GÉNESIS
1 Keman peuak nochi, Dios kichijchiuak iluikak uan taltikpak.
2 Sayoj ke itech taltikpak amo akaj nemia uan amo teyi onkaya. Tel tayouayan katka uan kampa yeski onkaya at uan tel uejkatan katka. Uan Dios kikuitoya ichikaualis aixko, nikan uan nepa.
3 Uan Dios kijtoj: “Maj tatanesi”. Uan tatanesik. 4 Satepan, Dios kiitak ke kuali katka maj tatanesto, uan kiixtalij kemanian tatanestos uan kemanian tayouayan yeski. 5 Keman tatanestoya, Dios kitokaytij Tonayan, uan keman tayouayan katka, kitokaytij Youak. Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech yekinika tonal.
6 Uan Dios kijtoj: “Maj takaujto* tatajko den at, uan maj at ojkan moxelo”.* 7 Uan Dios peuak kichiua maj takaujto uan kixeloj at tein yetoya tani* uan tein yetoya ajko. Uan ijkon mochiuak. 8 Kampa takaujtoya, Dios kitokaytij Iluikak. Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech ojpatika tonal.
9 Uan Dios kijtoj: “At tein yetok taltikpak maj sekosan mosentili uan maj nesi in tal”. Uan ijkon mochiuak. 10 Kampa tauaktoya, Dios kitokaytij Tal, uan at tein mosentilij kitokaytij Mar. Uan Dios kiitak ke nejin kuali katka. 11 Uan Dios kijtoj: “Maj itech tal taxiujyoua, maj moskalti okseki taman tein kipia iteyo uan nochi tataman kouit tein itakilo kipia iteyo”. Uan ijkon mochiuak. 12 Uan peuak taxiujyoua uan moskaltia tataman xiuit tein kipia iteyo uan nochi tataman kouit tein itakilo kipia iteyo. Uan Dios kiitak ke nejin kuali katka. 13 Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech expatika tonal.
14 Uan Dios kijtoj: “Maj pantauikan tonaltsin, metsti uan sitalimej para maj tanesi uan tayoua. Nejin kinextiskej tonalmej, xiujmej uan okseki tonalmej itech xiuit.* 15 Tauiskej iluikak para tatanestos itech taltikpak”. Uan ijkon mochiuak. 16 Dios peuak kichijchiua tonaltsin uan metsti: tonaltsin para maj okachi taui tonayan uan metsti para maj okachi taui de youak. No kinchijchiuak sitalimej. 17 Uan Dios kintalij ne iluikak para maj pantauikan itech taltikpak, 18 para maj okachi tauikan tonayan uan de youak uan para kiixtalis kemanian tatanestos uan kemanian tayouayan yeski. Uan Dios kiitak ke nejin kuali katka. 19 Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech naujpatika tonal.
20 Uan Dios kijtoj: “Maj itech at pexonikan* okuilimej uan maj ejekaixko patanikan okuiltsitsin”. 21 Uan Dios kinchijchiuak nochi tataman uejueyi tapialmej tein nemij itech at uan nochi tataman okuilimej tein mosenkuitinemij itech at, uan nochi tataman okuiltsitsin tein patanij. Uan Dios kiitak ke nejin kuali katka. 22 Uan Dios kintiochiuak ijkuin: “Xikinpiakan namopiluan, ximomiakilikan uan xitapexontikan itech mar. Uan maj okuiltsitsin tein patanij momiakilikan itech taltikpak”. 23 Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech makuiltika tonal.
24 Uan Dios kijtoj: “Maj onkakan nochi tataman tapialmej: tapialmej tein momatij kalijtik, tein moxoxolatsaj uan nochi tataman koujtajtapialmej”. Uan ijkon mochiuak. 25 Dios kinchijchiuak nochi tataman koujtajtapialmej, nochi tataman tapialmej tein momatij kalijtik uan nochi tataman tapialmej tein moxoxolatsaj. Uan Dios kiitak ke nejin kuali katka.
26 Uan Dios kijtoj: “Maj tikchijchiuakan takat kemej tejuan titamatij, uan maj kinyekpia* pescados* tein nemij itech mar, okuiltsitsin tein patanij ejekaixko, tapialmej tein momatij kalijtik uan tapialmej tein moxoxolatsaj, uan maj kiyekpia nochi taltikpak”. 27 Uan Dios kichijchiuak takat kemej yejua tamati. Kinchijchiuak takat uan siuat. 28 Uan no, Dios kintiochiuak uan kiniluij: “Xikinpiakan miakej namokoneuan, ximomiakilikan, ximomoyauakan* itech nochi taltikpak uan xikyekpiakan.* No xikinyekpiakan pescados tein nemij itech mar, okuiltsitsin tein patanij ejekaixko uan nochin tapialmej tein nemij itech taltikpak”.
29 Uan Dios kijtoj: “Namechmaka nochi tataman xiuit tein kipia iteyo uan nochi tataman kouit tein itakilo kipia iteyo. Yejua nejon tein nankikuaskej. 30 Uan nochin koujtajtapialmej, nochin okuiltsitsin tein patanij ejekaixko uan nochin tapialmej tein yoltokej itech taltikpak nikinmaka nochi tataman xiuit para maj kikuakan”. Uan ijkon mochiuak.
31 Satepan, Dios kiitak ke nochi tein kichijchiujka tel kuali katka. Uan tiotakik uan tanesik. Nejon panok itech chikuasentika tonal.
2 Ijkon Dios kitamichijchiuak iluikak, taltikpak uan nochi tein onkak. 2 Itech chikuasentika tonal, Dios matamik tekit tein kichiujtoya. Uan itech chikometika tonal, peuak moseuia uan amo tachijchiuakok. 3 Dios kitiochiuak chikometika tonal uan moxelouilij, porin itech nejin tonal Dios moseuijtok satepan ke kichijchiuak nochi ijkon kemej kiixtalijka.
4 Yejua nejin tein panok itech tonal keman Jehová* Dios kichijchiuak iluikak uan taltikpak.
5 Itech taltikpak ayamo onkayaj koujmej uan ayamo taxiujyouaya, porin Jehová Dios ayamo takiouiltiaya, uan ayamo akin nemia para tatokas. 6 Sayoj ke pankisaya mixti uan kiajuachuiaya nochi in tal.
7 Uan Jehová Dios peuak kichijchiua takat ika tal uan kiyekapitsak para maj ueli nemi. Uan takat peuak nemi.* 8 Uan no, Jehová Dios kichijchiuak se xochital ompa Edén, kampa ika ualkisa tonaltsin uan ompa kitalij takat akin kichijchiujka. 9 Uan Jehová Dios kichiuak maj moskaltikan nochi tataman koujmej tein kualtsitsin katkaj uan tein kitemakayaj kuajkuali takilot tein ueli se kikua. No kichiuak maj moskalti tatajko den xochital kouit tein kiixnextia se inemilis uan kouit tein kiixnextia akoni kinamiki kiixtalis tein kuali uan tein amo kuali.
10 Desde Edén kisaya miak at tein kiajauiaya xochital uan satepan naujkan moxelouaya nejon at. 11 Yekinika at tein moxeloua monotsa Pisón. Nejon at kiyoualoua nochi in tal kampa motanotsa Havilá, kampa onkak oro. 12 Oro tein ompa onkak tel kuali. Ompa no onkak chokil tein ajuiyak tein monotsa bedelio uan tetsin tein monotsa ónice. 13 Ojpatika at tein moxeloua monotsa Guihon. Nejon at kiyoualoua nochi in tal kampa motanotsa Cus. 14 Expatika at tein moxeloua monotsa Hidequel.* Nejin at panoua Asiriajkopa uan youi kampa ika ualkisa tonaltsin. Uan naujpatika at tein moxeloua monotsa Éufrates.
15 Jehová Dios kitalij takat itech xochital tein kichijchiujka ompa Edén para maj kiyekpia uan maj tatoka. 16 Uan no, Jehová Dios kinauatij takat nejin: “Uelis tikuas nochin koujtakilomej tein moajsij itech xochital hasta tiixuis. 17 Sayoj ke amo uelis tikuas itakilo kouit tein kiixnextia akoni kinamiki kiixtalis tein kuali uan tein amo kuali, porin itech tonal keman tikuas xikyekmati ke timikis”.
18 Uan Jehová Dios kijtoj: “Amo kuali yetok maj takat kisentoka iselti. Nikchijchiuiliti se akin kinamikis uan kipaleuis”. 19 Jehová Dios kinchijchiujtoya ika tal nochin koujtajtapialmej uan okuiltsitsin tein patanij ejekaixko. Uan kinuikilijtiaya in takat para kiitas keniuj kitokaytiskia sejse tapial. Uan sejse tapial monotsak kemej takat kijtoj. 20 In takat kintojtokaytij tapialmej tein momatij kalijtik, okuiltsitsin tein patanij ejekaixko uan koujtajtapialmej. Sayoj ke takat amo kipiaya se akin kinamikiskia uan kipaleuiskia. 21 Yejua ika, Jehová Dios kichiuak maj takat tel kochini, uan keman kochtoya kinalkixtilij se ielchikiuj, uan satepan oksepa kikauak inakayo kemej yetoya. 22 Uan ika nejon omit tein kikixtilijka, Jehová Dios kichijchiuak se siuatsin uan kiuikilij in takat.
23 Uan takat kijtoj:
“Axkan kemaj se akin kemej nejua.
Iomiyouan uan inakayo notech kiskej.
Monotsati Siuat,
porin Dios kikixtij de nonakayo”.
24 Yejua ika, takat kikauas itat uan inan, nemis* iuan isiuatsin uan yejuan mochiuaskej sayoj se. 25 Uan in takat uan isiuatsin amo takentoyaj. Maski ijkon, amo mopinaujmatiaj.
3 Kouat okachi motachiliaya ke nochin koujtajtapialmej tein Jehová Dios kinchijchiujka. Nejon kouat kitajtanij* siuat: “¿Yekmelauj Dios amo namechkaua xikuakan nion se koujtakilot tein onkak itech xochital?”. 2 Uan siuat kinankilij: “Uelis tikuaskej tein yeski koujtakilot tein onkak itech xochital. 3 Sayoj ke itakilo kouit tein yetok tatajko, Dios kijtoj: ‘Amo xikuakan uan nion xikmatokakan.* Komo nankikuaj namikiskej’”. 4 Uan kouat kiluij in siuat: “Amo, amo namikiskej, 5 ta Dios kimati ke itech tonal keman nankikuaskej, nanixtajtapouiskej uan nanyeskij kemej Dios porin nankiixmatiskej tein kuali uan tein amo kuali”.
6 Yejua ika, siuat kiitak ke itakilo nejon kouit kuali katka para se kikuas uan moitaya ke uelik. Tein melauj, kouit kualtsin moitaya. Uan siuat kitekik koujtakilot uan peuak kikua. Satepan, keman iuan yetoyaya itakauj, kimakak uan yejua no peuak kikua. 7 Uan ijkuak, kemej yeskia ixtajtapoujkej uan kiitakej ke amo takentoyaj. Yejua ika, kijilpijkej higojxiuit uan ika motakentijkej.
8 Satepan, tiotakpa keman kualtsin taejekaya, takat uan isiuatsin kikakkej ke Jehová Dios kinnotstoya keman yejua nentoya itech xochital. Uan motatitoj* kampa onkayaj koujmej porin amo kinekiaj maj Jehová Dios kinita. 9 Uan Jehová Dios miakpa kinotstoya in takat ijkuin: “¿Kani tietok?”. 10 Uan keman takat tekit tanankilij, kijtoj: “Nikakik keman tinechnotstoya, sayoj ke kemej amo nitakentoya, nimouik uan nimotatij”.* 11 Uan Dios kitajtanij: “¿Akoni mitsiluij ke amo titakentoya? ¿Tikuaj koujtakilot tein nimitsiluij amo xikua?”. 12 Takat kinankilij: “Siuat tein tinechmakak, yejua nechmakak koujtakilot uan nikuaj”. 13 Yejua ika Jehová Dios kiluij siuat: “¿Keyej tikchiuak nejon?”. Uan siuat kinankilij: “Kouat nechkajkayauak, yejua ika nikuaj”.
14 Uan Jehová Dios kiluij in kouat: “Kemej tikchiuak nejin, de nochin tapialmej tein momatij kalijtik uan nochin koujtajtapialmej, tejua mitspanos tein amo kuali. Timoxoxolatstinemis uan tikuajtinemis tal hasta ke timikis. 15 Uan nikchiuas ximotauelitakan tejua uan siuat uan maj motauelitakan mokoneuj* iuan ikoneuj* siuat. Yejua mitskuaxamanis uan tejua tikotskejtsomas”.
16 Uan Dios kiluij siuat: “Nikchiuas okachi xitajyoui keman tikokoxkayetos, uan mitskokos keman titayolitis. Tiktelnekis tietos iuan motakauj uan yejua mitsixyekanas kemej kinekis”.
17 Uan Dios kiluij Adán:* “Kemej tiktajtolkakik mosiuatsin uan tikuaj koujtakilot tein nimitsiluij ‘Amo xikua’, itech taltsin amo moyektachiuasok, uan nejon motajtakol. Monekis titeltekitis para uelis tikixualtis tein tikuas hasta ke timikis. 18 Itech tal ixuas uitsti uan yeski xiuijtik, uan monekis tikuas kilmej uan xiuit tein moskaltis. 19 Monekis titeltekitis hasta timitonis para uelis titakuas. Ijkon yeski hasta ke timikis uan timokepas tal porin ika nejon tichijchiujtok. Porin tichijchiujtok ika tal uan timokepas tal”.
20 Satepan, Adán kitokaytij isiuatsin, Eva,* porin yejua yeskia ininmomaj nochin akin yoliskiaj. 21 Uan Jehová Dios kinchijchiuilij Adán uan isiuatsin ueueyak tasal* para maj motalilikan. Kichijchiuak ika ininpankuetaxyo tapialmej. 22 Uan Jehová Dios kijtoj: “Axkan takat tamati kemej tejuan porin kiixmati tein kuali uan tein amo kuali. Yejua ika, amo uelis nikauas maj no kiteki uan maj kikua itakilo kouit tein kiixnextia inemilis uan maj nemi nochipaya”. 23 Uan Jehová Dios kikalankixtij den xochital tein kichijchiujka ompa Edén para maj tatoka itech tal tein ika chijchiujtoya. 24 Satepan ke kikalankixtij, kintalij seki querubines uan se machete tein ojkan tenej* tein xotatoya uan momamalakachojtoya. Kintalij kampa ika ualkisa tonaltsin itech xochital ompa Edén. Ijkon kitsakuak ojti para maj amo akin ajsi kampa yetoya kouit tein kiixnextia se inemilis.
4 Uan Adán motekak iuan Eva, uan yejua mokokoxkatalij. Keman yolik Caín, Eva kijtoj: “Jehová nechpaleuij maj nikpia se okichpiltsin”. 2 Satepan, Eva kipiak Abel, iikniuj Caín.
Abel kinyekpiaya ichkamej* uan Caín katka milajtekitikej. 3 Uan se tonal, Caín kimaktilij Jehová seki taman tein kitokka. 4 Sayoj ke Abel kimaktilij seki ichkamej tein achto yolkej, hasta nakat tein okachi chiauak. Uan Jehová kiyolpaktiaya keniuj katka Abel uan no kiyolpaktij tein kimaktilij, 5 sayoj ke amo kiyolpaktiaya keniuj katka Caín uan amo no kiyolpaktij tein kimaktilij. Yejua ika, Caín tauelmikik uan moixtayokoltij. 6 Uan Jehová kiluij Caín: “¿Keyej titauelmiki uan tiixtayokoltik? 7 Komo oksepa tikchiua tein kuali, oksepa tinechyolpaktis. Sayoj ke komo tiksentoka tikchiua tein amo kuali, tajtakol kisentokas mitspijpixtos para mitskitskis kemej se tekuani, porin kitelneki mitschiualtis tein kineki. ¡Tejua uelis tiktanis!”.
8 Satepan, Caín kiluij Abel: “Tiouij ne ixtauat”. Keman ompa yetoyaj, Caín kimagak* iikniuj uan kimiktij. 9 Satepan, Jehová kitajtanij* Caín: “¿Kani yetok mokniuj Abel?”. Caín kinankilij: “Amo nikmati. ¿Xe nejua nikyekpixtinemi?”. 10 Yejua ika Dios kiluij: “¿Keyej tikmiktij mokniuj? ¡Xikaki! Iesyo tein uetsik talpan kemej yeskia nechtsajtsilijtok. 11 Uan axkan nimitstatsakuiltia uan nimitskixtia de nejin tal tein kichichinak iesyo mokniuj porin tikmiktij. 12 Keman titatokas, amo motachiuas. Ticholojtinemis uan amo kanaj uelis tietos”. 13 Uan Caín kiluij Jehová: “Tinechteltatsakuiltia porin nikchiuak tein amo kuali, uan amo uelis nikxikos nejon. 14 Axkan tinechkixtijtok de nejin tal, uan amo nietosok mouan. Nicholojtinemis uan amo kanaj uelis nietos, uan akin nimonamikilis nechmiktis”. 15 Yejua ika Jehová kiluij: “Komo ijkon, akin mitsmiktis kitatsakuiltiskej chikome viaje”.
Uan Jehová kiixtalij teisa tein ika kinnejmachtiskia akin kinamikiskiaj Caín, uan ijkon amo kimiktiskiaj. 16 Uan Caín kikaujteuak Jehová uan nemito itech tal tein monotsa Nod.* Nejin tal yetoya Edenkopa, kampa ika ualkisa tonaltsin.
17 Caín motekak iuan isiuatsin, uan yejua mokokoxkatalij. Kipiak se okichpiltsin uan kitokaytij Enoc. Uan Caín peuak kichijchiua se ueyi xolal uan kitokaytij Enoc, kemej monotsaya iokichpil. 18 Satepan, Enoc kipiak se okichpil akin monotsaya Irad; iokichpil Irad katka Mehujael; iokichpil Mehujael katka Metusael, uan iokichpil Metusael katka Lamec.
19 Lamec monamiktij iniuan ome siuamej. Se monotsaya Adá, uan okse monotsaya Zilá. 20 Adá kipiak Jabal. Uan Jabal yejua akin achto peuak nemi itech kaltsitsin tein chijchiujtoyaj ika tasal* uan peuak kinpia tapialmej. 21 Iikniuj Jabal monotsaya Jubal. Yejua akin achto peuak tatsotsona ika arpa uan flauta. 22 Uan Zilá kipiak Tubal-Caín, akin tachijchiuaya ika tepos. Kichijchiuaya miak taman de cobre uan tepos tein kikuiaj para tekitiskej. Tubal-Caín kipiak se iikniuj siuat akin monotsaya Naamá. 23 Uan Lamec kiniluij Adá uan Zilá nejin:
“Xinechkakikan nosiuatsitsin.
Xikakikan tein nikijtoti:
nikmiktij se takat akin nechkokoj,
kemaj, se okichpil akin nechmagak.*
24 Komo akin kimiktia Caín kitatsakuiltiskej chikome viaje,
akin nechmiktis kitatsakuiltiskej 77 viajes”.
25 Uan Adán oksepa motekak iuan isiuatsin, uan yejua kipiak se okichpiltsin. Eva kitokaytij Set,* porin kijtoj: “Dios nechmakak* okse konetsin para kiixpatas Abel, porin Caín kimiktij”. 26 Set no kipiak se okichpil, uan kitokaytij Enós. Itech nejon tonalmej, peuak kiteneuaj itokay Jehová.
5 Nikan ininka motajtoua ikoneuan Adán. Itech tonal keman Dios kichijchiuak Adán, kichijchiuak kemej yejua tamati. 2 Kinchijchiuak takat uan siuat. Itech tonal keman Dios kinchijchiuak, kintiochiuak uan kintokaytij Takat uan Siuat.*
3 Keman Adán kipiaya 130 xiujmej, kipiak se okichpil akin tamatia kemej yejua uan kitokaytij Set. 4 Satepan ke kipiak Set, Adán nemikok 800 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 5 Adán nemik 930 xiujmej uan momikilij.
6 Keman Set kipiaya 105 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Enós. 7 Satepan ke kipiak Enós, Set nemikok 807 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 8 Set nemik 912 xiujmej uan momikilij.
9 Keman Enós kipiaya 90 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Quenán. 10 Satepan ke kipiak Quenán, Enós nemikok 815 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 11 Enós nemik 905 xiujmej uan momikilij.
12 Keman Quenán kipiaya 70 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Mahalalel. 13 Satepan ke kipiak Mahalalel, Quenán nemikok 840 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 14 Quenán nemik 910 xiujmej uan momikilij.
15 Keman Mahalalel kipiaya 65 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Jared. 16 Satepan ke kipiak Jared, Mahalalel nemikok 830 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 17 Mahalalel nemik 895 xiujmej uan momikilij.
18 Keman Jared kipiaya 162 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Enoc. 19 Satepan ke kipiak Enoc, Jared nemikok 800 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 20 Jared nemik 962 xiujmej uan momikilij.
21 Keman Enoc kipiaya 65 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Matusalén. 22 Satepan ke kipiak Matusalén, Enoc nemikok 300 xiujmej uan kisentokak kichiuak tein toTajtsin Dios kineki.* Uan no, kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 23 Enoc nemik 365 xiujmej. 24 Enoc kisentokak kichiuak tein toTajtsin Dios kineki.* Satepan amo akin kiitakok porin Dios kiuikak.*
25 Keman Matusalén kipiaya 187 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Lamec. 26 Satepan ke kipiak Lamec, Matusalén nemikok 782 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 27 Matusalén nemik 969 xiujmej uan momikilij.
28 Keman Lamec kipiaya 182 xiujmej, kipiak se okichpil. 29 Kitokaytij Noé* uan kijtoj: “Kemej Jehová kijtoj maj itech taltsin amo moyektachiua, moneki titeltekitiskej hasta titajyouiskej. Sayoj ke nejin okichpiltsin kichiuas maj timoseuikan”.* 30 Satepan ke kipiak Noé, Lamec nemikok 595 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil. 31 Lamec nemik 777 xiujmej uan momikilij.
32 Satepan ke Noé kiajxitij 500 xiujmej, kinpiak eyi okichpipil: Sem, Cam uan Jafet.
6 Keman takamej uan siuamej peuak momiakiliaj itech nochi taltikpak uan peuak kinpiaj siuapipil, 2 ikoneuan toTajtsin Dios* peuak kiitaj ke nejon siuapipil katkaj tel kuakualtsitsin. Yejua ika peuak monajnamiktiaj iniuan nochin akin kinekkej. 3 Uan Jehová kijtoj: “Amo nikauas maj takat kisentoka nemi porin semi tajtakolchiua. Yejua ika nemis sayoj 120 xiujmej”.
4 Keman Dios kijtoj nejin, nemiajya uejueyi takamej* itech taltikpak. Nejon uejueyi takamej katkaj konemej tein ángeles* kinpiakej iniuan siuamej akin iniuan motekayaj. Itech nejon tonalmej, yejuan tel chikaujkej katkaj uan kintelixmatiaj.
5 Jehová kiitak ke akin nemiaj nikan taltikpak okachi kichiuayaj tein amo kuali, uan nochipa sayoj kiyolnemilijtinemiaj tein amo kuali. 6 Uan Jehová motayokoltij porin kichijchiuak takat nikan taltikpak, uan semi moyolkokoj. 7 Yejua ika Jehová kijtoj: “Nikinixpoloti nochin akin nikinchijchiuak uan nemij itech taltikpak. No nikinixpoloti tapialmej tein momatij kalijtik, tein moxoxolatsaj uan okuiltsitsin tein patanij ejekaixko. ¡Maj amo nikinchijchiuani!”. 8 Sayoj ke Noé kiyolpaktiaya Jehová.
9 Nikan ika motajtoua Noé.
Noé kichiuaya tein kuali yetok. Yejua katka yolchipauak, amo kemej oksekin akin ijkuak nemiaj. Kichiuaya tein toTajtsin Dios kineki.* 10 Satepan, Noé kinpiak eyi okichpipil: Sem, Cam uan Jafet. 11 Uan toTajtsin Dios kiitak ke itech taltikpak fiero tachiujtoya uan kampa yeski moteuiayaj. 12 Kemaj, Dios pantachiak nikan taltikpak uan fiero tachiujtoya. Nochin akin nemiaj itech taltikpak kichiuayaj tein tel amo kuali.
13 Uan Dios kiluij Noé: “Nikixtalijya nikixpolos nochi tein yoltok, porin itech taltikpak nochin semi tateuiaj. Yejua ika nikinixpoloti uan no niktamiti nochi tein onkak itech taltikpak. 14 Xikchijchiua se ueyi barco* ika kouit tein chokiloj. Xikchijchiuili cuartos uan xiktalili chapopote* taijtikkopa uan kalampakopa. 15 Ijkon xikchijchiua: moneki kipias 134 metros* de ueyak, 22 metros* de patauak uan 13 metros* de uejkapan. 16 Moneki kipias eyi piso. Uan hasta ajko moneki kipias se ventana para maj tatanesto. Nejin ventana moneki yetos ome cuarta* tani* de ikuapan.* Uan puerta tein tikchijchiuilis moneki yetos tanakastankopa.
17 ”Uan nikchiuas maj tetsaujkakioui para maj taapexoni* itech nochi taltikpak uan maj ixpoliui nochi tein yoltok uan mijyotia.* Nochi tein onkak itech taltikpak mikis. 18 Nimotenkaua mouan ke nimitsmakixtis. Moneki tikalakis itech barco iuan mookichpipiluan, mosiuatsin uan mosiuamouan. 19 No moneki tikinkalakis itech barco ojome de se taman tapial, se tapialueuet uan se tapial lamat para maj amo ixpoliuikan. 20 Mitsajsitiuij ojome de nochi tataman okuiltsitsin tein patanij, ojome de nochi tataman tapialmej tein momatij kalijtik uan ojome de nochi tataman tapialmej tein moxoxolatsaj, uan kalakiskej itech barco para tikinpaleuis maj yoltokan. 21 Uan moneki tiksentilis uan tikalakis nochi tataman takual para titakuas tejua uan tapialmej”.
22 Uan Noé kichiuak nochi tein Dios kinauatijka. Kichiuak ijkon kemej kiluijka.
7 Satepan, Jehová kiluij Noé: “Xikalaki itech barco* tejua uan nochin mochankauan, porin nikita ke tejua tikchiua tein kuali yetok, amo kemej akin axkan nemij. 2 Xikinuika chijchikome tapialmej tein chipaujkej: tapialueuet uan tapial lamat. Sayoj ke tein amo chipaujkej sayoj xikinuika ojome: se tapialueuet uan se tapial lamat. 3 Okuiltsitsin tein patanij ejekaixko no xikinuika chijchikome, tetat uan tenan, para maj kinpiakan ininpiluan uan maj amo mikikan, ta maj momiakilikan itech nochi taltikpak. 4 Porin sayoj poliui chikome tonal uan nikchiuati maj kioui itech taltikpak. Kioujtos 40 tonalmej, tonayan uan youak, uan nikixpoloti nochi tein nikchijchiuak uan yoltok talixko. 5 Uan Noé kichiuak nochi tein Jehová kinauatijka.
6 Noé kipiaya 600 xiujmej keman tetsaujkakiouik uan taapexonik* itech taltikpak. 7 Achto ke tetsaujkakiouiskia, Noé kalakik itech barco iuan isiuatsin, iokichpipiluan uan isiuamouan. 8 Uan tapialmej tein chipaujkej, tapialmej tein amo chipaujkej, okuiltsitsin tein patanij uan nochin tapialmej tein nemij talpan 9 kiajsitoj Noé uan kalakkej itech barco ojomen, se tapialueuet uan se tapial lamat, ijkon kemej Dios kinauatijka Noé. 10 Chikome tonal satepan peuak tetsaujkakioui itech taltikpak.
11 Keman Noé kipiaya 600 xiujmej, itech tonal 17 metsti bul,* tatapouik ne iluikak uan nochin at tein ompa yetoya ualpantoyauik. 12 Uan 40 tonalmej chikauak kiouik itech taltikpak, tonayan uan youak. 13 Nejon tonal, Noé kalakik itech barco iuan isiuatsin, iokichpipiluan, Sem, Cam uan Jafet, uan eyi isiuamouan. 14 Yejuan kalakkej iniuan nochi tataman koujtajtapialmej, nochi tataman tapialmej tein momatij kalijtik, nochi tataman tapialmej tein moxoxolatsaj, nochi tataman okuiltsitsin tein patanij, nochin totomej uan nochin tapialtsitsin tein ajtapalejkej. 15 Uan nochi tataman tapialmej* ajsitiayaj kampa yetoya Noé uan kalaktiayaj itech barco ojomen. 16 Uan kalakkej nochi tataman tapialmej: tapialueuet uan tapial lamat, ijkon kemej Dios kinauatijka Noé. Uan keman Noé kalakik, Jehová tatsakuak.
17 Uan kisentokak kiouik 40 tonalmej itech taltikpak. Ijkon kemej at pankistiajki, no peuak kipankixtia barco, uan mokauak aixko. 18 Uan at kisentokak moskaltijtiaya uan taapexontiaya itech nochi taltikpak. Sayoj ke barco yetoya aixko. 19 Kemej at uejkapan pankisak, tsonpoliujkej nochin uejueyi tepemej. 20 Hasta kinpanauij tepemej chikome metro.*
21 Yejua ika mikik nochi tein yoltoya itech taltikpak: okuiltsitsin tein patanij, tapialmej tein momatij kalijtik, koujtajtapialmej, okuiltsitsin tein olochnemij uan nochin takamej uan siuamej. 22 Mikik nochi tein nemia talixko uan mijyotiaya.* 23 Dios* kiixpoloj nochi tein yoltoya talixko, no teuan takamej uan siuamej, tataman tapialmej, tapialmej tein moxoxolatsaj uan okuiltsitsin tein patanij ejekaixko. Nochin ixpoliujkej. Sayoj makiskej Noé, ichankauan uan nochin tein yetoyaj itech barco. 24 Uan at kisentokak hasta ajko 150 tonalmej.
8 Sayoj ke Dios amo ijkon kikauak* Noé nion koujtajtapialmej nion okseki tapialmej tein yetoyaj itech barco.* Yejua ika Dios kichiuak maj taejeka itech taltikpak uan at peuak temoua. 2 Tatsakuik ne iluikak uan at tein ompa yetoya amo kisakok, yejua ika amo kiouikok. 3 At yolik peuak okachi temoua. Uan 150 tonalmej satepan tel temokaya. 4 Itech tonal 17 metsti abib,* in barco motsakuilij itech tepemej ompa Ararat. 5 At kisentokak temok chiknaui metsti. Uan itech tonal keman peua metsti tamuz* peuak moitaj ininkuapan tepemej.
6 Keman panok 40 tonalmej, Noé kitapoj ventana tein kichijchiuilijka barco. 7 Uan kititanik se tiltik totot,* tein yayajtoya hasta ke uakik at.
8 Noé no kititanik se paloma para kiitas ox temokaya at. 9 Sayoj ke paloma amo kiajsik kani motalis porin itech nochi taltikpak aijtikok katka, yejua ika mokepak. Uan Noé kikixtij imay para kikalakis paloma. 10 Mochiak chikome tonal uan oksepa kititanik. 11 Paloma mokepak tiotakpa. ¡Uan Noé kiitak ke tenaktiualaya se olivojxiuit tein yekin kikotonka! Ijkon kiitak ke at temokaya. 12 Mochiak okseki chikome tonal uan oksepa kititanik paloma, sayoj ke axkan amo mokepakok.
13 Keman Noé kipiaya 601 xiujmej, itech tonal keman peua metsti etanim* uakik at. Noé kikuatapoj barco uan kiitak ke tauaktoyaya. 14 Uan itech tonal 27 metsti bul* tamitauakkaya.
15 Uan Dios kiluij Noé: 16 “Xikisa den barco iuan mosiuatsin, mookichpipiluan uan mosiuamouan. 17 Xikinkixti nochin tapialmej: tein patanij, tein moxoxolatsaj uan nochin tataman tapialmej. Ijkon uelis momoyauaskej* itech nochi taltikpak, kinpiaskej ininpiluan uan momiakiliskej”.
18 Uan Noé kisak den barco iuan isiuatsin, iokichpipiluan uan isiuamouan. 19 Uan nochin tapialmej kiskej den barco, tein moxoxolatsaj, tein patanij uan tein nemij talixko. Senkistiajkej sejse taman tapial. 20 Satepan, Noé kichijchiuak se altar uan ompa kichichinouilij Jehová seki tapialmej tein chipaujkej uan seki totomej* tein chipaujkej. 21 Uan Jehová semi kiajuiyakmatik* nejon. Yejua ika Jehová moyoliluij: “Amo kemanok nikchiuas maj itech taltsin amo moyektachiuaok por inintajtakol akin nemij itech taltikpak, porin desde pilimejok kinemiliaj tein amo kuali yetok. Amo kemanok ijkon nikixpolos nochi tein yoltok. 22 Desde axkan, itech taltikpak nochipa onkas tonalmej keman motatokas uan keman mosentilis tatok, keman taseseyas uan keman taxiujtatas, keman tel kiouis uan keman mixkiouis, keman tanesis uan keman tayouas”.
9 Dios kitiochiuak Noé uan iokichpipiluan, uan kiniluij: “Xikinpiakan miakej namokoneuan, ximomiakilikan uan ximomoyauakan* itech nochi taltikpak. 2 Nochin tapialmej, tein patanij ejekaixko, tein nemij talixko uan pescados* tein nemij itech mar kisentokaskej namechtelmouiliskej. Namechinkauilia namomako. 3 Uelis nankikuaskej tein yeski tapial tein yoltok. Ijkon kemej namechiluij ke uelis nankikuaskej nochi tataman kilit, no uelis nankinkuaskej tapialmej. 4 Sayoj ke nakat tein kipiasok esti, amo xikuakan, porin iesyo kichiua maj yolto.* 5 Uan no, komo aksa* oso se tapial namechmiktia, niktatsakuiltis. Komo se tapial kimiktia aksa, moneki kimiktiskej. Uan akin kimiktis se iikniuj no niktatsakuiltis. 6 Akin kimiktis aksa, no kimiktiskej, porin nikchijchiuak takat kemej nejua nitamati. 7 Namejuan xikinpiakan miakej namokoneuan, ximomiakilikan uan ximomoyauakan* itech nochi taltikpak”.
8 Satepan, Dios kiniluij Noé uan iokichpipiluan: 9 “Axkan nimotenkaua se taman namouan, iniuan namokoneuan 10 uan iniuan nochin tein kiskej den barco* namouan: totomej, koujtajtapialmej uan nochin okseki tataman tapialmej tein yetokej namouan, kemaj, iuan nochi tein yoltok itech taltikpak. 11 Yejua nejin tein nimotenkaua namouan: amo kemanok nikchiuas maj tetsaujkakioui para nikixpolos nochi tein yoltok uan nitauejuelos itech taltikpak”.
12 Uan Dios no kijtoj: “Ika nejin niknextia tein nimotenkaujtok namouan uan iniuan nochin tapialmej tein yetokej namouan. Tein nimotenkaua, desde axkan ijkon yeski: 13 itech mixti niktalia noarcoíris. Uan kinextis tein nimotenkaua iuan nochi tein yoltok itech taltikpak. 14 Keman nikchiuas maj mixtaj uan maj kioui, arcoíris nesis itech mixti. 15 Ijkuak, nikelnamikis tein nimotenkauak namouan uan iniuan nochi tataman tapialmej. Amo kemanok tetsaujkakiouis para ixpoliuis nochi tein yoltok itech taltikpak. 16 Keman arcoíris nesis itech mixti, nejua nikitas uan nikelnamikis tein nimotenkauak iuan nochi tein yoltok itech taltikpak. Tein nimotenkauak uejkauas nochipaya”.
17 Dios oksepa kiluij Noé: “Ika nejin niknextia tein nimotenkaua iuan nochi tein yoltok itech taltikpak”.
18 Iokichpipiluan Noé akin kiskej den barco katkaj Sem, Cam uan Jafet. Satepan, Cam kipiak se okichpil uan kitokaytij Canaán. 19 Nejin eyin katkaj iokichpipiluan Noé, uan yejuan ininuejkaujtatuan nochin akin momoyaujkej* itech nochi taltikpak.
