Kiris-nebã vɩɩm la b tʋʋma tigissã na-kẽndr not-rãmbã
TƲƲLG RASEM A 5-11
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | MATYE 20-21
“Ned ning fãa sẽn dat n yɩ yãmb sʋkã nin-kãsenga, bɩ a yɩ yãmb sõngda”
nwtsty, video-rãmb la fot-rãmba
Raagẽ: Raasã wʋsg ra bee soay noy wa b sẽn bilg fotã zugã. Te-koaasdbã ra wae n dʋʋgda b teedã sorã zug tɩ tiisd kẽna. Tẽngã pʋgẽ dãmb ra tõe n daa b rot teedo, tãnd laase, teed sẽn maan ne vɛɛr-dãmb tɩ ligdã yaa toogo, la zẽ-bi-maasa. Firgo-rãmb sẽn da kaeyã, nebã ra kẽnda raag daar fãa n daad zẽ-biisã la teed a taaba. Raagẽ, raadeng tõe n paama kibay ne raadens a taaba, wall ne sãamba, kamb tõe n deema be, tʋʋm-baoodb me tõe n zĩnda be n gũ tɩ ned wa rɩk-b tʋʋma. A Zeezi sãoonga bãad raagẽ, a Poll me moona neb koɛɛgã raagẽ. (Tʋʋ. 17:17) La fariziẽ-rãmbã ne gʋlsdbã sẽn da yaa wuk-m-mens rãmbã sã n da ta “raagẽ” b ratame tɩ nebã bãnge, la b pʋʋs-ba.
Mat. 20:20, 21, nwtstya
a Zebde kom-dibli wã ma: Yaa tʋm-tʋmdb a Zak ne a Zã ma. Mark evãnzillã pʋgẽ, b wilgame tɩ yaa a Zak ne a Zã n tɩ yã a Zeezi. Dẽnd yaa bãmb n yeel b ma a Salome sẽn yaa Zeezi pʋgdbã t’a tɩ yã-a b yĩnga.—Mat. 27:55, 56; Mark 15:40, 41; Zã 19:25.
a yembr y rɩtgo, a to wã y goabga: Vɛrse-kãensã pʋgẽ, zĩis a yiibã fãa yaa waoogr la naam zĩisi, la rɩtgã ziir n yɩɩde.—Yɩɩn. 110:1; Tʋʋ. 7:55, 56; Rom. 8:34.
Mat. 20:26, 28, nwtsty
sõngda: bɩ “tʋm-tʋmda.” Yaa diakonos sẽn yaa gɛrk gom-bilã la b sẽn lebg woto wã. Biiblã pʋgẽ, diakonos wae n yaa ned sẽn sik a meng n tʋmd a taab yĩnga. B goma Kiristã yell n bool-a tɩ tʋm-tʋmda (Rom. 15:8). B boola neb kẽer me tɩ tʋm-tʋmdba. Wala makre, a karen-biisi (1 Kor. 3:5b-7; Kol. 1:23), yel-gɛtbã bɩ kãsem-sõngdbã (Fili. 1:1; 1 Tɩm. 3:8), tʋʋm kamba (Zã 2:5, 9), la goosneemã taoor-dãmba (Rom. 13:4).
ka tɩ nebã na sõng bãmb ye, la yaa tɩ bãmb na sõng nebã: bɩ “pa tɩ nebã tʋm yẽ yĩng ye, yaa sẽn na n tʋm nebã yĩnga.”
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere:
Mat. 21:9, nwtsty
Hozaana: Yaa ebre gom-bil b sẽn lebg ne gɛrk. Rat n yeelame tɩ “d bõos tɩ f fãag . . . ” Ned sã n yeel Wẽnnaam tɩ ‘Hozaana,’ a kot-a lame t’a fãag-a, wall a kɩt t’a tõoge. Tar-tarẽ, b wa n pʋta gom-bi-kãngã me n pẽgd Wẽnnaam. Gom-bi-kãngã bee Yɩɩn. 118:25 ne ebre wã pʋgẽ. Vɛrse wã goamã naaga yɩɩll b sẽn da wae n yɩɩnd pakã sasa. Rẽ n so tɩ nebã yeel tɩ Hozaana wakat kãngã. Bũmb a ye Wẽnnaam sẽn maan n wilg t’a reega pʋʋs-kãngã, yaa a sẽn vʋʋg a Zeezi wã. Mat. 21:42 wã pʋgẽ, a Zeezi meng lebg n dɩka Yɩɩn. 118:22, 23 goamã, n wilg tɩ yaa Mesi wã yell la b sẽn gomdã.
