အာဗြဟံ—ဘုရားသခင့်ပရောဖက်နှင့်မိတ်ဆွေ

အရှေ့တိုင်းမှ ရှင်ဘုရင်လေးပါးတို့၏ တပ်ပေါင်းစုကြီးသည် ဥဖရတ် (ယူဖရေးတီးစ်) မြစ်ကိုဖြတ်ကူးကြသည်။ သူတို့ချီတက်သောလမ်းကြောင်းမှာ ယော်ဒန်မြစ်ချိုင့်ဝှမ်း၏အရှေ့ဘက်ရှိ မင်းလမ်းမကြီးဖြစ်သည်။ လမ်းခရီးတစ်လျှောက်တွင် ရေဖိမ်လူမျိုး၊ ဇူဇိမ်လူမျိုး၊ ဧမိမ်လူမျိုးနှင့်ဟောရိလူမျိုးတို့ကို တိုက်ခိုက်အောင်နိုင်ကြသည်။ ထိုနောက်သူတို့သည် နေဂပ်ခရိုင်တောင်ပိုင်းတွင်နေထိုင်သူတို့အားလုံးကို နှိမ်နင်းလေသည်။

ဤစစ်ဆင်ရေး၏ ရည်မှန်းချက်ကားအဘယ်နည်း။ ယော်ဒန်မြစ်ရိုးတစ်လျှောက် သိမ်းပိုက်သည့်ဒေသနှင့် နေဂပ်ခရိုင်စပ်ကြားတွင် မက်မောစရာရှိနေသည်။ ၄င်းမှာယော်ဒန်ခရိုင်ဟုခေါ်သော မက်မောဖွယ်ချိုင့်ဝှမ်းဒေသဖြစ်သည်။ (ကမ္ဘာဦး ၁၃:၁၀) ဤနေရာတွင် သောဒုံ၊ ဂေါမောရ၊ အာမော၊ ဇေဘိုင်နှင့်ဗေလာတည်းဟူသော မြို့ပြနိုင်ငံငါးနိုင်ငံတည်ရှိပြီး ပြည်သားတို့သည် ဥစ္စာပစ္စည်းကြွယ်ဝလျက် အပူအပင်ကင်းစွာနေထိုင်ကြ၏။ (ယေဇကျေလ ၁၆:၄၉၊ ၅၀) တစ်ချိန်ကသူတို့သည် တပ်ပေါင်းစု၏သေနာပတိချုပ်ဖြစ်ဟန်တူသော ဧလံမင်းကြီးခေဒေါရလောမာ၏သြဇာခံဖြစ်ခဲ့ကြသော်လည်း သူ့ကိုပုန်ကန်ခဲ့ကြသည်။ ယခုတွင်စစ်ကူပေးမည့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများမရှိဘဲနှင့် သူတို့သည်တိုက်ခိုက်ခြင်းခံရလေသည်။ ခေဒေါရလောမာမင်းနှင့် သူ၏မဟာမိတ်တို့သည် စစ်နိုင်၍ လက်ရဥစ္စာများစွာနှင့်အတူ ပြည်တော်ပြန်ခရီးရှည် စတင်ချီတက်သွားကြသည်။

သုံ့ပန်းအဖြစ်ဖမ်းဆီးသွားခြင်းခံရသူတို့တွင် ဖြောင့်မတ်သူလောတပါဝင်သည်။ သူသည် အာဗြဟံ၏တူမောင်ဖြစ်သည်။ အာဗြဟံသည် အနီးအနားရှိ ဟေဗြုန်တောင်တန်းဒေသတွင် တဲရှင်ထိုး၍ နေထိုင်နေသည်။ ရတက်မအေးစရာသတင်းကိုကြားရသည်နှင့်တပြိုင်နက် သူသည် သူ့လူ ၃၁၈ ယောက်ကိုဆင့်ခေါ်လိုက်သည်။ အိမ်နီးနားချင်းအချို့၏ ထောက်ခံအားပေးမှုဖြင့် သူတို့သည် ရဲရင့်စွာဖြင့် ရှင်ဘုရင်လေးပါးနောက်သို့ အပူတပြင်းလိုက်သွားကာ ညဘက်တွင်ရန်သူများအား အံ့သြထိတ်လန့်စေ၏။ သို့နှင့်ကျူးကျော်လာသူတို့ ထွက်ပြေးကြသည်။ လောတနှင့်မိသားစုတို့သည် အခြားသုံ့ပန်းတို့နှင့်အတူ ပစ္စည်းဥစ္စာတို့နှင့်တကွ လွတ်မြောက်လာကြသည်။

