တော်ဝင်ကျမ်းစာ ဂန္ထဝင်မြောက်စာပေတွင် သမိုင်းမှတ်တိုင်

ဆယ့်ခြောက်ရာစု အစောပိုင်းတွင် သင်္ဘောတစ်စီးသည်စပိန်မှ အီတလီကျွန်းဆွယ်သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်။ ယင်း၏ဝမ်းထဲတွင် အလွန်တန်ဖိုးရှိသောကုန်စည် တင်ထား၏။ ၎င်းသည် ၁၅၁၄ နှင့် ၁၅၁၇ ခုနှစ်ကြားတွင် ပုံနှိပ်ခဲ့သည့် ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာအများစုဖြစ်၏။ ထိုအချိန်တွင် ပြင်းထန်သောမုန်တိုင်း ရုတ်တရက်ကျရောက်လာ၏။ သင်္ဘောသားများသည် သင်္ဘောမပျက်စေရန် ကြိုးစားခဲ့ကြသော်လည်း မအောင်မြင်သဖြင့် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သောကုန်စည်နှင့်အတူ သင်္ဘောနစ်မြုပ်သွားခဲ့သည်။

ဤဆုံးရှုံးမှုကြီးကြောင့် ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာ နောက်တစ်ကြိမ်ထပ်ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေရန် အကြောင်းပေါ်လာခဲ့သည်။ နောက်ဆုံး ကျွမ်းကျင်သောစာပုံနှိပ်သူ ခရစ်တော့ဖီ ပလန်တန်က ဤတာဝန်ကြီးကိုလက်ခံလိုက်သည်။ ဤတွင်ကျယ်သည့်လုပ်ငန်းကြီးကို ထောက်ပံ့ရန် ချမ်းသာကြွယ်ဝသော ကမကထပြုသူတစ်ဦးလိုအပ်သောကြောင့် စပိန်ဘုရင် ဒုတိယမြောက်ဖိလစ်၏အကူအညီကို သူတောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဘုရင်သည် ဆုံးဖြတ်ချက်မချမီ နာမည်ကျော်ကျမ်းပညာရှင် ဘနီတို အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုအပါအဝင် စပိန်နိုင်ငံမှကျမ်းပညာရှင်မြောက်မြားစွာနှင့် ယင်းကိစ္စကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခဲ့သည်။ မွန်တာနိုက ဘုရင်အား ဤသို့ပြောသည်– “ဘုရားသခင်၏အမှုတော်ဆောင်ခွင့်ရခြင်းနှင့် ရိုမန်ကက်သလစ်ချာ့ချ်အား အကျိုးပြုခြင်းအပြင် ယင်းသည် ကိုယ်တော်ရှင်၏နာမမြတ်ကို အလွန်ဂုဏ်တက်စေပြီး ကိုယ်တော်၏ဂုဏ်သတင်း ထင်ရှားစေမည်ဖြစ်သည်။”

ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ကို ပြန်လည်တည်းဖြတ်ထုတ်ဝေခြင်းသည် ယဉ်ကျေးမှုပိုင်းဆိုင်ရာ မှတ်သားလောက်ဖွယ် အောင်မြင်မှုကြီးတစ်ခုဖြစ်လာမည့်အတွက် ဖိလစ်သည် ပလန်တန်၏စီမံကိန်းကို စိတ်ပါကိုယ်ရောက်ထောက်ပံ့ကူညီပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက် အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုအား တော်ဝင်ကျမ်းစာ သို့မဟုတ် အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ် ဟု အမည်တွင်သည့်ကျမ်းစာကို တည်းဖြတ်ရန် တာဝန်အပ်နှင်းခဲ့သည်။a