a Davɩɩd Bi-riblã: Gom-kãngã wilgdame tɩ kʋʋngã ra miime tɩ yaa a Zeezi la a Davɩɩd yagengã, la tɩ yaa yẽ la Mesi wã me.
Kankangã yellã zãmsda tõnd bũmb tẽebã wɛɛngẽ
Bõe yĩng t’a Zeezi kɩt tɩ tɩɩgã kʋɩ? A togsa a võorã n yeele: “Mam yeta yãmb sɩda, tɩ yãmb sã n tar tẽeb n ka sãmbdẽ, yãmb na n maana bũmb ning sẽn maan kankangã, la ka rẽ bal ye. Yãmb sã n yeel tãn-kãngã t’a yik a sẽn beẽ wã n kẽ ko-kãsengã pʋgẽ, a na n yɩɩ a woto bala. Yãmb sẽn na n pʋʋs n kos bũmb ning fãa ne tẽebo, y na n paamame.” (Matye 21:21, 22) A ra zoe n togsa rẽ. Bala sẽn pa kaoose, a wilgame tɩ tẽeb tõe n kɩtame tɩ ned tõog n yẽrg tãnga.—Matye 17:20.
A Zeezi sẽn kɩt tɩ tɩɩgã kʋɩ wã, yaa sẽn na n wilg a karen-biisã tɩ b segd n tẽe Wẽnnaam. A yeelame: “Bũmb ning fãa yãmb sẽn na pʋʋs n kose, bɩ y tẽ tɩ y reeg-a lame, la yãmb na yã t’a pidsame.” (Mark 11:24) Neb nins fãa sẽn tũud a Zeezi wã segd n dɩka yam gom-kãngã pʋgẽ. A sẽn yeel a tʋm-tʋmdbã woto wã zemsame, bala bũmb nins sẽn da na n maan rẽ poorã na n maka b tẽebã. Kankangã kʋɩɩb leb n wilgda bũmb a to.
Kankangã vãad ra kɩtame tɩ yaa wa a tara biisi. Nif gesgẽ me, ra yaa wa Israyɛll nebã tara tẽebo. Yaool n yaa belgre. Wẽnnaam ra maana kaool ne-ba, tɩ wõnd b ra sakd n tũuda a tõogã. La buudã fãa la bal yel-manesmã wilgdame tɩ b ka tar tẽebo, la tɩ b tʋʋmã biis pʋd n pa sõma ye. B pa sak n tẽ Wẽnnaam Biigã meng ye. Dẽnd a Zeezi sẽn kɩt tɩ kankangã sẽn pa wom biisã kʋɩ wã, wilgda Israyɛll buudã me baasg sẽn na n yɩ to-to, b sẽn pa tar tẽeb la b pa tʋmd tʋʋm-sõma wã.
TƲƲLG RASEM 12-18
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | MATYE 22-23
“D tũ no-kãsems a yiibã”
Mat. 22:37, nwtsty
sũuri: Naoor wʋsgo, b sã n wa gomd “sũur” yelle, yaa ninsaal sẽn sɩd yaa a soabã yell la b gomda. B sẽn yeel tɩ ne f sũur fãa, la ne f sɩɩg fãa wã, makda f yĩn-sidsã, f tʋlsmã la f tagsa wã. B sẽn sõdg sũur fãa, sɩɩgã fãa, la tagsgã fãa” wã, yaa sẽn na n wilg bal tɩ d segd n nonga Wẽnnaam n yɩɩd bũmb fãa.