ကမ္ဘာဦးကျမ်းအခန်းကြီး ၁၄ တွင်ပါရှိသော ဤအကြောင်းကို ယုံကြည်လက်ခံရအောင် အဘယ်အကြောင်းရှိသနည်း။ ယုဒအမျိုးသားများအပါအဝင် လူမျိုးများစွာတို့၏ဘိုးဘေးအား အမျိုးသားသူရဲကောင်းအဖြစ် အမွှမ်းတင်ရန် လုပ်ကြံဖန်တီးထားသည့် ဇာတ်လမ်းဖြစ်သလော။ အာဗြဟံ၏ အခြားသောဘဝဖြစ်စဉ်များကော မည်သို့ဆိုမည်နည်း။

ဓမ္မဆရာဘုန်းကြီးများ၏ အဆို

၁၉ ရာစု နှစ်ဆန်းပိုင်း၌ လူသာရင် ဘာသာရေးပညာရှင် ပီတာ ဗွန်ဘိုလင် က အာဗြဟံမှာ ဒဏ္ဍာရီဖြစ်ကြောင်း၊ ခေဒေါရလောမာ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်ခြင်း မှတ်တမ်းမှာလည်း သမိုင်းအခြေအမြစ်မရှိကြောင်း အခိုင်အမာဆို၏။ ပါမောက္ခ ဂျူလိယပ်စ်ဝဲလ်ဟောက်ဆက် ကလည်း “ဘိုးဘေးကြီးများနှင့် ပတ်သက်သော သမိုင်းအထောက်အထားများမရှိ” ဟုဖေါ်ပြသည်။ “[အာဗြဟံ] ဆိုသည်မှာ တမင်တကာမရည်ရွယ်သော အနုပညာမှပေါက်ဖွားလာသော စိတ်ကူးယဉ် ဖန်တီးမှုအဖြစ် ယူဆရန်အကြောင်း ပို၍များသည်” ဟုဆိုခဲ့သည်။

အင်္ဂလိပ်ဘာသာရေးပညာရှင်တို့ကလည်း သူတို့၏ ဂျာမန်လုပ်ဖေါ်ကိုင်ဖက်တို့ကဲ့သို့ သံယောင်လိုက်သည်။ “ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ ဘိုးဘေးတို့ဆိုင်ရာ ဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ကြီးတို့သည် သမိုင်းမတိုင်မီခေတ်နှင့်ဆိုင်ပြီး သမိုင်းကြောင်းအရ ရှင်ဘုရင်အာသာ၏ ပုံပြင်များထက် ပို၍မှန်ကန်စရာအကြောင်းမရှိပေ” ဟူ၍ဓမ္မဆရာ စတော့ဖို့ ဘရုခ် က သူပြုစုသော The Old Testament and Modern Life စာအုပ်တွင်ရေးထားသည်။ “ကမ္ဘာဦးကျမ်းမှ . . . ကျွန်ုပ်တို့ရရှိသော ဘိုးဘေးတို့၏ဘဝ၊ ကြန်အင်လက္ခဏာတို့နှင့်စပ်လျဉ်းသော အယူအဆမှာ ဟိုတစ်ပိုင်းဒီတစ်ပိုင်းနှင့် ပုံပျက်ပန်းပျက် အယူအဆသာဖြစ်သည်” ဟုဗြိတိသျှကိုလိုနီဟောင်း နတဲနယ်မှအင်္ဂလီကန်ဂိုဏ်းအုပ် ဂျောန်ကိုလင်ဆို ကရေးခဲ့သည်။ “ဤမှတ်တမ်း တစ်ခုကိုမျှ အကြွင်းမဲ့ယုံကြည်အားထား၍မရပေ” ဟုထပ်ဆင့်ဆိုသေးသည်။

