1, 2. Tigims sul yel-gɛtb kẽer wilgame tɩ yɛlã yaa wãn tigims wʋsg pʋsẽ?

TIGIMS sull yel-gɛt n da sõsd ne tiging kãsem-dãmba, tɩ sõsgã wa kolg saabo. A sũur da nooma ne nin-kãensã sẽn tʋmd wʋsg n sõngd tigingã nebã. Kẽer yʋʋm vẽsgame, hal n yaa wa yẽ ba wã. La bũmb n da pak-a. Rẽ n so t’a sok-b woto: “Saam-biisi, bõe la yãmb maan n na n sõng neb a taab tɩ b paam minim n tʋm tigingã tʋʋma?” Kãsem-dãmbã tẽrame tɩ tigims sull yel-gɛtã sẽn da wa n kaag-bã, a sagl-b lame tɩ b modg n sõng saam-biisã tɩ b minimã paase. B zĩndame n ges taaba, tɩ b nin-yɛng wa kong n yeele: “Togs sɩd n são, d pa modg wʋsg zĩ-kãng wɛɛngẽ ye.” Kãsem-dãmb a taabã gõmsa b zutu, n wilg tɩ yaa woto.

² Yãmb sã n yaa kãsem-soab tɩ b sok yãmb sok-kãngã, tõe tɩ yãmb me leoorã na n yɩɩ wa kãsem-dãmb nins yell d sẽn gomã. Sɩd me, dũniyã gill zugu, tigims sul yel-gɛtb n wilg tɩ kãsem-dãmb kẽer pa modgd sẽn na yɩl n paam sẽk n sõng kom-bɩɩsã la kãsembã tɩ b minimã paase, n wa tõog n sõng n ges b tẽed-n-taasã yell ye. La sẽkã paoong me tõe n yɩɩ toogo. Bõe yĩnga?

3. a) Bõe la Biiblã yeel tɩ wilgdẽ tɩ neb a taabã zãmsgã tara yõodo, la bõe yĩng tɩ d sẽn na n gom rẽ yellã na n naf nebã fãa? (Ges-y tẽngr vẽnegrã.) b) Bõe yĩng tɩ yaa toog ne kãsem-dãmb kẽer tɩ b sõng neb a taab tɩ b minimã paase?

³ Y sẽn yaa kãsem-soabã, y miime tɩ bao sẽk n sõng saam-biisã tɩ b minimã paasã tara yõodo.a Y miime tɩ sẽn na yɩl tɩ tigimsã neb tẽeb kell n tall pãnga, la sẽn na yɩl tɩ b tõog n lugl tigims a taaba, yaa tɩlae tɩ saam-biis sẽn tar minim beẽ. (Karm-y Ezai 60:22.) Y miime me tɩ Wẽnnaam Gomdã yeelame tɩ y ‘zãms neb a taaba.’ (Karm-y 2 Tɩmote 2:2.) Baasgo, yɩl n paam sẽk n maan dẽ tõe n yɩɩ toogo. Y segd n gesa y zakã rãmb yelle, la y tʋʋmã yelle. Sẽn paase, y tara tʋʋm tigingã pʋgẽ, la bũmb a taab y sẽn segd n maane. Bɩ d ges bũmb ning sẽn kɩt tɩ y segd n bao sẽk n sõng neb a taabã tɩ b minimã paasã.

NEB A TAABÃ ZÃMSG YAA BŨMB SẼN TAR YÕOD WƲSGO

4. Tõe tɩ yaa bõe n kɩt tɩ kãsem-dãmb kẽer pa yɩt tao-tao, n sõng neb a taabã tɩ b minimã paase?

⁴ Tõe tɩ yaa bõe n kɩt tɩ yaa toog ne kãsem-dãmb kẽere, tɩ b bao sẽk n sõng neb a taabã tɩ b minimã paase? Tõe tɩ kẽer yeta b mens woto: ‘Yaa sɩd tɩ neb a taabã zãmsg tara yõodo. La tigingã tʋʋm a taabã yaa tʋʋm-yãgdem d sẽn segd n tʋm tao-tao. M sã n bas neb a taabã zãmsgã tɩ yɩ bilfu, bũmb pa na n sãam tigingã pʋgẽ ye.’ Yaa sɩd tɩ tʋʋm wʋsg n be tigingã pʋgẽ y sẽn segd n tʋm tao-tao. La y sã n bas neb a taabã zãmsgo, n tagsdẽ tɩ y tõe n maana rẽ nindaare, pa nafd tigingã ye.

5, 6. Ned sẽn kẽnd ne mobill sã n dat tɩ mobillã kell n yɩ sõma, bõe la a segd n maane? Yam bʋg la kãsem-dãmbã tõe n dɩk makrã pʋgẽ?

⁵ D rɩk makre. Ned sẽn kẽnd ne mobill sã n dat tɩ mobillã kell n yɩ sõma, a segd n mi n toeema kaamã. La a tõe n tagsdame tɩ esãensã ningr n tar yõod n yɩɩda, bala esãensã sã n sa, mobillã na n kiime. A sã n pa tar sẽka, a tõe n tagsame t’a tõe n basa kaamã n toeem nindaare. Sɩd me, baa a sã n pa toeem kaamã zĩig pʋgẽ, mobillã na n ket n kẽndame. La woto pa sõma ye. A sã n pa toeem kaamã, baa kaoosda mobillã na n wa sãamame. Sã n wa lebg woto, mobillã manegr na n dɩka sẽk wʋsgo, la sãam ligd wʋsg me. Yam bʋg la d tõe n dɩk makrã pʋgẽ?