sɩɩga: “f mengã fãa.”
tagsgã bɩ yamã: Yaa tõog ned sẽn tare, bɩ a bãngre. Ned fãa segd n talla a yamã n bao n bãng Wẽnnaam la a nong-a n paase. (Zã 17:3; Rom. 12:1) Yaa ebre gom-biis a tãab b sẽn lebg Tõo. 6:5 pʋgẽ wã tɩ sũuri, yalẽ la pãngã, la b sẽn lebs n dɩk Mat. 22:37 pʋgẽ wã. La Matye sebrã pʋgẽ wã, yaa “pãngã” la b sẽn lebg tɩ “tagsgã” bɩ yamã. B sẽn lebg gom-bilã woto wã tog n tara võore. Pipi, ebre wã pa tar gom-bil takɩ b sẽn tõe n lebg tɩ “yam” ye. La ebre wã gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “sũurã” võor me yaa “yam.” “Sũurã” makda ned sẽn sɩd yaa soabã, a tagsa wã, a manesmã, la a tʋlsmã. (Tõo. 29:3; Yɩɩn. 26:2; 64:7; ges-y Mat. 22:37, nwtsty.) Rẽ n so tɩ Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne ebre wã pʋgẽ, zĩis nins b sẽn lebg gom-bilã tɩ “sũurã,” sɛptãntã sẽn yaa ne gɛrkã pʋgẽ, b lebga zĩ-kãens tɩ “yam.” (Sɩng. 8:21; 17:17; Yel. 2:10; Eza. 14:13) Bʋʋm a to me sẽn kɩt tɩ b lebg gom-bilã Matye sebrã pʋgẽ tɩ “yamã” yaa tɩ ebre gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “pãngã” tõe n bilgda ned pãnga, a yam wall a bãngre. Sẽn yaa soab fãa, ebre wã ne gɛrkã gom-bi-kãensã võor sẽn pa zãr taabã tõe n sõngame tɩ d wʋm evãnzill-gʋlsdbã sẽn lebg n dɩk Tõod 6:5 gom-biisã toor-toorã võore.
Mat. 22:39, nwtsty
tõog a to me sẽn pʋgd yẽnda: Mat. 22:37 wã pʋgẽ, b gʋlsa a Zeezi sẽn leok fariziẽ wã to-to wã. La a Zeezi paasa bũmbu. A lebg n dɩka tõog a yiib-n-soabã (Maan. 19:18) n wilg t’a yiibã tũuda taaba, la tɩ tõodã fãa ne Wẽnnaam no-rɛɛsdbã yẽbga bãmb zugu.—Mat. 22:40
f to: Gɛrk gom-bil ning b sẽn lebg tɩ “f to” bɩ sẽn kɛg-a foo wall f yakã pa rat n yeel tɩ sẽn pẽ-b foo wã bal ye. Yaa ned buudã fãa.—Luk 10:29-37; Rom. 13:8-10.
Mat. 22:40, nwtsty
Tõodã fãa . . . ne no-rɛɛsdbã: Yaa sɩngr sebrã n tãag tõod sebrã la b sẽn boond tɩ “Tõodã.” B sẽn boond tɩ “no-rɛɛsdbã” yaa sɛb nins sẽn yaa bãngr-goam n be Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne ebre wã pʋgẽ wã. La b sã n yeel tɩ ‘tõodã ne no-rɛɛsdbã,’ tõe n yaa Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne ebre wã tõre.—Mat. 7:12; 22:40; Luk 16:16.
yẽbga: Yaa gɛrk gom-bil sẽn dat n yeel tɩ “yẽbga bũmb zugu.” Mat. 22:40 pʋgẽ wã, a rat n yeelame tɩ “teeg bũmbu,” bɩ “tik bũmb zugu.” Dẽnd a Zeezi wilgame tɩ pa tõodã sẽn tar noy piigã bal n yẽbg nonglmã zug ye. Biiblã babg ning b sẽn da gʋls ne ebre wã fãa me yẽbga nonglmã zugu.—Rom. 13:9.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Mat. 22:21, nwtsty
Bũmb ning sẽn yaa a Sezaar dẽndã: Yaa vɛrse-kãngã n paas Mark 12:17, la Luk 20:25 pʋgẽ wã bal la a Zeezi gom Rom soolmã naab yelle. ‘Bũmb ning sẽn yaa a Sezaar dẽndã’ yaa lampo-rãmbã d sẽn segd n yao goosneema wã a tʋʋmã yĩngã. D sẽn segd n sak goosneema wã tʋm-tʋmdb la d waoog-bã me naagame.—Rom. 13:1-7.
