Għallem lil Uliedek Iħobbu lil Ġeħova

“Bħal vleġeġ f’id il-​ġellied, hekk huma wlied iż-​żgħożija.”—SALM 127:4.

1, 2. It-​tfal kif inhuma bħal “vleġeġ f’id il-​ġellied”?

WIEĦED arċier iħejji ruħu biex jispara vleġġa lejn oġġett speċifiku. Hu jpoġġiha bir-​reqqa fil-​korda tal-​qaws, u b’muskoli milwijin hu jgħawweġ il-​qaws tiegħu. Minkejja l-​isforz li qed jagħmel, hu jieħu l-​ħin biex jimmira l-​vleġġa. Imbagħad jitlaqha. Se jolqtu l-​oġġett li mmira lejh? Diversi affarijiet jiddeterminaw it-​tweġiba, fosthom is-​sengħa taʼ l-​arċier, l-​effett tar-​riħ, u l-​kundizzjoni tal-​vleġġa.

² Is-​Sultan Salamun xebbah l-​ulied maʼ “vleġeġ f’id il-​ġellied.” (Salm 127:4) Ikkunsidra kif din it-​tixbiha tistaʼ tiġi applikata. Arċier ikollu vleġġa fil-​qaws tiegħu għal ħin relattivament qasir biss. Biex jolqot l-​oġġett, hu jrid jitlaqha malajr. Bl-​istess mod, il-​ġenituri għandhom perijodu relattivament qasir biex jiżviluppaw f’uliedhom imħabba mill-​qalb għal Ġeħova. Wara dawk li jidhru bħala biss ftit snin qosra, it-​tfal jikbru u jitilqu mid-​dar. (Mattew 19:5) Se jolqtuh l-​oġġett—jiġifieri, it-​tfal se jkomplu jħobbu u jaqdu lil Alla wara li jitilqu mid-​dar? Diversi fatturi jeffettwaw it-​tweġiba. Tlieta minnhom huma s-​sengħa tal-​ġenitur, l-​ambjent li t-​tfal jitrabbew fih, u l-​mod kif il-​‘vleġeġ,’ jew it-​tfal, iwieġbu għat-​taħriġ li jirċievu. Ejja neżaminaw kull wieħed minn dawn il-​fatturi iktar bid-​dettall. L-​ewwel, se nikkunsidraw xi karatteristiki taʼ ġenitur tas-​sengħa.

Ġenituri tas-​Sengħa Jagħtu Eżempju Tajjeb

3. Għala l-​kliem taʼ ġenitur irid ikun appoġġat mill-​għemejjel?

³ Ġesù ħalla eżempju għall-​ġenituri minħabba li hu pprattika dak li kien jgħallem. (Ġwanni 13:15) Mill-​banda l-​oħra, hu kkundanna lill-​Fariżej, li kienu “jgħidu” imma “ma jagħmlux.” (Mattew 23:3) Sabiex iqanqlu lil uliedhom iħobbu lil Ġeħova, il-​kliem u l-​għemejjel tal-​ġenituri jridu jappoġġaw lil xulxin. Kliem li m’huwiex appoġġat mill-​azzjonijiet m’huwiex effettiv sewwasew bħalma m’huwiex effettiv qaws mingħajr korda.—1 Ġwanni 3:18.

4. Liema mistoqsijiet għandhom jagħmlu lilhom infushom il-​ġenituri, u għala?

⁴ Għala huwa daqshekk importanti l-​eżempju tal-​ġenituri? Sewwasew bħalma l-​adulti jistgħu jitgħallmu jħobbu lil Alla billi jħarsu lejn l-​eżempju taʼ Ġesù, it-​tfal jistgħu jitgħallmu jħobbu lil Ġeħova billi jsegwu l-​eżempju tajjeb tal-​ġenituri tagħhom. Il-​ħbieb tat-​tfal jistgħu jew isaħħu lit-​tfal jew inkella ‘jħassru d-​drawwiet siewja.’ (1 Korintin 15:33) Fil-​maġġorparti tal-​ħajja tat-​tfal, u speċjalment fis-​snin meta jkunu qed jikbru, l-​iktar ħbieb li huma qrib tagħhom u li jeffettwawhom huma l-​ġenituri tagħhom. Għalhekk, il-​ġenituri għandhom jistaqsu lilhom infushom: ‘Liema tip taʼ ħabib jien? L-​eżempju tiegħi jinkuraġġixxi lil uliedi biex jiżviluppaw drawwiet siewja? Liema eżempju qed nagħtihom fi kwistjonijiet tassew importanti bħat-​talb u l-​istudju tal-​Bibbja?’