⁶ Kãsem-dãmbã tara tʋʋm wʋsg b sẽn segd n tʋm tao-tao sẽn na yɩl tɩ yɛl kẽer da põd tigingã pʋgẽ ye. B segd n tʋma tʋʋm nins sẽn tar yõod n yɩɩdã, wa sẽn kẽnd-a ne mobillã sẽn segd n ning esãensã. (Fil. 1:10) La kãsem-dãmb kẽer tʋmda tʋʋm-kãens wʋsgo, hal n pa le tar sẽk n sõngd ned t’a minim paas ye. Rẽ yaa wa mobillã soab sẽn na n bas kaamã toeengo. Kãsem-dãmbã sã n pa sõngd saam-biisã tɩ b minimã paasdẽ, n yetẽ tɩ b na n maana rẽ nindaare, tigingã wat n pa le tar saam-biis sẽn tar minim n tõe n maan bũmb nins fãa sẽn segd n maanã ye.

7. D tagsg segd n yɩɩ wãn ne kãsem-dãmb nins sẽn baood sẽka, n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ wã?

⁷ Bɩ y ra tags tɩ neb a taabã zãmsgã yaa bũmb yõod sẽn pa waoog ye. Kãsem-dãmb nins sẽn tagsd beoog yellã, n baood sẽk n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ wã yaa tʋm-tʋmdb sẽn tar yam, n nafd tigingã tõre. (Karm-y 1 Pɩɛɛr 4:10.) Wãn to la b sẽn maandã nafd tigingã tõre?

NEB A TAABÃ ZÃMSGÃ PA SẼK SÃOONG YE

8. a) Bõe n kɩt tɩ kãsem-dãmbã segd n zãms neb a taabã? b) Kãsem-dãmb nins sẽn tɩ sõngd zĩis nins koe-moondb sẽn pa waoogã segd n maana bõe? (Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yaa: “Tʋʋmd sẽn tar yõod wʋsgo.”)

⁸ Baa kãsem-dãmb nins sẽn tar minimã segd n sika b mense, n bãng tɩ b yʋʋmã sẽn vẽsgdã na n wa kɩtame tɩ b pa le tõe n tʋm tigingã tʋʋm wa pĩndã ye. (Mii. 6:8) Sẽn paase, kãsem-dãmbã segd n ninga b yamẽ tɩ yel-lingdem tõe n wa tiig n kɩtame tɩ lebg toog ne-b tɩ b tʋm tigingã tʋʋma. (Koɛ. 9:11, 12; Zak 4:13, 14) Rẽ n so tɩ b sẽn nong a Zeova nin-buiidã la b rat b neerã, b modgd n zãmsda kom-biisã bũmb nins b sẽn bãng yʋʋm wʋsg pʋgẽ wã.—Karm-y Yɩɩl Sõamyã 71:17, 18.

9. Bõe n wat beoogo, tɩ kɩt tɩ neb a taabã zãmsg tar yõod wʋsgo?

⁹ Bũmb a to n kɩt tɩ kãsem-dãmb nins sẽn sõngd neb a taabã tɩ b minim paasdẽ wã tar yõod tigingã pʋgẽ. B sẽn maand woto wã, b kogenda tigingã. Kɩtame tɩ saam-biis sẽn tar minim beẽ, n tõe n sõng b tẽed-n-taasã tɩ b zemsd taab la b ket n sakd Wẽnnaam. Rẽ tara yõod rũndã-rũndã sẽn yaa yaoolem wakatã, n na n tall yõod wʋsg to-kãsengã sẽn watã sasa me. (Eze. 38:10-12; Mii. 5:4, 5) Woto wã, d kota yãmb a kãsem-dãmbã tɩ y sɩng masã tɛka, n baood sẽk n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ.

10. Bõe la kãsem-soab segd n maan n paam sẽk n sõng saam-biisã tɩ b minimã paase?

¹⁰ D miime tɩ y tʋmda tʋʋm wʋsg sẽn tar yõod tigingã pʋgẽ, tɩ sẽk ka le beẽ ye. Rẽnd y sã n dat n paam sẽk n sõng y saam-biisã tɩ b minimã paase, y segd n gesa y sã n pa tõe n boog sẽk ning y tʋʋm kẽer sẽn dɩkdã. (Koɛ. 3:1) Y sã n maan woto, y pa sãam y sẽkã ye. Na n nafa tigingã neb beoog sẽn wate.

Y SẼN TÕE N MAAN TO-TO TƖ NED SAK TƖ Y ZÃMS-A

11. a) Bõe la d tõe n yeel sagls nins tẽns toor-toor kãsem-dãmbã sẽn kõ wã wɛɛngẽ? b) Sã n yaa ne Yelbũn 15:22 sẽn yeel bũmb ningã, bõe yĩng tɩ yaa sõma tɩ d gom sagls nins kãsem-dãmbã sẽn kõ wã yelle?

