It-Tbassir tal-Bibbja Kemm Hu taʼ Min Jorbot Fuqu?

KOTBA tal-​istorja llum hawn kemm trid. Dawn ir-​rakkonti taʼ x’ġara fil-​passat taʼ spiss verament jaffaxxinawk. Hekk kif naqrawhom, nistgħu naraw lilna nfusna fi sfondi antiki. L-​immaġinazzjoni tagħna tistaʼ tikber hekk kif nies, postijiet, u ġrajjiet jidhru jieħdu l-​ħajja minn paġni siktin.

Il-Bibbja hija ktieb bħal dan—wieħed mimli b’rakkonti storiċi u eċċitanti. Permezz tal-​paġni tagħha, nistgħu nsiru midħla taʼ rġiel u nisa bħal Abraham, martu Sara, is-​Sultan David, ir-​Reġina Ester, u l-​Għalliem il-​Kbir, Ġesù Kristu. Nistgħu, fil-​fatt, nimxu magħhom, nisimgħu x’qalu, u naraw dak li raw huma. Imma ħafna jikkunsidraw il-​Bibbja bħala xi ħaġa iktar minn ktieb tal-​istorja. Huma jemmnu li għandha ġo fiha dak li ġie msejjaħ storja miktuba minn qabel. Għala huwa dan? Għaliex il-​Bibbja hija mimlija b’tbassiriet, jew profeziji.

Madankollu, it-​tbassiriet tal-​Bibbja kemm huma taʼ min jorbot fuqhom? Jekk il-​profeziji tal-​Bibbja ġew imwettqin fi ġrajjiet tal-​imgħoddi, m’għandniex aħna nistennew li tbassiriet bħal dawn dwar il-​ġrajjiet tal-​futur iseħħu wkoll? Ejjew issa nikkunsidraw xi eżempji biex naraw jekk it-​tbassiriet tal-​Bibbja humiex taʼ min jorbot fuqhom.

L-​Iżrael u L-​Assirja fuq il-​Palk Dinji

Isaija, il-​profeta t’Alla, li beda jipprofetizza madwar is-​sena 778 Q.E.K., bassar: “Bis-​saqajn il-​kuruni eminenti tas-​sakranazzi taʼ Efraim [Iżrael] se jgħaffġu fuqhom. U l-​fjura li qed tidbiel tat-​tiżjin taʼ ġmiel tiegħu li qiegħda fuq ras il-​wied fertili trid issir bħat-​tina bikrija qabel is-​sajf, li, meta dak li jara jaraha, waqt li għadha fil-​pala t’idu, jiblagħha.” (Isaija 28:​3, 4) Kif ġie mħabbar hawnhekk minn qabel, sa nofs it-​tmien seklu Q.E.K., il-​kapitali taʼ Iżrael, is-​Samarija, kienet saret bħal tina misjura lesta biex tinqataʼ u tinbalaʼ mill-​forzi militari tal-​Assirja. Dak hu preċiż li ġara meta s-​Samarija ġiet mirbuħa mill-​Assirjani fis-​sena 740 Q.E.K.—2 Slaten 17:​6, 13, 18.

Maż-żmien kien imiss lill-​Assirja li ssir imperu tal-​passat. Il-​kapitali tagħha kienet Nineve, li tant kienet infamja minħabba t-​trattament krudili tal-​iskjavi li ġiet imsejħa “l-​belt taʼ tixrid id-​demm.” (Naħum 3:1) Alla Jehovah innifsu kien bassar ir-​rovina taʼ Nineve. Per eżempju, permezz tal-​profeta Naħum, Alla qal: “Ħares! Jien kontra tiegħek . . . se nagħmlek jistħoqqlok id-​disprezz; u se nqiegħdek bħala spettaklu. U jrid iseħħ li kulmin jarak se jaħrab lil hinn minnek u ċertament li se jgħid, ‘Nineve ġiet imneżżaʼ!’” (Naħum 3:​5-7) Sofonija wkoll bassar il-​qerda tal-​Assirja u l-​ħerba taʼ Nineve. (Sofonija 2:​13-15) Dawn il-​profeziji ġew imwettqin fis-​sena 632 Q.E.K. meta, b’sorpriża kbira, il-​forzi magħqudin tas-​sultan Babilonjan Nabopolassar u Ċjaxares il-​Medi ħarbtu u qaxxru lil Nineve​—tant bir-​reqqa li saħansitra l-​lok tal-​belt ma kinux jafu fejn kien għal iktar minn 2,000 sena. Kien imiss lill-​Imperu Babilonjan biex jidher fuq il-​palk dinji.