20 Noé peuak tatoka uan kitokak uvas. 21 Keman tayik vino, mouintij uan moxipetsoj* ikalijtik.* 22 Cam, itat Canaán, kiitak ke itat xipetstik* katka uan kiniluito ome iikniuan, akin kalampa yetoyaj. 23 Yejua ika Sem uan Jafet kikuikej se tasal,* moajkoltalilijkej uan kalakkej, sayoj ke ikan nejnentiajkej. Kitalilijkej nejon tasal inintat, sayoj ke seko tachixtoyaj para amo kiitaskej, porin xipetstik* katka.
24 Keman Noé ixpetanik uan ijsak,* kimatik tein ixokoyouj kichiuilijka 25 uan kijtoj:
“Maj kitatsakuiltikan Canaán.
Maj mochiua inintakeual iikniuan, uan maj okachi amo teyi chiujkej”.
26 Uan no kijtoj:
“Maj kiueyitalikan Jehová, iDios Sem.
Maj Canaán mochiua itakeual Sem.
27 Maj Dios kimaka Jafet se tel ueyi tal
uan maj nemi itech ikaltsitsin* Sem.
Maj Canaán no mochiua itakeual Jafet”.
28 Satepan ke tetsaujkakiouik, Noé nemikok 350 xiujmej. 29 Uan keman kipiaya 950 xiujmej, Noé momikilij.
10 Nikan ininka motajtoua Sem, Cam uan Jafet, iokichpipiluan Noé.
Satepan ke tetsaujkakiouik kinpiakej ininkoneuan. 2 Ikoneuan Jafet katkaj Gómer, Magog, Madái, Javán, Tubal, Mesec uan Tirás.
3 Ikoneuan Gómer katkaj Askenaz, Rifat uan Togarmá.
4 Ikoneuan Javán katkaj Elisá, Tarsis, Kitim uan Dodanim.
5 Yejuan katkaj ininuejkaujtatuan akin mokaltalitoj itech talmej tein kinyoualojtok mar. Senyajkej akin tajtouayaj se taman tajtol uan akin katkaj parientes uan ijkon moxelojtiajkej itech tataman xolalmej.
6 Ikoneuan Cam katkaj Cus, Mizraim, Put uan Canaán.
7 Ikoneuan Cus katkaj Sebá, Havilá, Sabtá, Raamá uan Sabtecá.
Ikoneuan Raamá katkaj Seba uan Dedán.
8 Cus no kipiak se okichpil akin kitokaytij Nemrod. Yejua yekinika takat akin mochiuak ueyichiujkej itech taltikpak. 9 Nemrod tel uelia kinkitskiaya tapialmej* uan kiixnamikia Jehová. Yejua ika sekin kijtouaj “Majya tiNemrod, akin tel ueli kinkitskia tapialmej uan kiixnamiki Jehová”. 10 Nemrod peuak taixyekana ompa Babel, Erec, Akkad uan Calné. Nejin uejueyi xolalmej moajsiaj Sinar. 11 Desde ompa kisak uan yajki hasta Asiria uan kinchijchiuak nejin uejueyi xolalmej: Nínive, Rehobot-Ir, Cálah 12 uan Resen, tein yetoya tatajko de Nínive uan Cálah. Nochi nejin uejueyi xolalmej uejka takuiaj.
13 Ikoneuan Mizraim katkaj Ludim, Anamim, Lehabim, Naftuhim, 14 Patrusim, Casluhim uan Caftorim. Casluhim ininuejkaujtat akin kinixmatij kemej filisteos.
15 Canaán kipiak Sidón, akin tayekanaya. Satepan kipiak Het. 16 Canaán ininuejkaujtat akin moixmatij kemej jebuseos, amorreos, guirgaseos, 17 heveos, arqueos, sineos, 18 arvadeos, zemareos uan hamateos. Satepan, ichankauan Canaán momoyaujkej.* 19 Yejua ika, tal kampa nemiaj ichankauan Canaán peuaya desde Sidón hasta Guerar, tein amo uejka yetok de Gaza uan ajsia hasta Sodoma, Gomorra, Admá uan Zeboyim, tein amo uejka yetok de Lasa. 20 Yejuan nejin ikoneuan Cam. Xejxeliujtokej kemej familias uan akin tajtouayaj sayoj se taman tajtol. No xejxeliujtokej ika inintaluan uan ininxolaluan.
21 Sem no kinpiak ikoneuan. Yejua ininuejkaujtat nochin ikoneuan Éber uan katka iikniuj Jafet, akin tayekanaya. 22 Ikoneuan Sem katkaj Elam, Asur, Arpaksad, Lud uan Aram.
23 Ikoneuan Aram katkaj Uz, Hul, Guéter uan Mas.
24 Arpaksad kipiak se okichpil akin kitokaytij Selá, uan Selá kipiak Éber.
25 Éber kinpiak ome iokichpipiluan. Se monotsaya Péleg,* porin ijkuak moxexelojkej akin nemiaj itech taltikpak.* Iikniuj Péleg monotsaya Joctán.
26 Ikoneuan Joctán katkaj Almodad, Sélef, Hazarmávet, Jérah, 27 Hadoram, Uzal, Diclá, 28 Obal, Abimael, Seba, 29 Ofir, Havilá uan Jobab. Nochin nejin katkaj ikoneuan Joctán.
30 Yejuan mokaltalijkej itech tal tein peua desde Mesá hasta Sefar, tein yetok itech tepemej tein moajsij ompa Oriente.
31 Yejuan nejin ikoneuan Sem. Xejxeliujtokej kemej familias uan akin tajtouayaj sayoj se taman tajtol. No xejxeliujtokej ika inintaluan uan ininxolaluan.
32 Yejuan nejin ininchankauan ikoneuan Noé. Xejxeliujtokej ijkon kemej kinpixtiajkej ininkoneuan uan ijkon kemej mochiujtiajkej tataman xolalmej. Yejuan ininuejkaujtatuan nochin akin momoyaujkej* itech nochi taltikpak satepan ke tetsaujkakiouik.
11 Itech nejon tonalmej, nochin akin nemiaj itech taltikpak tajtouayajok sayoj se taman tajtol. 2 Keman yajtiayaj kampa ika ualkisa tonaltsin, kiixajsitoj se tal tamanis* tatajko de seki tepemej ompa Sinar, uan ompa mokaltalijkej. 3 Uan moiluijkej: “Maj tikchijchiuakan tabiques uan maj tikintakuaualtikan ika tit”.* Yejua ika kikuikej tabiques kemej tet uan kikuikej chapopote* para ika tapepechoskej. 4 Uan kijtojkej: “Maj tikchijchiuakan se ueyi xolal uan se kali tel uejkapantik tein ajsis hasta iluikak. Ijkon kampa yeski techixmatiskej uan amo timomoyauaskej* itech nochi taltikpak”.
5 Jehová kiitato* ueyi xolal uan ueyi kali tein kichijchiujtoyaj. 6 Uan Jehová kijtoj: “Kemej mosenpaleuiaj uan tajtouaj sayoj se tajtol, xikita toni peuak kichiuaj. Axkan amo teyi kintsakuilis maj kichiuakan tein yeski taman tein kiixtaliskej. 7 Maj tikinpapatilitij inintajtol para tikinpojpoloskej uan maj amo ueli monojnotsakan”. 8 Yejua ika Jehová desde ompa kinmoyauak itech nochi taltikpak, uan yolik kikaujtiajkej tekit uan amo kichijchiujkejok ueyi xolal. 9 Yejua ika nejon ueyi xolal monotsak Babel,* porin Jehová ompa kinpojpoloj nochin uan kichiuak maj tajtouanij tataman tajtolmej. Uan desde ompa Jehová kinmoyauak itech nochi taltikpak.
10 Nikan ika motajtoua Sem.
Keman Sem kipiaya 100 xiujmej, kipiak se okichpil akin kitokaytij Arpaksad, ome xiuit satepan ke tetsaujkakiouik. 11 Satepan ke kipiak Arpaksad, Sem nemikok 500 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
12 Keman Arpaksad kipiaya 35 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Selá. 13 Satepan ke kipiak Selá, Arpaksad nemikok 403 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
14 Keman Selá kipiaya 30 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Éber. 15 Satepan ke kipiak Éber, Selá nemikok 403 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
16 Keman Éber kipiaya 34 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Péleg. 17 Satepan ke kipiak Péleg, Éber nemikok 430 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
18 Keman Péleg kipiaya 30 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Reú. 19 Satepan ke kipiak Reú, Péleg nemikok 209 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
20 Keman Reú kipiaya 32 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Serug. 21 Satepan ke kipiak Serug, Reú nemikok 207 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
22 Keman Serug kipiaya 30 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Nacor. 23 Satepan ke kipiak Nacor, Serug nemikok 200 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
24 Keman Nacor kipiaya 29 xiujmej, kipiak se okichpil uan kitokaytij Taré. 25 Satepan ke kipiak Taré, Nacor nemikok 119 xiujmej. Uan kinpiak okseki okichpipil uan siuapipil.
26 Satepan ke Taré kiajxitij 70 xiujmej, kinpiak eyi okichpipil: Abrán, Nacor uan Harán.
27 Nikan ika motajtoua Taré.
Taré kinpiak eyi okichpipil: Abrán, Nacor uan Harán. Uan Harán kipiak se okichpil akin kitokaytij Lot. 28 Keman Taré nemiaok, iokichpil akin monotsaya Harán momikilij kampa yolka: itech ueyi xolal Ur ompa Caldea.* 29 Abrán uan Nacor monajnamiktijkej. Isiuatsin Abrán monotsaya Sarái uan isiuatsin Nacor monotsaya Milcá, akin katka isiuapil Harán. Harán katka inintat Milcá uan Iscá. 30 Sayoj ke Sarái amo uelia kinpiaya konemej; amo kipiaya nion se.
31 Taré kisak de Ur ompa Caldea para yas Canaán. Kiuikak Abrán uan iixuiuj akin monotsaya Lot. Lot katka iokichpil Harán. No kiuikak Sarái, isiuatsin Abrán. Nochin senyajkej uan ajsikej hasta ueyi xolal Harán uan ompa peuak nemij. 32 Keman kipiaya 205 xiujmej, Taré momikilij ompa Harán.
12 Uan Jehová kiluij Abrán: “Xikisa de moaltepeuj, xikinkaua moparientes uan mochankauan uan xiouj itech altepet kampa nejua nimitstanextilis. 2 Nikchiuas maj mokoneuan motelmiakilikan,* nimitstatiochiuis uan nikchiuas maj mitstelixmatikan. Uan kemej tikchiuak tein kuali, no nikintatiochiuis oksekin. 3 Nikintatiochiuis akin mitsnejnekiliskej tein kuali uan niktatsakuiltis akin mitsnejnekilis tein amo kuali, uan motechkopa nikintatiochiuis* nochin* akin nemiskej itech taltikpak”.
4 Yejua ika Abrán kichiuak tein Jehová kiluijka uan yajki, uan Lot iuan yajki. Abrán kipiaya 75 xiujmej keman kisak de Harán. 5 Kisak para yas Canaán uan kiuikak isiuatsin, Sarái, uan Lot akin katka isobrino. No kiuikak nochi tein kisentilijkaj uan nochin takeualmej tein kinpiakej ompa Harán. Keman ajsikej itech tal tein poui Canaán, 6 Abrán kipanauij nejon altepet hasta ajsik ueyi xolal Siquem. Nejin ueyi xolal amo uejka yetok de kampa motanotsa Moré, kampa onkak uejueyi koujmej. Ijkuak, ichankauan Canaán nemiaj itech nejon altepet. 7 Ompa Jehová monextij iixpan Abrán uan kiluij: “Nejin tal nikmakati mokoneuj”.* Uan Abrán kichijchiuak se altar ompa kampa Jehová monextijka iixpan. 8 Satepan kisak de ompa uan yajki itech tepemej tein moajsij tanakastankopa de Betel uan kiketsak ikaltsin* tatajko de Betel uan Hai. Betel yetoya kampa ika pankalaki tonaltsin uan Hai yetoya kampa ika ualkisa tonaltsin. Ompa no kichijchiuilij Jehová se altar uan peuak kiteneua itokay Jehová. 9 Satepan, Abrán miakkan mokaltalijtinemik uan kisentokak yajki para ajsis kampa moixmati kemej Négueb.
10 Ompa Canaán peuak tatasojti uan amo onkaya toni kikuaskej. Kemej tel amo teyi onkaya, Abrán temok Egipto para ompa mokauas seki tonalmej. 11 Keman yaya ajsitiya Egipto, kiluij isiuatsin: “Sarái, nikneki nimitsiluis teisa. Tejua titelkuakualtsin. 12 Keman mitsitaskej akin nemij Egipto kimatiskej ke tinosiuatsin. Yejua ika nechmiktiskej uan tejua mitskuiskej.* 13 Nimitstataujtia xikinilui ke tinokniuj para maj amo teyi nechchiuilikan uan para maj amo nechmiktikan”.*
14 Keman Abrán ajsik Egipto, akin ompa nemiaj kiitakej ke siuatsin akin iuan yaya tel kuakualtsin katka. 15 Uejueyi chiuanimej akin kitekitiliayaj tekiuaj ompa Egipto no kiitakej, uan peuak kiluiaj tekiuaj ke tel kuakualtsin katka nejon siuatsin. Yejua ika kiuikakej ichan tekiuaj. 16 Kemej tekiuaj kitelueuelitaya Sarái amo teyi kichiuilij Abrán uan kimakak ichkamej,* kuakuejmej, burros uan camellos. No kimakak takamej uan siuamej para maj kitekitilikan. 17 Sayoj ke Jehová semi kintajyouiltij tekiuaj uan akin nemiaj ichan porin kiuikaka Sarái, isiuatsin Abrán. 18 Yejua ika tekiuaj kinotsak Abrán uan kiluij: “¡Xikita toni tinechchiuilij! ¿Keyej amo tinechiluij ke mosiuatsin? 19 ¿Keyej tinechiluij ke mokniuj? Yaya iuan nimonamiktitiya. Nikan yetok mosiuatsin. ¡Xikuika uan xioujya!”. 20 Uan tekiuaj kinnauatij itakeualuan maj kinuikakan Abrán uan isiuatsin hasta maj kisakan de Egipto. Abrán no kiuikak nochi tein kipiayaj.
13 Abrán kisak de Egipto uan pankisak hasta itech tal tein moixmati kemej Négueb. Iuan yaya isiuatsin uan Lot, uan kiuikaya nochi tein kipiaya. 2 Abrán kipiaya tel miak tapialmej, plata uan oro. 3 Uan desde Négueb miakkan mokaltalijtinemik hasta ajsik Betel. Uan ajsik tatajko de Betel uan Hai, kampa achto mokaltalijtikiska 4 uan kampa kichijchiujkaya se altar. Ompa kiteneuak itokay Jehová.
5 Lot iuan yaya Abrán uan no kinpiaya ichkamej,* kuakuejmej uan miak kaltsitsin.* 6 Sayoj ke kemej tel miakejya katkaj inintapialuan, amo ajsiaok tein kikuaskej uan amo ueliaok sennemiaj. 7 Yejua ika akin kinyekpiayaj itapialuan Abrán peuak mokualantiaj iniuan akin kinyekpiayaj itapialuan Lot. (Ijkuak, ichankauan Canaán uan akin kinixmatij kemej perizitas nemiaj itech nejon altepet). 8 Yejua ika Abrán kiluij Lot: “Nimitstataujtia maj amo timokualantijtokan, porin tiiknimej. Uan maj amo no mokualantijtokan totakeualuan. 9 Uelis tinemitiuj kampa tiknekis. Okachi kuali maj timoxelokan. Komo tejua tiouj moopochmakopa nejua nias moyekmakopa. Sayoj ke komo tiouj moyekmakopa nejua nias moopochmakopa”. 10 Uan Lot moixajokuik uan kiitak nochi in tal tein poui Jordán hasta Zóar. Kiitak ke ompa onkaya miak at, ijkon kemej itech xochital tein Jehová kichijchiujka uan kemej ompa Egipto. Ijkon katka achto ke Jehová kiixpoloskia Sodoma uan Gomorra. 11 Lot kiuelitak nochi in tal tein poui Jordán uan mokaltalito kampa ika ualkisa tonaltsin. Ijkon moxelojkej. 12 Abrán mokauak itech tal tein poui Canaán. Uan Lot nemito amo uejka den uejueyi xolalmej tein yetokej itech tal tein poui Jordán, uan satepan mokaltalij amo uejka de Sodoma. 13 Sayoj ke akin nemiaj Sodoma semi amo yolkualmej katkaj uan fiero tajtakolchiuayaj uan ika kiixnamikiaj Jehová.
14 Satepan ke Lot kikaujteuak Abrán, Jehová kiluij: “Abrán, ¿uelis titachias moixpankopa, moikankopa, moyekmakopa uan moopochmakopa? 15 Nochi in tal tein tikitstok nimitsmakati tejua uan mokoneuj,* uan nochipa yeski namoaxka. 16 Nikchiuas maj mokoneuan tel miakej kemej talnex. Sayoj akin ueliskia kipouas talnex ueliskia kinpouas mokoneuan. 17 Yejua ika xitachiati itech nochi in tal, porin nimitsmakati tejua”. 18 Uan Abrán yajki uan kisentokak miakkan mokaltalijtinemik. Satepan ajsik kampa yetoyaj uejueyi koujmej ompa Mamré, itech tal tein poui Hebrón. Ompa mokauak uan kichijchiuilij Jehová se altar.
14 Itech nejon tonalmej, Amrafel taixyekantoya ompa Sinar, Arioc ompa Elasar, Kedorlaomer ompa Elam uan Tidal ompa Goyim. 2 Nejin tekiuanij peuak moteuiaj iuan Bera akin taixyekantoya Sodoma, iuan Birsá akin taixyekantoya Gomorra, iuan Sinab akin taixyekantoya Admá, iuan Seméber akin taixyekantoya Zeboyim uan iuan akin taixyekantoya Bela, ueyi xolal tein no monotsa Zóar. 3 Nochin nejin tekiuanij kinsentilijkej ininsoldados itech se tal tamanis* tein monotsa Sidim, tein no moixmati kemej mar Salado.*
4 Kedorlaomer kinixyekanak 12 xiujmej nejon makuil tekiuanij, sayoj ke se xiuit satepan kiixnamikkej. 5 Okse xiuit satepan, Kedorlaomer uan tekiuanij akin iuan yetoyaj kinteuitoj akin kinixmatij kemej refaím ompa Asterot-Carnaim uan kintankej. No kintankej akin kinixmatij kemej zuzim ompa Cam uan akin kinixmatij kemej emim ompa Savé-Quiryataim. 6 No kintankej akin kinixmatij kemej horeos desde tepemej ompa Seír hasta El-Parán, tein yetok tatenoj den taluakyan. 7 Satepan mokepkej uan ajsikej En-Mispat, tein no monotsa Cadés. Mokuilijkej nochi in tal tein ininaxka katka akin kinixmatij kemej amalequitas. Uan no kintankej akin kinixmatij kemej amorreos akin nemiaj ompa Hazazón-Tamar.
8 Mosenkuikej makuil tekiuanij akin taixyekanayaj Sodoma, Gomorra, Admá, Zeboyim uan Bela, tein no monotsa Zóar. Yejuan yajkej itech se tal tamanis* tein monotsa Sidim uan ompa mosentilijkej para moteuiskej. 9 Iniuan moteuijkej nejin naui tekiuanij: Kedorlaomer akin taixyekanaya Elam, Tidal akin taixyekanaya Goyim, Amrafel akin taixyekanaya Sinar uan Arioc akin taixyekanaya Elasar. 10 Ompa Sidim onkayaj miak uejueyi talkoyokmej* tein kipiayaj chapopote. Uan keman akin taixyekanayaj Sodoma uan Gomorra cholojtoyaj, panuetskej itech nejon talkoyokmej uan sekin cholojkej uan yajkej itech tepemej. 11 Naui tekiuanij mokuilijkej nochi tein kipiayaj akin nemiaj Sodoma uan Gomorra uan nochi in takual tein ompa onkaya uan yajkej. 12 Kemej Lot, isobrino Abrán nemia Sodoma, no kikitskijkej uan kikuilijkej tein kipiaya, uan yajkej.
13 Satepan, se takat akin cholojka kiitato Abrán* uan kitapouij nochi. Ijkuak, Abrán nemia kampa onkayaj uejueyi koujmej tein iaxka Mamré. Mamré katka amorreo uan iikniuan monotsayaj Escol uan Aner. Yejuan uan Abrán mosenpaleuijkej. 14 Niman keman Abrán kimatik ke isobrino* kikitskijkaj, kinsentilij itakeualuan akin kuali tateuiayaj. Katkaj 318 itakeualuan akin yolkaj ichan. Nochin yejuan kintemotoj akin kiuikakaj Lot hasta ajsikej Dan. 15 Keman youakya katka, Abrán kinxejxeloj itakeualuan uan kinteuitoj uan kintankej. Kintokatiajkej hasta Hobá, tein yetok parajkokopa de Damasco. 16 Ijkon Abrán kinkuilij nochi tein kiuikakaj. No kimakixtij Lot,* siuamej uan nochin akin kinuikakaj uan kinkuilij tein kiichtekilijkaj Lot.
17 Abrán mokepak satepan ke kitanik Kedorlaomer uan tekiuanij akin iuan yetoyaj. Uan akin taixyekanaya Sodoma kinamikito Abrán itech tal tamanis* tein moixmati kemej Savé, oso Rey. 18 Uan Melquisedec akin tekiuajtia Salem kimakak Abrán pantsin uan vino. Yejua katka tiopixkat uan kiueyichiuaya Dios akin okachi ueyichiujkej.
19 Yejua kitiochiuak Abrán uan kiluij:
“¡Maj mitstatiochiui Dios akin okachi ueyichiujkej,
akin kichijchiuak iluikak uan taltikpak!
20 ¡Maj kiueyitalikan Dios akin okachi ueyichiujkej,
akin kichiuak xikintani akin mitstauelitayaj!”.
Uan Abrán kimakak se parte* de nochi tein mokuilito.
21 Satepan, akin taixyekanaya Sodoma kiluij Abrán: “Xinechinmaka akin kinuikakaj uan ximokauili tein timokuilito”. 22 Sayoj ke Abrán kinankilij: “Nimomaajokui uan nimitsyekiluia iixpan Jehová, Dios akin okachi ueyichiujkej uan akin kichijchiuak iluikak uan taltikpak 23 ke amo nimitskuilis nion teyi, nion se hilo nion icorrea se tekak, para amo tikijtos ‘Nejua nikchiuak maj Abrán tominpia’. 24 Sayoj nimitskuilij tein kikuajkejya notakeualuan. Sayoj ke Aner, Escol uan Mamré akin nouan yajkaj maj mokuilikan tein motanilijkej”.
15 Satepan ke panok nochi nejin, Jehová kiitaltij Abrán se taman uan kiluij: “Abrán, amo ximoui. Nejua nimitsyekpias.* Semi ueyi yeski tatiochiualis tein nimitsmakas”. 2 Sayoj ke Abrán kinankilij: “NoUeyi Teko Jehová, ¿toni tinechmakati? Ayamo nikinpia konemej. Nochi tein nikpia iaxka yeski Eliezer, se takat de Damasco”. 3 Uan no kijtoj: “Amo tinechmakatok nion se nokoneuj, uan nochi tein nikpia iaxka yeski se notakeual”. 4 Sayoj ke Jehová kinankilij: “Nejin takat amo iaxka yeski tein tikpia, ta iaxka yeski mokoneuj”.
5 Satepan kiuikak kalampa uan kiluij: “¿Uelis tiajkotachias? Xikita iluikak uan komo tiueli, xikinpoua sitalimej”. Uan no kiluij: “Mokoneuan tel miakej yeskij kemej nejin sitalimej”. 6 Abrán takuaujtamatik iuan Jehová, uan yejua kiitak ke tein kichiuaya kuali yetoya. 7 Uan no kijtoj: “Nejua niJehová, akin mitsnauatij xikisa de Ur ompa Caldea* para nimitsmakas nochi nejin tal”. 8 Sayoj ke Abrán kitajtanij:* “NoUeyi Teko Jehová, ¿keniuj uelis nikmatis ke noaxka yeski nejin tal?”. 9 Dios kiluij: “Xinechmaktili se kuakouej tein ayamo taskaltiani, se chivo uan se ichkaueuet. Maj nochin kipiakan eyi xiuit. No xinechmaktili se paloma uan se palomajkonet”. 10 Yejua ika kinmiktij nejin tapialmej, kintajkokotonak uan ojkan kintetekpanak uan kinijixnamikik. Sayoj palomas amo kintajkokotonak. 11 Uan tsojpilomej peuak temouaj para kinkuaskej nejin tapialmej, sayoj ke Abrán kinmojmoujtiaya.
12 Keman pankalaktoyaya tonaltsin, Abrán tel kochik uan kiitak ke tel fiero tatayouayantiak. 13 Uan Dios kiluij Abrán: “Xikyekmati ke mochankauan nemiskej itech se tal tein amo ininaxka, uan akin ompa nemiskej kinteltekitiltiskej uan kintajyouiltiskej naui ciento xiujmej. 14 Sayoj ke nejua nikintatsakuiltis akin kinteltekitiltiskej uan satepan kisaskej de ompa. Keman kisaskej, kiuikaskej miak taman. 15 Uan tejua kualtsin tinemis miak xiujmej, uan keman timomikilis tiyolseujtos. Uan mitstokaskej kemej mouejkaujtatuan. 16 Sayoj ke mochankauan mokepaskej nikan keman ininkoneuan moixuiuan kinpiaskej ininkoneuan uan yejuan no kinpiaskej ininixuiuan. Ijkon yeski porin ayamo ejko tonal keman akin kinixmatij kemej amorreos moneki kintatsakuiltiskej”.
17 Keman tonaltsin pankalakkaya uan tel youakya katka, nesik se tikomit kampa kisaya pokti, uan se kouit tein xotatoya panok kampa yetoyaj tapialmej tein Abrán kintajkokotonka. 18 Nejon tonal, Jehová motenkauak iuan Abrán nejin: “Nejin tal nikinmakas mokoneuan, desde kampa yetok ueyiat ompa Egipto hasta kampa yetok ueyiat Éufrates. 19 Nikinmakas mokoneuan inintal akin kinixmatij kemej quenitas, quenizitas, cadmonitas, 20 hititas, perizitas, refaím, 21 amorreos, cananeos, guirgaseos uan jebuseos”.
16 Sarái, isiuatsin Abrán amo kinpiaya konemej. Sayoj ke kipiaya se itakeual akin monotsaya Agar uan katka de Egipto. 2 Yejua ika Sarái kiluij itakatsin: “Abrán, nikneki nimitsiluis teisa. Jehová amo nechkaujtok maj nikinpia konemej. ¿Uelis iuan timotekas notakeual Agar? Porin komo kipia se konetsin, nikitas kemej nokonetsin”. Uan Abrán kichiuak tein Sarái kiluij. 3 Uan Sarái kimakak Abrán itakeual, Agar, para maj iuan monamikti. Nejon panok keman Abrán kiuikayaya majtakti xiuit ompa Canaán. 4 Uan Abrán motekak iuan Agar, uan yejua mokokoxkatalij. Sayoj ke keman Agar kimatik ke kokoxkayetoya, peuak kitauelita Sarái.
5 Yejua ika Sarái kiluij Abrán: “Tejua motajtakol maj notakeual Agar nechtajyouiltijto. Nejua nimitsmakak, sayoj ke keman kimatik ke kokoxkayetoya, peuak nechtauelita. Maj Jehová kijto akoni mopolojtok, tejua oso nejua”. 6 Uan Abrán kiluij Sarái: “Kemej motakeual, uelis tikchiuilis tein tikitas ke okachi kuali”. Yejua ika Sarái kipijpinaujtij Agar, uan yejua choloj.
7 Satepan, iángel Jehová kiitak ke Agar yetoya itech taluakyan, inakastan se ameyal.* Nejin ameyal yetok itech ojti tein teajxitia kampa motanotsa Sur. 8 Yejua kiluij: “Agar, tiitakeual Sarái, ¿kani tiualeua uan kani tiouj?”. Agar kinankilij: “Nikcholuijtok* noteko Sarái”. 9 Iángel Jehová kiluij: “Iuan ximokepa moteko. Amo ximoueyimati* uan xikchiua nochi tein mitsiluis”. 10 Uan iángel Jehová kiluij: “Nikchiuas maj motelmiakilikan mokoneuan. Kemej tel miakej yeskij, amo uelis se kinpouas”. 11 Iángel Jehová no kiluij: “Tikpiati se okichpiltsin. Moneki tiktokaytis Ismael,* porin Jehová kikakik ke titayokolchokatoya. 12 Yejua yeski kemej se burro tein teteuia.* Moteuis iniuan nochin uan nochin kiteuiskej. Nemis taixpan de kampa nemiskej* nochin iikniuan”.
13 Uan Agar kiueyitalij* itokay Jehová, akin iuan tajtojtoya, uan kiluij: “Tejua se Dios akin titachia”. Yejua kijtoj nejon porin kinemilij: “¡Nikitak Dios akin nechita!”. 14 Yejua ika nejon atekoch moixmatik kemej Beer-Lahái-Roí,* tein yetok tatajko de Cadés uan Bered. 15 Satepan, Agar kipiak se iokichpil Abrán, uan Abrán kitokaytij Ismael. 16 Abrán kipiaya 86 xiujmej keman Agar kipiak Ismael.
17 Keman Abrán kipiaya 99 xiujmej, Jehová monextij iixpan uan kiluij: “Nejua niDios akin nikpia nochi chikaualis. Nochipa xinechtakamati uan xiyolchipauak. 2 Nikchiuati tein nimotenkauak mouan uan nikchiuas xikinpia miakej, tel miakej mokoneuan”.
3 Uan Abrán motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan, uan Dios kisentokak kinojnotsak uan kiluij: 4 “Nejua nimotenkauak mouan se taman, uan xikyekmati ke tiyeski ininuejkaujtat akin nemiskej itech miak altepemej. 5 Amo timonotsasok Abrán,* ta axkan timonotsati Abrahán,* porin tiyeski ininuejkaujtat akin nemiskej itech miak altepemej. 6 Nikchiuas xikinpia miakej, tel miakej mokoneuan uan de ompa kisaskej tataman altepemej. Uan seki mokoneuan yeskij tekiuanij.
7 ”Nejua nikchiuas tein nimotenkauak mouan uan iniuan mokoneuan akin yoltiaskej. Tein nimotenkaua uejkauas nochipaya. Niyeski nimoDios uan iDios mokoneuj.* 8 Uan nimitsmakas tejua uan mokoneuan nochi in tal tein poui Canaán, kampa tinemi maski amo moaltepeuj. Uan nochipa yeski namoaxka, uan nejua niyeski ininDios mokoneuan”.
9 Uan no, Dios kiluij Abrahán: “Moneki tikchiuas tein nimotenkauati mouan, tejua uan mokoneuan akin yoltiaskej. 10 Yejua nejin tein nimotenkauati namouan, tein moneki nankichiuaskej tejua uan mokoneuan: moneki nankintekiskej* nochin takamej akin nemiskej namouan. 11 Moneki namotekiskej, uan nejon kinextis tein timotenkaujtokej namejuan uan nejua. 12 Moneki nankintekiskej nochin okichpipiltsitsin chikueyi tonal satepan ke yoliskej. Ijkon moneki nankinchiuiliskej okichpipiltsitsin akin nemiskej namochan uan okichpiltsin oso takat akin nankikouiliskej se analtekoj, maski amo yeski namochankauj. Desde axkan moneki nankichiuaskej nejin. 13 Nochin takamej akin yoliskej mochan uan nochin akin tikinkouas moneki kintekiskej. Kampa namechtekiskej itech namonakayo kinextis tein nimotenkaujtok namouan desde axkan. 14 Komo se takat amo kineki motekis,* moneki kimiktiskej porin amo kinekik kichiuas nejin tein timotenkaujtokej”.
15 Satepan, Dios kiluij Abrahán: “Uan mosiuatsin Sarái* amo xiknotsaok Sarái, porin monotsati Sara.* 16 Nejua niktatiochiuis uan nikchiuas maj no kipia se mokonetsin. Niktatiochiuis uan de ikoneuan kisaskej tataman altepemej. Uan seki ikoneuan yeskij tekiuanij”. 17 Keman kikakik nejon, Abrahán motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan. Uan peuak uetska uan moyoliluia: “Nikpia 100 xiujmej, ¿keniuj nikpiati se konetsin? Uan Sara kipia 90 xiujmej, ¿keniuj uelis kipias se konetsin?”.
18 Yejua ika Abrahán kiluij toTajtsin Dios: “¡Nimitstataujtia xiktatiochiui Ismael!”. 19 Sayoj ke Dios kiluij: “Mosiuatsin Sara kipias se mookichpil uan moneki tiktokaytis Isaac.* Uan no nimotenkauas iuan tein nimotenkaujkaya mouan. Uan nejin kipaleuis nochipaya yejua uan ikoneuan. 20 Uan Ismael no niktatiochiuis kemej tinechtataujtij. Nikchiuas maj kinpia ikoneuan uan maj motelmiakilikan. Yejua yeski inintat 12 taixyekananij uan de ikoneuan nikchiuas maj kisa se ueyi altepet. 21 Maski ijkon, tein ipa nimotenkaujkaya no nimotenkauas iuan Isaac, okichpiltsin tein tikpias iuan Sara okse xiuit. Yejua yolis kemej itech nejin tonalmej”.
22 Satepan ke Dios iuan tajtoj Abrahán, yajki. 23 Uan Abrahán kinsentilij nochin takamej akin nemiaj ichan: Ismael, nochin takamej akin yolkaj ichan uan nochin takamej akin kinkoujka. Uan kintekik* nejon tonal, ijkon kemej Dios kinauatijka. 24 Abrahán kipiaya 99 xiujmej keman kitekkej. 25 Uan Ismael kipiaya 13 xiujmej keman kitekkej. 26 Nejon tonal kitekkej Abrahán uan iokichpil, Ismael. 27 Uan nochin takamej akin nemiaj ichan, akin ompa yolkaj uan akin kinkouilijka se analtekoj, no kintekkej nejon tonal.
18 Satepan, Jehová monextij iixpan Abrahán kampa yetoyaj uejueyi koujmej ompa Mamré. Katka nepantaj, keman okachi takauania uan Abrahán tokotsyetoya ikaltenoj.* 2 Keman moixajokuik, kiitak ke nepakatsin ijkatoyaj eyi takamej. Keman kinitak, niman kisteuak kinnamikito uan motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan. 3 Uan kijtoj: “Jehová, komo nimitsyolpaktia, nimitstataujtia xipano nokalijtik. 4 Nitanauatiti maj kiualkuikan tepitsin at para namechmetspajpakaskej. Uan satepan uelis namoseuiskej ne koujtampa. 5 Kemej nanechitakoj, maj namechkuiliti tepitsin pantsin para ximoyolkuikan. Satepan uelis nanyaskej”. Yejuan kinankilijkej: “Kemaj, kuali yetok”.
6 Yejua ika Abrahán niman kalakito kalijtik kitemoto Sara uan kiluij: “¡Ximoijsiuili! Xikui 12 kilos* de harina tein okachi kuali, xikatili uan xikchijchiua seki pantsitsin”. 7 Uan Abrahán motaloj kampa yetoyaj itapialuan, kikuito se kuali kuakouej, tein yekin moskaltijtoya, uan kimakak se itakeual uan yejua niman kichijchiuato. 8 Satepan kikuik mantequilla,* leche uan kuakuejnakat tein chijchiujtoyaya uan kintamakak. Keman yejuan takuajtoyaj koujtampa, Abrahán ompa ijkatoya para kinmakas tein monekiskia.
9 Uan yejuan kitajtanijkej* Abrahán: “¿Kani yetok mosiuatsin Sara?”. Uan yejua kinnankilij: “Yetok ne kalijtik”. 10 Semej nejon takamej kiluij: “Xikyekmati ke okse xiuit oksepa niualas kemej itech nejin tonalmej uan mosiuatsin Sara kipias se okichpiltsin”. Uan Sara ualtakaktoya kaltenoj, tein yetoya taikankopa den takat. 11 Ijkuak, Abrahán uan Sara semi xiuejkejya katkaj. Uan panokaya xiujmej keman Sara ueliskia kinpias konemej. 12 Yejua ika Sara peuak yoluetska uan moluiaya: “Axkan ke ninanajtsinya uan noteko tatajtsinya, ¿xe uelisok nikpias nejin tatiochiualis?”. 13 Uan Jehová kiluij Abrahán: “¿Keyej uetskak Sara? ¿Keyej kinemilia ke amo uelisok kipias se konetsin? 14 Jehová nochi ueli kichiua ¿oso timoluia ke amo? Okse xiuit oksepa niualas kemej itech nejin tonalmej uan Sara kipias se okichpiltsin”. 15 Sayoj ke, kemej Sara momoujtij kijtoj: “¡Amo melauj! ¡Amo niuetskak!”. Uan Dios kiluij: “Kemaj, kemaj tiuetskak”.
