ကမ္ဘာ့ဖြစ်ရပ်အကဲခတ်
အမျိုးသမီးများ ဓမ္မဆရာဖြစ်ခွင့်မရှိ
ချာ့ချ်အသင်းသားများ၏သုံးပုံနှစ်ပုံကျော်က အမျိုးသမီးများကို ဓမ္မဆရာဖြစ်လာရန် ခွင့်ပြုသင့်သည်ဟူသောသဘောထားကို တင်ပြခဲ့ကြသည်ဟု စစ်ဆေးမေးမြန်းချက်တစ်ခုက ဖော်ပြသော်လည်း ပုပ်ရဟန်းမင်းဂျွန်ပေါလ် ၂ က ထိုသဘောထားကိုစွန့်လွှတ်ရန် ဘာသာဝင်များအား အခိုင်အမာပြောဆိုခဲ့သည်။ ဘိရှော့များထံရေးသည့်စာတစ်စောင်တွင် ပုပ်ရဟန်းမင်းက ဤသို့ဖော်ပြခဲ့သည်– “ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးတွေကို ဓမ္မဆရာအဖြစ်ခန့်အပ်ဖို့ ချာ့ချ်မှာ အခွင့်အာဏာမရှိဘူး၊ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ ချာ့ချ်ရဲ့သစ္စာရှိအသင်းသားအားလုံး လိုက်နာဖို့ဖြစ်တယ်ဆိုတာ ကျွန်ုပ်ကြေညာပါတယ်။” “ဓမ္မဆရာအဖြစ်ခန့်အပ်ခြင်းသည် အမျိုးသားများအတွက်သာဖြစ်” ဟူ၍ခေါင်းစဉ်တပ်ထားသည့်ပုပ်ရဟန်းမင်း၏စာကို ဤသို့ဖော်ပြထားသောတရားဝင်ကြေညာချက်နှင့်အတူ ပူးတွဲပေးပို့ခဲ့သည်– “ယင်းသည် အငြင်းပွားရန်မသင့်လျော်သောအကြောင်းဖြစ်သောကြောင့် သစ္စာရှိအသင်းသားများသည် အပြည့်အဝနှင့်ခြွင်းချက်မရှိ သဘောတူညီမှုရှိရန် အစဉ်လိုအပ်သည်၊ ယင်းနှင့်ဆန့်ကျင်ပြီးသင်ပေးခြင်းသည် ဩတ္တပ္ပစိတ်များကိုအမှားသို့ပို့ဆောင်ပေးသည်နှင့်တူသည်။” ယင်းမတိုင်မီနှစ်လက ချာ့ချ်အော့ဖ်အင်္ဂလန်အသင်း၌ အမျိုးသမီး ၃၂ ဦးကို ဓမ္မဆရာများအဖြစ်ခန့်အပ်ခဲ့ပြီး သူတို့သည် ထိုချာ့ချ်သမိုင်းတွင် ပထမဦးဆုံးအမျိုးသမီးဓမ္မဆရာများဖြစ်ကြသည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် အင်္ဂလီကန်ဓမ္မဆရာ ၇၀၀ ခန့်သည် ရိုမန်ကက်သလစ်အယူဝါဒကိုပြောင်းလဲဖို့ သူတို့၏ရည်ရွယ်ချက်ကို ကြေညာခဲ့ကြသော်လည်း ၃၅ ဦးသာနုတ်ထွက်ခဲ့သည်။ ပုပ်ရဟန်းမင်း၏စာသည် သဘောထားကွဲလွဲနေသောအင်္ဂလီကန်ဓမ္မဆရာများကို ရိုမန်ကက်သလစ်ချာ့ချ်မှကြိုဆိုနေကြောင်းပြောဖို့ တစ်စိတ်တစ်ဒေသရည်ရွယ်ခဲ့သည်ဟု ဗက်တီကင်အာဏာပိုင်အချို့တို့က ယုံကြည်ကြသည်။
“အံဆွဲထဲမှလူသတ်ကောင်”
“မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် အိမ်၌ လက်နက်တစ်ခုထားရန်သွေးဆောင်မှု တိုးများနေ” ဟု ဗေဇာမဂ္ဂဇင်းပါ “အံဆွဲထဲမှလူသတ်ကောင်” ခေါင်းစဉ်အောက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် ဘရာဇီးလူမျိုးလက်ဖြောင့်သေနတ်သမားတစ်ဦးက ဤသို့ဆိုသည်– “လက်နက်များဖြင့်မတော်တဆထိခိုက်မှုများမှ မည်သူမျှမလွတ်ပါ။ ယင်းကိုရှောင်ရန်တစ်ခုတည်းသောနည်းမှာ သေနတ်မဝယ်ရန်ဖြစ်သည်။” ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများသည် သေနတ်များနှင့်အကျွမ်းတဝင်ရှိပြီး ဖြစ်ပေါ်လာသောအခြေအနေကို ရုတ်တရက်အသုံးချသောကြောင့် “ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရသည့်အခါ မိမိကိုယ်ကိုခုခံကာကွယ်ရန် ရည်ရွယ်သူအတွက် ကာကွယ်နိုင်ရန်အလားအလာ အနည်းအကျဉ်းသာရှိသည်။” ရဲအရာရှိတစ်ဦးဤသို့မှတ်ချက်ချသည်– “လက်နက်မရှိသောအချိန်တွင် လူတစ်ဦးသည် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုနှင့်ကြုံရသောအခါ အနိုင်ရရန် ရန်လိုစိတ်ဖြင့်မဟုတ်ဘဲ အသိဉာဏ်ဖြင့်ကြိုးစားပေမည်။”
ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းများမှတစ်ဆင့် အေအိုင်ဒီအက်စ်ပျံ့နှံ့
အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းသူများသည် အေအိုင်ဒီအက်စ် (အိပ်ချ်အိုင်ဗွီ) ပိုးကို အများဆုံးကူးစက်စေသူများအဖြစ် ယူမှတ်ခံရကြသည်။ ထောင်နှင့်ချီသောယာဉ်မောင်းများသည် သူတို့၏မိသားစုများနှင့် ကာလကြာမြင့်စွာဝေးကွာနေချိန်တွင် ဘုံဘေရှိပြည့်တန်ဆာအိမ်သို့ မကြာခဏရောက်ရှိကြသည်။ ထိုတွင် ပြည့်တန်ဆာလုပ်ကိုင်သူ ၈၀,၀၀၀ အနက် ၅၀ မှ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းတွင် အိပ်ချ်အိုင်ဗွီပိုးရှိကောင်းရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းဖော်ပြသည်။ ဘုံဘေမှကုန်တင်ယာဉ်မောင်းများသည် နိုင်ငံနှင့်အဝှန်းသွားလာကြသည်။ အဝေးပြေးလမ်းမအနီးရှိကျေးရွာများသည် တဲတန်းများကိုတည်ထားကြပြီး အမျိုးသမီးငယ်များက ထိုတွင် ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းများနှင့် လိင်ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် ငွေရှာကြသည်။ အနီးအနားမြို့များမှ လူကုံထံလူငယ်အမျိုးသားများလည်း ထိုအရပ်သို့ မကြာခဏရောက်ရှိကြပြီး The Times of India စာစောင်တွင်ဖော်ပြထားချက်အရ ယင်းသည် “ရှုပ်ထွေး၍ ခြေရာကောက်ရန် မလွယ်သည့် ဗိုင်းရပ်ကူးစက်လမ်းကြောင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။” ပြဿနာကိုထပ်၍ပိုးပေးသည်မှာ ကုန်တင်ယာဉ်မောင်းများစွာသည် အပူချိန်မြင့်မားသည့်ခရီးရှည်ကို မောင်းနှင်ရသည့်အခါ သူတို့၏ခန္ဓာကိုယ်အေးမျှစေရန် လိင်ဆက်ဆံမှု မဖြစ်မနေလိုအပ်သည်ဟု စွဲစွဲလမ်းလမ်းယုံကြည်ကြခြင်းပင်ဖြစ်သည်။
