Watchtower BIBLIOTECA ITECH TEPOS
Watchtower
BIBLIOTECA ITECH TEPOS
Náhuatl del norte de Puebla
  • BIBLIA
  • AMAIXMEJ
  • NECHIKOLMEJ
  • nwt Mateo 1:1-28:20
  • Mateo

Amo moajsi nion se video ika tein tikonixpejpenak

Xitechontapojpolui, se taman kitsakuilij maj amo moita video.

  • Mateo
  • ITajtol Dios para akin nemiskej keman Dios taixyekantos
ITajtol Dios para akin nemiskej keman Dios taixyekantos
Mateo

TEIN KIJKUILOJ MATEO

1 Nejin amatajkuilol ininka tajtoua iuejkaujtatuan Jesucristo.* Yejua ikoneuj David uan ikoneuj Abrahán.

 2 Itat Isaac katka Abrahán;

itat Jacob katka Isaac;

inintat Judá uan iikniuan katka Jacob;

 3 inintat Pérez uan Zérah katka Judá (ininnan katka Tamar);

itat Hezrón katka Pérez;

itat Ram katka Hezrón;

 4 itat Aminadab katka Ram;

itat Nahsón katka Aminadab;

itat Salmón katka Nahsón;

 5 itat Boaz katka Salmón (inan katka Rahab);

itat Obed katka Boaz (inan katka Rut);

itat Jesé katka Obed;

 6 itat tekiuaj David katka Jesé.

Itat Salomón katka David (inan katka isiuatsin Urías);

 7 itat Rehoboam katka Salomón;

itat Abías katka Rehoboam;

itat Asá katka Abías;

 8 itat Jehosafat katka Asá;

itat Jehoram katka Jehosafat;

itat Uzías katka Jehoram;

 9 itat Jotán katka Uzías;

itat Acaz katka Jotán;

itat Ezequías katka Acaz;

10 itat Manasés katka Ezequías;

itat Amón katka Manasés;

itat Josías katka Amón;

11 itat Jeconías uan iikniuan katka Josías. Yejuan yolkej itech tonalmej keman judíos yaya kinuikatij temako ompa Babilonia.

12 Keman yetoyajya Babilonia, yolik Sealtiel ikoneuj Jeconías;

itat Zorobabel katka Sealtiel;

13 itat Abiud katka Zorobabel;

itat Eliaquim katka Abiud;

itat Azor katka Eliaquim;

14 itat Sadoc katka Azor;

itat Aquim katka Sadoc;

itat Eliud katka Aquim;

15 itat Eleazar katka Eliud;

itat Mattán katka Eleazar;

itat Jacob katka Mattán;

16 Jacob katka itat José, akin iuan monamiktij María. Yejua katka inan Jesús, akin kiixmatij kemej Cristo.

17 Sennochinya katkaj 14 tetatmej, tein peujkej iuan Abrahán hasta David. Okseki 14 tetatmej peujkej iuan David hasta keman judíos kinuikakej temako ompa Babilonia. Okseki 14 tetatmej peujkej keman judíos kinuikakej Babilonia hasta Cristo.

18 Ijkon yoliko Jesucristo. Inan katka María uan yejua motenkaujka monamiktis iuan José, sayoj ke achto ke monamiktiskia, Dios ika ichikaualis kichiuak maj mokokoxkatali. 19 José, itakatsin* María katka yolmelauak uan amo kinekia kipinaujtis María ininixpan nochin. Yejua ika kinemiliaya kikauas uan maj amo akin kimatini. 20 Sayoj ke, satepan ke José kinemilij kichiuas nejon, iángel Jehová* monextijtiuetsiko keman yejua takochitstoya uan kiluij: “José ikoneuj David, xikuika mochan mosiuatsin María uan amo ximoui, porin Dios ika ichikaualis kichiuak maj mokokoxkatali. 21 Yejua kipias se okichpiltsin uan moneki tiktokaytis Jesús,* porin yejua kinmakixtis akin nemij nikan taltikpak uan kinkixtilis inintajtakol”. 22 Tein melauj, nochi nejon panok para maj mochiuani tein Jehová* kijtojka itechkopa itanauatijkauj:* 23 “¡Xikitakan! Ichpoch* mokokoxkatalis uan kipias se okichpiltsin akin kitokaytiskej Emmanuel”, tein kijtosneki “Dios touan yetok”.