ထိုသို့သောဝေဖန်မှုတို့သည် ခူနာကဲ့သို့ပွားများခဲ့သည်။ (၂ တိမောသေ ၂:၁၇) ယနေ့ ဘုရားကျောင်းတက်သူ သန်းပေါင်းများစွာသည် ဘိုးဘေးတို့၏ အထုပ္ပတ္တိကို အလေးအနက်မထားကြတော့ချေ။ သို့တစေ ခရစ်ယာန်ဘောင်မှ ဘာသာရေးပညာရှင်များအတွက် မျက်နှာမဖေါ်ဝံ့စရာကား သမ္မာကျမ်းစာကို အပြစ်ရှာဝေဖန်မှုသည် တစ်ဖက်စောင်းနင်းကျလွန်းသည်ဟု ယခုအခါ၌ ဘုရားမယုံသူတို့က ပြောလာကြပြီ။ ဥပမာအားဖြင့် Bol’shaia Sovetskaia Entsiklopediia (ဆိုဗီယက် စွယ်စုံကျမ်းကြီး) ၌ ဤသို့ဖေါ်ပြထားသည်။ “မကြာမီနှစ်များအတွင်း၌ သမ္မာကျမ်းစာဝေဖန်ချက် အငြင်းပွားမှုများကို အသစ်တွေ့ရှိသော သုတေသနပြုချက်ဖြင့် (အထူးသဖြင့်သမ္မာကျမ်းဆိုင်ရာ ရှေးဟောင်းပစ္စည်း လေ့လာရေးပညာတွေ့ရှိချက်ပေါ် အခြေပြု၍) အသစ်တစ်ဖန်ဆန်းစစ်ခဲ့ကြသည်။ ဒဏ္ဍာရီအဖြစ်ယူမှတ်ခံရသော သမ္မာကျမ်းစာရိုးရာဓလေ့အချို့သည် သမိုင်းအခြေအမြစ်ရှိဟန်တူသည်။” ရှေးဟောင်းပစ္စည်းလေ့လာရေးပညာက အာဗြဟံနှင့်စပ်လျဉ်းသော မှတ်တမ်းကို မည်သို့ရှင်းလင်းစေသည်ကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။

ခါလဒဲပြည် ဥရမြို့

သမ္မာကျမ်းစာအရ အာဗြဟံသည် “ခါလဒဲပြည် ဥရမြို့” တွင်ကြီးပြင်းသည်။ (ကမ္ဘာဦး ၁၁:၂၇-၃၁။ ၁၅:၇) ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း ဥရမြို့၏တည်နေရာသည် လျှို့ဝှက်ဆန်းကျယ်မှုတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ ဝေဖန်ရေးသမားတို့က ဥရမြို့တည်ရှိခဲ့လျှင်ပင် ယင်းသည်အရေးမပါအရာမရောက်သောမြို့၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမရှိသောနေရာဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဗာဗုလုန်နှင့်ပါရှန်ပင်လယ်ကွေ့ကြားတွင် တွေ့ရသောအပျက်အယွင်းတို့သည် ဥရမြို့၏ အပျက်အယွင်းများဖြစ်ကြောင်း အတိအကျဖေါ်ပြ သိရှိလာသောအခါ သူတို့အကြီးအကျယ်အကျပ်ရိုက်သွားသည်။ ထိုနေရာတွင် တူးဖေါ်ရရှိသော ရွှံ့ပြားများက ဥရမြို့မှာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးဗဟိုဌာနဖြစ်ကြောင်း၊ လူမျိုးပေါင်းစုံနေထိုင်ရာ လူဦးရေထူထပ်သောမြို့ ဖြစ်ကြောင်းပြဆိုနေသည်။ အာဗြဟံလက်ထက်၌ ဥရမြို့တွင် ကလေးများကိုစာရေး၊ သင်္ချာတွက်သင်ပေးသည့် ကျောင်းများပင်ရှိနေလေပြီ။

