ÑA̱ NÁTÚʼUN XA̱ʼA̱
Ndiʼi tiempo sánáʼa̱ Jehová ndi̱ʼi̱
NA̱ SOLDADO xi̱ndaana yichi̱, na̱ yiví xi̱xaʼmina ña̱ʼa ta xi̱ndakasina yichi̱ ña̱ va̱ʼa kǒo ya̱ʼa inkana, xi̱kuun kini sa̱vi̱, xi̱xiyo ku̱a̱chi ta xi̱xiniñúʼu sandákoondi̱ veʼendi̱. Ña̱yóʼo kúú sava tu̱ndóʼo ña̱ ndo̱ʼo ñá síʼíi̱ xíʼin yi̱ʼi̱ tá xi̱kuundi̱ precursor xíʼin misionero. Soo ni saá va̱ása ndándikó-inindi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱kaxinndi̱ ke̱ʼéndi̱. Ndiʼi ku̱i̱ya̱ yóʼo Jehová xa̱a̱ chíndeétáʼanra xíʼinndi̱ ta saátu ku̱a̱ʼání bendición táxira ndaʼa̱ndi̱. Ta miíra kúú ta̱ sánáʼa̱ ndi̱ʼi̱ ta ku̱a̱ʼání ña̱ xa̱a̱ sánáʼa̱ra ndi̱ʼi̱ (Job 36:22; Is. 30:20).
NA̱ YIVÁI̱ VA̱ʼANÍ YICHI̱ CHI̱NÚUNA NU̱ÚI̱
Tá xa̱a̱ ku̱a̱ʼa̱n ndíʼi ku̱i̱ya̱ 1950 na̱ yivái̱ ke̱ena Italia ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí Canadá ta ni̱xa̱a̱na iin ñuu ña̱ naní Kindersley ña̱ ndíkaa̱ chí Saskatchewan. Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ni̱xa̱a̱na sa̱kuaʼana xa̱ʼa̱ Jehová ta ña̱yóʼo xi̱ndayáʼviníña nu̱úndi̱. Ndákaʼíi̱n ña̱ ku̱a̱ʼání hora xi̱kei̱ xíʼin na̱ veʼi̱ ña̱ xi̱natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ña̱kán xi̱naʼi̱ si̱ki ta xi̱kaʼi̱n ña̱ tá xi̱kuumií 8 ku̱i̱ya̱ xi̱kui̱ precursor auxiliar soo su̱ví ña̱ ndixaví kúú ña̱yóʼo.
Miíi̱ xíʼin na̱ veʼi̱ ki̱ʼva tá ku̱i̱ya̱ 1966.
Na̱ yivái̱ loʼova xu̱ʼún xi̱kuumiína soo ni saá sa̱ndákoona sava ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa kachíñukana nu̱ú Jehová. Tá kúú, tá ku̱i̱ya̱ 1963 ni̱xi̱yo iin asamblea internacional chí Pasadena (California, Estados Unidos). Na̱ yivái̱ xi̱kuni̱nína ku̱ʼu̱nna ña̱kán ni̱xi̱kóna ku̱a̱ʼá ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumiína ña̱ va̱ʼa kuumiína xu̱ʼún ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nna. Tá ku̱i̱ya̱ 1972 nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ iin ñuu ña̱ naní Trail ña̱ ndíkaa̱ ki̱ʼva 1,000 kilómetro (620 millas) chí Columbia Británica (Canadá) nu̱ú káʼa̱nna tu̱ʼun italiano ña̱ va̱ʼa natúʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ xíʼin na̱ yiví. Chiñu ña̱ xi̱kuumií yivái̱ kúú ña̱ xi̱kiʼinra kuenta xíʼin iin tienda ta xi̱ndaya̱kúnraña. Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱kara keʼéra ku̱a̱ʼáka chiñu nu̱ú Jehová, kǒo níkiʼinkara inka chiñu nu̱ú ku̱a̱ʼáka xu̱ʼún chaʼvina miíra.