ဖိလစ်သည် ဤပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာ၏ တိုးတက်မှုကို အလွန်စိတ်ဝင်စားသောကြောင့် စာမျက်နှာတိုင်း၏မိတ္တူကို သူ့ထံပို့ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ထိုကျမ်းစာ၏စာမျက်နှာတိုင်းကို အဲန့်တ်ဝပ်မြို့မှစပိန်နိုင်ငံသို့ပို့၍ ရှင်ဘုရင်ထံရောက်ပြီး သူဖတ်ရှု အမှားပြင်ပြီးမှ ပြန်ရောက်လာချိန်အထိ ပလန်တန်စောင့်လိုလိမ့်မည်မဟုတ်ပေ။ ထို့ကြောင့် နောက်ဆုံးတွင် ဖိလစ်သည် ပုံနှိပ်ပြီးပထမစာရွက်နှင့် ဖြစ်နိုင်သည်မှာ ကျမ်းစာ၏အစပိုင်းစာမျက်နှာအချို့ကိုသာ ရရှိလိုက်လေသည်။ ထိုအတောအတွင်း မွန်တာနိုသည် လူဗိန်းမြို့မှပါမောက္ခသုံးဦးနှင့် ပုံနှိပ်သူပလန်တန်၏ ဆယ်ကျော်သက်သမီးငယ်၏အကူအညီဖြင့် ပုံနှိပ်မူကြမ်းကိုစိစစ်ပြုပြင်ပြီးခဲ့သည်။

ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်ကို ချစ်မြတ်နိုးသူ

အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုသည် အဲန့်တ်ဝပ်မြို့ရှိကျမ်းပညာရှင်များနှင့် ဆက်ဆံရေးပြေပြစ်သည်။ သူ၏သဘောထားကြီးမှုကို ပလန်တန်အလွန်သဘောကျပြီး သူတို့နှစ်ဦး၏ချစ်ခင်ရင်းနှီးမှုနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် တစ်သက်လုံးပင်ဖြစ်သည်။ မွန်တာနိုသည် ကျမ်းပညာပြောင်မြောက်ရုံမက ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်ကို အလွန်ချစ်မြတ်နိုးသူဖြစ်ခြင်းကြောင့်လည်း ထူးခြားထင်ရှားခဲ့သည်။b သူသည် ငယ်ရွယ်စဉ်ကတည်းက သမ္မာကျမ်းစာကိုသာ လုံးဝလေ့လာခြင်း၌ သူ့ကိုယ်သူနစ်မြုပ်နိုင်ရန် ကျောင်းပညာကို အပြီးသင်ယူလိုခဲ့သည်။

သမ္မာကျမ်းစာကို ဘာသာပြန်ဆိုရာတွင် ဖြစ်နိုင်သမျှ အတတ်နိုင်ဆုံး အတိအကျဖြစ်သင့်သည်ဟု အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုခံယူသည်။ မူရင်းကျမ်းတွင်ရေးထားသည့်အတိုင်း အတိအကျဘာသာပြန်ရန် သူကြိုးစားခဲ့ခြင်းကြောင့် ဘုရားသခင်၏စစ်မှန်သောစကားကို စာရှုသူများအား ဖတ်ရှုခွင့်ရရှိစေခဲ့သည်။ ကျမ်းပညာရှင်များအား “ခရစ်တော်အကြောင်းကို မူရင်းကျမ်းအတိုင်း ဟောပြောကြရန်” တိုက်တွန်းခဲ့သူ အီရက်စ်မပ်စ်၏ဆောင်ပုဒ်ကို မွန်တာနိုလိုက်နာသည်။ လက်တင်ဘာသာပြန်ကျမ်းများကို နားလည်ရခက်သောကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာမူရင်းဘာသာစကား၏ ဆိုလိုရင်းအဓိပ္ပာယ်ကို လူတို့သည် ရာစုနှစ်ချီမသိခဲ့ကြပေ။

ဤကျမ်းကို စာစီခြင်း

ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာကိုပုံနှိပ်ရန် အယ်လ်ဖော်န်စို ဒီ ဇမိုရာ ပြုစုတည်းဖြတ်ထားသော လက်ရေးစာမူအားလုံးကို အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုရရှိထားရာ တော်ဝင်ကျမ်းစာပြုစုရာတွင် ယင်းတို့ကိုအသုံးပြုခဲ့သည်။c

