BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA NU̱Ú INTERNET
tu’un sâví
ǒ
  • ʼ
  • a̱
  • e̱
  • i̱
  • ǐ
  • o̱
  • ǒ
  • u̱
  • BIBLIA
  • NDIʼI TUTU
  • REUNIÓN
  • bt cap. 22 pág. 173-179
  • “Ná koo ña̱ kúni̱ mií Jehová”

Kǒo video ndíka̱a̱ yóʼo.

Káʼnu koo iniún, kǒo kívi kana ña̱ video.

  • “Ná koo ña̱ kúni̱ mií Jehová”
  • Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
  • Subtema
  • Inka ña̱ káʼa̱n xa̱ʼa̱ña
  • Xíká ni̱ndo̱o “isla ña̱ Chipre” (Hechos 21:1-3)
  • “Na̱ndukúndi̱ na̱ discípulo ta nda̱ni̱ʼíndi̱na” (Hechos 21:4-9)
  • Xa̱a̱ “íyo tu̱ʼvai̱ ña̱ kuvii̱” (Hechos 21:10-14)
  • “Na̱ hermano ni̱kusi̱íní-inina ña̱ nda̱kiʼinna ndi̱ʼi̱” (Hechos 21:15-17)
  • Ndakú koo iniún, chíndeétáʼanva Jehová xíʼinyó
    Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó Xa̱ʼa Reino Jehová (Ña̱ kaʼviyó) 2020
  • “Va̱ása ndísoi̱ ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ni̱i̱ ni iin na̱ yiví”
    Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
  • “Nda̱kani ndiʼira nu̱úna”
    Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
  • “Kuniso̱ʼondó vitin ña̱ ka̱ʼi̱n xa̱ʼíi̱”
    Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
Ná ndakani ndiʼiyó nu̱úna xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱
bt cap. 22 pág. 173-179

CAPÍTULO 22

“Ná koo ña̱ kúni̱ mií Jehová”

Ta̱ Pablo chi̱kaa̱-inira keʼéra ña̱ kúni̱ Ndióxi̱ ta ku̱a̱ʼa̱nra chí Jerusalén

Ka̱naña nu̱ú Hechos 21:1-17

1-4. ¿Nda̱chun xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱n ta̱ Pablo ñuu Jerusalén, ta ndáaña kundoʼora kán?

I̱XAYO̱ʼVI̱NÍÑA xíʼin ta̱ Pablo ta saátu ta̱ Lucas ña̱ sandákoona ñuu Mileto. Ku̱suchíní-inina tá sa̱ndákoona na̱ anciano ñuu Éfeso chi xi̱kuʼvi̱ní-inina xi̱xininana. Ta̱ Pablo xíʼin ta̱ Lucas nda̱ana tú barco ta ku̱a̱ʼa̱n ndiʼi ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼuna xíʼinna, saátu ku̱a̱ʼa̱n xu̱ʼún xíʼinna ña̱ taxina ndaʼa̱ na̱ cristiano na̱ ñuu Judea na̱ íxama̱níña nu̱ú. Kúni̱nína ndataxina ña̱yóʼo ndaʼa̱na tasaá sandíʼina chiñu ña̱ ta̱xina ndaʼa̱na.

2 Xa̱ʼa̱ ña̱ káni ta̱chí, tú barco ku̱a̱ʼa̱n kúxíkánú. Ta̱ Pablo, ta̱ Lucas xíʼin u̱xa̱ na̱ hermano na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna xítona ndáa ki̱ʼva kúxíkána nu̱ú na̱ migona na̱ ki̱ndoo (Hech. 20:4, 14, 15). Ta na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼin tú barco yóʼo ndáyínana nda̱a̱ tá sáʼvina.

3 U̱ni̱ ku̱i̱ya̱ ndeéní ka̱chíñu ta̱ Pablo xíʼin na̱ anciano na̱ ñuu Éfeso. Soo vitin espíritu santo kúú ña̱ níʼi yichi̱ nu̱úra ña̱ ku̱a̱ʼa̱nra ñuu Jerusalén. Xa̱a̱ kúnda̱a̱ loʼo inira ndáaña kundoʼora tá ná xa̱a̱ra kán chi saá ni̱ka̱ʼa̱n miíra xíʼin na̱ anciano kán: “Soo vitin, ña̱ espíritu santo chíndaʼá yi̱ʼi̱ ña̱ ku̱ʼi̱n ñuu Jerusalén, ni kǒo xíni̱i̱ ndáaña kundoʼi̱ kán, ñuu tá ñuu nu̱ú ku̱a̱ʼi̱n ña̱ espíritu santo tuku ta tuku káʼa̱nña xíʼi̱n ña̱ chika̱a̱na yi̱ʼi̱ veʼeka̱a ta kixiní tu̱ndóʼo nu̱úi̱” (Hech. 20:22, 23). Ni xíni̱vara ña̱ xo̱ʼvi̱ra, soo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ “espíritu santo chíndaʼá” miíra ña̱ ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén, kúnda̱a̱-inira ña̱ xíniñúʼu keʼéra ña̱yóʼo ta saátu kúni̱ra keʼéra ña̱ káʼa̱n espíritu santo xíʼinra. Kǒo kúni̱víra xo̱ʼvi̱ra, soo ña̱ ndáyáʼvika nu̱úra kúú ña̱ keʼéra ña̱ káʼa̱n Ndióxi̱ xíʼinra.

