Leali u Kuraġġużi Minkejja l-​Oppressjoni Nazista

Fis-​17 taʼ Ġunju, 1946, ir-​Reġina Wilhelmina taʼ l-​Olanda bagħtet messaġġ taʼ kondoljanza lil familja tax-​Xhieda taʼ Jehovah f’Amsterdam. L-​iskop tagħha kien biex tesprimi l-​ammirazzjoni tagħha għall-​iben tal-​familja, Jacob van Bennekom, li kien ngħata l-​mewt min-​Nazi matul it-​Tieni Gwerra Dinjija. Ftit snin ilu, il-​kunsill tal-​belt taʼ Doetinchem, belt fin-​naħa tal-​lvant taʼ l-​Olanda, iddeċieda li jsemmi triq għal Bernard Polman, membru ieħor tax-​Xhieda taʼ Jehovah li kien ġie maqtul fil-​gwerra.

IN-​NAZI għala daru kontra Jacob, Bernard, u membri oħrajn tax-​Xhieda taʼ Jehovah fl-​Olanda matul it-​Tieni Gwerra Dinjija? U x’kien li għen lil dawn ix-​Xhieda jibqgħu leali waqt snin taʼ persekuzzjoni ħarxa u biex fl-​aħħar mill-​aħħar jiksbu r-​rispett u l-​ammirazzjoni tan-​nies taʼ pajjiżhom u tar-​reġina? Biex inkunu nafu, ejja nirrevedu xi ġrajjiet li wasslu għal konfrontazzjoni stil David-u-Gulija bejn grupp żgħir taʼ Xhieda taʼ Jehovah u l-​organizzazzjoni politika u militari ġganteska tan-​Nazi.

Ipprojbiti—Imma Attivi Iktar minn qatt Qabel

Fl-​10 taʼ Mejju, 1940, l-​armata Nazista għamlet attakk għal għarrieda fuq l-​Olanda. Peress li l-​letteratura mqassma mix-​Xhieda taʼ Jehovah kienet tikxef l-​atti mill-​agħar tan-​Naziżmu u tappoġġa s-​Saltna t’Alla, in-​Nazi mill-​ewwel ipprovaw iwaqqfu l-​attivitajiet tax-​Xhieda. Inqas minn tliet ġimgħat wara li n-​Nazi invadew l-​Olanda, huma ħarġu digriet sigriet li pprojbixxa lix-​Xhieda taʼ Jehovah. Fl-​10 taʼ Marzu, 1941, rapport stampat ħareġ il-​projbizzjoni fil-​beraħ, billi akkuża lix-​Xhieda li kienu qed jagħmlu kampanja “kontra l-​istituzzjonijiet kollha taʼ l-​istat u tal-​knisja.” Bħala riżultat, it-​tfittxija għax-​Xhieda żdiedet.

Taʼ interess, għalkemm il-​Gestapo infamja, jew il-​pulizija sigrieta, żammew il-​knejjes kollha taħt sorveljanza, dawn kienu jippersegwitaw bl-​aħrax organizzazzjoni Kristjana waħda biss. “Il-​persekuzzjoni sal-​mewt,” josserva l-​istorjografu Olandiż Dr. Louis de Jong, “attakkat grupp reliġjuż wieħed biss—ix-​Xhieda taʼ Jehovah.”—Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog (Is-Saltna taʼ l-​Olanda Matul it-​Tieni Gwerra Dinjija).

Il-Gestapo kellhom il-​kooperazzjoni tal-​pulizija Olandiża f’li jsibu u jarrestaw lix-​Xhieda. Iżjed minn hekk, indokratur li jivvjaġġa li kien beda jibżaʼ u kien sar apostat ta informazzjoni lin-​Nazi dwar dawk li qabel kienu sħabu fit-​twemmin. Sa l-​aħħar t’April taʼ l-​1941, kienu ġew arrestati 113-il Xhud. Irnexxielu dan l-​attakk qawwi jwaqqaf l-​attivitajiet taʼ l-​ippridkar?