အစတွင် တော်ဝင်ကျမ်းစာကို ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာ၏ ဒုတိယအကြိမ်ထုတ်အဖြစ် ထုတ်ဝေရန် ရည်ရွယ်ကြသော်လည်း ယင်းသည် ရိုးရိုးတည်းဖြတ်မှုထက်မကပေ။ ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်းကျမ်းစာမှ စပ်တွားဂျင့်ကျမ်း၏ ဟေဗြဲနှင့်ဂရိကျမ်းကို ထည့်သွင်းထားသည်၊ ထို့ပြင် စာမူအသစ်များနှင့်အတူ နောက်ဆက်တွဲရှည်ကိုလည်း ထပ်ဖြည့်ထားသည်။ နောက်ဆုံးတွင် ပိုလီဂလော့တ်အသစ်သည် စာအုပ်ရှစ်တွဲဖြစ်လာလေသည်။ ၎င်းကိုပုံနှိပ်ရန် ၁၅၆၈ ခုနှစ်မှ ၁၅၇၂ ခုနှစ်အထိ ငါးနှစ်ကြာခဲ့သည်၊ ထိုလက်ရာ၏ရှုပ်ထွေးမှုကိုထောက်လျှင် အချိန်တိုဖြစ်သည်ဟုဆိုနိုင်၏။ နောက်ဆုံးတွင် စာအုပ်ပေါင်း ၁,၂၁၃ အုပ် ပုံနှိပ်ပြီးခဲ့သည်။

၁၅၁၇ ခုနှစ်တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သော ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်သည် “စာပုံနှိပ်အတတ်ပညာအတွက် သမိုင်းမှတ်တိုင်” ဖြစ်ခဲ့၏၊ အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်အသစ်မှာမူ နည်းပညာပိုင်းနှင့် ယင်း၌ပါဝင်ရာတို့သည် ပထမကျမ်းစောင်ထက်သာလွန်သည်ဟုဆိုနိုင်၏။ ယင်းသည် ပုံနှိပ်လုပ်ငန်းသမိုင်း၏မှတ်တိုင် နောက်တစ်ခုဖြစ်သည်၊ ထိုထက်ကား ယင်းမှအခြားဘာသာစကားများသို့ ပြန်ဆိုနိုင်သည့် တည်းဖြတ်ပြီးသောကျမ်းဖြစ်ခြင်းကြောင့် သမိုင်းဝင်မှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်သည်။

ဘုရားသခင့်နှုတ်မြွက်စကားတော်၏ ရန်သူများတိုက်ခိုက်ကြ

သမ္မာကျမ်းစာကို တိကျမှန်ကန်စွာ ဘာသာပြန်ဆိုခြင်းကို အတိုက်အခံပြုသည့်ရန်သူများ များမကြာမီပေါ်လာသည်မှာ အံ့ဩစရာမဟုတ်ပေ။ ပုပ်၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်ကိုပုံနှိပ်ထုတ်ဝေသည်သာမက အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုသည် ဂုဏ်အသရေရှိကျမ်းပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ကြောင်း နာမည်ကျော်ကြားသော်လည်း သူ့ကို ရှုတ်ချစွပ်စွဲကြပြီး ဘာသာရေးခုံရုံးတင်ခဲ့ကြသည်။ သူ့ကိုဆန့်ကျင်သူများက သူ၏လက်ရာသည် ရာစုနှစ်အစောပိုင်းက ပြန်ဆိုခဲ့သောဗားလ်ဂိတ်ကျမ်းထက် မူရင်းဟေဗြဲနှင့်ဂရိကျမ်းများကို ပိုတိကျသောဘာသာပြန်ထားရာကျမ်းအဖြစ် စန်းတက်စ် ပါညီနို အသစ်ပြန်တည်းဖြတ်ထားသော လက်တင်ကျမ်းစာကို ပုံဖော်ထားသည်ဟုစွပ်စွဲကြသည်။ ထို့ပြင် ပိုတိကျသည့် ကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုမှုတစ်ခု ဖြစ်စေလိုသည့် မွန်တာနို၏ဆန္ဒကြောင့် မူရင်းဘာသာစကားများကို ကိုးကားအသုံးပြုခဲ့ခြင်းသည် မိစ္ဆာတိတ္ထိအပြုအမူဟူ၍လည်း သူတို့စွဲချက်တင်ကြသည်။

