ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 30
YAA 97 Tá kaʼviyó tu̱ʼun Ndióxi̱ kutakuyó ndiʼi ki̱vi̱
¿Á kivi sakúa’akaún xa̱’a̱ ña̱ xa̱a̱ xíni̱ún xa̱ʼa̱?
“Ndiʼi tiempo kúni̱i̱ sandákaʼíi̱n ndóʼó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ni xa̱a̱ kúnda̱a̱va-inindó xa̱ʼa̱ña ta kándíxaníndó ña̱ nda̱a̱” (2 PED. 1:12).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Ndáa ki̱ʼva sakúaʼakayó xíʼin ña̱ xi̱sakúaʼayó tá ya̱chi̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼání tiempo ndíkaa̱yó ti̱xin ña̱ nda̱a̱.
1. ¿Ndáaña ndo̱ʼún tá sa̱kúaʼún xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱?
ÑA̱ XA̱A̱ sa̱kúaʼayó ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia na̱samaña ki̱ʼva ña̱ kéʼéyó. Tá kúú, siʼna ki̱vi̱ Ndióxi̱ ni̱xa̱a̱yó ku̱ndaa̱-iniyó ña̱ naníra Jehová xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ʼa kítáʼanyó xíʼinra (Is. 42:8). Tá ku̱ndaa̱-iniyó xa̱ʼa̱ na̱ ni̱xi̱ʼi̱ ña̱ va̱ása xóʼvi̱kana ni kǒoka ña̱ ndákanixi̱nína, va̱ʼaníva ku̱niyó (Ecl. 9:10). Tá sa̱kúaʼayó ña̱ taxi Ndióxi̱ ñuyǐví livi ndaʼa̱yó va̱ása ní ndi̱ʼika-iniyó xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva kooyó chí nu̱únínu saáchi ku̱ndaa̱-iniyó ña̱ su̱ví kuití 70 á 80 ku̱i̱ya̱ kutakuyó chi ndiʼi tiempova kutakuyó (Sal. 37:29; 90:10).
2. Na̱ cristiano na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo ñúʼu ti̱xin ña̱ nda̱a̱, ¿ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼan ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼana tá ya̱chi̱ xíʼinna? (2 Pedro 1:12, 13).
2 Ni xa̱a̱ ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ sákuaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱, ná kǒo nandósóyó xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼayó tá xa̱ʼa̱ chi ndáyáʼviníña. Ta̱ apóstol Pedro ka̱ʼyíra carta ña̱ u̱vi̱ ña̱ ni̱xa̱ʼa̱n nu̱ú na̱ cristiano, nu̱ú ka̱chira xíʼinna “xa̱a̱ kúnda̱a̱va-inindó xa̱ʼa̱ña ta kándíxaníndó ña̱ nda̱a̱” (kaʼvi 2 Pedro 1:12, 13). Xi̱kunira ndasandakúra-inina ña̱ va̱ʼa kundeé-inina ya̱ʼana nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ ni̱xi̱yo ti̱xin congregación. Tá kúú ni̱xi̱yo na̱ xi̱sanáʼa̱ ña̱ vatá xíʼin na̱ yiví na̱ ndi̱va̱ʼa-ini (2 Ped. 2:1-3). Chi̱ndeétáʼanra xíʼinna ña̱ nda̱kú koo inina xíʼin Jehová ta saátu sa̱ndákaʼánra miína xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼana tá ya̱chi̱.
3. ¿Nda̱chun ndiʼi na̱ cristiano xíniñúʼu nda̱kanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ xíni̱na xa̱ʼa̱? Ka̱ʼa̱n xa̱ʼa̱ iin ejemplo.