It-tweġiba tinsab fil-​Meldungen aus den Niederlanden (Rapporti mill-​Olanda), dokument sigriet li ppreparatu s-​Sicherheitspolizei Ġermaniża (Pulizija tas-​Sigurtà) f’April taʼ l-​1941. Ir-​rapport jgħid dwar ix-​Xhieda taʼ Jehovah: “Din is-​setta projbita qed tmexxi attività vigoruża fil-​pajjiż kollu, billi żżomm laqgħat illegali u twaħħal karti bi frażijiet bħal ‘Il-​persekuzzjoni tax-​Xhieda t’Alla hija delitt’ u ‘Jehovah se jikkastiga lill-​persekuturi b’qerda eterna.’” Ġimagħtejn wara, l-​istess sors irrapporta li “minkejja l-​miżuri iktar ħorox meħuda mill-​Pulizija tas-​Sigurtà kontra l-​attivitajiet taʼ l-​Istudenti tal-​Bibbja, l-​attivitajiet tagħhom qed jibqgħu jiżdiedu.” Iva, minkejja l-​periklu li jiġu arrestati, ix-​Xhieda komplew bix-​xogħol tagħhom, u fl-​1941 ħallew iktar minn 350,000 pubblikazzjoni mal-​pubbliku!

X’kien li għen lil dawn ix-​Xhieda, li kienu jgħoddu biss ftit mijiet imma kienu dejjem jiżdiedu, biex ikollhom il-​kuraġġ li jieħdu l-​waqfa tagħhom quddiem dawn l-​għedewwa kefrin? Bħal Isaija, il-​profeta leali tal-​qedem, ix-​Xhieda kienu jibżgħu minn Alla, mhux mill-​bniedem. Għala? Għax kellhom fiduċja kbira fil-​kliem rassiguranti li Jehovah qal lil Isaija: “Jiena, jien hu li nfarraġkom! Min int biex tibżaʼ minn bniedem li jmut?”—Isaija 51:12.

Il-​Kuraġġ Jitlob Rispett

Sa tmiem l-​1941, in-​numru taʼ Xhieda li kienu ġew arrestati kien żdied għal 241 ruħ. Madankollu, ftit kienu dawk li ċedew għall-​biżaʼ mill-​bniedem. Willy Lages, membru magħruf tal-​pulizija sigrieta Ġermaniża, huwa kwotat li qal li “90 fil-​mija tax-​Xhieda taʼ Jehovah rrifjutaw li jikxfu xi ħaġa, filwaqt li persentaġġ verament żgħir taʼ gruppi oħrajn kellhom il-​ħila jibqgħu siekta.” Osservazzjoni li għamel Johannes J. Buskes, membru tal-​kleru Olandiż li kien priġunier flimkien maʼ xi wħud mix-​Xhieda, jikkonferma dak li qal Lages. Fl-​1951, Buskes kiteb:

“Lura f’dak iż-​żmien, sirt nirrispettahom ħafna minħabba l-​fiduċja li kellhom u l-​qawwa tal-​fidi tagħhom. Qatt ma se ninsa lil dak iż-​żagħżugħ—ma kellux iktar minn 19-il sena—li kien qassam ktejjeb li kien iħabbar il-​waqgħa taʼ Hitler u tat-​Tielet Reich. . . . Hu setaʼ nħeles fi żmien sitt xhur li kieku wiegħed li jieqaf minn din l-​attività. Però hu rrifjuta b’mod tassew insistenti li jagħmel dan, u ġie kundannat għal għomru f’kamp tax-​xogħol iebes fil-​Ġermanja. Ilkoll kemm aħna konna nafu x’ifisser dak. L-​għada fil-​għodu meta kienu se jiħduh u morna biex insellmulu, jien għedtlu li konna se naħsbu fih u nitolbu għalih. L-​unika tweġiba li tana kienet: ‘Tinkwetawx għalija. Is-​Saltna t’Alla żgur se tiġi.’ Ħaġa bħal dik żgur ma tinsihiex, anki jekk ikollok kull oġġezzjoni li teżisti kontra t-​tagħlim taʼ dawn ix-​Xhieda taʼ Jehovah.”