24 Keman José ijsak,* kichiuak tein iángel Jehová* kinauatij uan monamiktij iuan María.* 25 Sayoj ke José amo motekak iuan María hasta keman yolik okichpiltsin. Uan José kitokaytij Jesús.

2 Jesús yolik ompa Belén tein poui Judea, keman Herodes* tekiuajtia. Ijkuak, ualajkej Jerusalén seki takamej akin kinixmatij kemej magos.* Yejuan ualeuayaj de kampa ualkisa tonaltsin, 2 uan tatsintokayaj: “¿Kani yetok inintekiuaj judíos akin tikmatkej ke yolik? Porin keman tietoyaj kampa ualkisa tonaltsin tikitakej isitalin uan timoixpilokoj iixpan”.* 3 Keman tekiuaj Herodes uan nochin akin nemiaj Jerusalén kikakkej nejon, semi motekipachojkej. 4 Tekiuaj kinsentilij nochin uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij uan kintajtanij* kani yoliskia Cristo.* 5 Yejuan kinankilijkej: “Ompa Belén tein poui Judea, porin yejua nejin tein kijkuiloj tanauatijkej:* 6 ‘Uan tejua Belén tein tipoui Judá, nochin akin tekiuajtij Judá maj amo mitsitakan ke semi amo tiueyichiujkej, porin motech kisas se tekiuaj akin kinixyekanas israelitas, akin pouij itech noxolal’”.

7 Yejua ika, Herodes kinichtakanotsak nejon magos uan kinyektajtanij kemanian nesik nejon sitalin. 8 Uan kintitanik Belén uan kiniluij: “Xiakan uan xikyektemokan okichpiltsin. Keman nankiajsiskej, xinechiluikij para no uelis nias nimoixpilotiuj iixpan”.* 9 Keman tekiuaj kiniluij nejon, yejuan kisentokakej ojtokakej. Uan sitalin tein kiitakaj keman yetoyaj kampa ualkisa tonaltsin kinyekantiaya, uan motsakuilito kampa yetoya okichpiltsin. 10 Keman kiitakej sitalin, semi yolpakkej. 11 Keman kalakkej kalijtik, kiitakej okichpiltsin iuan inan, María. Uan motankuaketskej uan moixpilojkej.* No kitapojkej ininkaxonuan uan kitayokolijkej oro, istak kopal uan chokilot ajuiyak tein monotsa mirra. 12 Sayoj ke, kemej Dios kinnauatij keman takochitstoyaj maj amo kiitatijok Herodes, keman mokepkej ininaltepeuj kikuikej okse ojti.

13 Satepan ke yajkej, keman José takochitstoya kiitak iángel Jehová.* Yejua kiluij: “Ximoketsa, xikuiteua okichpiltsin uan mosiuatsin uan xicholo Egipto. Ompa ximokaua hasta keman nimitsiluis, porin Herodes kitemoti okichpiltsin para kimiktis”. 14 Yejua ika José meuak nejon youak uan kinuikak okichpiltsin uan isiuatsin hasta Egipto, 15 uan ompa mokauak hasta keman Herodes momikilij. Ijkon mochiuak tein Jehová* kijtojka itechkopa itanauatijkauj: “Niknotsak nookichpiltsin maj kisa de Egipto”.

16 Keman Herodes kiitak ke nejon magos kikajkayaujkej, semi kualanik uan tanauatij maj kinmiktikan nochin okichpipilkonemej akin ayamo kiajxitiayaj ome xiuit, nochin akin nemiaj Belén uan itech xolalmej tein ompaka moajsiaj. Yejua kichiuak nejon porin ika tein kiluijkaj nejon takamej, kiixejekoj ke Jesús ayamo kiajxitiaya ome xiuit. 17 Ijkon mochiuak tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej Jeremías: 18 “Ompa Ramá mokakik se siuatsin akin semi tayokolchokaya. Raquel kinchokilijtoya ikoneuan; amo kinekia maj kiyolseuikan, porin ikoneuan amo yetokejok”.