¹¹ Sẽn nan pa kaoose, b sõsa ne kãsem-dãmb sẽn tõogd n sõngd saam-biis tɩ b minimã paasdẽ. B kos-b lame tɩ b wilg b sẽn maand to-to.b Baa sẽn yaa tẽns toor-toor nebã, b sẽn yeel bũmb ninsã wõnda taaba. Bõe la rẽ wilgda? Wilgdame tɩ “zĩigã fãa,” d sã n tik Biiblã goam n na n sõng ned t’a minimã paase, nafd-a lame. (1 Kor. 4:17) Rẽ n so tɩ d na n gom sagls nins b sẽn kõ wã kẽer yell sõs-kãngã pʋgẽ, la sẽn pʋgd-a wã pʋgẽ.—Yel. 15:22.

12. Y sã n dat n sõng ned t’a minimã paase, bõe la y segd n deng n maane, la bõe yĩnga?

¹² Y sã n dat n sõng ned t’a minimã paase, bũmb toor-toor la y segd n deng n maane, t’a sak tɩ y zãms-a. Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Ka-koaad sã n dat t’a kood bɩ sõma, a segd n deng n manega pʋʋgã n yaool n bʋde. Yãmb me sã n dat n sõng ned t’a minim paase, y segd n deng n sõng-a lame t’a yamã kẽ zãmsgã. La wãn to la y tõe n maan dẽ? Pĩnd wẽndẽ ned a ye n maan dẽ tɩ yɩ sõma, tɩ y tõe n dɩk a togs-n-taare. Yaa no-rɛɛs a Sãmwɛlle.

13-15. a) Bõe la a Zeova yeel a Sãmwɛll t’a maane? b) Wãn to la a Sãmwɛll maan bũmb ning a Zeova sẽn yeel t’a maanã? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.) d) Bõe yĩng t’a Sãmwɛll kibarã tar yõod ne kãsem-dãmbã?

¹³ Na maan yʋʋm 3000 la zaka, a Zeova yeela no-rɛɛs a Sãmwɛll sẽn da kʋʋl wakat kãngã woto: “Beoog woto wẽnde, mam na n tʋma Bẽnzame ned fo nengẽ, bɩ f sõog-a rĩung kaam t’a lebg Israyɛll nebã rĩma.” (1 Sãm. 9:15, 16) A Sãmwɛll bãngame tɩ pa na n le yɩ yẽ n na n lʋɩ Israyɛll nebã taoore, la t’a Zeova ratame t’a yãk ned tɩ ledg-a. Rẽ n so t’a zĩnd n tags n ges a sẽn tõe n maan to-to n sõng nin-kãng soabã t’a wa tõog a tʋʋmdã.

¹⁴ Vẽkembeoogo, a Sãmwɛll yã a Sayulli, t’a Zeova yeel-a woto: “Ad ned ning mam sẽn da gom a yell ne foomã.” A Sãmwɛll ra mi a sẽn na n maanega. A maana bũmb toor-toor sẽn na yɩl tɩ b paam n sõs ne taaba. A yeela a Sayull ne a tʋm-tʋmdã tɩ b tũ yẽ tɩ b tɩ rɩ. B sẽn ta rɩɩbã zĩigẽ, a kõ-b-la naam zĩisi, la nemd b sẽn da yãk n bĩngi. A yeela a Sayull woto: “Wãb tɩ b ra bĩnga foom tɩ f wa lagem ne neb nins b sẽn boolã n dɩ.” B sẽn dɩ n sa, a Sãmwɛll yeela a Sayull t’a wa tɩ b kuil a zakẽ wã. Sorã zugu, b sõsa ne taaba. B sẽn ta a Sãmwɛll yirã, b rʋʋ roogã zug t’a Sãmwɛll “sõs ne a Sayulli,” hal tɩ wa ta gãag wakate. Vẽkembeoogã, a Sãmwɛll dɩka rĩungã kaam n pʋdg a Sayull zugu, n mok-a la a kõ-a sagls a taaba. Yaa rẽ poor la a bas a Sayull t’a looge. A ra tõe n lʋɩɩ Israyɛll nebã taoor masã.—1 Sãm. 9:17-27; 10:1.

¹⁵ Yaa sɩd tɩ yãk ned t’a lʋɩ buud taoor yaa toor ne sõng saam-biig t’a wa lebg kãsem-sõngd wall kãsem-soab tigingã pʋgẽ. Baasgo, a Sãmwɛll sẽn maan to-to n sõng a Sayullã tõe n nafa kãsem-dãmbã. Bɩ d ges bũmb a yiib kãsem-dãmbã sẽn tõe n maan n dɩk a Sãmwɛll togs-n-taare.

YƖ-Y KAREN-SAAM-DÃMB LA ZO-RÃMBA

16. a) Israyɛll nebã sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a yãk ned t’a lebg b rĩmã, a manesem yɩɩ wãna? b) A Zeova sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩmã, a manesem yɩɩ wãna?

¹⁶ Sõng-y-b ne yamleoogo. Israyɛll nebã sẽn wa n yeel a Sãmwɛll t’a yãk ned t’a lebg b rĩmã, a sũur sãamame, t’a ra tagsdẽ tɩ yaa yẽ la b pa le rat t’a lʋɩ b taoore. (1 Sãm. 8:4-8) A Sãmwɛll ra pa rat n yãk ned t’a lebg rĩma, hal t’a Zeova yeel-a naoor a tã t’a segd n kelga nin-buiidã. (1 Sãm. 8:7, 9, 22) Baa ne rẽ, a Sãmwɛll pa maan sũ-kiir ne ned ning sẽn na n ledg yẽ n lʋɩ Israyɛll nebã taoorã ye. A Zeova sẽn wa n yeel-a t’a pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩmã, a saka ne yamleoogo. Pa a sẽn da segd n maan dẽ wã yĩng bal ye. Yaa a sẽn da nong a Zeova wã yĩnga.