16 Uan takamej moketskej para yaskej. Abrahán tepitsin kinnalkauato uan yejuan pantachiakej Sodoma. 17 Uan Jehová kijtoj: “Okachi kuali maj nikilui Abrahán tein nikchiuati. 18 De ikoneuan Abrahán kisas se ueyi altepet uan amo akin kintanis, uan itechkopa nikintatiochiuis* akin nemij itech nochin altepemej. 19 Nejua Jehová kuali nikixmati Abrahán uan nikyekmati ke kinnauatis ikoneuan uan nochin ichankauan akin yoliskej satepan maj nemikan kemej nikneki, uan maj kichiuakan tein kuali yetok. Ijkon nejua Jehová, nikchiuas tein nimotenkauak iuan”.
20 Yejua ika Jehová kijtoj: “Nikakini keniuj miakej semi chikauak motsajtsiliaj porin akin nemij Sodoma uan Gomorra fiero tajtakolchiuaj. 21 Nikitati para nikmatis ox melauj tein nikakini uan ox melauj kichiujtokej tein tel amo kuali. Nikneki nikmatis”.
22 Uan takamej kiskej de ompa uan yajkej Sodoma, sayoj ke Jehová mokauak iuan Abrahán. 23 Uan Abrahán motokij uan kiluij: “¿Yekmelauj tikinixpoloti akin yolkualmej* iniuan akin amo yolkualmej? 24 Maj tikijtokan ke itech ueyi xolal yetokej 50 akin yolkualmej. Maski ijkon, ¿tikinixpolos nochin? ¿Amo tikintapojpoluis akin ompa nemij komo onkaskiaj 50 akin yolkualmej? 25 ¡Tejua amo keman tikmiktiskia akin yolkuali iuan akin amo yolkuali! ¡Tejua amo tikauaskia maj nochin sekosan tamitij! Amo keman tikchiuaskia nejon. Tejua tiJuez akin okachi ueyichiujkej itech nochi taltikpak, ¿xe tikchiuati tein amo kuali yetok?”. 26 Uan Jehová kiluij: “Komo itech ueyi xolal Sodoma nikinajsi 50 akin yolkualmej, nikintapojpoluis nochin akin ompa nemij”. 27 Maski ijkon, Abrahán kinankilij: “Jehová, maski nikmati ke amo teyi nichiujkej, ta sayoj nitakat,* niknekiok nimitsiluis teisa. 28 Maj tikijtokan ke sayoj yetokej 45 akin yolkualmej. ¿Tikinixpolos nochin akin nemij itech ueyi xolal sayoj porin poliuij makuilimej?”. Uan Dios kinankilij: “Amo nikinixpolos komo nikinajsi 45”.
29 Uan Abrahán oksepa kitajtanij: “¿Uan komo yetokej 40?”. Dios kinankilij: “Komo yetokej 40 amo nikinixpolos”. 30 Abrahán oksepa kiluij: “Jehová, amo xikualani, sayoj ke nimitsiluitiok teisa. ¿Uan komo tikinajsi sayoj 30?”. Dios kinankilij: “Komo nikinajsi 30 amo nikinixpolos”. 31 Uan Abrahán oksepa kiluij: “Jehová, niknekiok nimitstajtanis teisa. ¿Uan komo sayoj yetokej 20 akin yolkualmej?”. Dios kinankilij: “Komo yetokej 20 amo nikinixpolos”. 32 Uan Abrahán oksepa kiluij: “Jehová, amo xikualani, maj nimitsilui sayoj se taman uan amo nitajtosok. ¿Uan komo tikinajsi sayoj majtak?”. Dios kinankilij: “Komo nikinajsi majtak amo nikinixpolos”. 33 Satepan ke Jehová iuan tajtoj Abrahán, yajki. Uan Abrahán mokepak ichan.
19 Nejon ome ángeles ajsikej Sodoma tiotakpa, uan Lot tokotsyetoya ikalakyan ueyi xolal. Keman kinitak, Lot moketsak uan kinnamikito. Keman kinajsito, motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan. 2 Uan kiniluij: “Namejuantsitsin, namechtataujtia, xiualakan nochan. Ompa ximokauakan nejin youak uan nitanauatis maj namechmetspajpakakan. Mosta uelis nameuaskej kualkan uan nanyaskej”. Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “Tasojkamatik, sayoj ke timokauatij ne plaza”. 3 Sayoj ke kemej semi kintataujtij, iuan yajkej ichan. Kintachijchiuij uan kinyokxitilij pantsin,* uan yejuan takuajkej.
4 Achto ke kochiskiaj, miakej takamej akin nemiaj Sodoma kiyoualotoj ichan Lot. Ompa mosentilitoj okichpipil hasta ueuentsitsin. 5 Uan peuak kinaltsajtsiliaj Lot uan kiluiaj: “¿Kani yetokej takamej akin ualajkej mochan nejin youak? ¡Xikinkixti para maj iniuan timotekakan!”.
6 Lot kalankisak uan tatsakuak. 7 Uan kintataujtij: “Nokniuantsitsin, namechtataujtia amo xikchiuakan nejon tein tel fiero. 8 Nikinpia ome siuapipil akin ayamo motekanij iuan se takat. Namechtataujtia xinechkauakan maj namechinualkuili uan xikinchiuilikan tein nankinekiskej. Sayoj ke nejin takamej amo teyi xikinchiuilikan, porin yejuan nechkalpanokoj uan moneki nikinyekpias”. 9 Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “¡Xiouj nepaka!”. Uan kijtojkej: “Nejin analtekoj sayoj nikan nemiko uan iselti nemi, uan kineki techiluis toni tikchiuaskej. Axkan tejua timitschiuilitij tein okachi fiero”. Uan kitopeujkej Lot uan kinekiaj kitamotaskej puerta. 10 Uan takamej akin yetoyaj kalijtik kinaltilankej Lot, kikalakijkej uan tatsakkej. 11 Sayoj ke kinixpojpolojkej nochin takamej akin yetoyaj kalixpan, okichpipil hasta ueuentsitsin. Uan kiteltemojtinenkej puerta hasta ke sioujkej.
12 Uan takamej akin yetoyaj kalijtik iuan Lot kiluijkej: “¿Nemij okseki mochankauan nikan? ¡Xikinsentili momontikauan, mookichpipiluan, mosiuapipiluan uan nochin moparientes, uan xikinkixti de nikan! 13 Titaixpolotij itech nejin tal, porin Jehová kikakini keniuj miakej semi chikauak motsajtsiliaj por nochi tein kichiuaj akin nikan nemij. Yejua ika Jehová techualtitanik maj tikixpolokij ueyi xolal”. 14 Yejua ika Lot kinnojnotsato imontikauan, akin yaya monamiktitij iniuan isiuapipiluan. Miakpa kiniluij: “¡Xiijsiuikan! ¡Xikisakan de nikan! ¡Jehová kiixpoloti ueyi xolal!”. Sayoj ke imontikauan kinemiliayaj ke kamanalojtoya.
15 Keman tanestiualayaya, in ángeles peuak kiijsiuiltiaj Lot uan kiluiaj: “¡Ximoijsiuili! Xikinuika mosiuatsin uan ome mosiuapipiluan, para amo namikiskej keman kinixpoloskej akin nikan nemij porin kichiuaj tein amo kuali”. 16 Sayoj ke Lot amo ijsiuia. Maski ijkon, Jehová kiiknelij uan yejua ika in ángeles kinmatilanteujkej Lot, isiuatsin uan ome isiuapipiluan uan kinkixtijkej den ueyi xolal. 17 Niman keman nalkiskej, semej ángeles kiluij: “¡Xicholo para amo timikis! ¡Amo xiikantachia uan amo kanaj ximoketsa itech tal tein poui Jordán! ¡Xicholo hasta kampa yetokej tepemej para timomakixtis!”.
18 Sayoj ke Lot kiniluij: “¡Amo Jehová, nimitstataujtia, amo xinechtitani ompa! 19 Tinechiknelijya uan tinechnextilij ke semi tiyolkuali, yejua ika tinechmakixtij. Sayoj ke amo uelis nicholos hasta kampa yetokej tepemej, porin nimoui maj teisa nechpano uan maj nimiki. 20 Amo uejka yetok se xolaltsin kampa uelis nicholos. Nimitstataujtia, ¿uelis nias ompa? Amo ueyi nejin xolaltsin. Ijkon nimomakixtis”. 21 Uan yejua kinankilij: “Kuali yetok, nikchiuati tein tinechtajtania uan amo nikixpolos nejon xolaltsin. 22 ¡Xiijsiui! ¡Xicholo, porin amo teyi uelis nikchiuas hasta ke tiajsis ompa!”. Yejua ika nejon xolal kitokaytijkej Zóar.*
23 Kuali tanestoyaya keman Lot ajsik Zóar. 24 Uan Jehová kichiuak maj ompa Sodoma uan Gomorra uetsi tit* kemej yeskia kiouit uan maj ualpantepeui tet tein xotatiualaya.* Nejon ualeuak de Jehová, desde ne iluikak. 25 Ijkon kinixpoloj nejin uejueyi xolalmej. Kiixpoloj nochin xolalmej tein yetoyaj itech tal tein poui Jordán, uan no akin ompa nemiaj uan nochi xiuit uan koujmej tein ompa moskaltiaya. 26 Sayoj ke isiuatsin Lot kitojtokatiaya* uan peuak ikantachia. Uan sepasan takuauayak uan mokepak istat.
27 Abrahán kualkan meuak uan yajki kampa achto kinojnotstoya Jehová. 28 Keman pantachiak Sodoma uan Gomorra uan itech nochi in tal tein poui Jordán kiitak ke tel tapopokatoya, uan pankisaya pokti kemej tein kisa tikotaj. 29 Keman Dios kinixpoloj nochin xolalmej tein yetoyaj itech tal tein poui Jordán, kielnamikik tein kiluijka Abrahán. Yejua ika kikixtij Lot de nejon uejueyi xolalmej, porin ompaka nemia.
30 Satepan, Lot mouik nemis ompa Zóar, yejua ika kisak uan yajki itech tepemej iniuan ome isiuapipiluan. Ompa peuak nemi itech se tepekoyok iniuan isiuapipiluan. 31 Uan isiuapil akin tayekana kiluij iikniuj: “Topaj semi tatajtsinya, uan amo onkak nion se takat akin uelis iuan timonamiktiskej uan tikinpiaskej konemej kemej nochin. 32 Maj tikuintikan uan maj iuan timotekakan para maj ueli tikinpiakan ikoneuan”.
33 Yejua ika nejon youak kiuintijkej inintat. Uan isiuapil akin tayekana motekato iuan. Sayoj ke Lot nion kimatik keman isiuapil motekato nion keman meuak. 34 Mostika, siuapil akin tayekana kiluij iikniuj: “Tayouak iuan nimotekak nopaj. Maj nejin youak oksepa tikuintikan uan axkan tejua ximotekati iuan. Ijkon topaj kinpias ikoneuan”. 35 Uan nejon youak oksepa kiuintijkej inintat. Uan isiuapil akin xokoyot motekato iuan. Sayoj ke Lot nion kimatik keman isiuapil motekato nion keman meuak. 36 Uan ome isiuapipiluan Lot mokokoxkatalijkej. 37 Siuapil akin tayekana kipiak se okichpil uan kitokaytij Moab. Yejua ininuejkaujtat akin axkan moixmatij kemej moabitas. 38 Siuapil akin xokoyot no kipiak se okichpil uan kitokaytij Ben-Ammí. Yejua ininuejkaujtat akin axkan moixmatij kemej ammonitas.
20 Uan Abrahán yajki itech tal tein moixmati kemej Négueb uan mokaltalij tatajko de Cadés uan Sur. Keman nemia ompa Guerar, 2 Abrahán kijtouaya ke isiuatsin, Sara, katka iikniuj. Yejua ika Abimélec, akin taixyekanaya Guerar, tanauatij maj kiuikilikan Sara. 3 Satepan, se youak keman Abimélec kochtoya, Dios kiluij: “Xikyekmati ke timikiti porin titanauatij maj mitsualkuilikan Sara, porin nejon siuatsin kipia itakauj”. 4 Sayoj ke Abimélec amo kimatokatoya Sara.* Yejua ika tajtanik: “Jehová, ¿tikinixpoloti akin nemij itech nejin altepet maski amo teyi kichiujtokej? 5 Abrahán nechiluij ke Sara katka iikniuj, uan Sara no ijkon nechiluij. Nejua amo niknemilijtoya nikchiuas tein amo kuali. Amo no nikmatia ke nikchiujtoya tein amo kuali”. 6 Uan toTajtsin Dios kiluij: “Nejua nikmati ke amo tiknemilijtoya tikchiuas tein amo kuali. Yejua ika amo nimitskauak ximoteka iuan para amo tinechixnamikis. 7 Uan axkan, oksepa xikmaka Abrahán isiuatsin porin yejua kitematiltia tein nikiluia. Abrahán nechtataujtis maj amo teyi nimitschiuili uan amo timikis. Sayoj ke komo amo tikmaka, nimitsyekiluia ke tejua uan akin nemij mochan namikiskej”.
8 Abimélec semi kualkan meuak, kinnotsak itakeualuan uan kintapouij nochi tein kikochitak.* Yejuan semi momoujtijkej. 9 Uan Abimélec kinotsak Abrahán uan kiixiluij: “¿Keyej titechchiuilij nejin? Nejua uan akin nikinixyekana yaya tikchiuatij tein tel amo kuali, ¿xe teisa nimitschiuilij? Tel amo kuali tein tikchiuak”. 10 Abimélec no kiluij Abrahán: “¿Toni tiknemilijtoya?”. 11 Abrahán kinankilij: “Niknemilij ke kemej akin nikan nemij amo kimojkatokaj Dios, nechmiktiskej para nechkuiliskej nosiuatsin. 12 Uan no, yejua kemaj nokniuj. Yejua no isiuapil nopaj, sayoj ke okse imomaj. Uan axkan no nosiuatsin. 13 Yejua ika, keman Dios nechnauatij maj nikisa de ichan nopaj uan maj miakkan niajtinemi, nikiluij Sara: ‘Nimitstataujtia, xiknexti ke tinechtasojta uan kampa yeski tiaskej xikijto ke nimokniuj’”.
14 Uan Abimélec tanauatij maj kinualkuikan ichkamej* uan kuakuejmej uan takeualmej uan kimakak Abrahán. Uan no, kikepilij isiuatsin. 15 Abimélec no kiluij: “Uelis tinemis kampa tiknekis itech altepet kampa nitaixyekana”. 16 Uan Abimélec kiluij Sara: “Nikmaka mokniuj 11 kilos uan tajko* de plata. Ijkon, nochin akin nemij mochan uan oksekin kimatiskej ke tejua amo teyi tikchiujtok. Amo akin uelis mitspantis nion teyi”. 17 Uan Abrahán peuak kitataujtia toTajtsin Dios, uan Dios kinpajtij Abimélec, isiuatsin uan siuamej akin kitekitiliayaj. Uan peuak kinpiaj konemej 18 porin Jehová kichiujka maj nochin siuamej akin nemiaj ichan Abimélec amo uelikan kinpiakan konemej. Ijkon mochiujka porin Abimélec kiuikaka Sara, isiuatsin Abrahán.
21 Jehová kitatiochiuij Sara ijkon kemej kijtojka, uan Jehová kichiuak tein motenkaujka. 2 Yejua ika Sara mokokoxkatalij uan kipiak se iokichpil Abrahán, keman yejua tatajtsinya katka. Konetsin yolik itech tonalmej keman Dios kiluij Abrahán ke yoliskia. 3 Abrahán kitokaytij Isaac konetsin tein Sara kipiak. 4 Uan Abrahán kitekik* Isaac chikueyi tonal satepan ke yolik, ijkon kemej Dios kinauatijka. 5 Abrahán kipiaya 100 xiujmej keman yolik Isaac. 6 Uan Sara kijtoj: “Dios kichiuak maj niyolpaki uan maj niuetska, uan akin kitekakilis ke nikpiak se konetsin, uetskas nouan”.* 7 Uan no kijtoj: “Amo akin kinemiliskia kiluis Abrahán ke nejua nikchichitiskia se konetsin. Sayoj ke nikpiak se iokichpil maski yejua tatajtsinya”.
8 Uan okichpiltsin moskaltij uan inan amo kichichitijok. Itech tonal keman Isaac amo kichichitijkejok, Abrahán kichiuak se ueyi tatakualis. 9 Sayoj ke Sara kiitaya ke iokichpil Agar kikejkelouaya Isaac. Nejin okichpil yejua tein Abrahán kipiak iuan Agar, akin kayot Egipto. 10 Yejua ika Sara kiluij Abrahán: “¡Xiktoka* nejon takeual uan iokichpil! Tein moaxka sayoj yeski iaxka nookichpil Isaac, amo para iokichpil nejon takeual”. 11 Sayoj ke Abrahán semi kiyolkokoj tein Sara kiluij de Ismael. 12 Uan Dios kiluij Abrahán: “Amo ximoyolkoko. Xikaki tein Sara kijtoua de mookichpil uan de Agar, porin mokoneuan ualaskej itechkopa Isaac. 13 Sayoj ke nikchiuas maj ikoneuj Agar no kinpia miakej ikoneuan uan de ompa kisas se altepet, porin yejua no mookichpil”.
14 Yejua ika Abrahán semi kualkan meuak, kikuik takual uan se kuetaxbolsa ika at uan kimamaltij Agar. Abrahán monauatij iuan Agar uan iokichpil. Uan Agar yajki uan nentinemik itech taluakyan tein yetok Beer-Seba porin amo kimatia kani yas. 15 Satepan, at tein kiuikaya tamik uan kikauak iokichpil koujtampa. 16 Kisentokak nejnemik uan motalito tepitsin nepaka, porin moluiaya: “Amo nikneki nikitas keniuj momikilia nokonetsin”. Uan peuak tayokolchoka.
17 Uan Dios kikakik ke in okichpil chokatoya uan desde ne iluikak iángel Dios kiluij Agar: “¿Keyej tichokatok Agar? Amo teyi ximolui, porin Dios kikakik mookichpil. 18 Ximoketsa uan xikpaleui mookichpil maj moketsa uan maj nejnemi, porin de ikoneuan nikchiuas maj kisa se ueyi altepet”. 19 Uan Dios kichiuak maj kiita se atekoch. Yejua ika ompa kipexontito* ikuetaxbolsa uan kimakak iokichpil maj tayi in at. 20 Uan Dios kiyekpiak Ismael ijkon kemej moskaltijtiaya. Yejua nemik taluakyan uan satepan momachtij kuali kitamotas flechas. 21 Ismael nemito taluakyan tein monotsa Parán. Uan imomaj kitemolij se siuat de Egipto para maj iuan monamikti.
22 Itech nejon tonalmej, Abimélec uan Ficol, akin kinixyekanaya isoldados, kinojnotsatoj Abrahán. Abimélec kiluij: “Dios mitspaleuia itech nochi tein tikchiua. 23 Yejua ika axkan xinechyekilui itokaykopa Dios ke amo teyi tinechchiuilis nejua, nion nokoneuan nion noixuiuan. No xinechyekilui ke tiknextis ke tinechtasojta nejua uan akin nemij kampa tejua tinentok, ijkon kemej nejua niknextiani ke nimitstasojta”. 24 Uan Abrahán kiluij: “Kemaj, nimitsyekiluia ke ijkon nikchiuas”.
25 Sayoj ke Abrahán kiluij Abimélec ke itakeualuan kikuilijkaj se atekoch. 26 Uan Abimélec kinankilij: “Amo nikmati akoni kichiuak nejon. Amo teyi tinechiluijtoya, hasta yekintsin nikmati”. 27 Uan Abrahán kikuik seki ichkamej* uan kuakuejmej uan kimakak Abimélec. Uan omen motenkaujkej se taman. 28 Keman Abrahán kinxeloj chikome ichkatsitsin, 29 Abimélec kitajtanij:* “¿Keyej tikinxeloj nejin chikome ichkatsitsin?”. 30 Abrahán kinankilij: “Nikneki xikinkui nejin ichkatsitsin. Nejin kinextis ke nejua nikchijchiuak nejin atekoch”. 31 Yejua ika, kampa yetoyaj tatokaytij Beer-Seba,* porin ompa motenkaujkej se taman. 32 Uan satepan ke motenkaujkej ompa Beer-Seba, Abimélec uan Ficol mokepkej itech inintal akin kinixmatij kemej filisteos. 33 Satepan, Abrahán kitokak ompa Beer-Seba se kouit tein monotsa tamarisco. Ompa kiteneuak itokay Jehová, Dios akin nochipa nemi. 34 Uan Abrahán nemik miak xiujmej itech inintal filisteos.
22 Satepan ke panok nochi nejin, toTajtsin Dios kinekia kiitas ox Abrahán semi iuan takuaujtamatia. Yejua ika kiluij: “¡Abrahán!”. Uan yejua kinankilij: “¡Nikan nietok!”. 2 Uan Dios kiluij: “¿Uelis tikchiuas nejin? Xikuika mookichpil Isaac, akin ipa setsin uan semi tiktasojta, uan xiouj itech tal kampa motanotsa Moria. Uan ompa xinechmaktili* itech se tepet tein nimitsnextiliti”.
3 Yejua ika Abrahán semi kualkan meuak, kipejpechtij iburro uan kinnotsak ome itakeualuan para maj kiuikakan yejua uan iokichpil. No kitapanak kouit tein ika kichichinoskia tein yaya kitemaktiti. Satepan kikuik ojti para yas kampa toTajtsin Dios kiluijka. 4 Ome tonal satepan, Abrahán moixajokuik uan kiuejkaitak kampa ajsiskiaj. 5 Uan Abrahán kiniluij itakeualuan: “Nikan ximokauakan iuan burro, uan nejua uan nookichpil tiouij nepa para tikueyichiuaskej Dios. Satepan timokepaskej”.
6 Yejua ika Abrahán kikuik kouit tein ika kichichinoskia tein yaya kitemaktiti uan kimamaltij Isaac. Uan Abrahán kiuikak tekol uan cuchillo, uan peuak nejnemij. 7 Uan Isaac kiluij itat: “¡Paj!”. Abrahán kinankilij: “¿Toni nokonetsin?”. Isaac kiluij: “Tikpiaj tekol uan kouit, sayoj ke ¿kani yetok ichkat* tein tikchichinouilitij Dios?”. 8 Uan Abrahán kinankilij: “Nokonetsin, Dios techmakas ichkat tein tikchichinouiliskej”. Uan kisentokakej nejnenkej.
9 Uan ajsikej kampa toTajtsin Dios kiluijka Abrahán maj youi. Ompa Abrahán kichijchiuak se altar uan ompa kitalij in kouit. Kimailpij uan kimetsilpij* Isaac uan kitalij itech altar tapani den kouit. 10 Satepan, Abrahán kikuik cuchillo para kimiktis ikonetsin. 11 Sayoj ke desde ne iluikak iángel Jehová kinotsak uan kiluij: “¡Abrahán! ¡Abrahán!”. Uan yejua kinankilij: “¡Nikan nietok!”. 12 In ángel kiluij: “Amo teyi xikchiuili mokonetsin, amo xikmikti. Axkan nikyekmati ke yekmelauj tinechmojkatoka, porin yaya tinechmakati mokonetsin, akin ipa setsin”. 13 Uan Abrahán moixajokuik uan kiitak ke tepitsin nepaka yetoya se ichkaueuet tein mokuatsikojka koujtsalan. Yejua ika yajki, kikuik ichkaueuet, kimiktij uan kichichinouilij Dios uan amo kitemaktijok iokichpil. 14 Uan Abrahán tatokaytij kampa yetoyaj Jehová-Yiré.* Yejua ika hasta axkan moijtoua “Itech tepet tein iaxka Jehová, yejua kitemakas tein monekis”.
15 Desde ne iluikak, iángel Jehová oksepa kinotsak Abrahán 16 uan kijtoj: “Jehová kijtoua ‘Nimitsyekiluia notokaykopa ke kemej tikchiuak tein nimitsiluij uan yaya tinechmakati mookichpil akin ipa setsin, 17 yekmelauj nimitstatiochiuis. Uan yekmelauj nikchiuas maj mokoneuan tel miakej kemej sitalimej tein yetokej iluikak, uan kemej xal tein onkak martenoj. Uan no, mokoneuan kintakuiliskej* akin kintauelitaj. 18 Uan inintechkopa mokoneuan, akin nemij itech nochin altepemej motaniliskej se tatiochiualis porin tinechtakamatik’”.
19 Satepan, Abrahán mokepak kampa yetoyaj itakeualuan uan nochin mokepkej Beer-Seba. Uan Abrahán kisentokak ompa nemik.
20 Satepan, kiluijkej Abrahán: “Milcá kinpiak konemej iuan mokniuj Nacor. 21 Akin tayekana monotsa Uz, uan akin kitojtoka monotsa Buz. Okse monotsa Quemuel, itat Aram. 22 Okseki ikoneuan monotsaj Késed, Hazó, Pildás, Jidlaf uan Betuel”. 23 Betuel katka itat Rebeca. Yejuan nejin chikueyi okichpipil tein Milcá kinpiak iuan Nacor, iikniuj Abrahán. 24 Okse isiuatsin* Nacor, akin monotsaya Reumá no kinpiak nejin konemej: Tébah, Gaham, Tahas uan Maacá.
23 Sara nemik 127 xiujmej. 2 Uan momikilij ompa Quiryat-Arbá, tein no moixmati kemej Hebrón, tein mokaua Canaán. Abrahán chokak uan semi motayokoltij porin Sara momikilij. 3 Uan Abrahán kikauak imiketsin uan kiniluito ikoneuan Het: 4 “Nejua amo nikan nikayot. Sayoj ke niknekiskia xinechmakakan se cacho namotal kampa uelis niktokas nosiuatsin”. 5 Uan ikoneuan Het kiluijkej Abrahán: 6 “¡Tejuatsin! Dios mitsixtalij kemej taixyekankej. Uelis tiktokas mosiuatsin itech miketekoch kampa okachi kuali titachijchiujkej. Tinochin timitskauiliaj miketekoch tein tikpiaj para ompa xiktoka mosiuatsin”.
7 Yejua ika Abrahán moketsak, moixpiloj ininixpan ikoneuan Het 8 uan kiniluij: “Komo nanechkauaj maj niktoka nosiuatsin nikan, xikiluikan Efrón, iokichpil Zóhar, 9 maj nechnamakilti tepekoyok tein kipia ompa Macpelá, tein yetok italtenoj. Maj nikixtauili namoixpan ipatiuj tal uan ijkon uelis ompa niktokas nosiuatsin”.
10 Efrón, semej ikoneuan Het no tokotsyetoya iniuan. Yejua ika ininixpan yejuan uan nochin akin mosentilijkaj ikalakyan ueyi xolal, kiluij Abrahán: 11 “¡Tejuatsin! Amo sayoj nimitsmaka tepekoyok, ta no tal kampa yetok. Nimitsmaka ininixpan nejin takamej akin nikan nemij. Ompa xiktoka mosiuatsin”. 12 Uan Abrahán moixpiloj ininixpan akin ompa yetoyaj, 13 uan sentaixpan kiluij Efrón: “Xikaki, okachi kuali maj ijkon tikchiuakan. Maj nimitsixtauili ipatiuj motal. Xikui plata tein nimitsmaka uan ijkon uelis ompa niktokas nosiuatsin”.
14 Uan Efrón kinankilij Abrahán: 15 “¡Tejuatsin! Nejin tal nikaua ika naui kilo uan tajko* plata. Sayoj ke amo teisa, uelis ompa tiktokas mosiuatsin”. 16 Yejua ika Abrahán kiluij Efrón ke kiixtauaskia tein kijtojka ininixpan ikoneuan Het, uan kitamachiuak naui kilo uan tajko plata ika pesa tein kikuiaj tanamakanij. 17 Ijkon Efrón kinamakak italpan tein yetoya Macpelá, amo uejka de Mamré. Nejon tal, tepekoyok uan nochin koujmej tein ompa onkayaj 18 iaxkaya katka Abrahán. Yejua kikouak ininixpan ikoneuan Het uan nochin akin mosentilijkaj ikalakyan ueyi xolal. 19 Satepan, Abrahán kitokak Sara itech tepekoyok tein yetoya Macpelá, amo uejka de Mamré ompa Hebrón, tein mokaua Canaán. 20 Ijkon, tal uan tepekoyok tein ompa yetoya, ikoneuan Het kimakakej Abrahán, uan yejua ompa kitokak isiuatsin.
24 Abrahán tel tatajtsinya katka uan Jehová semi kitatiochiuijka. 2 Se tonal, Abrahán tajtoj iuan itakeual akin okachi xiuejya katka uan kiitaya nochi tein kipiaya. Abrahán kiluij: “¿Uelis timotenkauas se taman nouan?* 3 Nikneki xinechyekilui itokaykopa Jehová, Dios akin taixyekana ne iluikak uan taltikpak ke amo tiktemolis nookichpil se siuat de nikan Canaán kampa ninentok. 4 Nikneki xiouj kampa nikayot uan ompa xiktemo se nopariente para maj iuan monamikti nookichpil Isaac”.
5 Sayoj ke itakeual kiluij: “¿Uan toni nikchiua komo siuat amo kineki nouan ualas? ¿Tikneki maj ompa nikuika mookichpil?”. 6 Abrahán kinankilij: “Nion xiknemili tikuikas nookichpil ompa. 7 Jehová, Dios akin taixyekana ne iluikak, nechnauatij maj nikisa de ichan nopaj uan kampa nemij noparientes. Uan no nechyekiluij: ‘Nejin tal nikinmakas mokoneuan’. Yejua kititanis iángel para maj mitsyekantiuj, uan xikyekmati ke ompa tikajxilis nookichpil se siuatsin. 8 Sayoj ke, komo siuatsin amo kineki mouan ualas, amo monekisok tikchiuas nion teyi. Sayoj ke amo xikuika nookichpil ompa”. 9 Uan takeual motenkauak iuan Abrahán uan kiyekiluij ke kichiuaskia nochi tein kiluijka.
10 Yejua ika itakeual kinkuik majtakti camellos uan iteko kimakak miak taman tein kuajkuali uan yajki ueyi xolal Nacor, ompa Mesopotamia. 11 Keman ajsik, moketsak itech se atekoch tein yetoya ueyi xolaltenoj para maj icamellos moseuianij. Tiotakya katka uan kemej nejon hora siuamej yayaj atakuitij. 12 Uan takeual kiluij Dios: “Jehová, iDios noteko Abrahán, nimitstataujtia xikchiua maj kuali kisa nochi tein nikchiuas axkan. Xiknextili noteko Abrahán ke semi tiktasojta. 13 Nietok itech nejin ameyal,* uan ichpochmej akin nikan nemij atakuikij. 14 Nikiluiti semej ichpochmej ‘¿Uelis tiktemouis motsotsokol para maj nitayi at?’, uan komo yejua kijtoua ‘Kemaj xitayi, uan no nikinualkuiliti at mocamellos’, nejon nechmatiltis ke yejua akin tikijitak* para motekitikauj Isaac. Uan ijkon tinechmatiltis ke semi tiktasojta noteko”.
15 Achto ke tamitajtoskia, Rebeca kisak den ueyi xolal uan kiualkuia se tsotsokol iajkolko. Yejua katka isiuapil Betuel, uan Betuel katka iokichpil Milcá, isiuatsin Nacor. Nacor katka iikniuj Abrahán. 16 Rebeca tel kuakualtsin katka uan ayamo motekaya iuan se takat. Yejua temok kampa yetoya ameyal,* kipexontij* itsotsokol uan oksepa pankisak. 17 Uan itakeual Abrahán motaloj, kiajsito uan kiluij: “¿Uelis tinechmakas tepitsin at tein tikuika itech motsotsokol?”. 18 Uan yejua kinankilij: “Kemaj tejuatsin”. Yejua niman kitemouij itsotsokol uan peuak kimaka at. 19 Satepan ke kimakak at, Rebeca kiluij: “No nikixtiti at para maj mocamellos tayikan nochi tein monekis”. 20 Nimantsin kitekak at tein kipiaya itsotsokol kampa atayiaj tapialmej uan tsitsikuinik kikikixtito at. Kisentokak kikikixtij para nochin camellos. 21 Keman Rebeca asakatoya, nejon takat kisenitstoya uan motajtaniaya ox Jehová kipaleuijtoya maj kuali kisa tein ika yajka.
22 Keman camellos tamiatikej, in takat kimakak Rebeca se anillo de oro para iyekatsol uan ome pulseras de oro. Anillo kipiaya kemej chikuasen gramo,* uan pulseras 114 gramos.* 23 Uan kiluij: “¿Uelis tinechiluis akoni mopaj? ¿Takaujtos namochan para ompa timokauaskej nejin youak?”. 24 Rebeca kinankilij: “Nopaj Betuel, noueyinan Milcá uan noueyitat Nacor”. 25 Uan no kiluij: “Kemaj tikpiaj kani namokauaskej nejin youak. No tikpiaj sakat tein uakik uan miak takual para motapialuan”. 26 Uan takat motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan uan kitasojkamatilij Jehová. 27 Uan kijtoj: “Maj kiueyitalikan Jehová, iDios noteko Abrahán, porin kinextiani ke semi kitasojta noteko, uan nochipa kichiuani tein kiluiani. Jehová nechualkuik hasta kampa nemij iparientes noteko”.
28 Uan Rebeca niman kisteuak kitapouito imomaj uan ichankauan nochi tein panoka. 29 Rebeca kipiaya se iikniuj akin monotsaya Labán. Yejua niman kisteuak kiitato in takat akin yetoya itech ameyal.* 30 Labán kiitak ke iikniuj kipiaya se anillo iyekatsolko uan ome pulseras imako, uan no kikakik ke kijtoj “Yejua nejon tein nechiluij in takat”. Yejua ika niman kiitato nejon takat akin yetoyaok itech ameyal iuan icamellos. 31 Uan niman kiluij: “Xiuiki nochan. Jehová mitstatiochiuijtok. ¿Keyej tiksentoka ampon uan amo tikalaki? Nitanauatijya maj tayektalikan kampa timokauas tejua uan kampa mokauaskej mocamellos”. 32 Yejua ika in takat kalakik kalijtik uan Labán kintatemouilij camellos, kinmakak sakat tein uakik uan okseki taman para maj takuakan. No kiuikilij at in takat uan takamej akin iuan yayaj para maj mometspajpakakan. 33 Keman kitakualtekijkej, in takat kijtoj: “Nitakuas hasta maj namechilui keyej niualaj”. Yejua ika Labán kiluij: “Xitechilui”.
34 Uan takat kiniluij: “Nejua niitakeual Abrahán. 35 Jehová semi kitatiochiuiani noteko. Kichiuak maj tel tominpia porin kimakak ichkamej,* kuakuejmej, camellos, burros, plata, oro uan miakej takeualmej. 36 Uan Sara, isiuatsin noteko kipiak se okichpil keman semi nanajtsinya katka, uan noteko kikauilis iokichpil nochi tein kipia. 37 Yejua nechiluij maj nimotenkaua se taman iuan. Uan nechiluij: ‘Amo xiktemoli nookichpil se siuat de nikan Canaán kampa ninentok, 38 ta xiouj kampa nemij ichankauan nopaj uan ompa xiktemoli se’. 39 Sayoj ke nejua nikiluij noteko: ‘¿Uan toni nikchiua komo siuat amo kineki nouan ualas?’. 40 Uan yejua nechiluij: ‘Nejua niktekitiliani Jehová, uan yejua kititanis iángel mouan para maj mitspaleui. Moneki tias kampa nemij noparientes uan tiktemos se ichankauj nopaj para maj iuan monamikti nookichpil. 41 Komo tiouj ompa uan yejuan amo kinekij mitsmakaskej in siuat, amo monekisok tikchiuas nion teyi’.