Minkejja l-​oppożizzjoni ħarxa, in-​numru taʼ Xhieda baqaʼ jiżdied. Filwaqt li ftit qabel it-​tieni gwerra dinjija kien hemm xi 300 ruħ, fl-​1943 in-​numru kien żdied għal 1,379 persuna. B’sogħba, sa tmiem dik l-​istess sena, 54 mill-​iktar minn 350 Xhud li kienu ġew arrestati, mietu f’diversi kampijiet tal-​konċentrament. Fl-​1944, kien hemm 141 Xhud taʼ Jehovah mill-​Olanda li kienu għadhom qed jinżammu f’kampijiet tal-​konċentrament differenti.

L-​Aħħar Sena tal-​Persekuzzjoni Nazista

Wara d-​D day, fis-​6 taʼ Ġunju, 1944, il-​persekuzzjoni tax-​Xhieda daħlet fl-​aħħar sena tagħha. Militarment, in-​Nazi u dawk li kkollaboraw magħhom ġew daharhom mal-​ħajt. Wieħed jistaʼ jaħseb li f’din is-​sitwazzjoni n-​Nazi kienu se jieqfu milli jkomplu jiġru wara Kristjani innoċenti biex jarrestawhom. Madankollu, matul dik is-​sena, 48 Xhud ieħor ġew arrestati, u 68 Xhud ieħor li kienu ġew mitfugħin il-​ħabs mietu. Wieħed minnhom kien Jacob van Bennekom, li ssemma iktar kmieni.

Jacob, li kellu 18-il sena, kien fost il-​580 persuna li tgħammdu u saru Xhieda taʼ Jehovah fl-​1941. Ftit wara dan, hu ħalla l-​impjieg tajjeb li kellu minħabba li dan kien jirrikjedi li jikkomprometti n-​newtralità Kristjana tiegħu. Qabad xogħol taʼ messaġġier u beda jaqdi bħala ministru full-time. Darba minnhom, waqt li kien qed iġorr xi letteratura Biblika, qabduh u arrestawh. F’Awissu taʼ l-​1944, meta Jacob kellu 21 sena, hu kiteb dan li ġej lill-​familja tiegħu minn ħabs fil-​belt taʼ Rotterdam:

“Jien ninsab tajjeb ħafna u nħossni tassew ferħan. . . . S’issa ġejt interrogat erbaʼ darbiet. L-​ewwel darbtejn kienu ibsin mhux ħażin, u sawtuni ħafna, imma bis-​saħħa u l-​qalb tajba mhix mistħoqqa tal-​Mulej, s’issa kont kapaċi nibqaʼ b’ħalqi magħluq. . . . Diġà tajt xi taħditiet hawnhekk, sitta b’kollox, u kien hemm total taʼ 102 li qagħdu jisimgħuni. Xi wħud minnhom juru interess mhux ħażin u wegħduni li hekk kif jinħelsu, se jkomplu fit-​triq li qabdu.”

Fl-14 taʼ Settembru, 1944, Jacob ittieħed lejn kamp tal-​konċentrament fil-​belt Olandiża taʼ Amersfoort. Hemmhekk ukoll baqaʼ jippriedka. Kif? Wieħed ħabsi li kien miegħu ftakar: “Il-​ħabsin kienu jżommu l-​fdalijiet tas-​sigaretti li jkunu rmew l-​għassiesa u jużaw il-​paġni taʼ Bibbja bħala karta għas-​sigaretti. Xi drabi Jacob kien jirnexxilu jaqra ftit kliem minn fuq paġna tal-​Bibbja li jkunu se jużawha biex jobormu sigarett. Minnufih, hu kien juża dan il-​kliem bħala bażi biex jippridkalna. F’qasir żmien, lil Jacob tajnieh il-​laqam ‘ir-​Raġel tal-​Bibbja.’”