Táxiníi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ na̱ yivái̱ xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní yichi̱ chi̱núuna nu̱ui̱ xíʼin na̱ ñani. Ña̱ ke̱ʼéna chi̱ndeétáʼanníña xíʼii̱n ña̱ kandíxaníi̱ Ndióxi̱. Ta saátu sa̱náʼa̱na yi̱ʼi̱ ña̱ tá siʼna Reino Ndióxi̱ ná kundi̱ʼi̱-inii̱ xa̱ʼa̱, ndiʼi tiempo kundaa Jehová yi̱ʼi̱ (Mat. 6:33).
KI̱XÁʼÍI̱ KÁCHÍÑUI̱ NU̱Ú JEHOVÁ KU̱A̱ʼÁ TIEMPO
Tá ku̱i̱ya̱ 1980 ti̱ndaʼíi̱ xíʼin ñá Debbie, iin ñá hermana ñá liviní ñá xi̱kuni̱ kachíñu ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱ú Jehová. U̱vi̱ saándi̱ xi̱kuni̱ kachíñu ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱ú Jehová ña̱kán tá ni̱ya̱ʼa u̱ni̱ yo̱o̱ ña̱ ti̱ndaʼa̱ndi̱, ñá Debbie ki̱xáʼañá kúúñá precursora. Tá ni̱ya̱ʼa iin ku̱i̱ya̱ ña̱ ti̱ndaʼa̱ndi̱ nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ iin congregación loʼo nu̱ú xi̱xiniñúʼukana na̱ natúʼun xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta saá ki̱xáʼíi̱ kúi̱ precursor.
Ki̱vi̱ tá ti̱ndaʼa̱ndi̱ tá ku̱i̱ya̱ 1980.
Tá ni̱ya̱ʼa tiempo va̱ása níxikusi̱íka-inindi̱ ta xi̱kuni̱ndi̱ ku̱ʼu̱nndi̱ inka ñuu. Soo siʼna na̱túʼunndi̱ xíʼin ta̱ superintendente ña̱ circuito ta ta̱yóʼo viíní ta káxiní ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱. Ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Va̱ása va̱ʼa íyo ña̱ kéʼéndó chi nina ña̱ va̱ása va̱ʼa kíʼinndó kuenta xíʼin. Soo tá ná chika̱a̱ndó ndee̱ ña̱ kiʼinndó kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa, chindeétáʼanvaña xíʼinndó”. Míí ña̱yóʼo kúú ña̱ xi̱xiniñúʼundi̱ ña̱ ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ (Sal. 141:5). Ta ndi̱ku̱n ke̱ʼévandi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱ ta ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ ti̱xin congregación ku̱a̱ʼákana xi̱kuni̱na kachíñuna ku̱a̱ʼáka tiempo nu̱ú Jehová. Sava na̱yóʼo xi̱kuu na̱ va̱lí ta saátu sava ná hermana soo yii̱ náyóʼo va̱ása níxi̱kuuna testigo. Ta xíʼin ña̱yóʼo sa̱kúaʼandi̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa, ña̱ íyo ku̱a̱ʼání ña̱ kivi sákusi̱í-inindi̱ ta kandíxandi̱ ña̱ mií Jehová chindeétáʼan xíʼinndi̱ ña̱ ya̱ʼandi̱ nu̱ú nda̱a̱ ndáaka tu̱ndóʼo (Miq. 7:7). Ta ki̱xáʼa kúsi̱í tuku inindi̱ ña̱ káchíñundi̱ nu̱ú Jehová.
