လွတ်လပ်မှုရလာပြီးနောက် ထပ်ပိတ်ပင်ခံရ

မျှော်လင့်မထားတဲ့ လွတ်လပ်မှု

လဲန်နာ့ဒ်နဲ့ဗာဂျီးနီးယား ဂျွန်ဆင်၊ ရွိုင်နဲ့ဝါနီတာ ဘရန့်ဒ်တို့ဟာ ခက်ခဲတဲ့နှစ်တွေတစ်လျှောက် သာသနာပြုတာဝန်ကို ဆက်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြတယ်။ လဲန်နာ့ဒ် ဒီလိုပြန်ပြောပြတယ်– “ကျွန်တော်နဲ့ ရွိုင် ဘရန့်ဒ်ကို စစ်ဆေးမေးမြန်းဖို့ ဆင့်ခေါ်တယ်။ အရင်ကလည်း ထရူဟီယိုအစိုးရအရာရှိတွေက ညီအစ်ကို မန်ဝဲလ် ယီရီဆွယ်လိုကို စစ်ဆေးဖို့ ဆင့်ခေါ်ခဲ့တယ်။” ၀မ်းနည်းစရာက မန်ဝဲလ်ဟာ စစ်ဆေးမေးမြန်းချိန်အတွင်း အသတ်ခံလိုက်ရတယ်။ သူက အဆုံးထိ သမာဓိစောင့်သိခဲ့တယ်။ လဲန်နာ့ဒ်နဲ့ ရွိုင်တို့ကော ဘယ်လိုများဖြစ်မလဲ။ လဲန်နာ့ဒ် အခုလို ဆက်ပြောပြတယ်– “အဲဒီကိုရောက်သွားတဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ကို သီးသန့်ခွဲထားပြီး မေးမြန်းတယ်။ ကျွန်တော်တို့ပြောတာကို အသံဖမ်းထားပုံပဲ။ အဲဒီနောက်ပိုင်း ဘာမှထူးထူးခြားခြား ဖြစ်မလာခဲ့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ နှစ်လအကြာမှာ သတင်းစာက ထရူဟီယိုအစိုးရဟာ ယေဟောဝါသက်သေတွေကို ပိတ်ပင်ထားတာ ရုပ်သိမ်းလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း၊ သက်သေခံတွေရဲ့လုပ်ငန်းကို ပြန်လုပ်ဆောင်ခွင့်ပေးလိုက်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တယ်။”

၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်မှာ လုပ်ငန်းမပိတ်ပင်ခင် ဒိုမီနီကန်နိုင်ငံမှာ ကြေညာသူ ၂၆၁ ယောက် ရှိတယ်။ ၁၉၅၆၊ ဩဂုတ်လမှာ ပိတ်ပင်မှုရုပ်သိမ်းလိုက်တဲ့အခါ သတင်းကောင်းကြေညာသူ ၅၂၂ ယောက် ရှိနေပြီ။ ထောင်ချတာ၊ တားဆီးပိတ်ပင်တာ၊ မပြတ်စောင့်ကြည့်တာတွေကို ခြောက်နှစ်ကြာခံရပြီးနောက် အမှုဆောင်လုပ်ငန်းကို လွတ်လွတ်လပ်လပ် လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီဆိုတာ ညီအစ်ကိုတွေ သိလိုက်ရတဲ့အခါ စိတ်လှုပ်ရှားပျော်ရွှင်ခဲ့ကြတယ်။