ထိုမျှမက ဥရမြို့တွင် တူးဖေါ်ရရှိသည့်အရာများက ထိုခေတ်ကဗိသုကာပညာရှင်တို့သည် ကျောက်တိုင်ကြီးများ၊ ပေါင်းကူးများ၊ ခုံးများနှင့်အမိုးခုံးများကို သုံးစွဲကြကြောင်းပြဆိုသည်။ ဥရမြို့မှ လက်မှုပညာသည်တို့သည် အထူးလှပကောင်းမွန်သော လက်ဝတ်ရတနာများ၊ အနုစိတ်အလှတီထွင်ဖန်တီးထားသည့် စောင်းများနှင့်ရွှေစင်ဖြင့်ပြုလုပ်သော ဓားမြှောင်များကို ထုတ်လုပ်ကြသည်။ အိမ်များစွာ၌ ရွှံ့ဖြင့်ဖုတ်၍ပြုလုပ်ထားသည့် မိလ္လာပိုက်များကို ရှေးဟောင်းပစ္စည်း လေ့လာရေးပညာရှင်များတူးဖေါ်ရရှိသည်။ ထိုပိုက်တို့သည် ပေ ၄၀ အထိနက်သော ရေပုပ်ရေစပ် စစ်ထုတ်သည့်တွင်းကြီးများနှင့် ဆက်သွယ်ထားသည်။

ဤတွေ့ရှိချက်တို့က ပညာရှင်တို့အား အာဗြဟံအကြောင်းဆန်းသစ်သော အမြင်ယူဆချက်များစွာ ဖွင့်ပေးခဲ့သည်။ “အာဗြဟံဆိုသည်မှာ တဲရှင်နှင့်ရိုးရိုးကုပ်ကုပ်နေထိုင်သူဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်တို့အစဉ်ထင်မှတ်ခဲ့သော်လည်း သူသည်မြို့တွင် ခေတ်ဆန်သောတိုက်အိမ်ပိုင်ရှင်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်” ဟု ဆာ လီယွန်နတ် ဝူးလ်လီ က သူပြုစုသောစာအုပ် Digging Up the Past တွင်ရေးသားခဲ့သည်။ “အာဗြဟံသည် ခေတ်မီမြို့ကြီးနှင့်တကွ စည်းစိမ်ဥစ္စာလုံခြုံမှုတို့ကိုစွန့်၍ နိမ့်ကျသောလှည့်လည်နေထိုင်သူတစ်ဦးဖြစ်သွားသည်” ဟု ရှေးဟောင်းပစ္စည်းလေ့လာရေးပညာရှင်အဲလံ မီးလ်လတ် က သူရေးသားသော Treasures From Bible Times စာအုပ်တွင်ဖေါ်ပြထားသည်။

ခေဒေါရလောမာ ချင်းနင်းဝင်ရောက်ခြင်း

ဧလံမင်းကြီး ခေဒေါရလောမာအပေါ် အာဗြဟံအောင်ပွဲခံခြင်းအကြောင်း မည်သို့ဆိုမည်နည်း။ ၁၉ ရာစုနှစ်ဆန်းပိုင်း၌ ဧလံလူမျိုးအကြောင်း အနည်းအကျဉ်းမျှသာသိရှိကြသည်။ သမ္မာကျမ်းစာဝေဖန်သူတို့က ပါလက်စတိုင်းကိုမဆိုထားနှင့် ဗာဗုလုန်ကိုဧလံလူမျိုး ဩဇာလွှမ်းမိုးခဲ့ဖူးသည်ဟူသော အယူအဆကိုပင်ပယ်ချကြသည်။ ယခုအခါ ဧလံလူမျိုးကို တစ်မျိုးမြင်လာကြပြီ။ သူတို့သည်စစ်ရေး ကျွမ်းကျင်သော အင်အားကြီးလူမျိုးဖြစ်ခဲ့ကြောင်း ရှေးဟောင်းပစ္စည်းလေ့လာရေးပညာကဖေါ်ပြသည်။ Funk & Wagnalls Standard Reference Encyclopedia ၌ဤသို့ဖေါ်ပြ၏။ “ဧလံလူမျိုးတို့သည် ဘီစီ ၁၉၅၀ ခန့်တွင် ဥရမြို့ကိုဖျက်ဆီးလိုက်သည်။ . . . ထိုနောက်သူတို့သည် ဗာဗုလုန်မင်းများအပေါ် အတော်အတန်သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။