4 ¿Á su̱ví ña̱ nda̱a̱ kúúña ndiʼiyó ndákanixi̱níyó nda̱a̱ táki̱ʼva nda̱kanixi̱ní ta̱ Pablo? Tá nda̱taxiyó miíyó ndaʼa̱ Jehová, ni̱ka̱ʼa̱nyó xíʼinra ña̱ ndáyáʼvika nu̱úyó kúú ña̱ keʼéyó ña̱ káʼa̱n miíra xíʼinyó. Ña̱kán ndáyáʼviní kaʼviyó xa̱ʼa̱ ta̱ Pablo ta sakúaʼayó ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ra.

Xíká ni̱ndo̱o “isla ña̱ Chipre” (Hechos 21:1-3)

5. ¿Ndáa ñuu ni̱ya̱ʼa ta̱ Pablo xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na ñuu Tiro?

5 Ta̱ Pablo xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra nda̱kiʼin nda̱kúna ku̱a̱ʼa̱nna chí Cos, ta mií ki̱vi̱ saá ni̱xa̱a̱na (Hech. 21:1). Ta sana yóʼo kúú nu̱ú ni̱ki̱si̱na, ta inka ki̱vi̱ ni̱xa̱ʼa̱nna chí Rodas ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí Pátara, ña̱ ndíkaa̱ chí sur ña̱ Asia Menor. Ta kán nda̱ana iin barco ta ni̱xa̱a̱na ñuu Tiro. Ta̱ Lucas nátúʼunra xíʼinyó ndáaña ku̱u tá ku̱a̱ʼa̱nna: “Tándi̱ʼi, xíká xi̱nindi̱ isla ña̱ Chipre, tasaá ni̱ndo̱oña chí ndaʼa̱ yítin” (Hech. 21:3). ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo?

6. a) Tá xi̱ni ta̱ Pablo isla ña̱ Chipre, ¿nda̱chun nda̱chikaa̱níña ndee̱ra? b) ¿Ndáaña ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní íyo ini Jehová ta chíndeétáʼanra xíʼún?

6 Sana sánáʼa̱ ndaʼa̱ ta̱ Pablo ñuu Chipre ta nátúʼunra xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra ndáaña ndo̱ʼora isla kán. Xa̱a̱ i̱i̱n ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nra kán xíʼin ta̱ Bernabé ta saátu ta̱ Juan Marcos yichi̱ nu̱ú ña̱ ni̱xa̱ʼa̱nna na̱túʼunna xíʼin na̱ yiví ta kán kúú nu̱ú xi̱nira ta̱ Elimas ta̱ tási (Hech. 13:4-12). Ña̱ xi̱ni tukura isla yóʼo ta nda̱kanixi̱níra xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼora kán, chi̱kaa̱níña ndee̱ xíʼinra tasaá ndakúní koo inira tá ná xa̱a̱ra ñuu Jerusalén. Saátu miíyó xíniñúʼu ndakanixi̱níyó ndáaña va̱ʼa xa̱a̱ táxi Jehová ndaʼa̱yó ta saátu ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼanra xíʼinyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo. Kivi kandíxayó tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ David: “Ku̱a̱ʼání kúú tu̱ndóʼo íyo nu̱ú na̱ yiví va̱ʼa, soo Jehová sáka̱kurana nu̱ú ndiʼi ña̱yóʼo” (Sal. 34:19).

“Na̱ndukúndi̱ na̱ discípulo ta nda̱ni̱ʼíndi̱na” (Hechos 21:4-9)

7. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Pablo xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra tá ni̱xa̱a̱na ñuu Tiro?

7 Ta̱ Pablo xi̱kunda̱a̱-inira ña̱ xi̱ndayáʼviní ndakutáʼanra xíʼin na̱ hermano ta xi̱kuni̱níra kunirana. Ta̱ Lucas káʼa̱nra ndáaña ke̱ʼéna tá ni̱xa̱a̱na ñuu Tiro: “Na̱ndukúndi̱ na̱ discípulo ta nda̱ni̱ʼíndi̱na” (Hech. 21:4). Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ ni̱xi̱yo na̱ cristiano ñuu Tiro, chi̱kaa̱na ndee̱ ña̱ ndani̱ʼínana ta sana veʼe na̱yóʼo ki̱ndoona. Tiempo vitin nda̱a̱ ndáaka nu̱ú ná ku̱ʼu̱nyó, xa̱ʼa̱ ña̱ ndásakáʼnuyó Ndióxi̱ ta̱ nda̱a̱, kivi ndani̱ʼíyó na̱ hermano na̱ kivi ndakiʼin miíyó. Ndiʼi na̱ kúʼvi̱-ini xíni Ndióxi̱ ta ndíku̱nna religión ña̱ nda̱a̱, íyo na̱ migona iníísaá nu̱ú ñuʼú.