ဘာသာရေးခုံရုံးက “ဘုရင်သည် ဤကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုမှုကို ကမကထပြုပေးခြင်းဖြင့် သူ၏တော်ဝင်နာမ အလွန်အမင်းဂုဏ်တက်လာသည်မဟုတ်” ဟု အခိုင်အမာဆိုသည်။ မွန်တာနိုသည် တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားသည့် ဗားလ်ဂိတ်ကျမ်းစာကို အပြည့်အဝအသိအမှတ်မပြုသောကြောင့် သူတို့ဝမ်းနည်းကြောင်းပြောကြသည်။ ထိုသို့စွပ်စွဲကြသော်လည်း သူတို့သည် မွန်တာနိုနှင့် သူ၏ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာကို အပြစ်ရှာရန် သက်သေအထောက်အထား အလုံအလောက်မရခဲ့ကြပေ။ နောက်ဆုံးတွင် တော်ဝင်ကျမ်းစာသည် အလွန်နာမည်ကြီးလာပြီး တက္ကသိုလ်များစွာတွင် စံတင်စာအုပ်ဖြစ်လာလေသည်။

သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုမှုအတွက် အသုံးဝင်ကိရိယာ

အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်သည် ပြည်သူလူထုအတွက်ထုတ်ဝေသော စာအုပ်တစ်အုပ်မဟုတ်ခဲ့သော်လည်း မကြာမီပင် ကျမ်းစာဘာသာပြန်ဆိုသူများအတွက် အသုံးဝင်သောကိရိယာတစ်ခုဖြစ်လာလေသည်။ ယင်း၏ ရှေ့ပြေးစာအုပ် ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ကဲ့သို့ပင် ယင်းသည် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ရရှိနိုင်သော ကျမ်းဆိုင်ရာစာမူများကို သန့်စင်ရာတွင် ထောက်ကူပေးခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ယင်းသည် ဘာသာပြန်ဆိုသူများအား မူရင်းဘာသာစကားများကို တိုးသိနားလည်လာစေသည်။ ဥရောပတိုက်မှ အဓိကဘာသာစကားများစွာသို့ ပြန်ဆိုထားသောကျမ်းစာများသည် ဤစာအုပ်မှအကူအညီများစွာရခဲ့သည်။ သာဓကအနေနှင့် သမ္မာကျမ်းစာ၏ ကဲမ်ဘရစ်ချ်သမိုင်း စာအုပ်က ၁၆၁၁ ခုနှစ်တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သော နာမည်ကျော်ဂျိမ်းစ်ဘုရင်ဘာသာပြန်ကျမ်း သို့မဟုတ် အမိန့်ရဘာသာပြန်ကျမ်း၏ ဘာသာပြန်သူများသည် အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်၏ အဖိုးဖြတ်မရသော အကူအညီဖြင့် ရှေးဟောင်းဘာသာစကားများကို ဘာသာပြန်နိုင်ခဲ့ဟုဆိုသည်။ တော်ဝင်ကျမ်းစာသည် ၁၇ ရာစုတွင်ထုတ်ဝေသည့် အရေးပါသော ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာနှစ်စောင်အပေါ် အတော်အတန်သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။—“ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာများ” လေးထောင့်ကွက်ကိုရှု။

အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်၏ အဖိုးတန်မှုများစွာအနက်တစ်ခုမှာ ယင်းက ဥရောပကျမ်းပညာရှင်များအား ဂရိကျမ်းစာစောင်များ၏ ဆီးရီးယက်ခ်ဘာသာစကားသို့ ပြန်ဆိုမှုကို ပထမဆုံးအကြိမ်ရရှိစေခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဆီးရီးယက်ခ်စာသားကို စာသားအတိုင်း လက်တင်ဘာသာပြန်ဆိုချက်နှင့် ဘေးချင်းယှဉ်ဖော်ပြထား၏။ ယင်းသည် အလွန်အသုံးဝင်သောထပ်ဆင့်ရာဖြစ်သည်၊ အကြောင်းမှာ ဆီးရီးယက်ခ်ဘာသာစကားသည် ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစာစောင်များ၏ ရှေးအကျဆုံးဘာသာပြန်ဆိုမှုတစ်ခုဖြစ်ခြင်းကြောင့်ပင်။ စီ.အီး. ငါးရာစုကတည်းက ဆီးရီးယက်ခ်ဘာသာပြန်ကျမ်းသည် စီ.အီး. နှစ်ရာစုမှ လက်ရေးစာမူများကို အခြေပြုပြန်ဆိုခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာ စံတင်ကျမ်းစာစွယ်စုံကျမ်းအရ “မူရင်းစာသားကို စိစစ်ဝေဖန်မှုပြုရာတွင် ပက်ရှီတာ [ဆီးရီးယက်ခ်] သည် တန်ဖိုးဖြတ်မရကြောင်း လူသိများသည်။ ယင်းသည် ရှေးခေတ်ထုံးတမ်းများနှင့်ပတ်သက်၍ ရှေးအကျဆုံးနှင့်အရေးပါဆုံး ဖြစ်သည်။”

