Ma Ninqatgħux mil-Laqgħat Tagħna Flimkien
“Ma ninqatgħux mil-laqgħat tagħna flimkien, kif ħadu d-drawwa jagħmlu xi wħud; agħmlu l-qalb lil xulxin; u dan wisq aktar għandkom tagħmluh, aktar ma taraw li qiegħed joqrob il-Jum,” tgħid l-Iskrittura. (Lhud 10:25) B’mod ċar, l-aduraturi veri għandhom jiltaqgħu f’post għall-qima biex ‘jaraw kif jistgħu jħajru lil xulxin għall-imħabba u għall-għemil tajjeb.’—Lhud 10:24.
META l-appostlu Pawlu kiteb il-kliem li għadu kif issemma, fl-ewwel seklu taʼ l-Era Komuni tagħna kien hemm tempju impressjonanti f’Ġerusalemm li kien iservi bħala post għall-qima għal-Lhud. Kien hemm ukoll is-sinagogi. Ġesù ‘għallem fis-sinagoga u fit-tempju fejn kienu jinġabru l-Lhud kollha.’—Ġwann 18:20.
Liema tip taʼ postijiet għal-laqgħat kellu f’moħħu Pawlu meta wissa lill-Kristjani biex jiltaqgħu ħalli jagħmlu l-qalb lil xulxin? Huwa l-bini reliġjuż tal-Kristjaneżmu bbażat fuq l-arranġament tat-tempju f’Ġerusalemm? Il-bini reliġjuż enormi meta beda jintuża minn dawk li jistqarru li huma Kristjani?
‘Dar lil Isem Alla’
L-ewwel istruzzjonijiet dwar post għall-qima lil Alla jinsabu fil-ktieb Bibliku taʼ l-Eżodu. Alla Jehovah istruwixxa lill-poplu magħżul tiegħu—l-Iżraelin—biex jibni “t-tabernaklu,” jew “it-tinda tal-laqgħa.” L-arka tal-patt u diversi għodod qaddisin oħra kienu jinżammu hemmhekk. “Il-glorja tal-Mulej imliet it-tabernaklu” meta tlesta fl-1512 Q.E.K. Għal iktar minn erbaʼ sekli, din it-tinda li setgħet tinġarr serviet bħala karatteristika ċentrali taʼ l-arranġament t’Alla biex il-bnedmin jersqu lejh. (Eżodu, kapitli 25-27; 40:33-38) Il-Bibbja tirreferi wkoll għal din it-tinda bħala “t-tempju tal-Mulej” u “d-dar tal-Mulej.”—1 Samwel 1:9, 24.
Iktar tard, meta David kien sultan f’Ġerusalemm, hu wera xewqa qawwija li jibni dar permanenti għall-glorja taʼ Jehovah. Madankollu, peress li David kien gwerrier, Jehovah qallu: “Ma tibnix inti dar lil ismi.” Minflok, Hu għażel lil Salamun bin David biex jibni t-tempju. (1 Kronaki 22:6-10) Salamun inawgura t-tempju fl-1026 Q.E.K., wara li l-bini kien ilu għaddej għal sebaʼ snin u nofs. Jehovah approva dan il-bini, u qal: “Jien qaddist din id-dar li int bnejt, u hemm jien inqiegħed ismi għal dejjem; hemm ikunu għajnejja u qalbi l-jiem kollha.” (1 Slaten 9:3) Sakemm l-Iżraelin kienu se jibqgħu leali, Jehovah kien se jiffavorixxi lil dik id-dar. Madankollu, jekk kienu se jitbiegħdu minn dak li huwa tajjeb, Jehovah kien se jneħħi l-favur tiegħu minn dak il-post, u ‘t-tempju kien se jsir ħerba.’—1 Slaten 9:4-9; 2 Kronaki 7:16, 19, 20.
Maż-żmien, l-Iżraelin fil-fatt warrbu mill-qima vera. (2 Slaten 21:1-5) “[Jehovah] tallaʼ għalihom is-sultan tal-Kaldin; u . . . ħarqulhom it-tempju taʼ Alla, ġarrfu s-swar taʼ Ġerusalemm, taw in-nar lill-palazzi kollha tagħha, u hekk qerdulha kulma kellha prezzjuż. U dawk li ħelsu mill-qerda tax-xabla, Nabukodonosor eżiljahom lejn il-Babilonja, u baqgħu suġġetti għalih u għal uliedu.” Skond il-Bibbja, dan seħħ fis-sena 607 Q.E.K.—2 Kronaki 36:15-21; Ġeremija 52:12-14.