Bũmb ning sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã: D sẽn segd n tũ Wẽnnaam ne d sũur fãa, n nong-a ne d sũur fãa la d sak-a zãng-zãngã naaga bũmb ning sẽn yaa Wẽnnaam dẽndã pʋgẽ.—Mat. 4:10; 22:37, 38; Tʋʋ. 5:29; Rom. 14:8.
Mat. 23:24, nwtsty
yoogda koom n kokd dũm-pigli, n yaool n vend yʋgemde: Rũm-pigl naaga rũms nins sẽn yaa kɩsd n yɩɩdã, tɩ yʋgemd me naag rũms nins sẽn yaa bɛd n yɩɩdã. La Israyɛll nebã nifẽ, b fãa ra yaa rẽgdo. (Maan. 11:4, 21-24) A Zeezi yeelame tɩ tũudmã taoor-dãmb da yoogda b bõn-yũudɩ wã sẽn na yɩl n da wa vol dũm-pigli n dẽgem b mense, n yaool n basd tõogã yɛl nins sẽn tar yõod n yɩɩdã tũubu, tɩ yaa wa b sẽn vend yʋgma.
TƲƲLG RASEM 19-25
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | MATYE 24
“Masã sẽn yaa yaoolem wakatã, d kell n wɩng ne Wẽnnaam daabã maanego”
it-1 112 s. 10
Nonglem
Nonglem tõe n boogame. A Zeezi sẽn wa n gomd ne a karen-biisã yɛl nins sẽn watã yellã, a yeelame tɩ neb wʋsg sẽn yet tɩ b tẽeda Wẽnnaam nonglem (agape) na n boogame. (Mat. 24:3, 12) Tʋm-tʋmd a Poll me yeelame tɩ yaoolem wakatã, nebã na n lebga “ligd-noangdbã.” (2 Tɩm. 3:1, 2) Dẽnd yaa vẽeneg tɩ ned tõe n basa Wẽnnaam noyã tũubu, la tɩ nonglem ning a sẽn da tar sɩngrẽ wã tõe n boogame. Woto wilgdame tɩ sẽn na yɩl n ket n wilgd nonglem la d bɩɩsd-a, d segd n bʋgsda Wẽnnaam Gomdã zugu, la d tũud a noyã. (Efɛ. 4:15, 21-24)
w99 15/11 19 s. a 5
Yãmb maanda Wẽnnaam daabã ne y sũur fãa bɩ?
Tõnd wakatã sẽn yaa toog wakatã wɛɛngẽ, a Zeezi yeelame tɩ “bũmb ning sẽn zĩnd a Nowe wakatã n na n zĩnd Ninsaal Bi-riblã waoong wakat me. Bala, rasem nins sẽn deng sãoong sa-kãsengã, nebã dag n dɩtame la b yũuda, n kẽed kãadem la b yiisd b kamb kãadem, hal tɩ ta daar ning a Nowe sẽn kẽ koom koglgã pʋgẽ wã. Bãmb dag n ka tẽed yell hal tɩ sãoong sa-kãsengã wa n kãag bãmb fãa. Na n yɩɩ a woto me Ninsaal Bi-riblã waoong wakate.” (Mat. 24:37-39) Pa wẽng tɩ ned rɩ la yũ ye. La rẽnda f maan n zemse. Kãadem me yaa Wẽnnaam meng n lugli. (Sɩng. 2:20-24) La d sã n wa mik tɩ lebga yɛl kẽer d sẽn baood n pak-d n yɩɩda, d segd n kosa a Zeova sõngre. A tõe n sõng-d lame tɩ d reng n bao Rĩungã, tɩ d maan sẽn yaa tɩrga, la d maan a raabã ne d sũur fãa.—Mat. 6:33; Rom. 12:12; 2 Kor. 13:7.