42 ”Yejua ika, keman yeua niejkok ne ameyal, nikiluij Dios: ‘Jehová, iDios noteko Abrahán, komo tinechpaleuiti maj kuali kisa tein nikchiuako, 43 xikchiua maj pano tein nimitstajtaniti. Nikan nietok itech se ameyal. Keman se ichpoch atakuikiuj, nejua nikiluis: “¿Uelis tinechmakas tepitsin at tein tikuika itech motsotsokol?”. 44 Komo yejua nechiluia “Kemaj, uan no nikixtiti at para maj tayikan mocamellos”, yejua yeski siuat akin tejua, Jehová, tikijitak* para iokichpil noteko’.
45 ”Uan achto ke nitamitajtoskia, Rebeca kistoyaya den ueyi xolal uan kiualkuia se tsotsokol iajkolko. Yejua temok kampa yetok ameyal uan peuak kikixtia at. Uan nejua nikiluij: ‘¿Uelis tinechuantis tepitsin at?’. 46 Uan yejua niman kitemouij itsotsokol uan nechiluij: ‘Xitayi, uan no nikinualkuiliti at mocamellos’. Yejua ika nitayik, uan no kiualkuik at para camellos. 47 Satepan niktajtanij:* ‘¿Akoni mopaj?’. Rebeca nechnankilij: ‘Nopaj Betuel, noueyinan Milcá uan noueyitat Nacor’. Uan nikyekatsoltalilij anillo uan nikmakalakilij pulseras. 48 Satepan nimotankuaketsak uan nimoixpiloj hasta talpan, niktasojkamatilij Jehová uan nikueyitalij Jehová, iDios noteko Abrahán, akin nechixyekanak hasta kampa nemi iixuiuj* Nacor, iikniuj noteko para nikuikilis iokichpil Abrahán nejon siuat. 49 Uan axkan xinechiluikan ox nankinekij nankinextiskej ke nankitasojtaj noteko uan ox nankichiuaskej tein kineki. Komo amo nankinekij, no xinechiluikan para nikmatis toni nikchiuas”.
50 Labán uan Betuel kinankilijkej: “Jehová kichiuak maj pano nochi nejin. Yejua ika tejuan amo uelis tikijtoskej kemaj oso amo. 51 Nikan yetok Rebeca. Xikuika uan maj iuan monamikti iokichpil moteko, ijkon kemej Jehová kijtoj”. 52 Keman itakeual Abrahán kikakik nejon niman motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan uan kitasojkamatilij Jehová. 53 Uan takeual peuak kimaka Rebeca seki taman tein chijchiujtoya ika oro, plata uan tasal.* No kitayokolij Labán uan imomaj seki taman tein kuajkuali. 54 Satepan, yejua uan takamej akin iuan yetoyaj takuajkej uan tatayikej uan ompa mokaujkej nejon youak.
Mostika kualkan keman meuak kijtoj: “Xinechkauakan maj nimokepa iuan noteko”. 55 Sayoj ke Labán uan imomaj kiluijkej: “Xikaua maj Rebeca touan yetook maski sayoj majtakti tonal. Satepan uelis yas”. 56 Sayoj ke yejua kinnankilij: “Amo xinechtsakuilikan porin Jehová nechpaleuij maj kuali kisa tein ika niualaj. Xinechkauakan maj nimokepa iuan noteko”. 57 Uan yejuan kijtojkej: “Maj tiknotsakan Rebeca uan maj tiktajtanikan toni kinemilia”. 58 Yejua ika kinotskej uan kitajtanijkej: “¿Tikneki tias iuan nejin takat?”. Yejua kijtoj: “Kemaj, nikneki nias”.
59 Yejua ika kikaujkej maj Rebeca* yani iuan itakeual Abrahán uan takamej akin iuan yayaj. No iniuan yajki siuat akin kiiskaltijka* Rebeca. 60 Uan kitiochiujkej uan kiluijkej: “Rebeca, xikinpia tel miak millones mokoneuan uan maj yejuan kinkuilikan ininxolaluan akin kintauelitaj”. 61 Satepan, Rebeca uan itakeualuan siuamej mokuijkuikej, moajkotalijkej itech camellos uan kitojtokakej* in takat. Ijkon takat kiuikak Rebeca.
62 Isaac mokepkaya den ojti tein teuika hasta Beer-Lahái-Roí, porin nemia itech tal kampa moixmati kemej Négueb. 63 Uan keman tapoyaujtoyaya, Isaac nentinemia kalampa para tanemilis. Keman moixajokuik, kiitak ke nepaka ualayaj seki camellos. 64 Rebeca no moixajokuik uan kiitak Isaac. Nimantsin temok den camello. 65 Uan kitajtanij in takeual: “¿Akoni ne takat akin technamikiki?”. Takeual kinankilij: “Ne takat noteko”. Yejua ika Rebeca kikuik ichal uan motalilij. 66 Uan takeual kitapouij Isaac nochi tein kichiujka. 67 Satepan Isaac kiuikak Rebeca itech kaltsin* kampa nemia Sara. Ijkon kikuik Rebeca kemej isiuatsin. Isaac kitasojtak Rebeca uan nejon kipaleuij maj amo motayokoltijtook porin momikilijka imomaj.
25 Abrahán oksepa monamiktij, uan isiuatsin monotsaya Queturá. 2 Satepan, Abrahán uan Queturá kipiakej Zimrán, Jocsán, Medán, Madián, Isbac uan Súah.
3 Jocsán kinpiak ome iokichpipiluan, se monotsaya Seba uan okse Dedán.
Ikoneuan Dedán katkaj Asurim, Letusim uan Leumim.
4 Ikoneuan Madián katkaj Efá, Éfer, Hanok, Abidá uan Eldaá.
Nochin nejin katkaj ikoneuan uan iixuiuan Queturá.
5 Satepan, Abrahán kimakak Isaac nochi tein kipiaya. 6 Sayoj ke, konemej tein Abrahán kinpiak iniuan okseki isiuauan* kintayokolij seki taman. Uan keman nemiaok kintitanik maj nemitij itech tal tein moixmati kemej Oriente, uejka de kampa nemia Isaac. 7 Abrahán nemik 175 xiujmej. 8 Uan momikilij satepan ke kualtsin nemik miak xiujmej, uan kitokkej kemej iuejkaujtatuan. 9 Uan iokichpipiluan, Isaac uan Ismael kitokatoj itech tepekoyok tein yetok Macpelá, italpan Efrón, amo uejka de Mamré. Efrón katka iokichpil Zóhar, se hitita. 10 Nejin yejua tal tein Abrahán kinkouilijka ikoneuan Het. Ompa kitokkej Abrahán, kampa no kitokkaj Sara. 11 Satepan ke Abrahán momikilij, Dios kisentokak kitatiochiuij Isaac. Uan Isaac amo uejka nemia de Beer-Lahái-Roí.
12 Nikan ika motajtoua Ismael, ininokichpil Abrahán uan Agar. Agar katka de Egipto uan katka itakeual Sara.
13 Yejuan nejin inintokay ikoneuan Ismael uan familias tein ompa kiskej. Akin tayekanaya monotsaya Nebayot uan kitojtokayaj Quedar, Adbeel, Mibsam, 14 Mismá, Dumá, Masá, 15 Hadad, Temá, Jetur, Nafís uan Quedemá. 16 Yejuan nejin 12 ikoneuan Ismael. Sejse kinixyekanaya miak familias. Ininxolaluan uan kampa mokaltalijtikiskej* motokaytijkej kemej nejon takamej. 17 Ismael momikilij keman kipiaya 137 xiujmej, uan kitokkej kemej iuejkaujtatuan. 18 Ikoneuan Ismael peuak nemij desde Havilá hasta Asiria. Havilá amo uejka yetok de kampa motanotsa Sur, uan Sur amo uejka yetok de Egipto. Yejuan mokaltalijkej amo uejka de kampa nemiaj* nochin ininparientes.
19 Nikan ika motajtoua Isaac, iokichpil Abrahán.
Abrahán katka itat Isaac. 20 Isaac kipiaya 40 xiujmej keman monamiktij iuan Rebeca. Yejua katka isiuapil Betuel uan iikniuj monotsaya Labán. Betuel uan Labán katkaj arameos uan nemiaj Padán-Aram. 21 Isaac kitataujtiaya Jehová maj kipaleui isiuatsin porin amo uelia kinpiaya konemej. Jehová kipaleuij, uan Rebeca mokokoxkatalij. 22 Keman kokoxkayetoya, konemej peuak moteuiaj. Yejua ika kijtoj: “Komo ijkon nitajyouijtoti, okachi kuali maj nimiki”. Yejua ika kitajtanij Jehová keyej ijkon kipanotoya. 23 Uan Jehová kiluij: “Tikinpixtok ome konemej uan de yejuan kisaskej ome altepemej tein xeliujtoskej. Akin nemiskej itech se altepet kinixyekanaskej* akin nemiskej itech okse. Akin tayekana kitekitilis akin xokoyot”.
24 Keman Rebeca yaya kinpiatiya ikoneuan, ¡yekmelauj kinpiak omen! 25 Akin achto yolik tsonchichiltik katka uan tamitsonej. Yejua ika kitokaytijkej Esaú.* 26 Satepan yolik iikniuj, uan kikitskijtiualaya ikotsko Esaú. Yejua ika kitokaytijkej Jacob.* Isaac kipiaya 60 xiujmej keman isiuatsin kinpiak ikoneuan.
27 Konemej moskaltijtiajkej. Uan Esaú tel kuali kinkitskiaya tapialmej uan kiuelitaya nentinemis koujtaj. Sayoj ke Jacob katka yolchipauak, uan kiuelitaya yetos kalijtik. 28 Isaac okachi kitasojtaya Esaú porin kiuelitaya maj kiuikili nakat. Sayoj ke Rebeca okachi kitasojtaya Jacob. 29 Se tonal, keman Jacob takualchiujtoya, Esaú ajsito uan semi sioujtoya porin yajka kintemoto tapialmej. 30 Uan Esaú kiluij Jacob: “¡Xiijsiui, xinechmaka tepitsin de nejon tapalol chichiltik tein tikchijchiujtok. Nitelsioujtok uan nitelmayantok!”. Yejua ika no peuak kinotsaj Edom.* 31 Sayoj ke Jacob kiluij: “Sayoj ke achto xinechnamakilti tein mitsmakatij porin achto tiyolik”. 32 Uan Esaú kinankilij: “Nimayanmiktok uan amo nitaxikouaok, uan nejon tein nechmakatij amo nechpaleuia”. 33 Uan Jacob kiluij: “¡Achto xinechyekilui ke yekmelauj tinechmakas!”. Yejua ika Esaú kiyekiluij Jacob uan kinamakiltij tein kimakaskiaj porin achto yolik. 34 Satepan, Jacob kimakak Esaú pantsin uan lentejas, uan yejua takuaj hasta ixuik. Satepan moketsak uan yajki. Ijkon Esaú kinextij ke amo kipatiuitaya tein kimakaskiaj porin achto yolik.
26 Ompa Canaán oksepa peuak tatasojti uan amo onkaya toni kikuaskej, ijkon kemej panoka keman Abrahán nemia. Yejua ika Isaac yajki Guerar, kampa nemia Abimélec, inintekiuaj akin kinixmatij kemej filisteos. 2 Uan Jehová monextij iixpan Isaac uan kiluij: “Amo xitemo Egipto. Xinemi itech altepet tein nejua nimitsiluis. 3 Xinemi itech nejin altepet maski amo nikan tikayot, uan nejua niksentokas nimitspaleuis uan nimitstatiochiuis. Nimitsmakas nochi nejin talmej, tejua uan mokoneuan. Nikchiuas nejin tein nikyekiluij mopaj Abrahán: 4 ‘Nikchiuas maj mokoneuan tel miakej kemej sitalimej tein yetokej iluikak uan nikinmakas nochi nejin talmej. Uan inintechkopa mokoneuan, akin nemij itech nochin altepemej motaniliskej se tatiochiualis’. 5 Nikchiuas nejon porin Abrahán nechtajtolkakik uan kisentokak kichiuak nochi tein niknauatij, tein nikixtalij uan amo kiixpanauij notanauatiluan”. 6 Uan Isaac kisentokak nemik ompa Guerar.
7 Keman takamej akin ompa nemiaj kitajtaniayaj akoni katka Rebeca, yejua kiniluiaya “Nejin siuatsin nokniuj”. Ijkon kiniluiaya porin mouia kijtos ke katka isiuatsin. Kemej Rebeca katka tel kuakualtsin, Isaac kinemiliaya: “Takamej akin nikan nemij uelis nechmiktiskej para nechkuiliskej”. 8 Satepan, tekiuaj Abimélec naltachixtoya itech ventana uan kiitak ke Isaac kinauajtoya Rebeca. 9 Abimélec kinotsak Isaac uan kiluij: “¡Takaj Rebeca mosiuatsin! ¿Keyej tikijtoj ke mokniuj?”. Isaac kinankilij: “Nimouia maj nechmiktikan para nechkuiliskej”. 10 Uan Abimélec kiluij: “¿Keyej titechchiuilij nejin? ¡Se tepitsin uan motekaskiaj iuan mosiuatsin uan tikchiuaskia maj techtatsakuiltikan!”. 11 Uan Abimélec kinnauatij nejin nochin akin ompa nemiaj: “¡Akin kichiuilis teisa nejin takat uan isiuatsin moneki mikis!”.
12 Uan Isaac peuak tatoka ompa, uan nejon xiuit kisentilij se ciento okachi ke tein kitokka, porin Jehová kitatiochiuijtoya. 13 Isaac peuak kipia miak taman hasta ke tel tominpiak. 14 Peuak kinpia tel miak ichkamej,* tel miak kuakuejmej uan tel miakej takeualmej. Sayoj ke filisteos peuak kinexikoluiaj.
15 Yejua ika filisteos kinpachojkej ika tal atekochmej tein kinichkuakaj itakeualuan Abrahán keman yejua nemiaok. 16 Uan Abimélec kiluij Isaac: “Xiouj xinemiti uejka, porin okachi namiakiakejya ke tejuan”. 17 Yejua ika Isaac yajki, mokaltalito ataujpan uan ompa mokauak. Nejon atauit* monotsaya Guerar. 18 Isaac oksepa kinichkuak atekochmej tein kinchijchiujkaj keman nemiaok Abrahán. Nejon atekochmej, filisteos kinpachojkaj satepan ke Abrahán momikilij. Uan no, kintokaytij kemej itat kintokaytijka.
19 Keman itakeualuan Isaac tachkuatoyaj, kiajsikej chipauakat tein mextoya.* 20 Sayoj ke ichkatajpianij akin nemiaj Guerar peuak motajtolteuiaj iniuan akin kiyekpiayaj iichkauan Isaac uan kiniluiayaj: “¡Nejin at toaxka!”. Yejua ika, Isaac kitokaytij nejon atekoch Ésec,* porin iuan motajtolteuijkaj. 21 Uan peuak tachkuaj para kichijchiuaskej okse atekoch uan no peuak ika motajtolteuiaj. Yejua ika Isaac kitokaytij Sitná.* 22 Satepan yajki okseko uan kichijchiuak okse atekoch, sayoj ke amo ika mokualantijkejok. Yejua ika kitokaytij Rehobot* uan kijtoj: “Axkan Jehová techmakak se tal kampa taueyika uan kichiuani maj timomiakilikan”.
23 Satepan, pankisak uan yajki kampa motanotsa Beer-Seba. 24 Nejon youak Jehová monextij iixpan uan kiluij: “Nejua niiDios mopaj Abrahán. Amo ximoui, porin nejua nimitspaleuis. Nimitstatiochiuis uan nikchiuas maj mokoneuan motelmiakilikan porin ijkon nimotenkauak iuan notekitikauj Abrahán”. 25 Uan Isaac kichijchiuak ompa se altar uan kiteneuak itokay Jehová. Uan ompa no kiketsak ikaltsin,* uan itakeualuan tachkuakej uan kichijchiujkej se atekoch.
26 Satepan, Abimélec kisak de Guerar uan kiitato Isaac. Iuan yajki Ahuzat akin kipaleuiaya maj kimati toni kichiuas, uan Ficol akin kinixyekanaya isoldados. 27 Isaac kintajtanij:* “¿Keyej nanechitakoj? Namejuan nanechiluijkej maj ninemiti uejka porin nanechtauelitayaj”. 28 Uan yejuan kiluijkej: “Tikyekitanij ke Jehová mitspaleuia. Yejua ika tiknekij timotenkauaskej se taman mouan tein yekmelauj tikchiuaskej, uan yejua nejin: 29 ke tejua amo teyi titechchiuilis ijkon kemej tejuan amo no teyi timitschiuilianij, porin keman timonauatijkej kuali timokaujkej. Axkan tikitaj ke Jehová tejua mitstatiochiuijtok”. 30 Isaac kintachijchiuij uan yejuan takuajkej uan tatayikej. 31 Mostika kualkan, meujkej uan moyekiluijkej ke kichiuaskiaj tein motenkaujkaj. Satepan, Isaac kualtsin monauatij iniuan uan yejuan yajkej.
32 Nejon tonal, itakeualuan Isaac kiluitoj ke kichichiujkaj se atekoch. Kiluijkej: “¡Tikajsikej at!”. 33 Uan Isaac kitokaytij nejon atekoch Sibá. Yejua ika hasta axkan ueyi xolal monotsa Beer-Seba.
34 Keman Esaú kipiaya 40 xiujmej, monamiktij iuan Judit, isiuapil Beerí uan no iuan Basemat, isiuapil Elón. Beerí uan Elón kinixmatiaj kemej hititas. 35 Uan tein kichiuayaj nejin siuamej semi kintayokoltiaya Isaac uan Rebeca.
27 Keman Isaac tatajtsinya katka uan amo ueliaok tachiaya, kinotsak Esaú, iokichpil akin tayekanaya, uan kiluij: “¡Nokonetsin!”. Uan yejua kinankilij: “¡Nikan nietok!”. 2 Uan Isaac kiluij: “Nitatajtsinya uan amo nikmati ox niuejkauasok. 3 Yejua ika, ¿uelis tiktemotiuj uan tinechualkuilis se tapial? Xikui moflechas uan moarco uan xikitskiti. 4 Uan xinechchijchiuili se tapalol tein uelik kemej nejua nikuelilia, uan xinechualkuili para maj nikua. Ijkon, achto ke nimomikilis nimitstiochiuas”.
5 Sayoj ke Rebeca kikaktoya tein Isaac kiluijtoya Esaú. Uan Esaú kitemoto se tapial. 6 Yejua ika Rebeca kiluij Jacob: “Yekin nikakik ke mopaj kiluij mokniuj Esaú: 7 ‘Xikitskiti se tapial uan xinechchijchiuili se tapalol tein uelik. Xinechmaka para maj nikua uan nimitstiochiuas iixpan Jehová achto ke nimomikilisʼ. 8 Yejua ika nokonetsin, kuali xinechkaki uan xikchiua tein nimitsiluiti. 9 ¿Uelis tinechkuilitiuj ome chivojkonemej? Xiouj kampa yetokej tapialmej uan xinechinualkuili tein okachi tomaujkej, para maj nikchijchiuili mopaj se tapalol tein uelik, kemej yejua kiuelilia. 10 Uan xikuikili para maj kikua uan para maj mitstiochiua tejua, achto ke momikilis”.
11 Sayoj ke Jacob kiluij inan: “Sayoj ke nokniuj Esaú tamitsonej, uan nejua amo. 12 Uan komo nopaj nechmachilia, kinemilis ke sayoj ika nimauiltisneki uan amo nechtiochiuas, ta kijtos maj nechpano tein amo kuali”. 13 Uan imomaj kiluij: “Nokonetsin, maj nejua nechpano tein amo kuali uan amo tejua. Xikchiua tein nimitsiluia. Xiouj uan xinechinualkuili chivojkonemej”. 14 Yejua ika Jacob kinkuito uan imomaj kichijchiuak se tapalol tein uelik, kemej kiueliliaya itat. 15 Satepan, Rebeca kalakito ichan, kikuik se itasal* Esaú tein okachi kuali katka uan kitalilij Jacob, iokichpil akin xokoyot. 16 Uan no kitalilij ipankuetaxyo chivo imako uan ikechko, kampa amo tsonej katka. 17 Satepan kimakak Jacob tapalol tein uelik uan pantsin tein kichijchiujka.
18 Uan Jacob kalakik kampa yetoya itat uan kiluij: “¡Paj!”. Uan itat kinankilij: “¡Nikan nietok nokonetsin! ¿Tiakoni?”. 19 Jacob kinankilij: “Nejua niEsaú, akin tayekana. Nikchiuakya nochi tein tinechiluij. Ximotali uan xikmajseua nejin tapialtsin tein nikmiktito uan xinechtiochiua”. 20 Sayoj ke Isaac kiluij Jacob: “Nokonetsin, ¡tel niman tikajsik!”. Uan yejua kinankilij: “ToDios Jehová nechpaleuij maj nikajsi”. 21 Uan Isaac kiluij Jacob: “Nokonetsin, ¿uelis timoualtokis tepitsin? Maj nimitsmachili para nikmatis ox tinokoneuj Esaú”. 22 Yejua ika Jacob motokij. Uan Isaac kitalij imay itech uan kijtoj: “Titajtoua kemej Jacob, sayoj ke momauan majya imauan Esaú”. 23 Isaac amo kimatik ke katka Jacob porin tel matsonej katka kemej Esaú. Yejua ika kitiochiuak.
24 Satepan kitajtanij:* “¿Yekmelauj tinokoneuj Esaú?”. Uan Jacob kinankilij: “Kemaj”. 25 Uan Isaac kiluij: “Nokonetsin, xikualkui tapialtsin tein tikmiktito para maj nikmajseua uan satepan nimitstiochiuas”. Yejua ika Jacob kitakualtekij uan takuaj, kiualkuilij vino uan tayik. 26 Isaac kiluij: “¿Uelis timoualtokis tepitsin? Xinechmaka se beso* nokonetsin”. 27 Jacob motokij uan kimakak se beso itat uan yejua kijnekuik itasal. Yejua ika kitiochiuak uan kijtoj:
“Nokonetsin ajuiyak kemej taajuiyaya ne koujtaj kampa Jehová tatiochiuak. 28 Maj toTajtsin Dios mitsmaka ajuach tein ualpanuetsi, talmej kampa motachiua, tataman tatok uan tel miak vino tein yankuik. 29 Maj itech nochi xolalmej mitstekitilikan uan maj itech nochin altepemej moixpilokan moixpan. Xikinixyekana mokniuan uan maj yejuan moixpilokan moixpan. Maj kipano tein amo kuali akin mitsnejnekilis tein amo kuali uan maj kipano tein kuali akin mitsnejnekilis tein kuali”.
30 Uan niman keman Isaac kitamitiochiuak Jacob uan Jacob yekin kiska de kampa yetoya itat, kisako Esaú uan kiualkuia tapialtsin tein kikitskito. 31 Yejua no kichijchiuak se tapalol tein uelik, kiuikilij itat uan kiluij: “Ximeua paj. Xikmajseua tapialtsin tein nikitskito uan xinechtiochiua”. 32 Uan Isaac kiluij: “¿Tiakoni?”. Uan yejua kinankilij: “Nejua niEsaú, mokoneuj akin tayekana”. 33 Uan Isaac peuak eliuis uiuiyoka uan kiluij: “ Komo ijkon, ¿akoni kitemoto se tapialtsin uan nechualkuilij? Nitakuaj tepitsin achto ke tiejkoskia uan yejua niktiochiuak. ¡Niktiochiuakya uan amo akin ueli kipata nejon!”.
34 Keman Esaú kikakik nejon, peuak eliuis tsajtsi uan kitataujtia itat: “¡Paj, nejua no xinechtiochiua!”. 35 Sayoj ke yejua kiluij: “Mokniuj ualaj uan nechkajkayauak para maj yejua niktiochiua maski amo yejua kinamikia, ta tejua”. 36 Uan Esaú kijtoj: “Kinamiki maj monotsa Jacob* porin ojpaya nechtakuilia. Ipa nechkuilijya tein nechmakaskiaj porin achto niyolik. ¡Uan axkan no kichiuak maj yejua kitiochiuakan!”. Satepan kitajtanij: “¿Uan nejua amo tinechtiochiuas?”. 37 Sayoj ke Isaac kinankilij Esaú: “Nikiluijya ke yejua mitsixyekanas, uan ke nochin iikniuan kitekitiliskej. No nikiluijya ke kipias miak takual uan vino. Nokonetsin, amo nikpiaok nion teyi para nimitsmakas”.
38 Sayoj ke Esaú kiluij: “Paj, ¿sayoj se ueli tiktiochiua? ¡Nejua no xinechtiochiua paj!”. Uan Esaú peuak choka uan tsajtsi. 39 Uan Isaac kinankilij:
“Xikita, amo tinemis kampa tel kuali motachiua uan kampa ualpanuetsi ajuach. 40 Nochipa tikuikatinemis momachete tein ojkan tenej* uan tiktekitilis mokniuj. Sayoj ke keman amo titaxikosok, tikauas uan amo tiktekitilisok”.
41 Uan Esaú peuak kiteltauelita Jacob porin itat kitiochiujka. Uan Esaú moluiaya: “Amo uejkaua momikiliti nopaj. Uan satepan ke momikilis, nikmiktiti nokniuj Jacob”. 42 Keman kitapouijkej Rebeca tein Esaú kiixtalijtoya, nimantsin tanauatij maj kinotsatij Jacob uan kiluij: “¡Xikaki! Mokniuj Esaú tel kualantok uan kiixtalijtok mitsmiktis.* 43 Yejua ika nokonetsin, xikchiua tein nimitsiluiti. Nimantsin xicholo uan xiouj Harán, kampa yetok nokniuj Labán. 44 Iuan xinemiti seki tonalmej, hasta maj tauelkisa mokniuj, 45 hasta maj amo mitstauelitstook uan maj kielkaua tein tikchiuilij. Ijkuak, nitanauatis maj mitsiluikan ke uelisya timokepas. Amo nikneki namechpolos nanomen itech sayoj se tonal”.
46 Uan Rebeca peuak kiluia Isaac: “Isiuapipiluan Het nechyolajxitijkejya. Komo Jacob monamiktia iuan se isiuapil Het, kemej nejin siuamej akin nikan kayomej, okachi kuali maj nimiki”.
28 Yejua ika Isaac kinotsak Jacob, kitiochiuak uan kinauatij nejin: “Amo ximonamikti iuan nion se siuat akin nemi Canaán. 2 Xiouj Padán-Aram, kampa nemi moueyitat Betuel,* uan ompa ximonamikti iuan semej isiuapipiluan motío Labán, iikniuj momaj. 3 Dios akin kipia nochi chikaualis mitstatiochiuis, kichiuas xikinpia mokoneuan uan maj momiakilikan. Uan nimitsyekiluia ke timochiuas inintat tel miakej. 4 Yejua mitstatiochiuis tejua uan mokoneuan ijkon kemej kitatiochiuij nopaj Abrahán, para maj moaxka tal kampa tinentok maski amo nikan tikayot uan tein Dios kimakak nopaj”.
5 Uan Jacob monauatij iuan Isaac uan yajki Padán-Aram, kampa yetoya Labán. Yejua katka ikoneuj Betuel uan iikniuj Rebeca. Betuel katka arameo uan Rebeca katka ininmomaj Jacob uan Esaú.
6 Esaú kimatik* ke Isaac kitiochiujka Jacob uan ke kititanka maj youi Padán-Aram para maj ompa motemoliti se siuatsin. No kimatik ke nejon tonal kinauatij: “Amo ximonamikti iuan nion se siuat akin nemi Canaán”. 7 No kiitak ke Jacob yajki Padán-Aram ijkon kemej kinauatijka itat uan inan. 8 Esaú no momakak cuenta ke Isaac amo kiuelitaya tein kichiuayaj siuamej akin nemiaj Canaán. 9 Yejua ika, maski Esaú kipiayaya okseki siuamej, yajki kampa nemia Ismael ikoneuj Abrahán uan monamiktij iuan Mahalat, iikniuj Nebayot. Mahalat katka isiuapil Ismael.
10 Jacob kisak de Beer-Seba uan kisentokak yajki para ajsis Harán. 11 Keman yaya tapoyauitiya, ajsik itech se lugar uan ompa mokauak. Kikuik se tet, ika mokuatapechtij uan kochik. 12 Uan peuak takochita,* uan kiitak se escalera tein peuaya talpan uan ajsia hasta iluikak. Uan ompa iangeluan Dios papankisayaj uan tetemouayaj. 13 No kiitak ke Jehová yetoya hasta takuapan uan kijtouaya:
“Nejua niJehová, iDios moueyitat Abrahán uan iDios mopaj Isaac. Tal kampa timoseuijtok nimitsmakas tejua uan mokoneuan. 14 Mokoneuan tel miakej yeskij kemej talnex. Yejuan uejka takuiskej, itech talmej tein yetokej kampa ualkisa tonaltsin uan kampa pankalaki, ajkokopa uan tanikopa.* Uan xikyekmati ke motechkopa uan inintechkopa mokoneuan nikintatiochiuis* nochin* akin nemiskej itech taltikpak. 15 Nejua mouan nietok uan nimitsyekpias kampa yeski tias, uan nikchiuas ximokepa itech nejin altepet. Amo nimitskauas uan xikyekmati ke nikchiuas nochi tein nimotenkauak mouan”.
16 Keman Jacob ijsak,* kijtoj: “Jehová yekmelauj nikan yetok uan amo nikmatia”. 17 Yejua momoujtij uan kijtoj: “¡Semi nikmojkaita nejin lugar! Nejin ichan Dios, uan nikan ikalakyan iluikak”. 18 Yejua ika Jacob meuak kualkantsin, kikuik tet tein ika mokuatapechtijka, kiketsak uan kipantekilij aceite. 19 Uan ompa tatokaytij Betel.* Achto, nejon ueyi xolal monotsaya Luz.
20 Uan Jacob kiluij Dios nejin: “Komo tiksentoka nouan uan tinechyekpia itech ojti, tinechmaka tein nikuas uan tein nimotalilis 21 uan komo kuali nimokepa kampa nemi nopaj, tiknextis Jehová ke yekmelauj tinoDios. 22 NoDios, nejin tet tein niketsak yeski mochan uan nimitsyekiluia ke de nochi tein tinechmakas, nimitsmakas se parte”.*
29 Satepan, Jacob oksepa kikuik ojti uan yajki Mesopotamia.* 2 Itech ixtauat kiitak se atekoch uan eyi oloch ichkamej* ompaka uejuetstoyaj, porin nochipa ompa yayaj atitij. Uan nejon atekoch tentsaktoya ika se ueyi tet. 3 Keman nochin ichkamej ompa kinsentiliayaj, ichkatajpianij kixolauayaj tet uan kinatiltiayaj ininichkauan. Satepan oksepa kitentsakuayaj atekoch ika nejon tet.
4 Uan Jacob kintajtanij:* “Nokniuan, ¿namejuan kani nanemij?”. Yejuan kinankilijkej: “Tinemij Harán”. 5 Uan yejua kiniluij: “¿Nankiixmatij Labán iixuiuj Nacor?”. Uan yejuan kinankilijkej: “Kemaj”. 6 Jacob kintajtanij: “¿Keniuj yetok, paktok?”. Yejuan kinankilijkej: “Kemaj paktok. Uan ne ualajtok isiuapil, kinualkui ichkamej. Monotsa Raquel”. 7 Jacob kiniluij: “Ta yekin nepantaj. Ayamo hora para se kintsakuas ichkamej. Xa ueliskia nankinatiltiskej uan oksepa nankinuikaskej maj takuatij”. 8 Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “Amo techkauaj maj tikchiuakan nejon. Moneki timochiaskej hasta maj mosentilikan nochin ichkamej uan maj tikajchiuakan tet tein ika tentsaktok atekoch. Sayoj ijkuak tikinatiltiaj toichkauan”.
9 Keman Jacob tajtojtoyaok iniuan, ejkok Raquel. Yejua kinyekpiaya ichkamej uan kinualkuia iichkauan itat. 10 Keman Jacob kiitak ke Raquel kinualkuia iichkauan Labán, niman kixolauato tet tein ika tentsaktoya atekoch uan peuak kinatiltia ichkamej. Labán katka itat Raquel uan iikniuj imomaj Jacob. 11 Uan Jacob kitajpaloj Raquel uan kimakak se beso* uan peuak choka. 12 Jacob peuak kitapouia Raquel ke Labán katka ipariente* uan ke imomaj katka Rebeca. Uan Raquel niman kisteuak kiluito itat.
13 Niman keman Labán kikakik ke isobrino ompa yetoya, kisteuak kinamikito. Kinauaj, kimakak se beso* uan kiuikak ichan. Uan Jacob peuak kitapouia Labán nochi tein kipanoka. 14 Labán kiluij: “Tejua yekmelauj tinopariente”. Uan Jacob iuan mokauak se metsti.
15 Satepan, Labán kiluij Jacob: “Maski tinopariente,* amo uelis nenkaj tinechtekitilis. Xinechilui, ¿kanachi tikneki maj nimitstaxtaui?”. 16 Labán kinpiaya ome isiuapipiluan: akin tayekanaya monotsaya Lea, uan xokoyot monotsaya Raquel. 17 Sayoj ke Lea amo semi kuakualtsin katka. Uan Raquel kualtsin moitaya uan ixkuakualtsin katka. 18 Kemej Jacob kitasojtaya Raquel, kiluij Labán: “Nimitstekitilis chikome xiuit para iuan nimonamiktis mosiuapil Raquel”. 19 Labán kinankilij: “Okachi kuali maj mouan monamikti uan amo iuan okse. Nikan ximokaua uan nouan xinemi”. 20 Uan Jacob tekitik chikome xiuit para uelis monamiktis iuan Raquel. Sayoj ke kemej semi kitasojtaya, kimachilij kemej yeskia sayoj seki tonalmej.
21 Satepan Jacob kiluij Labán: “Nimitstekitilijya chikome xiuit ijkon kemej tikijtojkaj. Xinechmaka nosiuatsin Raquel para maj iuan nimoteka”. 22 Yejua ika Labán kinyoleuak nochin ivecinos uan iluichiuak. 23 Sayoj ke keman tayouak, kiuikilij Lea para maj iuan moteka. 24 Uan Labán kimakak Lea se itakeual akin monotsaya Zilpá para maj kitekitili. 25 Mostika kualkan, Jacob kiitak ke iuan yetoya Lea. Yejua ika kiluij Labán: “¿Keyej tinechchiuilij nejin? Nimitstekitilij para tinechmakas Raquel. ¿Keyej tinechkajkayauak?”. 26 Sayoj ke Labán kinankilij: “Nikan amo timomattokej achto tiktemakaskej tosiuapil akin xokoyot, ta akin tayekana. 27 Xiiluiti nochi nejin semana iuan Lea. Satepan no nimitsmakas Raquel, sayoj ke moneki tinechtekitilis chikome xiuitok”. 28 Jacob kijtoj ke kuali yetok uan iluitik iuan Lea se semana. Satepan Labán no kimakak Raquel. 29 Uan Labán kimakak Raquel se itakeual akin monotsaya Bilhá para maj kitekitili.
30 Uan Jacob no motekak iuan Raquel uan okachi kitasojtak Raquel ke Lea. Uan kitekitilij Labán chikome xiuitok. 31 Keman Jehová kiitak ke Jacob amo semi kitasojtaya Lea, kichiuak maj mokokoxkatali. Sayoj ke Raquel amo uelia kinpiaya konemej. 32 Uan Lea mokokoxkatalij uan kipiak se okichpiltsin akin kitokaytij Rubén,* porin kijtoj: “Jehová kiita ke nitajyouia. Axkan notakatsin nechtasojtasya”. 33 Satepan oksepa mokokoxkatalij uan kipiak se okichpiltsin. Uan kijtoj: “Jehová nechkakik keman niktataujtij uan kimati ke notakatsin amo nechtasojta. Uan yejua kichiuak maj nikpia okse konetsin”. Yejua ika kitokaytij Simeón.* 34 Uan Lea oksepa mokokoxkatalij uan kipiak okse okichpiltsin. Yejua ika kijtoj: “Axkan kemaj notakatsin okachi yetos nouan,* porin nikinpiak eyi iokichpipiluan”. Yejua ika kitokaytijkej Leví.* 35 Uan oksepa mokokoxkatalij uan kipiak okse okichpiltsin. Uan kijtoj: “Axkan nikueyitalis Jehová”. Yejua ika kitokaytij Judá.* Uan amo kinpiakok konemej.