Il-​Qerda taʼ Babilonja Mbassra

Il-​Bibbja bassret li l-​Imperu Babilonjan kellu jiġi mirbuħ u bassret kif il-​belt kapitali tiegħu, Babilonja, kellha taqaʼ. Kważi żewġ sekli bil-​quddiem, il-​profeta Isaija wissa li x-​Xmara Ewfrat kellha tiġi mnixxfa. Kienet tgħaddi minn ġo Babilonja, u x-​xatbiet matul ix-​xmara kienu parti vitali mid-​difiża tal-​belt. Il-​profezija semmiet lil Ċiru b’ismu bħala l-​konkwistatur u nnotat li “l-​bibien taʼ bi tnejn” taʼ Babilonja ma kellhomx jingħalqu għal dawk li kienu se jinvaduha. (Isaija 44:​27–45:7) Fi qbil maʼ dan, Alla ra li ż-​żewġ bibien taʼ Babilonja matul ix-​xmara Ewfrat kellhom jitħallew miftuħin matul festa fil-​lejl li l-​forzi taʼ Ċiru l-​Kbir wettqu l-​attakk tagħhom. Mingħajr ebda diffikultà, għalhekk, huma daħlu l-​belt min-​naħa taʼ qiegħ ix-​xmara u ħadu lill-​Babilonja.

Il-kittieb tal-​istorja Ħerodotus kiteb: “Ċiru . . . stazzjona parti mill-​armata tiegħu f’punt fejn l-​Ewfrat tgħaddi għal ġo Babilonja u kontinġent ieħor fit-​tarf l-​ieħor minfejn toħroġ ’il barra, b’ordnijiet għat-​tnejn li huma biex bil-​forza jagħmlu daħla matul ix-​xmara hekk kif huma raw li l-​ilma kien baxx biżżejjed. . . . Permezz taʼ gandott hu dawwar ix-​xmara f’għadira (li f’dak iż-​żmien kienet marsa) u b’dan il-​mod tant naqqas il-​fond tal-​ilma minfejn kienet tgħaddi x-​xmara li saret tistaʼ timxi fiha, u l-​armata Persjana, li kienet tħalliet f’Babilonja għal dan il-​għan, daħlet fix-​xmara, li issa kienet fonda sa nofs il-​koxxa taʼ raġel, u, billi mxew fiha, daħlu fil-​belt. . . . Kien hemm festa għaddejja, u saħansitra waqt li l-​belt kienet qiegħda tiġi mirbuħa huma komplew jiżfnu u jixxalaw, sakemm il-​fatti ħorox ġabuhom f’sensihom.”​—Herodotus—​The Histories, tradott minn Aubrey de Selincourt.