Tá ni̱xa̱ʼa̱nndi̱ escuela na̱ precursor yichi̱ nu̱ú, xi̱kuumiíndi̱ ku̱mí na̱ instructor ta u̱ni̱ na̱yóʼo ka̱chíñuna nu̱ú Jehová inka ñuu. Ta sa̱náʼa̱na na̱ʼná nu̱úndi̱ ta ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ndáa tu̱ndóʼo kúú ña̱ ni̱ya̱ʼana nu̱ú ta ndáa ña̱ va̱ʼa nda̱kiʼinna, ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinndi̱ ña̱ kuni̱ndi̱ koondi̱ misionero. Ña̱kán chi̱kaa̱-inindi̱ ña̱ keʼéndi̱ ña̱yóʼo.
Salón ña̱ Reino ña̱ ndíkaa̱ chí Columbia Británica ku̱i̱ya̱ 1983.
Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuni̱ndi̱ keʼéndi̱ ña̱yóʼo tá ku̱i̱ya̱ 1984 nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ chí Quebec, ña̱ ndíkaa̱ yáʼaka 4,000 kilómetro (2,485 millas) nu̱ú Columbia Británica. Ñuu kán xi̱ka̱ʼa̱nna tu̱ʼun francés ña̱kán xi̱xiniñúʼu sakúaʼandi̱ inka tu̱ʼun ta sakúaʼandi̱ keʼéndi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé na̱ yiví kán. Inka tu̱ndóʼo ña̱ ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú kúú ña̱ xi̱kuma̱ní xu̱ʼún ndaʼa̱ndi̱. Iin yichi̱ ta̱ chíʼi tí papa ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱ ña̱ kivi ndakayandi̱ papa tí ki̱ndoo. Tíyóʼo kuití xi̱kuumiíndi̱ ña̱ va̱ʼa kuxundi̱. Ñá Debbie xa̱a̱ síín síín ki̱ʼva xi̱keʼéñárí kuxundi̱ ta ya̱si̱nní xi̱keʼéñárí. Ni ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼá tu̱ndóʼo soo xi̱chikaa̱ndi̱ ndee̱ ña̱ kusi̱í-inindi̱ ta saá ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ xi̱ndaa Jehová miíndi̱ (Sal. 64:10).
Iin ki̱vi̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ xíʼin teléfono, ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ kachíñundi̱ Betel ña̱ ndíkaa̱ chí Canadá. Soo xa̱a̱ chi̱ndaʼándi̱ solicitud ña̱ va̱ʼa ku̱ʼu̱nndi̱ Escuela ña̱ Galaad. Ña̱kán ni̱ndi̱ʼi̱ní-inindi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ soo ni saá ka̱ndíxavandi̱ ku̱ʼu̱nndi̱. Tá ni̱xa̱a̱ndi̱ Betel ni̱nda̱ka̱tu̱ʼúnndi̱ ta̱ hermano Kenneth Little, ta̱ xi̱kuu táʼan na̱ Comité ña̱ Sucursal. Ni̱nda̱ka̱tu̱ʼúnndi̱ra: “¿Ndáaña kuu tá ná kanana ndi̱ʼi̱ escuela ña̱ Galaad?”. Ta̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Tá xa̱a̱ ná kanana miíndó saá ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo”.
Tá ni̱ya̱ʼa iin semana ka̱navana ndi̱ʼi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ Galaad. Xi̱xiniñúʼu ndakanixi̱níndi̱ ndáaña keʼéndi̱. Ta̱ hermano Little ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinndi̱: “Ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná ndaka̱xinndó keʼéndó, sava yichi̱ ndakanixi̱níndó ña̱ va̱ʼaka níndaka̱xinndó keʼéndó inkaña. Soo nda̱a̱ ni iin ña̱yóʼo va̱ása ndáyáʼvika nu̱ú inkaña. Ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ ná ndaka̱xinndó keʼéndó, Jehová taxivara bendición ndaʼa̱ndó”. Ka̱ndíxavandi̱ ku̱ʼu̱nndi̱ ña̱ Galaad ta tá ni̱ya̱ʼa ku̱i̱ya̱ ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ nda̱a̱ kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ hermano Little. Sava yichi̱ míí ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱nndi̱ xíʼin na̱ hermano tá xíniñúʼu ndaka̱xinna ndáa chiñu kúú ña̱ keʼéna nu̱ú Jehová.