30 Keman Raquel kiitak ke amo uelia kinpiaya konemej uan Lea kemaj, peuak kualani uan kiluia Jacob: “Xikchiua maj nikinpia konemej. Komo amo nimikiti”. 2 Jacob tel kualanik iuan Raquel uan kiluij: “Nejua amo niDios. Yejua kichiujtok amo ueli xikinpia konemej”. 3 Yejua ika Raquel kiluij: “Nikan yetok notakeual Bilhá. Iuan ximoteka, uan xikinpia konemej iuan. Porin komo kinpia, nikinitas kemej nokoneuan”. 4 Yejua ika kimakak itakeual akin monotsaya Bilhá, uan Jacob iuan motekak. 5 Bilhá mokokoxkatalij uan kipiak se iokichpil Jacob. 6 Uan Raquel kijtoj: “Dios mochiuak kemej nojuez uan no nechkakik. Yejua ika nechmakak se okichpiltsin”. Uan kitokaytij Dan.* 7 Uan Bilhá oksepa mokokoxkatalij uan kipiak okse iokichpil Jacob. 8 Uan Raquel kijtoj: “Semi nimochikauani para nimotatanis iuan nokniuj. ¡Uan nitatanik!”. Yejua ika kitokaytij Neftalí.*
9 Keman Lea kiitak ke amo kinpiayaok konemej, kimakak Jacob itakeual akin monotsaya Zilpá. 10 Uan Zilpá kipiak se iokichpil Jacob. 11 Uan Lea kijtoj: “¡Semi nitatiochiual!”. Yejua ika kitokaytij Gad.* 12 Satepan, Zilpá kipiak okse iokichpil Jacob. 13 Uan Lea kijtoj: “¡Nitelyolpaki! Axkan siuamej kijtoskej ke niyolpaki”. Yejua ika kitokaytij Aser.*
14 Se tonal, Rubén nentinemia koujtaj uan kiajsik seki takilot tein monotsa mandrágora uan kiuikilij inan. Nejon panok itech tonalmej keman kitekiaj trigo. Uan Raquel kiluij Lea: “¿Uelis tinechmakas takilot tein kiajsik mookichpil?”. 15 Sayoj ke Lea kinankilij: “¿Toniok tikneki? Ipa tinechkuilijya notakatsin, ¿uan axkan no tikneki tinechkuilis takilot tein kiajsik nookichpil?”. Uan Raquel kinankilij: “Maj tikchiuakan nejin. Komo tinechmaka takilot tein kiajsik mookichpil, Jacob mouan kochis nejin youak”.
16 Keman tapoyauik, Jacob mokepak den ixtauat uan Lea kinamikito uan kiluij: “Nejin youak nouan timotekati, porin niktaxtauij Raquel ika takilot tein kiajsik nookichpil para uelis nouan timotekas”. Yejua ika nejon youak iuan motekak Lea. 17 Uan Dios kikakik tein Lea kitajtanij. Yejua mokokoxkatalij uan kipiak okse iokichpil Jacob. Ika nejin katkaj makuilimejya. 18 Uan Lea kijtoj: “Dios nechtaxtauij porin nikmakak notakatsin notakeual Zilpá”. Yejua ika kitokaytij Isacar.* 19 Satepan, Lea oksepa mokokoxkatalij uan kipiak okse iokichpil Jacob. Katkaj chikuasemejya. 20 Lea kijtoj: “Dios nechtayokolij se taman tein tel kuali. Axkan kemaj notakatsin nechxikosya,* porin nikinpiakya chikuasen iokichpipiluan”. Yejua ika kitokaytij Zabulón.* 21 Uan satepan kipiak se siuapil uan kitokaytij Dina.
22 Sayoj ke Dios amo ijkon kikauak* Raquel. Kikakik tein kitajtanij uan kichiuak maj mokokoxkatali. 23 Yejua ika mokokoxkatalij, kipiak se okichpiltsin uan kijtoj: “Dios kichiuak maj amo nechpinaujtikanok”. 24 Yejua ika kitokaytij José,* uan kijtoj: “Jehová nechmakak okse okichpil”.
25 Niman keman Raquel kipiak José, Jacob kiluij Labán: “Xinechkaua maj nimokepa nochan itech altepet kampa ninemia. 26 Maj nikinuika nosiuauan uan nokoneuan. Nimointanilij porin niteltekitik. Tejua kuali tikmati keniuj nimitstekitiliani”. 27 Uan Labán kiluij: “Nimitstataujtia, ximokaua. Nikitani miak taman tein nechmatiltia ke Jehová nechtatiochiuijtok por tejua”. 28 Uan no kijtoj: “Xinechilui kanachi tikneki maj nimitstaxtaui uan nimitsmakas”. 29 Jacob kinankilij: “Tejua tikmattok keniuj nimitstekitiliani uan keniuj nikinyekpiani motapialuan. 30 Achto ke niejkoskia, semi tepitsin tikpiaya, sayoj ke axkan semi momiakilijkejya motapialuan. Desde ke niejkok Jehová mitstatiochiuiani. Uan axkan nikuelitaskia nikinpaleuisya nochankauan”.
31 Uan Labán kitajtanij:* “¿Toni tikneki maj nimitsmaka?”. Jacob kinankilij: “¡Amo teyi xinechmaka! Komo tinechpaleuia kemej nimitsiluiti, niksentokas nikinuikatinemis motapialuan uan nikinyekpias. 32 Axkan nipanos kampa yetokej nochin motapialuan, uan tejua tikinxelos ichkamej* tein pintojtikej uan ichkaueuetkej tein kafentikej uan yekin moskaltijtokej. Uan no tikinxelos sejse chivojlamat tein pintojtik. Uan desde axkan, ika tinechtaxtauis nochin tapialmej tein ijkon yoltiaskej. 33 Uan satepan, keman tikinitakiuj notapialuan tikitas ke nikchiujtok tein nimitsiluij. Komo tikita ke nikpia se chivojlamat tein amo pintojtik oso se ichkaueuet tein amo kafentik, uelis tikijtos ke nimitstachtekij”.
34 Yejua ika Labán kiluij: “¡Kemaj! Kuali yetok”. 35 Uan nejon tonal, Labán kinxeloj sejse chivojueuet tein kuikuiltik uan pintojtik uan sejse chivojlamat tein pintojtik. Kinxeloj nochin tapialmej tein amo tamitiltikej katkaj uan nochin ichkaueuetkej tein kafentikej uan yekin moskaltijtoyaj. Uan kinnauatij ikoneuan maj kinyekpiakan nejin tapialmej. 36 Satepan, Labán kinuikak itapialuan uejka uan nejnemik eyi tonal, uan Jacob mokauak para kinyekpias okseki itapialuan Labán.
37 Uan Jacob kikuik seki kouit tein xoxouikok uan kixijxipeuak* tepitsin para maj nesi kuikuiltik. Kouit tein kikuik monotsa estoraque, almendro uan plátano oriental.* 38 Satepan, kitalij kouit tein kixijxipeujka* kampa kiojtiayaj at uan kampa tapialmej atiaj. Ijkon, keman atiskiaj motemoliskiaj tapialueuet ompa taixpan.
39 Uan tapialmej motemoliayaj tapialueuet taixpan den kouit tein Jacob kitalijka, uan tapialmej tein yoliaj katkaj kuikuiltikej uan pintojtikej. 40 Uan Jacob kinxelouaya ichkaueuetkej tein yekin moskaltijtoyaj uan kichiuaya maj tapialmej kinitanij itapialuan Labán tein kuikuiltikej uan kafentikej. Uan kinxelojtiaya itapialuan para maj amo momanelouanij iuan itapialuan Labán. 41 Uan nochipa keman tapialmej tein okachi chikaujkej motemoliayaj tapialueuet, Jacob kitaliaya kouit tein kixijxipeujka* kampa kiojtiayaj at para maj kiitanij. 42 Sayoj ke komo tapialmej amo chikaujkej katkaj amo kitaliaya kouit ompa. Yejua ika, tapialmej tein amo chikaujkej nochipa katkaj para Labán, uan tein chikaujkej para Jacob.
43 Yejua ika Jacob tel tominpiak. Kinpiak tel miak ichkamej uan chivos, camellos uan burros. Uan no kitekitiliayaj miakej takamej uan siuamej.
31 Satepan, Jacob kimatik ke ikoneuan Labán kijtojtinemiaj nejin: “Jacob kikuilij topaj nochi tein katka iaxka, uan yejua ika axkan tominpia”. 2 Uan keman Jacob kiixitaya Labán, kiitaya ke amo kiyekitayaok kemej achto. 3 Satepan, Jehová kiluij Jacob: “Ximokepa kampa nemia moueyitat uan kampa nemij mopaj uan moparientes. Nejua niksentokas nimitspaleuis”. 4 Yejua ika Jacob tanauatij maj kiniluitij Raquel uan Lea maj kiajsitij ixtauat kampa yetoya iniuan itapialuan. 5 Uan kiniluij:
“Nikitani ke namopaj amo nechyekitaok kemej achto. Sayoj ke Dios akin nopaj kitekitilia nechpaleuiani. 6 Namejuan kuali nankimatij ke niktekitiliani namopaj hasta kampa niuelini. 7 Uan maski yejua kitemouani nechkajkayauas uan majtakpa nechpatilij notaxtauil, Dios amo kikauani maj teisa nechchiuili. 8 Komo yejua nechiluiaya ‘Nimitstaxtauis ika tapialmej tein pintojtikej’, nochin tapialmej yoliaj pintojtikej. Sayoj ke komo nechiluiaya ‘Nimitstaxtauis ika tapialmej tein kuikuiltikej’, nochin tapialmej yoliaj kuikuiltikej. 9 Yejua ika Dios kinkuiliani itapialuan uan nechinmakani nejua. 10 Se tonal, keman tapialmej motemolijtoyaj tapialueuet, nikochitak* ke sejse chivojueuet tein kipiluajtiaya chivojlamat, katka kuikuiltik uan pintojtik. 11 Uan iángel toTajtsin Dios nechiluij keman nitakochitstoya:* ‘¡Jacob!’. Nejua niknankilij: ‘Nikan nietok’. 12 Uan yejua nechiluij: ‘¿Uelis timoixajokuis? Tikitas ke sejse chivojueuet tein kipiluajtia chivojlamat, kuikuiltik uan pintojtik. Ijkon mochiua porin nikitani nochi tein Labán mitschiuilijtok. 13 Nejua niDios uan nimonextij moixpan ompa Betel, kampa tiketsak se tet uan tiktekilij aceite uan kampa tinechiluij ke tiksentokaskia tinechtekitiliskia. Axkan xikisa de nejin altepet uan ximokepa kampa tiyolik’”.
14 Raquel uan Lea kiluijkej: “Amo tikchiajok maj topaj techkauili teisa. 15 Yejua amo techita kemej tiikoneuan. Hasta technamakak uan kikuitok tomin tein tikmakak. 16 Nochi tein Dios kikuilij topaj, toaxka uan de tokoneuan. Yejua ika xikchiua nochi tein Dios mitsiluij”.
17 Uan Jacob kintejkoltij ikoneuan uan isiuauan itech camellos 18 para yaskej Canaán kampa yetoya itat, Isaac. Kinkuiteuak nochin itapialuan uan nochi tein kisentilijka ompa Padán-Aram.
19 Labán kinpanximato iichkauan* uan Raquel kiichtekilij itatadiosuan.* 20 Uan no, Jacob okachi kuali tanemilij ke Labán uan ichtakakisteuak. Labán katka arameo. 21 Uan Jacob choloj uan kiuikak nochi tein kipiaya. Kipanauij ueyiat Éufrates uan nejnentiajki hasta kampa yetokej tepemej ompa Galaad. 22 Sayoj ke ome tonal satepan kiluijkej Labán ke Jacob cholojka. 23 Yejua ika Labán kinsentilij ichankauan uan kitemojtiajki Jacob chikome tonal. Keman tekit kiajsik, yetoya itech tepemej ompa Galaad. 24 Sayoj ke se youak, Dios kinojnotsak Labán keman takochitstoya* uan kiluij: “Kuali xiknemili tein tikiluiti Jacob, maski tikiluis tein kuali oso tein amo kuali”.
25 Jacob kiketska ikaltsin* itech tepemej ompa Galaad, uan Labán uan ichankauan no ompaka mokaujkej. Yejua ika Labán kiajsito Jacob 26 uan kiluij: “¿Keyej tikchiuak nejin? ¿Keyej tinechkajkayauak uan tikinkuiteuak nosiuapipiluan kemej yeskia tikintsakuati? 27 ¿Keyej tinechkajkayauak uan tiichtakakisteuak? Komo tinechnauatiskia, nimitschiuiliskia se iluit, kampa tatsotsonaskiaj ika tambortsitsin* uan arpas. 28 Nion tinechkauak maj nikinmaka se beso* noixuiuan uan nosiuapipiluan. Majya amo tikuatamati. 29 Ueliskia teisa namechchiuilis, sayoj ke Dios akin namopaj kitekitilia, tayouak nechiluij: ‘Kuali xiknemili tein tikiluiti Jacob, maski tikiluis tein kuali oso tein amo kuali’. 30 Nikmati ke tiktelneki timokepas kampa nemi mopaj. ¿Sayoj ke keyej tinechinichtekilij notatadiosuan?”.*
31 Uan Jacob kiluij Labán: “Niichtakakisteuak porin nimouia xinechinkuili mosiuapipiluan. 32 Uan komo tikneki, xikintemo motatadiosuan* uan akin kinpias moneki mikis. Xinechtatemoli ininixpan akin nikan yetokej uan xikui tein moaxka”. Sayoj ke Jacob amo kimatia ke Raquel kinichtekka. 33 Yejua ika Labán kintemoj itech ikaltsin Jacob, ikaltsin Lea uan ininkaltsin Bilhá uan Zilpá, sayoj ke amo kinajsik itatadiosuan. Keman kisak de ikaltsin Lea, kintemoto itech ikaltsin Raquel. 34 Sayoj ke Raquel kinnalkalakijkaya itech ipejpech* camello uan ompa motalij. Uan Labán tamitatemoj itech nochin kaltsin, sayoj ke amo kinajsik. 35 Uan Raquel kiluij itat: “Amo xikualani tejuatsin, sayoj ke amo ueli nimoketsa porin nechpanotok tein ipa techpanoua tisiuamej”. Uan Labán kisentokak tel tatemojtinemik, sayoj ke ipa amo kinajsik.
36 Uan Jacob kualanik iuan Labán uan peuak kiixiluia: “¿Toni nikchiuak? ¿Toni tajtakol nikchiuak para tinechteltemojtiualas? 37 Axkan ke tinechtatemolijya, ¿tikajsik teisa tein moaxka? Xikualkui para maj kiitakan tochankauan, uan maj yejuan kijtokan akoni takajkayaujtok. 38 Nochi nejin 20 xiujmej tein mouan nietoya, nochi moichkauan uan mochivos kuali taskaltijkej, uan nion sepa nimitskualij semej moichkauan. 39 Amo keman nimitsuikilij se tapial tein kikokototskej koujtajtapialmej, ta nejua nimitskepiliaya. Uan komo mitsichtekiliayaj se tapial, tonayan oso youak, tinechixtaualtiaya. 40 Tonayan fiero nitonaltataya uan de youak fiero nisekmikia. Hasta amo uelia nikochia. 41 Nimitstekitilij 20 xiujmej: 14 xiujmej por mosiuapipiluan uan chikuasen xiujmej para nikinpias nejin tapialmej. Uan majtakpa tinechpatilij notaxtauil. 42 Komo amo nechpaleuiskia iDios Abrahán uan akin nopaj Isaac no kiueyichiua, axkan ke nimokepaya, amo teyi tinechmakaskia. Sayoj ke Dios kiitak ke nitajyouijtoya uan niteltekitia. Yejua ika tayouak mitsnejmachtij”.
43 Uan Labán kinankilij Jacob: “Nejin siuamej nosiuapipiluan, nejin konemej no nokoneuan, uan nejin tapialmej no notapialuan. Nochi tein tikitstok noaxka uan de nosiuapipiluan. Amo niknemiliskia nikinchiuilis teisa nosiuapipiluan oso noixuiuan. 44 Maj timotenkauakan se taman tejua uan nejua, uan maj nochipa tikelnamikikan”. 45 Yejua ika Jacob kikuik se tet uan kiketsak. 46 Uan Jacob kiniluij akin ompa yetoyaj:* “Xiksentilikan tet”. Uan yejuan kisentilijkej uan sekosan kinepanojkej. Satepan ompa takuajkej. 47 Labán kitokaytij Jegar-Sahadutá,* sayoj ke Jacob kitokaytij Galeed.*
48 Uan Labán kiluij Jacob: “Nejin tet tein nepaniujtok kinextia tein axkan timotenkauatij”. Yejua ika motokaytij Galeed 49 uan no Mizpá* porin Labán kijtoj: “Maj Jehová kiita tein tikchiujtoskej keman tejua uan nejua amo tisenyetoskej. 50 Komo tikineliuisuia nosiuapipiluan oso timonamiktia iniuan okseki siuamej, maski amo akin mitsitstos, xikelnamiki ke Dios tachixtok uan yejua kiitas nejon”. 51 Labán no kiluij Jacob: “Nikan yetok tet tein nepaniujtok uan tet tein niketsak para kinextis tein timotenkaujkej. 52 Nejin temej uan tet tein niketsak kinextia ke amo nipanos nepaka para teisa nimitschiuilis, uan ke tejua amo no tiualpanos para teisa tinechchiuilis. 53 Maj iDios Abrahán, iDios Nacor, iDios Taré techtatsakuilti komo amo tikchiuaj tein timotenkaujkej”. Uan Jacob kiyekijtoj itokaykopa Dios akin Isaac kiueyichiuaya ke ijkon kichiuaskia.
54 Satepan, Jacob kimaktilij Dios se tapialtsin itech nejon tepet uan kinyoleuak ichankauan maj takuakan. Yejuan takuajkej uan ompa mokaujkej nejon youak. 55 Uan Labán kualkantsin meuak, kinmakak se beso* iixuiuan uan isiuapipiluan uan kintiochiuak. Satepan mokepak ichan.
32 Jacob kikuik ojti uan iangeluan Dios kinamikitoj. 2 Niman keman Jacob kinitak, kijtoj: “¡Nikan mokaujtikiskej iangeluan Dios!”. Yejua ika ompa tatokaytij Mahanaim.*
3 Uan Jacob kintitanik seki itakeualuan maj kiitatij Esaú, akin yetoya itech tal tein poui Seír, tein no moixmati kemej Edom. 4 Uan kinnauatij nejin: “Xikiluikan nejin noteko Esaú: ‘Motekitikauj Jacob technauatij maj timitsiluikij nejin: “Miak xiujmej ninemik iuan Labán 5 uan nikinpia kuakuejmej, burros, ichkamej,* uan nechtekitiliaj miakej takamej uan siuamej. Noteko, nimitsmatiltia nejin para kuali tinechitas”ʼ”.
6 Satepan, itakeualuan Jacob mokepkej uan kiluijkej: “Tikitatoj mokniuj Esaú uan ualajtok mitsnamikiki uan kinualkui 400 takamej”. 7 Uan Jacob motelmoujtij uan moteltekipachoj, yejua ika ojkan kinxeloj akin iuan yayaj uan no ichkamej, chivos, kuakuejmej uan camellos. 8 Yejua kijtoj: “Ijkon, komo Esaú kinteuia sekin, oksekin uelis choloskej”.
9 Satepan, Jacob kiluij Dios: “Jehová, iDios noueyitat Abrahán uan iDios nopaj Isaac, tejua tinechiluij: ‘Ximokepa kampa tiyolik uan kampa nemij moparientes uan nejua nimitstatiochiuisʼ. 10 Tejua semi tinechtasojtani uan tikchiuani nochi tein tinechiluij maski amo nimotanilijtok. Keman nikpanauij ueyiat Jordán sayoj nikpiaya notopil, sayoj ke axkan hasta ojkanya nikxeloj tein nikpia. 11 Nimitstataujtia xinechpaleui para maj nokniuj Esaú amo teyi nechchiuili. Porin nimoui maj nechmikti nejua, siuamej uan ininkoneuan. 12 Tejua tinechiluij: ‘Nimitstatiochiuis uan nikchiuas maj mokoneuan tel miakej kemej xal tein onkak itech mar, tein amo ueli se kipouaʼ”.
13 Ompa mokauak nejon youak. Uan kinsentilij seki itapialuan para kitayokolis Esaú: 14 220 chivos, 220 ichkamej, 15 30 camellojtenamej iniuan ininpiluan, 50 kuakuejmej uan 30 burros.
16 Uan Jacob kinmajmakatiajki itakeualuan seki tapialmej uan kiniluij: “Namejuan xitayekanakan uan amo ximosentilikan, ta ijkon xixexeliujtiakan”. 17 Uan no, akin yaya hasta taixpan kinauatij nejin: “Komo tiknamiki nokniuj Esaú uan mitstajtania* ‘¿Akoni tiktekitilia uan kani tiouj? ¿Akoni iaxka nejin tapialmej?’, 18 xiknankili ‘Iaxka motekitikauj Jacob uan yejua mitstayokolia, noteko Esaú. Tein melauj yejua techualtojtoka’”.* 19 No ijkon kinnajnauatij takeualmej akin yayaj taikan uan kinuikayaj tapialmej. Kiniluij: “Yejua nejon tein moneki nankiluiskej Esaú keman nankinamikiskej. 20 No xikiluikan: ‘Motekitikauj Jacob techualtojtokaʼ”. Porin Jacob moluiaya: “Komo nejin tein niktayokolia kiyolseuia, keman nikitas xa kualtsin nechtajpalos”. 21 Uan takeualmej akin kinuikayaj tapialmej tayekanteujkej. Uan Jacob ompa mokauak nejon youak.
22 Sayoj ke nejon youak Jacob meuak uan kinkuiteuak Raquel uan Lea, Bilhá uan Zilpá uan 11 ikoneuan. Kipanauijkej ueyiat* Jaboc kampa amo uejkatan katka. 23 Ijkon kinuikak oksekopa uan no kiuikak nochi tein kipiaya.
24 Satepan, keman Jacob iselti yetoya, se takat kikitskij uan kinekia kiuetsiltis hasta ke tanesik. 25 Keman nejon takat kiitak ke amo kitania Jacob, kikesomiyojkokoj. Yejua ika Jacob keskopinik. 26 Satepan, nejon takat kiluij: “Xinechkajkaua, porin tanestokya”. Sayoj ke Jacob kinankilij: “Amo nimitskajkauas hasta xinechtiochiua”. 27 Uan takat kitajtanij: “¿Keniuj timonotsa?”. Uan yejua kinankilij: “Jacob”. 28 Takat kiluij: “Amo timonotsasok Jacob, ta Israel,* porin tiknextij mochikaualis iixpan Dios uan ininixpan oksekin, uan tikpiak tein tiknekia”. 29 Uan Jacob kiluij: “Nimitstataujtia, xinechilui keniuj timonotsa”. Sayoj ke takat kinankilij: “¿Keyej tikneki tikmatis keniuj nimonotsa?”. Uan ompa kitiochiuak. 30 Yejua ika Jacob ompa tatokaytij Peniel,* porin kijtoj: “Maski nikixitak Dios amo nimikik”.
31 Uan keman tanestiaya, Jacob kistiayaya de Penuel* uan koxojtaksatiaya porin keskopinka. 32 Yejua ika hasta axkan, ikoneuan Israel amo kikuaj taluat tein kipia ikes se tapial, porin takat ompa kikokoj Jacob.
33 Keman Jacob moixajokuik, kiitak ke Esaú ualaya iniuan 400 takamej. Yejua ika kinxejxeloj ikoneuan iuan Lea, Raquel uan Bilhá uan Zilpá. 2 Achto kintalij Bilhá uan Zilpá iniuan ininkoneuan, tatajko kitalij Lea iniuan ikoneuan uan hasta taikan Raquel iuan José. 3 Uan Jacob yajki hasta taixpan uan ijkon kemej yaya kiajsiti iikniuj, motankuaketstiaya uan moixpilouaya hasta talpan. Ijkon kichiuak chikome viaje.
4 Sayoj ke Esaú tsikuinteuak kinamikito, kinauaj uan kimakak se beso* uan peujkej chokaj. 5 Keman Esaú moixajokuik, kinitak siuamej uan konemej uan kitajtanij* Jacob: “¿Akonimej ne ualajtokej mouan?”. Jacob kinankilij: “Nokoneuan akin Dios nechinmakak”. 6 Uan ajsitoj Bilhá uan Zilpá iniuan ininkoneuan uan motankuaketskej uan moixpilojkej hasta talpan. 7 No ajsitoj Lea uan ikoneuan uan no ijkon kichiujkej, uan satepan ajsitoj José uan Raquel uan no motankuaketskej uan moixpilojkej hasta talpan.
8 Esaú kitajtanij Jacob: “¿Keyej tikinualtitanik miakej maj nechnamikikij?”. Uan yejua kinankilij: “Para kuali timouikaskej, noteko”. 9 Uan Esaú kiluij: “Noknitsin, nejua nikpia miak tamanya. Ximokauili, porin moaxka”. 10 Sayoj ke Jacob kiluij: “Amo, komo kuali tinechitaya, nimitstataujtia xikui tein nimitstayokolia, porin nikualkuik para uelis nimitsitas. Nimitsixitakya uan kemej yeskia nikixitak Dios, porin kualtsin tinechtajpaloj. 11 Nimitstataujtia xikui tein nimitsualkuilij, porin Dios nechtatiochiuiani uan amo teyi nechpoloua”. Uan kisentokak kitataujtij hasta ke Esaú kikuik tein kiuikilijka.
12 Satepan Esaú kiluij: “Maj tiakanya. Nejua nimitsyekantias”. 13 Sayoj ke Jacob kinankilij: “Noteko, tikmati ke konemej amo semi chikaujkej. Uan ichkamej* uan kuakuejmej tein nikinuika kipiaj ininpiluan. Komo itech se tonal eliuis tikinpeuaj, nochin mikiskej. 14 Nimitstataujtia noteko, xitayekana. Nejua okachi yolik nias, iniuan tapialmej uan konemej, hasta maj nimitsajsiti ompa Seír”. 15 Uan Esaú kiluij: “Maj nimitsinkauili seki notakeualuan”. Sayoj ke Jacob kinankilij: “Noteko, amo ximokuejmolo, ta tinechiknelij uan yejua nejon tein okachi niknekia”. 16 Uan Esaú mokepak Seír nejon tonal.
17 Uan Jacob yajki Sucot. Ompa mochijchiuilij se kali uan kinchijchiuak sakakaltsitsin para itapialuan. Yejua ika, ompa tatokaytij Sucot.*
18 Satepan ke Jacob kisak de Padán-Aram kuali ajsik ueyi xolal Siquem, tein yetok itech tal tein poui Canaán, uan mokaltalijtikisak amo uejka de Siquem. 19 Uan kampa mokaltalijka kikouak se cacho tal ika 100 platajtomin. Nejon tal kinkouilij ikoneuan Hamor, akin katka itat Siquem. 20 Ompa kichijchiuak se altar uan kitokaytij Dios yejua iDios Israel.
34 Dina, siuapil akin Lea kipiak iuan Jacob tel yaya kinkalpanoti siuapipil akin ompa nemiaj. 2 Se tonal, Siquem kiitak Dina uan satepan kiuikak uan ika mauiltij. Siquem katka iokichpil Hamor, akin kiixmatiaj kemej heveo uan katka se taixyekankej. 3 Uan Siquem kitelnekia yetos iuan Dina, kitasojtak uan kualtsin kinojnotsaya para maj yejua no kitasojta. 4 Satepan, Siquem kiluij itat: “Xinechijtaniliti nejin ichpoch”.
5 Keman Jacob kimatik ke Siquem ika mauiltijka Dina, iokichpipiluan yetoyaj ixtauat kintamakatoyaj tapialmej. Yejua ika Jacob kinemilij amo teyi kiniluis hasta maj mokepanij. 6 Satepan, Hamor, itat Siquem kinojnotsato Jacob. 7 Sayoj ke keman kiniluijkej iokichpipiluan Jacob tein mochiujka, niman mokepkej. Yejuan fiero kimatkej uan semi kualankej porin Siquem kichiuak maj amo kuali ika tajtokan Israel porin ika mauiltijka isiuapil Jacob. Tein kichiuak Siquem tel amo kuali katka.
8 Hamor tajtoj iniuan uan kijtoj: “Nookichpil Siquem kitasojta mosiuapil. ¿Uelis nankimakaskej para maj iuan monamikti? 9 Maj tokoneuan monamiktikan iniuan namokoneuan. Xitechinmakakan namosiuapipiluan uan tejuan no tamechinmakaskej tosiuapipiluan. 10 Uelis nanemiskej touan uan nankichiuaskej tein nankinekiskej nikan. Nikan xitakouakan uan xitanamakakan uan nikanya ximokaltalikan”. 11 Uan Siquem kiluij itat uan iikniuan Dina: “Komo nankijtouaj ke kemaj, uelis nanechtajtaniskej tein nankinekiskej. 12 Uelis nantajtaniskej tel miak tomin uan tel miak taman. Namechmakas tein nankinekiskej. Sayoj ke namechtataujtia, xinechmakakan Dina para maj iuan nimonamikti”.
13 Sayoj ke iokichpipiluan Jacob kinemilijkej kikajkayauaskej Siquem uan Hamor, porin Siquem ika mauiltijka ininikniuj. 14 Yejua ika kiniluijkej: “Amo uelis tikchiuaskej nejon. Amo uelis tikmakaskej tokniuj se takat akin amo kitekinij,* porin nejon techpinaujtiskia. 15 Sayoj uelis komo namochiuaj kemej tejuan uan nochin takamej akin namouan pouij motekij.* 16 Uan ijkuak, tamechinmakaskej tosiuapipiluan uan tejuan no tikinkuiskej namosiuapipiluan. Tinemiskej namouan, kualtsin timouikaskej uan timosenpaleuiskej. 17 Sayoj ke komo amo namotekij,* tikuiteuaskej tokniuj Dina uan tiaskej”.
18 Hamor uan Siquem kiitakej ke kuali yetoya tein tajtaniaj. 19 Uan Siquem niman kichiuak tein kinekiaj, porin yekmelauj kiueuelitaya isiuapil Jacob. Uan no, de nochin ichankauan, yejua akin okachi kitakachiuayaj.*
20 Yejua ika, Hamor uan Siquem yajkej ikalakyan ueyi xolal uan kiniluijkej nochin takamej akin ompa nemiaj: 21 “Nejin takamej kinekij maj tiksentokakan kuali timouikakan iniuan. Maj tikinkauakan maj nemikan nikan, maj takouakan uan maj tanamakakan porin tikpiaj miak tal uan kinajsi. Uelis timonamiktiskej iniuan ininsiuapipiluan uan tejuan no tikinmakaskej tosiuapipiluan. 22 Sayoj techtajtaniaj se taman: maj tinochin titakamej timotekikan* ijkon kemej yejuan. Sayoj ijkon kinekiskej touan nemiskej uan timosenpaleuiskej. 23 Uan nochi tein kipiaj uan inintapialuan no yeski toaxka. Maj tikchiuakan tein techtajtaniaj para maj touan nemikan”. 24 Uan nochin akin nemiaj itech ueyi xolal kiitakej ke kuali yetoya tein Hamor uan Siquem kiniluijkej. Uan nochin takamej akin ompa nemiaj motekkej.*
25 Sayoj ke ome tonal satepan, keman takamej kinkokojtoyaok kampa kintekkaj, Simeón uan Leví ome iokichpipiluan Jacob akin katkaj iikniuan Dina, kikuiteujkej ininmachete tein ojkan tenej* uan yajkej ueyi xolal. Uan keman ompa yetoyajya kinmiktijkej nochin takamej. Amo akin kichiaya maj kichiuakan nejon. 26 Kimiktijkej Hamor uan Siquem uan kikixtijkej Dina de ichan Siquem uan yajkej. 27 Okseki iokichpipiluan Jacob no ajsitoj kampa yetoyaj akin kinmiktijkaj. Kikuiteujkej nochi tein ompa onkaya porin ika mauiltijkaj ininikniuj. 28 Kinuikakej ichkamej,* chivos, kuakuejmej, burros uan nochi tein onkaya itech ueyi xolal uan ixtauat. 29 Uan no kalakkej ininchan, tamitakixtijkej uan no kinuikakej konemej uan siuamej. Amo teyi kikaujkej.
30 Keman Jacob kimatik tein kichiujkaj Simeón uan Leví, kiniluij: “Nanechkuejmolkalakijkej. Por namotajtakol, akin kinixmatij kemej cananeos uan perizitas semi nechtauelitaskej.* Tejuan amo timiakej. Yejuan mosenpaleuiskej para nechteuiskej uan nechmiktiskej nejua uan nochin nochankauan”. 31 Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “Monekia teisa tikchiuaskej para maj amo kiitakan tokniuj kemej se siuat akin monamaka iniuan takamej”.
35 Satepan, Dios kiluij Jacob: “Xipankisa Betel uan ompa ximokaua. Uan ompa xinechchijchiuili se altar. Nejua niDios akin monextij moixpan keman tikcholuijtoya* mokniuj Esaú”.
2 Uan Jacob kiniluij ichankauan uan nochin akin iuan yetoyaj: “Xikixtikan nochi tatadiosmej* tein nankipiaskej, ximopakakan uan ximotapatilikan. 3 Maj tipankisakan Betel. Ompa nikchijchiuilis toTajtsin Dios se altar. Yejua nechnankilij keman semi nimotekipachojtoya uan desde ijkuak nochipa nechpaleuiani”. 4 Yejua ika, kimakakej Jacob nochi tatadiosmej* tein kipiayaj uan pipilolmej tein nakasaktoyaj. Uan Jacob kitalpachoj* nochi nejon itsintan ueyi kouit tein amo uejka yetoya de Siquem.
5 Keman peuak nejnemij, Dios kichiuak maj tel mouikan akin nemiaj itech uejueyi xolalmej tein ompaka yetoyaj. Yejua ika amo akin kinemilij kintokatias iokichpipiluan Jacob para kinteuis. 6 Satepan, Jacob uan nochin akin iuan yayaj ajsikej ueyi xolal Luz, tein no monotsa Betel, tein yetok itech tal tein poui Canaán. 7 Ompa kichijchiuak se altar uan kitokaytij El-Betel,* porin keman kicholuijtoya* iikniuj, toTajtsin Dios ompa monextij iixpan. 8 Satepan momikilij Débora, akin kiiskaltijka Rebeca. Uan kitokkej itsintan se auakouit, tein amo uejka yetoya de Betel. Yejua ika Jacob kitokaytij Alón-Bacut* nejon kouit.
9 Jacob kiska de Padán-Aram uan itech ojti, Dios oksepa monextij iixpan uan kitiochiuak. 10 Uan Dios kiluij: “Timonotsa Jacob. Sayoj ke amo ijkon timonotsasok, ta timonotsas Israel”. Yejua ika peuak kinotsa Israel. 11 Dios no kiluij: “Nejua niDios akin nikpia nochi chikaualis. Xikinpia miakej mokoneuan uan maj momiakilikan. Tiyeski inintat akin nemiskej itech miak altepemej. Uan seki mokoneuan yeskij tekiuanij. 12 Tal tein nikmakak Abrahán uan Isaac no nimitsmakas tejua uan mokoneuan”. 13 Uan satepan ke Dios tajtoj iuan Jacob, yajki.
14 Uan Jacob kiketsak se tet kampa Dios iuan tajtojka, uan kipantekilij vino uan aceite. 15 Jacob oksepa tatokaytij Betel kampa Dios iuan tajtojka.
16 Uan kiskej de Betel. Uan keman uejkaok kinpolouaya para ajsiskej Efrat, Raquel yaya kipiatiya ikonetsin uan tel tajyouijtoya. 17 Uan keman amo uelia kipiaya ikonetsin uan okachi fiero kimachiliaya, in partera kiluij: “Amo ximoui, porin no tikpiati nejin konetsin”. 18 Sayoj ke Raquel momikilijtoyaya, uan tepitsin achto ke ijyokotoniskia kitokaytij Ben-Oní.* Sayoj ke Jacob kitokaytij Benjamín.* 19 Ijkon momikilij Raquel uan kitokkej itech ojti tein yaya Efrat, tein no monotsa Belén. 20 Jacob kiketsak se tet kampa kitokak Raquel. Uan hasta axkan nejin tet kisentoka ompa yetok.