19 José yetoya Egipto keman Herodes momikilij. Itech nejon tonalmej, keman José takochitstoya kiitak iángel Jehová.* 20 Yejua kiluij: “Ximoketsa, xikuiteua okichpiltsin uan mosiuatsin, uan ximokepa Israel, porin momikilijkejya akin kinekiaj kimiktiskej okichpiltsin”. 21 Yejua ika, moketsak uan kikuiteuak okichpiltsin uan isiuatsin, uan mokepak Israel. 22 Sayoj ke mouik yas Judea keman kimatik ke axkan tekiuajtitoya Arquelao, ikoneuj Herodes. Uan yajki Galilea, kemej Dios kinauatij keman takochitstoya. 23 Uan mokaltalij itech se ueyi xolal tein monotsa Nazaret. Ijkon mochiuak tein Dios kijtojka inintechkopa tanauatianij: “Kiixmatiskej kemej akin kayot Nazaret”.*

3 Itech nejon tonalmej, Juan akin teauia peuak tanojnotsa taluakyan ompa Judea. 2 Kijtouaya: “Ximoyolpatakan, porin iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak ejkotokya”. 3 Tein melauj, tanauatijkej* Isaías ika tajtojtoya Juan keman kijtoj: “Itech taluakyan se takat chikauak kijtojtok: ‘¡Xikyekchijchiuakan iojtsin Jehová* uan xikchipauakan!’”. 4 Juan takentoya ika tasal tachijchiuj ika camellojtojmit* uan tajkoilpitoya* ika se kuetax. Motamakaya ika chapolimej uan koujtajnekti. 5 Uan yayaj kiitatij akin nemiaj Jerusalén, nochin akin nemiaj Judea uan nochi xolalmej tein yetokej kampa panoua ueyiat Jordán. 6 Yejua kinauiaya* itech ueyiat Jordán uan yejuan kijtouayaj sentaixpan inintajtakoluan.

7 Uan ejkotiualayaj miakej fariseos uan saduceos kampa Juan teauijtoya. Keman kinitak, kiniluij: “Namejuan, ininkoneuan kouamej, ¿akoni namechnejmachtij ke uelis namakisaskej keman Dios kinextis iueyi kualanyo? 8 Achto xikchiuakan tein kinextis ke namoyolpatakejya. 9 Amo ximoluikan ‘Tiikoneuan Abrahán’. Porin namechiluia ke Dios uelis kichiuas maj itech nejin temej kisakan ikoneuan Abrahán. 10 Se hacha yetokya inintsintan koujmej. Yejua ika nochin koujmej tein amo kitemakaj kuajkuali takilot kintamotaskej uan kintatiskej.* 11 Nejua namechauia ika at porin namoyolpatakejya. Sayoj ke akin ualas satepan, kipia okachi tanauatil ke nejua, uan amo nechnamiki nikixtilis itekakuan. Yejua namechauis ika ichikaualis Dios uan ika tit.* 12 Maaktok tein ika kiajkotamota tatok uan kitamichipauas trigo. Kiololos itrigo uan kitalis kampa kisentilia tatok, sayoj ke itajsolyo kitatis* ika se tit* tein amo ueli seui”.

13 Jesús yetoya Galilea uan yajki ueyiat Jordán para maj Juan kiaui. 14 Sayoj ke Juan kitsakuilisnekia. Yejua ika kiluij: “Tejua monekiskia tinechauis, ¿uan tikneki maj nejua nimitsaui?”. 15 Jesús kinankilij: “Xikaua maj ijkon mochiua axkan, porin kuali yetok maj tikchiuakan nochi tein Dios kineki”. Uan Juan amo kitsakuilijok. 16 Niman keman Jesús kiauijkej, kisak den at, uan motapoj iluikak uan yejua* kiitak ichikaualis Dios ualpantemotiualaya kemej se paloma kampa yetoya Jesús.* 17 Uan Dios kiualijtoj ne iluikak: “Yejua nejin noKonetsin akin niktasojta; yejua semi nechyolpaktia”.