မုန်တိုင်းထန်သောပင်လယ်ဖြစ်စေ၊ စပိန်ဘာသာရေးခုံရုံး၏ တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်စေ ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ်ထက် ပိုကောင်းသော၊ ပိုပြည့်စုံသော တော်ဝင်ကျမ်းစာဟူသည့် ဘာသာပြန်ကျမ်းတစ်ခု ၁၅၇၂ ခုနှစ်တွင် ပေါ်ထွက်လာရန် မတားဆီးနိုင်ခဲ့ပေ။ အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်၏သမိုင်းသည် သမ္မာကျမ်းစာကို စိတ်ရိုးဖြောင့်သူများ ကြိုးစားအားထုတ် ကာကွယ်ပေးခဲ့ခြင်း၏ နောက်သာဓကတစ်ခုဖြစ်သည်။

သူတို့သိသည်ဖြစ်စေ၊ မသိသည်ဖြစ်စေ ဤသူတို့၏ ကိုယ်ကျိုးမငဲ့ ဆည်းကပ်မြှုပ်နှံ လုပ်ဆောင်မှုအားဖြင့် ဟေရှာယပရောဖက်ပြုစကားများ မှန်ကန်ကြောင်းထင်ရှားစေသည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းသုံးထောင်နီးပါးက သူဤသို့ရေးခဲ့သည်– ‘မြက်ပင်သည် ညှိုးနွမ်းသွေ့ခြောက်တတ်၏။ အပွင့်လည်းကြွေတတ်၏။ ထာဝရဘုရားသခင်၏နှုတ်မြွက်စကားတော်မူကား ကာလအစဉ်အမြဲတည်၏။’—ဟေရှာယ ၄၀:၈။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၁၃ ပါ အကျဉ်းဖော်ပြချက်]

‘ထာဝရဘုရားသခင်၏နှုတ်မြွက်စကားတော်မူကား ကာလအစဉ်အမြဲတည်၏’

[စာမျက်နှာ ၁၂ ပါ လေးထောင့်ကွက်/ ရုပ်ပုံ]

ပိုလီဂလော့တ် ကျမ်းစာများ

စပိန်ကျမ်းပညာရှင် ဖဲဒရီကို ပေရက်သ် ကက်စ်ထရိုက ဤသို့ဆိုသည်– “ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာဟူသည် ဘာသာစကားများစွာဖြင့် ကျမ်းစာသားကိုဖော်ပြထားသော ကျမ်းစာအုပ်တစ်အုပ်ဖြစ်သည်။ သို့သော် အစဉ်အလာအားဖြင့် ပိုလီဂလော့တ်ဟူသောအသုံးအနှုန်းသည် ကျမ်းစာစာသားကို မူရင်းဘာသာစကားများဖြင့်ဖော်ပြထားသောကျမ်းစာကို ရည်ညွှန်းသည်။ ယင်းသို့သော ပိုလီဂလော့တ်ကျမ်းစာစောင်ရေ အလွန်နည်းသည်။”

၁။ ကော်ပလူတဲန်းရှန်း ပိုလီဂလော့တ် (၁၅၁၄-၁၇) ကို ခရစ်ယာန်ဘုန်းတော်ကြီး သီစ်နေရော့စ် ကမကထပြုထုတ်လုပ်ပြီး စပိန်နိုင်ငံ အာလ်ကာလာ ဒီ သေအေနာရက်စ်မြို့တွင် ပုံနှိပ်ခဲ့သည်။ ယင်း၏ အတွဲခြောက်တွဲတွင် ဟေဗြဲ၊ ဂရိ၊ အာရမိတ်နှင့်လက်တင် ဘာသာစကားလေးမျိုးပါသည်။ ယင်းသည် ၁၆ ရာစု ဘာသာပြန်သူများအတွက် မူရင်းအခရာဟေဗြဲ-အာရမိတ်ကျမ်းများဖြစ်ခဲ့သည်။