21 Satepan, Israel yajki de ompa uan kiketsak ikaltsin* nepaka de kampa yetoya kali tein uejkapantik tein monotsa Éder. 22 Keman Israel nemia itech nejon tal, se tonal Rubén motekak iuan Bilhá, uan Israel kimatik. Bilhá katka okse isiuatsin* itat.
Jacob kinpiak 12 iokichpipiluan. 23 Iuan Lea, kipiak Rubén akin tayekanaya uan no kipiak Simeón, Leví, Judá, Isacar uan Zabulón. 24 Iuan Raquel kipiak José uan Benjamín. 25 Iuan Bilhá, itakeual Raquel, kipiak Dan uan Neftalí. 26 Uan iuan Zilpá, itakeual Lea, kipiak Gad uan Aser. Yejuan nejin ikoneuan Jacob tein kinpiak ompa Padán-Aram.
27 Satepan, Jacob ajsik kampa yetoya itat, Isaac. Ajsik Mamré, tein yetoya ompa Quiryat-Arbá, tein no moixmati kemej Hebrón. Abrahán uan Isaac ompa nenkej maski amo ompa kayomej katkaj. 28 Isaac nemik 180 xiujmej. 29 Uan momikilij satepan ke kualtsin nemik miak xiujmej, uan kitokkej kemej iuejkaujtatuan. Iokichpipiluan, Esaú uan Jacob kitokkej.
36 Nikan ika motajtoua Esaú, akin no monotsa Edom.
2 Esaú monamiktij iniuan seki siuamej akin nemiaj Canaán. Monamiktij iuan Adá. Itat Adá katka Elón akin kiixmatiaj kemej hitita. No monamiktij iuan Oholibamá. Itat Oholibamá katka Aná, uan iueyitat katka Zibeón akin kiixmatiaj kemej heveo. 3 Uan no monamiktij iuan Basemat. Itat Basemat katka Ismael uan iikniuj monotsaya Nebayot.
4 Iuan Adá, Esaú kipiak Elifaz, iuan Basemat kipiak Reuel,
5 uan iuan Oholibamá, kipiak Jeús, Jalam uan Coré.
Yejuan nejin katkaj ikoneuan Esaú, akin kinpiak itech tal tein poui Canaán. 6 Satepan, Esaú kikauak Jacob uan nemito okseko. Kinuikak isiuauan, iokichpipiluan, isiuapipiluan uan nochin akin nemiaj ichan. No kinuikak nochin itapialuan uan nochi tein kisentilijka ompa Canaán. 7 Kemej Esaú uan Jacob kipiayajya miak taman, amo ueliaok sennemiaj. Kemej kinpiayaj tel miak tapialmej, amo kinajsiaok sakat para kintamakaskej. 8 Yejua ika Esaú nemito itech tepemej ompa Seír. Esaú no monotsa Edom.
9 Nikan ika motajtoua Esaú, ininuejkaujtat akin kinixmatij kemej edomitas. Yejuan nemij itech tepemej ompa Seír.
10 Yejua nejin inintokay ikoneuan Esaú: iuan Adá kipiak Elifaz, uan iuan Basemat kipiak Reuel.
11 Ikoneuan Elifaz katkaj Temán, Omar, Zefó, Gatam uan Quenaz. 12 Uan Elifaz, iokichpil Esaú kipiak okse isiuatsin* akin monotsaya Timná. Satepan, Timná kipiak se iokichpil Elifaz akin monotsaya Amalec. Yejuan nejin katkaj ikoneuan Adá, isiuatsin Esaú.
13 Ikoneuan Reuel katkaj Náhat, Zérah, Samá uan Mizá. Yejuan nejin katkaj ikoneuan Basemat, isiuatsin Esaú.
14 Oholibamá kinpiak eyi iokichpipiluan Esaú: Jeús, Jalam uan Coré. Itat Oholibamá katka Aná, uan iueyitat katka Zibeón.
15 De ichankauan Esaú kiskej nejin taixyekananij. De Elifaz, iokichpil Esaú akin tayekanaya kiskej Temán, Omar, Zefó uan Quenaz, 16 Coré, Gatam uan Amalec. Yejuan taixyekanayaj Edom uan kiskej de ichankauan Elifaz. Katkaj ikoneuan Adá.
17 De Reuel, iokichpil Esaú kiskej nejin taixyekananij: Náhat, Zérah, Samá uan Mizá. Yejuan taixyekanayaj Edom uan kiskej de ichankauan Reuel. Katkaj ikoneuan Basemat, isiuatsin Esaú.
18 Uan de Oholibamá, isiuatsin Esaú kiskej nejin taixyekananij: Jeús, Jalam uan Coré. Yejuan nejin taixyekananij akin kiskej de ichankauan Oholibamá, isiuapil Aná.
19 Yejuan nejin katkaj ikoneuan Esaú uan taixyekananij akin kiskej de ininchankauan. Esaú no monotsa Edom.
20 Seír katka horeo, uan ichankauan akin nemiaj itech nejon tal katkaj Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 21 Disón, Ézer uan Disán. Yejuan nejin katkaj taixyekananij ompa Edom, akin katkaj ichankauan Seír uan kinixmatiaj kemej horeos.
22 Ikoneuan Lotán katkaj Horí uan Hemam. Uan siuatsin Timná katka iikniuj Lotán.
23 Ikoneuan Sobal katkaj Alván, Manáhat, Ebal, Sefó uan Onam.
24 Ikoneuan Zibeón katkaj Ayá uan Aná. Yejua nejin Aná akin kinyekpixtoya burros tein kipiaya itat uan kinajsik seki ameyalmej kampa kisaya at totonik. Nejon ameyalmej kinajsik itech se tal kampa tauaktoya.
25 Aná kipiak se okichpil akin monotsaya Disón uan se siuapil akin monotsaya Oholibamá.
26 Ikoneuan Disón katkaj Hemdán, Esbán, Itrán uan Kerán.
27 Ikoneuan Ézer katkaj Bilhán, Zaaván uan Acán.
28 Ikoneuan Disán katkaj Uz uan Arán.
29 Yejuan nejin akin kinixyekanayaj horeos: Lotán, Sobal, Zibeón, Aná, 30 Disón, Ézer uan Disán. Yejuan nejin akin kinixyekanayaj horeos ompa Seír.
31 Yejuan nejin tekiuanij akin taixyekankej itech tal tein poui Edom achto ke israelitas kipiaskiaj se tekiuaj. 32 Bela, iokichpil Beor taixyekanak Edom uan nemia itech ueyi xolal Dinhabá. 33 Keman Bela momikilij, peuak taixyekana Jobab, iokichpil Zérah akin katka de Bozrá. 34 Keman Jobab momikilij, peuak taixyekana Husam akin katka de Temán. 35 Keman Husam momikilij, peuak taixyekana Hadad, iokichpil Bedad uan nemia itech ueyi xolal Avit. Hadad kintanik ompa Moab akin kinixmatij kemej madianitas. 36 Keman Hadad momikilij, peuak taixyekana Samlá akin katka de Masrecá. 37 Keman Samlá momikilij, peuak taixyekana Shaúl akin katka de Rehobot, tein yetoya inakastan se ueyiat. 38 Keman Shaúl momikilij, peuak taixyekana Baal-Hanán, iokichpil Acbor. 39 Keman Baal-Hanán momikilij, peuak taixyekana Hadar. Yejua nemia itech ueyi xolal Paú uan isiuatsin monotsaya Mehetabel, isiuapil Matred uan iixuiuj Mezahab.
40 Yejua nejin inintokay taixyekananij akin katkaj ichankauan Esaú, familias uan talmej kampa nenkej. Katkaj Timná, Alvá, Jetet, 41 Oholibamá, Elá, Pinón, 42 Quenaz, Temán, Mibzar, 43 Magdiel uan Iram. Yejuan nejin inintokay taixyekananij ompa Edom uan talmej kampa nenkej. Yejua nejin Esaú, ininuejkaujtat akin kinixmatij kemej edomitas.
37 Jacob kisentokak nemik itech tal tein poui Canaán, kampa itat nemik maski amo ompa kayot katka.
2 Nikan ika motajtoua Jacob.
Yejua kipiaya se iokichpil akin monotsaya José. Keman yejua kipiaya 17 xiujmej, kinnemiltijtoya ichkamej* uan chivos iniuan ininokichpipiluan Bilhá uan Zilpá, akin katkaj isiuauan Jacob. Uan se tonal José kinteluilij iikniuan iuan itat. 3 Israel okachi kitasojtaya José ke okseki ikoneuan porin kipiak keman tatajtsinya katka, uan kitechijchiualtilij se kualtsin tasal* tein ueyak. 4 Keman iikniuan José kiitakej ke inintat okachi kitasojtaya, peuak kitauelitaj. Hasta nion kiyeknojnotsayajok.
5 Se tonal, José kikochitak* se taman uan kintapouij iikniuan, uan yejua ika okachiok kitauelitakej. 6 Yejua kiniluij: “Maj namechilui tein nikochitak. 7 Tiktektoyaj trigo kampa titatokaj uan tikilpijtiayaj.* Tein nejua nikilpijka moketsak uan tein namejuan nankiilpijkaj kiyoualojkej tein nejua nikilpij uan moixpilojkej iixpan”. 8 Iikniuan kiluijkej: “¿Tikijtosneki ke tiyeski titotekiuaj uan titechixyekanas?”. Uan keman kikakkej tein kikochitak uan tein kiniluij okachiok kitauelitakej.
9 Satepan, José oksepa takochitak* uan kintapouij iikniuan. Kiniluij: “Nikochitak okse taman. Sayoj ke axkan moixpilouayaj noixpan tonaltsin, metsti, uan 11 sitalimej”. 10 Kitapouij itat uan iikniuan. Uan itat kichikaujkailuij: “¿Toni timoluia ke kijtosneki nejin tein tikochitak? ¿Timoluia ke ualas momaj, mokniuan uan nejua timoixpilokiuij hasta talpan moixpan?”. 11 Uan iikniuan peuak kinexikoluiaj José, sayoj ke itat amo kielkauak tein kijtojka.
12 Se tonal, iikniuan José kinuikakej tapialmej para maj takuatij amo uejka de Siquem. 13 Satepan Israel kiluij José: “Mokniuan kinnemiltijtokej tapialmej amo uejka de Siquem. Nikneki xikinitati”. Uan José kinankilij: “Kemaj paj”. 14 Uan itat kiluij: “¿Uelis tikitatiuj keniuj yetokej mokniuan? No xikitati keniuj yetokej tapialmej uan xinechiluiki”. Yejuan yetoyaj itech tal tamanis* ompa Hebrón keman kititanik maj youi Siquem. 15 Satepan, se takat kiitak ke José nenentoya kampa tatokaj uan kitajtanij:* “¿Toni tiktemojtinemi?”. 16 José kiluij: “Nikintemojtok nokniuan. ¿Tikmati kani kinnemiltijtokej tapialmej?”. 17 Uan takat kiluij: “Nikan yetoyaj, sayoj ke nikinkakilij ke kijtojkej: ‘Tiouij Dotán’”. Yejua ika José kintemojtiajki iikniuan uan kinajsito hasta Dotán.
18 Sayoj ke achto ke ajsiskia kampa yetoyaj iikniuan, yejuan kiuejkaitakej uan peuak kinenemiliaj keniuj kimiktiskej. 19 Uan peuak moiluiaj: “¡Xikitakan! Ne ualajtok ne akin tajtakochita.* 20 Maj tikmiktikan uan maj tikpankajkauakan itech se ueyi talkoyok* uan tikijtoskej ke se tekuani kimiktij uan kikuaj. Maj tikitakan komo melauj mochiua tein kikochitak”. 21 Sayoj ke keman Rubén kikakik nejon, kimakixtisnekik. Yejua ika kiniluij: “Maj amo tikmiktikan”. 22 Uan no kijtoj: “Maj amo teyi tikchiuilikan, sayoj maj tikpantamotakan itech nejin ueyi talkoyok nikan kampa tauaktok”. Kijtoj nejon porin kinekia kimakixtis para oksepa kiuikas iuan itat.
23 Keman José ajsik kampa yetoyaj iikniuan, yejuan niman kipankixtilijkej kualtsin tasal tein itat kitayokolijka, 24 kikitskijkej uan kipankajkaujkej itech talkoyok.* Ijkuak, nejon talkoyok amo kipiaya at.
25 Satepan, motalijkej uan peuak takuaj, uan kinuejkaitakej miakej akin ualajtoyaj. Katkaj akin kinixmatiaj kemej ismaelitas. Yejuan temotoyaj de Galaad para ajsiskej Egipto. Inincamellos kimamajtiayaj chokil tein ajuiyak tein monotsa ládano, bálsamo uan koujeuat tein chokiloj. 26 Uan Judá kiniluij iikniuan: “Amo teyi tiktanij komo tikmiktiaj uan amo teyi tikijtouaj. 27 Maj tikinnamakiltikan ismaelitas uan maj amo teyi tikchiuilikan, ta yejua tokniuj”.* Uan iikniuan kitajtolkakkej. 28 Uan keman tanamakanij ismaelitas* ompaka panokej, iikniuan José kipankixtijkej den talkoyok uan kinnamakiltijkej. Kinmakakej kemej se cuarto* plata. Uan nejon tanamakanij kiuikakej José hasta Egipto.
29 Satepan, Rubén mokepak uan pantachiato itech talkoyok,* uan keman kiitak ke José amo ompa yetoyaok, kitsayanak itasal. 30 Uan keman kinajsito iikniuan, kimojkaijtoj: “¡In okichpil amo nesi! ¿Uan toni nikchiuati?”.
31 Uan iikniuan kikuikej itasal José, kimiktijkej se chivo uan kiejesuijkej itasal. 32 Satepan kititanilijkej inintat itasal José uan kiluijkej: “Tikajsikej nejin. Xikita ox iaxka mokoneuj”. 33 Satepan ke kuali kiitak nejon tasal, chikauak kijtoj: “¡Nejin itasal nokonetsin! ¡Se tekuani kimiktij uan kikokototsak!”. 34 Uan Jacob kitsayanak itasal, motajkoyantalilij se tasal tein teajuayotia uan kichokilijtoya ikoneuj miak tonalmej. 35 Nochin iokichpipiluan uan isiuapipiluan kitemouayaj kiyolseuiskej, sayoj ke amo mokauaya, ta kiniluiaya: “¡Niksentokas nikchokilijtos nookichpil hasta maj nimiki!”.* Uan Jacob kisentokak kichokilij José.
36 Uan ismaelitas kinamakakej José ompa Egipto. Kinamakiltijkej Potifar, akin kipiaya se ueyi tekit ichan tekiuaj ompa Egipto, uan kinixyekanaya soldados akin kiyekpiayaj tekiuaj.
38 Itech nejon tonalmej, Judá kinkauak iikniuan uan kiketsak ikaltsin* amo uejka de kampa nemia Hirá, se takat akin katka de Adulam. 2 Ompa, Judá kiitak se siuapil, iuan monamiktij uan iuan motekak. Katka isiuapil se takat akin monotsaya Súa, akin katka de Canaán. 3 Nejon siuatsin mokokoxkatalij uan kipiak se okichpiltsin, uan Judá kitokaytij Er. 4 Oksepa mokokoxkatalij uan kipiak okse okichpiltsin akin kitokaytij Onán. 5 Uan oksepa kipiak okse okichpiltsin akin kitokaytij Selá. Judá yetoya Aczib keman yolik Selá.
6 Satepan, Judá kinamiktij iokichpil Er akin tayekanaya iuan se siuatsin akin monotsaya Tamar. 7 Sayoj ke Jehová amo kiuelitaya tein kichiuaya Er, iokichpil Judá. Yejua ika Jehová kimiktij. 8 Yejua ika Judá kiluij Onán: “Ximonamikti iuan isiuauj mokniuj uan ijkon konemej tein nankinpiaskej kinitaskej kemej ikoneuan mokniuj”. 9 Sayoj ke Onán kimatia ke konemej tein kinpiaskia amo kinitaskiaj kemej ikoneuan. Yejua ika keman motekaya iuan icuñada, kitemouaya maj amo mokokoxkatali. 10 Sayoj ke Jehová kiitaya ke amo kuali yetoya tein kichiuaya. Yejua ika no kimiktij. 11 Uan Judá kiluij isiuamon: “Xinemiti ichan mopaj uan amo ximonamikti hasta maj nookichpil Selá moskalti”. Judá kijtoj nejin porin mouia maj Selá no miki kemej iikniuan. Yejua ika Tamar yajki uan nemito iuan itat.
12 Satepan, momikilij isiuatsin Judá, akin katka isiuapil Súa. Keman Judá amo motayokoltijtoyaok porin momikilij isiuatsin, yajki Timná kampa yetoyaj akin kipanximaj iichkauan.* Iuan yajki itasojikniuj, Hirá. 13 Uan Tamar kimatik ke imontat pankistoya Timná para kinpanximas iichkauan. 14 Yejua ika Tamar mopatilij itasal* tein kinextiaya ke momikilijkaya itakatsin, moixtsakuak ika se tasal, motalilij se chal uan motalito ikalakyan xolal Enaim, tein yetok itech ojti tein youi Timná. Kichiuak nejin porin kiitak ke Selá moskaltijkaya uan ayamo iuan kinamiktijtoyaj.
15 Keman Judá kiitak Tamar niman kinemilij ke katka se siuat akin monamakaya, porin moixtalilijka se tasal. 16 Yejua ika Judá kiajsito. Uan kemej amo kimatia ke katka isiuamon, kiluij: “¿Uelis nimotekas mouan?”. Tamar kinankilij: “¿Toni tinechmakas komo mouan nimoteka?”. 17 Judá kiluij: “Nimitstitanilis se chivojkonet”. Sayoj ke yejua kiluij: “¿Toni tinechkauilis para nikmatis ke yekmelauj tinechtitanilis?”. 18 Judá kitajtanij:* “¿Toni tikneki maj nimitskauili?”. Uan Tamar kiluij: “Moanillo tein ika tiktalia sello, hilo tein kipia uan motopil”. Uan yejua kimakak, iuan motekak uan Tamar mokokoxkatalij. 19 Satepan yajki, mokixtilij ichal uan oksepa motalilij itasal tein kinextiaya ke momikilijkaya itakatsin.
20 Judá kititanik itasojikniuj, Hirá, para maj kiuika chivojkonet uan maj Tamar kikepili tein kikauilijka, sayoj ke Hirá amo kiajsik. 21 Yejua ika kintajtanij akin ompa nemiaj: “¿Kani yetok nejon siuat akin monamaka* uan yetoya ojtenoj ompa Enaim?”. 22 Uan Hirá mokepak kampa yetoya Judá uan kiluij: “Amo nikajsik. Uan akin ompa nemij nechiluijkej: ‘Nikan amo keman yetoni se siuat akin monamaka’”. 23 Yejua ika Judá kiluij: “Maj mokauili tein nikmakak, para amo timopinaujtiskej. Nejua nimokixtijya porin niktitanilij chivojkonet maski amo tikajsik nejon siuat”.
24 Kemej eyi metsti satepan kiluijkej Judá: “Mosiuamon Tamar auilnentinemi. Yejua ika axkan kokoxkayetok”. Uan Judá kijtoj: “Xikalankixtikan, xikmiktikan uan xikchichinokan”. 25 Keman kikalankixtijtoyaj, Tamar tanauatij maj kiluitij imontat: “Itat konetsin tein nikpixtok iaxka nejin”. Uan no kijtoj: “Xikita akoni iaxka nejin anillo tein ika kitaliaj sello, nejin hilo uan nejin topil”. 26 Judá kiyekitak nejon uan kijtoj: “Nejin siuat kichiuak tein kuali yetok, uan nejua amo, porin amo niknamiktij iuan nookichpil Selá”. Uan Judá amo kemanok iuan motekak.
27 Keman Tamar yaya kipiatiya ikonetsin, takaj kinpixtoya omen. 28 Keman kistoyajya, se konetsin kikixtij imay. Uan partera niman kikuik se hilo chichiltik uan kimailpilij konetsin uan kijtoj: “Nejin konetsin kisak achto”. 29 Sayoj ke konetsin oksepa kikalakij imay uan kisak iikniuj. Yejua ika partera kimojkaijtoj: “¡Tiktelkokoj* momaj!”. Yejua ika kitokaytijkej Pérez.* 30 Uan satepan kisak iikniuj akin mailpitoya ika hilo chichiltik. Uan kitokaytijkej Zérah.
39 Akin kinixmatiaj kemej ismaelitas kiuikakej José hasta Egipto. Ompa kinamakiltijkej se takat akin ompa nemia uan monotsaya Potifar. Yejua kipiaya se ueyi tekit ichan tekiuaj ompa Egipto uan kinixyekanaya soldados akin kiyekpiayaj tekiuaj. 2 Sayoj ke Jehová kipaleuiaya José. Yejua ika kuali kisaya nochi tein kichiuaya, uan iteko, Potifar, kiixtalij maj taixyekana* ichan. 3 Iteko kiitak ke Jehová kipaleuijtoya José uan ke Jehová kichiuaya maj kuali kisa nochi tein kichiuaya.
4 Tein José kichiuaya kiyolpaktiaya Potifar, yejua ika kuali kiitaya uan iuan takuaujtamatia. Yejua ika Potifar kiixtalij maj tachia ichan uan maj kiita nochi tein kipiaya. 5 Desde ijkuak, Jehová peuak kintatiochiuia akin nemiaj ichan Potifar porin José ompa nemia. Jehová kitiochiuak nochi tein Potifar kipiaya ichan uan italpan. 6 Satepan, Potifar kikauilij José maj kiyekpia nochi tein kipiaya. Yejua amo teyi kitekipachouaya, sayoj kiitaya toni kikuas. Uan no, José sachikaktik katka uan kuakualtsin.
7 Uan isiuauj Potifar peuak kiixuelita José uan kiluiaya: “Ximoteka nouan”. 8 Sayoj ke José amo kinekia uan kiluiaya: “Noteko amo kitekipachoua nion teyi tein panoua nikan kalijtik, porin nechkauilij maj nejua nochi nikita. 9 Amo akin okachi kimati ke nejua itech nejin kali. Yejua nechkauilij nochi, sayoj tejua amo porin tiisiuauj. Amo keman nikchiuaskia nejin tein tel amo kuali uan ika nikixnamikis Dios”.
10 Uan isiuauj Potifar mojmostaj kiteliluiaya José maj iuan moteka, sayoj ke yejua amo kinekia, uan nion kinekia iuan yetos. 11 Sayoj ke se tonal tekitito kalijtik, uan amo yetoya nion se takeual ompa. 12 Uan ijkuak, isiuauj Potifar kikitskij itasal,* kitilanak uan kiluij: “¡Ximoteka nouan!”. Sayoj ke José kikaujteuak itasal uan cholojteuak.* 13 Keman yejua kiitak ke José cholojteuak uan ke itasal imako mokauak, 14 peuak chikauak tsajtsi uan kinnotsa takeualmej akin tekitiaj kalijtik. Yejua kiniluij: “¡Xikitakan! Ne takat hebreo* akin notakauj techualkuilij techpinaujtisnekia. Kinekia nouan motekas, sayoj ke chikauak nitsajtsik. 15 Uan keman peuak nimotsajtsilia, cholojteuak uan kikaujteuak itasal”. 16 Satepan, isiuauj Potifar ompa kikauak itasal José, uan kichiak maj Potifar mokepa kalijtik.
17 Uan siuat no kiluij Potifar tein kijtojkaya. Kiluij: “Ne takeual hebreo akin titechualkuilij nechpinaujtisnekia. 18 Sayoj ke keman kikakik ke peuak niajkotsajtsi, niman cholojteuak uan kikaujteuak itasal”. 19 Keman Potifar kikakik tein isiuauj kiluij ke José kichiuilijka, fiero kualanik. 20 Yejua ika Potifar kikitskij José uan kitsakuato kampa tekiuaj kintsakuaya oksekin. Uan ompa kikaujkej maj tsakto.
21 Sayoj ke Jehová kisentokak kipaleuij José. Nochipa kitasojtak uan kichiuak maj akin taixyekanaya kampa tsaktoya kuali kiitani. 22 Yejua ika akin ompa taixyekanaya, kiixtalij José maj kinixyekana akin ompa tsaktoyaj. José kiitaya maj mochiua nochi tein monekia kichiuaskej. 23 Uan akin taixyekanaya kampa tsaktoyaj amo kitekipachouaya nion teyi tein kikauilijka José porin Jehová kipaleuijtoya José, uan Jehová kichiuaya maj kuali kisa nochi tein kichiuaya.
40 Satepan, akin kitayilmakaya* tekiuaj ompa Egipto uan akin kinixyekanaya panchiuanij kichiujkej teisa tein tekiuaj amo kiuelitak. 2 Uan tekiuaj kualanik iniuan nejin ome takeualmej. 3 Yejua ika kintsakuato ichan akin kinixyekanaya soldados, kampa no tsaktoya José. 4 Akin kinixyekanaya soldados kiixtalij José maj iniuan yeto uan maj kinmaka tein kinpoloskia. Uan yejuan tsaktoyaj miak tonalmej.
5 Keman tsaktoyaj akin kitayilmakaya tekiuaj uan akin panchiuaya, se youak takochitakej.* Uan tein kikochitakej kijtosnekia sejse taman. 6 Mostika kualkan, keman José kinajsito, kiitak ke motekipachojtoyaj. 7 Yejua ika kintajtanij:* “¿Keyej semi namotayokoltijtokej axkan?”. 8 Yejuan kinankilijkej: “Tiomen titakochitakej, sayoj ke amo akin ueli techiluia toni kijtosneki”. Yejua ika José kiniluij: “Sayoj Dios uelis namechiluis toni kijtosneki tein nankikochitakej. ¿Uelis nanechiluiskej toni nankiitakej?”.
9 Akin kitayilmakaya tekiuaj kitapouij José tein kikochitak.* Kiluij: “Nikochitak se uvajkouit tein yetoya noixpan 10 uan kipiaya eyi imakoujyo. Nejon uvajkouit seliak, xochiouak uan kipiak miak uvas tein yoksikej. 11 Nejua nimaaktoya icopa tekiuaj. Yejua ika nikuik uvas, nikpatskak itech copa uan nikmakak tekiuaj”. 12 Uan José kiluij: “Yejua nejin tein kijtosneki tein tikochitak. Eyi imakoujyo uvajkouit kijtosneki eyi tonal. 13 Eyi tonal satepan, tekiuaj mitskixtis uan oksepa mitsmakas tekit tein tikpiaya. Oksepa tiktayilmakas tekiuaj kemej achto. 14 Sayoj ke keman kuali tietosya, xinechelnamiki. Nimitstataujtia xinechikneli uan xikilui tekiuaj keniuj nimitspaleuij para maj nechkixtikan de nikan. 15 Nejua ninemia itech inintal akin kinixmatij kemej hebreos* uan de ompa nechichtekkej. Uan nikan nechtsakkej* maski amo teyi nikchiuak”.
16 Keman akin panchiuaya kiitak ke José kiluij akin kitayilmakaya tekiuaj ke kipanoskia tein kuali, kiluij: “Nejua no nikochitak* ke nokuako nikpiaya eyi chikiuit tein kipiaya pantsin tein istak. 17 Chikiuit tein yetoya hasta ajko kipiaya nochi tataman pantsin para tekiuaj, uan totomej kikuajtoyaj”. 18 Uan José kiluij: “Yejua nejin tein kijtosneki tein tikochitak. Eyi chikiuit kijtosneki eyi tonal. 19 Uipta, tekiuaj mitskechkotonas uan mitskoujpampilos. Uan totomej mitskuaskej”.
20 Ome tonal satepan, iluichiujtoyaj porin tekiuaj kiajxitij okse xiuit. Uan kinyoleuak nochin itakeualuan. Uan keman ompa yetoyajya, tanauatij maj kikuitij akin kitayilmakaya uan akin panchiuaya. 21 Tekiuaj oksepa kimakak tekit tein kipiaya akin kitayilmakaya. 22 Sayoj ke tanauatij maj kikoujpampilokan akin panchiuaya, ijkon kemej José kiniluijka ke kinpanoskia. 23 Sayoj ke akin kitayilmakaya tekiuaj kielkauak José, uan ipa amo kielnamikik.
41 Panok ome xiuit uan akin tekiuajtia Egipto kikochitak* ke ijkatoya tatenoj den ueyiat Nilo. 2 Sepasan kiskej den ueyiat chikome kuakuejmej tojtomaujkej uan kualtsitsin tein peujkej takuaj tatenoj den ueyiat Nilo. 3 Satepan, kiskej den ueyiat chikome kuakuejmej omitikej tein fiero moitayaj uan moketskej atenoj ininnakastan kuakuejmej tein tojtomaujkej. 4 Uan kuakuejmej omitikej tein fiero moitayaj peuak kinkuaj chikome kuakuejmej tein tojtomaujkej uan kualtsitsin. Uan tekiuaj ijsak.*
5 Uan oksepa kochik uan oksepa takochitak. Axkan kiitak se koujtsin kampa kisayaj chikome imakoujyotsitsin tein kitelpiayaj trigo tein tel kuali. 6 Satepan no moskaltijkej chikome imakoujyotsitsin trigo tein pijpitsaujkej uan kinuatska tonalejekat tein ualeuaya taluakyan. 7 Uan tein pijpitsaujkej peuak kintojtolouaj chikome tein kitelpiayaj trigo tein tel kuali. Uan tekiuaj ijsak* uan momakak cuenta ke takochitstoya.
8 Mostika kualkan, tekiuaj semi motekipachojtoya. Yejua ika tanauatij maj kinnotsakan nochin naualmej uan tamatinij de Egipto uan kintapouij tein kikochitaka, sayoj ke amo akin uelik kiluij toni kijtosnekia.
9 Uan akin kitayilmakaya* tekiuaj kiluij: “Axkan moneki nikijtos tein amo kuali tein nikchiuak. 10 Tejuatsin tikualanik touan, yejua ika titanauatij maj techtsakuanij ichan akin kinixyekana soldados. Ompa nechtsakuatoj nejua uan akin kinixyekanaya panchiuanij. 11 Se youak titakochitakej, uan tein tikochitakej kijtosnekia sejse taman. 12 Uan ompa touan yetoya se telpoch hebreo,* akin katka itakeual akin kinixyekana soldados. Keman tiktapouijkej tein tikochitakaj, yejua techiluij tein kijtosnekia. 13 Uan mochiuak nochi kemej techiluijka: tejuatsin oksepa tinechmakak tekit tein nikpiaya uan akin panchiuaya kikoujpampilojkej”.
14 Yejua ika tekiuaj tanauatij maj kitemotij José uan niman kikuitoj kampa tsaktoya uan kiualkuilijkej. José moximak,* motapatilij uan yajki kampa yetoya tekiuaj. 15 Uan tekiuaj kiluij José: “Nitakochitak, sayoj ke amo akin ueli nechiluia toni kijtosneki. Uan niktekakiliani ke keman mitstapouiaj tein kikochitaj, tikmati toni kijtosneki”. 16 José kinankilij tekiuaj: “Nejua amo teyi nikmati tejuatsin, ta Dios mitsmatiltis tein kuali”.
17 Uan tekiuaj kiluij José: “Nikochitak ke niijkatoya tatenoj den ueyiat Nilo. 18 Uan sepasan kiskej den ueyiat chikome kuakuejmej tojtomaujkej uan kualtsitsin tein peujkej takuaj tatenoj den ueyiat Nilo. 19 Satepan, kiskej chikome kuakuejmej kokoxkatikej, sapitsotikej uan omitikej. Amo keman nikinitstoya seki kuakuejmej tel sapitsotikej itech nochi Egipto. 20 Uan kuakuejmej omitikej tein fiero moitayaj peuak kinkuaj chikome kuakuejmej tein tojtomaujkej. 21 Sayoj ke keman kintamikuajkej, moitaya majya amo teyi kikuajkaj porin kisentokayaj fiero moitayaj kemej achto. Uan niijsak.*
22 ”Satepan nikochitak se koujtsin kampa kisayaj chikome imakoujyotsitsin tein kitelpiayaj trigo tein tel kuali. 23 Satepan no moskaltijkej chikome imakoujyotsitsin trigo tein pijpitsaujkej uan kinuatska tonalejekat. 24 Uan tein pijpitsaujkej peuak kintojtolouaj chikome tein kitelpiayaj trigo tein tel kuali. Nikintapouij naualmej tein nikochitaka, sayoj ke amo akin uelik nechiluij toni kijtosnekia”.
25 José kiluij tekiuaj: “Tein tikochitak kijtosneki sayoj se taman. Dios mitsmatiltij toni kichiuati. 26 Chikome kuakuejmej tein kuali moitayaj, kijtosneki chikome xiuit, uan chikome imakoujyotsitsin trigo tein tel kuajkuali, no kijtosneki chikome xiuit. Nejin tein tikochitak kijtosneki sayoj se taman. 27 Chikome kuakuejmej omitikej tein fiero moitayaj uan kiskej satepan, kijtosneki chikome xiuit. Chikome imakoujyotsitsin trigo tein amo teyi kipiayaj uan kinuatska tonalejekat, kijtosneki ke chikome xiuit amo onkas toni se kikuas. 28 Ijkon kemej yekin nimitsiluij tejuatsin, Dios mitsmatiltij tein kichiuati.
29 ”Chikome xiuit tel taonkas itech nochi Egipto. 30 Sayoj ke satepan amo onkas toni se kikuas chikome xiuit. Uan hasta moelkauas keman tel taonkaya itech nochi Egipto. Tatamis itech nochi in tal. 31 Uan amo akin kielnamikis ke tel taonkaya achto porin tel fiero tatasojtis. 32 Ojpa tikochitak nejin porin Dios kiixtalijya ke kichiuati nochi nejin, uan amo uejkaua kichiuati.
33 ”Yejua ika, xiktemo se takat akin tamatkej uan kuali taixejekoua, uan xikixtali maj taixyekana itech nochi Egipto. 34 Niman xikchiua nejin. Uan xikinixtali okseki taixyekananij para maj kisentilikan nochi tein mochiuas chikome xiuit keman tel taonkas. Kampa kikixtiskej makuil koxtalmej maj kixelokan se. 35 Yejuan moneki kisentiliskej nochi nejin itech chikome xiuit keman tel taonkas. Uan moneki kisentiliskej tatok itech uejueyi xolalmej uan ompa kikauaskej. Nochi tein mosentilis moaxka yeski. 36 Yejua nejon tein kikuaskej tapialmej uan nochin akin nemij Egipto itech chikome xiuit keman amo teyi onkas. Ijkon amo akin mikis”.
37 Tekiuaj uan nochin itakeualuan kiuelkakkej tein José kijtoj maj mochiua. 38 Yejua ika tekiuaj kiniluij itakeualuan: “Amo tikajsiskej okse takat kemej José, akin Dios kipaleuia ika ichikaualis”. 39 Uan tekiuaj kiluij José: “Amo akin okachi tamatkej uan kuali taixejekoua kemej tejua, porin Dios mitsmatiltij nochi nejin. 40 Tejua titachias nochan. Nochin akin nemij kampa nitaixyekana senkis mitstakamatiskej. Sayoj nejua niyeski okachi niueyichiujkej porin nitekiuaj”. 41 Uan tekiuaj no kiluij José: “Nimitsixtalia xitaixyekana itech nochi Egipto”. 42 Tekiuaj momakixtilij anillo tein ika kitaliaya isello uan kimatalilij José. Satepan kitalilij linojtasal* tein tel kuali chijchiujtoya uan kikechtalilij se koskat tachijchiuj ika oro. 43 No kiluij maj tejko itech okse icarro para maj nochin kiueyitalianij uan maj chikauak kijtouanij: “¡Avrékh!”.* Ijkon tekiuaj kiixtalij José maj taixyekana itech nochi Egipto.
44 Uan tekiuaj no kiluij José: “Nejua nitekiuaj, sayoj ke nochi tein mochiuas itech nochi Egipto achto moneki mitstajtaniskej ox uelis mochiuas”. 45 Satepan, tekiuaj kipatilij itokay José uan kitokaytij Zafenat-Panéah uan kinamiktij iuan Asenat. Itat Asenat katka Potifera, akin tekitia kemej tiopixkat itech ueyi xolal On.* Uan José peuak taixyekana* itech nochi Egipto. 46 José kipiaya 30 xiujmej keman kiuikakej iuan* tekiuaj.