တိရစ္ဆာန်များလျော့နည်းလာ
ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံသည် တစ်ချိန်က ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကြံ့နက်အရေအတွက် အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်သည်ဟုကြွားဝါခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်တွင် အရေအတွက် ၃,၀၀၀ မှ ယခုအခါ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၃၀၀ အထိလျော့နည်းလာသည်ဟု ဂျိုဟန်နက်စဘတ်မြို့ထုတ် The Star သတင်းစာကဖော်ပြသည်။ အမဲလိုက်သမားများသည် တိရစ္ဆာန်များ၏အလွန်တန်ဖိုးရှိသောချိုများရရန် ဆက်၍အမဲလိုက်နေကြသည်။ မကြာသေးမီနှစ်များက အစိုးရသည် တင်းကျပ်သောဥပဒေကိုစတင်ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ကာ ဥယျာဉ်များဌာနဆိုင်ရာအရာရှိများကို အမဲလိုက်သမားများအားသတ်ဖို့ အာဏာပေးခဲ့သည်။ ပြဿနာမှာ အစိုးရသည် ကြံ့နယ်မြေများကို ထိရောက်စွာစောင့်ရှောက်ရန် အမျိုးသားဥယျာဉ်များနှင့်တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များဌာနကို ငွေကြေးအလုံအလောက်မထောက်ပံ့နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ အမဲလိုက်ခြင်းကြောင့် “ဇင်ဘာဘွေနိုင်ငံရှိဆင်အရေအတွက်မှာ လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်အတွင်း ၈၀,၀၀၀ မှ ၆၀,၀၀၀ ဝန်းကျင်အထိလျော့နည်းလာခဲ့သည်” ဟု The Star ကဖော်ပြသည်။
ငြိမ်သက်ခြင်းသည် မည်သို့အကျိုးပေးသနည်း
“မျှော်လင့်စောင့်စားခဲ့ကြသော ‘ငြိမ်သက်ခြင်းအကျိုးကျေးဇူး’ မည်သို့ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပြီနည်း” ဟူ၍ ပြင်သစ်မဂ္ဂဇင်း ဗာလိုဝဲရ် အာ့ခ်တူဝဲလ် က မေးခွန်းထုတ်ခဲ့သည်။ စစ်အေးတိုက်ပွဲများလျော့ပါးလာပြီး များစွာသောအစိုးရတို့သည် စစ်အတွက်ဘတ်ချက်ကိုလျှော့ချရန်သဘောတူလာကြသည်နှင့်အမျှ စစ်လက်နက်များအတွက် ယခင်သုံးစွဲသောအလွန်ကြီးမားသည့်ငွေကြေးအထောက်အမများ၏တစ်စိတ်တစ်ဒေသကို ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုနှင့်ရောဂါကို ကူညီတိုက်ဖျက်ရန် လူ့အကျိုးပြုအစီအစဉ်များတွင်ပြောင်းလဲအသုံးပြုမည်ဟူသော