Trobbija u Edukazzjoni

Ġokebed “ħadet it-​tarbija u reddgħetha. Meta t-​tifel kiber, ħaditu għand bint il-​Fargħun, li kienet tqisu tagħha.” (Eżodu 2:​9, 10) Il-​Bibbja ma tgħidx kemm Mosè dam jgħix mal-​ġenituri naturali tiegħu. Xi wħud jaħsbu li dan setaʼ kien minn taʼ l-​inqas sakemm infatam—sentejn jew tlieta—imma jistaʼ jkun li dam iktar. Il-​ktieb taʼ l-​Eżodu sempliċement jgħid li baqaʼ mal-​ġenituri tiegħu sakemm “kiber,” li jistaʼ jfisser sa kwalunkwe età. Dam kemm dam jgħix magħhom, Għamram u Ġokebed bla dubju użaw dak iż-​żmien biex jgħinu lil binhom ikun konxju li l-​oriġini tiegħu kienet Ebrajka u biex jgħallmuh dwar Jehovah. Iż-​żmien biss setaʼ juri jekk kienx irnexxielhom inaqqxu f’qalb Mosè fidi u mħabba għas-​sewwa u l-​ġustizzja.

[Kaxxa f’paġna 11]

Kuntratti għal Dawk li Jreddgħu

L-​ommijiet ġeneralment kienu jreddgħu lil uliedhom stess. Madankollu, jgħid l-​istudjuż Brevard Childs fil-​Journal of Biblical Literature, “f’ċerti każi fost il-​familji nobbli [fil-Lvant qarib] kienu jikru mara biex treddgħalhom it-​tarbija. Din id-​drawwa kienet komuni wkoll meta l-​omm ma kinitx tkun tistaʼ treddaʼ lit-​tarbija tagħha jew inkella meta ma kinux ikunu jafu min hi l-​omm. Dik li tinkera biex treddaʼ lit-​tarbija kienet tieħu r-​responsabbiltà li trabbi lit-​tarbija kif ukoll li treddagħha matul il-​perijodu stipulat.” Mill-​antikitajiet tal-​Lvant Qarib għadhom jeżistu diversi kuntratti fuq il-​papiru taʼ dawn in-​nisa li jreddgħu. Dawn id-​dokumenti huma xiehda taʼ dik li kienet drawwa komuni mill-​perijodu Sumerjan sa l-​aħħar perijodu Ellenistiku fl-​Eġittu. Xi karatteristiċi komuni f’dawn id-​dokumenti huma stqarrija taʼ l-​individwi li kienu jkunu involuti, iż-​żmien kopert mill-​kuntratt, il-​kundizzjonijiet tax-​xogħol, speċifikazzjonijiet dwar in-​nutriment, multi jekk jinkiser il-​kuntratt, il-​pagi, u l-​mod kif kienu jitħallsu dawn il-​pagi. Normalment, “iż-​żmien li fih tarbija kienet tiġi mreddaʼ kien perijodu minn sentejn sa tlieta,” jispjega Childs. “Dik mikrija biex treddaʼ lit-​tarbija kienet tiħodha magħha biex trabbiha f’darha, imma kultant kien mitlub li t-​tarbija tittieħed għand sidha biex tiġi spezzjonata.”