8. ¿Ndáaña kúni̱ kachi Hechos 21:4?

8 Na̱ hermano yóʼo u̱xa̱ ki̱vi̱ ki̱ndoona chí Tiro. Soo ndiʼi ki̱vi̱ ña̱ ki̱ndoona kán, na̱ cristiano na̱ ndóo kán ke̱ʼéna iin ña̱ʼa ña̱ kǒo níxindatuna kuu. Ta̱ Lucas ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Espíritu santo kúú ña̱ xi̱chindeétáʼan xíʼin na̱kán ña̱ tuku ta tuku xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pablo ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén” (Hech. 21:4). ¿Á xi̱kuni̱ kachi ña̱yóʼo ña̱ kǒo kúni̱ Jehová ña̱ ná ku̱ʼu̱n ta̱ Pablo chí Jerusalén? Va̱ása. Espíritu santo xa̱a̱ ni̱na̱ʼa̱vaña nu̱ú ta̱ Pablo ña̱ ixandi̱va̱ʼanína xíʼinra chí ñuu Jerusalén, soo kǒo níka̱ʼa̱nña xíʼinra ña̱ kǒo ku̱ʼu̱nra. Tá saá, ¿ndáaña kúni̱ kachi versículo yóʼo? Espíritu santo kúú ña̱ ni̱na̱ʼa̱ nu̱ú na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ na̱ xi̱ndoo ñuu Tiro ña̱ xo̱ʼvi̱níva ta̱ Pablo tá ná ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndi̱ʼi̱ní-inina xa̱ʼa̱ra kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nra kán. Ña̱ xi̱kuni̱na kúú ña̱ chindeétáʼanna xíʼinra ña̱ kǒo ya̱ʼara nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ va̱xi nu̱úra. Soo ta̱ Pablo xa̱a̱ chi̱kaa̱-inira keʼéra ña̱ kúni̱ Jehová, ña̱kán nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí ñuu Jerusalén (Hech. 21:12).

9, 10. a) ¿Ndáaña sana nda̱kaʼán ta̱ Pablo xa̱ʼa̱ tá xi̱nira ña̱ ndíʼi̱ní-ini na̱ hermano ñuu Tiro? b) ¿Ndáaña kéʼé ku̱a̱ʼání na̱ yiví, ta ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús?

9 Tá xi̱ni ta̱ Pablo ña̱ ndíʼi̱ní-ini na̱ hermano kán, sana nda̱kaʼánra xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo na̱ discípulo tá ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús xíʼinna ña̱ xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nra chí Jerusalén ta kán xo̱ʼvi̱níra ta nda̱a̱ kaʼnínara. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ndi̱ʼi̱ní-ini ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo xíʼinra: “Táta kundáʼvi-iniún kuniún miíún. Ni va̱ása ndoʼún saá”. Soo ta̱ Jesús nda̱kuiinra yuʼúra: “Kuxíká nu̱úi̱ ta̱ Ndi̱va̱ʼa. Saáchi sásiún nu̱úi̱ ta kǒo ndákanixi̱níún nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱ní Ndióxi̱, chi nda̱a̱ táki̱ʼva ndákanixi̱ní na̱ yivíva ndákanixi̱níún” (Mat. 16:21-23). Ta̱ Jesús xa̱a̱ chi̱kaa̱va-inira ña̱ keʼéra chiñu ña̱ xa̱ʼnda Jehová nu̱úra ni xi̱niñúʼu kuvira xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta ki̱ʼva saá kúú ña̱ xi̱ndakanixi̱ní ta̱ Pablo. Ña̱ nda̱a̱ kúúña, iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱ xi̱kuni̱ na̱ xi̱ndasakáʼnu Ndióxi̱ na̱ xi̱ndoo ñuu Tiro keʼéna, nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Pedro, soo ña̱ kǒo níxi̱kunda̱a̱-inina kúú ña̱ xi̱kuni̱va Jehová ná ku̱ʼu̱n ta̱ Pablo chí ñuu Jerusalén.

Iin ta̱ hermano ndíʼi̱-inira xítora nu̱ú reloj tá ku̱a̱ʼa̱nra nátúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ta̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra xítora ña̱ kéʼéra

Ña̱ va̱ʼa kundiku̱nyó ta̱ Jesús xíniñúʼu chikaa̱yó ndee̱ ña̱ saxínuyó chiñu ña̱ xa̱ʼndara.

