ကျမ်းစာစောင်နံပါတ် ၅၀​—ဖိလိပ္ပိ

ကျမ်းရေးသူ– ပေါလု

ရေးရာဒေသ– ရောမ

ရေးသားပြီးစီးချိန်– အေဒီ ၆၀ ခန့်-၆၁

မကေဒေါနိပြည်သို့ သတင်းကောင်းလာဟောရန် တမန်တော်ပေါလု ရူပါရုံရရှိသောအခါ ပေါလုနှင့် သူ၏အဖွဲ့သားများဖြစ်သော လုကာ၊ သိလ၊ လူငယ်တိမောသေတို့သည် မဆိုင်းမတွ နာခံခဲ့ကြ၏။ အာရှမိုင်းနား၊ တရောမြို့မှ သင်္ဘောဖြင့် နာပေါလိမြို့သို့လွှင့်ကာ ဖိလိပ္ပိမြို့သို့ တန်းသွားကြတော့သည်။ ဖိလိပ္ပိသည် နာပေါလိမြို့မှ ကုန်းတွင်းပိုင်းသို့ တောင်တစ်တောင်ကိုကျော်ကာ ၉.၅ မိုင်ခန့်သွားရသောမြို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ‘မာကေဒေါနိပြည်၏မြို့တော်’ ဟုလုကာခေါ်ဆိုခဲ့သည်။ (တ. ၁၆:၁၂၊ ကဘ) မာကေဒေါနိရှင်ဘုရင် ဒုတိယမြောက် ဖိလိပ္ပု (မဟာအလက်ဇန္ဒြား၏ဖခင်) ကိုအစွဲပြုပြီး ဖိလိပ္ပိဟု မှည့်ခေါ်ထားသောမြို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ဖိလိပ္ပုက ဘီစီ ၃၅၆ တွင်တိုက်ခိုက်သိမ်းယူထားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ရောမတို့က ၎င်းကို တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီ ၄၂ ခုနှစ်တွင် ၎င်းမြို့သည် အနိုင်အရှုံးအဆုံးအဖြတ်ပေးသောတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားရာနေရာဖြစ်သည်။ ၎င်းတိုက်ပွဲများ အောင်နိုင်ခြင်းဖြင့် အော့ခ်တေးဗီးယန်း၊ နောက်ပိုင်းတွင် ကဲသာသြဂုတ္တုဖြစ်လာသူသည် တန်ခိုးကြီးထွားခဲ့သည်။ ထိုအောင်ပွဲအထိမ်းအမှတ်အဖြစ် ဖိလိပ္ပိမြို့ကို ရောမကိုလိုနီတစ်ခုဖြစ်စေခဲ့သည်။