Bħalma bassar il-profeta Isaija, Alla qajjem is-Sultan Ċiru tal-Persja sabiex jeħles lil-Lhud mill-qawwa taʼ Babilonja. (Isaija 45:1) Wara 70 sena t’eżilju, dawn irritornaw lejn Ġerusalemm fis-sena 537 Q.E.K. bl-iskop li jerġgħu jibnu t-tempju. (Esdra 1:1-6; 2:1, 2; Ġeremija 29:10) Wara dewmien fil-bini, it-tempju fl-aħħar tlesta fis-sena 515 Q.E.K., u l-qima vera t’Alla ġiet imġedda. Għalkemm ma kienx glorjuż daqs it-tempju taʼ Salamun, il-bini serva għal kważi 600 sena. Madankollu, dan it-tempju wkoll spiċċa fi stat ħażin għaliex l-Iżraelin ittraskuraw il-qima taʼ Jehovah. Meta Ġesù Kristu ġie fuq l-art, it-tempju kien qed jerġaʼ jinbena ftit ftit mis-Sultan Erodi. X’kien se jiġrilu dalwaqt it-tempju?
“Ma Tibqax Ġebla fuq Oħra”
Meta kien qed jirreferi għat-tempju f’Ġerusalemm, Ġesù qal lid-dixxipli tiegħu: “Hawnhekk ma tibqax ġebla fuq oħra li ma tiġġarrafx!” (Mattew 24:1, 2) Fi qbil maʼ dan il-kliem, il-post li għal sekli sħaħ kien aċċettat bħala ċ-ċentru tal-qima lil Alla nqered fis-sena 70 E.K. mit-truppi Rumani li ġew biex irażżnu l-irvell tal-Lhud.a Dan it-tempju qatt ma reġaʼ nbena. Fis-sebaʼ seklu twaqqaf is-santwarju Musulman magħruf bħala l-Koppla tal-Blata, u għadu mwaqqaf sa llum fil-post fejn qabel kien hemm il-post Lhudi għall-qima.
X’kellu jkun l-arranġament taʼ qima għas-segwaċi taʼ Ġesù? Kellhom il-Kristjani tal-bidu li kienu ġejjin minn sfond Lhudi jkomplu jqimu lil Alla fit-tempju li dalwaqt kien se jinqered? Il-Kristjani li ma kinux Lhud fejn kienu se jqimu lil Alla? Kien il-bini reliġjuż tal-Kristjaneżmu se jieħu post it-tempju? Il-konversazzjoni taʼ Ġesù maʼ mara Samaritana tgħinna nifhmu din il-kwistjoni.
Għal sekli sħaħ, is-Samaritani qiemu lil Alla f’tempju kbir fuq il-Muntanja Gariżim fis-Samarija. “Missirijietna kienu jaduraw lil Alla fuq din il-muntanja,” qalet il-mara Samaritana lil Ġesù, “imma intom tgħidu li l-post fejn wieħed għandu jadura lil Alla jinsab f’Ġerusalemm.” Ġesù weġibha: “Emminni, mara: jiġi żmien meta mhux fuq din il-muntanja taduraw lill-Missier, anqas f’Ġerusalemm.” Ma kienx se jkun hemm iktar bżonn tempju materjali għall-qima lil Jehovah, għaliex Ġesù spjega: “Alla huwa spirtu, u dawk li jadurawh għandhom jadurawh fl-ispirtu u l-verità.” (Ġwann 4:20, 21, 24) L-appostlu Pawlu iktar tard qal lin-nies t’Ateni: “Alla, li għamel id-dinja u kull ma fiha, u li hu sid is-sema u l-art, ma joqgħodx f’tempji maħduma bl-idejn.”—Atti 17:24.
B’mod ċar, il-bini reliġjuż tal-Kristjaneżmu m’għandu l-ebda konnessjoni maʼ l-arranġament tat-tempju taʼ l-era taʼ qabel il-Kristjanità. U l-Kristjani taʼ l-ewwel seklu ma kellhomx għalfejn jibnu postijiet bħal dawn. Madankollu, wara l-mewt taʼ l-appostli seħħ l-iżvijar mit-tagħlim veru li kien ġie mbassar—l-apostasija. (Atti 20:29, 30) Ħafna snin qabel ma l-Imperatur Ruman Kostantinu mingħalih ikkonverta għall-Kristjanità fis-sena 313 E.K., uħud li kienu jistqarru li huma Kristjani bdew jitbiegħdu minn dak li kien għallem Ġesù.
