သမ္မာကျမ်းစာသမိုင်းမည်မျှတိကျမှန်ကန်သနည်း

“မုသားစကားကိုမဆို၊ မှန်သောစကားကိုဆို၏” ဟု ကျမ်းရေးသူတစ်ဦးက မိမိ၏လူငယ်မိတ်ဆွေတစ်ဦးထံ စာရေးရာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ (၁ တိမောသေ ၂:၇) ပေါလု၏စာများပါ ထိုကဲ့သို့သောအသုံးအနှုန်းများက သမ္မာကျမ်းစာကိုအပြစ်တင်ဝေဖန်သူများအား စိန်ခေါ်လိုက်သည်။a ပေါလုစာရေးသည့်အချိန်မှစ၍ နှစ်ပေါင်း ၁,၉၀၀ ကျော်ကြာခဲ့ပေပြီ။ ထိုနှစ်များတစ်လျှောက်လုံးအတွင်း သူ၏စာများ၌ တိကျမှန်ကန်မှုမရှိသောအချက်တစ်ချက်ကိုမျှ သက်သေအထောက်အထားနှင့် အခိုင်အမာထောက်ပြနိုင်သူ တစ်ဦးတစ်ယောက်မျှမရှိခဲ့ချေ။

ကျမ်းရေးသူလုကာကလည်း တိကျမှန်ကန်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်မှုကို တင်ပြထားသည်။ တမန်တော်ဝတ္ထုဟု အမည်တွင်သော မှတ်တမ်းကိုရေးပြီးနောက် ယေရှုဘဝနှင့်ဓမ္မအမှုဆိုင်ရာအကြောင်းများကို သူမှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ “ငါသည် အရာရာကို အစမှနေ၍ တိကျမှန်ကန်စွာ လိုက်လံဆန်းစစ်လေ့လာခဲ့ပြီ” ဟု လုကာပြောခဲ့သည်။—လုကာ ၁:၃၊ ကဘ။

တိကျမှန်ကန်မှု၏အထောက်အထားများ

၁၉ ရာစုနှစ်အစောပိုင်းရှိ သမ္မာကျမ်းစာကိုအပြစ်ရှာသူများက သမိုင်းဆရာတစ်ဦးအနေနှင့် လုကာ၏တိကျမှန်ကန်မှုကို စိန်ခေါ်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တမန်တော်ဝတ္ထုကျမ်းပါအဖြစ်အပျက်များသည် စီ၊ အီး ဒုတိယရာစုနှစ်အလယ်ပိုင်းလောက်က လုပ်ကြံထားသည့်ထွင်လုံးများဖြစ်သည်ဟု သူတို့စွပ်စွဲကြသည်။ ဗြိတိသျှလူမျိုး ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် ဆာဝီလျန်မစ်ချယ်လ်ရမ်းစေးသည် ထိုသို့ယုံကြည်သူများထဲတွင် တစ်ဦးအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် လုကာဖော်ပြထားသည်အမည်နာမများနှင့် အရပ်ဒေသများကို လိုက်လံစုံစမ်းစစ်ဆေးပြီးနောက်တွင် “မှတ်တမ်းသည် အသေးစိတ်အချက်အလက်များအားဖြင့် အံ့သြဖွယ်အမှန်တရားများကိုဖော်ပြကြောင်း ကျွန်ုပ်တဖြည်းဖြည်းလက်ခံယုံကြည်လာသည်” ဟုဝန်ခံခဲ့သည်။

အထက်ပါအကြောင်းများကို ရမ်းစေးရေးသည့်အချိန်တွင် လုကာ၏တိကျမှန်ကန်မှုနှင့်ပတ်သက်သောပြဿနာများသည် မပြေလည်သေးပေ။ ယင်းတို့သည် နီးကပ်စွာတည်ရှိနေကြသော ဣကောနိမြို့၊ လုတ္တရမြို့နှင့် ဒေရဗေမြို့များနှင့်ပတ်သက်သည်။ နောက်မြို့များကို ‘လုကောနိပြည်၏မြို့များ’ ဟုဖော်ပြခြင်းအားဖြင့် ဣကောနိမြို့သည် လုတ္တရနှင့်ဒေရဗေမြို့တို့နှင့်ဝေးကြောင်း လုကာရှင်းပြသည်။ (တမန်တော် ၁၄:၆) သို့သော် ပူးတွဲဖော်ပြပါမြေပုံအရ လုတ္တရမြို့သည် ဒေရဗေမြို့ထက် ဣကောနိမြို့နှင့်သာ၍နီးကြောင်းသိရသည်။ ရှေးသမိုင်းဆရာအချို့တို့က ဣကောနိမြို့ကို လုကောနိ၏အစိတ်အပိုင်းအဖြစ်ဖော်ပြထားရာ လုကာက ထိုသို့မဖော်ပြသည့်အတွက် အပြစ်ရှာသူများက စိန်ခေါ်ထားကြသည်။