၂။ အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ် (၁၅၆၈-၇၂) ကို ဘနီတို အားရီယပ်စ် မွန်တာနိုတည်းဖြတ်ပြီး ယင်း၌ ကော်န်ပလူတဲန်းရှန်းကျမ်းအပြင် ခရစ်ယာန်ဂရိကျမ်းစာ၏ ဆီးရီးယက်ခ် ပက်ရှီတာဘာသာပြန်ကျမ်းနှင့် ဂျော်နသန်၏ အာရမိတ်တာဂွန်ကျမ်းတို့ပါဝင်သည်။ သရအမှတ်များနှင့် အသံထွက်အမှတ်အသားများပါသော ဟေဗြဲကျမ်းစာကို ဂျေးကပ်ဘ် ဘန် ဟေးယမ်း၏ ဟေဗြဲကျမ်းစာအရ ပြန်လည်စိစစ်ပြုပြင်ခဲ့သည်။ သို့ဖြင့် ယင်းသည် ကျမ်းစာဘာသာပြန်သူများအတွက် ဟေဗြဲကျမ်းစာ၏စံတင်စာစောင်ဖြစ်လာသည်။

၃။ ပဲရစ် ပိုလီဂလော့တ် (၁၆၂၉-၄၅) ကို ပြင်သစ်လူမျိုး ရှေ့နေ ဂိုင်း မီရှယ်လီဂျေး ကမကထပြုထုတ်လုပ်ခဲ့သည်။ ယင်း၌ ရှမာရိနှင့်အာရဘီကျမ်းအချို့လည်းပါဝင်သော်လည်း အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်ကိုအခြေခံ၍ ထုတ်လုပ်ထားသည်။

၄။ လန်ဒန် ပိုလီဂလော့တ် (၁၆၅၅-၅၇) ကို ဘရိုင်ယန် ဝေါလ်တန်တည်းဖြတ်ပြီး ယင်းသည် အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်ကို အခြေခံသည်။ ဤပိုလီဂလော့တ်တွင် အီသီယိုးပီးယားနှင့်ပါးရှန်းဘာသာစကားသို့ ပြန်ဆိုထားသည့် ရှေးဟောင်းဘာသာပြန်ကျမ်းများပါသော်လည်း ဤဘာသာပြန်ကျမ်းများသည် ကျမ်းစာကိုထူးခြားစွာ နားလည်လာစေသည်မဟုတ်ပေ။

[စာမျက်နှာ ၉ ပါ ရုပ်ပုံ]

စပိန်ဘုရင် ဒုတိယမြောက်ဖိလစ်

[Credit Line]

ဒုတိယမြောက်ဖိလစ်– Biblioteca Nacional, Madrid

[စာမျက်နှာ ၁၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

အားရီယပ်စ် မွန်တာနို

[Credit Line]

မွန်တာနို– Biblioteca Histórica. Universidad Complutense de Madrid

[စာမျက်နှာ ၁၀ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဘယ်လ်ဂျီယံနိုင်ငံ၊ အဲန့်တ်ဝပ်မြို့ရှိ ကနဦးစာပုံနှိပ်စက်များ

[Credit Line]

စာပုံနှိပ်စက်– By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[စာမျက်နှာ ၁၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

ဝဲ- ခရစ်တော့ဖီ ပလန်တန်နှင့် အဲန့်တ်ဝပ် ပိုလီဂလော့တ်အတွင်းမျက်နှာဖုံးစာမျက်နှာ

[Credit Line]

အတွင်းမျက်နှာဖုံးစာမျက်နှာနှင့် ပလန်တန်– By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[စာမျက်နှာ ၁၁ ပါ ရုပ်ပုံ]

အထက်- ကော်လံလေးခုဖြင့် ရေးသားဖော်ပြထားသော ထွက်မြောက်ရာအခန်းကြီး ၁၅

[Picture Credit Line on page 9]

အတွင်းမျက်နှာဖုံးစာမျက်နှာနှင့် ပလန်တန်– By courtesy of Museum Plantin-Moretus/Stedelijk Prentenkabinet Antwerpen

[Picture Credit Line on page 13]

Biblioteca Histórica. Universidad Complutense de Madrid