Ir-​Ruħ Skond il-​Bibbja

“[I]l-bniedem sar ruħ ħajja.”—ĠENESI 2:7, GĦAQDA BIBLIKA, 1984.

1. X’jeħtieġ li neżaminaw sabiex niddeterminaw dak li l-​Bibbja tgħallem dwar ir-​ruħ?

BĦALMA rajna, it-​twemmin dwar ir-​ruħ huwa bosta u varjat. Saħansitra fost dawk li jgħidu li jibbażaw it-​twemmin tagħhom fuq il-​Bibbja, hemm ideat li jvarjaw dwar x’inhi r-​ruħ u x’jiġrilha meta mmutu. Imma l-​Bibbja x’tgħallem verament dwar ir-​ruħ? Biex insiru nafu, għandna bżonn neżaminaw it-​tifsir tal-​kliem Ebrajk u Grieg li jiġi tradott “ruħ” fil-​Bibbja.

“Ruħ” Bħala Ħlejqa Ħajja

2, 3. (a) Liema kelma hija tradotta “ruħ” fl-​Iskrittura Ebrajka, u x’inhi t-​tifsira bażika taʼ din il-​kelma? (b) Ġenesi 2:7 kif jikkonferma li l-​kelma “ruħ” tistaʼ tirreferi għal persuna kollha kemm hi?

² Il-​kelma Ebrajka tradotta “ruħ” hija neʹphesh, u din tidher 754 darba fl-​Iskrittura Ebrajka (spiss imsejħa t-​Testment il-​Qadim). Xi tfisser neʹphesh? Skond The Dictionary of Bible and Religion, din “normalment tirreferi għall-​esseri ħaj intier, għall-​individwu kollu kemm hu.”

³ Per eżempju, Ġenesi 2:7 (GħB 1984) jistqarr: “Il-​Mulej Alla sawwar il-​bniedem mit-​​trab taʼ l-​art u nefaħlu fi mnifsejh nifs il-​ħajja, u l-​bniedem sar ruħ ħajja.” Innota li Adam ma kellux ruħ; hu kien ruħ​—bħalma xi ħadd li jsir tabib hu tabib. Il-​kelma “ruħ” allura, tistaʼ tiddeskrivi lil persuna kollha kemm hi.

4, 5. (a) Agħti eżempji li juru li l-​kelma “ruħ” tirreferi għal persuna kollha kemm hi. (b) The Dictionary of Bible and Religion kif jappoġġja l-​fehma li persuna hija ruħ?

⁴ Din il-​fehma hija appoġġjata fl-​Iskrittura Ebrajka kollha kemm hi, fejn insibu frażijiet bħalma huma “fil-​każ li ruħ tidneb” (Levitiku 5:​1, New World Translation), “kull min (“ruħ,” NW) jagħmel xi xogħol” (Levitiku 23:30), “jekk jinqabad xi ħadd li jkun seraq xi wieħed (“ruħ,” NW)” (Dewteronomju 24:7), “ruħu ġiet li tkun bla paċenzja” (Mħallfin 16:​16, NW), “sakemm sa titturmentawli ruħi?” (Ġob 19:​2, Karm Żammit), u “ruħi tinfena minħabba n-​niket.”​—Salm 119:​28, KŻ.

⁵ F’dawn is-​siltiet m’hemm ebda indikazzjoni li r-​ruħ hija xi entità bħal ombra li tibqaʼ ħajja wara l-​mewt. “Li wieħed jgħid fit-​termini tagħna li r-​‘ruħ’ taʼ xi ħadd maħbub ħallietna biex tkun mal-​Mulej jew li wieħed jitkellem dwar ir-​‘ruħ immortali’ hija xi ħaġa li sempliċement ma tiftiehemx fil-​kultura tat-​TQ [Testment il-​Qadim],” jgħid The Dictionary of Bible and Religion.

6, 7. Liema kelma hija tradotta “ruħ” fl-​Iskrittura Griega Kristjana, u x’inhi t-​tifsira bażika taʼ din il-​kelma?

⁶ Il-​kelma tradotta “ruħ” għal iktar minn mitt darba fl-​Iskrittura Griega Kristjana (spiss imsejħa t-​Testment il-​Ġdid) hija psy·kheʹ. Bħal neʹphesh, din il-​kelma taʼ spiss tirreferi għall-​persuna kollha kemm hi. Per eżempju, ikkunsidra l-​istqarrijiet li ġejjin: “Qiegħed inħoss ruħi mħawwda.” (Ġwann 12:27) “Waqaʼ mbagħad il-​biżaʼ fuq kulħadd (“kull ruħ,” NW).” (Atti 2:43) “Kull bniedem (“ruħ,” NW) għandu jobdi lill-​awtorità taʼ fuqu.” (Rumani 13:1) “Lissnu kliem li jikkonsla lill-​erwieħ dipressi.” (1 Tessalonikin 5:​14, NW) “Ftit, jiġifieri tmienja biss (“tmien erwieħ,” NW), salvaw bis-​saħħa taʼ l-​ilma.”​—1 Pietru 3:20.