3 Nani kúnda̱a̱ka-iniyó xa̱ʼa̱ Jehová kivikava sakúaʼayó xíʼin ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼayó tá ya̱chi̱. Iin na̱ xíni va̱ʼa keʼé comida xíʼin iin na̱ sa̱kán kíxáʼa sákuaʼa kivi kuniñúʼuna inkáchiva ña̱ʼa ña̱ keʼéna iin comida, soo na̱ xa̱a̱ xíni̱va̱ʼa kúnda̱a̱-inina ña̱ kivikava keʼéna ku̱a̱ʼáka comida ña̱ ya̱si̱nní. Ki̱ʼva saá kivi kundoʼo na̱ sa̱kán kíxáʼa sákuaʼa xa̱ʼa̱ Biblia, ku̱a̱ʼáníva ña̱ʼa kivi sákuaʼana xíʼin sava texto soo na̱ hermano na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo ndásakáʼnu Jehová kivi sakúaʼakana ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa xíʼin ña̱ xa̱a̱ xínina xa̱ʼa̱. ¿Ndáa ki̱ʼva sákuaʼana xíʼin ña̱yóʼo? Saáchi nani tá nda̱kuchina sana na̱sama ña̱ ndóʼona á chiñu ña̱ kúúmiína ti̱xin ñuu Ndióxi̱. Tá ndákanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼana tá ya̱chi̱, ña̱yóʼo kivi chindeétáʼanña xíʼinna tiempo vitin xa̱ʼa̱ ña̱ ndóʼona. Nu̱ú artículo yóʼo kotoyó ndáaña kivi sakúaʼa na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo ndásakáʼnu Jehová xa̱ʼa̱ u̱ni̱ ña̱ʼa ña̱ xa̱a̱ xíni̱na xa̱ʼa̱.
JEHOVÁ KÚÚ TA̱ I̱XAVA̱ʼA NDIʼI ÑA̱ʼA
4. Tá ku̱ndaa̱-iniyó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa, ¿ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼanña xíʼinyó?
4 Hebreos 3:4 káchiña: “Ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa kúú Ndióxi̱”. Kúnda̱a̱-iniyó ta̱ i̱xava̱ʼa ñuʼú xíʼin ndiʼi ña̱ íyo nu̱úña ndíchiníra ta kúúmiíníra ndee̱. Xa̱ʼa̱ ña̱ i̱xava̱ʼara miíyó va̱ʼaníva xíni̱ra ndáa ki̱ʼva íyoyó, soo su̱ví kuití ña̱yóʼo níkeʼéra chi saátu kúni̱níra miíyó ta xíni̱ra ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa chindeé miíyó. Ña̱ xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ Jehová, ¿ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼanña xíʼinyó? Ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ndáa xa̱ʼa̱ kúú ña̱ tákuyó.
5. ¿Ndáaña sákuaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniyó ña̱ mií Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa? (Isaías 45:9-12).
5 Ña̱ kúnda̱a̱-iniyó Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa, ña̱yóʼo sánáʼa̱ña miíyó ña̱ xíniñúʼu vitá koo iniyó. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ Job. Ni̱xi̱yo iin tiempo ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ Jehová ta ni̱ndi̱ʼi̱ka-inira xa̱ʼa̱ mií kuitíra, Jehová sa̱ndákaʼánrara ña̱ ta̱yóʼo kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa ta kúúmiíníra ndee̱ (Job 38:1-4). Saá ku̱ndaa̱-ini ta̱ Job ña̱ kǒo xíniñúʼu kakaví-inira xa̱ʼa̱ ndáa ki̱ʼva kéʼé Jehová iin ña̱ʼa, saáchi ndiʼi ña̱ kéʼéra va̱ʼaní íyoña ta nda̱kúní kéʼéraña. Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ta̱ profeta Isaías ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ na̱ yiví va̱ása xíniñúʼu ndakanixi̱nína ña̱ xíni̱kana nu̱ú Ndióxi̱ (kaʼvi Isaías 45:9-12).a
6. ¿Nda̱chun iin ña̱ va̱ʼa kúú ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ki̱ʼva ña̱ íyo Jehová? (Koto na̱ʼná).
6 Iin na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo ndásakáʼnu Jehová kivi ndakanixi̱nína ña̱ va̱ʼaníka íyo ña̱ ndákanixi̱ní miína nu̱úka ña̱ nándukúna ña̱ káʼa̱n Jehová nu̱ú tu̱ʼunra (Job 37:23, 24). Ña̱ va̱ʼa ná kǒo kundoʼona ña̱yóʼo xíniñúʼu tavána tiempo ña̱ ndakanixi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchiní Jehová ta ku̱a̱ʼání ndee̱ kúúmiíra (Is. 40:22; 55:8, 9). Ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinna ña̱ vitá koo inina ta ndakaʼánna ña̱ ndákanixi̱ní Jehová va̱ʼaka íyo ña̱yóʼo nu̱úka ña̱ ndákanixi̱ní miína.