Satepan ke iuan tajtoj, José tachiato itech nochi Egipto. 47 Chikome xiuit tel taonkaya porin moteltachiuak. 48 Itech nejon chikome xiuit José kisentilij itech uejueyi xolalmej tein mochiuak ompa Egipto. Itech sejse ueyi xolal kisentiliaya tein mochiuaya itech talmej tein ompaka moajsiaj. 49 José kisentokak kisentilij tel miak tatok, kemej xal tein onkak itech mar. Nion kitamachiujkejok porin amo ueliaok.
50 Uan achto ke peuaskia tatasojtiskia José kinpiak ome okichpipil. Ininnan katka Asenat, isiuapil Potifera. 51 Akin tayekanaya, José kitokaytij Manasés,* porin kijtouaya: “Dios kichiuak maj nikelkaua nochi tein nikijyouiani uan nochin akin nemij ichan nopaj”. 52 Akin kitojtokaya, kitokaytij Efraín,* porin kijtouaya: “Dios kichiuak maj nikpia miak taman nikan kampa nitajyouiani”.
53 Satepan tamik chikome xiuit keman tel taonkaya ompa Egipto. 54 Uan peuak tatasojti chikome xiuit ijkon kemej kijtojka José. Uan amo onkaya toni kikuaskej itech nochin altepemej, sayoj onkaya itech nochi Egipto. 55 Keman no peuak tatasojti ompa Egipto, akin ompa nemiaj peuak kitataujtiaj tekiuaj maj kinmaka tein kikuaskej. Uan tekiuaj kiniluij: “Xikitatij José uan xikchiuakan nochi tein namechiluis”. 56 Uan kisentokaya tatasojtia itech nochi taltikpak. Uan José peuak kinnamakiltia akin nemiaj Egipto tatok tein kisentilijka, porin amo onkaya toni kikuaskej itech nochi Egipto. 57 Uan akin nemiaj itech nochi taltikpak yayaj Egipto para kikouiliskej José tein kikuaskiaj, porin itech nochi taltikpak amo onkaya toni kikuaskej.
42 Keman Jacob kimatik ke onkaya trigo ompa Egipto, kiniluij ikoneuan: “¿Keyej sayoj namoixitstokej?”. 2 Uan no kiniluij: “Nikmatik ke onkak trigo ompa Egipto. Xitemokan uan xikouatij para maj amo timayanmikikan”. 3 Yejua ika majtakti iikniuan José temokej Egipto kikouatoj trigo. 4 Sayoj ke Jacob amo kinkauak maj kiuikakan Benjamín, iikniuj José, porin kijtouaya: “Takan teisa kipanok uan mikik”.
5 Yejua ika ikoneuan Israel yajkej Egipto iniuan oksekin akin no yayaj kikouatij trigo, porin amo no teyi onkayaok hasta itech tal tein poui Canaán. 6 Uan José taixyekantoya itech nochi Egipto uan yejua kinnamakiltiaya trigo nochin akin yayaj kikouatij de nochi taltikpak. Yejua ika iikniuan José kiitatoj uan motankuaketskej iixpan uan moixpilojkej hasta talpan. 7 Keman José kinitak iikniuan niman kinixmatik, sayoj ke amo kinextij. Uan kinchikaujkailuij: “¿Kani nanualeujkej?”. Yejuan kinankilijkej: “Tiuitsej de Canaán, tikouakoj tein tikuaskej”.
8 José kinixmatik iikniuan, sayoj ke yejuan amo kiixmatkej. 9 José niman kielnamikik tein kikochitaka,* kampa kinitaka iikniuan uan kiniluij: “¡Namejuan nantapijpiakoj nikan! ¡Nankiitakoj kanika uelis nankalakiskej uan nantechteuiskej!”. 10 Sayoj ke yejuan kiluijkej: “Amo noteko. Tejuan timotekitikauan uan tikouakoj tein tikuaskej. 11 Tinochin tiiknimej uan amo tiknemilijtiuitsej tikchiuaskej tein amo kuali. Tejuan amo titapijpiakoj”. 12 José kiniluij: “¡Amo melauj! ¡Nankiitakoj kanika uelis nankalakiskej uan nantechteuiskej!”. 13 Sayoj ke yejuan tanankilijkej: “Tejuan tidocejmej noteko. Tinochin sayoj se topaj. Yejua nemi Canaán. Akin xokoyot iuan mokauak uan okse amo touanok”.*
14 Sayoj ke José kiniluij: “Nikijtojya: ‘¡Namejuan nantapijpiakoj!’. 15 Nikitati ox melauj tein nankijtouaj. Ijkon kemej yekmelauj nemi tekiuaj, namechyekiluia ke amo nankisaskej de nikan hasta maj uiki namokniuj akin xokoyot. 16 Xiktitanikan se maj kikuiti namokniuj uan sekin nikan nantsaktoskej. Ijkon tikitaskej ox melauj tein nankijtouaj. Komo amo, nikyekmatis ke nantapijpiakoj”. 17 Satepan ke kijtoj nejon, kinsentsakuak eyi tonal.
18 Keman ajsik eyi tonal, José kiniluij: “Nejua nikmojkatoka Dios, yejua ika xikchiuakan tein namechiluis uan amo namikiskej. 19 Komo amo nanechkajkayaujtokej, semej de namejuan maj tsakto uan oksekin xikinuikilikan trigo namochankauan para maj kipiakan toni kikuaskej. 20 Uan xinechualkuilikan namokniuj akin xokoyot para nikmatis ke amo nanechkajkayaujtokej uan ijkon amo namikiskej”. Yejuan ijkon kichiujkej.
21 Uan peuak moiluiaj. “Tikixtaujtokej tein tikchiuilijkej tokniuj. Tikitakej keniuj chokatoya keman techtataujtiaya maj tikiknelikan, sayoj ke amo tikchiujkej cuenta. Yejua ika axkan titajyouijtokej”. 22 Rubén kiniluij: “Nejua namechiluij ‘Amo teyi xikchiuilikan okichpil’ uan namejuan amo nanechkakkej. Axkan moneki titanankiliskej porin tikmiktijkej”.* 23 Sayoj ke yejuan amo kimatiaj ke José kinajsikamatia, porin José kinnojnotsaya kemej tajtouayaj ompa Egipto uan okse kiniluijtiaya iikniuan toni kijtosnekia itech inintajtol. 24 Uan José yajki okseko uan peuak choka. Keman oksepa kinnojnotsato, kikitskij Simeón uan kiilpij* ininixtenoj. 25 Satepan, José tanauatij maj kinpexontilianij* trigo itech koxtalmej uan maj ompa kikalakianij itomin sejse takat. No tanauatij maj kinmakanij tein kikuaskiaj itech ojti. Uan ijkon mochiuak.
26 Uan kintamamaltijkej ininburros uan yajkej. 27 Keman ajsikej kampa yaya mokauatij se youak, semej kitentapoj ikoxtal para kitamakas iburro uan kiitak ke ompa yetoya itomin. 28 Niman kiniluij iikniuan: “¡Nechkepilijkej notomin! ¡Xikitakan! ¡Nikan yetok itech nokoxtal!”. Uan nochin motelmoujtijkej hasta uiuiyokayaj, uan moiluiayaj: “¿Keyej Dios techchiuilijtok nejin?”.
29 Keman ajsikej Canaán, kampa yetoya inintat kitapouijkej nochi tein kinpanoka. Kiluijkej: 30 “Takat akin taixyekana Egipto techchikaujkanojnotsak uan techiluij ke titapijpiatoj ompa. 31 Sayoj ke tejuan tikiluijkej: ‘Amo tiknemilijtiuitsej tikchiuaskej tein amo kuali. Amo titapijpiakoj. 32 Tejuan tidocejmej uan sayoj se topaj. Se amo touanok* uan akin xokoyot iuan yetok topaj ompa Canaán’. 33 Sayoj ke nejon takat techiluij: ‘Nikmatis ke amo nanechkajkayaujtokej komo nankichiuaj tein namechiluiti. Xinechkauilikan se namokniuj. Xikinuikilikan trigo namochankauan para maj kipiakan toni kikuaskej uan xiakanya. 34 Uan xinechualkuilikan namokniuj akin xokoyot para nikmatis ke amo nanechkajkayaujtokej uan ke amo nantapijpiakoj. Sayoj ijkon namechkepilis namokniuj uan uelis nankikouaskej tein nankinekiskej nikan’”.
35 Keman sejse kikixtij tein kipiaya itech ikoxtal, kiitakej ke ompa yetoya inintomin. Keman yejuan uan inintat kiitakej tomin motelmoujtijkej. 36 Uan Jacob kijtoj: “¡Nanechinkuilijtokej nokoneuan! ¡José amo touanok! ¡Simeón amo no touanok! ¡Uan axkan nankiuikasnekij Benjamín! ¡¿Keyej nejua nikijyouia nochi nejin?!”. 37 Sayoj ke Rubén kiluij itat: “Komo amo nimitsualkuilia, uelis tikinmiktis ome nokoneuan. Xinechkauili, nejua nikyekpias uan oksepa nimitsualkuilis”. 38 Sayoj ke Jacob kinankilij: “Nokoneuj amo namouan temos, porin iikniuj momikilijya uan sayoj yejua mokaua. Komo teisa kipanoua itech ojti uan miki, axkan ke nitatajtsinya nankichiuaskiaj maj niteltayokoya hasta maj nimiki”.*
43 Itech tal tein poui Canaán, tel fiero tatasojtia. 2 Yejua ika, keman tamik trigo tein kiualkuikaj de Egipto, Israel kiniluij ikoneuan: “Oksepa xiakan xikouatij tepitsin”. 3 Uan Judá kiluij: “Nejon takat techyekiluij: ‘Amo nikneki nikan namechitas komo amo nankiualkuij namokniuj’. 4 Komo tikaua Benjamín maj touan youi, titemoskej uan tikouaskej tein tikuaskej. 5 Sayoj ke komo amo tikaua maj youi, amo tiaskej, porin nejon takat techiluij: ‘Amo nikneki nikan namechitas komo amo nankiualkuij namokniuj’”. 6 Uan Israel kintajtanij:* “¿Keyej nanechchiuilijkej nejon? ¿Keyej nankiluijkej nejon takat ke nankipiaj okse namokniuj?”. 7 Yejuan kinankilijkej: “Nejon takat techyektajtanij tiakonimej tikatkaj uan akonimej toparientes. Techtajtanij: ‘¿Nemiok namopaj? ¿Nankipiaj okse namokniuj?’. Uan tejuan tiknankilijkej nochi. Amo tikmatiaj ke techiluiskia maj tikuikakan tokniuj”.
8 Uan Judá kiteliluij itat: “Xikaua maj nikuika mookichpil, xitechkaua maj tiakan para maj amo timayanmikikan tejuan, tokoneuan nion tejua. 9 Nimitsyekiluia ke amo teyi kipanos. Nejua notajtakol yeski komo teisa kipanoua. Komo amo nimitsualkuilia, amo keman uelis nikixtauas notajtakol. 10 Sayoj ke ojpaya tiaskiaj uan timokepaskiaj komo amo nikan tiuejkaujtoskiaj”.
11 Yejua ika inintat kiniluij: “Komo amo ueliok nikchiua okse taman, xikchiuakan tein namechiluiti. Xikoxtalkalakikan tein okachi kuali tein nikan onkak uan xikuikilikan nejon takat: tepitsin chokil tein ajuiyak tein monotsa bálsamo, ládano, tepitsin nekti,* koujeuat tein chokiloj, pistachos* uan almendras. 12 Xikuikakan okse achi namotomin uan no xikuikakan tomin tein namechtalilijkej itech namokoxtal. Xa mopolojkej. 13 Xikuikakan namokniuj uan xikitatij nejon takat. 14 Maj Dios akin kipia nochi chikaualis kichiua maj nejon takat namechikneli uan maj kikajkaua okse namokniuj uan Benjamín. Uan komo moneki nikpolos okse nokoneuj, amo teyi ueli nikchiuaok”.
15 Satepan ke kikuikej nochi inintomin uan tein inintat kiniluij maj kiuikakan, kikuikej ojti uan temokej Egipto iuan Benjamín. Uan oksepa kiitatoj José. 16 Keman José kiitak ke Benjamín ualaya iniuan, nimantsin kiluij takat akin taixyekanaya ichan: “Xikinuika nejin takamej kalijtik, xikinmikti seki tapialmej uan xitakualchiua, porin nepantaj nouan takuaskej”. 17 Nejon takat niman kichiuak tein José kinauatij uan kinuikak ichan José. 18 Sayoj ke iikniuan momoujtijkej keman kinuikakej ichan José. Peujkej moiluiaj: “Techualkuikej nikan por nejon tomin tein techkepilijkej uan kitalijkej itech tokoxtaluan. ¡Axkan techkitskitij uan techtekitiltitij kemej takeualmej akin kinnamakakej, uan techinkuilitij toburros!”.
19 Yejua ika keman ajsitoj kaltenoj, kinojnotskej takat akin taixyekanaya ichan José. 20 Kiluijkej: “Tejuatsin, tiknekij timitsiluiskej teisa. Keman yekinika tiualajkaj nikan, tiualajkaj para tikouaskej trigo. 21 Sayoj ke keman timokepayajya uan tiajsikej kampa yaya timokauatij se youak, uan peuak tiktapouaj tokoxtaluan, ¡takaj totomin yetoya itech sejse tokoxtal! Ompa yetoya nochi totomin. Yejua ika tikualkuij uan tiknekij tikepaskej. 22 Uan no tikualkuij okachi tomin para tikouaskej trigo. Amo tikmatij akoni kitalij totomin itech tokoxtaluan”. 23 Uan yejua kiniluij: “Amo ximouikan. Amo teyi ximoluikan. NamoDios uan iDios namopaj kitalij nejon tomin itech namokoxtaluan. Nejua nikmati ke namejuan nantaxtaujkej porin nechmakakej namotomin”. Satepan kinualkuilij Simeón.
24 Uan nejon takat kinkalakij ichan José, kinmakak at para mometspajpakaskej uan kinualkuilij tein kikuaskiaj ininburros. 25 Kemej yejuan kimatkej ke José ejkoskia nepantaj uan iuan takuaskiaj, kiyejyektalijkej tein yaya kimakatij José. 26 Keman José kalakito ichan, yejuan kimakakej tein kiuikiliayaj uan motankuaketskej iixpan uan moixpilojkej hasta talpan. 27 Satepan José kintajtanij keniuj yetoyaj. Uan no kintajtanij: “Nanechiluijkaj ke nankipiajok namopaj uan tatajtsinya, ¿keniuj yetok? ¿Paktok?”. 28 Yejuan kinankilijkej: “Noteko, topaj kuali yetok, paktok”. Uan motankuaketskej iixpan uan moixpilojkej hasta talpan.
29 Keman kiitak iiknitsin, Benjamín, kintajtanij: “¿Yejua nejin namokniuj tein xokoyot?”. Uan kiluij Benjamín: “Maj Dios mitstatiochiui nokonetsin”. 30 Sayoj ke José amo taxikojok keman kiitak iiknitsin. Yejua ika niman kisteuak porin yaya chokatiya. Kalakito icuarto uan peuak choka. 31 Keman tepitsin moyolseuij, moixpajpakak, kisak uan kijtoj: “Xiktekakan takual”. 32 José kitekilijkej itakual itech se mesa, iikniuan itech okse mesa uan oksekin de Egipto akin ompa yetoyaj kintekilijkej takual itech okse mesa. Porin akin katkaj de Egipto amo ueliaj takuayaj iniuan akin kinixmatiaj kemej hebreos* porin tel amo kuali kiitayaj nejon.
33 Uan kiniluijkej iikniuan maj motalikan taixpan de kampa yetoya José. Akin tayekana kitalijkej kampa ipa motaliaya akin tayekana uan xokoyot kampa ipa motaliaya akin xokoyot. Uan yejuan mosenixijitayaj. 34 José tanauatiaya maj takual tein yetoya itech imesa kinuikilianij iikniuan. Sayoj ke tanauatiaya maj Benjamín kitekilianij okachi* ke iikniuan. Uan kisentokakej takuajkej uan tatayikej hasta ke kuali ixuikej.
44 Satepan, José kinauatij takat akin taixyekanaya ichan: “Xiktema itech ininkoxtaluan nochi trigo tein akis uan tein uelis kiuikaskej, uan xiktali itomin sejse takat itech ikoxtal. 2 Sayoj ke itech ikoxtal akin xokoyot xiktali tomin tein ika kiixtauak trigo uan no xiktali nocopa”.* Uan nejon takat kichiuak tein José kinauatijka.
3 Keman tanesik, iikniuan José yajkej uan kinuikakej ininburros. 4 Keman yekin kiskaj den ueyi xolal uan ayamo semi uejka yayaj, José kiluij akin taixyekanaya ichan: “¡Ximotalo! Xikinajsiti uan xikinilui: ‘¿Keyej nankichiujkej nejon? ¿Ijkon namotasojkamatij? 5 ¿Keyej nankiichtekilijkej icopa noteko? Yejua kikui nejon copa para kimatis tein panos satepan uan amo mopoloua. Tel amo kuali tein nankichiujkej’”.
6 Nejon takat kinajsito uan yejua nejon tein kiniluij. 7 Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “Noteko, ¿keyej tikijtoua nejon? Tejuan amo keman tikuiskiaj tein amo toaxka, 8 ¡ta tejuan timitsualkuilijkej desde Canaán tomin tein tikajsikej itech tokoxtaluan! Yejua ika, ¿keniuj tikichtekiliskiaj moteko oro oso plata? 9 Komo tikajsi tein tiktemoua, maj miki akin tikajxilis uan oksekin tiyeskij tiitakeualuan noteko”. 10 Uan yejua kiniluij: “Kuali yetok. Sayoj ke, akin nikajxilis tein niktemoua sayoj yejua yeski notakeual. Namejuan amo teyi namechtajtakoltiskej”. 11 Nimantsin nochin kintatemouilijkej ininburros uan kintentapojkej ininkoxtaluan. 12 Nejon takat peuak tatemoua itech sejse koxtal. Achto peuak itech ikoxtal akin tayekanaya uan ijkon tatemojtiaya hasta itech ikoxtal akin xokoyot. Uan kiajsik copa itech ikoxtal Benjamín.
13 Yejuan kitsayankej inintasal.* Uan sejse oksepa kitamamaltij iburro uan mokepkej ueyi xolal. 14 Keman Judá uan iikniuan ajsikej ichan José, yejua ompa yetoyaok. Uan yejuan motamotkej hasta talpan iixpan. 15 José kiniluij: “¿Keyej nanechchiuilijkej nejin? ¿Xe amo nankimatiaj ke nejua nikmati tein panos satepan uan amo nimopoloua?”. 16 Uan Judá kinankilij: “Noteko, amo tikmatij toni timitsiluiskej, amo ueli timotenpaleuiaj. ToTajtsin Dios kimatik tein tikchiujkej. ¡Axkan tinochin tiyeskij timotakeualuan, tejuan uan akin kiajxilijkej copa!”. 17 Sayoj ke José kijtoj: “¡Nejua amo keman nikchiuaskia nejon! Akin kiajxilijkej copa yejua yeski notakeual. Oksekin uelis namokepaskej iuan namopaj”.
18 Judá motokij kampa yetoya José uan kiluij: “Noteko, nimitstataujtia xinechkaua maj nimitsilui teisa uan amo xikualani. Nejua nimotakeual uan tejua kemej yeskia titekiuaj akin taixyekana nochi Egipto. 19 Noteko, tejua titechtajtanij:* ‘¿Nemiok namopaj? ¿Nankipiajok seki namokniuan?’. 20 Uan tejuan timitsiluijkej: ‘Kemaj, nemiok topaj, sayoj ke tel tatajtsinya. No tikpiaj okse tokniuj, akin xokoyot. Topaj kipiak keman ipa tatajtsinya katka. Imomaj kinpiak omen uan sayoj yejua mokaua porin iikniuj momikilij. Uan topaj semi kitasojta’. 21 Satepan titechiluij: ‘Xinechualkuilikan para maj nikita’. 22 Noteko, tejuan timitsiluijkej: ‘In okichpil amo ueli kikaujteua itat. Komo kikauaskia, itat momikiliskia’. 23 Sayoj ke tejua titechiluij: ‘Amo nikneki nikan namechitas komo amo nankiualkuij namokniuj akin xokoyot’.
24 ”Keman tipankiskej uan tikajsitoj nopaj, tiktapouijkej tein tikijtoj, noteko. 25 Satepan topaj techiluij: ‘Oksepa xiakan xitechkouilitij tepitsin takual’. 26 Sayoj ke tejuan tikiluijkej: ‘Amo uelis titemoskej ompa. Komo amo tikuikaj tokniuj xokoyot amo uelis tikitatiuij nejon takat. Sayoj titemoskej komo yejua touan youi’. 27 Uan nopaj techiluij: ‘Namejuan kuali nankimatij ke nosiuatsin sayoj kinpiak ome nokoneuan. 28 Sayoj ke se yajki uan nikijtoj: “¡Se tekuani kimiktij uan kikokototsak!”. Uan amo sepa nikitakok. 29 Komo axkan no nanechkuilijteuaj nejin nokonetsin uan teisa kipanoua uan miki, axkan ke nitatajtsinya nankichiuaskiaj maj niteltayokoya hasta maj nimiki’.*
30 ”Nopaj tel panouaya kitasojta in okichpil, hasta mikiskia komo amo iuan yetok. Komo axkan nimokepa uan amo nikuikilia, 31 topaj momikilis keman amo kiitas iokichpil, uan axkan ke tatajtsinya tikchiuaskej maj tel tayokoya hasta maj miki.* 32 Nejua nikyekiluij nopaj ke nikyekpiaskia iokichpil. Nikiluij: ‘Komo amo nimitsualkuilia, amo keman uelis nikixtauas notajtakol’. 33 Yejua ika nimitstataujtia noteko, maj nejua nimokaua kemej motakeual para maj in okichpil mokepa iniuan iikniuan. 34 Amo uelis nimokepas kampa yetok nopaj komo amo nikuikilia iokichpil. ¡Amo nikxikoskia nikitas keniuj tel tajyouia nopaj!”.
45 Uan José chokasnekia uan amo taxikojok, yejua ika chikauak kiniluij itakeualuan: “¡Xikisakan nanochin!”. Uan keman sayoj mokauayaj iikniuan, José kiniluij akoni katka.
2 Uan peuak chikauak choka, hasta kikakkej akin ompaka yetoyaj uan akin nemiaj ichan tekiuaj no kimatkej. 3 Uan José kiniluij iikniuan: “Nejua niJosé. ¿Yoltokok nopaj?”. Sayoj ke iikniuan amo uelik kinankilijkej porin semi kimojkaitakej. 4 Uan José kiniluij iikniuan: “Ximoualtokikan”. Uan yejuan motokijkej.
Yejua kiniluij: “Nejua niJosé, namokniuj, akin nankinamakakej uan kiualkuikej nikan Egipto. 5 Sayoj ke axkan amo teyi ximoluikan nion ximopapantikan, porin Dios achto nejua nechualkuik para maj amo timikikan. 6 Ome xiuitya tel tatasojti uan amo onkak toni se kikuas, uan makuil xiuitok amo teyi motachiuas. 7 Dios achto nejua nechualtitanik para namechmakixtis kemej amo nankinemiliayaj, uan ijkon amo nantamiixpoliuiskej. 8 Yejua ika, amo namejuan nanechualtitankej nikan, ta toTajtsin Dios. Yejua nechixtalij para maj nikpaleui tekiuaj maj kimati toni kichiuas, para maj nejua nitaixyekana ichan uan para maj no nitaixyekana itech nochi Egipto.
9 ”Yejua ika, niman xipankisakan kampa nemi nopaj uan xikiluikan: ‘Mookichpil José techiluij nejin: “Dios kichiuak maj niueyichiujkej itech nochi Egipto. Xitemo, uan niman xinechajsiki. 10 Tinemis ompa Gosén, amo uejka de kampa nejua ninemi. Ompa tietos iniuan mokoneuan uan moixuiuan. Ompa no tikinpias motapialuan uan nochi tein tikpia. 11 Nejua nimitsmakas tein tikuas tejua uan mochankauan porin makuil xiuitok tel tatasojtis. Komo amo, nanochin namotatamiliskej”ʼ. 12 Namejuan uan nokniuj Benjamín ueli nankiitaj ke yekmelauj nejua namechnojnotstok. 13 Xikiluikan nopaj ke semi niueyichiujkej nikan Egipto uan no xiktapouikan nochi tein nankiitanij. Xikuitiuetsitij nopaj”.
14 Uan José kinauaj Benjamín uan peuak choka, uan Benjamín no chokatoya keman kinauajtoya. 15 Uan no, José kinmakak se beso* nochin iikniuan, kinnauaj uan chokatiaya. Satepan, iikniuan peuak kinojnotsaj.
16 Uan akin nemiaj ichan tekiuaj kimatkej ke ualajkaj iikniuan José. Keman tekiuaj uan itakeualuan kimatkej nejon semi yolpakkej. 17 Yejua ika tekiuaj kiluij José: “Xikinilui mokniuan nejin: ‘Xikintamamaltikan namoburros, xiakan Canaán 18 uan xikinualkuikan namopaj uan namochankauan. Namechmakas tein okachi kuali tein onkak nikan Egipto uan nankikuaskej tein okachi kuali tein nikan mochiua’. 19 Uan no xikinilui nejin: ‘Xikinuikakan carros de nikan Egipto para nankinualkuiskej namokoneuan uan namosiuauan. Xikualkuikan namopaj itech se carro. 20 Maj amo namechtekipacho tein nankipiaj, porin namoaxka nochi tein okachi kuali tein onkak nikan Egipto’”.
21 Uan ijkon kichiujkej ikoneuan Israel. Uan no, José kinmakak carros ijkon kemej tekiuaj kinauatijka, uan no kinmakak tein kikuaskiaj itech ojti. 22 Nochin kinmajmakak sejse tasal* tein yankuik, sayoj ke Benjamín kimakak kemej eyi kilo uan tajko* plata uan makuil tasal tein yankuik. 23 Uan kititanilij itat majtakti burros tein kiuikayaj miak taman tein kuali tein onkaya Egipto. No kititanilij majtakti burros tein kiuikayaj trigo, pantsin uan okseki taman tein kikuaskia itech ojti. 24 José monauatij iniuan iikniuan, uan keman yajtoyajya kiniluij: “Amo ximoteuijtiakan”.
25 Uan yejuan kiskej de Egipto uan pankiskej hasta Canaán, kampa yetoya inintat, Jacob. 26 Uan kiluijkej: “¡José yoltok uan taixyekana itech nochi Egipto!”. Sayoj ke Jacob amo teyi kiniluij porin amo kinneltokilij. 27 Sayoj ke keman peuak kitapouiaj tein José kiniluijka uan keman kiitak carros tein José kititanilijka para maj kiuikakan, Jacob kiyekmatik. 28 Uan Israel kijtoj: “¡Axkan kemaj nikneltokaya! ¡Nookichpil José yoltok! ¡Moneki nias nikitatiuj achto ke nimomikilis!”.
46 Uan Israel kinsentilij ichankauan uan nochi tein kipiaya uan yajki. Keman ajsik Beer-Seba, kimaktilij iDios Isaac seki tapialmej. 2 Se youak, Dios kiitaltij Israel se taman uan kiluij: “¡Jacob! ¡Jacob!”. Uan yejua kinankilij: “¡Nikan nietok!”. 3 Dios kiluij: “Nejua niDios, iDios mopaj. Xitemo Egipto uan amo ximoui, porin ompa nikchiuas maj mokoneuan motelmiakilikan. 4 Nejua mouan nitemos hasta Egipto uan nejua oksepa nimitsualkuis. Uan keman timomikilis, José mouan yetos”.*
5 Satepan, Jacob kisak de Beer-Seba. Iokichpipiluan* kiuikakej yejua, ininkoneuan uan ininsiuauan itech carros tein tekiuaj kintitanilijka. 6 Kinuikakej inintapialuan uan nochi tein kisentilijkaj ompa Canaán. Ijkon Jacob uan nochin ichankauan ajsikej Egipto. 7 Kinuikak iokichpipiluan, isiuapipiluan uan iixuiuan. Ajsik Egipto iniuan nochin ichankauan.
8 Ikoneuan Israel, oso Jacob, akin ajsikej Egipto yejuan nejin. Rubén katka iokichpil akin tayekanaya.
9 Ikoneuan Rubén katkaj Hanok, Palú, Hezrón uan Carmí.
10 Ikoneuan Simeón katkaj Jemuel, Jamín, Ohad, Jakín, Zóhar uan Shaúl. Shaúl katka iokichpil se siuatsin de Canaán.
11 Ikoneuan Leví katkaj Guersón, Cohat uan Merarí.
12 Ikoneuan Judá katkaj Er, Onán, Selá, Pérez uan Zérah. Sayoj ke Er uan Onán momikilijkej ompa Canaán.
Uan ikoneuan Pérez katkaj Hezrón uan Hamul.
13 Ikoneuan Isacar katkaj Tolá, Puvá, Yob uan Simrón.
14 Ikoneuan Zabulón katkaj Séred, Elón uan Jahleel.
15 Yejuan ikoneuan Jacob tein kinpiak iuan Lea ompa Padán-Aram. Dina no katka isiuapil Jacob. Nochin akin ualeujkej de Jacob uan Lea katkaj 33.
16 Ikoneuan Gad katkaj Zifión, Haguí, Suní, Ezbón, Erí, Arodí uan Arelí.
17 Ikoneuan Aser katkaj Imná, Isvá, Isví uan Berías. No kipiayaj se ininikniuj siuat akin monotsaya Sérah.
Uan ikoneuan Berías katkaj Héber uan Malkiel.
18 Yejuan ikoneuan Zilpá, takeual akin Labán kimakak isiuapil, Lea. Nochin akin ualeujkej de Jacob uan Zilpá katkaj 16.
19 Ikoneuan Raquel, isiuatsin Jacob, katkaj José uan Benjamín.
20 José kipiak Manasés uan Efraín iuan Asenat ompa Egipto. Itat Asenat katka Potifera, akin tekitia kemej tiopixkat itech ueyi xolal On.*
21 Ikoneuan Benjamín katkaj Bela, Béker, Asbel, Guerá, Naamán, Ehí, Ros, Mupim, Hupim uan Ard.
22 Yejuan ikoneuan Jacob akin kinpiak iuan Raquel. Nochin akin ualeujkej de Jacob uan Raquel katkaj 14.
23 Ikoneuj* Dan katka Husim.
24 Ikoneuan Neftalí katkaj Jahzeel, Guní, Jézer uan Silem.
25 Yejuan ikoneuan Bilhá, takeual akin Labán kimakak isiuapil, Raquel. Nochin akin ualeujkej de Jacob uan Bilhá katkaj chikome.
26 Nochin ikoneuan Jacob akin iuan ajsikej Egipto katkaj 66. Uan no ompa ajsikej isiuamouan. 27 Uan José kinpiak ome iokichpipiluan ompa Egipto. Nochin ichankauan Jacob akin ajsikej Egipto katkaj 70.
28 Jacob kiluij Judá maj tayekana uan maj kinauatiti José ke yejua yajtoyaya para Gosén. Keman ajsikej ompa, 29 José tanauatij maj kitsikokan icarro uan pankisak Gosén kinamikito itat, Israel. Niman keman kiajsito, kinauaj uan uejkauak chokatoya. 30 Uan Israel kiluij José: “Axkan uelisya nimomikilis uan niyolseujtias, porin nikitakya ke tiyoltok”.
31 Uan José kiniluij iikniuan uan nochin ichankauan: “Nipankisati uan niknauatiti tekiuaj: ‘Ejkokejya nokniuan uan nochin ichankauan nopaj, akin nemiaj Canaán. 32 Yejuan kinyekpiaj ichkamej* uan okseki tapialmej. Kinualkuikej ininichkauan, ininkuakuejuan uan nochi tein kipiaj’. 33 Keman tekiuaj namechnotsas uan namechtajtanis* ‘¿Toni ika nantekitij?’, 34 namejuan moneki nankinankiliskej ‘Noteko, tejuan tikinyekpiaj tapialmej desde keman tipipilok tikatkaj, ijkon kemej touejkaujtatuan’. Ijkon, yejua namechkauas xinemikan nikan Gosén, porin akin kayomej Egipto kintauelitaj* akin kinyekpiaj ichkamej”.
47 Uan José kiluito tekiuaj: “Nopaj uan nokniuan ualajkej de Canaán uan kinualkuikej ininichkauan,* ininkuakuejuan uan nochi tein kipiaj. Yetokej ompa Gosén”. 2 Uan José kinuikak makuil iikniuan kampa yetoya tekiuaj.
3 Tekiuaj kintajtanij* iikniuan José: “¿Toni ika nantekitij?”. Yejuan kinankilijkej: “Noteko, tejuan tikinyekpiaj ichkamej, ijkon kemej touejkaujtatuan”. 4 Uan no kiluijkej: “Tejuan amo nikan tikayomej, sayoj ke nikan tinemikoj porin ompa Canaán tel fiero tatasojti uan amo teyi sakat para totapialuan. Noteko, timitstataujtiaj xitechkaua maj tinemikan Gosén”. 5 Tekiuaj kiluij José: “Mopaj uan mokniuan mitsajsikoj. 6 Uelis tikinmakas tein yeski tal tein tiknekis. Xikinuika mopaj uan mokniuan maj nemitij itech tal tein okachi kuali nikan Egipto. Maj nemikan ompa Gosén. Uan komo tikmati ke sekin kuali tekitij, xikinnauati maj kinyekpiakan notapialuan”.
7 Uan José kiuikak Jacob kampa yetoya tekiuaj para maj kiixmati. Uan Jacob kitiochiuak tekiuaj. 8 In tekiuaj kitajtanij Jacob: “¿Kanachi xiuit tikpia?”. 9 Jacob kinankilij: “Nikuika 130 xiujmej miakkan nimokaltalijtinemi. Semi nitajyouiani nejon xiujmej, sayoj ke nouejkaujtatuan okachi miak xiujmej mokaltalijtinenkej”. 10 Satepan, Jacob kitiochiuak tekiuaj uan yajki.
11 Yejua ika José kiuikak itat uan iikniuan maj nemikan itech tal tein okachi kuali ompa Egipto, kampa moixmatia kemej Ramesés, ijkon kemej kinauatijka tekiuaj. 12 José kinmakaya toni kikuaskej itat, iikniuan uan nochin ichankauan itat. Kinmakaya ijkon kemej kinajsiskia.
13 Uan amo onkaya toni se kikuas itech nochi Egipto uan Canaán porin tel fiero tatasojtia. Akin ompa nemiaj semi tajyouijtoyaj. 14 José kinnamakiltiaya tein kikuaskiaj akin nemiaj Egipto uan Canaán, uan tomin tein kisentiliaya kiuikaya ichan tekiuaj. 15 Satepan, akin nemiaj Egipto uan Canaán motomintamijkej. Yejua ika nochin akin nemiaj Egipto yayaj kiitatij José uan kiluiayaj: “¡Timotomintamijkejya! ¡Xitechmaka toni tikuaskej! Komo amo, timikitij”. 16 José kiniluij: “Komo amo nankipiajok tomin, xinechualkuilikan namotapialuan uan namechmakas tein nankikuaskej”. 17 Yejua ika, yejuan peuak kiuikiliaj José inintapialuan. Kiuikiliayaj caballos, ichkamej, chivos, kuakuejmej uan burros, uan yejua kinmakaya tein kikuaskej. Ijkon kichiujkej nejon xiuit.
18 Sayoj ke nejon xiuit tamik. Uan okse xiuit, yejuan peuak oksepa kiitatij José uan kiluitij: “Noteko, tiknekij timitsiluiskej ke timitsmakakejya nochi totomin uan nochi totapialuan. Sayoj tikpiaj para timitsmakaskej totaluan uan timotemakaskej tejuan. 19 Amo xitechkaua maj timikikan uan maj totaluan nenkaj ompa mokauakan. Tiknekij xitechmaka tein tikuaskej, yejua ika xitechkoua uan xitechkouili totaluan. Tiyeskij tiitakeualuan tekiuaj uan totaluan iaxka yeski. Xitechmaka xinach para maj amo timikikan uan para maj totaluan amo ijkonsan mokauakan”. 20 Uan kemej tel fiero tatasojtia, akin nemiaj Egipto kinamakakej inintaluan uan José kinkouilij nochi inintaluan para in tekiuaj. Uan nochi nejon talmej iaxkaya katka tekiuaj.