KI̱XÁʼANDI̱ KÚÚNDI̱ MISIONERO
(Ndaʼa̱ yítin) Ta̱ Ulysses Glass
(Ndaʼa̱ kúaʼa) Ta̱ Jack Redford
Ni̱kusi̱íní-inindi̱ ña̱ ni̱xa̱ʼa̱ndi̱ clase ña̱ Galaad 83 xíʼin inka 22 na̱ hermano. Ña̱yóʼo ni̱xi̱yoña chí Brooklyn (Nueva York) tá ku̱i̱ya̱ 1987. Na̱ instructor ña̱ escuela yóʼo xi̱kuu ta̱ hermano Ulysses Glass xíʼin ta̱ Jack Redford. Escuela yóʼo 5 yo̱o̱ ni̱xi̱yoña soo kamaní ni̱ya̱ʼa tiempo yóʼo ta tá 6 tí septiembre ña̱ ku̱i̱ya̱ 1987 ndi̱ʼiña. Chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ chí Haití xíʼin ta̱ John xíʼin ñá Marie Goode.
Chí Haití tá ku̱i̱ya̱ 1988.
Ndi̱ʼi̱ kúú na̱ misionero na̱ nu̱ú na̱ ni̱xa̱a̱ chí Haití saáchi nda̱a̱ tá ku̱i̱ya̱ 1962 kǒoka na̱ misionero níxi̱yo ñuu kán chi ta̱vánana. Tá ni̱ya̱ʼa u̱ni̱ semana ña̱ ni̱xi̱yo escuela kán xíʼinndi̱, ni̱xa̱a̱ndi̱ iin congregación loʼo ña̱ xi̱kuumií 35 na̱ publicador ta ña̱yóʼo xi̱ndikaa̱ña chí ma̱ʼñú yuku̱. Válíva ni̱xi̱yondi̱ ta ku̱a̱ʼáníña xi̱xiniñúʼu sakúaʼandi̱. Ndasaa miíndi̱ ni̱xi̱yo veʼe nu̱ú ni̱xi̱yo na̱ misionero. Ndáʼviní ni̱xi̱yo na̱ yiví ñuu Haití ta ku̱a̱ʼání na̱yóʼo va̱ása níxi̱xini̱ kaʼvi. Ndiʼi tiempo ña̱ ni̱xi̱yondi̱ ñuu kán ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼá tu̱ndóʼo, na̱ yiví xi̱xaʼní-táʼanna xa̱ʼa̱ ña̱ política ta xi̱kuni̱na nasamana na̱ chíñu, xi̱xaʼmina ña̱ʼa ña̱ va̱ʼa kasina yichi̱ ta xi̱kuun kini sa̱vi̱.
Ku̱a̱ʼání ña̱ sa̱kuaʼandi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo-ini na̱ hermano ñuu Haití ta saátu ña̱ xi̱kusi̱í-inina. Ku̱a̱ʼánína xi̱yaʼa nu̱ú tu̱ndóʼo soo xi̱kuʼvi̱ní-inina xi̱xinina Jehová ta xi̱kuni̱na natúʼunna xíʼin na̱ yiví. Iin ñá hermana ñá xa̱a̱ chée va̱ása níxi̱xini̱ñá kaʼviñá soo sa̱kuaʼa xíʼin xi̱níñá 150 texto ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia. Tá xi̱xitondi̱ ndiʼi tu̱ndóʼo ña̱ xi̱kuu, ña̱yóʼo xi̱chindeétáʼanña xíʼinndi̱ ña̱ xi̱natúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví ña̱ Reino Ndióxi̱ kúú ña̱ ndasavií ndiʼi tu̱ndóʼo. Ku̱si̱íní-inindi̱ chi sava na̱ xi̱kaʼvindi̱ xíʼin ni̱xa̱a̱na ku̱una precursor, precursor especial xíʼin anciano.