¿Ndáaña chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ ndakaʼányó ña̱ ki̱ʼva ña̱ ndákanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa ndáyáʼvikaña nu̱úka ña̱ ndákanixi̱ní miíyó? (Koto párrafo 6).e
7. ¿Ndáaña chi̱ndeétáʼan xíʼin ñá Rahela ña̱ kandíxañá ña̱ na̱sama na̱ ñuu Ndióxi̱?
7 Ña̱ ndákanixi̱ní iin ñá hermana ñá íyo chí Eslovenia xa̱ʼa̱ Jehová kúú ta̱ i̱xava̱ʼa ndiʼi ña̱ʼa, ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼinñá ña̱ ka̱ndíxañá iin ña̱ na̱sama na̱ ñuu Ndióxi̱. Ñáyóʼo káchiñá: “Xi̱ i̱xayo̱ʼvi̱ña xíʼi̱n ña̱ kandíxai̱ ña̱ na̱sama na̱ ñuu Ndióxi̱, ni xa̱a̱ xi̱nii̱ Informe 8 na̱ Cuerpo Gobernante ña̱ ku̱i̱ya̱ 2023. Tá yichi̱ nu̱ú ña̱ xi̱nii̱ iin ta̱ hermano ña̱ táxira iin discurso ta íyo yixí yuʼúra va̱ása va̱ʼa níkunii̱, ña̱kán ke̱ʼíi̱ oración nu̱ú Jehová ña̱ va̱ʼa chindeétáʼanra xíʼi̱n ña̱ kandíxai̱ ña̱ nása̱ma na̱ ñuura”. Ñá Rahela ku̱ndaa̱-iniñá, Jehová ta̱ ke̱ʼé ndiʼi ña̱ʼa kúúmiíníra ndee̱ ña̱ va̱ʼa kuniʼira yichi̱ nu̱ú na̱ ñuura. Tá íxayo̱ʼvi̱ña xíʼún ña̱ kandíxaún sava ña̱ na̱sama na̱ ñuu Ndióxi̱, tavá tiempo ña̱ ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ ndíchiní Jehová ta ku̱a̱ʼání ndee̱ kúúmiíra (Rom. 11:33-36).
¿NDA̱CHUN TÁXI NDIÓXI̱ XÓʼVI̱YÓ?
8. Ña̱ xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun táxi Ndióxi̱ xóʼvi̱yó, ¿ndáa ki̱ʼva chíndeétáʼanña xíʼinyó?
8 ¿Nda̱chun táxi Ndióxi̱ xóʼvi̱yó? Xa̱ʼa̱ ña̱ kǒo kúnda̱a̱-ini na̱ yiví xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo savana sáa̱na xíʼin Ndióxi̱ ta va̱ása kándíxakanara (Prov. 19:3). Soo miíún sa̱kúaʼún ña̱ su̱ví Jehová kúú ta̱ táxi ña̱ xóʼvi̱yó saáchi xa̱ʼa̱ ña̱ kúúyó na̱ yiví ku̱a̱chi xóʼvi̱yó. Saátu sa̱kúaʼún xa̱ʼa̱ ña̱ kúeení íyo ini Jehová, ku̱a̱ʼání na̱ yiví xa̱a̱ kúnda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ra, ta ku̱ndaa̱-inina ndáaña keʼéra ña̱ va̱ʼa sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó (2 Ped. 3:9, 15). Ña̱ xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ sándi̱koña-iniyó ta kúyatinkayó nu̱ú Jehová.
9. ¿Ama kúú ña̱ xíniñúʼu ndakanixi̱níyó nda̱chun kúú ña̱ táxi Jehová ña̱ xóʼvi̱ na̱ yiví va̱ʼa?
9 Nani ndátuyó ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó, xíniñúʼu kúee koo iniyó tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó. Tá xíʼi̱ iin na̱ veʼeyó á na̱ íyo yatin xíʼinyó sana kivi ndakanixi̱níyó, ¿nda̱chun táʼan sandíʼi-xa̱ʼa̱ Jehová ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó? (Hab. 1:2, 3). Iin ña̱ kivi chindeétáʼan xíʼinyó kúú ña̱ kunda̱a̱-iniyó nda̱chun kúú ña̱ táxi Jehová ña̱ xóʼvi̱ na̱ yiví va̱ʼa (Sal. 34:19).b Saátu kivi ndakanixi̱níyó ña̱ kúni̱ Jehová kúú ña̱ sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó.
