Fatti tal-Istorja, Mhux Ħrejjef

“Fittixt kollox mill-bidu b’eżattezza.”—LUQA 1:3.

IL-BIBBJA KIF INHI DIFFERENTI? Il-leġġendi u l-ħrejjef jirrakkontaw stejjer affaxxinanti li jħallu barra dati eżatti u ismijiet speċifiċi taʼ postijiet u persunaġġi storiċi. B’kuntrast, il-Bibbja tinkludi viżibilju taʼ dettalji storiċi li jaċċertaw lill-qarrejja li dak li “tgħid hu minnu b’mod suprem.”—Salm 119:160, The Psalms for Today, taʼ R. K. Harrison.

EŻEMPJU: Il-Bibbja tgħid li “Nebukadnessar is-sultan taʼ Babilonja . . . ħa lil Ġeħojakin [is-Sultan taʼ Ġuda] fl-eżilju lejn Babilonja.” Iktar tard, “Evil-merodak, is-sultan taʼ Babilonja, fis-sena li sar sultan, refaʼ ras Ġeħojakin, is-sultan taʼ Ġuda, u ħarġu mill-ħabs.” Iktar minn hekk, “is-sultan baqaʼ jagħtih [lil Ġeħojakin] porzjon taʼ ikel, dak li kien imissu kuljum, tul ħajtu kollha.”—2 Slaten 24:11, 15; 25:27-30.

DAK LI SKOPREW L-ARKEOLOĠI: Fost il-fdalijiet taʼ Babilonja tal-qedem, l-arkeoloġi skoprew xi dokumenti amministrattivi li jmorru lura għaż-żmien tal-ħakma taʼ Nebukadnessar II. Fihom jissemmew il-proviżjonijiet li kienu jingħataw lill-priġunieri u lil oħrajn li kienu jiddependu mill-familja rjali. Il-lista kienet tinkludi lil “Jawkin [Ġeħojakin],” li kien is-“sultan tal-pajjiż taʼ Jaħud (Ġuda),” u lin-nies taʼ daru. Xi ngħidu dwar l-eżistenza taʼ Evil-merodak, is-suċċessur taʼ Nebukadnessar? Iskrizzjoni fuq vażun li nstab qrib il-belt taʼ Susa tgħid: “Il-palazz taʼ Amil-Marduk [Evil-merodak], Sultan taʼ Babilonja, bin Nebukadnessar, is-Sultan taʼ Babilonja.”

INT X’TAĦSEB? Hemm xi ktieb qaddis ieħor li fih daqstant dettalji storiċi li huma speċifiċi u eżatti? Jew il-Bibbja hi ktieb uniku?

[Kumment f’paġna 5]

‘L-informazzjoni kronoloġika u ġeografika hi iktar eżatta u taʼ min joqgħod fuqha mill-informazzjoni taʼ dokumenti oħrajn tal-qedem.’—A SCIENTIFIC INVESTIGATION OF THE OLD TESTAMENT, TAʼ ROBERT D. WILSON

[Stampa f’paġna 5]

Dokument Babiloniż li jsemmi lis-Sultan Ġeħojakin taʼ Ġuda

[Sors tal-Istampa f’paġna 5]