မျှော်လင့်ချက်များပေါ်ပေါက်စေသည်။ ယူအဲန်၏နောက်ဆုံး လူ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအစီရင်ခံစာကိုကိုးကား၍ မဂ္ဂဇင်းတစ်စောင်က လွန်ခဲ့သည့်ခုနစ်နှစ်အတွင်း စစ်သုံးစရိတ်လျှော့ချမှုများသည် ၉၃၅ ဘီလီယံဒေါ်လာ “သက်သာခြင်း” ကိုကိုယ်စားပြုသည်၊ သို့သော် လူ့အကျိုးဆောင်အစီအစဉ်များအတွက်သုံးစွဲရာတွင် တိုးတက်လာခြင်းမရှိသေးပါဟု မှတ်ချက်ချသည်။ ထိုအစီရင်ခံစာက နိုင်ငံများစွာသည် ပညာရေးနှင့်ကျန်းမာရေးအစီအစဉ်နှစ်ခုပေါင်းအတွက်ထက် စစ်လက်နက်များအတွက် ငွေသုံးဆမှလေးဆအထိပို၍သုံးစွဲလျက်ခြင်းကိုလည်း ဖော်ပြခဲ့သည်။
ဘာသာတရားကိုစိတ်ဝင်စားခြင်း လျော့နည်းလာ
ဂျပန်လူမျိုးတို့သည် ဘာသာတရားကိုစိတ်ဝင်စားမှု ပို၍လျော့နည်းလာကြသည်ဟု ယိုမီယူရီရှင်ဘွန်းသတင်းစာကပြုလုပ်သောသုသေသနပြုမှုတစ်ခုက ကြေညာသည်။ “ဘာသာတရားအပေါ် အမျိုးသားသိမြင်နားလည်မှုသုသေသန” ကို ၁၉၇၉ ခုနှစ်ကတည်းက ငါးနှစ်တစ်ကြိမ်ပြုလုပ်ခဲ့ရာ အဓိကဘာသာကြီးတစ်ခုတွင်ယုံကြည်သူတို့၏အချိုးသည် မကြာသေးမီက လူ ၄ ယောက်လျှင် ၁ ယောက်နှုန်းအထိကျဆင်းသွားသည်။ အဘယ်ကြောင့် ဘာသာတရားကိုစိတ်ဝင်စားခြင်း လျော့နည်းလာရသနည်း။ အံ့ဩစရာမှာ အထက်ပါကောက်ခံရရှိသောမဲစာရင်းမှ ၄၇ ရာခိုင်နှုန်းက ဘာသာတရားများသည် “ငွေရဖို့လောက်သာစိတ်ဇောထက်သန်ကြသည်” ဟူ၍ညည်းညူကြသည်။ အခြားသူများက ဘာသာတရားများသည် “အတင်းအဓမ္မဟောပြောသည်” “နိုင်ငံရေးတွင် အလွန်အမင်းပါဝင်သည်” “ရိုသေလေးစားဖွယ်ကောင်းသော ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်များမရှိပါ” ဟုစွပ်စွဲကြသည်။ သို့သော်လည်း “၄၄ ရာခိုင်နှုန်းက ဘုရား . . . ‘ရှိ’ ကြောင်းယူဆခဲ့ကြသည်။”
ရောင်းရန်ရှိသည့်ကောင်းချီးမင်္ဂလာများ
အရေးပေါ်ရန်ပုံငွေပြတ်တောက်မှုကိုရင်ဆိုင်ရသောကြောင့် . . . ဓမ္မဆရာများစွာသည် ကောင်းချီးမင်္ဂလာများရောင်းခြင်းကို အားထားလာကြသည်၊ သို့သော် ဤလုပ်ငန်းကို ထင်ထင်ပေါ်ပေါ်လုပ်ရန် ဓမ္မဆရာအားလုံးသဘောမတူကြပေ။ မော်စကိုတိုင်းမ် က . . . ဓမ္မဆရာတစ်ဦး ဤသို့ပြောသည်ကိုကိုးကားသည်– “ချာ့ချ်များစွာသည် ပြန်လည်ပြုပြင်ရန်အတွက် ငွေအလွန်လိုနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဓမ္မဆရာများဟာ စတိုးဆိုင်များ၊ တိုက်ခန်းများ၊ ဘားဆိုင်ခန်းများနှင့် လောင်းကစားရုံများကိုကောင်းချီးပေးခြင်းအတွက် ငွေတောင်းခံခြင်းဖြစ်ပါတယ်။” ကားများသည်လည်း ကောင်းချီးပေးခြင်းကိုခံကြရသည်။ တစ်ပတ်နွမ်းကားအရောင်းစျေးအနီးတွင် လုပ်ဆောင်နေသောဓမ္မဆရာတစ်ဦးသည် ဆုတောင်းခြင်း၊ နံ့သာပေါင်းမီးရှို့ခြင်းနှင့် “ပရိတ်ရေ” ဖျန်းခြင်းပါဝင်သောကောင်းချီးပေးခြင်းအတွက် ကားအမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍ ၃၀,၀၀၀ မှ ၅၀,၀၀၀ ရူဘယ်အထိ (၁၅ ဒေါ်လာမှ ၂၅ ဒေါ်အထိ) ကောက်ခံသည်။
ရန်လိုသော ယာဉ်မောင်းများကို ကိုင်တွယ်ခြင်း
ယာဉ်မောင်းတစ်ဦးသည် သင့်ကို အရှိန်ပြင်းစွာကျော်တက်ပြီး သင့်ရှေ့တွင် ရုတ်တရက်ကွေ့လိုက်သည် သို့မဟုတ် သူ့ကိုလမ်းဖယ်ပေးရန် သင့်နောက်မှမီးထိုးပြကာ ကျော်တက်သွားစဉ် မနှစ်မြို့ဖွယ်အမူအယာပြသွားသည်။ အမှားဖြင့်တုံ့ ပြန်လိုက်ပါက သင့်အသက်ဆုံးရှုံးသွားနိုင်သည်ဟု ကျွမ်းကျင်သူများကပြောသည်။ သူတို့က တောင်အာဖရိကထုတ် Reader’s Digest စာစောင်တွင်ဤသို့ဖော်ပြထားသည်အတိုင်းအကြံပြုသည်– အေးအေးဆေးဆေးရှိပါ၊ ပြိုင်ဆိုင်လိုစိတ်မရှိပါနှင့်။ မောင်းနေစဉ်အာရုံစူးစိုက်ပါ၊ အခြားယာဉ်မောင်းနှင့်မျက်စိဖြင့်ဆက်သွယ်ခြင်းကိုရှောင်ပါ။ သင့်နောက်ကြည့်မှန်ကို သုံးစက္ကန့်မှဆယ်စက္ကန့်တိုင်း ကြည့်ပါ။ အန္တရာယ်ကိုကြိုသိပြီး လွတ်အောင်ရှောင်ပါ။ သင့်ကိုကျော်တက်မည့်ကားအတွက် အရှိန်လျှော့ပေးပါ သို့မဟုတ် အချက်ပြပြီး လွတ်နေသည့်ယာဉ်ကြောသို့ဝင်ပေးလိုက်ပါ။ ဆောင်းပါးကနိဂုံးချုပ်ထားသည်မှာ “အနီးရှိရန်လိုသောယာဉ်မောင်းကို သင်တုံ့ ပြန်ပုံသည် သင့်လုံခြုံရေးနှင့် ဆက်အသက်ရှင်နိုင်ရေးအတွက်သော့ချက်ဖြစ်နိုင်သည်” ဟူ၍ဖြစ်သည်။
ကမ္ဘာ့ဖလားနှင့်ဘုရားသခင်
“[ဘရာဇီး၏] စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် [ဘောလုံးပွဲ] ကမ္ဘာ့ဖလားကို အနိုင်ရရန်အကြိတ်အနယ်ကြိုးစားရာတွင် မည်သည့်ဘာသာတရားဆိုင်ရာ အခမ်းအနားကိုမဆိုကျင်းပခွင့်ရှိသည်” ဟုဇော်ရ်နယ်လ်ဒါတာဒလ်သတင်းစာကဖော်ပြသည်။ “ကစားပွဲများမစမီ၊ အတောအတွင်းနှင့်ပြီးသောအခါများတွင် ဝတ်ပြုရေးအခမ်းအနားများကျင်းပကြသည်။” ဘရာဇီးဘောလုံးသမားဘဲဘဲတို ဤသို့ဆိုသည်– “ဒီကမ္ဘာ့ဖလားမှာ [ဘုရားသခင်] ဟာ ဘရာဇီးနိုင်ငံသားဖြစ်မယ်လို့ ကျုပ်ကျိန်းသေပြောရဲတယ်။” ကစားပွဲပြီးနောက် အားကစားသမားများသည် ဘုရားသခင်ကြောင့်အောင်ပွဲဆင်သည်ဟု