10. ¿Ndáaña chíndeétáʼan xíʼin ña̱ Anne ña̱ va̱ása kusuchíka-iniñá xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ siʼíñá?
10 Xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun táxi Ndióxi̱ xóʼvi̱yó ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundeé-iniyó. Ñá Anne ña̱ íyo chí isla ña̱ Mayotte ña̱ ndíkaa̱ chí océano Índico káchiñá: “Tá ni̱xi̱ʼi̱ siʼíi̱ ku̱suchíní-inii̱ xa̱ʼa̱ñá soo ña̱ chíndeétáʼan xíʼi̱n kúú ña̱ ndákaʼíi̱n ña̱ su̱ví Jehová kúú ta̱ táxi ña̱ xóʼvi̱yó. Ta̱kán kúni̱ra sandíʼi-xa̱ʼa̱ra ndiʼi ña̱ sáxo̱ʼvi̱ miíyó ta sandátakura na̱ veʼeyó na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Tá ndákanixi̱níi̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo va̱ʼaní kúnii̱ ta ndákanda̱ní-inii̱ xa̱ʼa̱ña”.
11. ¿Nda̱chun xíniñúʼu ndakundeéyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱?
11 Xa̱ʼa̱ ña̱ kúnda̱a̱-iniyó nda̱chun táxi Ndióxi̱ xóʼvi̱yó, chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ natúʼunkayó xíʼin na̱ yiví. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúee íyo ini Jehová na̱ yiví na̱ ndíkó-ini kivi ka̱kuna. Ta̱ Pedro ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱yóʼo: “Xíniñúʼu viíní ndakanixi̱níndó xa̱ʼa̱ ndiʼi ña̱ kéʼéndó. Ta saátu xíniñúʼu koondó na̱ yi̱i̱ ta na̱ʼa̱ndó xíʼin ña̱ kéʼéndó ña̱ nda̱kú íyo inindó xíʼin Ndióxi̱” (2 Ped. 3:11). Ta iin ña̱yóʼo kúú ña̱ natúʼunyó xa̱ʼa̱ra xíʼin na̱ yiví. Kéʼéyó nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé Ndióxi̱, kúʼvi̱-iniyó xíniyó na̱ yiví ta kúni̱yó ña̱ ná koona nu̱ú ñuyǐví xa̱á. Xa̱ʼa̱ ña̱ kúee íyo ini Jehová táxira ña̱ ná kunda̱a̱-ini na̱ yiví na̱ nátúʼún xíʼin xa̱ʼa̱ra ta ndasakáʼnunara. Saátu miíún kivi inkáchi kachíñún xíʼinra ña̱ chindeétáʼún xíʼin na̱ yiví ña̱ kuxini̱nara tá kúma̱níka ndiʼi-xa̱ʼa̱ ñuyǐví yóʼo (1 Cor. 3:9).
NDÓOYÓ “KI̱VI̱ NU̱Ú NDÍʼI”
12. Xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ xítoyó ña̱ xínu profecía “ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi” vitin, ¿ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼanña xíʼinyó?
12 Biblia káʼa̱nña xíʼinyó ndáa ki̱ʼva koo na̱ yiví “ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi” (2 Tim. 3:1-5). Xa̱a̱ kíʼinvayó kuenta ndáa ki̱ʼva xínu profecía yóʼo tiempo vitin ta xa̱ʼa̱ ña̱ xítoyó ña̱ kininí kéʼé na̱ yiví, ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kandíxaníkayó tu̱ʼun Ndióxi̱ (2 Tim. 3:13-15).
13. ¿Ndáaña kivi nda̱ka̱tu̱ʼunyó miíyó? (Lucas 12:15-21).