Chí Haití xi̱nitáʼi̱n xíʼin iin ta̱ loʼo ta̱ xi̱kuu misionero na̱ mormón ta̱ xi̱naní Trevor ta ku̱a̱ʼá yichi̱ xi̱natúʼunndi̱ xa̱ʼa̱ Biblia. Tá ni̱ya̱ʼa sava ku̱i̱ya̱ nda̱kanda̱ní-inii̱ xíʼin iin carta ña̱ chi̱ndaʼára ndaʼíi̱. Nu̱ú ña̱yóʼo ni̱ka̱ʼa̱nra: “Asamblea ña̱ va̱xi ndakuchii̱ ta kúnii̱ koi̱ precursor especial chí Haití nu̱ú ni̱xi̱yoi̱ misionero na̱ mormón”. Ta saá ku̱uva, ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱xi̱yora ñuu kán xíʼin ñá síʼira.
CHI̱NDAʼÁNA NDI̱ʼI̱ CHÍ EUROPA TÁ NDI̱ʼI CHÍ ÁFRICA
Tá ka̱chíñui̱ chí Slovenia tá ku̱i̱ya̱ 1994.
Chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ chí Europa, ta loʼo tá loʼo ki̱xáʼana táxina ña̱ natúʼunna xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ñuu kán. Tá 1992 ni̱xa̱a̱ndi̱ chí ñuu Liubliana (Eslovenia) nu̱ú xa̱ʼnu na̱ yivái̱ tá kúma̱níka ku̱ʼu̱nna chí Italia. Tiempo saá ni̱xi̱yo ku̱a̱chi ta ña̱yóʼo xi̱ka̱ʼa̱nna xíʼinña Yugoslavia. Betel ña̱ ndíka̱ chí Viena (Austria) xíʼin oficina ña̱ Zagreb (Croacia) ta saátu Belgrado (Serbia) kúú ña̱ xi̱kiʼin kuenta xíʼin predicación ñuu kán, soo vitin iin tá iin ñuu yóʼo kúúmiíña Betel.
Ki̱xáʼa tukundi̱ sa̱kuaʼandi̱ inka tu̱ʼun xíʼin inka cultura. Na̱ ñuu Eslovenia xi̱kaʼa̱nna xíʼinndi̱ “Jezik je težik” ña̱ kúni̱ kachi “tu̱ʼun ña̱ yo̱ʼvi̱ní”, ta ndixa kúú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nvana. Ni̱kusi̱í-inindi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo-ini na̱ hermano kán, ta saátu xíʼin ndinuʼu-inina xi̱kandíxana ña̱ xi̱kaʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱ tá xi̱nasamana iin ña̱ʼa. Ta xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéna ña̱yóʼo xi̱kiʼinndi̱ kuenta ña̱ ku̱a̱ʼání bendición ta̱xi Jehová ndaʼa̱na, ta saátu ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ násama Jehová ña̱ʼa mií tiempo ña̱ xíniñúʼu nasamaraña xa̱ʼa̱ ña̱ kúʼvi̱ní-inira xínira na̱ hermano. Ndiʼi ku̱i̱ya̱ ña̱ ni̱xi̱yondi̱ chí Eslovenia ku̱a̱ʼání ña̱ʼa sa̱kuaʼandi̱ ta saátu sa̱náʼa̱na ndi̱ʼi̱ inka ña̱ʼa xa̱á.
Tá ku̱i̱ya̱ 2000 chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ chí Costa de Marfil ña̱ ndíkaa̱ chí África Occidental. Tá yo̱o̱ noviembre ña̱ ku̱i̱ya̱ 2002 ki̱xáʼa íyo ku̱a̱chi ñuu kán, ña̱kán chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ chí Sierra Leona saátu ñuu yóʼo ki̱ʼva 11 ku̱i̱ya̱ ni̱xi̱yo ku̱a̱chi ta sa̱kán loʼo tiempo ndiʼiña. I̱xayo̱ʼvi̱ña xíʼinndi̱ keendi̱ Costa ña̱ Marfil soo ña̱ sa̱kúaʼandi̱ ñuu kán chi̱ndeétáʼanña xíʼinndi̱ ña̱ kusi̱í-inindi̱.
Ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ va̱ʼaní ni̱xi̱yo-ini na̱ yiví ñuu kán xíʼin ña̱ xi̱kuʼvi̱-ini na̱ hermano xi̱xina ndi̱ʼi̱ ta ku̱ndeé-inina ndiʼi ku̱i̱ya̱ kán tá ni̱xi̱yo guerra. Ni ndáʼviní ni̱xi̱yo na̱ hermano xi̱kuni̱vana taxina ña̱ xi̱kuumiína ndaʼa̱ inkana. Iin ña̱ hermana xi̱kuni̱ñá taxiñá ti̱ko̱to̱ ndaʼa̱ ñá Debbie. Ñá Debbie va̱ása níxikuni̱víñá ki̱ʼinñáña ndaʼa̱ñá, soo ñá hermana kán xi̱kuni̱vañá taxiñá ña̱yóʼo ndaʼa̱ñá ta ka̱chiñá: “Tá xi̱ndika̱a̱ ku̱a̱chi na̱ hermano na̱ inka ñuu chi̱ndeétáʼanna xíʼinndi̱ soo vitin ndi̱ʼi̱ xíniñúʼu chindeétáʼan xíʼinndó”. Xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱kunindi̱ keʼéndi̱ nda̱a̱ táki̱ʼva xi̱keʼé na̱ hermano kán.
Tá ni̱ya̱ʼa tiempo ndi̱kó tukundi̱ chí Costa de Marfil soo tuku ni̱xi̱yo ku̱a̱chi xa̱ʼa̱ ña̱ política. Tá yo̱o̱ noviembre ña̱ 2004 ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ keendi̱ ñuu kán ta nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ xíʼin helicóptero ta 10 kilo kuití ña̱ʼa xi̱kivi ku̱ʼu̱n xíʼindi̱. Nu̱ú íyo veʼe na̱ soldado francés nu̱ú ñúʼu kán ni̱ki̱sindi̱ ta inka ki̱vi̱ nda̱kiʼinndi̱ ku̱a̱ʼa̱nndi̱ chí Suiza. Tá sava ñuú ni̱xa̱a̱ndi̱ Betel ta nda̱kanda̱ní-inindi̱ tá xi̱nindi̱ na̱ Comité ña̱ Sucursal xíʼin na̱ sánáʼa̱ ti̱xin Escuela de Entrenamiento Ministerial xíʼin ná síʼina, ta na̱yóʼo xa̱a̱ ndátuna ndi̱ʼi̱ ta xa̱a̱ íyo tu̱ʼva ña̱ kuxundi̱ xíʼin chocolate tí íyo ñuu kán.
Káʼi̱n xíʼin na̱ ke̱e inka ñuu na̱ ki̱xa̱a̱ Costa de Marfil tá ku̱i̱ya̱ 2005
Chi̱ndaʼána miíndi̱ ña̱ ni̱xa̱a̱ndi̱ chí Ghana loʼo tiempo, ta tá kǒoka ku̱a̱chi níxi̱yo, ndi̱kó tukundi̱ chí Costa de Marfil. Tá ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú ndiʼi tu̱ndóʼo yóʼo na̱ hermano va̱ʼaní chi̱ndeétáʼanna xíʼinndi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní inina, saáchi xa̱a̱ síín síín ñuu ni̱xi̱kandi̱. Ñá Debbie xíʼin yi̱ʼi̱ ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ kúʼvi̱-iniyó xínitáʼanyó kúú ña̱ kéʼé na̱ ndásakáʼnu Jehová. Tiempo ña̱ ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ yo̱ʼvi̱ní yóʼo sa̱kúaʼandi̱ ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní ña̱ xíniñúʼu na̱ʼa̱ndi̱ ña̱ ndásakáʼnundi̱ Jehová.