17. Rũndã-rũndã, wãn to la kãsem-dãmb rɩkd a Sãmwɛll togs-n-taare, la bõe n noom-ba?

¹⁷ Rũndã-rũndã, kãsem-dãmb wʋsg sẽn tar minim n dɩkd a Sãmwɛll togs-n-taare, n sõngd neb a taabã ne bʋgsem tɩ b minimã paasdẽ. (1 Pɩɛ. 5:2) Kãsem-dãmb kãens sakd n sõngda neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ, n pa yɛɛsd rẽ na wa n kɩt tɩ b pa le tar tʋʋm wʋsg tigingã pʋgẽ ye. B miime tɩ saam-biis nins sẽn sakd tɩ b zãmsd-bã yaa neb sẽn dat n sõng n ges tigingã yelle. (2 Kor. 1:24; Heb. 13:16) Sẽn paase, b sã n get neb nins b sẽn sõngã sẽn paam minim n sõngd a Zeova nin-buiidã, noom-b-la wʋsgo.—Tʋʋ. 20:35.

18, 19. Kãsem-soab sã n dat n sõng ned t’a minim paase, bõe la a segd n deng n maane, la bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo?

¹⁸ Ra yɩ-y karen-saam-dãmb bal ye. Yɩ-y zo-rãmb me. A Sãmwɛll sẽn wa n seg a Sayullã, a ra tõe n yɩɩ tao-tao n dɩk kaamã n pʋdg a zug t’a lebg rĩma. La a sã n da maanẽ woto, a Sayull ra na n yɩẽ-la rĩm sẽn pa paam sõngr sẽn na yɩl n tõog a tʋʋmdã ye. La a Sãmwɛll baoo sẽk n sõng a Sayull sẽn na yɩl t’a wa tõog a tʋʋmdã. B reng n naaga taab n dɩ, n tũ taab n kẽne, n sõs ne taab n kaoose, la b gãand n vʋʋse, t’a Sãmwɛll yaool n na n pʋdg kaam a Sayull zug t’a lebg rĩma.

¹⁹ Rũndã-rũndã me, kãsem-soab sã n dat n sõng ned t’a minim paase, a segd n deng n yõga zood ne a soabã. Bũmb ning kãsem-soab sẽn tõe n maan n yõg zood ne ned a sẽn dat n sõngã bee ne b tẽngã minimdu, la bãmb mensã yɛl sẽn yaa to-to wã. La baa y sẽn vɩ tẽng ning fãa pʋgẽ, y sẽn yaa kãsem-soab n pa tar sẽka, y sã n modg n bao sẽk n sõs ne ned y sẽn dat n sõnge, a na n bãngame tɩ y nand-a lame. (Karm-y Rom dãmb 12:10.) Vẽenega, ned ning y sẽn dat n sõngã sã n neẽ tɩ y nong-a lame n dat a neere, na n yɩ-a-la noogo.

20, 21. a) Bõe n wilgd tɩ ned yaa karen-saam-sõngo? b) Bõe yell la d na n gom sõsg ning sẽn pʋgdã pʋgẽ?

²⁰ Yaa sɩd tɩ karen-saam-sõng segd n nonga neb zãmsgo, la a segd n nonga neb nins a sẽn zãmsdã me. (Ges-y Zã 5:20.) Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Yaa tɩ ned sã n neẽ tɩ y rata a neere, a na n sakame tɩ y sõng-a t’a minimã paase. Woto wã, yãmb a kãsem-dãmbã, ra yɩ y tẽed-n-taasã karen-saam-dãmb bal ye. Yɩ-y b zo-rãmb me.—Yel. 18:24; Zã 15:15.

²¹ Kãsem-soab sã n tõog tɩ ned a sẽn dat n sõng yam kẽ zãmsgã, a tõe n sɩnga a soabã zãmsg masã. Wãn to la a tõe n maan dẽ? Sõsg ning sẽn pʋgdã na n goma rẽ yelle.

1. a) Bõe la neb nins sẽn tũud Wẽnnaamã sɩng n miẽ, la bõe yĩng tɩ d rat zãmsg rũndã-rũndã? b) Bõe yell la d na n gom sõs-kãngã pʋgẽ?

NEB nins sẽn tũud Wẽnnaamã sɩng n miime tɩ sẽn na yɩl n tõog n maan bũmb tɩ yɩ sõma, b segd n paama zãmsgo. Wala makre, b sẽn wa n yõk a Lotã, a Abram peega a tʋm-tʋmdb ‘sẽn zãms n mi zabr sõma’ tɩ b tɩ fãag-a. (Sɩng. 14:14-16, MN) Rĩm a Davɩɩd wakatẽ wã, yɩɩn-yɩɩndbã ra yaa neb sẽn ‘zãms n bãng Zu-soabã waoogr yɩɩlã,’ n yɩɩnd n pẽgd-a. (1 Kib. 25:7) Rũndã-rũndã, tõnd zabda ne a Sʋɩtãan la a poorẽ dãmbã. (Ef. 6:11-13) Sẽn paase, d pẽgda a Zeova, bala d moondame n wilgd nebã a yʋʋrã. (Heb. 13:15, 16) Rẽnd tõnd me segd n paama zãmsg wa pĩnd wẽndẽ wẽn-sakdbã. Tigingã pʋgẽ, a Zeova wilgame tɩ yaa kãsem-dãmbã n segd n zãms b tẽed-n-taasã. (2 Tɩm. 2:2) Wãn to la kãsem-dãmbã zãmsd saam-biisã sẽn na yɩl tɩ b minimã paase, tɩ b tõog n sõng n ges tigingã neb yelle? Sõs-kãngã na n leoka sok-kãngã.