^၂ နေရာအသစ်တစ်ခုခုသို့ ရောက်ပြီဆိုလျှင် ဂျူးများကို အရင်ဟောခြင်းသည် ပေါလု၏ထုံးစံဖြစ်၏။ သို့သော် ဖိလိပ္ပိသို့ အေဒီ ၅၀ ခန့်တွင် ဦးဆုံးအကြိမ်ရောက်လာသောအခါ ဂျူးတို့အလွန်နည်းကြောင်း၊ ရှိသည့်ဂျူးအနည်းစုမှာလည်း တရားဇရပ်ဟူ၍မရှိဘဲ မြို့ပြင်မြစ်ကမ်းနားတွင် စုဝေးဝတ်ပြုလေ့ရှိကြောင်း ပေါလုသိရလေသည်။ ပေါလု၏ဟောပြောခြင်းသည် မြန်မြန်ဆန်ဆန် သီးပွင့်လာသည်။ ဂျူးဘာသာဝင် တစ်ပါးအမျိုးသမီး ကုန်သည်တစ်ဦးဖြစ်သူ လုဒိသည် ခရစ်တော်နှင့်ပတ်သက်သော သမ္မာတရားကို တလိုတလားလက်ခံယုံကြည်ပြီး ဦးဆုံးဘာသာဝင်ဖြစ်လာသူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ပေါလုတို့တစ်ဖွဲ့လုံးကို သူ့အိမ်တွင်လာနေရန် အတင်းအကျပ်ခေါ်လေတော့သည်။ “ငါတို့ကို အနိုင်သွေးဆောင်လေ၏” ဟုလုကာရေးသည်။ မကြာပါ။ အတိုက်အခံတွေ့ရတော့သည်။ ပေါလုနှင့်သိလတို့သည် ကြိမ်ဒဏ်ပေးခြင်းခံရပြီး ထောင်ချခံရကြသည်။ ထောင်ထဲ၌ရှိနေစဉ် မြေငလျင်လှုပ်ရာ ထောင်မှူးနှင့်မိသားစုသည် ပေါလုနှင့် သိလတို့ ဟောပြောသည်ကိုနားထောင်ကာ ယုံကြည်သူများဖြစ်လာလေသည်။ နောက်တစ်နေ့တွင် ပေါလုနှင့်သိလသည် ထောင်မှလွတ်လာပြီး လုဒိအိမ်တွင် ညီအစ်ကိုတို့ကို သွားရောက်အားပေးကာ ဖိလိပ္ပိမြို့မှ ထွက်ခဲ့ကြလေသည်။ ဖိလိပ္ပိအသင်းတော်သစ်ကလေး ပေါ်ထွန်းချိန်တွင် ရင်ဆိုင်ရသော ဆင်းရဲဒုက္ခများကို ပေါလုကွင်းကွင်းကွက်ကွက် မြင်ယောင်နေပါသည်။—တ. ၁၆:၉-၄၀။

^၃ နှစ်အနည်းငယ်အလွန် တတိယသာသနာပြုခရီးစဉ်အတွင်း ဖိလိပ္ပိအသင်းတော်ကို ပေါလုတစ်ခေါက် ပြန်ရောက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ထို့နောက် အသင်းတော်သက်တမ်း ဆယ်နှစ်ခန့်အကြာတွင် ဖိလိပ္ပိရှိညီအစ်ကိုတို့၏မေတ္တာပြမှုကို ပေါလု အလွန်တရာပီတိဖြစ်ကာ မှုတ်သွင်းခံစာကိုရေးရန် လှုံ့ဆော်ခံရလေသည်။ ဤချစ်လှစွာသောအသင်းတော်နာမည်ဖြင့်ရှိသော ၎င်းစာကို သန့်ရှင်းသောသမ္မာကျမ်းစာအဝင်အဖြစ် မပျောက်မပျက်သိမ်းဆည်းခဲ့ကြလေသည်။

^၄ ပေါလု ဤစာကိုရေးကြောင်း ပထမအခန်းငယ်တွင် ရေးသားပါရှိလေသည်။ ကျမ်းပညာရှင်များကလည်း ဤအချက်ကို အခိုင်အမာ လက်ခံထားကြပါသည်။ ပေါ်လီကပ် (အေဒီ ၆၉?–၁၅၅?) ဆိုသူသည် ဖိလိပ္ပိသို့စာတစ်စောင် ရေးခဲ့ကာ ၎င်းစာတွင် ဖိလိပ္ပိသို့ ပေါလုစာရေးခဲ့ကြောင်း ထည့်ရေးသားထားသည်။ ရှေးကျမ်းပညာရှင်များဖြစ်သော အစ်ဂ်နေရှပ်စ်၊ အိုင်ရင်နီးယပ်စ်၊ တာတူလျန်နှင့် အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့သား ကလီးမင့်တို့ကလည်း ဖိလိပ္ပိကျမ်းကို ပေါလုရေးခဲ့ကြောင်း ကိုးကားဖော်ပြကြသည်။ အေဒီဒုတိယရာစုမှ မူရေတိုရီယန်အပိုင်းအစနှင့် အစောပိုင်းကျမ်းရင်းဝင်ကျမ်းစောင်စာရင်းအားလုံးတွင် ဤကျမ်းကိုကိုးကားထားပြီး အေဒီ ၂၀၀ ပြည့်နှစ်မှဟုယူဆရသော ချက်စတာဘီတီ ကျူစာ နံပါတ် ၂ (P⁴⁶) တွင် ပေါလု၏အခြားစာရှစ်စောင်နှင့်တွဲ၍ တွေ့ရှိရလေသည်။