13 Xa̱ʼa̱ ña̱ ndóoyó ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kundi̱ʼika-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼvika. Ta̱ Jesús ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndáyáʼviní kuniñúʼu viíyó tiempoyó, nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Lucas 12:15-21 (kaʼviña). ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱nna ña̱ iin ta̱ kíʼvi xi̱kuu ta̱ loʼo kúiká? Saáchi va̱ása níxiniñúʼu viíra tiempora, ni̱ndi̱ʼi̱ka-inira xa̱ʼa̱ ña̱ kúiká soo nu̱ú Ndióxi̱ va̱ása kúiká ni̱xi̱yora. ¿Nda̱chun xi̱niñúʼu kuniñúʼu viíra tiempora? Ndióxi̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinra “ñuú vitin kuvivaún”. ¿Ndáaña sákuaʼayó? Xa̱ʼa̱ ña̱ loʼo tiempo kíndo̱o ñuyǐví yóʼo ná ndákanixi̱níyó ña̱yóʼo: “¿Meta ña̱ kúúmiíi̱ á náʼa̱ña ña̱ ndáyáʼvika kúú ña̱ ndíʼi̱-inii̱ xa̱ʼa̱? ¿Ndáa meta kúú ña̱ káʼi̱n xíʼin na̱ se̱ʼi̱ ná keʼéna? ¿Á xíniñúʼi̱ ndee̱ ña̱ kúúmiíi̱, tiempo xíʼin xu̱ʼíi̱n ña̱ va̱ʼa kuumiíi̱ ña̱ kúiká ña̱ íyo chí ndiví á ña̱ kúiká ña̱ íyo nu̱ú ñuʼú yóʼova?”.
14. Nda̱a̱ táki̱ʼva ndo̱ʼo ñá Miki, ¿nda̱chun ndáyáʼviní ndakanixi̱níyó ña̱ ndóoyó ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi?
14 Ña̱ ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ña̱ ndóoyó ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáa ki̱ʼva koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó. Táʼan ña̱yóʼo kúú ña̱ ndo̱ʼo iin ñá hermana ñá naní Miki. Ñáyóʼo káchiñá: “Xi̱kuni̱níi̱ ku̱ʼi̱n universidad ña̱ va̱ʼa kaʼvii̱ xa̱ʼa̱ ña̱ Zoología, saátu xi̱kuni̱ koi̱ precursora regular ta ku̱ʼi̱n ñuu nu̱ú xi̱xiniñúʼukana na̱ natúʼun xíʼin na̱ yiví. Sava na̱ hermano na̱ xa̱a̱ xu̱xa-ini ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼi̱n ña̱ ná ndakani va̱ʼa xi̱níi̱ á ndixa kuumiíi̱ tiempo ña̱ kaʼvii̱ ta saátu ña̱ koi̱ precursora regular. Sa̱ndákaʼánna miíi̱ ña̱ ñuyǐví yóʼo si̱lóʼova tiempo kíndo̱o ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ña, ta nu̱ú ñuyǐví xa̱á kuumiíi̱ ku̱a̱ʼání tiempo ña̱ va̱ʼa kaʼvii̱ xa̱ʼa̱ ndiʼi kití. Tasaá sa̱kúaʼi̱ ña̱ keʼíi̱ iin chiñu, ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼanña xíʼi̱n ña̱ va̱ʼa koi̱ precursora regular ta tá ni̱ya̱ʼa tiempo nda̱kiʼi̱n ku̱a̱ʼi̱n chí Ecuador”. Tiempo vitin ñá Miki xíʼin yii̱ñá kúúna na̱ circuito ñuu kán.
15. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ejemplo ta̱ Santiago? (Koto na̱ʼná).