10 Tiempo vitin ku̱a̱ʼání na̱ yiví kǒo kútóona chikaa̱na ndee̱ ña̱ keʼéna iin ña̱ʼa, xa̱ʼa̱ ña̱kán kútóona kuumiína iin religión nu̱ú kǒo xíniñúʼu keʼéna ku̱a̱ʼání ña̱ʼa. Soo ta̱ Jesús káxiní ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndiʼi na̱ ndíku̱n miíra síínní xíniñúʼu ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ka̱chira: “Tá iinna kúni̱na kundiku̱nna yi̱ʼi̱ ná sandákoona keʼéna ña̱ kúni̱ miína, ta ná kundisona yitu̱n tú sáxo̱ʼvi̱ miína ta ná ndakundeéna kundiku̱nna yi̱ʼi̱” (Mat. 16:24). Iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ kundiku̱nyó yichi̱ ta̱ Jesús, soo íxayo̱ʼvi̱vaña xíʼinyó keʼéyó ña̱yóʼo.

11. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ na̱ hermano ñuu Tiro ña̱ xi̱kuni̱nína xi̱xinina ta̱ Pablo ta xi̱chindeétáʼanna xíʼinra?

11 Tasaá ki̱xaa̱ ki̱vi̱ ña̱ nda̱kiʼin ta̱ Pablo, ta̱ Lucas xíʼin na̱ kítáʼan xíʼinra ku̱a̱ʼa̱nna inka ñuu. Liviní káʼa̱n Biblia xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ ni̱nda̱yí na̱ hermano na̱ ñuu Tiro ta̱ Pablo. Ña̱yóʼo náʼa̱ña ña̱ xi̱kuni̱nínara ta saátu xi̱kuni̱na ña̱ ná kana vií ndiʼi chiñu ña̱ ku̱a̱ʼa̱nra keʼéra. Ndiʼi na̱yóʼo, na̱ ta̱a, ná ñaʼá ta saátu na̱ válí ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼinra nda̱a̱ yuʼú mar, tasaá ndiʼina xi̱kuxítína yuʼú mar ta inkáchi ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼin Ndióxi̱ tasaá ni̱nda̱yínara. Tándi̱ʼi, ta̱ Pablo, ta̱ Lucas xíʼin ndiʼi na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna nda̱a̱na iin barco ta ni̱xa̱a̱na ñuu Tolemaida, ta kán ki̱ndoona xíʼin na̱ hermano iníí ki̱vi̱ (Hech. 21:5-7).

12, 13. a) ¿Ndáaña va̱ʼaní xi̱keʼé ta̱ Felipe? b) ¿Nda̱chun va̱ʼaní yichi̱ chi̱núu ta̱ Felipe nu̱ú na̱ íyo se̱ʼe?

12 Ta̱ Lucas nátúʼunra ña̱ ndiʼina ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Pablo nda̱a̱ ñuu Cesarea.a Kán ni̱xa̱ʼa̱nna “veʼe ta̱ Felipe ta̱ nátúʼun xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱” (Hech. 21:8). Ta̱yóʼo xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ káchíñura nu̱ú Jehová. Xa̱a̱ íyo 20 ku̱i̱ya̱ chí sa̱tá na̱ apóstol ta̱xina iin chiñu ndaʼa̱ra chí Jerusalén, ña̱ ndataʼvíra ña̱ʼa ña̱ kuxu na̱ hermano na̱ congregación xa̱á. Ta saátu xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ chíkaa̱ ta̱ Felipe ndee̱ ña̱ natúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Ná ndakaʼányó chi tá ke̱e na̱ discípulo chí ñuu Jerusalén xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xandi̱va̱ʼanína xíʼinna, ta̱yóʼo nda̱kiʼinra ku̱a̱ʼa̱nra chí Samaria ta nda̱kundeéra na̱túʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo, sa̱náʼa̱ra ta̱ eunuco etíope xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta sa̱ndákuchirara (Hech. 6:2-6; 8:4-13, 26-38). Sana ni̱kusi̱íní-inina tá xi̱ninara chi nda̱kúní íyo inira xíʼin Ndióxi̱.

13 Ta̱ Felipe ndákundeéra kúsi̱í-inira nátúʼunra xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱. Tiempo saá íyora chí Cesarea ta ndákundeéra nátúʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱, xa̱ʼa̱ ña̱kán ta̱ Lucas káʼa̱nra ña̱ kúúra “ta̱ nátúʼun xa̱ʼa̱ Ndióxi̱”. Ta Biblia káʼa̱nña ña̱ tiempo saá xa̱a̱ ni̱xi̱yo ku̱mí ná válí se̱ʼera ta náyóʼo xi̱kuuná profeta, xíʼin ña̱yóʼo kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xi̱ndiku̱nná yichi̱ yiváná ña̱ natúʼunná xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ (Hech. 21:9).b Ta̱ Felipe chi̱kaa̱níra ndee̱ ña̱ sanáʼa̱ra na̱ veʼera ña̱ kuʼvi̱-inina kunina Jehová ta kachíñuna nu̱úra. ¿Ndáa ki̱ʼva kivi kundiku̱n na̱ íyo se̱ʼe yichi̱ ta̱ Felipe? Ña̱ chinúuna iin yichi̱ va̱ʼa nu̱úna ña̱ ku̱ʼu̱nna natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun Ndióxi̱, ta sanáʼa̱na na̱ va̱lí se̱ʼena ña̱ kutóona natúʼunna xíʼin na̱ yiví.