Ġenituri tas-​Sengħa Jitolbu maʼ Wliedhom

5. X’jistgħu jitgħallmu t-​tfal mit-​talb tal-​ġenituri?

⁵ Uliedek jistgħu jitgħallmu ħafna dwar Ġeħova meta jagħtu widen għat-​talb tiegħek. Jekk jisimgħuk tirringrazzja lil Alla fil-​ħin taʼ l-​ikel u titlob waqt sessjonijiet taʼ studju tal-​Bibbja, għal liema konklużjonijiet se jaslu? X’aktarx li se jitgħallmu li Ġeħova jipprovdi l-​bżonnijiet fiżiċi tagħna—li għalihom għandna nirringrazzjawh—u li hu jgħallimna veritajiet spiritwali. Dawn huma lezzjonijiet prezzjużi.—Ġakbu 1:17.

6. Kif jistgħu l-​ġenituri jgħinu lil uliedhom iħossu li Ġeħova jinteressah fihom bħala individwi?

⁶ Madankollu, jekk titolbu mal-​familja tagħkom f’ħinijiet oħrajn minbarra qabel l-​ikliet u l-​istudji tal-​Bibbja mal-​familja u jekk fit-​talb issemmu kwistjonijiet speċifiċi li jeffettwaw lilkom u lil uliedkom, intom se twettqu saħansitra iktar. Se tgħinu lil uliedkom iħossu li Ġeħova huwa parti mill-​familja tagħkom, u li hu jimpurtah minnkom b’mod individwali. (Efesin 6:18; 1 Pietru 5:​6, 7) Missier wieħed jgħid: “Minn meta twieldet it-​tifla, aħna dejjem tlabna magħha. Hekk kif bdiet tikber aħna tlabna dwar kwistjonijiet taʼ sħubija maʼ nies oħrajn u kwistjonijiet oħrajn li effettwawha. Sakemm telqet mid-​dar meta żżewġet, m’għaddietx ġurnata waħda li fiha ma tlabniex magħha.” Tistaʼ int ukoll titlob maʼ wliedek kuljum? Tistaʼ tgħinhom jaraw lil Ġeħova bħala Ħabib, li mhux biss jipprovdilhom il-​bżonnijiet fiżiċi u spiritwali tagħhom imma wkoll li jieħu ħsiebhom emozzjonalment?—Filippin 4:​6, 7.

7. X’għandhom ikunu jafu l-​ġenituri biex it-​talb tagħhom ikun speċifiku?

⁷ M’għandniex xi ngħidu, biex it-​talb tiegħek ikun speċifiku, għandek bżonn tkun taf x’inhu jiġri fil-​ħajja taʼ wliedek. Innota l-​kummenti taʼ wieħed missier li rabba żewġt itfal: “Fit-​tmiem taʼ kull ġimgħa, kont nistaqsi lili nnifsi żewġ mistoqsijiet: ‘X’kellhom fuq moħħhom uliedi din il-​ġimgħa? Liema affarijiet tajbin seħħew f’ħajjithom?’” Ġenituri, tistgħu tistaqsu lilkom infuskom mistoqsijiet bħal dawn, u mbagħad tinkludu ftit mit-​tweġibiet fit-​talb li tgħidu maʼ wliedkom? Jekk tagħmlu dan, se tkunu qed tgħallmuhom mhux biss biex jitolbu lil Ġeħova—Semmiegħ it-​talb—imma wkoll biex iħobbuh.—Salm 65:3 (65:​2, NW).

Ġenituri tas-​Sengħa Jinkuraġġixxu Drawwiet Tajbin taʼ Studju

8. Il-​ġenituri għala għandhom jgħinu lil uliedhom jiżviluppaw id-​drawwa li jistudjaw il-​Kelma t’Alla?

⁸ L-​attitudni taʼ ġenitur lejn l-​istudju tal-​Bibbja kif tistaʼ teffettwa r-​relazzjoni tat-​tfal m’Alla? Sabiex kwalunkwe relazzjoni tikber u tibqaʼ, l-​individwi involuti għandhom bżonn mhux biss ikellmu lil xulxin imma wkoll jagħtu widen lil xulxin. Mod wieħed kif nisimgħu lil Ġeħova hu billi nistudjaw il-​Bibbja bl-​għajnuna taʼ pubblikazzjonijiet provduti mill-​“ilsir leali.” (Mattew 24:​45-47; Proverbji 4:​1, 2) Għalhekk, biex il-​ġenituri jgħinu lil uliedhom jiżviluppaw relazzjoni dejjiema u kollha mħabba maʼ Ġeħova, huma jagħmlu tajjeb jekk jinkuraġġuhom biex jiżviluppaw drawwiet tajbin taʼ studju tal-​Kelma t’Alla.