ယူမှတ်ကြသည်ကိုသတိပြုမိသော ကာဒီနယ်ဒေါ်မ်လူးကာ့စ်မိုရေရာနက်ဗက်စ် ဤသို့ရေးသည်– “လူများစွာအတွက် ကမ္ဘာ့ဖလားအောင်ပွဲရခြင်းသည် တစ်ဦးစီ၊ မိသားစု သို့မဟုတ် အသင်းအဖွဲ့၏တန်ဖိုးတက်လာနိုင်သည် . . . မိမိကိုယ်ကိုတန်ဖိုးထားလေးစားမှုနှင့် ယုံကြည်စိတ်ချမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်; နာကျင်မှုဝေဒနာများစွာကို သက်သာစေသည်; မျှော်လင့်ချက်ကင်းမဲ့သောနိုင်ငံကိုပင် စိတ်သက်သာစရာဖြစ်စေသည်။” သို့သော် စိတ်ဝင်စားစရာကား နာမည်ကျော်ဘောလုံးသမား မော်ရူစေးလ်ဗားကဤသို့ဆိုသည်– “ဘရာဇီးအသင်းရဲ့အားကစားသမားတချို့နဲ့ကျွန်တော်မတူတာကတော့ ကမ္ဘာ့ဗိုလ်လုပွဲကိုအနိုင်ရဖို့ ဘုရားသခင် ကူညီပေးတယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်မယုံခြင်းပဲဖြစ်တယ်။ ဘုရားသခင်ဟာ မျက်နှာမလိုက်ပါဘူး၊ ကိုယ်တော်ဟာ ဘောလုံးပွဲကို နည်းနည်းတောင်မှ ပါဝင်ပတ်သက်မှာမဟုတ်ပါဘူး။”
လူပုများအတွက်အတားအဆီးလေ့ကျင့်ခန်း
ဂျာမနီနိုင်ငံရှိ အရပ် ၅ ပေထက်မရှည်သောလူများသည် လူပုများအသင်းတွင် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်ရန် အရည်အချင်းပြည့်မီကြသည်ဟု စူအက်ဒေါအီချာစိုင်တွန်း သတင်းစာတွင်ဖော်ပြထားသည်။ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးဖြစ်သူ စဘိုင်းပေါ့ပ်သည် သက်ကြီးပု သို့မဟုတ် လူပုကလေးဟု အခေါ်ခံရခြင်းကိုမနှစ်သက်ပါ။ “ကျွန်မတို့ဟာ တကယ့်လူတွေပါ၊ နတ်သမီးပုံပြင်ထဲက ဇာတ်ကောင်တွေမဟုတ်ပါဘူး” ဟုသူမကပြောသည်။ ဓာတ်လှေကားခလုတ်၊ မီးခလုတ်၊ လက်မှတ်စက်နှင့် တံခါးလက်ကိုင်ကဲ့သို့သောအရာများသည် သူတို့မမီနိုင်သောအမြင့်တွင်ရှိတတ်သောကြောင့် နေ့စဉ်အသက်တာသည် အရပ်ပုသူများအတွက် အတားအဆီးလေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုဖြစ်လာနိုင်သည်။ ထို့ပြင် လူပုများရင်ဆိုင်ရသည့်ပြဿနာများသည် ကိုယ်ကာယပိုင်းမျှသာမဟုတ်ပါ။ အသင်း၏ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သူဟာရော်ဘန့်တ်က လူ့အသိုင်းအဝိုင်းသည် မိမိတို့၏စွမ်းရည်ကို အသိအမှတ်မပြုကြောင်း ညည်းညူသည်။ “လူပုများသည် အရွယ်ငယ်သော်လည်း မွန်မြတ်သည့်အလုပ်ကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်” ဟုသူကရှင်းပြသည်။