ဒီလိုအံ့သြဖွယ်အပြောင်းအလဲတွေကို ယေဟောဝါရဲ့လူမျိုး ဘယ်လိုတုံ့ပြန်ခဲ့သလဲ။ ချက်ချင်းပဲ လုပ်ငန်းကို ပြန်စီစဉ်ဖွဲ့စည်းကြတယ်။ အသင်းတော်တွေစည်းဝေးကျင်းပနိုင်ဖို့ နေရာတွေရှာကြတယ်။ ရပ်ကွက်မြေပုံတွေ၊ အသင်းတော်ဖိုင်တွေ အသစ်ပြန်လုပ်ကြတယ်။ စာပေစာတမ်းတွေ မှာယူရရှိနိုင်လို့ ညီအစ်ကိုတွေ သိပ်ပျော်ခဲ့ကြတယ်။ အသစ်စက်စက်ရထားတဲ့ လွတ်လပ်စွာဟောပြောခွင့်ကို ဇွဲရှိရှိ၊ အကျိုးရှိရှိ အသုံးပြုကြတယ်။ ရလဒ်အနေနဲ့ သုံးလအကြာ၊ ၁၉၅၆၊ နိုဝင်ဘာလမှာ ကြေညာသူ ၆၁၂ ယောက်ဟာ ဟောပြောခြင်းလုပ်ငန်းမှာ ပါ၀င်နေကြပြီ။

ကက်သလစ်ဘုန်းကြီးတွေရဲ့ အမုန်းစစ်ဆင်ရေး

ဒါပေမဲ့ ကက်သလစ်ဘုန်းကြီးတွေက သက်သေခံတွေကို သိက္ခာချဖို့ ချက်ချင်းကြံစည်တော့တယ်။ ဗက်တီကင်နဲ့ ထရူဟီယို လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ သဘောတူညီချက်ရဲ့ ကျောထောက်နောက်ခံမှုကြောင့် ဘုန်းကြီးတွေဟာ အစိုးရကို ဩဇာလွှမ်းမိုးပြီး သက်သေခံတွေကို ဖယ်ရှားပစ်ဖို့ ကြိုးစားကြတယ်။ ကက်သလစ်ဘုန်းကြီး အော်စကာ ရိုဘလက်စ် တိုလီဒါနိုက ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး ဘာကီယို အာလ်ဘာရေး ပီန်အာဆီ စာတစ်စောင်ပေးပို့တယ်။ စာထဲမှာ “‘ယေဟောဝါသက်သေ’ ဂိုဏ်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အန္တရာယ်ကြီးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒိုမီနီကန်ပြည်သူလူထုရဲ့ မှားမှန်သိစိတ်ကို နှိုးဆော်ပေးဖို့” သူကြိုးစားနေကြောင်း၊ သူ့ကြိုးစားမှုကို အစိုးရက အားပေးထောက်ခံစေလိုကြောင်း ရေးသားထားတယ်။

ဒါ့အပြင် တိုလီဒါနိုက “ယေဟောဝါသက်သေတွေရဲ့ ဘာသာသွင်းရေးလှုပ်ရှားမှု ပျက်ပြားသွားအောင် လုပ်ဖို့က” သူ့ရဲ့ အဓိကရည်ရွယ်ချက်ပဲလို့ ရှင်းပြထားတယ်။ သက်သေခံတွေရဲ့စာပေတွေ၊ “အထူးသဖြင့် ‘အမှန်တရားသည် သင်တို့ကိုလွှတ်လိမ့်မည်’ စာအုပ်နဲ့ ကင်းမျှော်စင်မဂ္ဂဇင်း” တွေကို နိုင်ငံတွင်းမှာ ခွင့်မပြုဖို့လည်း တိုလီဒါနိုရဲ့စာမှာ အကြံပြုထားတယ်။

ထပ်မံပိတ်ပင်ခံရ

ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ထရူဟီယိုအစိုးရအဖွဲ့ထဲက သူတို့ရဲ့အပေါင်းပါတွေဟာ သက်သေခံတွေကို တိုက်ခိုက်ဖို့ ပူးပေါင်းကြံစည်ကြတယ်။ ဒိုမီနီကန်ပါတီဥက္ကဋ္ဌ ဖရန်စစ္စကို ပရတ်ရာမီရက်စ်က ၁၉၅၇၊ ဇွန်လမှာ ထရူဟီယိုဆီ အခုလို စာရေးခဲ့တယ်– “ယေဟောဝါသက်သေတွေဟာ အန္တရာယ်ကောင်တွေပဲ။ မျိုးချစ်စိတ်ကို ဆန့်ကျင်တယ်။ ဒါကြောင့် သူတို့ကို တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းနိုင်အောင် စည်းဝေးတွေ ဆက်တိုက်ကျင်းပဖို့ ကျွန်တော် စီစဉ်ထားတယ်။”