9. It-​tfal kif jistgħu jiġu megħjunin jiżviluppaw drawwiet tajbin taʼ studju?

⁹ It-​tfal kif jistgħu jiġu megħjunin jiżviluppaw drawwiet tajbin taʼ studju? Għal darba oħra, l-​eżempju tal-​ġenituri hu l-​aħjar mod kif jgħallmu lil uliedhom. Jarawk it-​tfal tgawdi qari tal-​Bibbja u studju persunali fuq bażi regulari? Huwa minnu li x’aktarx int għandek ħafna x’tagħmel biex tieħu ħsieb uliedek, imma għandek mnejn tinkwieta dwar meta tistaʼ ssib ħin biex taqra u tistudja. Imma staqsi lilek innifsek, ‘Jarawni wliedi nara t-​televixin spiss?’ Jekk inhu hekk, tistaʼ tuża ftit minn dak il-​ħin biex tagħti eżempju tajjeb fejn jidħol l-​istudju persunali?

10, 11. Il-​ġenituri għala għandu jkollhom diskussjonijiet mill-​Bibbja regulari bħala familja?

¹⁰ Mod prattiku ieħor kif il-​ġenituri jistgħu jgħallmu lil uliedhom biex jisimgħu minn Ġeħova hu billi jkollhom diskussjonijiet regulari mill-​Bibbja bħala familja. (Isaija 30:21) Imma xi wħud għandhom mnejn jaħsbu, ‘It-​tfal għala għandhom bżonn studju tal-​familja jekk il-​ġenituri tagħhom jiħduhom il-​laqgħat tal-​kongregazzjoni regolarment?’ Hemm diversi raġunijiet tajbin. Ġeħova jafda lill-​ġenituri bir-​responsabbiltà primarja li jgħallmu lil uliedhom. (Proverbji 1:8; Efesin 6:4) L-​istudju tal-​Bibbja bħala familja jgħallem lit-​tfal li l-​qima m’hijiex xi ritwal formali li jsir biss fil-​pubbliku, imma hija parti mill-​ħajja privata tal-​familja.—Dewteronomju 6:​6-9.

¹¹ Barra minn hekk, studju tal-​familja li jitmexxa tajjeb jistaʼ jipprovdi lill-​ġenituri opportunità biex ikunu jafu l-​ħsibijiet taʼ wliedhom dwar affarijiet spiritwali u morali. Per eżempju, meta t-​tfal ikunu għadhom żgħar, il-​ġenituri jistgħu jużaw pubblikazzjonijiet bħal Tgħallem mill-​Għalliem il-​Kbir.a Kważi f’kull paragrafu taʼ din l-​għodda għall-​istudju tal-​Bibbja, it-​tfal jintalbu jesprimu l-​opinjoni tagħhom dwar is-​suġġetti li jiġu diskussi. Billi jirraġunaw dwar l-​iskritturi msemmijin fil-​ktieb, il-​ġenituri għandhom mnejn ikunu jistgħu jiżviluppaw is-​sensi taʼ wliedhom “biex jagħrfu jagħżlu kemm it-​tajjeb u kemm il-​ħażin.”—Ebrej 5:14.

12. Il-​ġenituri kif għandhom mnejn jadattaw l-​istudju tal-​familja skond il-​bżonnijiet tat-​tfal, u x’sibt int li hu effettiv f’dan ir-​rigward?

¹² Hekk kif it-​tfal tiegħek jikbru, sawwar l-​istudju skond il-​bżonnijiet tagħhom. Innota l-​mod kif koppja waħda għenet lit-​tfal adoloxxenti tagħha biex jirraġunaw dwar ir-​rikjesta biex jattendu żifna organizzata mill-​iskola. Il-​missier jgħid: “Aħna għedna lil uliedna li f’parti mill-​istudju tal-​familja li jmiss, jien u l-​mara konna se nagħmluha tat-​tfal, u l-​bniet tagħna kellhom jippretendu li huma l-​ġenituri. Huma t-​tnejn setgħu jagħżlu min kien se jagħmilha taʼ l-​omm u min tal-​missier, imma t-​tfal kellhom jaħdmu flimkien biex jagħmlu riċerka dwar is-​suġġett u jagħtuna d-​direzzjoni dwar iż-​żfin organizzat mill-​iskola.” X’kien ir-​riżultat? “Bqajna skantati dwar kemm kienu responsabbli wliedna (fl-irwol tagħhom bħala l-​ġenituri) meta spjegaw lilna (li taparsi konna t-​tfal) ir-​raġunijiet tagħhom ibbażati fuq il-​Bibbja għala ma kienx se jkun għaqli li mmorru għaż-​żifna,” ikompli l-​missier. “Dak li impressjonana wkoll kien is-​suġġerimenti li bdew jagħtuna bħala attivitajiet li stajna nagħmlu minflok u li kienu aċċettabbli. Minħabba f’hekk, sirna nafu tassew x’jaħsbu u x’jixtiequ.” Huwa minnu li hemm bżonn il-​perseveranza u l-​immaġinazzjoni biex studju tal-​familja jibqaʼ regulari u adattat għall-​familja, imma l-​premju li jiġi wara jistħoqqlu kull sforz.—Proverbji 23:15.