ထို့မှတစ်ပါး ဧလံမင်းများ၏အမည်များကို ရှေးဟောင်းကမ္ပည်းကျောက်စာများ၌ တွေ့ရှိလာသည်။ အချို့သည် “ခေဒေါရ” နှင့်ဆင်တူသော “ကူဒူးရ” ဖြင့်စထားသည်။ ဧလံလူမျိုး၏ အရေးပါသောနတ်သမီးတစ်ပါးမှာ လာဂါမာဖြစ်ပြီး “လောမာ” နှင့်ဆင်တူသည်။ သို့နှင့်ခေဒေါရလောမာသည် သမိုင်းဝင်ရှင်ဘုရင်တစ်ပါးဖြစ်ကြောင်း လောကီသမိုင်းပညာရှင်အချို့ ယခုလက်ခံလာကြပြီ။ အမည်၏အဓိပ္ပာယ်မှာ “လာဂါမာ၏အစေအပါး” ဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။ ဗာဗုလုန်ကမ္ပည်းကျောက်စာတစ်စုံ၌လည်း ချင်းနင်းဝင်ရောက်သော ရှင်ဘုရင်တို့မှ သုံးပါးနှင့်ဆင်တူသော နာမည်များပါရှိသည်။ ယင်းတို့မှာ တူဒူးလ (တိဒလ) အဲရိ-အကူ (အာရုတ်) နှင့် ကူဒူးရ-လားမီ (ခေဒေါရလောမာ) တို့ဖြစ်သည်။ (ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁) Hidden Things of God’s Revelation စာအုပ်တွင် ဒေါက်တာ အေ၊ ကတ်စတန်စ် က အောက်ပါအတိုင်းထပ်၍ ဖေါ်ပြထားသည်။ “ဤအမည်များကို ခရေစေ့တွင်းကျဖေါ်ပြထားသည့်အပြင် ယင်းတို့သည် ဧလံလူမျိုး ဗာဗုလုန်ပြည်တွင် သူတို့၏အချုပ်အခြာအာဏာကို ထူထောင်ခဲ့စဉ်က ဖြစ်ပျက်သည့်ဖြစ်ရပ်များကိုလည်း ရည်ညွှန်းဟန်တူသည်။ . . . ဤကျောက်စာတို့သည် သမ္မာကျမ်းစာနှင့် အလွန်ကိုက်ညီလှသဖြင့် အပြင်းအထန်ဝေဖန်သူတို့က ယင်းတို့ကို အကြီးအကျယ်ဝေဖန်တိုက်ခိုက်ပြီး ၄င်းတို့၏အရေးပါမှုကို အစွမ်းကုန်ဖုံးဖိခဲ့ကြသည်။”