Kostantinu għen biex il-“Kristjanità” titħallat mar-reliġjon Rumana pagana. The Encyclopædia Britannica tgħid: “Kostantinu nnifsu inkariga li jsir il-bini taʼ tliet bażiliki Kristjani enormi f’Ruma: taʼ San Pietru, taʼ S. Paolo Fuori le Mura, u taʼ S. Giovanni f’Laterano. Hu . . . vvinta [id-disinn arkitettoniku] f’għamla taʼ salib li matul il-Medju Evu sar mudell għall-knejjes fl-Ewropa tal-Lvant.” Il-Bażilika taʼ San Pietru f’Ruma li ġiet mibnija mill-ġdid għadha kunsidrata bħala ċ-ċentru tal-Knisja Kattolika Rumana.
“Il-Knisja adottat xi drawwiet reliġjużi u forom [taʼ qima] li kienu komuni f’Ruma [pagana] taʼ qabel il-Kristjanità,” jgħid l-istudjuż taʼ l-istorja Will Durant. Dan inkluda “l-arkitettura tal-bażilika.” Mis-seklu 10 sa 15 kien hemm żjieda qawwija fil-bini taʼ knejjes u katidrali, u tpoġġiet enfasi kbira fuq l-arkitettura. Dan kien meta bdew jeżistu ħafna mill-binjiet tal-Kristjaneżmu li issa huma kunsidrati bħala monumenti artistiċi.
In-nies dejjem isibu serħan u inkuraġġiment spiritwali meta jqimu fi knisja? “Għalija, il-knisja kienet saret tirrappreżenta dak kollu li fir-reliġjon huwa tedjanti u monotonu,” jgħid Francisco mill-Brażil. “Il-Quddiesa kienet ċerimonja bla sinifikat u ripetittiva li ma kinitx tissodisfa l-bżonnijiet veri tiegħi. Kont nieħu r-ruħ meta tispiċċa.” Minkejja dan, il-kredenti veri huma kmandati biex jiltaqgħu flimkien. Liema arranġament għal-laqgħat għandhom isegwu?
“Il-Knisja li Tiltaqaʼ f’Darhom”
Il-mudell għal kif il-Kristjani jiltaqgħu flimkien jittieħed minn eżami taʼ kif kienu jiltaqgħu l-kredenti taʼ l-ewwel seklu. L-Iskrittura tindika li ġeneralment kienu jiltaqgħu flimkien fid-djar privati. Per eżempju, l-appostlu Pawlu kiteb: “Selluli għal Priska u Akwila, li ħadmu miegħi fi Kristu Ġesù . . . ; nselli wkoll għall-knisja li tiltaqaʼ f’darhom.” (Rumani 16:3, 5; Kolossin 4:15; Filemon 2) Il-kelma Griega ek·kle·siʹa hawnhekk tradotta “knisja” tirreferi għal grupp taʼ nies miġburin flimkien għall-istess skop, mhux għal xi bini. (Atti 8:1; 13:1) Il-qima prattikata mill-Kristjani veri ma teħtieġx bini reliġjuż imżejjen b’mod elaborat.
Kif kienu jsiru l-laqgħat fil-kongregazzjonijiet Kristjani tal-bidu? Id-dixxiplu Ġakbu juża forma tal-kelma Griega sy·na·go·geʹ biex jirreferi għal laqgħa Kristjana. (Ġakbu 2:2) Din il-kelma Griega tfisser “ġbir flimkien” u hi u l-kelma ek·kle·siʹa jintużaw waħda flok l-oħra. Iżda, maż-żmien it-terminu “sinagoga” ħa t-tifsira taʼ post jew bini fejn in-nies kienu jinġabru. L-ewwel Kristjani Lhud kienu familjari maʼ dak li kien jiġri f’sinagoga.b
Filwaqt li l-Lhud kienu jiltaqgħu f’Ġerusalemm għall-festi annwali tagħhom, is-sinagogi servew bħala postijiet lokali biex wieħed jitgħallem dwar Jehovah u jikseb edukazzjoni fil-Liġi. Il-prattiċi li kienu jsiru fis-sinagogi milli jidher kienu jikkonsistu f’talb u qari taʼ l-Iskrittura, kif ukoll diskussjoni dettaljata dwar l-Iskrittura u l-għoti taʼ pariri. Meta Pawlu u oħrajn miegħu marru f’Sinagoga f’Antjokja, “il-kapijiet tas-sinagoga bagħtu jgħidulhom: ‘L-aħwa, jekk xi ħadd minnkom irid jgħid kelmtejn taʼ tħeġġiġ lill-poplu, tkellmu.’” (Atti 13:15) Meta l-ewwel Kristjani Lhud kienu jiltaqgħu flimkien fid-djar privati, huma bla dubju segwew mudell simili, u l-laqgħat tagħhom kienu jagħmluhom istruttivi Skritturalment u inkuraġġanti spiritwalment.