14. Tá xi̱xaʼa̱n ta̱ Pablo nu̱ú na̱ hermano, ¿ndáa ki̱ʼva xi̱chindeétáʼanña xíʼinna, ta ndáaña kivi keʼé miíyó?

14 Nda̱a̱ ndáaka nu̱ú xi̱xaʼa̱n ta̱ Pablo xi̱nandukúra na̱ hermano ta xi̱xiyora loʼo tiempo xíʼinna. Xi̱kusi̱íníva-inina xi̱ndakiʼinna ta̱ Pablo ta saátu inkaka na̱ xi̱kitáʼan xíʼinra, ta xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱ndakutáʼanna xi̱chikaa̱na ndee̱ xíʼin táʼanna (Rom. 1:11, 12). Ta saátu kivi keʼé miíyó. Kivi ndakiʼinyó ta̱ superintendente ña̱ circuito xíʼin ñá síʼira tá va̱xina xítona miíyó, ni ndáʼviní náʼa̱ veʼeyó, tá ná keʼéyó ña̱yóʼo chikaa̱yó ndee̱ xíʼin táʼanyó (Rom. 12:13).

CESAREA, CAPITAL ÑA̱ ÑUU ROMA ÑA̱ XI̱NDIKAA̱ CHÍ JUDEA

Ndiʼi ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱ka̱ʼyi̱ tutu Hechos, Cesarea ni̱xi̱yoña capital ña̱ ñuu Roma ña̱ xi̱ndikaa̱ chí Judea. Ta kán ni̱xi̱yo na̱ chíñu na̱ ñuu Roma ta saátu kán ni̱xi̱yo ta̱ gobernador. Ta̱ Herodes ta̱ káʼnu ke̱ʼé ña̱yóʼo, ta chi̱núura ki̱vi̱ña Cesarea xa̱ʼa̱ ta̱ César Augusto. Xi̱kuumiíña ndiʼi veʼe náʼnu ña̱ xi̱kuumií na̱ griego: iin templo nu̱ú xi̱ndasakáʼnuna ta̱ César Augusto, iin teatro, iin hipódromo á nu̱ú xi̱xinuna xíʼin kuáyi̱ ta saátu iin anfiteatro. Ta ku̱a̱ʼání na̱ xi̱ndoo yóʼo va̱ása níxi̱kuuna na̱ judío.

Va̱ʼaní i̱xava̱ʼana nu̱ú xi̱kixaa̱ tú barco ñuu Cesarea. Ta Sebastos chi̱núu ta̱ Herodes ki̱vi̱ña (ña̱yóʼo xi̱kuuña tu̱ʼun griego ta kúni̱ kachiña “Augusto”), ta xi̱kuumiíña iin nama̱ ña̱ xi̱ndaa nu̱ú xi̱kixaa̱ tú barco. Tasaá kivi kita tú barco ta ndi̱ʼvinú. Viíní ke̱ʼé ta̱ Herodes nu̱ú xi̱kixaa̱ tú barco chi xi̱kunira ña̱ ndáyáʼviníka ná koo Cesarea nu̱ú Alejandría, tasaá xa̱a̱ña kooña iin ñuu káʼnu nu̱ú xi̱íkona chí Mediterráneo oriental. Va̱ása níkuuví ña̱yóʼo, soo ku̱a̱ʼání na̱ yiví xi̱kunda̱a̱-ini xa̱ʼa̱ña saáchi ku̱a̱ʼání ña̱ʼa va̱ʼa xi̱kuumiíña.

Iin ñuu nu̱ú na̱túʼun ta̱ Felipe xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa xi̱kuu Cesarea, ta sana kán ni̱xi̱yo na̱ veʼera (Hech. 8:40; 21:8, 9). Ta ñuu yóʼo ni̱xi̱yo ta̱ Cornelio ta̱ xi̱xaʼndachíñu nu̱ú na̱ soldado ñuu Roma ta kán kúú nu̱ú ni̱xa̱a̱ra ndu̱ura cristiano (Hech. 10:1).

Ku̱a̱ʼá yichi̱ ni̱xa̱ʼa̱n ta̱ Pablo ñuu Cesarea. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ña̱ ndu̱ura cristiano, na̱ sáa̱-ini xínira xi̱kuni̱na kaʼnínara ta kamaní nda̱kiʼin na̱ discípulo na̱ xi̱ndoo ñuu Jerusalén miíra ku̱a̱ʼa̱n xíʼinna chí Cesarea. Ta ki̱ʼva 90 kilómetro ni̱xi̱kana ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na nu̱ú kána barco ñuu Cesarea, ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nra chí Tarso. Ta yichi̱ u̱vi̱ xíʼin yichi̱ u̱ni̱ ña̱ ndi̱kó ta̱ Pablo, ni̱ya̱ʼara nu̱ú kíxaa̱ barco ñuu Cesarea ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nra Jerusalén (Hech. 9:28-30; 18:21, 22; 21:7, 8). Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo, u̱vi̱ ku̱i̱ya̱ xi̱ndikaa̱ra veʼeka̱a veʼe ña̱ xi̱kuumií ta̱ Herodes, ta kán na̱túʼunra xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin ta̱ Félix, ta̱ Festo xíʼin ta̱ Agripa. Ta tándi̱ʼi, ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼin barco ñuu Roma (Hech. 23:33-35; 24:27–25:4; 27:1).