ရှင်ဘုရင်လေးပါး ချင်းနင်းဝင်ရောက်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ကော အဘယ်သို့ဆိုစရာရှိသနည်း။ ယင်းကိုထောက်ခံသည့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်း သာဓကများကို ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် နေဂပ်ခရိုင်တို့တွင်တွေ့ရပါသလော။ တွေ့ရပါသည်။ ပါမောက္ခ ယိုဟနန် အဟာရိုနီ က သူပြုစုသောစာအုပ် The Archaeology of the Land of Israel ၌ “ဘီစီအီး ၂၀၀၀ တစ်ဝိုက်တွင်” ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် နေဂပ်ခရိုင်တွင် ဣသရေလယဉ်ကျေးမှုမတိုင်မီက အထင်အရှားအခြေချနေထိုင်ပြီးမှ တိမ်ကောပျောက်ကွယ်သွားခဲ့သည့် ယဉ်ကျေးမှုအကြောင်း ရည်ညွှန်းဖေါ်ပြထားသည်။ အခြားသောရှေးဟောင်းပစ္စည်း လေ့လာရေးပညာရှင်တို့က ဘီစီအီး ၁၉၀၀ ခန့်တွင်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်ဟုဆိုကြသည်။ “နေဂပ်ခရိုင်နှင့် ယော်ဒန်မြစ်ဝှမ်းဒေသတို့တွင် တွေ့ရသောအိုးခွက်တို့သည် တထေရာတည်းတူညီသည့်ပြင် နှစ်ခုစလုံးက ရုတ်တရက်ကျရောက်သော ဘေးကြီးတစ်ခုကြောင့် ထိုယဉ်ကျေးမှု ပျက်သုန်းသွားကြောင်းပြသနေသည်” ဟုဒေါက်တာ ဟာရိုးလ် စတစ်ကာ က သူရေးသားသော Commentary on Genesis တွင်ဖေါ်ပြထားသည်။ ဂျောန် ဗန်းဆစ်တာ ကဲ့သို့သော သမ္မာကျမ်းစာဝေဖန်သူတို့ကပင် ဤသက်သေအထောက်အထားတို့ကို လက်ခံကြသည်။ “ထိုကာလအဆုံးတွင် ဤလူမျိုးတစ်နေရာရာသို့ ပြောင်းရွှေ့သွားသည်ဆိုပါက ဘယ်နေရာသို့ ပြောင်းသွားကြသနည်းဆိုသည်မှာ မရှင်းရသေးသောပြဿနာဖြစ်သည်” ဟု သူရေးသားသောစာအုပ် Abraham in History and Tradition တွင်ဖေါ်ပြထားသည်။

ကမ္ဘာဦးကျမ်းအခန်းကြီး ၁၄ ကဖြစ်နိုင်ဖွယ် ဖြေရှင်းချက်ပေးထားသည်။ သမ္မာကျမ်းစာခုနှစ်သက္ကရာဇ်စဉ်အရ အာဗြဟံသည် ခါနာန်ပြည်သို့ ဘီစီအီး ၁၉၄၃ ခုနှစ်တွင်ရောက်ရှိသည်။ ခေဒေါရလောမာ ချင်းနင်းဝင်ရောက်ဖျက်ဆီးခြင်းမှာ ထိုအချိန်နောက်ပိုင်း မကြာမီတွင်ဖြစ်ရပေမည်။ ထို့နောက် ထိုရာစုနှစ်အတွင်း၌ပင် အကျင့်စာရိတ္တပျက်ပြားသော သောဒုံနှင့်ဂေါမောရမြို့အပေါ် မီးဖြင့် ဘုရားသခင်ဖျက်ဆီးခြင်းဒဏ် သင့်ရောက်စေတော်မူသည်။ သို့နှင့်တစ်ချိန်က မြေသြဇာကောင်းသောယော်ဒန်မြစ် အောက်ပိုင်းချိုင့်ဝှမ်းဒေသ၏ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေမှာ ထာဝရပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ (ကမ္ဘာဦး ၁၃:၁၀-၁၃၊ ၁၉:၂၄၊ ၂၅) ယင်းဒေသသည် တိုင်းတစ်ပါးကျူးကျော်သူတို့အတွက် မက်မောစရာမဟုတ်တော့ချေ။