Tʋm-tʋmdbã kosa a Zeezi bãnde
A Zeezi yeelame tɩ na n yɩɩ tɩlɛ t’a karen-biisã gũ, la b gũusi, la b segl b mense. Sẽn na yɩl n wilg tɩ rẽ tara yõod wʋsgo, a le rɩka makre. A yeelame: “Bãng-y tɩ yir soab sã n dag n bãngẽ wagdr sẽn na n wa yʋngã wakat ninga, a dag n na n gũume la a ka na n bas-a t’a poog a roogã ye. Woto yĩnga, yãmb me segl n sɛ, bala, Ninsaal Bi-riblã na n waa wakat ning yãmb sẽn ka tagsd tɩ b na waame wã.”—Matye 24:43, 44.
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
Mat. 24:8, nwtsty
rogem toogo: Gɛrk gom-bil ning b sẽn lebg woto wã bilgda pag rogem sasa toogã. B pʋda gom-bilã vɛrse-kãngã pʋgẽ n na n bilg toogo, zabdem, la namsgo. La tõe n dat n yeelame tɩ nand tɩ to-kãsengã b sẽn gom Matye 24:21 wã sɩnge, tood nins b sẽn pĩnd n togs tɩ na n zĩndame wã na n talla paasg wa rogem toogo.
Mat. 24:20, nwtsty
waood wẽnde: Yaa sasa saagã sẽn niid wʋsgo, tɩ zĩigã yaa bɛgd la waoodo, tɩ yɩl n tog sor yaa toogo. Yɩl n paam dɩɩb la zĩig n soond me yaa toogo.—Ɛsd. 10:9, 13.
vʋʋsg daare: Tens kẽer pʋgẽ, makre, Zide soolmẽ wã, b sẽn gɩdg yɛl kẽer vʋʋsg raarã kɩtame tɩ ned ra pa tõe n tog sor n zãag zĩig wall a rɩk zɩɩb ye. Sẽn paase, b ra pagda tẽnsã kʋɩlense.—Ges Tʋʋ. 1:12 ne Guide d’étude de la Parole de Dieu wã partie 16.
TƲƲLG RASEM 26–TƲƲL-NIF PIPI DAARE
D SẼN BÃNG BIIBLÃ KARENG PƲGẼ | MATYE 25
“Kell-y n gũ-y-yã”
D bʋgs Wẽnnaam Gomdã zug neere
w15-MM 1/3 29 s. a 7
D sõngda Kirist ba-biisã ne d sũur fãa
Rũndã-rũndã, d wʋmda piis la bʋʋs yel-bũndã võor sõma. D bãnga yel-bũndã sẽn gomd b rãmb yellã sẽn makd neb ninsi. “Ninsaal Biigã” b sẽn boond me tɩ “rĩmã” yaa a Zeezi. A sẽn bool b rãmb t’a ‘ba-biisã’ yaa neb nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã. (Rom 8:16, 17) ‘Piisã’ la ‘bʋʋsã’ makda buudã fãa nebã. Bãmb pa paam vʋʋsem sõngã zaeeb ye. D bãnga bʋ-kaoorã sẽn na n yɩ wakat ningã me. Na n yɩɩ to-kãsengã sẽn na n sɩng ka la bilfã baasg sẽnese. D leb n bãnga bũmb ning sẽn na n kɩt tɩ b mak kẽer ne piisi, la sãnda ne bʋʋsã. Yaa b manesem sẽn yɩ to-to ne Kirist ba-biis nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeeb n ket tẽng zugã. D miime tɩ dũni-kãngã sɛɛbã kolgame. Rẽ n so t’a Zeova sẽn sõng tõnd tɩ d wʋm piis la bʋʋs yel-bũndã võorã, n paas Matɩe sak 24 la 25 yel-bũn a taabã võorã noom-d wʋsgo.