¿Á KIVI SANÁʼA̱ NÁ ÑAʼÁ TI̱XIN CONGREGACIÓN?

¿Ndáa chiñu xi̱kuumií ná hermana ti̱xin congregación ña̱ ni̱xi̱yo tá siglo nu̱ú? ¿Á xi̱sanáʼa̱ná inkana?

Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ xi̱ndiku̱n miíra ña̱ ná natúʼunna xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Reino Ndióxi̱ ta ná sanáʼa̱nana ña̱ kundiku̱nna miíra (Mat. 28:19, 20; Hech. 1:8). Ña̱kán miíyó na̱ ndásakáʼnu Ndióxi̱, ni kúúyó ta̱a á ñaʼá á ni nda̱a̱ ndáaka ku̱i̱ya̱yó, xíniñúʼu kandíxayó chiñu ña̱ xa̱ʼnda ta̱ Jesús ña̱ natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ tu̱ʼun va̱ʼa. Saá íyo ña̱ káʼa̱n profecía ña̱ va̱xi nu̱ú Joel 2:28, 29, ta ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ni̱xi̱nuña tá Pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33, ña̱yóʼo káchiña: “Ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi taxii̱ espíritu santo ndaʼa̱ ndiʼi na̱ yiví, káchi Ndióxi̱. Se̱ʼe ta̱a válína xíʼin se̱ʼe ñaʼá válína natúʼunna xa̱ʼíi̱, [...] ta ki̱vi̱ saá nda̱a̱ ta̱ káchíñu ndáʼvi nu̱úi̱ xíʼin ná káchíñu ndáʼvi nu̱úi̱ taxii̱ espíritu santo ndaʼa̱na, ta na̱kán natúʼunna xa̱ʼíi̱” (Hech. 2:17, 18). Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ sa̱kuaʼayó, ta̱ Felipe ni̱xi̱yo ku̱mí se̱ʼe-síʼira ná xi̱natúʼun xa̱ʼa̱ ña̱ kuu chí nu̱únínu (Hech. 21:8, 9).

Soo, ¿á kivi sanáʼa̱ná ti̱xin congregación? Tu̱ʼun Ndióxi̱ káxiní káʼa̱nña ña̱ iinlá na̱ ta̱a kúú na̱ kivi sanáʼa̱ ti̱xin congregación, na̱ kúú anciano á siervo ministerial (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9). Ta̱ Pablo ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Va̱ása táxii̱ ña̱ sanáʼa̱ ná ñaʼá ni ña̱ kaʼndaná chiñu nu̱ú na̱ ta̱a; nu̱úka ña̱yóʼo ná kǒo ka̱ʼa̱nná” (1 Tim. 2:12).

Xa̱a̱ “íyo tu̱ʼvai̱ ña̱ kuvii̱” (Hechos 21:10-14)

15, 16. ¿Ndáa profecía ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Ágabo xa̱ʼa̱, ta ndáaña ndo̱ʼo na̱ xi̱niso̱ʼo ña̱yóʼo?

15 Tá íyoka ta̱ Pablo veʼe ta̱ Felipe ki̱xaa̱ iin ta̱a ta̱ íxato̱ʼónína, ta̱ naní Ágabo. Na̱ xi̱ndoo kán xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ xi̱kuura profeta ta ta̱yóʼo kúú ta̱ ni̱ka̱ʼa̱n ña̱ koo so̱kó tá tiempo ña̱ xi̱xaʼndachíñu ta̱ Claudio (Hech. 11:27, 28). Sana nda̱kanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo: “¿Nda̱chun va̱xira? ¿Ndáaña va̱xira ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱?”. Tasaá, nu̱ú ndiʼina ta̱vára cinturón ña̱ núʼni tokó ta̱ Pablo. Ña̱yóʼo xi̱kuuña iin ti̱ko̱to̱ káni̱ ña̱ xi̱katúnna tokóna ta yóʼo xi̱taánna xu̱ʼún á inkaka ña̱ʼa. Ta̱ Ágabo ki̱ʼinra ti̱ko̱to̱ yóʼo ta ka̱túnraña ndaʼa̱ra xíʼin xa̱ʼa̱ra, tasaá ni̱ka̱ʼa̱nra iin ña̱ʼa ña̱ nda̱kanda̱ní-inina xíʼin: “Ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n espíritu santo: ‘Siaʼa kúú ña̱ katún na̱ judío ta̱ xíʼin kuenta cinturón yóʼo chí ñuu Jerusalén, ta ndataxinara ndaʼa̱ na̱ yiví na̱ ñuyǐví yóʼo’” (Hech. 21:11).