သက်သေခံတွေကို အသရေဖျက်တဲ့ အဲဒီလှုပ်ရှားမှုက ချက်ချင်း အရာထင်လာတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး စာအုပ်တစ်အုပ်က (Trujillo—Little Caesar of the Caribbean) အခုလို ရှင်းပြတယ်– “ယေဟောဝါသက်သေတွေရဲ့လုပ်ငန်းဟာ ‘နိုင်ငံတော်ကို အကြည်ညိုပျက်စေပြီး အရမ်းအန္တရာယ်များတယ်’ ဆိုတဲ့ အစိုးရအရာရှိကြီးတွေရဲ့ စွပ်စွဲချက် တစ်သီတစ်တန်းကြီးကို ၁၉၅၇ ခုနှစ် နွေရာသီမှာ ဒိုမီနီကန်ပုံနှိပ်တိုက်က ထုတ်ဝေဖြန့်ချိခဲ့တယ်။” ကက်သလစ်ဘုန်းကြီး မာရီယာနို ဗာကီဆန်က ထရူဟီယိုပိုင်တဲ့ လာဗို့စ် ဒိုမီနီကာနာ [ဒိုမီနီကန်အသံ] ရေဒီယိုအသံလွှင့်ရုံကနေ သက်သေခံတွေဟာ ကွန်မြူနစ်ဝါဒရဲ့နောက်လိုက်တွေဖြစ်ကြောင်း၊ ‘တဇောက်ကန်းသမားတွေ၊ ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်များသူတွေ၊ ဥပဒေချိုးဖောက်သူတွေ၊ နိုင်ငံတော်ကိုသစ္စာဖောက်သူတွေ’ ဖြစ်ကြောင်း ရှုတ်ချပြောဆိုခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး သက်သေခံတွေကို ဆက်တိုက် ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်ခဲ့တယ်။ ချက်ချင်းဆိုသလိုပဲ ဂိုဏ်းအုပ်ဘုန်းကြီးတွေဖြစ်တဲ့ ရီကာဒို ပစ်တီနီ၊ အော့တေးဗီယို အန်တိုနီယို ဘီရာ့စ်တို့ လက်မှတ်ရေးထိုးထားတဲ့ ဂိုဏ်းအုပ်အမှာစာတစ်စောင်မှာ ‘ကြောက်စရာကောင်းတဲ့ ဒီမိစ္ဆာတိတ္ထိတွေ’ ရဲ့ရန်ကနေ အသင်းသားတွေကို ကာကွယ်ဖို့ ခရစ်ယာန်ဘုန်းကြီးတွေကို တိုက်တွန်းထားတယ်။

ချာ့ချ်နဲ့အစိုးရရဲ့ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်မှု အောင်မြင်ခဲ့တယ်။ ဇူလိုင်လမှာ ဒိုမီနီကန်သမ္မတနိုင်ငံလွှတ်တော်က ယေဟောဝါသက်သေတွေကို ပိတ်ပင်တဲ့ဥပဒေ ထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။ မကြာခင်မှာပဲ ညီအစ်ကိုညီအစ်မတွေဟာ ရိုက်နှက်ခံရ၊ ရဲတွေရဲ့ လူမဆန်တဲ့နှိပ်စက်မှုတွေခံခဲ့ရတယ်။ ညီအစ်ကိုညီအစ်မ ၁၅၀ လောက် အဖမ်းခံခဲ့ရတယ်။