4 Satepan, Dios ika ichikaualis kiyekanak Jesús maj youi taluakyan, uan ompa in Amokuali kitemoj maj Jesús motajtakolmakani.* 2 Satepan ke amo takuaj 40 tonalmej,* Jesús mayanak. 3 Uan in Amokuali kitemoj maj motajtakolmakani uan kiluij: “Komo tiikoneuj Dios, xikinilui nejin temej maj mokepakan takual”.* 4 Sayoj ke Jesús kinankilij: “Ijkuiliujtok: ‘Amo sayoj ika takual* moneki se yoltos, ta ika nochi tein kijtoua Jehová’”.*

5 Uan in Amokuali kiuikak hasta Jerusalén, kitejkoltij kampa okachi uejkapan itech templo 6 uan kiluij: “Komo tiikoneuj Dios, ximopantamota, porin ijkuiliujtok: ‘Kinnauatis iangeluan maj mitspaleuikan’, uan ‘Mitsmachiaskej uan mitsuikaskej para amo timometskokos ika se tet’”. 7 Jesús kinankilij: “Sayoj ke no ijkuiliujtok: ‘Amo xikyejyeko moDios Jehová’”.*

8 Uan in Amokuali no kiuikak itech se tepet tein semi ueyi uan kinextilij nochin uejueyi altepemej uan nochi tein kipiaj. 9 Uan kiluij: “Nimitsmakas nochi nejin komo timotankuaketsa noixpan uan sayoj sepa tinechueyichiua”. 10 Jesús kinankilij: “¡Xiouj Satanás! Porin ijkuiliujtok: ‘Xikueyichiua moDios Jehová,* uan sayoj yejua xiktekitili’”. 11 Uan in Amokuali yajki, uan seki ángeles kipaleuikoj Jesús.

12 Keman Jesús kimatik ke Juan kitsakkej, yajki Galilea. 13 Kisak de Nazaret uan mokaltalito Capernaúm, se ueyi xolal tein moajsi ueyiatenoj, itech talmej tein pouij Zabulón uan Neftalí. 14 Nejin panok para maj mochiuani tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* Isaías: 15 “¡Galilea kampa nemij akin amo judíos, akin nemij Zabulón uan Neftalí, itech ojti tein ajsiti ueyiat, oksekopa den ueyiat Jordán! 16 Akin nemiaj tayouayanijtik kiitakej se ueyi tanex; se tanex kintauilij akin nemiaj kampa in mikilis tayekauilijtok”. 17 Desde nejon tonal, Jesús peuak kiteixmatiltia nejin: “Ximoyolpatakan, porin iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak ejkotokya”.

18 Keman nejnentoya ueyiatenoj Galilea, kinitak ome iknimej akin kinkitskiayaj pescados.* Yejuan kitamottoyaj se atarraya* itech ueyiat. Se katka Simón, akin kiluiaj Pedro, uan okse Andrés. 19 Uan kiniluij: “Xinechtojtokakan uan nejua namechnextilis keniuj nankintemoskej akin nechtojtokaskej ijkon kemej nankintemouaj pescados”. 20 Yejuan nimantsin kikaujkej ininatarrayas uan kitojtokakej. 21 Tepitsin nepaka, kinitak okseki ome iknimej: Santiago uan Juan, ikoneuan Zebedeo. Yetoyaj iuan inintat itech barco kiyekchijchiujtoyaj atarrayas. Jesús kinnotsak 22 uan yejuan nimantsin kikaujteujkej barco uan inintat, uan kitojtokakej.

23 Itech nochi Galilea, Jesús tamachtijtinemik kampa taueyichiuaj judíos uan kiteixmatiltijtinemik kuali tanauatilmej* tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios. Uan kinpajtiaya nochin akin kipiayaj tataman kokolis* uan akin tajyouijtoyaj. 24 Uan itech nochi Siria momatik nochi tein kichiuaya. Kiualkuiliayaj nochin akin mokokouayaj uan semi tajyouijtoyaj, akin kipiayaj amokuali ejekamej, akin kinkuia ataques* uan akin amo ueliaj nejnemiaj. Uan yejua kinpajtiaya. 25 Yejua ika kitojtokayaj tel miakej akin kayomej Galilea, Decápolis,* Jerusalén, Judea uan oksekopa den ueyiat Jordán.