Oħloq Ambjent Paċifiku

13, 14.(a) Il-ġenituri kif jistgħu joħolqu ambjent paċifiku fid-​dar? (b) X’jistaʼ jkun ir-​riżultat li jġib benefiċċju meta ġenitur jammetti li għamel żball?

¹³ Vleġġa x’aktarx li jkollha iktar ċans li tolqot l-​oġġett jekk l-​arċier jimmiraha u jitlaqha f’ambjent kalm. B’mod simili, it-​tfal x’aktarx li iktar se jitgħallmu jħobbu lil Ġeħova jekk il-​ġenituri joħolqu ambjent paċifiku fid-​dar. “Il-​frott tal-​ġustizzja jinżeraʼ f’kundizzjonijiet paċifiċi għal dawk li qegħdin iġibu l-​paċi,” kiteb Ġakbu. (Ġakbu 3:18) Il-​ġenituri kif jistgħu joħolqu ambjent paċifiku fid-​dar? Koppja miżżewġa għandha żżomm rabta soda taż-​żwieġ. Raġel u mara miżżewġin li jħobbu u jirrispettaw lil xulxin x’aktarx li iktar se jirnexxilhom jgħallmu lil uliedhom iħobbu u jirrispettaw lil oħrajn, inkluż lil Ġeħova. (Galatin 6:7; Efesin 5:33) L-​imħabba u r-​rispett jinkuraġġixxu l-​paċi. U koppja li jkunu fil-​paċi maʼ xulxin jistgħu jkampaw aħjar mal-​konflitti li jistgħu jinqalgħu fil-​familja.

¹⁴ M’għandniex xi ngħidu, sewwasew bħalma m’hemm ebda żwieġ perfett, hekk ukoll m’hemmx familji perfetti fuq l-​art bħalissa. Kultant il-​ġenituri għandhom mnejn ma jirnexxilhomx juru l-​frott taʼ l-​ispirtu meta jittrattaw maʼ wliedhom. (Galatin 5:​22, 23) Meta dan iseħħ, x’għandhom jagħmlu l-​ġenituri? Jekk jammettu li jkunu għamlu żball, se jnaqqas dan ir-​rispett taʼ wliedhom lejhom? Ikkunsidra l-​eżempju taʼ l-​appostlu Pawlu. Hu kien bħal missier spiritwali għal ħafna. (1 Korintin 4:15) Madankollu, hu ammetta bil-​miftuħ li hu kien jiżbalja. (Rumani 7:​21-25) Xorta waħda, l-​umiltà u l-​onestà tiegħu jżidulna r-​rispett tagħna lejh minflok ma jnaqqsuhulna. Minkejja d-​dgħjufijiet tiegħu, Pawlu setaʼ jikteb b’mod kunfidenti lill-​kongregazzjoni f’Korintu: “Imitaw lili, bħalma jien nimita lil Kristu.” (1 Korintin 11:1) Jekk int ukoll tammetti l-​iżbalji tiegħek, uliedek x’aktarx li se jinjoraw in-​nuqqasijiet tiegħek.

15, 16. Il-​ġenituri għala għandhom iħarrġu lil uliedhom biex iħobbu lill-​Kristjani ħuthom, u dan kif jistaʼ jsir?

¹⁵ X’jistgħu jagħmlu iktar il-​ġenituri biex joħolqu ambjent fejn uliedhom jistgħu jsiru jħobbu lil Ġeħova? L-​appostlu Ġwanni kiteb: “Jekk xi ħadd jgħid: ‘Inħobb lil Alla,’ iżda jobgħod lil ħuh, hu giddieb. Għax min ma jħobbx lil ħuh, li jarah, ma jistax ikun li jħobb lil Alla, li ma jarahx.” (1 Ġwanni 4:​20, 21) Għalhekk, meta tħarreġ lil uliedek biex iħobbu lill-​Kristjani ħuthom, int tkun qed tgħallimhom iħobbu lil Alla. Il-​ġenituri jagħmlu tajjeb jekk jistaqsu lilhom infushom, ‘Huma l-​konversazzjonijiet tiegħi dwar il-​kongregazzjoni inkuraġġanti jew kritiċi?’ Kif tistaʼ tkun taf? Oqgħod attent u ismaʼ kif uliedek jitkellmu dwar il-​laqgħat u dwar il-​membri tal-​kongregazzjoni. X’aktarx li se tismagħhom jesprimu l-​ħsibijiet tiegħek fil-​kummenti tagħhom.