အာဗြဟံ၏ဘဝဖြစ်စဉ်ကို ရှင်းလင်းရာတွင် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းလေ့လာရေးပညာနှင့် သမ္မာကျမ်းစာစပ်ဟပ်မှုကို ပြဆိုသည့် အခြားသာဓကများစွာရှိသည်။ သို့သော်လည်း ရှေးဟောင်းပစ္စည်းလေ့လာရေးပညာ၌ အကန့်အသတ်ရှိနေသည်။ ယင်းပေးသောအထောက်အထားများမှာလည်း များသောအားဖြင့် သွယ်ဝိုက်သောအထောက်အထားများသာဖြစ်သည့်ပြင် မစုံလင်သောလူသားတို့၏ လိုရာစွဲ အနက်အဓိပ္ပာယ်ပြန်ခြင်းနှင့်မကင်းပေ။

စိတ်အချရဆုံး သက်သေခံချက်

အာဗြဟံတကယ်အသက်ရှင်ခဲ့ကြောင်း ထောက်ခံသည့် အခိုင်လုံဆုံးသက်သေမှာ လူ့ဖန်ဆင်းရှင် ယေဟောဝါဘုရားသခင်၏ သက်သေခံချက်ဖြစ်သည်။ ဆာလံ ၁၀၅:၉-၁၅ တွင် ဘုရားသခင်က အာဗြဟံ၊ ဣဇာက်နှင့်ယာကုပ်တို့ကို မိမိ၏ “ပရောဖက်တို့” အဖြစ်နှစ်သက်သည့် လေသံဖြင့်မိန့်တော်မူ၏။ အာဗြဟံကွယ်လွန်၍ အနှစ်တစ်ထောင်ကျော်ပြီးနောက်တွင် ယေဟောဝါဘုရားသည် အနည်းဆုံးပရောဖက်သုံးဦးမှတစ်ဆင့် အာဗြဟံအကြောင်းရည်ညွှန်းတော်မူပြီး မိမိ၏ “မိတ်ဆွေ” ဟုပင်ခေါ်တော်မူ၏။ (ဟေရှာယ ၄၁:၈။ ၅၁:၂။ ယေရမိ ၃၃:၂၆။ ယေဇကျေလ ၃၃:၂၄) ထိုနည်းတူ ယေရှုကလည်း အာဗြဟံအားစံနမူနာအဖြစ် ထောက်ခံတင်ပြတော်မူသည်။ ဘုရားသခင့်သားတော်သည် လူ့အဖြစ်မလာမီ ကောင်းကင်ဘုံ၌ရှိခဲ့စဉ်က ဤဘိုးဘေးနှင့် မိမိ ခမည်းတော်ဆက်ဆံပုံကို ကိုယ်တိုင်တွေ့မြင်တော်မူခဲ့သည်။ သို့နှင့်ယုဒအမျိုးသားတို့အား အောက်ပါအတိုင်းမိန့်တော်မူနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“‘သင်တို့သည် အာဗြဟံ၏သားမှန်လျှင် အာဗြဟံ၏အကျင့်ကို ကျင့်ကြလိမ့်မည်။ ဘုရားသခင့်အထံတော်၌ ကြားရသောသစ္စာတရားကို သင်တို့အား ဟောပြောသောသူတည်းဟူသောငါ့ကိုသတ်အံ့သောငှာ သင်တို့သည်ယခုရှာကြံကြ၏။ အာဗြဟံသည် ထိုနည်းတူကျင့်သည်မဟုတ်။ သင်တို့အဘအာဗြဟံသည် ငါကြွလာမည့်အချိန်ကာလကို မြော်မြင်ခြင်းငှာ အလွန်အလိုရှိ၏။ မြင်ရသောအခါ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသို့ရောက်သည်’ ဟုမိန့်တော်မူ၏။ ယုဒတို့ကလည်း ‘သင်၏အသက်သည် အနှစ်ငါးဆယ်မျှမရှိဘဲလျက် သင်သည်အာဗြဟံကို မြင်လေပြီတကား’ ဟုဆိုကြ၏။ ယေရှုကလည်း ‘ငါအမှန်အကန်ဆိုသည်ကား အာဗြဟံမဖြစ်မီ ငါဖြစ်၏’ ဟုမိန့်တော်မူ၏။”—ယောဟန် ၈:၃၉၊ ၄၀၊ ၅၆-၅၈။