F’Ottubru taʼ l-​1944, Jacob kien fost grupp kbir taʼ ħabsin li ġew ordnati biex iħaffru ħofor kbar biex jaqgħu fihom it-​tankijiet tal-​gwerra. Jacob irrifjuta li jagħmel dak ix-​xogħol għax il-​kuxjenza tiegħu ma kinitx tħallih jagħti l-​appoġġ tiegħu għall-​gwerra. Għalkemm kien mhedded il-​ħin kollu mill-​għassiesa, hu ma ċediex. Fit-​13 t’Ottubru, wieħed mill-​uffiċjali ħarġu miċ-​ċella fejn kien miżmum għalih waħdu u ħadu lura fuq il-​post fejn kien qed isir ix-​xogħol. Għal darb’oħra, Jacob baqaʼ sod. Fl-​aħħar, Jacob ġie ordnat biex iħaffer il-​qabar tiegħu stess, u mbagħad qatluh billi sparawlu.

It-​Tfittxija għax-​Xhieda Tkompli

Il-​waqfa kuraġġuża li ħadu Jacob u oħrajn ġagħlet lin-​Nazi jirrabjaw u qanqlet tfittxija oħra għax-​Xhieda. Wieħed minn dawk li riedu jaqbdu kien Evert Kettelarij, li kellu 18-il sena. Għall-​ewwel, Evert irnexxielu jaħrab u jistaħba, imma iktar tard ġie arrestat u msawwat brutalment sabiex iġagħluh jagħtihom informazzjoni dwar Xhieda oħrajn. Hu rrifjuta u ntbagħat lejn il-​Ġermanja f’kamp tax-​xogħol iebes.

F’dak l-​istess xahar, f’Ottubru taʼ l-​1944, il-​pulizija bdew ifittxu lir-​raġel t’oħt Evert, Bernard Luimes. Meta sabuh, kien flimkien maʼ żewġ Xhieda oħrajn—Antonie Rehmeijer u Albertus Bos. Albertus diġà kien qattaʼ 14-il xahar f’kamp tal-​konċentrament. Madankollu, malli ħelsuh, hu reġaʼ beda jippriedka b’mod żeluż. L-​ewwel, it-​tlett irġiel ġew imsawtin bla ħniena min-​Nazi, u mbagħad qatluhom billi sparawlhom. Kien biss wara tmiem il-​gwerra li l-​iġsma tagħhom instabu u ndifnu mill-​ġdid. Ftit wara l-​gwerra, diversi gazzetti lokali rrapportaw din l-​esekuzzjoni. Waħda mill-​gazzetti kitbet li t-​tliet Xhieda kienu rrifjutaw b’mod konsistenti li jwettqu kwalunkwe servizz għan-​Nazi li kien imur kontra l-​liġi t’Alla u żiedet li “għal dan, kellhom iħallsu b’ħajjithom stess.”

Sadanittant, fl-​10 taʼ Novembru, 1944, Bernard Polman, li ssemma iktar kmieni, ġie arrestat u mibgħut biex jaħdem fuq proġett militari. Hu kien l-​uniku Xhud fost il-​ħaddiema fil-​kamp tax-​xogħol iebes u l-​uniku wieħed li rrifjuta li jagħmel dan ix-​xogħol. L-​għassiesa pprovaw diversi tattiċi biex iġagħluh jagħmel kompromess. Ma kinux jagħtuh ikel. Hu ġie wkoll imsawwat bl-​aħrax bil-​lembubi, bil-​pala, u bit-​tarf l-​oħxon taʼ xkubetta. Iktar minn hekk, kien imġiegħel jimxi minn ġo ilma kiesaħ li kien jasallu sa l-​irkobba, u mbagħad qafluh ġo kantina umduża, fejn kellu jqattaʼ l-​lejl bi ħwejġu mxarrbin. Xorta waħda, Bernard ma ċediex.