15 Tá kǒo xíín na̱ yiví kuniso̱ʼona ña̱ nátúʼunyó xíʼinna ná kǒo ndakava-iniyó, ná ndakaʼányó chi kiviva nasa̱mana. Ná ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ ta̱ Santiago ñani ndáʼvi ta̱ Jesús. Ta̱kán xi̱nira xa̱ʼnu ta̱ Jesús ta ni̱xa̱a̱ra ndu̱ura ta̱ Mesías ta va̱ʼaní xi̱sanáʼa̱ra. Soo ni saá ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱ya̱ʼa ña̱ ni̱xa̱a̱ra ka̱ndíxarara. Nda̱a̱ tá nda̱takuví ta̱ Jesús saáví ni̱xa̱a̱ra ndu̱ura discípulora ta xi̱kutóoníra natúʼunra xíʼin na̱ yiví (Juan 7:5; Gál. 2:9).c Ña̱kán ná va̱ása ndakanixi̱níyó na̱ veʼeyó va̱ása xa̱a̱vína ndasakáʼnuna Jehová ta ná kǒo sandákooyó ña̱ ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví ni kǒo xíínna kuniso̱ʼona ña̱ nátúʼunyó xíʼinna. Ná ndakaʼányó chi ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi ndóoyó ña̱kán ná ndakundeéyó ku̱ʼu̱nyó natúʼunyó xíʼin na̱ yiví xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Ña̱ natúʼún xíʼinna vitin sana kivi chindeétáʼanña xíʼinna ña̱ nasa̱mana ña̱ kéʼéna á tá xa̱a̱ ná kixáʼa ña̱ gran tribulación.d
¿Nda̱chun va̱ása xíniñúʼu ndakanixi̱níyó na̱ veʼeyó va̱ása xa̱a̱na ndasakáʼnuna Jehová? (Koto párrafo 15).f
NÁ TAXIKAYÓ TÍXA̱ʼVI NDAʼA̱ JEHOVÁ XA̱ʼA̱ ÑA̱ SÁNÁʼA̱RA MIÍYÓ
16. ¿Ndáa ki̱ʼva xa̱a̱ chíndeétáʼan ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ xíʼún? (Koto recuadro ña̱ naní “Kuniñúʼu ña̱yóʼo ña̱ va̱ʼa chindeún inkana”).
16 Sava tutu ña̱ tává na̱ ñuu Ndióxi̱ ku̱a̱ʼa̱nña ndaʼa̱ na̱ yiví na̱ kǒo kúú testigo ña̱ va̱ʼa kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ ña̱ va̱xi nu̱ú Biblia. Tá kúú discurso ña̱ táxina ki̱vi̱ sábado á domingo, sava artículo xíʼin video ña̱ va̱xi nu̱ú jw.org, saátu revista ña̱ kána, ndiʼi ña̱yóʼo chíndeétáʼanña xíʼin na̱ kǒo kúú testigo Jehová. Soo ndiʼivayó va̱ʼaní chíndeétáʼan ña̱yóʼo xíʼin, chi saá kúú ña̱ va̱ʼaní xáa̱yó kítáʼanyó xíʼin Jehová ta kándixakayó tu̱ʼunra, ta saátu chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií va̱ʼa sanáʼa̱yó inkana xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱ (Sal. 19:7).
17. ¿Ama kúú ña̱ kivi chindeétáʼan ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼayó tá ya̱chi̱ xíʼinyó?
17 Miíyó na̱ xa̱a̱ ku̱a̱ʼá tiempo ndásakáʼnu Jehová kúsi̱íní-iniyó tá viíka kúnda̱a̱-ini na̱ ñuura xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó xa̱ʼa̱. Saátu táxiyó tíxa̱ʼvi xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ sa̱kúaʼayó xa̱ʼa̱ Biblia tá ki̱xáʼayó ku̱ndaa̱-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ nda̱a̱. Nda̱a̱ táki̱ʼva xa̱a̱ xi̱toyó kivi sakúaʼakayó xíʼin ña̱ xa̱a̱ xíni̱yó xa̱ʼa̱. Tá íxayo̱ʼvi̱ña xíʼinyó kandíxayó ña̱ násama na̱ ñuu Ndióxi̱ saáchi túviyó ña̱ va̱ʼaka íyo ña̱ ndákanixi̱ní miíyó, va̱ʼaka xíniñúʼu vitá koo iniyó ta ná ndakaʼányó chi na̱ níʼi yichi̱ ti̱xin ñuura kúú mií Jehová, ta̱yóʼo ndíchiníra ta kúúmiíníra ndee̱. Tá yáʼayó nu̱ú tu̱ndóʼo á na̱ íyo yatin xíʼinyó, kúee ná koo iniyó ta ná ndakanixi̱níyó nda̱chun táxi Jehová ña̱ xóʼvi̱yó. Viíní ná kuniñúʼuyó tiempoyó xíʼin xu̱ʼún ña̱ kúúmiíyó ta ná ndakaʼányó ña̱ ndóoyó ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi ta si̱lóʼo kúma̱ní ña̱ ndiʼi-xa̱ʼa̱ ñuyǐví yóʼo. Ná chika̱a̱yó ndee̱ sakúaʼakayó xa̱ʼa̱ ña̱ káʼa̱n Jehová xíʼinyó ña̱ va̱ʼa vií koo ña̱ ndaka̱xinyó keʼéyó tasaá nda̱kú koo iniyó xíʼinra.