^၅ ရေးသားရာနေရာနှင့်အချိန်ကို သေချာပေါက်ပြောနိုင်သည်ဟု ဆိုရမလောက်ဖြစ်သည်။ ရေးသားချိန်တွင် ပေါလုသည် ရောမဧကရာဇ်၏ကိုယ်ရံတော်များ စောင့်ကြပ်မှုအောက်ရှိ အကျဉ်းသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး သူ့အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ခရစ်ယာန်လှုပ်ရှားမှုများစွာ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ကဲသာ၏နန်းတော်မှ ယုံကြည်သူတို့၏နှုတ်ဆက်စကားဖြင့် စာကို နိဂုံးချုပ်သည်။ ဤအချက်တို့ကို စုပေါင်းလိုက်လျှင် စာရေးရာနေရာမှာ ရောမမြို့ပင်ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။—ဖိ. ၁:၇၊ ၁၃၊ ၁၄; ၄:၂၂; တ. ၂၈:၃၀၊ ၃၁။

^၆ သို့သော် စာကို အဘယ်အချိန်ကရေးခဲ့သနည်း။ ဧကရာဇ်၏ကိုယ်ရံတော်များမှတစ်ဆင့် ခရစ်ယာန်တစ်ဦးအဖြစ် ပေါလုအကျဉ်းချခံရသည်အကြောင်း ဟိုးလေးတကျော်ဖြစ်ဖို့ရာမှာ အချိန်အတော်အတန်တော့ လိုပေသည်။ ထို့ပြင် (မိုင် ၆၀၀ ခန့်ကွာဝေးသော) ဖိလိပ္ပိမှ လက်ဆောင်အချို့နှင့် ဧပဖြောဒိတ် ပေါလုထံရောက်လာဖို့၊ ရောမအရောက်တွင် ဧပဖြောဒိတ်ဖျားနေကြောင်း ဖိလိပ္ပိသို့ သတင်းပြန်ရောက်ဖို့၊ ထို့အတွက် ဖိလိပ္ပိမှ ဝမ်းနည်းကြောင်းသတင်း ရောမသို့ပြန်ရောက်လာဖို့ဆိုရာတွင်လည်း အချိန်အတော်အတန် လိုပေမည်။ (ဖိ. ၂:၂၅-၃၀; ၄:၁၈) ရောမတွင် ပေါလုပထမအကြိမ်ထောင်ချခံရခြင်းသည် အေဒီ ၅၉-၆၁ ခန့်ဖြစ်ရာ ရောမတွင် တစ်နှစ် သို့မဟုတ် တစ်နှစ်ကျော်ခန့်နေပြီးမှ ဤစာကို အေဒီ ၆၀ ခန့် သို့မဟုတ် ၆၁ ခုနှစ်ခန့်တွင် ရေးခြင်းဖြစ်ရမည်။

^၇ ဖိလိပ္ပိမှညီအစ်ကိုများ သမ္မာတရားထဲရောက်လာဖို့ ပေါလုအံကြိတ်ခံလိုက်ရသည့်ဒုက္ခများ၊ ပေါလုသာသနာပြုခရီးသွားလေရာရာသို့နှင့် အခက်အခဲများကြုံရချိန်တို့တွင် နောက်မှ လိုအပ်သောလက်ဆောင်ပစ္စည်းများ မေတ္တာစေတနာနှင့် သူတို့ပေးပို့နေမှုများ၊ မာကေဒေါနိပြည်သို့ ဦးဆုံးသာသနာပြုခရီးကို ယေဟောဝါအလျှံပယ်ကောင်းချီးပေးမှုများကြောင့် ပေါလုနှင့် ဖိလိပ္ပိညီအစ်ကိုများသည် အလွန်သံယောဇဉ်တွယ်ခဲ့ကြပါသည်။ ယခုလည်း ဧပဖြောဒိတ်အတွက် စိုးရိမ်ကြီးစွာဖြင့် သတင်းမေးခြင်း၊ ရောမမြို့တွင် သတင်းကောင်းတိုးတက်မှုများအကြောင်း သတင်းမေးခြင်းတို့နှင့်အတူ ပါးလိုက်သောလက်ဆောင်များကြောင့် သူတို့ထံ အားပေးစာတစ်စောင်ရေးရန် ပေါလုလှုံ့ဆော်ခံရပါသည်။