21 Uan José kiniluij akin nemiaj itech nochi Egipto maj nemitij itech uejueyi xolalmej. 22 Sayoj amo kikouak inintaluan tiopixkamej. Kemej tekiuaj kinmakaya toni kikuaskej, amo monekik kinamakaskej inintaluan. 23 Uan José kiniluij akin kiitatoj: “Axkan namechkouak uan namechkouilij namotaluan para in tekiuaj. Nikan yetok xinach para xitatokakan. 24 Keman nankitekiskejya tatok, kampa nankikixtiskej makuil koxtalmej se xikmakakan tekiuaj. Naui koxtalmej tein mokauaskej uelis oksepa nankitokaskej uan ika nantakuaskej namejuan, akin nemij namochan uan namokoneuan”. 25 Uan yejuan kiluijkej: “Tasojkamatik noteko, porin titechmakixtij. Komo tikita ke kuali yetok, tiyeskij tiitakeualuan tekiuaj”. 26 Uan José kiixtalij se tanauatil tein hasta axkan ixyetokok ompa Egipto: kampa kikixtiskej makuil koxtalmej de tatok, se maj kimakakan tekiuaj. Sayoj inintaluan tiopixkamej amo iaxkatik tekiuaj.
27 Israel nemik itech tal tein poui Gosén, ompa Egipto. Yejua uan ichankauan ompa mokaltalijkej, kinpiakej konemej uan motelmiakilijkej. 28 Jacob nemik 17 xiujmej ompa Egipto hasta keman kiajxitij 147 xiujmej.
29 Keman Israel yaya momikilitiya kinotsak iokichpil, José uan kiluij: “Komo yekmelauj tinechtasojta, nimitstataujtia xinechyekilui* ke nochipa tinechtasojtas uan ke tikchiuas tein nimitsiluiti. Nimitstataujtia amo xinechtoka nikan Egipto. 30 Keman nimomikilis, xinechkixti de Egipto uan xinechtokati kampa kintokkej nouejkaujtatuan”. Uan José kiluij: “Nikchiuas tein tinechtajtania”. 31 Sayoj ke Jacob kiluij: “Xinechyekilui ke ijkon tikchiuas”. Uan José kiyekiluij. Uan Israel moixpiloj itech icama kampa yetoya ikuatapech.
48 Satepan ke mochiuak nejin, kiluijkej José: “Mopaj tel tatajtsinya uan amo taxikouaok”. Yejua ika José kiitato uan kinuikak iokichpipiluan, Manasés uan Efraín. 2 Uan kiluijkej Jacob: “Mookichpil José mitsitako”. Yejua ika Israel tekit meuak uan motalij itech icama. 3 Uan Jacob kiluij José:
“Dios akin kipia nochi chikaualis monextij noixpan ompa Luz, itech tal tein poui Canaán uan nechtiochiuak. 4 Yejua nechiluij: ‘Nikchiuas xikinpia mokoneuan uan maj momiakilikan. Nikchiuas ximochiua inintat akin nemiskej itech miak altepemej. Nejin tal nikinmakas mokoneuan uan nikchiuas maj nochipa ininaxka’. 5 Uan axkan, noaxkauanya ome mookichpipiluan tein tikinpiak nikan Egipto achto ke nimitsualajsiskia. Efraín uan Manasés yeskij nokoneuan ijkon kemej Rubén uan Simeón. 6 Sayoj ke konemej tein satepan tikinpias yeskij moaxkauanya. Uan yejuan nemiskej itech tal tein ininikniuan kinkauiliskej. 7 Nejua niualaya de Padán uan iuan nietoya momaj Raquel keman momikilij ompa Canaán. Sayoj ke, kemej uejkaok techpolouaya para tiajsiskej, niktokak itech ojti tein youi Efrat, tein no monotsa Belén”.
8 Uan Israel kinitak iokichpipiluan José uan kitajtanij:* “¿Yejuan nejin mookichpipiluan?”. 9 Uan José kinankilij: “Kemaj, yejuan nejin nokoneuan, akin Dios nechinmakak nikan”. Uan itat kiluij: “¿Uelis tikinualtokis? Nikneki nikintiochiuas”. 10 Israel amo yektachiayaok porin tel tatajtsinya katka. Yejua ika José kintokij iokichpipiluan uan Israel kinmakak se beso* uan kinnauaj. 11 Satepan, Israel kiluij José: “Amo keman niknemilij ke oksepa nimitsitaskia, sayoj ke axkan Dios nechkauak maj nikinita mokoneuan”. 12 Uan José kinajchiuak ikoneuan de itankuayuan Israel uan motankuaketsak iixpan uan moixpiloj hasta talpan.
13 Uan José kintokij ome iokichpipiluan kampa yetoya Israel. Kikuik Efraín ika iyekmay uan kitalij iopochmakopa Israel. Uan kikuik Manasés ika iopochmay uan kitalij iyekmakopa Israel. 14 Sayoj ke Israel kitalij iyekmay ikuako Efraín maski katka xokoyot, uan kitalij iopochmay ikuako Manasés. Ijkon kichiuak maski kimatia ke Manasés tayekanaya. 15 Satepan kitiochiuak José uan kijtoj:
“Maj toTajtsin Dios, akin noueyitat Abrahán uan nopaj Isaac kitekitilijkej kintatiochiui nejin okichpipil.
Yejua toTajtsin Dios akin nochipa nechyekpiani kemej se ichkatajpixkej hasta axkan,
16 uan kichiuani maj iángel nechmakixti para maj amo teyi nechpano.
Maj nochin nechelnamikikan nejua, noueyitat Abrahán uan nopaj Isaac por nejin okichpipil,
uan maj motelmiakilikan ininkoneuan”.
17 Sayoj ke José kiitak ke itat kisentokaya kitalijtoya iyekmay ikuako Efraín uan José amo kiuelitak. Yejua ika kimakitskij itat para kimaijkuanis uan kitalis imay ikuako Manasés. 18 José kiluij itat: “Amo paj, ta akin tayekana yejua nejin. Ikuako xiktali moyekmay”. 19 Sayoj ke itat amo mokauak uan kiluij: “Kemaj nokonetsin, nikmattok. Ikoneuan no momiakiliskej uan yejua no yeski ueyichiujkej. Sayoj ke iikniuj akin xokoyot yeski okachi ueyichiujkej, uan kemej ikoneuan motelmiakiliskej hasta mochiuaskej uejueyi altepemej”. 20 Uan kisentokak kintiochiuak nejon tonal uan kijtoj:
“Maj israelitas mitsteneuakan keman kinnejnekiliskej tein kuali oksekin uan maj kijtokan:
‘Maj Dios mitstatiochiui kemej Efraín uan Manasésʼ”.
Uan yejua kisentokak kitiochiuak Efraín achto ke Manasés.
21 Satepan Israel kiluij José: “Amo uejkaua nimomikiliti, sayoj ke Dios yekmelauj kisentokas namechpaleuis uan kichiuas ximokepakan kampa nemiaj namouejkaujtatuan. 22 Mokniuan nikinmakati sejse cacho tal, sayoj ke tejua nimitsmaka se cachojok. Nejon tal nikinkuilij akin kinixmatij kemej amorreos ika nomachete tein ojkan tenej* uan noarco”.*
49 Uan Jacob kinnotsak ikoneuan uan kiniluij: “Ximosentilikan para maj namechilui tein namechpanos satepan. 2 Nejua niJacob uan namejuan nannokoneuan. Ximosentilikan uan xinechkakikan. Xikakikan namopaj Israel.
3 ”Rubén, tejua tinokoneuj akin tayekana, nimitspiak keman uelaman nichikaujtoya. Kemaj, tejua achto nimitspiak. Tejua okachi mitstakachiuayaj* uan okachi tichikauak katka. 4 Sayoj ke amo titayekantos, porin tikchiuak kemej at tein fiero motatamota uan timotekak iuan isiuatsin mopaj.* Nejon tonal tikpitsochiuak nocama. ¡Kemaj, yejua nejon tein tikchiuak!
5 ”Simeón uan Leví iknimej. Kikuij ininmachetes tein ojkan tenej* para tateuiskej. 6 Maj amo keman niktemo iniuan nietos. Maj amo iniuan nimosentili, porin keman tel kualantoyaj kinmiktijkej takamej uan kinkoxojkuiltijkej* kuakuejmej sayoj para moyolpaktiskej. 7 Tel amo kuali tein kichiujkej porin keman tel kualantoyaj tetajyouiltijkej, uan keman tel tauelmiktoyaj amo akin kiiknelijkej. Nejua nikinxexelos ininkoneuan itech nochi in tal tein ininaxka ichankauan Jacob. Nikinmoyauas* itech nochi Israel.
8 ”Tejua Judá, mokniuan mitsueyitaliskej. Tikintanis* akin mitstauelitaj. Ikoneuan mopaj moixpiloskej moixpan. 9 Judá yeski kemej se leonkonet. Tejua nokonetsin, satepan ke tikuas tapial tein tikitskis, tipankisas. Tejua timotekas uan timotijtilanas kemej se león. Uan amo akin kinekiskia kikuejmolos se león. 10 Ueyi topil tein kipia tekiuaj nochipa kipias Judá, uan topil tein kikui taixyekankej nochipa yetos imetstsalan, hasta maj uiki Siló,* akin nochin kitakamatiskej. 11 Yejua kiilpis* iburro itech se uvajkouit uan ikoneuj burro kiilpis itech se kuali uvajkouit. Kipakas itasal* itech vino uan itech uvajat. 12 Iixtololouan semi chichiltikej yeskij porin tayi vino uan itanuan istakej porin tayi leche.
13 ”Zabulón nemis martenoj, kampa kintsikouaj barcos. Uan italpan tein okachi uejka ajsis hasta itech ojti tein youi Sidón.
14 ”Isacar kemej se burro tein chikauak tein uetstok uan kimamajtok ome koxtalmej. 15 Uan kiitas ke takualtsinkan kampa moseuijtok uan ke tal semi kuali. Kinekis maj kitamamaltikan uan chikauak tekitis kemej se takeual.
16 ”Dan, semej ichankauan Israel, yeski ininjuez nochin. 17 Dan yeski kemej se kouat tamouilil tein yetok ojtenoj, tein kikotskejtsoma caballo uan kichiua maj ajketsuetsi akin youi ipanko. 18 Jehová, nimochias hasta keman titechmakixtis.
19 ”Seki tachtekinij kiteuiskej Gad, sayoj ke yejua kinixnamikis uan kintokatias.
20 ”Aser kipias tel miak takual uan kitemakas takual kemej tein kikua se tekiuaj.
21 ”Neftalí se masat* tein pitsauak uan kualtsin tajtoua.
22 ”José imakoujyo se kouit tein semi taki tein yetok inakastan se ameyal,* uan imakoujyo kipanauia tepamit. 23 Sayoj ke akin kitamotaj flecha kitauelitakej, kikuejmolojtinemiaj uan kitamotiliayaj flechas. 24 Maski ijkon, iarco* amo moolinij, amo makuetauik uan maijsiuia. Nejin uelik kichiuak porin akin chikauak kipaleuij Jacob. Yejua ichkatajpixkej, tet tein kipaleuia Israel. 25 José* se tatiochiualis tein kitemakak Dios akin itat kiueyichiua uan Dios kipaleuis. Yejua kuali mouika iuan Dios akin kipia nochi chikaualis uan yejua kiualtatiochiuis desde ne ajko uan kitatiochiuis ika at tein onkak taltampa. No kitatiochiuis para kinpias tel miakej ikoneuan uan tapialmej. 26 Nochi tein kuali tein kinejnekilia itat okachi kuali ke tein kitemakaj tepemej tein nochipa yetokej, uan okachi kuali ke nochi tein kualtsin tein onkak itech lomas tein amo poliuij. Nochi nejin tatiochiualismej kisentokas kipias* José, akin kijitakej* de iikniuan.
27 ”Benjamín kisentokas kikokototstos tapial tein kikitskij kemej kichiua se koujtajitskuinti. Kualkampa kikuas tapial tein kikitskij uan tiotakpa kixejxelos tein tekuilij”.
28 Yejuan nejin 12 uejueyi kalyetonij israelitas uan yejua nejin kiniluij inintat keman kintiochiuak. Sejse kitiochiuak kemej kinamikia.
29 Satepan, Jacob kinnauatij ikoneuan nejin: “Amo uejkaua nimomikiliti. Xinechtokakan kampa kintokkej nouejkaujtatuan, itech tepekoyok tein yetok italpan Efrón akin katka hitita. 30 Nejon tepekoyok yetok itech tal ompa Macpelá, amo uejka de Mamré. Mamré yetok itech tal tein poui Canaán. Yejua nejon tal tein Abrahán kikouilij Efrón para kitokas isiuatsin. 31 Ompa kitokkej Abrahán uan Sara. No ompa kitokkej Isaac uan Rebeca. Uan nejua no ompa niktokak Lea. 32 Abrahán kinkouilij ikoneuan Het nejon tal uan tepekoyok tein ompa yetok”.
33 Satepan ke Jacob kinnauatij ikoneuan nejin, oksepa motekak itech icama uan momikilij uan kitokkej kemej iuejkaujtatuan.
50 Yejua ika José kinauaj itat, kichokilij uan kimakak se beso.* 2 Satepan, José kinnauatij itakeualuan, akin katkaj tapajtianij, maj kitalilianij aceite itat para maj amo niman uejueliui. Uan tapajtianij ijkon kichiuilijkej Israel. 3 Yejuan kichiujkej nejon 40 tonalmej, porin yejua nejon tonalmej tein kikuij para kintaliliskej aceite akin momikiliaj. Uan akin nemiaj Egipto kichokilijtoyaj 70 tonalmej.
4 Keman tamik tonalmej keman kichokilijtoyaj, José tajtoj iniuan akin yetoyaj ichan tekiuaj uan kiniluij: “¿Uelis nankiluiskej tekiuaj nejin?: 5 ‘Nopaj nechiluij: “Xinechyekilui ke keman nimomikilis, tinechtokas kampa nitachkuak ompa Canaán”. Nimitstataujtia, xinechkaua maj nipankisa uan maj niktokati nopaj, uan satepan nimokepas’”. 6 Uan tekiuaj tanankilij: “Xiktokati mopaj, ijkon kemej timotenkauak iuan”.
7 Uan José pankisak kitokato itat. Iuan yajkej nochin itakeualuan tekiuaj, akin taixyekanayaj ichan tekiuaj, nochin taixyekananij de Egipto, 8 uan nochin akin nemiaj ichan José, iikniuan uan akin nemiaj iuan itat. Sayoj kinkaujkej ompa Gosén pipiltsitsin, ichkamej,* chivos uan kuakuejmej. 9 No iuan yajkej akin kiuikayaj carros uan akin kinuikayaj caballos. Tel miakej katkaj. 10 Uan ajsikej Atad, itech se tal kampa kichipauayaj tatok. Atad amo uejka yetok den ueyiat Jordán. Ompa peuak chikauak tayokolchokaj, uan José kichokilijtoya itat chikome tonal. 11 Keman akin nemiaj ompa Canaán kiitakej ke tel tayokolchokatoyaj ompa Atad, kijtojkej: “Akin uitsej de Egipto tel tayokoxtokej”. Yejua ika nejon lugar, tein amo uejka yetok den ueyiat Jordán kitokaytijkej Abel-Mizraim.*
12 Ikoneuan Jacob kichiujkej nochi tein yejua kinnauatijka. 13 Yejua ika kiuikakej ompa Canaán uan kitokkej itech tepekoyok tein yetok Macpelá, amo uejka de Mamré. Abrahán kikouilijka Efrón akin katka hitita nejon tal para kitokas isiuatsin. 14 Satepan ke José kitokak itat, mokepak Egipto iniuan iikniuan uan iniuan nochin akin iuan yajkaj kitokatoj itat.
15 Satepan ke momikilij inintat, iikniuan José peuak moiluiaj: “José xa techelnamikiliaok keniuj tiktajyouiltijkej uan xa kinekis momakepas”. 16 Yejua ika kimatiltijkej José nejin: “Achto ke momikiliskia mopaj, tanauatij nejin: 17 ‘Yejua nejin tein moneki nankiluiskej José: “Nokonetsin, tel amo kuali tein mitschiuilijkej mokniuan. Sayoj ke nimitstataujtia xikintapojpolui”’. Yejua ika José, timitstataujtiaj xikintapojpolui, porin yejuan no kitekitiliaj iDios mopaj”. Keman kiluijkej nejon, José peuak choka. 18 Uan iikniuan no kiitatoj uan motankuaketskej iixpan uan kiluijkej: “¡Axkan timotakeualuan. Xitechchiuili tein tiknekis!”. 19 José kiniluij: “Amo ximouikan. Nejua amo niDios. 20 Maski namejuan nanechtajyouiltisnekiaj, Dios kikauak maj pano nejon para kichiuas teisa tein kuali uan kinmakixtis miakej. Uan yejua nejon tein kichiujtok axkan. 21 Yejua ika, amo ximouikan. Niksentokas namechmakas tein nankikuaskej namejuan uan namopipiltsitsin”. Yejua kualtsin kinnojnotsak uan ijkon kinyolseuij.
22 José uan nochin ichankauan itat kisentokakej nenkej Egipto. Uan José nemik 110 xiujmej. 23 Uan no, José kinixmatik hasta iixuiuan Efraín uan ikoneuan Makir, akin katka ikoneuj Manasés. José kinitaya kemej ikoneuan.* 24 Keman José yaya momikilitiya, kiniluij iikniuan: “Amo uejkaua nimomikiliti, sayoj ke Dios namechpaleuikiuj. Uelis nankiyekmatiskej ke yejua namechkixtis de nikan uan namechuikas itech tal tein motenkauak kimakas Abrahán, Isaac uan Jacob”. 25 Uan José no kiniluij ikoneuan Israel: “Xikyekmatikan ke Dios namechpaleuikiuj. Xinechyekiluikan ke nankiuikaskej noomiyouan”. 26 Uan José momikilij ompa Egipto keman kipiaya 110 xiujmej. Kitalilijkej aceite para maj amo niman uejueliui uan kitalijkej itech se caja.
Oso “tatapoto”.
Nejin kijtosneki ke seki at mokauak ajko uan seki tani (atauj, tauakal).
Oso “atauj”, “tauakal”.
Nejin kijtosneki tonalmej kemej ijkuak se tatoka, se kiteki tatok, keman taxiujtata oso taseseya.
Oso “temikan”.
Oso “kinixyekana”.
Oso “amichimej”.
Oso “ximoxinikan”.
Oso “xikixyekanakan”.
Itech Biblia nikan kampa yekinika ixnesi itokay Dios, יהוה (YHWH). Xikonita A4.
Oso “takat yoltoyaya”. Tajtol hebreo néfesh, kijtosneki ‘se akin mijyotia (ijsika)’. Xikonita néfesh.
Oso “Tigris”.
Oso “yetos”. Tajtol hebreo kiteajsikamatiltia pepechiujtos.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “nion xikitskikan”, “nion xikmachilikan”.
Oso “mocholtitoj”.
Oso “nimocholtij”.
Oso “mokoneuan”.
Oso “ikoneuan”.
Tokayit tein kijtosneki ‘takat’.
Tokayit tein kijtosneki ‘yoltokʼ.
Oso “tilmaj”.
Oso “espada”.
Oso “borregos”.
Oso “kiuitekik”.
Oso “kitajtoltij”.
Nejin kijtosneki kampa youij akin cholojtokej.
Oso “tilmaj”.
Oso “nechuitekik”.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin kiixtaliaj’.
Oso “kiixtalij”.
Oso “kintokaytij Adán”.
Itech hebreo, “nentinemik iuan Dios”.
Itech hebreo, “nentinemik iuan Dios”.
Itech hebreo, “kikuik”.
Tokayit tein xa kijtosneki ‘teseuia’ oso ‘teyolseuia’.
Oso “tiyolseuikan”.
Oso “ángeles”.
Oso “nefilim”. Nejin tajtol xa kijtosneki ‘akin teuetsiltiaj’. Xikonita nefilim.
Oso “ikoneuan toTajtsin Dios”.
Itech hebreo, “Nentinemia iuan Dios”.
Oso “se arca”.
Oso “alquitrán”.
Itech hebreo, “300 molikmej”. Xikonita B14.
Itech hebreo, “50 molikmej”.
Itech hebreo, “30 molikmej”.
Itech hebreo, “se molik”.
Oso “atauj”, “tauakal”.
Nejin tajtolmej xa no kijtosneki ke tatapotoya porin tein ika kuatsaktoya barco chijchiujtoya para maj ojkan ijxika in at. Itech tajtol hebreo moijtoua tsóhar.
Oso “taatemi”.
Oso “ijsika”.
Oso “arca”.
Oso “taatemik”.
Itech hebreo, “ojpatika metsti”. Axkan nejin metsti uetsi itajkotian octubre hasta itajkotian noviembre. Xikonita bul.
Oso “tapialmej tein mijyotiayaj (ijsikayaj)”.
Itech hebreo, “15 molikmej”. Xikonita molik.
Oso “ijsikaya”.
Itech hebreo, “Yejua”.
Itech hebreo, “Dios kielnamikik”.
Oso “arca”.
Itech hebreo, “chikometika metsti”. Axkan nejin metsti uetsi itajkotian marzo hasta itajkotian abril. Xikonita abib.
Itech hebreo, “majtaktika metsti”. Axkan nejin metsti uetsi itajkotian junio hasta itajkotian julio. Xikonita tamuz.
Oso “cuervo”.
Itech hebreo, “yekinika metsti”. Axkan nejin metsti uetsi itajkotian septiembre hasta itajkotian octubre. Xikonita etanim.
Itech hebreo, “ojpatika metsti”. Axkan nejin metsti uetsi itajkotian octubre hasta itajkotian noviembre. Xikonita bul.
Oso “moxiniskej”.
Oso “chiktejmej”.
Oso “kiyolseuij”.
Oso “ximoxinikan”.
Oso “amichimej”.
Oso “iesyo yejua inemilis”.
Oso “akin”, “akaj”.
Oso “ximoxinikan”.
Oso “arca”.
Oso “moxinijkej”.
Oso “moxitatsoj”.
Noé nemia itech se kaltsin tachijchiuj ika tasal (tilmaj).
Oso “xitatstik”.
Oso “tilmaj”.
Oso “xitatstik”.
Oso “tachiak”.
Nejin kaltsitsin chijchiujtoyaj ika tasal (tilmaj).
Oso “temiktiaya”.
Oso “moxinijkej”.
Tokayit tein kijtosneki ‘moxeloua’.
Itech hebreo, “moxeloj taltikpak”.
Oso “moxinijkej”.
Oso “takomol”.
Oso “tekol”.
Oso “alquitrán”.
Oso “amo timoxiniskej”.
Itech hebreo, “pantemok uan kiitato”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tein tapojpolouaʼ.
Oso “itech inintal caldeos”.
Oso “ueyichiuanimej”.
Oso “motaniliskej se tatiochiualis”.
Oso “nochin kalyetonij”.
Oso “nikinmakati mokoneuan”.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Oso “amo mitsmiktiskej”.
Oso “para maj niksentoka niyolto”.
Oso “borregos”.
Oso “borregos”.
Nejin kaltsitsin chijchiujtoyaj ika tasal (tilmaj).
Oso “mokoneuan”.
Oso “takomol”.
Nejin no moixmati kemej mar Muerto.
Oso “takomol”.
Oso “taltekochmej”.
Itech hebreo, “Abrán in hebreo”.
Itech hebreo, “iikniuj”.
Itech hebreo, “iikniuj”.
Oso “takomol”.
Oso “diez por ciento”. Xikonita diezmo.
Itech hebreo, “nimoescudo”.
Oso “inintal caldeos”.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “amel”.
Oso “Nikcholouilijtok”.
Oso “Amo ximoueyineki”.
Tokayit tein kijtosneki ‘Dios tekaki’.
Nejin xa no kijtosneki se burro tein iselti nentinemi.
Oso xa “Moteuijtos iniuan”.
Itech hebreo, “kiteneuak”.
Tokayit tein xa kijtosneki “iatekoch akin yoltok uan nechita”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tetat akin ueyichiujkej’.
Tokayit tein kijtosneki ‘inintat miakej’.
Oso “ininDios mokoneuan”.
Oso “nankinchiuiliskej circuncisión”. Xikonita circuncisión.
Oso “mochiuilis circuncisión”.
Tokayit tein xa kijtosneki ‘tanajnankilia’.
Tokayit tein kijtosneki ‘isiuapil tekiuaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘ueuetska’.
Oso “kinchiuilij circuncisión”.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Itech hebreo, “eyi sea”. Xikonita B14.
Nejin katka leche tein tetsauak.
Oso “kitajtoltijkej”.
Oso “motaniliskej se tatiochiualis”.
Oso “kichiuaj tein kuali yetok”.
Itech hebreo, “nitalnex uan nikoujnex”.
Oso “pantsin tein amo kipiaya levadura”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tsikitsinʼ.
Oso “tekol”.
Xikonita azufre.
Oso “kitoktilijtiaya”.
Nejin kijtosneki ke amo iuan motekak.
Oso “kitejtemik”.
Oso “borregos”.
Oso “1,000 siclos”. Xikonita B14.
Oso “kichiuilij circuncisión”. Xikonita circuncisión.
Oso xa “nechuetskilis”.
Oso “Xikeualti”.
Oso “kitemitito”.
Oso “borregos”.
Oso “kitajtoltij”.
Tokayit tein xa kijtosneki ‘atekoch kampa motenkaujkej’ oso ‘atekoch den chikome ichkamej’.
Oso “xinechchichinouili kemej se tapialtsin”.
Oso “borrego”.
Oso “Kimatsikoj uan kimetstsikoj”.
Tokayit tein kijtosneki ‘Jehová kitemakas’.
Oso “mokuiliskej ininueyi xolal”.
Xikonita tajtol okse siuatsin.
Itech hebreo, “400 siclos”. Xikonita B14.
Itech hebreo, “tiktalis momay nokestampa”. Ijkon kinextiayaj ke yekmelauj kichiuaskiaj tein motenkauayaj.
Oso “amel”.
Oso “tikixpejpenak”.
Oso “amel”.
Oso “kitemitij”.
Itech hebreo, “se beka”. Xikonita B14.
Itech hebreo, “majtakti siclo”. Xikonita B14.
Oso “amel”.
Oso “borregos”.
Oso “tikixpejpenak”.
Oso “niktajtoltij”.
Itech hebreo, “isiuapil”.
Oso “tilmaj”.
Itech hebreo, “ininikniuj Rebeca”.
Oso “kichichitijka”. Nejin siuat kichichitijka Rebeca uan axkan katka itakeual.
Oso “kitoktilijkej”.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Xikonita tajtol okse siuatsin.
Oso “takenkalmej kampa tatsakkej ika tepamit”.
Oso xa “Yejuan moteuijtoyaj iniuan”.
Oso “kintaniskej”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tel ijuiyoj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin tekotskitskia’ oso ‘akin tetakuilia’.
Tokayit tein kijtosneki ‘chichiltik’.
Oso “borregos”.
Oso “ojpanat”.
Oso “ixuatoya”.
Tokayit tein kijtosneki ‘motajtolteuiaj’ oso ‘mokualantiaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘tetapantiaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘kampa takaujtok’.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Oso “kintajtoltij”.
Oso “itilmaj”.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “Xinechpitso”, “Xinechtenamiki”.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin tekotskitskia’ oso ‘akin tetakuilia’.
Oso “moespada”.
Oso “yolseui keman kinemilia ke mitsmiktiti”.
Itech hebreo, “Betuel, itat momaj”.
Oso “kiitak”.
Oso “tatejtemiki”.
Oso “ataujkopa”, “tauakalkopa”.
Oso “motaniliskej se tatiochiualis”.
Oso “nochin kalyetonij”.
Oso “tachiak”, “ixpetanik”.
Tokayit tein kijtosneki ‘ichan Dios’.
Oso “diez por ciento”. Xikonita diezmo.
Itech hebreo, “inintal akin nemij kampa ika ualkisa tonaltsin”.
Oso “borregos”.
Oso “kintajtoltij”.
Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.
Itech hebreo, “iikniuj”.
Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.
Itech hebreo, “tinokniuj”.
Tokayit tein kijtosneki ‘¡xikitakan, se okichpiltsin!’.
Tokayit tein kijtosneki ‘tekaki’.
Oso “mosentilis nouan”.
Tokayit tein kijtosneki ‘mosentilia’.
Tokayit tein kijtosneki ‘kiueyitaliaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘juez’.
Tokayit tein kijtosneki ‘nimotatanini’, ‘nimochikauani’.
Tokayit tein kijtosneki ‘ueyi tatiochiualis’.
Tokayit tein kijtosneki ‘yolpaki’.
Tokayit tein kijtosneki ‘yejua se taxtauil’.
Oso “nechijyouisya”.
Tokayit tein kijtosneki ‘texikoua’.
Itech hebreo, “Dios kielnamikik”.
Tokayit ajsitok moijtoua Josifías, tein kijtosneki ‘maj Jah temaka okachi’.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “borregos”.
Oso “kixijximak”.
Nejin amo yejua tein tikixmatij kemej pajpata oso xochijkual.
Oso “kixijxinka”.
Oso “kixijxinka”.
Oso “niktejtemik”.
Oso “nitatejtemiktoya”.
Oso “iborregos”.
Oso “itiotsitsin”. Itech hebreo, “terafim”.
Oso “tatejtemiktoya”.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Oso “panderetas”.
Oso “nikinpitso”, “nikintenamiki”.
Oso “notiotsitsin”.
Oso “motiotsitsin”.
Oso “itech silla tein kikuiaj siuamej para yaskej itech”.
Oso “iikniuan”.
Itech tajtol arameo nejin tajtol kijtosneki ‘tet tein nepaniujtok uan kinextia teisa’.
Itech tajtol hebreo nejin tajtol kijtosneki ‘tet tein nepaniujtok uan kinextia teisa’.
Itech tajtol hebreo nejin tajtol kijtosneki ‘kampa se pantachia’.
Oso “kinpitsoj”, “kintenamik”.
Tokayit tein kijtosneki ‘ojkan mokaltalijkej’.
Oso “borregos”.
Oso “mitstajtoltia”.
Oso “techtoktilia”.
Oso “atauit (ojpanat)”.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin itech mokitskia Dios’ oso ‘Dios kinextia ichikaualis’.
Tokayit tein kijtosneki ‘iixko Dios’.
Oso “Peniel”.
Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “borregos”.
Tokayit tein kijtosneki ‘sakakaltsitsin’.
Oso “amo kichiuilijtokej circuncisión”. Xikonita circuncisión.
Oso “mochiuiliaj circuncisión”.
Oso “amo namochiuiliaj circuncisión”.
Oso “kipoujkaitayaj”.
Oso “timochiuilikan circuncisión”.
Oso “mochiuilijkej circuncisión”.
Oso “ininespada”.
Oso “borregos”.
Oso “nechijiyaskej”.
Oso “tikcholouilijtoya”.
Oso “tiotsitsin”.
Oso “tiotsitsin”.
Oso “kitatij (kicholtij)”.
Tokayit tein kijtosneki ‘Dios yetok Betel’.
Oso “kicholouilijtoya”.
Tokayit tein kijtosneki ‘auakouit kampa chokaj’.
Tokayit tein kijtosneki ‘konetsin tein nikpiak ika tajyouilis’.
Tokayit tein kijtosneki ‘konetsin de noyekmakopa’.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Xikonita tajtol okse siuatsin.
Xikonita tajtol okse siuatsin.
Oso “borregos”.
Oso “tilmaj”.
Oso “kitejtemik”.
Oso “tiktsikojtiayaj”.
Oso “tatejtemik”.
Oso “takomol”.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “tatejtemiki”.
Oso “taltekoch”. Nejin talkoyok kichijchiuayaj para kisentiliskej at.
Oso “taltekoch”.
Itech hebreo, “tokniuj, toesyo”.
Oso “madianitas”.
Oso “Kinmakakej 20 siclos”. Xikonita B14.
Oso “taltekoch”.
Oso “hasta maj nitamiti itech Miketekoch (Seol)”. Seol kijtosneki kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.
Nejin kaltsin chijchiujtoya ika tasal (tilmaj).
Oso “iborregos”.
Oso “itilmaj”.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “siuat akin auilnemi itech templo”.
Itech hebreo, “Tiknakayojtsayanak”.
Tokayit tein kijtosneki ‘tsayani’.
Oso “tachia”.
Oso “itilmaj”.
Oso “kistikis”.
Xikonita hebreo.
Nejin takat kinixyekanaya akin kimakayaj vino uan okseki taman tein tayiskia tekiuaj.
Oso “tatejtemikkej”.
Oso “kintajtoltij”.
Oso “kitejtemik”.
Xikonita hebreo.
Oso “nechtsakkej itech nejin talkoyok”.
Oso “niktejtemik”.
Oso “kitejtemik”. Nejin mokuis itech nochi capítulo.
Oso “tachiak”, “ixpetanik”.
Oso “tachiak”, “ixpetanik”.
Nejin takat kinixyekanaya akin kimakayaj vino uan okseki taman tein tayiskia tekiuaj.
Xikonita hebreo.
Oso “moxijximak”.
Oso “nitachiak”, “niixpetanik”.
Oso “linojtilmaj”.
Nejin tajtol xa kijtosneki se tanauatil para maj kitakachiuakan (kipoujkaitakan) oso maj moixpilokan iixpan José.
Nejin no moixmati kemej Heliópolis.
Oso “yajtinemi”.
Oso “peuak kitekitilia”.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin tetalkaualtia’.
Tokayit tein kijtosneki ‘kipia okse achiok’.
Oso “kitejtemik”.
Oso “amo nemiok”.
Itech hebreo, “por iesyo”.
Oso “kitsikoj”.
Oso “kitemitianij”.
Oso “amo nemiok”.
Oso “nitamiti itech Miketekoch (Seol)”. Seol kijtosneki kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.
Oso “kintajtoltij”.
Oso “miel”.
Nejin tamati kemej kakauat, sayoj ke kostik uan xoxoktik.
Xikonita hebreo.
Oso “naui achiok”.
Itech hebreo, “nocopa, tein tachijchiuj ika plata”.
Oso “inintilmaj”.
Oso “titechtajtoltij”.
Oso “nitamiti itech Miketekoch (Seol)”. Seol kijtosneki kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.
Oso “tamiti itech Miketekoch (Seol)”. Seol kijtosneki kampa moseuijtokej mikemej.
Oso “kinpitsoj”, “kintenamik”.
Oso “tilmaj”.
Oso “300 siclos”. Xikonita B14.
Oso “mitsixtsajtsakuas”.
Itech hebreo, “Iokichpipiluan Israel”.
Nejin no moixmati kemej Heliópolis.
Itech hebreo, “Ikoneuan”.
Oso “borregos”.
Oso “namechtajtoltis”.
Oso “amo kinitstanij”.
Oso “ininborregos”.
Oso “kintajtoltij”.
Itech hebreo, “xiktali momay nokestampa”. Ijkon kinextiayaj ke yekmelauj kichiuaskiaj tein motenkauayaj.
Oso “kitajtoltij”.
Oso “kinpitsoj”, “kintenamik”.
Oso “noespada”.
Oso “tein ika niktamota flechas”.
Oso “mitspoujkaitayaj”.
Itech hebreo, “titejkok itech icama mopaj”.
Oso “ininespadas”.
Oso “kinkotstekkej”.
Oso “Nikinxinis”.
Oso “Tikinkechkitskis”.
Tokayit tein kijtosneki ‘akin iaxka’ oso ‘akin kinamiki kipias’.
Oso “kitsikos”.
Oso “itilmaj”.
Oso “masalamat”.
Oso “amel”.
Oso “tein ika kitamota flechas”.
Itech hebreo, “Yejua”.
Itech hebreo, “kisentokaskej itech itsontekon”.
Oso “kiixpejpenkej”.
Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.
Oso “borregos”.
Tokayit tein kijtosneki ‘inintayokol akin nemij Egipto’.
Itech hebreo, “Yejuan yolkej itankuako José”.