Kongregazzjonijiet għall-Inkuraġġiment
Bħall-Kristjani tal-bidu, ix-Xhieda taʼ Jehovah illum jiltaqgħu f’postijiet sempliċi għall-qima biex jirċievu tagħlim mill-Bibbja u jgawdu sħubija bnina. Għal ħafna snin kienu jiltaqgħu biss fi djar privati, u f’xi postijiet hekk għadhom jagħmlu. Imma issa l-għadd taʼ kongregazzjonijiet kiber għal iktar minn 90,000, u l-postijiet prinċipali tagħhom għal-laqgħat jissejħu Swali tas-Saltna. Dawn il-postijiet la jlellxu u lanqas ma jidhru qishom xi knisja. Dawn huma strutturi prattiċi u mhux komplikati li jippermettu lill-kongregazzjonijiet taʼ minn 100 sa 200 ruħ biex jiltaqgħu flimkien għal-laqgħat taʼ kull ġimgħa sabiex jisimgħu u jitgħallmu mill-Kelma t’Alla.
Il-biċċa l-kbira mill-kongregazzjonijiet tax-Xhieda taʼ Jehovah jiltaqgħu tliet darbiet fil-ġimgħa. Laqgħa minnhom hija lezzjoni pubblika fuq suġġett taʼ interess kurrenti. Warajha jkun hemm studju bbażat fuq tema jew profezija Biblika billi tintuża r-rivista Torri taʼ l-Għassa bħala s-sors tal-materjal. Laqgħa oħra hija skola mfassla biex tipprovdi taħriġ kif wieħed jippreżenta l-messaġġ tal-Bibbja. Warajha ssir laqgħa magħmula b’mod speċjali biex jingħataw suġġerimenti prattiċi għall-ministeru Kristjan. Darba fil-ġimgħa x-Xhieda jiltaqgħu wkoll għal studju tal-Bibbja fi gruppi żgħar ġo djar privati. Dawn il-laqgħat kollha huma miftuħin għall-pubbliku. Qatt ma jsir ġbir.
Francisco, li ssemma qabel, sab il-laqgħat fis-Sala tas-Saltna taʼ benefiċċju kbir. Hu jgħid: “L-ewwel post tal-laqgħa li żort kien bini komdu fiċ-ċentru tal-belt, u tlaqt mis-Sala b’impressjoni tajba. Dawk fl-attendenza kienu dħulin, u stajt inħoss l-imħabba li kellhom bejniethom. Kelli ġenn biex nerġaʼ nattendi. Fil-fatt ma tliftx laqgħa waħda minn dakinhar ’l hawn. Dawn il-laqgħat Kristjani huma vivaċi, u jissodisfaw il-bżonn spiritwali tiegħi. Anki meta għal xi raġuni jew oħra nħossni skuraġġit, jien immur fis-Sala tas-Saltna fiduċjuż li se nħossni inkuraġġit meta mmur lura d-dar.”
L-edukazzjoni Biblika, is-sħubija inkuraġġanti, u l-opportunità li tfaħħar lil Alla qed jistennew lilek ukoll fil-laqgħat Kristjani tax-Xhieda taʼ Jehovah. Int mistieden kordjalment biex tattendi fl-eqreb Sala tas-Saltna. Se tkun kuntent li għamilt dan.
[Noti taʼ taħt]
a It-tempju nqered kompletament mir-Rumani. Il-Ħajt tal-Biki, li ħafna Lhud jiġu mill-bogħod biex jitolbu ħdejh, m’huwiex parti minn dak it-tempju. Huwa biss parti mill-ħajt tal-bitħa tat-tempju.
b Jidher li x’aktarx is-sinagogi twaqqfu matul l-eżilju Babiloniż taʼ 70 sena meta ma kien jeżisti l-ebda tempju jew ftit wara r-ritorn mill-eżilju waqt li t-tempju kien qed jinbena mill-ġdid. Sa l-ewwel seklu, kull belt fil-Palestina kellha s-sinagoga tagħha, u l-akbar bliet kellhom iktar minn waħda.
[Stampi f’paġna 4 , 5]
It-tabernaklu u iktar tard it-tempji servew bħala ċentri mill-aqwa għall-qima taʼ Jehovah
[Stampa f’paġna 6]
Il-Bażilika taʼ San Pietru f’Ruma
[Stampa f’paġna 7]
Il-Kristjani tal-bidu ltaqgħu flimkien fi djar privati
[Stampi f’paġna 8 , 9]
Ix-Xhieda taʼ Jehovah jagħmlu laqgħat Kristjani fi djar privati u fi Swali tas-Saltna