CHI̱NDAʼÁNA NDI̱ʼI̱ INKA ÑUU
Chí Oriente Medio tá ku̱i̱ya̱ 2007.
Tá ku̱i̱ya̱ 2006 nda̱kiʼinndi̱ iin carta ña̱ chi̱ndaʼá na̱ ñuu Ndióxi̱ ndaʼa̱ndi̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ chí Asia occidental (Oriente Medio). Xa̱ʼa̱ ña̱kán xi̱xiniñúʼu sakúaʼandi̱ inka ña̱ʼa, inka tu̱ʼun xíʼin inka cultura ta ya̱ʼandi̱ nu̱ú inka tu̱ndóʼo. Xi̱xiniñúʼu sakúaʼandi̱ ku̱a̱ʼání ña̱ʼa saáchi ña̱ política xíʼin ña̱ religión ndeéní xi̱kanitáʼanna xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo. Ni̱kusi̱íní-inindi̱ tá ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ xa̱a̱ síín síín tu̱ʼun káʼa̱nna ti̱xin congregación ta saátu ña̱ va̱ʼaní xi̱kitáʼan na̱ hermano saáchi xi̱ndiku̱nna ña̱ xi̱ka̱ʼa̱n na̱ ñuu Ndióxi̱. Ndakúní ni̱xi̱yo-ini na̱ hermano saáchi ku̱ndeé-inina tá i̱xandi̱va̱ʼa na̱ veʼena xíʼinna, na̱ xi̱kaʼvi xíʼinna escuela, na̱ xi̱kachíñu xíʼinna ta saátu na̱ ni̱xi̱yo yatin xíʼinna.
Tá ku̱i̱ya̱ 2012 ni̱xa̱ʼa̱nndi̱ asamblea especial ña̱ ni̱xi̱yo chí Tel Aviv (Israel). Va̱ása nandóso-inindi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo saáchi nani tá Pentecostés ña̱ ku̱i̱ya̱ 33 ta̱ʼán ndakutáʼan ku̱a̱ʼání na̱ ndásakáʼnu Jehová ñuu kán.
Tiempo saá ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ kotondi̱ iin país nu̱ú va̱ása níxi̱taxi na̱ chíñu ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ni̱xa̱ʼa̱n sava tutu xíʼinndi̱ ta ke̱endi̱ na̱túʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ ta saátu ni̱xa̱ʼa̱nndi̱ sava asamblea. Ta ni̱xi̱yo na̱ soldado na̱ xi̱ndaa yichi̱ ñuu kán soo va̱ása níyi̱ʼvíndi̱ saáchi sava na̱ hermano na̱ xi̱ndoo ñuu kán chi̱ndeétáʼanna xíʼinndi̱ ña̱ kiʼinndi̱ kuenta ndáa míí kakandi̱.
NDI̱KÓ TUKUNDI̱ CHÍ ÁFRICA
Kéʼíi̱ iin discurso chí República Democrática del Congo ku̱i̱ya̱ 2014.