SÕNG-Y SAAM-BIIGÃ TƖ YẼ NE A ZEOVA ZOODÃ PÃNG PAASE

2. Nand tɩ kãsem-soab zãms saam-biig bũmbu, bõe la a segd n maane, la bõe yĩnga?

² Kãsem-soab yaa wa ka-koaada. Nand tɩ ka-koaad bʋd koodo, a tõe n ninga pʋʋgã birga, sẽn na yɩl tɩ koodã bɩ sõma. Woto me, nand tɩ kãsem-soab zãms saam-biig bũmbu, a tõe n tika Biiblã sagls kẽer zug n sõs ne-a, sẽn na yɩl n sõng-a t’a sak n tũ bũmb ning a sẽn na n zãms-a wã.—1 Tɩm. 4:6.

3. a) Y sã n dat n sõng saam-biig t’a minimã paase, wãn to la y tõe n tik a Zezi goam nins sẽn be Mark 12:29, 30 n sõs ne-a? b) Kãsem-soab sã n naag saam-biig n pʋʋse, wãn to la tõe n sõng saam-biigã?

³ Yɩta sõma tɩ y bãng Biiblã goam sẽn toeem saam-biigã to-to. Sẽn na yɩl n bãng rẽ, y tõe n sok-a-la woto: ‘Wãn to la fo sẽn dɩk f meng n kõ a Zeova wã toeem f vɩɩmã?’ Sok-kãngã tõe n paka sor tɩ y sõs ne taaba, n gom ned sẽn tõe n wilg to-to t’a tʋmda Wẽnnaam tʋʋmdã ne a sũur fãa yelle. (Karm-y Mark 12:29, 30.) Sõsgã poore, y tõe n zẽka y koɛɛg n pʋʋs saam-biigã yĩnga, n kos a Zeova t’a kõ-a a vʋʋsem sõngã sẽn na yɩl t’a tõog n paas a minimã. Y sã n pʋʋs n gom woto tɩ saam-biigã kelge, yaa vẽeneg tɩ na n kenga a raoodo.

4. a) Y sã n dat n sõng saam-biig t’a minimã paase, Biiblã kiba-bʋs la y tõe n karem ne-a tɩ naf-a? b) Kãsem-soab sã n wa sõngd ned sẽn na yɩl t’a minimã paase, bõe la a rata?

⁴ Y sã n dat n sõng saam-biig t’a minimã paase, yɩta sõma tɩ y reng n karem Biiblã kibay kẽere, n sõng-a t’a bãng t’a segd n yɩɩ ned sẽn sakd tʋʋm ne yamleoogo, sɩd soaba, la sik-m-meng soaba. (1 Rĩm 19:19-21; Neh. 7:2; 13:13; Tʋʋ. 18:24-26) Zʋg-sõma kãensã tõe n nafa saam-biigã wa birg b sẽn ning pʋʋg pʋgẽ sẽn nafd koodã. Na n sõng-a lame t’a tẽebã bɩ tao-tao. A Jean-Claude yaa kãsem-soab n be Fãrense. A yeelame tɩ yẽ sã n wa sõngd saam-biig sẽn na n yɩl t’a minimã paase, a sẽn dat yaa sõng-a t’a sã n na n yãk yam n maan bũmb bɩ a tik Biiblã saglse. A paasame tɩ yẽ baooda weer sẽn na yɩl n karem vɛrse ne saam-biigã, n ‘puk a nin’ t’a yã bõn-sõma nins sẽn be Wẽnnaam Gomdã pʋgẽ wã. (Yɩɩl 119:18) Bõe me la y tõe n maan n sõng saam-biiga?

SÕNG-Y SAAM-BIIGÃ T’A BÃNG A SẼN TÕE N YÃK N MAANE

5. a) Y sã n dat n sõng saam-biig t’a minimã paase, bõe yĩng tɩ yaa sõma tɩ y sok-a n ges a sã n yãka bũmb n dat n wa maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ? b) Bõe yĩng tɩ kãsem-dãmbã segd n sɩng sãam-biisã sõngr tɩ b ket n yaa bõonese? (Ges-y tẽngr vẽnegrã.)