အဘယ်ကြောင့် အကျိုးရှိကြောင်း

^၁၂ ဖိလိပ္ပိကျမ်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အဖို့ အလွန်အကျိုးထူးလှသည်။ ဖိလိပ္ပိအသင်းတော်သည် ပေါလုထံမှ ချီးမွမ်းစကားကြားရသည့်နည်းတူ ကျွန်ုပ်တို့လည်း ယေဟောဝါ၏မျက်နှာသာကိုလည်းကောင်း၊ ခရစ်ယာန်ကြီးကြပ်မှူး၏အချီးအမွမ်းကိုလည်းကောင်း အမှန်ရလိုကြသည်။ ဖိလိပ္ပိမြို့သားများ၏ နမူနာကိုလိုက်မည်၊ ပေါလု၏မေတ္တာရှေ့ထားသည့် သြဝါဒကိုနာခံမည်ဆိုလျှင် ၎င်းကို ရနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဖိလိပ္ပိမြို့သားများကဲ့သို့ ရက်ရောသင့်သည့်အပြင် ညီအစ်ကိုများ အခက်အခဲကြုံရသောအခါ ရိုင်းပင်းထောက်မလိုသော ကြောင့်ကြစိတ်ရှိပြီး သတင်းကောင်းကို တရားဝင်ဟောနိုင်ရန် ထောက်မခြင်း၊ ၎င်းကိုကာကွယ်ခြင်းပြုအပ်သည်။ (၁:၃-၇) မဖြောင့်မမှန် ဖောက်ပြန်သောလူမျိုးအလယ်တွင် “အလင်းဆောင်သူများ” အဖြစ်ထွန်းလင်းပြီး “တစ်ပါးတည်းသောစိတ်ဝိညာဉ်၌တည်၍ ဧဝံဂေလိတရားနှင့်ဆိုင်သော ယုံကြည်ခြင်းအဖို့အလို့ငှာ တညီတညွတ်တည်းကြိုးစားအားထုတ်” လျက်နေရမည်။ ထိုအရာများအပြင် အရေးပါသောအကြောင်းများကို တွေးတောဆင်ခြင်နေပါက ဖိလိပ္ပိမြို့သားများသည် တမန်တော်ပေါလုအဖို့ ဝမ်းမြောက်ခြင်းသရဖူဖြစ်သကဲ့သို့ ကျွန်ုပ်တို့လည်း ကျွန်ုပ်တို့ညီအစ်ကိုများအဖို့ ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြစ်ပါလိမ့်မည်။—၁:၂၇; ၂:၁၅၊ ၁၆၊ ကဘ; ၄:၁၊ ၈။