Matul dak iż-​żmien, tnejn mill-​aħwa bniet taʼ Bernard, li ma kinux Xhieda taʼ Jehovah, ngħataw il-​permess li jżuruh. Huma bdew iħeġġuh biex jibdel ħsiebu, imma kien kollu għalxejn. Meta staqsew lil Bernard jekk setgħux jagħmlu xi ħaġa għalih, hu ssuġġerielhom li jmorru d-​dar u jistudjaw il-​Bibbja. Imbagħad, il-​persekuturi tiegħu ħallew lil martu li kienet tqila tmur iżżuru, billi ttamaw li hi setgħet tkisser ir-​reżistenza tiegħu. Imma l-​preżenza u l-​kliem kuraġġuż tagħha swew biss biex isaħħu d-​determinazzjoni taʼ Bernard biex jibqaʼ leali lejn Alla. Fis-​17 taʼ Novembru, 1944, ħamsa minn dawk li kienu jitturmentaw lil Bernard sparawlu quddiem il-​ħaddiema l-​oħrajn kollha. Saħansitra wara li Bernard kien mejjet, b’ġismu mimli bil-​bullits, l-​uffiċjal inkarigat tah dillirju tant ikrah li ħareġ il-​pistola tiegħu u sparalu f’għajnejh it-​tnejn.

Għalkemm dan it-​trattament brutali ħasad lix-​Xhieda li saru jafu dwar l-​esekuzzjoni, huma baqgħu leali u kuraġġużi u komplew bl-​attività Kristjana tagħhom. Kongregazzjoni żgħira tax-​Xhieda taʼ Jehovah, li kienet tinsab qrib l-​inħawi fejn inqatel Bernard, tat dan ir-​rapport ftit wara l-​esekuzzjoni: “Dan ix-​xahar, minkejja l-​maltemp u d-​diffikultajiet li Satana poġġielna fil-​mogħdija tagħna, aħna konna kapaċi nżidu l-​attività tagħna. In-​numru taʼ sigħat li qattajna fis-​servizz taʼ l-​għalqa minn 429 telaʼ għal 765. . . . Waqt li kien qed jippriedka, wieħed ħu ltaqaʼ maʼ raġel u rnexxielu jagħtih xiehda sewwa. Ir-​raġel staqsa jekk din kinitx l-​istess fidi li kellu dak ir-​raġel li kien inqatel. Malli semaʼ li hekk kien, ir-​raġel esklama: ‘X’raġel dak, x’fidi kellu! Hekk ikunu l-​eroj tal-​fidi!’”

Jehovah Jibqaʼ Jiftakarhom

F’Mejju taʼ l-​1945, in-​Nazi ġew megħlubin u mkeċċijin mill-​Olanda. Minkejja l-​persekuzzjoni li ma waqfet xejn matul il-​gwerra, in-​numru tax-​Xhieda taʼ Jehovah minn ftit mijiet kien żdied għal iktar minn 2,000 ruħ. Meta tkellem dwar dawn ix-​Xhieda taʼ żmien il-​gwerra, l-​istorjografu Dr. de Jong stqarr: “Il-​maġġuranza l-​kbira tagħhom irrifjutaw li jiċħdu l-​fidi tagħhom minkejja t-​theddid u t-​torturi.”

Għalhekk, dawk l-​awtoritajiet sekulari li ftakru lix-​Xhieda taʼ Jehovah għall-​waqfa kuraġġuża li ħadu hekk kif iffaċċjaw il-​ħakma Nazista kellhom kull raġun jagħmlu dan. Madankollu, ħaġa iktar importanti hi li r-​rekord eċċellenti taʼ dawn ix-​Xhieda taʼ żmien il-​gwerra se jiftakruh Jehovah u Ġesù. (Lhud 6:10) Matul ir-​Renju t’Elf Sena taʼ Ġesù Kristu, li qed joqrob, dawn ix-​Xhieda leali u kuraġġużi li taw ħajjithom fis-​servizz t’Alla se jiġu mqajmin mill-​oqbra tal-​mafkar, bil-​prospett taʼ ħajja taʼ dejjem f’art magħmula ġenna!—Ġwann 5:​28, 29.

[Stampa f’paġna 24]

Jacob van Bennekom

[Stampa f’paġna 26]

Il-​gazzetta bl-​artiklu fuq id-​digriet li pprojbixxa lix-​Xhieda taʼ Jehovah

[Stampi f’paġna 27]

Lemin: Bernard Luimes; taħt: Albertus Bos (xellug) u Antonie Rehmeijer; taħt nett: l-​uffiċċju tas-​Soċjetà f’Heemstede