16 Ña̱ profecía yóʼo ni̱na̱ʼa̱ káxiña ña̱ xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nva ta̱ Pablo chí Jerusalén. Ta saátu ni̱na̱ʼa̱ña ña̱ na̱ judío na̱ íyo ñuu kán ndataxinara ndaʼa̱ “na̱ yiví na̱ ñuyǐví yóʼo”. Profecía yóʼo sa̱yíʼviníña na̱ xi̱ndoo kán. Ta̱ Lucas nátúʼunra xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u: “Tá xi̱niso̱ʼondi̱ ña̱yóʼo xíʼin na̱ sava na̱ ndóo kán, ki̱xáʼandi̱ káʼa̱n-ndáʼvindi̱ xíʼinra ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén. Tasaá, ta̱ Pablo nda̱kuiinra: ‘¿Nda̱chun xákundó ta kúni̱ndó sandákavandó-inii̱? Va̱ása kaka-inindó chi xa̱a̱ íyo tu̱ʼvai̱ ña̱ katúnna yi̱ʼi̱ ta saátu íyo tu̱ʼvai̱ ña̱ kuvii̱ xa̱ʼa̱ ta̱ táta Jesús chí ñuu Jerusalén’” (Hech. 21:12, 13).

17, 18. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱na̱ʼa̱ ta̱ Pablo nu̱ú na̱ hermano ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxinvara ña̱ keʼéra, ta ndáaña ke̱ʼé na̱yóʼo?

17 Ndakanixi̱ní xa̱ʼa̱ ña̱ ku̱u. Ndiʼina xákundáʼvina nu̱úra ña̱ ná kǒo ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén, ta nda̱a̱ ta̱ Lucas kéʼé ña̱yóʼo. Ta savana nda̱a̱ xákuna. Tá ki̱ʼin ta Pablo kuenta ña̱ ndíʼi̱ní-inina xa̱ʼa̱ra ta kúʼvi̱ní-inina xíninara, viíní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna: “¿Nda̱chun xákundó ta kúni̱ndó sandákavandó-inii̱?” á “¿Nda̱chun ndiʼindó ndeéní xáku? Kúsuchíní-inii̱ xíʼin ña̱ kéʼéndó” (Nueva Traducción Viviente). Soo nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Pablo tá ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin na̱ hermano na̱ ñuu Tiro saá ke̱ʼéra xíʼin na̱yóʼo, chi kǒo nítaxira ña̱ saxínu̱na-inira. Saáchi ni̱ka̱ʼa̱nvara xíʼinna nda̱chun xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nra kán. Ndakúní ni̱xi̱yo inira. Nda̱a̱ táki̱ʼva ke̱ʼé ta̱ Jesús saá ke̱ʼé ta̱ Pablo chi xa̱a̱ nda̱kaxinvara ña̱ ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén (Heb. 12:2). Kǒo níxikuni̱ra xo̱ʼvi̱ra, soo tá xi̱niñúʼu xo̱ʼvi̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ndíku̱nra ta̱ Cristo iin ña̱ va̱ʼaníva koo ña̱yóʼo nu̱úra.

18 ¿Ndáaña ke̱ʼé na̱ hermano? Biblia káʼa̱nña ña̱yóʼo: “Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo níkivi saxínu̱ndi̱-inira, va̱ʼaka kǒo níka̱ʼa̱nkandi̱ xíʼinra ta ka̱chindi̱: ‘Ná koo ña̱ kúni̱ mií Jehová’” (Hech. 21:14). Xa̱ʼa̱ ña̱kán i̱xato̱ʼóvana ña̱ nda̱kaxin ta̱ Pablo keʼéra ta sa̱ndákoona ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinra ña̱ kǒo ku̱ʼu̱nra ñuu Jerusalén. Xi̱kunda̱a̱-inina ña̱ xi̱niñúʼu xi̱nu ña̱ kúni̱ Jehová ni xóʼvi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ta̱ Pablo xa̱a̱ nda̱kaxinvara ña̱ keʼéra, ta kǒo ixayo̱ʼvi̱nívíña xíʼinra tá na̱ yiví na̱ kúni̱níra xínira ná kǒo saxínu̱na-inira ña̱ sandákoora ña̱ kúni̱ra keʼéra.

19. ¿Ndáaña ndáyáʼviní sákuaʼayó xíʼin ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Pablo?