w09-MM 1/10 23 s. 16-18
“Yãmb yaa mam zo-rãmba”
Y sã n dat n wa vɩɩmd tẽngã zug Wẽnnaam Rĩungã naam wakate, wãn to la y tõe n wilg tɩ y yaa Kiristã ba-biisã zo-rãmba? D gom bũmb a tãab y sẽn tõe n maan yell bala. Pipi y segd n sõngd n moonda koɛɛgã ne y sũur fãa. Bala, Kiristã kõ a ba-biisã noor tɩ b moon koɛɛgã dũniyã tɛk fãa. (Mat. 24:14) La rũndã-rũndã, sã n pa ne b tũud-n-taasã b sẽn bool tɩ piis a taabã sõngre, na n yɩɩ toog ne Kirist ba-biis nins sẽn ket tẽngã zugã tɩ b tõog n tʋm tʋʋm-kãngã. Sɩd-sɩda, piis a taabã neb sã n moond koɛɛgã, yaa Kiristã ba-biisã la b sõngd n tʋmd tʋʋmd ning a sẽn bobl-bã. Kiristã ne tʋm-tʋmd sẽn tũud sɩd la sẽn tar yamã sũy nooma hal wʋsgo, nin-kãensã sẽn sõngd sõma tɩ wilgdẽ tɩ b yaa b zo-rãmbã.
Bũmb a yiib-n-soab piis a taabã neb sẽn tõe n maan n sõng Kiristã ba-biisã, yaa b sẽn na n kõt ligd n teend koe-moonegã. A Zeezi sagla a karen-biisã tɩ b rɩk “dũniyã paoongã” n bao zo-rãmba. (Luk 16:9) Woto pa rat n yeel t’a Zeova ne a Zeezi zoodã tõe n daame ye. La d sã n dɩkd d paoongã n teend Wẽnnaam Rĩungã, d wilgdame tɩ d nonglmã la d zoodã ne a Zeova la a Zeezi wã pa ne no-goam bal ye. Yaa ne “tʋʋm la ne sɩda.” (1 Zã 3:16-18) D wilgdame tɩ d teenda Rĩungã ne d paoongo, n kẽesd d ligd n moond koɛɛgã, n kõt ligd sẽn na yɩl tɩ b me wall b ges d tigissã zĩis toor-toorã yelle, la d kõt ligd me sẽn na yɩl tɩ b tõog n moon koɛɛgã dũniyã gill zugu. D sẽn kõt bũmb ning ne yamleoogã yaa bilf tɩ yaa wʋsg me, yaa vẽeneg tɩ nooma a Zeova ne a Zeezi hal wʋsgo.—2 Kor. 9:7.
Bũmb a tãab-n-soab d sẽn tõe n maan n wilg tɩ d yaa Kiristã zo-rãmba, yaa d sẽn na n sakd tigingã kãsem dãmba. (Ef. 5:23) Tʋm-tʋmd a Poll yeela woto: “Bɩ y sak yãmb taoor dãmbã la y reeg bãmb goama.” (Heb. 13:17) Wakat ninga, d tõe n getame tɩ yaa toog ne-d tɩ d sak Biiblã sagls kãsem dãmbã sẽn kõ-do. D tõe n mii b pãn-komsem, tɩ woto tõe n wa kɩt tɩ d get rẽ n pa rat n deeg b saglg ye. La a Zeezi sẽn yaa tigingã taoor soabã meng miime tɩ b tara pãn-komsem, la a sak n kõ-b-la sor tɩ b ges a tigingã yelle. Woto yĩnga, tõnd manesem sẽn yaa to-to ne b saglsã tõe n manegame wall sãam zood ning d sẽn tar ne Kiristã. D sã n sakd kãsem dãmbã sagls ne sũ-noog n pa get b pãn-komsmã, d wilgdame tɩ d nonga Kiristã.
[Tẽngr-note, seb-neng a 5]
a Yita Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau zãmsgã rẽnd sẽn be sɩtẽ wã ne ãngilindã.