F’dak l-​istess lejl, il-​profeta t’Alla Danjel wissa lill-​ħakkiem taʼ Babilonja dwar diżastru fil-​qrib. (Danjel, kapitlu 5) Babilonja inferjuri eżistiet għal xi sekli wara. Minn hemm, per eżempju, l-​appostlu Pietru kiteb l-​ewwel ittra mnebbħa tiegħu fl-​ewwel seklu tal-​E.K. (1 Pietru 5:13) Imma l-​profezija taʼ Isaija stqarret: “Babilonja . . . trid issir bħal meta Alla għeleb lil Sodom u Gomorra. Qatt ma se tkun abitata.” Alla kien qal ukoll: “Se nqaċċat minn Babilonja isem u fdal u nisel u posterità.” (Isaija 13:​19-22; 14:22) Kif kien imħabbar minn qabel, Babilonja eventwalment saret gozz taʼ rovini. Kwalunkwe restawrazzjoni possibbli taʼ dik il-​belt il-​qadima tistaʼ tiġbed lit-​turisti imma xorta waħda tħalliha nieqsa min-​“nisel u posterità” tagħha.

Danjel—il-​profeta taʼ Jehovah preżenti fil-​Babilonja meta din waqgħet—kellu viżjoni li kienet tinvolvi l-​Medi u l-​Persjani rebbiħin. Hu ra kibx b’żewġt iqran u bodbod li kellu qarn kbir bejn għajnejh. Il-​bodbod attakka lill-​kibx u tefgħu mal-​art, billi kissirlu ż-​żewġt iqran. Imbagħad il-​qarn il-​kbir tal-​bodbod ġie miksur, u erbat iqran telgħu minfloku. (Danjel 8:​1-8) Kif bassret il-​Bibbja u l-​istorja kkonfermatu, il-​kibx b’żewġt iqran kien il-​Medo-Persja. Il-​bodbod irrappreżenta lill-​Greċja. U xi ngħidu għall-​“qarn kbir”? Dan wera li kien Alessandru l-​Kbir. Meta l-​qarn il-​kbir figurattiv ġie miksur, erbat iqran simboliċi (jew, saltniet) ħadu postu. Eżatt kif qalet il-​profezija, wara li Alessandru miet, erbaʼ mill-​ġenerali tiegħu stabbilew ruħhom fil-​poter—Ptolemy Lagus fl-​Eġittu u fil-​Palestina; Seleucus Nicator fil-​Mesopotamja u fis-​Sirja; Cassander fil-​Maċedonja u fil-​Greċja; u Lysimachus fi Traċe u fl-​Asja Minuri.—Danjel 8:​20-22.

Tbassiriet taʼ Futur Promettenti

It-​tbassiriet tal-​Bibbja rigward ġrajjiet bħalma huma l-​qerda taʼ Babilonja u l-​vittorja fuq il-​Medo-Persja huma sempliċi eżempji tal-​ħafna profeziji Skritturali li diġà seħħew fil-​passat. Il-​Bibbja fiha wkoll tbassiriet taʼ futur promettenti li se jiġi rrealizzat minħabba l-​Messija, il-​Wieħed Midluk t’Alla.

Xi wħud mit-​tbassiriet Messjaniċi fl-​Iskrittura Ebrajka ġew applikati għal Ġesù Kristu minn kittieba tal-​Iskrittura Griega Kristjana. Per eżempju, il-​kittieba tal-​Vanġeli wrew li Ġesù kien imwieled f’Betlehem, kif kien imbassar mill-​profeta Mikea. (Mikea 5:2; Luqa 2:​4-11; Ġwann 7:42) Bi twettieq tal-​profezija taʼ Ġeremija, trabi ġew maqtulin wara t-​twelid taʼ Ġesù. (Ġeremija 31:15; Mattew 2:​16-18) Il-​kliem taʼ Żakkarija (9:9) kellu t-​twettieq tiegħu meta Kristu daħal Ġerusalemm fuq felu taʼ ħmara. (Ġwann 12:​12-15) U meta s-​suldati qassmu l-​ilbies taʼ Ġesù wara li dendluh, dan wettaq il-​kliem tas-​salmista: “Huma jqassmu l-​ilbiesi tiegħi bejniethom, u fuq il-​libsa tiegħi jitfgħu x-​xorti.”​—Salm 22:18.