5 Keman Jesús kiitak ke miakej mosentilijkej, pankisak tepitsin itech se tepet uan ompa motalij. Uan imomachtijkauan motokijkej. 2 Uan yejua peuak kinmachtia:

3 “Yolpakij akin kiajsikamatij ke moneki maj Dios kinixyekana, porin iTaixyekanalis tein moajsi iluikak yeski ininaxka.

4 ”Yolpakij akin tayokoyaj, porin kinyolseuiskej.

5 ”Yolpakij akin yolnejmachmej, porin Dios kinmakas taltikpak.

6 ”Yolpakij akin semi kinejnekij* maj mochiua tein kuali yetok, porin nejon tein kinejnekij mochiuas.

7 ”Yolpakij akin teikneliaj, porin no kinikneliskej.

8 ”Yolpakij akin yolchipaujkej, porin kiitaskej Dios.

9 ”Yolpakij akin tapaleuiaj maj oksekin yolseujkanemikan, porin yejuan yeskij ikoneuan Dios.

10 ”Yolpakij akin kintajyouiltianij porin kichiuaj tein kuali yetok, porin iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak yeski ininaxka.

11 ”Xiyolpakikan keman namechuijuikaltiskej,* namechtajyouiltiskej, namechtakajkayauiliskej uan namechijtouiliskej miak taman porin notech nantakuaujtamatij. 12 Xiyolpakikan uan ximouelitakan porin Dios namechmakas se ueyi tatiochiualis ne iluikak, porin itanauatijkauan* akin nenkej achto ke namejuan no ijkon kintajyouiltijkej.

13 ”Namejuan kemej yeskia istat nikan taltikpak. Sayoj ke, komo istat amo tapoyeliaok, ¿uelis oksepa poyeyas? Amo kualtiaok, yejua ika se kikalantamota uan maj ipan tajtaksakan.*

14 ”Namejuan kemej yeskia tanex tein kintauilia oksekin para tachiaskej. Amo ueli se kitatia* se ueyi xolal tein moajsi ikuapan se tepet. 15 Amo akin kixotaltia se candil uan kipantsakua ika se chikiuit,* ta kitalia kampa kinketsaj candilmej para maj kintauili nochin akin yetokej kalijtik. 16 No ijkon, maj petani namotanex ininixpan nochin. Maj kiitakan tein kuali tein nankichiuaj uan ijkon maj kiueyitalikan namoTajtsin akin yetok ne iluikak.

17 ”Amo xiknemilikan ke nikixpoloko iTanauatil Moisés oso tein kijkuilojkej Tanauatianij. Amo nikixpoloko, ta nikchiuako maj mochiua tein ijkuiliujtok. 18 Namechyekiluia ke maski ixpoliuiskia iluikak uan taltikpak, amo ixpoliuis letra tein okachi tsikitsin* nion se rayita tein kipia se letra itech iTanauatil Moisés hasta maj nochi mochiua. 19 Yejua ika, akin amo kitakamati semej tanauatilmej tein amo semi tayekantok, uan kinnextilia oksekin maj no ijkon kichiuakan, amo uelis kalakis* itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. Sayoj ke, akin kitakamati tanauatilmej uan kinnextilia oksekin, kemaj kalakis* itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. 20 Namechiluia ke komo namejuan amo okachi nanyolmelaujkej* ke tajkuilouanij uan fariseos, amo keman nankalakiskej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak.

21 ”Nankimatijya ke namouejkaujtatuan kiniluijkej: ‘Amo xitemikti, uan akin temiktis kiuikaskej ininixpan tamelauanij’. 22 Sayoj ke, nejua namechiluia ke akin semi iuan kualantos iikniuj kiuikaskej ininixpan tamelauanij. Uan akin kiuijuikaltis* iikniuj, kiuikaskej ininixpan Uejueyi Tamelauanij.* Sayoj ke, akin kiluis iikniuj ‘¡Senkis timijmikilot* uan amo teyi tikualtia!’ uelis tamitiuj itech Gehena* kampa motatikuitok.*

23 ”Yejua ika, komo tikuikatok tein tikmaktiliti Dios itech altar uan ompa tikelnamiki ke mokniuj mouan kualantok, 24 xikaua tein tiktemaktiti iixpan altar, uan xiouj. Achto xikchiua tein tapaleuis oksepa kuali iuan ximouika mokniuj, uan satepan ximokepa uan xiktemakti tein tikuikak.