YAA 95 Kúnda̱a̱ka-iniyó xa̱ʼa tu̱ʼun Jehová
a Isaías 45:9-12: “Ndáʼviní ña̱ káʼa̱nkúáchi xíʼin ta̱ i̱xava̱ʼa miíña, saáchi iin táʼví nda̱ʼyi̱ kuitíva kúúña, íyoña nda̱a̱ táki̱ʼva íyo inkaka nda̱ʼyi̱ ña̱ ndóo nu̱ú ñuʼú. ¿Á xíniñúʼu ka̱ʼa̱n nda̱ʼyi̱ yóʼo xíʼin ta̱ íxava̱ʼa miíña “¿Ndáaña kéʼún?”? ¿Á xíniñúʼu ka̱ʼa̱nña xíʼinra “Kǒo ndaʼún”? 10 Ndáʼviní na̱ káʼa̱n ña̱yóʼo xíʼin ta̱ íyo se̱ʼe “¿Ndáa ña̱ʼa kúú se̱ʼún?” ta xíʼin iin ñá íyo se̱ʼe káʼa̱nna ña̱yóʼo “¿Ndáaña kúú ña̱ sákakún?”. 11 Ña̱yóʼo kúú ña̱ káʼa̱n Jehová Ndióxi̱ na̱ ñuu Israel, Ndióxi̱ ta̱ yi̱i̱ ta̱ i̱xava̱ʼaña: “¿Á nda̱ka̱tu̱ʼunndó yi̱ʼi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ kuu chí nu̱únínu? ¿Á kaʼndandó chiñu nu̱úi̱ xa̱ʼa̱ ña̱ xíniñúʼu keʼíi̱ xíʼin se̱ʼi̱ ta saátu xíʼin ña̱ i̱xava̱ʼi̱? 12 Yi̱ʼi̱ kúú ta̱ ke̱ʼé ñuʼú ta saátu ke̱ʼíi̱ ta̱ ta̱a ta̱ íyo nu̱úña. Yi̱ʼi̱ kúú ta̱ sa̱ndákaa̱ ndiví xíʼin ndaʼíi̱, yi̱ʼi̱ kúú ta̱ xáʼnda chiñu nu̱ú ndiʼi tí ki̱mi ta saátu nu̱ú ndiʼika ña̱ íyo chí ndiví”.
b Koto artículo ña̱ naní “Pronto acabará todo el sufrimiento”, nu̱ú La Atalaya 15 tí mayo 2007, página 21 nda̱a̱ 25.
d Koto artículo ña̱ naní “¿Ndáaña xíni̱yó xa̱ʼa̱ ña̱ ndatiin Jehová ku̱a̱chi xíʼin na̱ yiví chí nu̱únínu?”, ña̱ kana nu̱ú Tutu Ña̱ Nátúʼun xíʼinyó mayo ña̱ ku̱i̱ya̱ 2024, página 8 nda̱a̱ 13.
e ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Na̱ anciano kúúmiína reunión ta iin ta̱yóʼo káʼa̱nra xíʼinna soo su̱ví ndiʼina kándíxa ña̱ káʼa̱nra. Tándi̱ʼi xítora tí ki̱mi, ta ndákanixi̱níra ki̱ʼva ña̱ ndakanixi̱ní Jehová xa̱ʼa̱ sava ña̱ʼa, ndáyáʼvika ña̱yóʼo nu̱úka ña̱ ndákanixi̱ní miíra.
f ÑA̱ KÁʼA̱N XA̱ʼA̱ NA̱ʼNÁ: Iin ñá hermana káʼviñá xa̱ʼa̱ ña̱ ndóoyó ki̱vi̱ nu̱ú ndíʼi, ta káʼa̱nñá xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo xíʼin ku̱ʼvi̱ñá.