⁵ Y tõe n soka saam-biigã woto: ‘Bõe la fo yãk n dat n wa maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ?’ A sã n pa yãk bũmb takɩ, y tõe n sõng-a lame t’a bãng bũmb sẽn pa yɩɩd a pãng a sẽn tõe n yãk yam n wa maane. Wilg-y-yã bũmb y sẽn da yãk n dat n maane, la y togs-a y sẽn tõog n maan dẽ wã sẽn yɩ-y noog to-to. Y sã n maan woto, tõe n nafa saam-biigã wʋsgo. A Victor sẽn yaa kãsem-soab la so-pakd n be Afirikã yeela woto: “Mam sẽn wa n yaa bilfã, kãsem-soab n sok maam sogsg a wãna, n dat n bãng mam sẽn yãk yam n dat n wa maan bũmb ninga. A sẽn sok maam sogs-kãensã tɛka, mam sɩngame n tagsd m sẽn tʋmd a Zeova tʋʋmdã to-to wã zugu.” Kãsem-dãmb sẽn tar n minim n wilg tɩ yɩta sõma tɩ b sɩng sãam-biisã sõngr b sẽn wat n yaa bõonese. Y tõe n geta b yʋʋmã n kõt-b tʋʋm b sẽn tõe n tʋm tigingã pʋgẽ. B sã n sɩng woto maaneg tɩ b ket n yaa bõonese, baa b sã n wa lebg kom-bɩɩs tɩ bũmb wʋsg tõe n tiis-ba, b na n ket n tagsda bũmb nins b sẽn tõe n maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ wã yelle.—Karm-y Yɩɩl Sõamyã 71:5, 17.a

Y SÃ N KÕ TƲƲMDE, BƖ Y WILG TƲƲMDÃ YÕODO

6. Bõe la a Zezi ra maand tɩ kãsem-dãmbã segd n dɩk a togs-n-taare?

⁶ Y sã n dat tɩ saam-biig tʋmd tigingã tʋʋm ne yamleoogo, y pa na n wilgd-a bũmb ning a sẽn segd n maanã bal ye. Y sã n kõ-a tʋʋmde, y na n wilg-a-la tʋʋmdã yõod me. Y sã n maan woto, y rɩka a Zezi sẽn yaa Karen-saam-kãsengã togs-n-taare. Nand t’a yeel a tʋm-tʋmdbã tɩ b moon koɛɛgã, a wilga bũmb ning sẽn kɩt tɩ b segd n sak yẽ noorã. A yeelame: “B kõo maam pãng fãa sẽn be [“saasẽ,” MN] la sẽn be dũniyã.” Rẽ poore, a paasame: “Bɩ y kẽng n maan nebã buud fãa tɩ b yɩ mam karen-biisi.” (Mat. 28:18, 19) Wãn to la y tõe n dɩk a Zezi togs-n-taare?

7, 8. a) Wãn to la kãsem-dãmbã tõe n dɩk a Zezi togs-n-taare? b) Y sã n kõ saam-biig saglg t’a tũu, bõe yĩng tɩ y segd n pẽg-a? d) Sagl-bʋs la kãsem-dãmbã tõe n tũ n sõng saam-biisã tɩ b minimã paase? (Ges-y zĩ-gũbr ning gom-zug sẽn yaa: “Y sẽn tõe n sõng saam-biig to-to.”)

⁷ Y sã n kõ saam-biig tʋʋmde, yɩta sõma tɩ y togs-a Biiblã goam sẽn wilgd tɩ tʋʋmdã tara yõodo. Y sã n maand woto, sõngd-a lame t’a bãng tɩ tʋʋmd fãa taoore, a segd n tagsa Biiblã sagls yelle, la a ra tags tɩ yaa tʋʋmd a sẽn segd n tʋm bal ye. Wala makre, y sã n kõs saam-biig t’a ges tɩ nebã sẽn tũud zĩig ning n kẽed Rĩungã roogẽ wã yɩ yɩlemde, tɩ bũmb sẽn tõe n pogl ned me ra zĩnd be, y tõe n wilg-a-la Tɩt 2:10 sẽn yet bũmb ningã. Rẽ, a na n bãngame tɩ Rĩungã roog sã n yaa yɩlemde, kɩtdame tɩ ‘Wẽnnaam sẽn yaa tõnd Fãagdã kareng paam waoogre.’ Y leb n tõe n yeela saam-biigã t’a tags a tẽed-n-taas nins sẽn kʋʋlã yelle, la tʋʋmdã sẽn na n naf-b to-to wã. Y sã n sõs ne saam-biigã woto, tõe n sõng-a lame t’a tagsd nebã yell n yɩɩd noy nins b sẽn kõ-a wã yelle. A sã n neẽ tɩ bũmb ning a sẽn maandã nafda tigingã nebã, a sũur na n yɩɩ noogo.

⁸ Sẽn paase, a sã n tũ saglsã bɩ y tẽeg n pẽg-a. Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Y sã n pẽg saam-biiga, na n naf-a-la wa koom sẽn nafd tɩɩg to-to wã. Na n kɩtame t’a rat n tʋm a Zeova tʋʋmdã ne a sũur fãa.—Ges-y Matɩe 3:17.

ZU-LOƐƐG SẼN KƖT TƖ PA NANA

9. a) Zu-loe-bʋg la kãsem-dãmb nins sẽn be tẽns nins sẽn yidg laogã wɛɛngẽ wã kẽer segda? b) Bõe yĩng tɩ pa Wẽnnaam tʋʋmdã yell n pak kom-bɩɩs kẽere?

⁹ Tẽns nins sẽn yidg laogã wɛɛngẽ wã pʋsẽ, kãsem-dãmbã tõe n neeme tɩ kom-bɩɩs nins sẽn deeg lisgã pa rat n bao tʋʋm tigingã pʋgẽ, tɩ yɩl n sõng-b tɩ b toeem yam me yaa toogo. B soka kãsem-dãmb sẽn be na maan tẽns 20 pʋsẽ woto: ‘Yãmb tẽedame tɩ yaa bõe n kɩt tɩ kom-bɩɩs kẽer pa baood tʋʋm tigingã pʋgẽ?’ B wʋsgã yeelame tɩ saam-biis kẽer sẽn wa n yaa bõonego, b roagdbã pa sagl-b tɩ b bao bũmb b sẽn tõe n wa maan a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ ye. Sẽn paase, kom-bɩɩs kẽer sã n dat n tʋm a Zeova tʋʋmdã wʋsgo, b roagdbã sagend-b lame tɩ b modg n karem n zãage, wall tɩ b bao tʋʋm-sõngo. Woto kɩtame tɩ pa Wẽnnaam tʋʋmdã yell n pak-b ye.—Mat. 10:24.