⁷ Psy·kheʹ, bħal neʹphesh, biċ-​ċar tirreferi għall-​persuna kollha kemm hi. Skond l-​istudjuż Nigel Turner, din il-​kelma “tissinjifika dak li hu karatteristikament uman, l-​individwu nnifsu, il-​ġisem materjali bir-​rûaḥ [spirtu] t’Alla li nefaħlu ġewwa fih. . . . L-​enfasi qiegħda fuq l-​individwu kollu kemm hu.”

8. L-​annimali huma erwieħ? Spjega.

⁸ Fil-​Bibbja l-​kelma “ruħ” tapplika mhux biss għall-​bnedmin imma anki għall-​annimali. Per eżempju, waqt li jiddeskrivi l-​ħolqien tal-​ħlejjaq tal-​baħar, Ġenesi 1:20 jgħid li Alla kkmanda: “Jiżgħed l-​ilma b’kotra taʼ ħlejjaq (“erwieħ,” NW) ħajjin.” U fil-​jum kreattiv taʼ wara, Alla qal: “Ħa tnissel l-​art ħlejjaq ħajja (“erwieħ ħajjin,” NW) skond ġenshom: bhejjem tad-​dar, annimali li jitkaxkru, u bhejjem selvaġġi skond ġenshom.” (Ġenesi 1:24; qabbel Numri 31:​28, NW.) Għalhekk, “ruħ” tistaʼ tirreferi għal ħlejqa ħajja, kemm jekk bniedem u kemm jekk annimal.

“Ruħ” Bħala l-​Ħajja taʼ Ħlejqa

9. (a) Liema tifsira estiża tistaʼ tiġi attribwita lill-​kelma “ruħ”? (b) Huwa dan f’konflitt maʼ l-​idea li r-​ruħ hija l-​persuna nfisha?

⁹ Xi drabi, il-​kelma “ruħ” tirreferi għall-​ħajja li tgawdi persuna jew annimal. Dan ma jbiddilx id-​definizzjoni tal-​Bibbja dwar ir-​ruħ bħala persuna jew annimal. Biex nagħtu eżempju: Aħna ngħidu dwar xi ħadd li hu ħaj, li jfisser li hu persuna ħajja. Nistgħu ngħidu wkoll li hu jippossiedi l-​ħajja. Bl-​istess mod, persuna ħajja hija ruħ. Madankollu, dment li wieħed hu ħaj, jistaʼ jingħad li r-​“ruħ” hija xi ħaġa li hu jippossiedi.

10. Agħti eżempji li juru li l-​kelma “ruħ” tistaʼ tirreferi għall-​ħajja li jgawdu persuna jew annimal.

¹⁰ Per eżempju, Alla qal lil Mosè: “In-​nies li kienu jfittxulek ħajtek (“ruħek,” NW) mietu lkoll.” (Eżodu 4:​19) Jidher ċar li l-​għedewwa taʼ Mosè kienu qed ifittxu li jneħħulu ħajtu. Użu simili tal-​kelma “ruħ” jidher fl-​istqarrijiet li ġejjin. “Aħna bżajna ħafna għal ħajjitna (“ruħna,” NW).” (Ġożwè 9:24) “Ħarbu u ħasbu għal rashom (“ruħhom,” NW).” (2 Slaten 7:7) “It-​twajjeb qiegħed jieħu ħsieb ruħ l-​annimal domestiku tiegħu.” (Proverbji 12:​10, NW) “Bin il-​bniedem, ma ġiex biex ikun moqdi, imma biex jaqdi u biex jagħti ħajtu (“ruħu,” NW) b’fidwa għall-​kotra.” (Mattew 20:28) “Hu ġie qrib mhux ħażin tal-​mewt, billi espona ruħu għall-​periklu.” (Filippin 2:​30, NW) F’kull każ, il-​kelma “ruħ” tfisser “ħajja.”a

11. X’jistaʼ jingħad dwar il-​mod kif il-​Bibbja tuża l-​kelma “ruħ”?

¹¹ Mela l-​kelma “ruħ” kif użata fil-​Bibbja tirreferi għal persuna jew annimal jew għall-​ħajja li jgawdu persuna jew annimal. Il-​mod kif il-​Bibbja tiddefinixxi r-​ruħ huwa sempliċi, konsistenti, u mhux imfixkel mill-​filosofiji kkomplikati u superstizzjonijiet tal-​bnedmin. Imma x’jiġrilha r-​ruħ mal-​mewt? Biex inwieġbu dik il-​mistoqsija, irridu l-​ewwel nifhmu għala mmutu.

[Nota taʼ taħt]

[Stampi f’paġna 20]

Dawn kollha huma erwieħ