25 ”Komo aksa* mitsteluilia iniuan tamelauanij, xiktemo nimantsin tikyektalis kuejmol keman nanyajtoskej ininixpan tamelauanij. Komo amo, akin mitsteluilia uelis mitstemaktis iuan juez, uan juez mitstemaktis iuan akin tajpia uan mitstsakuaskej. 26 Nimitsyekiluia ke amo uelis tikisas hasta ke tiktamiixtauas nochin tomin.*

27 ”Nankimatij ke moijtoj: ‘Amo xiauilnemi’. 28 Sayoj ke, nejua namechiluia ke akin kisentoka kiita se siuat uan kineki iuan motekas, iyolijtik auilnemikya iuan. 29 Yejua ika, komo moixtololo tein tikpia moyekmakopa kichiujtok xitajtako,* ximokixtili uan uejka xiktamota. Okachi kuali xikpolo se moixtololo uan amo maj nochi monakayo kitamotakan itech Gehena. 30 No ijkon, komo moyekmay kichiujtok xitajtako, ximokotonili uan uejka xiktamota. Okachi kuali xikpolo se momay uan amo maj nochi monakayo tamiti itech Gehena.

31 ”No moijtoj: ‘Akin monamiktijya uan kikaua isiuatsin, maj kimaka se amat kampa kinextia ke kikauakya’. 32 Sayoj ke nejua namechiluia ke akin monamiktijya uan kikaua isiuatsin, maski siuatsin amo auilnemik,* uelis kichiuas maj siuatsin auilnemi, uan takat akin monamiktis iuan nejon siuatsin, no auilnemi.

33 ”No nankimatij ke kiniluijkej namouejkaujtatuan: ‘Amo ximoyektenkaua teisa komo amo tikchiuas; ta xikchiua tein timotenkauak iuan Jehová’.* 34 Sayoj ke nejua namechiluia: amo keman xikijtojtiuetsikan ‘kitstikaj’. Amo xikijtokan ‘kitstikaj iluikak’, porin ompa tokotsyetok Dios; 35 nion ‘kitstikaj taltikpak’, porin yejua imetstapech Dios; nion ‘kitstikaj Jerusalén’, porin yejua iueyi xolal ueyi Tekiuaj. 36 Amo no xikijto ‘kitstikaj notsontekon’, porin amo ueli tikchiua maj pochinia oso tiltia nion se tsonti, 37 ta keman nankijtoskej ‘kemaj’, maj kemaj, uan keman nankijtoskej ‘amo’, maj amo. Porin akin amo kichiua tein kijtoua, kichiujtok tein kineki in Amokuali.

38 ”Namejuan nankimatij ke moijtoj: ‘Komo aksa teixpitsinia maj no kiixpitsinikan uan komo aksa tetanpixoua maj no kitanpixokan’.* 39 Sayoj ke nejua namechiluia: amo xikixnamikikan akin amo yolkuali, ta akin mitsixtatsinis moyekmakopa, xikaua maj no mitsixtatsini oksekopa. 40 Uan komo aksa kineki mitsuikas iniuan tamelauanij porin kineki moaxkatilis se motasal, no xikmaka mopantaken. 41 Uan komo aksa mitschikaujkauia xiktekitili se hora, xiktekitili ome hora. 42 Akin mitstajtania teisa, xikmaka. Uan akin mitstaneuilia teisa, xiktaneujti.*

43 ”Namejuan nankimatij ke moijtoj: ‘Xiktasojta moknitsin uan xiktauelita akin mitstauelita’. 44 Sayoj ke nejua namechiluia: xiksentokakan xikintasojtakan akin namechtauelitaj uan ximotataujtijtokan ininka akin namechtajyouiltiaj. 45 Ijkon nankinextiskej ke nanikoneuan namoTajtsin akin yetok ne iluikak, porin yejua kichiua maj kisa tonaltsin para akin amo yolkualmej uan akin yolkualmej, uan kichiua maj kioui para akin yolmelaujkej uan akin amo yolmelaujkej. 46 Porin komo nankintasojtaj akin namechtasojtaj, ¿toni tatiochiualis nankichiaj? ¿Amo no ijkon kichiuaj akin kisentiliaj impuesto? 47 Uan komo sayoj nankintajpalouaj namokniuan, ¿nankichiujtokej tein oksekin amo kichiuaj? ¿Amo no yejua nejon tein kichiuaj akin amo judíos? 48 Yejua ika, nochipa xikchiuakan tein kichiua* namoTajtsin akin yetok ne iluikak, akin amo teyi kipoloua.