စကြဝဠာ၌ အကြီးမြတ်ဆုံးသောပုဂ္ဂိုလ်နှစ်ပါး၏ သက်သေခံချက်နှင့် အားပေးမှုရှိထားပြီးဖြစ်ရာ အာဗြဟံနှင့်ပတ်သက်၍ သမ္မာကျမ်းစာဖေါ်ပြသမျှကို လက်ခံရန်အခိုင်လုံဆုံးအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့လက်ဝယ်၌ရှိထားသည်။ (ယောဟန် ၁၇:၅၊ ၁၇) သမ္မာကျမ်းစာ၌ အာဗြဟံကို စံနမူနာအဖြစ်တင်ပြထားစေကာမူ အမျိုးသားသူရဲကောင်းအဖြစ်အလွန်အကျွံအမွှမ်းတင်ထားခြင်းမျိုးမရှိပေ။ မဟာမိတ်ဘုရင်လေးပါးအပေါ် အောင်ပွဲခံခဲ့သည့်အကြောင်းကို ဆန်းစစ်ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဤအချက်ကိုတွေ့ရပေမည်။ အာဗြဟံစစ်ပွဲမှအပြန် ရှာလင်မင်းကြီးမေလခိဇေဒက်က ခရီးဦးကြိုပြု၍ “သင်၏ရန်သူတို့ကို သင်၏လက်၌ အပ်နှံတော်မူသော ဘုရားသခင်သည် မင်္ဂလာရှိတော်မူစေသတည်း” ဟုမြွက်ဆို၏။ ထိုကယ်တင်ခြင်းအတွက် ယေဟောဝါအားသူချီးမွမ်းခဲ့သည်။—ကမ္ဘာဦး ၁၄:၁၈-၂၀။

သို့သော်လည်း သာ၍ကြီးကျယ်သော အောင်ပွဲရောက်လာတော့မည်။ များမကြာမီ ဘုန်းတန်ခိုးကြီးမားသော ဤဘုရားသခင်ကပင် အာမဂေဒုန်ဟုခေါ်သော ကမ္ဘာချီစစ်ပွဲတွင် “လောကီတစ်နိုင်ငံလုံးတွင်ရှိသော ရှင်ဘုရင်တို့” ကိုနှိမ်နင်းတော်မူမည်။ (ဗျာဒိတ် ၁၆:၁၄၊ ၁၆) ထိုအခါ ကိုယ်တော်၏ပရောဖက်နှင့် မိတ်ဆွေဖြစ်သောအာဗြဟံအားပေးခဲ့သည့် ကတိတော်သည် လုံးဝပြည့်စုံလာပေမည်။ ၄င်းကတိတော်မှာ “သင်၏အမျိုးအနွယ်အားဖြင့် လူမျိုးအပေါင်းတို့သည် ကောင်းချီးမင်္ဂလာကို ခံရကြလိမ့်မည်” ဖြစ်သည်။ ထိုကောင်းချီးမင်္ဂလာများကို သန်းချီသောလူများသည် ယခုပင်ခံစားနေရကြပြီ။ ဤမဂ္ဂဇင်းစာမျက်နှာ ၁၈-၃၀ တွင်ပါရှိသော ဆောင်းပါးများပြဆိုသည့်အတိုင်း သင်လည်းထိုသူများအဝင်ဖြစ်နိုင်ပေသည်။—ကမ္ဘာဦး ၂၂:၁၈။

[စာမျက်နှာ ၇ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဥရမြို့မှလက်ဖြစ် နမူနာများ

၁။ ရွှေဓားမြှောင်နှင့် ဓားအိမ်

၂။ ဥရမြို့၏ ‘အဆင့် အတန်း’

၃။ စောင်းတူရိယာမှ ရွှေနွားဦးခေါင်း

၄။ ကျောက်မျက်ရတနာ

၅။ ရတနာစီချယ်ထားသည့်ဦးထုပ်

[Credit Line]

Photos: Courtesy of the British Museum