yĩnga. Rẽ tɛka, d basa no-koɛɛmã, tɩ lebg Biiblã zug la d sõsda. Mam deega lisg yʋʋmd 1989 soabã. Rẽ tɩ m tara yʋʋm 61.

A Felisa: M tara yʋʋm 91, n yaa pʋg-kõore. Sẽn paase, m pa le tõe n tʋm wʋsg wa pĩndã ye. La m ket n karemda Biiblã daar fãa, n kẽnd tigissã la m yit koe-moonegã wa m sẽn tõe tɛka.

A Araceli: Mam nong n taasda prɛtr-dãmbã la masɛɛr-dãmbã koɛɛgã. Tõe tɩ yaa m sẽn yɩ masɛɛrã yĩnga. Mam kõ-b-la sɛb wʋsgo, la m tõog n sõs ne kẽer sõma. M tẽrame tɩ prɛtr a ye la mam sõs ne naoor wʋsgo. A wa n yeela maam woto: “Araceli, fo sẽn yetã fãa yaa sɩda. La m yʋʋmã sẽn paam n vẽsg woto wã, bõe la m tõe n maan n ges m meng yelle? Bõe la mam parwaasã neb la m doagdbã na n yeele?” Tɩ mam leok-a yaa: “La bõe la Wẽnnaam yẽ na n yeele?” A mikame tɩ gomdã yaa sɩda, la a ra pa tar daood n na n toeem ye.

Mam pa tol n tõe n yĩm daar ning mam sɩdã sẽn yeel t’a na n yãag-m-la tigsgã ye. A sẽn kẽng a pipi tigsg t’a tara yʋʋm 80, la rẽ tɛka a pa tol n vaal ye. Sẽn paase, a zãmsa Biiblã, n wa sɩng koɛɛgã moonego. M ket n tẽra tõnd sẽn da moond koɛɛgã ne taab tɩ tar yamleoogã. Sẽn wa n ket kiis a yiib t’a reeg lisgu, a maana kaalem.

A Felisa: Mam sẽn sɩng a Zeova tũubã, mam yaop a tãabã sũur sãama ne maam. La kaoosg zugẽ, bãmb me sakame n na n tũ a Zeova. Woto sɩd yaa bark meng-menga. Rẽ tɛka, tõnd sã n wa be ne taaba, d nong n gomda a Zeova sẽn yaa d Wẽnnaamã yelle, la d gomd Biiblã yelle. Masã, tõnd fãa tũuda a Zeova.a