10, 11. a) Saam-biig yam sã n pa be tigingã tʋʋma, bõe la kãsem-soab tõe n maan n sõng-a t’a toeem yam? b) Vɛrse bʋs la kãsem-soab tõe n karem n sõng saam-biigã, la bõe yĩnga? (Ges-y tẽngr vẽnegrã.)

¹⁰ Saam-biig yam sã n pa be tigingã tʋʋma, yɩl t’a toeem yam baooda modgr la sũ-mare. La y tõe n sõng-a lame t’a toeeme. Tɩɩg sã n bɩtẽ n pa tão tɩrga, tɩɩgã soab tara a sẽn tõe n maaneg t’a tees tɩrga. Woto me, y tõe n sõnga saam-biig bilf-bilf t’a bãng tɩ segdame t’a toeem yam, n sak tɩ b kõ-a tʋʋm tigingã pʋgẽ. La wãn to la y tõe n maan dẽ?

¹¹ Mi-y n bao-y weer tɩ yãmb ne saam-biigã sõs ne taab sẽn na yɩl n minim taaba. Sõng-y-yã-a t’a bãng t’a tara yõod tigingã pʋgẽ. Y sã n wa minim taab bilfu, y tõe n karma vɛrse-rãmb kẽer n sõng-a t’a tags a sẽn dɩk a meng n kõ a Zeova wã sẽn dat n yɛɛlga. (Koɛ. 5:3; Ezai 6:8; Mat. 6:24, 33; Luk 9:57-62; 1 Kor. 15:58; 2 Kor. 5:15; 13:5) Y tõe n sok-a-la woto: ‘Bõe la fo pʋlem a Zeova n dɩk f meng n kõ-a? Fo tagsdame t’a Zeova manesem yɩɩ wãn fo lisgã daare?’ (Yel. 27:11) ‘A Sʋɩtãan yẽ manesem yɩɩ wãna?’ (1 Pɩɛ. 5:8) Y sã n karem vɛrse-rãmb n sõs ne saam-biig woto, tõe n kẽ-a-la sõma.—Karm-y Hebre dãmb 4:12.b

YÃMB ME SEGD N YƖƖ SƖD RÃMBA

12, 13. a) A Eliize manesem yɩ wãn ne no-rɛɛs a Eli? b) A Eliize sẽn kell n pa ne a Eli wã, a Zeova kɩtame t’a yã bõe?

¹² Kom-bɩɩse, bãng-y tɩ y tar yõod tigingã pʋgẽ. Bõe n na n sõng-y tɩ y paam minim a Zeova tʋʋmdã pʋgẽ? Sẽn na yɩl n leok sok-kãnga, d na n goma pĩnd wẽndẽ ned sẽn paam tɩ b sõng-a t’a minim paas yelle.

¹³ Sẽn na maan yʋʋm 3000, no-rɛɛs a Eli yãk a Eliize sẽn da yaa bi-bɩɩg wakat kãngã t’a yɩ a sõngda. A Eliize saka zĩig pʋgẽ, n lebg a Eli sẽn da kʋʋlã tʋm-tʋmda. (2 Rĩm 3:11) A zĩnda ne-a n maan yʋʋm a yoobe, t’a sõng-a t’a bãng bũmb wʋsgo. Rẽ poore, a Eli sẽn wa n bãng t’a pa na n le yɩ no-rɛɛs Israyɛll soolmẽ wã, a yeela a Eliize t’a tõe n basa yẽ pʋgbo. La naoor a tãab tõre, a Eliize yeelame t’a ka na n lebg n bas-a ye. A ra rat n kell n paa ne a karen-saambã n kaoos wa a sẽn tõe tɛka. Rẽ n so t’a Zeova kɩt t’a tõog n yã a Eli wakat ning yẽ sẽn maan yel-solemd n zẽk-a n loogã.—2 Rĩm 2:1-12.

14. a) Wãn to la saam-biisã tõe n dɩk a Eliize togs-n-taare? b) Bõe yĩng tɩ b sã n kõ saam-biig tʋʋmd bɩ a segd n tʋm ne a sũur fãa?

¹⁴ Wãn to la saam-biisã tõe n dɩk a Eliize togs-n-taare? B sã n wa kõ-y tʋʋmde, baa yaa tʋʋmd neb kẽer sẽn pa nand bɩ y yɩ tao-tao n sake. Ra yĩm-y tɩ kãsem-soab sã n sõngd-y sẽn na yɩl tɩ y minimã paase, yaa y neer la a rata. Kɩt-y t’a bãng tɩ rẽ noom-y lame, la tɩ y ratame t’a ket n sõngd-y-yã. Sẽn yɩɩd fãa, b sã n kõ y tʋʋmd bɩ y tʋm ne y sũur fãa. Bõe yĩng tɩ rẽ tar yõodo? Bala, y sã n wilgdẽ tɩ y yaa sɩd soab la ned b sẽn tõe n teege, kãsem-dãmbã na n kɩsa sɩd t’a Zeova ratame tɩ b kõ-y tʋʋm n paas tigingã pʋgẽ.—Yɩɩl 101:6; karm-y 2 Tɩmote 2:2.