သို့နှင့် ၁၉၁၀ ခုနှစ်ရောက်သောအခါ ရမ်းစေးသည် ဣကောနိမြို့အပျက်အယွင်းများထဲမှ ကျောက်တိုင်တစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ရာ ထိုတွင်ဖော်ပြထားသည့်စာများသည် လုကောနိလူမျိုးစာမဟုတ်ဘဲ ဖြုဂိလူမျိုးစာဖြစ်နေသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ “ဣကောနိမြို့နှင့် ယင်း၏ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ မြောက်မြားစွာသောကမ္ပည်းစာများက လူမျိုးအရဆိုလျှင် ထိုမြို့သည် ဖြုဂိပြည်၏မြို့ဖြစ်နိုင်ကြောင်းကို အခိုင်အမာသက်သေထူသည်” ဟု ဒေါက်တာမယ်ရယ်လ်အန်ဂါက သူရေးသားသည့် Archaeology and the New Testament စာအုပ်တွင်ဆိုထားသည်။ အမှန်မှာ ပေါလုအချိန်က ဣကောနိမြို့သည် ယဉ်ကျေးမှုအရ ဖြုဂိပြည်အဝင်ဖြစ်ပြီး “လုကောနိဘာသာစကား” ကိုပြောသော ‘လုကောနိပြည်၏မြို့များ’ နှင့် ဝေးကွာသည်။—တမန်တော် ၁၄:၆၊ ၁၁။

လုကာက သက်သာလောနိတ်မြို့ရှိအုပ်ချုပ်သူများအား “ပိုလီတာ့ခ်စ်” ဟုခေါ်ဝေါ်သုံးနှုန်းခြင်းကိုလည်း သမ္မာကျမ်းစာအပြစ်ရှာသူများက စောဒကတက်ကြသည်။ (တမန်တော် ၁၇:၆၊ ကဘ၊ အောက်ခြေမှတ်ချက်) ဤအသုံးအနှုန်းသည် ဂရိစာပေတွင်မရှိချေ။ နောက်ပိုင်းတွင် “ပိုလီတာ့ခ်စ်” ဟုဖော်ပြထားသော မြို့တော်အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိများ၏ အမည်များပါဝင်သည့် ရှေးဟောင်းမြို့တော်၏မုခ်ဝတစ်ခုကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ လုကာအသုံးပြုခဲ့သည့်ဝေါဟာရနှင့် အပ်ကျမပ်ကျပင်ဖြစ်သည်။ “လုကာ၏တိကျမှန်ကန်မှုကို သူအသုံးပြုသည့်အသုံးအနှုန်းများက အခိုင်အမာသက်သေထူသည်” ဟု ဒဗလျူ၊ အီး၊ ဗိုင်း က သူပြုစုသည့် Expository Dictionary of Old and New Testament Words အဘိဓာန်ကျမ်းတွင် ရှင်းလင်းထားသည်။