^၁၃ “ငါကျင့်သည်နည်းတူ သင်တို့သည် တညီတညွတ်တည်းကျင့်ကြလော့” ဟုပေါလုဆို၏။ အဘယ်နည်းဖြင့် သူ့နည်းတူကျင့်ရမည်နည်း။ တစ်နည်းမှာ အခြေအနေအမျိုးမျိုးအောက် ရောင့်ရဲတင်းတိမ်လျက်နေကြခြင်းအားဖြင့်တည်း။ ပေါလုသည် ကြွယ်ဝသည်ဖြစ်စေ၊ ဆင်းရဲသည့်အခါဖြစ်စေ ညည်းတွားခြင်းမရှိ၊ အလိုက်သင့်နေတတ်၏။ သို့နှင့် အမှုတော်၌ ထက်သန်သောဇွဲ၊ ရွှင်လန်းသောစိတ်နှင့် ဆက်လက်ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ သစ္စာရှိညီအစ်ကိုများအပေါ် ကြင်နာခြင်းရှိသည့်ကိစ္စတွင်လည်း ပေါလုကဲ့သို့ဖြစ်သင့်သည်။ တိမောသေနှင့် ဧပဖြောဒိတ်တို့၏အမှုဆောင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကြင်နာမြတ်နိုးခြင်းနှောသည့် ဝမ်းမြောက်ခြင်းဖြင့် ပေါလုအမွှမ်းတင်ခဲ့သည်တကား။ ဖိလိပ္ပိမြို့ရှိ ညီအစ်ကိုများအပေါ် ပေါလုမည်မျှ မြတ်နိုးသည်တကား။ သူတို့ကို “ငါဝမ်းမြောက်ခြင်းအကြောင်း၊ ငါ့ဦးရစ်သရဖူတည်းဟူသော ငါချစ်၍ အလွန်လွမ်းသောညီအစ်ကိုတို့” ဟုသမုတ်ထားပေသည်။—၃:၁၇; ၄:၁၊ ၁၁၊ ၁၂; ၂:၁၉-၂၀။

^၁၄ အခြားအဘယ်နည်းဖြင့် ပေါလုကိုတုပနိုင်သေးသနည်း။ ‘ပန်းတိုင်သို့ရောက်အောင် အဆက်မပြတ်လိုက်’ ခြင်းအားဖြင့်ဖြစ်၏။ ‘အလေးအနက်ထားအပ်သောအရာ’ အပေါ် စိတ်စွဲလမ်းသူမှန်သမျှသည် ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးပေါ် ယေဟောဝါစီစဉ်တော်မူသောအရာများ၌ အလေးအနက် စိတ်ဝင်စားကြမည်ဖြစ်သည်။ ကောင်းကင်နှင့်မြေကြီးသတ္တဝါအားလုံး “ယေရှုခရစ်သည် သခင်ဖြစ်တော်မူ၏ဟု နှုတ်နှင့်ဝန်ခံသဖြင့် ခမည်းတော်ဘုရား၏ ဘုန်းအသရေတော် ထင်ရှားစေကြမည်” ဖြစ်၏။ ဖိလိပ္ပိသြဝါဒစာသည် နိုင်ငံတော်နှင့်ဆက်စပ်လျက် ထာဝရအသက်ရဖို့ မျှော်လင့်သူအားလုံး ၎င်းပန်းတိုင်သို့ချီတက်ရန် အားပေးသည်။ သို့သော် ဖိလိပ္ပိသြဝါဒစာသည် ‘ကောင်းကင်စာရင်းဝင်သူများ၊’ “ဘုန်းအသရေနှင့်ပြည့်စုံသော [ခရစ်တော်၏] ကိုယ်ခန္ဓာတော်နည်းတူဖြစ်” ရန်စောင့်နေသူများအတွက် အဓိကရည်ရွယ်၍ ရေးလိုက်သောစာဖြစ်သည်။ တမန်တော်ပေါလုကိုအတုယူသောသူအားလုံးသည် “အထက်အရပ်မှခေါ်တော်မူခြင်းနှင့်ဆိုင်သောဆုကို ရခြင်းငှာ” “နောက်ကျသောအရာတို့ကိုမမှတ်ဘဲ၊ ရှေ့၌ရှိသောအရာတို့ကို လှမ်းကမ်း” ကြပါလေ။ ကောင်းကင်နိုင်ငံတော်အမွေခံခြင်းသို့ ရှေ့ရှုကြပါစေ။—၄:၈; ၂:၁၀၊ ၁၁; ၃:၁၃၊ ၁၄၊ ၂၀၊ ၂၁။