WILG-Y TƖ Y NANDA KÃSEM-DÃMBÃ

15, 16. a) Bõe la a Eliize maan tɩ wilg t’a nanda a karen-saambã? (Ges-y sõsgã sɩngrẽ fotã.) b) Bõe yĩng tɩ no-rɛɛsdb a taabã kɩs sɩd ne a Eliize?

¹⁵ A Eliize kibarã leb n wilgda saam-biisã sẽn tõe n maan to-to n wilg tɩ b nanda sẽn sɩng n ya-b kãsem-dãmbã. A Eli ne a Eliize tɩ kaaga no-rɛɛsdb sẽn be Zeriko. Rẽ poore, b tũu taab n kẽng Zʋrdẽ kʋɩlgã noore. B sẽn ta be, “a Eli rɩka a fuug n wẽn n wẽ koomã tɩ koomã welg tɩ tẽngã lebg koɛɛnga,” tɩ b yiibã fãa pɩʋʋge, n ‘ket n kẽnd la b sõsda.’ Vẽenega, a Eliize ra pa tagsd t’a miime tɩ sek ye. A kell n kelga a Eli sẽn yaa a karen-saambã, n tãag wakat ning a Zeova sẽn maan yel-solemd n dɩk-a ne sɩlmand n loogã. A Eliize lebg n waa Zʋrdẽ kʋɩlgã noore, n dɩk a Eli fuugã, n wẽ koomã n yeel woto: “A Eli Zu-soab a Wẽnnaam bee yɛ?” Kʋɩlgã koom le welgame.—2 Rĩm 2:8-14.

¹⁶ A Eliize pipi yel-solemdã wõnda a Eli yaoolem yel-solemdã bal kɛpɩ. Woto wilgda bõe? Wõnda a Eliize pa tags tɩ yẽ sẽn lebg Wẽnnaam no-rɛɛs masã wã, a segd n toeema a Eli sẽn da maand yɛlã to-to wã ye. A sẽn kell n maan wa a Eli wã, a wilgame t’a nanda a karen-saambã, la sõng no-rɛɛsdb a taabã me tɩ b kɩs sɩd ne-a. (2 Rĩm 2:15) A Eliize yɩɩ no-rɛɛs n maan yʋʋm 60, t’a Zeova sõng-a t’a maan yel-soalem n yɩɩg a Eli sẽn maanã. Yam bʋg la saam-biisã tõe n dɩk a Eliize kibarã pʋgẽ?

17. a) Wãn to la saam-biisã tõe n dɩk a Eliize togs-n-taare? b) Kaoosg zugẽ, bõe la a Zeova tõe n sõng saam-biis nins sẽn kelgd saglsã tɩ b maane?

¹⁷ B sã n wa yãk-y tɩ y lebg kãsem-soab bɩ y ra tags tɩ masã, y segd n toeema b sẽn da maan yɛlã to-to wã ye. Tẽeg-y tɩ yaa tigingã neb yɛl sẽn yaa to-to wã n tõe n kɩt tɩ b toeem b sẽn da maand yɛl kẽer to-to. Tõe n yɩ a Zeova siglgã me n yeel tɩ b toeeme. Y pa segd n toeem y sẽn dat n toeem yĩng bal ye. A Eliize sẽn kell n maan yɛlã wa a Eli wã, kɩtame tɩ no-rɛɛsdb a taabã kɩs sɩd ne-a. Leb n wilgame t’a nanda a karen-saambã. Yãmb me sã n kell n maan yɛlã wa sẽn sɩng n ya-b kãsem-dãmbã sẽn tũud Biiblã sagls n maandẽ wã, y tẽed-n-taasã na n kɩs-y-la sɩda. Na n wilgame me tɩ y nanda kãsem-dãmb nins sẽn tar minimã. (Karm-y 1 Korẽnt dãmb 4:17.) La y minimã sã n wa paasdẽ, y na n tõog n tũ a Zeova siglgã sagls n toeem yɛl kẽere, n sõng tigingã neb tɩ b kell n kẽn na-yakemd a ye ne a Zeova siglgã. Kaoosg zugẽ, a Zeova tõe n wa sõnga yãmb tɩ y tʋm n yɩɩg sẽn sõng-b yãmb tɩ y minimã paasã, wa a Eliize sẽn maan yel-soalem n yɩɩg a Eli wã.—Zã 14:12.

18. Bõe n kɩt tɩ kãsem-dãmbã segd n sõngd neb a taabã tɩ b minimã paasdẽ?

¹⁸ D sẽn dat yaa sagls nins sẽn be sõs-kãngã la sẽn loog-a wã pʋgẽ wã sẽn na n sõng kãsem-dãmbã tɩ b baood sẽka, n sõngd saam-biisã tɩ b minimã paasdẽ. Bɩ saam-biisã me sak tɩ b sõng-b tɩ b minimã paase, tɩ b tõog n sõng n ges a Zeova nin-buiidã yelle. Woto na n nafa tigimsã sẽn be dũniyã gill zugã, la sõng tõnd ned kam fãa t’a kell n sak Wẽnnaam to-kãsengã sẽn watã sasa.