လုကာ၏ပင်လယ်ရေကြောင်းခရီး

ရေကြောင်းသွားလာမှုဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူများက တမန်တော်အခန်းကြီး ၂၇ တွင်ဖော်ပြထားသော သင်္ဘောပျက်ခြင်း၏အသေးစိတ်မှတ်တမ်းကို စစ်ဆေးကြည့်ရှုကြသည်။ လုကာ၏အဆိုအရ သူနှင့်ပေါလုတို့ စီးနင်းလိုက်ပါလာသောသင်္ဘောသည် ကောဒကျွန်းငယ်နားသို့အရောက်တွင် အရှေ့မြောက်အရပ်မှတိုက်လာသောမုန်တိုင်းမိပြီး သင်္ဘောသားများက အန္တရာယ်ရှိသော အာဖရိကမြောက်ဘက် သဲသောင်ကမ်းဘက်သို့ မျောသွားမည်ကိုကြောက်ကြသည်။ (တမန်တော် ၂၇:၁၄၊ ၁၇၊ ကဘ၊ အောက်ခြေမှတ်ချက်) သူတို့သည် ရေကြောင်းကျွမ်းကျင်မှုကိုအသုံးပြုပြီး အာဖရိကနှင့်ခွာ၍ အနောက်ဘက်သို့ဦးတည်သည့်လမ်းကြောင်းအတိုင်း သင်္ဘောကိုမောင်းနှင်လာကြသည်။ မုန်တိုင်းမစဲသဖြင့် နောက်ဆုံးတွင် မေလိတေ (မော်လ်တာ) ကျွန်း၌ သောင်တင်ရာ မိုင်ပေါင်း ၅၄၀ ခရီးကိုကျော်ဖြတ်လာခဲ့ရသည်။ ရေကြောင်းသွားလာမှုဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်သူများက သင်္ဘောကြီးကြီးတစ်စင်းသည် လေပြင်းဖြင့်ရွက်လွင့်လျှင် ထိုအကွာအဝေးအထိရောက်ရန် ၁၃ ရက်ကြာမည်ဟုခန့်မှန်းကြသည်။ ထိုခန့်မှန်းချက်သည် ၁၄ ရက်မြောက်နေ့တွင် သင်္ဘောပျက်သည်ဟူသော လုကာ၏မှတ်တမ်းနှင့်ကိုက်ညီသည်။ (တမန်တော် ၂၇:၂၇၊ ၃၃၊ ၃၉၊ ၄၁) လုကာ၏ပင်လယ်ခရီးစဉ်မှတ်တမ်းအသေးစိတ်ကို စုံစမ်းလေ့လာပြီးနောက်ပိုင်းတွင် ရွက်လွင့်သမား ဂျိမ်းစ်စမစ်သ်က ဤသို့ကောက်ချက်ချသည်။ “ယင်းသည် ကိုယ်တိုင်ပါဝင်တွေ့ကြုံခဲ့သူတစ်ဦးရေးသားသည့် အဖြစ်မှန်၏မှတ်တမ်းဖြစ်သည်။ . . . အမှန်တွေ့ကြုံရခြင်းမရှိဘဲလျက် သင်္ဘောသားမဟုတ်သူမည်သူမဆိုသည် အပိုင်းအသီးသီးတွင် ဤမျှတိကျမှန်ကန်မှုရှိသည့် ပင်လယ်ရေကြောင်းခရီးစဉ်အကြောင်းကို မရေးသားနိုင်ပါ။”

ထိုသိနားလည်မှုများကြောင့် အချို့ဓမ္မပညာဆရာများက ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစာစောင်များသည် တိကျမှန်ကန်သည့်သမိုင်းဖြစ်ကြောင်း ကာကွယ်ပြောဆိုရန်အသင့်ရှိကြသည်။ သို့သော် ဟေဗြဲကျမ်းစာစောင်များတွင်တွေ့ရသည့် ရှေးကျသောသမိုင်းများနှင့်ပတ်သက်၍ကား မည်သို့နည်း။ ဓမ္မဆရာများစွာတို့သည် ခေတ်အတွေးအခေါ်ပညာကို လက်အောက်ခံကြပြီး ယင်းတို့ထဲတွင် ဒဏ္ဍာရီများပါဝင်သည်ဟု ကြေညာကြသည်။ မည်သို့ဆိုစေ သမ္မာကျမ်းစာ၏ရှေးသမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များစွာတို့သည်လည်း တိကျမှန်ကန်ကြောင်း ­အထောက်အထားခိုင်လုံသဖြင့် အပြစ်ရှာသူများကိုအကျပ်ရိုက်စေခဲ့ပြီ။ ဥပမာအားဖြင့် ­မေ့လျော့ခြင်းခံနေခဲ့ရသော အာရှုရိအင်ပါယာကို ပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းအကြောင်း သုံးသပ်ကြည့်ပါ။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၃ ပါ မြေပုံ]

(ကားချပ်အပြည့်အစုံကို စာစောင်တွင်ကြည့်ပါ)

ဖြူဂိ

လုကောနိ

ဣကောနိ

လုတ္တရ

ဒေရဗေ

မြေထဲပင်လယ်

ကုပရု