¹⁶ Il-​ġenituri x’jistgħu jagħmlu biex jgħinu lil uliedhom iħobbu lil ħuthom spiritwali? Peter, missier taʼ żewġ ġuvnotti, jgħid: “Minn meta s-​subien kienu għadhom żgħar, aħna konna nistiednu lil uħud maturi spiritwalment biex jiġu jieklu għandna u jqattgħu l-​ħin magħna fid-​dar, u konna nieħdu ħafna pjaċir meta nagħmlu dan. Uliedna trabbew fi sħubija maʼ nies li jħobbu lil Ġeħova, u issa qed jaraw li s-​servizz lil Alla hu mod taʼ ħajja pjaċevoli.” Dennis, missier taʼ ħamest itfal bniet, jgħid, “Aħna inkuraġġejna lill-​bniet tagħna biex jagħmlu ħbieb mal-​pijunieri fil-​kongregazzjoni li kienu akbar minnhom, u kulmeta kien possibbli konna nuru l-​ospitalità lill-​indokraturi li jivvjaġġaw u lin-​nisa tagħhom.” Tistaʼ int ukoll tieħu l-​inizjattiva biex tgħin lil uliedek iħarsu lejn il-​kongregazzjoni bħala parti miżjuda mal-​familja tagħkom?—Marku 10:​29, 30.

Ir-​Responsabbiltà tat-​Tfal

17. Fl-​aħħar mill-​aħħar, it-​tfal liema deċiżjoni jridu jieħdu?

¹⁷ Ikkunsidra għal darb’oħra t-​tixbiha dwar l-​arċier. Għalkemm jistaʼ jkun tas-​sengħa, hu ma tantx għandu ċans li jolqot l-​oġġett li jimmira lejh jekk il-​vleġġa li jitfaʼ tkun tgħawġet. M’għandniex xi ngħidu, il-​ġenituri se jipprovaw kemm jifilħu biex jiddrittaw il-​vleġġa mgħawġa, biex ngħidu hekk, billi jistinkaw ħalli jirranġaw il-​ħsibijiet ħżiena tat-​tfal. Imma fl-​aħħar mill-​aħħar it-​tfal iridu jiddeċiedu għalihom infushom jekk iħallux lil din id-​dinja tgħawwiġhom skond ir-​rieda tagħha jew iħallu lil Ġeħova ‘jwittilhom triqathom.’—Proverbji 3:​5, 6; Rumani 12:2.

18. Liema effett jistaʼ jkollha l-​għażla tat-​tfal fuq oħrajn?

¹⁸ Waqt li l-​ġenituri għandhom responsabbiltà importanti biex irabbu lil uliedhom “fid-​dixxiplina u l-​gwida mentali taʼ Ġeħova,” id-​deċiżjoni finali dwar x’persuni se jsiru t-​tfal meta jikbru hija f’idejn it-​tfal stess. (Efesin 6:4) Għalhekk, tfal staqsu lilkom infuskom, ‘Se naċċetta jien it-​taħriġ kollu mħabba li jipprovdu l-​ġenituri tiegħi?’ Jekk iva, intom se tkunu qed tagħżlu l-​aqwa mod taʼ ħajja possibbli. Se tagħmlu lill-​ġenituri tagħkom tassew ferħanin. Iktar importanti minn hekk, se tferrħu qalb Ġeħova.—Proverbji 27:11.

[Nota taʼ taħt]

Tiftakar Int?

• Il-​ġenituri kif jistgħu jagħtu eżempju tajjeb fejn jidħlu t-​talb u l-​istudju tal-​Bibbja?

• Il-​ġenituri kif jistgħu joħolqu ambjent paċifiku fid-​dar?

• Liema għażla jiffaċċjaw it-​tfal, u l-​għażla li jagħmlu kif se teffettwa lil oħrajn?

[Stampa f’paġna 28]

Tagħti int eżempju tajjeb lil uliedek fejn jidħol l-​istudju persunali?

[Stampa f’paġna 29]

Ambjent paċifiku fil-​familja jikkontribwixxi għall-​hena