Tá ku̱i̱ya̱ 2013 ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinndi̱ ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ kachíñundi̱ Betel ña̱ ndíkaa̱ chí Kinsasa (República Democrática del Congo). Ñuu kán káʼnuníña ta ku̱a̱ʼání ña̱ livi íyo ta saátu ndáʼviní ndóʼo na̱ yiví kán xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱yo ku̱a̱chi. Ta ka̱chindi̱: “Xa̱a̱ xíni̱vayó África saáchi xa̱a̱ ni̱xi̱yovayó kán ta̱ xa̱a̱ xíni̱vayó ndáa ki̱ʼva íyoña”. Soo ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa sákuaʼandi̱, tá kúú ña̱ ku̱ʼu̱nndi̱ inka ñuu ña̱ kǒo kúúmií carretera ni puente. Soo ni̱xi̱yo ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ sa̱kúsi̱í-inindi̱, tá kúú ña̱ ndakúní ni̱xi̱yo-ini na̱ hermano ta xi̱kusi̱í-inina ni ndáʼviní ni̱xi̱yona ta xi̱kutóonína natúʼunna xíʼin na̱ yiví, ña̱ ku̱ʼu̱nna reunión xíʼin asamblea. Ta ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ ku̱a̱ʼáníka na̱ yiví ni̱xa̱a̱ sa̱kuaʼa xa̱ʼa̱ Jehová saáchi miíra chi̱ndeétáʼan xíʼinna. Tiempo ña̱ ni̱xi̱yondi̱ chí Congo-Kinsasa ku̱a̱ʼání ña̱ sa̱kúaʼandi̱ ta na̱ hermano ni̱xa̱a̱na ndu̱una nda̱a̱ táki̱ʼva íyo na̱ veʼendi̱.
Nátúʼunndi̱ xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱ chí Sudáfrica tá ku̱i̱ya̱ 2023.
Tá kúma̱ní ndiʼi ku̱i̱ya̱ 2017 chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱ Betel ña̱ ndíkaa̱ chí Sudáfrica. Betel ña̱ káʼnuníka nu̱ú ka̱chíñundi̱ ta ta̱xina chiñu ndaʼa̱ndi̱ ña̱ nda̱a̱ ni iin yichi̱ ta̱ʼán keʼéndi̱. Ta ku̱a̱ʼáníka ña̱ sa̱kuaʼandi̱ soo ña̱ sa̱kuaʼandi̱ tá ya̱chi̱ chi̱ndeétáʼanña xíʼinndi̱. Ku̱a̱ʼání na̱ hermano xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ káchíñuna nu̱ú Jehová ta kúʼvi̱ní-inindi̱ xínindi̱na. Nda̱kanda̱ní-inindi̱ saáchi viíní kítáʼan na̱ hermano na̱ íyo ti̱xin Betel, ni xa̱a̱ síín síín razana á ni xa̱a̱ síín síín culturana. Xa̱ʼa̱ ña̱ ndíku̱n na̱ hermano ña̱ káʼa̱n Biblia, násamana ki̱ʼva ña̱ íyona ta ku̱a̱ʼání bendición táxi Jehová ndaʼa̱na.
Ndiʼi tiempo yóʼo ñá Debbie xíʼin yi̱ʼi̱ xa̱a̱ síín síín ñuu chi̱ndaʼána ndi̱ʼi̱, sa̱kuaʼandi̱ inka tu̱ʼun xíʼin inka cultura. Ni ni̱ya̱ʼandi̱ nu̱ú ku̱a̱ʼá tu̱ndóʼo ki̱ʼinndi̱ kuenta ña̱ kúʼvi̱ní-ini Jehová xínira ndi̱ʼi̱ na̱ ñuura xíʼin na̱ hermano (Sal. 144:2). Ndiʼi ña̱ sa̱kúaʼandi̱ chi̱ndeétáʼanña xíʼinndi̱ ña̱ viíka kachíñundi̱ nu̱ú Jehová.
Táxiníi̱ tíxa̱ʼvi ndaʼa̱ na̱ yivái̱ xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ʼaní sa̱náʼa̱na yi̱ʼi̱, ña̱ chíndeétáʼan ña̱ síʼíi̱ ñá Debbie xíʼi̱n ta saátu ña̱ va̱ʼaní yichi̱ chínúu na̱ hermano na̱ íyo iníí saá ñuyǐví nu̱úndi̱. Tá ndákanixi̱níndi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ koo chí nu̱únínu, íyo tu̱ʼvandi̱ ña̱ sakúaʼandi̱ ndiʼi ña̱ sanáʼa̱ Jehová ndi̱ʼi̱.