Nota taʼ Taħt

a ”Kolletturi tat-​taxxi kienu b’mod speċjali mibgħudin mill-​popolazzjoni Lhudija fil-​Palestina għal bosta raġunijiet: (1) huma kienu jiġbru l-​flus għall-​qawwa barranija li okkupat l-​art taʼ Iżrael, b’hekk indirettament kienu jagħtu appoġġ għal din il-​ħruxija; (2) kellhom fama mill-​agħar li huma bla skruplu billi stagħnew minn fuq nies tal-​istess razza tagħhom; u (3) ix-​xogħol tagħhom kien jinvolvi li jkollhom kuntatt regulari mal-​Ġentili, li kien jagħmilhom b’mod ritwali mhux nodfa. Stmerrija għall-​kolletturi tat-​taxxi tinstab kemm fit-​T[estment il-​]Ġ[did] u kemm fil-​letteratura rabbinika . . . Skond din tal-​aħħar il-​mibgħeda kellha tiġi murija saħansitra sal-​familja taʼ dak il-​kollettur tat-​taxxi.—The International Standard Bible Encyclopedia.