19 Ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ yóʼo sánáʼa̱ña iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní miíyó: ná kǒo saxínu̱yó-ini inkana ña̱ kǒo chikaa̱na ndee̱ ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová. Ta su̱ví xa̱ʼa̱ ña̱ kivi kixi tu̱ndóʼo nu̱úna á nda̱a̱ kivi kuvina kúú ña̱ káʼa̱nyó. Tá kúú, ku̱a̱ʼánína kúsuchíní-inina tá ku̱a̱ʼa̱n se̱ʼena kachíñuna nu̱ú Ndióxi̱ inka ñuu, soo ni saá chíkaa̱-inina ña̱ kǒo sandákavana-ini na̱yóʼo. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin ñá hermana ñá íyo chí Inglaterra, ñá naní Phyllis. Ku̱suchíní-ini ñáyóʼo tá ku̱a̱ʼa̱n se̱ʼeñá chí África ña̱ kooñá misionera saáchi iinlá ñáyóʼo kúú se̱ʼeñá. Ñáyóʼo káchiñá: “Ni xi̱kusi̱í-inii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱keʼéñá soo xi̱kusuchí-inii̱ saáchi xíkání xi̱niñúʼu ku̱ʼu̱nñá, tuku ta tuku xi̱kaʼi̱n xíʼin Jehová xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Soo ña̱yóʼo kúú ña̱ xa̱a̱ nda̱kaxin miívañá keʼéñá, ña̱kán nda̱a̱ ni iin yichi̱ kǒo sáxinu̱i̱-iniñá ña̱ ndikóñá. Miíi̱ kúú ñá chi̱núu yichi̱ nu̱úñá ña̱ kundi̱ʼi̱ka-iniñá xa̱ʼa̱ chiñu Ndióxi̱. Xa̱a̱ 30 ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ íyoñá inka ñuu ta ndiʼi ki̱vi̱ táxii̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ Jehová chi nda̱kú íyo iniñá xíʼinra”. Iin ña̱ va̱ʼaní kúú ña̱ chikaa̱yó ndee̱ xíʼin na̱ hermano na̱ chíkaa̱ní ndee̱ ña̱ kachíñuna nu̱ú Jehová.

U̱vi̱ na̱ íyo se̱ʼe kúsi̱í-inina káʼa̱nna xíʼin teléfono, káʼa̱nna xíʼin se̱ʼena na̱ kúú misionero inka ñuu

Ná chikaa̱yó ndee̱ xíʼin na̱ hermano na̱ ku̱a̱ʼáka chiñu kéʼé nu̱ú Jehová.

“Na̱ hermano ni̱kusi̱íní-inina ña̱ nda̱kiʼinna ndi̱ʼi̱” (Hechos 21:15-17)

20, 21. ¿Nda̱chun va̱ʼa kúnda̱a̱-iniyó ña̱ xi̱kutóo ta̱ Pablo kutáʼanra xíʼin na̱ hermano, ta nda̱chun xi̱keʼéra ña̱yóʼo?

20 Tá xa̱a̱ sa̱ndíʼi ta̱ Pablo xíʼin na̱ ku̱a̱ʼa̱n xíʼinra nda̱taánva̱ʼana ña̱ʼa, nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna inka ñuu. Ndiʼi ñuu ña̱ ni̱ya̱ʼana tá ku̱a̱ʼa̱nna chí ñuu Jerusalén, na̱ndukúna na̱ hermano ña̱ va̱ʼa koona loʼo ki̱vi̱ xíʼinna. Chí ñuu Tiro, nda̱ni̱ʼína na̱ hermano ta xi̱ndoona iin semana xíʼinna. Chí ñuu Tolemaida ni̱ya̱ʼana chi̱ndeénana ta xi̱ndoona iin ki̱vi̱ xíʼinna. Chí ñuu Cesarea, xi̱ndoona sava ki̱vi̱ chí veʼe ta̱ Felipe. Tándi̱ʼi, sava na̱ hermano na̱ xi̱ndoo kán ni̱xa̱ʼa̱nna xíʼinra nda̱a̱ ñuu Jerusalén, nu̱ú ni̱xi̱yo iin ta̱ discípulo ta̱ xi̱naní Mnasón, ta ta̱yóʼo nda̱kiʼinrana veʼera. ¿Ndáa ki̱ʼva nda̱kiʼinna na̱yóʼo? Ta̱ Lucas káchira: “Na̱ hermano ni̱kusi̱íní-inina ña̱ nda̱kiʼinna ndi̱ʼi̱” (Hech. 21:17).

21 Ndiʼi tiempo xi̱kuni̱ ta̱ Pablo kutáʼanra xíʼin na̱ hermano. Ta tá xi̱kitáʼanra xíʼinna xi̱chikaa̱na ndee̱ xíʼinra, nda̱a̱ táki̱ʼva kúú xíʼin miíyó tiempo vitin. Ta ña̱yóʼo chi̱kaa̱ña ndee̱ xíʼinra ña̱ ku̱ndeé-inira nu̱ú na̱ xi̱saa̱-ini xi̱xinira ta xi̱kuni̱na kaʼnínara.

a Koto recuadro ña̱ naní “Cesarea, capital ña̱ ñuu Roma ña̱ xi̱ndikaa̱ chí Judea”.

b Koto recuadro ña̱ naní “¿Á kivi sanáʼa̱ ná ñaʼá ti̱xin congregación?”.

    Publicación ña̱ va̱xi tu̱ʼun sâví (1993-2025)
    Kita
    Yóʼo ki̱ʼviún
    • tu’un sâví
    • Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana
    • Nda̱saa kúni̱únña
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ña̱ xíniñúʼuna
    • Política ña̱ privacidad
    • Configuración ña̱ privacidad
    • JW.ORG
    • Yóʼo ki̱ʼviún
    Chindaʼáña ndaʼa̱ inkana