Tbassiriet Messjaniċi oħrajn jippontaw lejn żmien taʼ hena għar-​razza umana. F’viżjoni, Danjel lemaħ lil “xi ħadd bħal bin il-​bniedem” jirċievi “ħakma u dinjità u saltna” mingħand Jehovah, “l-​Antik tal-​Jiem.” (Danjel 7:​13, 14) Rigward il-​ħakma Messjanika tas-​Sultan tas-​sema, Ġesù Kristu, Isaija ddikjara: “Ismu se jiġi msejjaħ Wieħed tal-​Għaġeb li Jagħti Pariri, Alla Setgħan, Missier Etern, Prinċep tal-​Paċi. Għall-​abbundanza tal-​ħakma taʼ prinċep u għall-​paċi ma se jkun hemm ebda tmiem, fuq it-​tron taʼ David u fuq saltnatu sabiex jistabbiliha fis-​sod u jwettaqha permezz tal-​ġustizzja u permezz tat-​tjieba, minn issa ’l quddiem u għal żmien indefinit. L-​istess żelu taʼ Jehovah tal-​armati se jagħmel dan.”—Isaija 9:​6, 7.

Qabel ma l-​ħakma taʼ tjieba tal-​Messija jkollha dominju sħiħ, xi ħaġa taʼ sinjifikat vitali trid isseħħ. Dan ukoll kien imbassar fil-​Bibbja. Dwar is-​Sultan Messjaniku, is-​salmista għanna: “Ħażżem sejfek fuq il-​koxxa tiegħek, O setgħani . . . Fl-​isplendur tiegħek mur ’il quddiem lejn is-​suċċess; irkeb għall-​kawża tal-​verità u tal-​umiltà u tat-​tjieba.” (Salm 45:​3, 4) Billi rreferiet għal żmienna, l-​Iskrittura bassret ukoll: “Fil-​jiem taʼ dawk is-​slaten dak Alla tas-​sema se jwaqqaf saltna li qatt ma se tinġieb f’rovina. U s-​saltna nfisha mhix se tiġi mgħoddija lil xi poplu ieħor. Hi se tfarrak biċċiet u ġġib fi tmiem lil dawn is-​saltniet kollha, u hija nfisha se tieqaf għal żminijiet indefiniti.”—Danjel 2:44.

Salm 72 jipprovdi titwila bil-​quddiem taʼ kundizzjonijiet taħt il-​ħakma Messjanika. Per eżempju, “fi żmienu t-​twajjeb se jinbet, u l-​abbundanza taʼ paċi sakemm il-​qamar ma jibqax iżjed.” (Vers 7) Imbagħad ma se jkun hemm ebda oppressjoni jew vjolenza. (Vers 14) Ħadd ma se jkun bil-​ġuħ, għax “se jiġi li jkun hemm kotra taʼ qamħ fuq l-​art; fuq il-​quċċata tal-​muntanji se jkun hemm iżżejjed.” (Vers 16) U immaġina! Int tistaʼ tgawdi dawn il-​barkiet u oħrajn f’ġenna tal-​art meta s-​sistema preżenti taʼ affarijiet tiġi sostitwita mid-​dinja ġdida mwiegħda minn Alla.—Luqa 23:43; 2 Pietru 3:​11-13; Rivelazzjoni 21:1-5.

Żgur, allura, li t-​tbassiriet tal-​Bibbja jimmeritahom li jiġu nvestigati minnek. Għalhekk, għala ma tistaqsix lix-​Xhieda taʼ Jehovah għal iktar informazzjoni? Eżami tal-​profeziji tal-​Bibbja jistgħu jgħinuk tara fejn qegħdin fil-​medda taż-​żmien. Jistaʼ wkoll ikabbarlek f’qalbek apprezzament profond lejn Alla Jehovah u lejn l-​arranġament tal-​għaġeb tiegħu għall-​barka eterna taʼ dawk kollha li jħobbuh u jobduh.