6 ”Amo keman xikchiuakan tein kuali ininixpan oksekin sayoj para maj namechitakan. Porin komo ijkon nankichiuaj, namoTajtsin akin yetok ne iluikak amo namechmakas nion se tatiochiualis. 2 Keman tikpaleuis* se pobre, amo xikijtojtinemi,* kemej kichiuaj taixkajkayauanij ne kampa taueyichiuaj judíos uan itech ojti para maj oksekin kinueyitalikan. Namechyekiluia ke yejuan kiselijkejya nochi inintaxtauil. 3 Okachi kuali, keman tikpaleuis se pobre, maj moopochmay amo kimati tein kichiua moyekmay; 4 ijkon tein ika tikinpaleuis pobres amo akin kimatis. Uan moTajtsin, akin nochi kiita,* mitstatiochiuis.

5 ”Uan no, keman namotataujtiskej, amo xikchiuakan kemej taixkajkayauanij. Keman yejuan motataujtiaj, kiuelitaj ijkatoskej kampa taueyichiuaj judíos uan kampa monamikij uejueyi ojmej* para maj oksekin kinitakan. Namechyekiluia ke yejuan kiselijkejya nochi inintaxtauil. 6 Sayoj ke, keman tejua timotataujtis, xikalaki mocuarto uan xitatsakua, uan xiktataujti moTajtsin akin amo akin ueli kiita.* Uan moTajtsin, akin nochi kiita,* mitstatiochiuis. 7 Keman timotataujtis, amo miakpa xikijto sayoj se taman, kemej kichiuaj akin amo judíos, porin yejuan kinemiliaj ke Dios kinkakis porin uejkaua tajtojtokej. 8 Amo xikchiuakan kemej yejuan, porin namoTajtsin kimattokya tein namechpoloua hasta achto ke nankitajtaniskej.

9 ”Namejuan moneki namotataujtiskej ijkuin:

”‘ToTajtsin akin tietok ne iluikak, maj nochin kiitakan ke motokay semi ueyi.* 10 Maj techixyekanaki moTaixyekanalis. Maj mochiua tein tikneki nikan taltikpak, ijkon kemej ne iluikak.* 11 Xitechmaka totaxkaltsin tein monekis nejin tonal; 12 xitechtapojpolui tein titauikaj, kemej tejuan no tikintapojpoluianij akin techtauikiliaj. 13 Uan amo xikaua maj timotajtakolmakakan, ta xitechmakixti den Amokuali’.

14 ”Porin komo nankintapojpoluiaj oksekin, namoTajtsin akin yetok ne iluikak no namechtapojpoluis. 15 Sayoj ke, komo amo nankintapojpoluiaj oksekin, namoTajtsin amo no namechtapojpoluis.

16 ”Keman nankiixtaliskej amo nantakuaskej seki tonalmej, amo xiksentokakan ximoixtayokoltikan, kemej kichiuaj taixkajkayauanij. Yejuan kichiuaj maj moitakan ke ixtayokoltikej para maj oksekin kinitakan ke kiixtalijkej amo takuaskej seki tonalmej. Namechyekiluia ke yejuan kiselijkejya nochi inintaxtauil. 17 Sayoj ke, keman tejua tikixtalis amo titakuas seki tonalmej, ximokuatalili aceite tein ajuiyak uan ximoixpajpaka 18 para maj oksekin amo kiitakan ke tikixtalijtok amo titakuas, ta sayoj maj kiita moTajtsin akin amo akin ueli kiita.* Uan moTajtsin, akin nochi kiita,* mitstatiochiuis.

19 ”Amo xiksentokakan xiksentilikan miak taman tein kipia ipatiuj nikan taltikpak, porin palani* uan okuiloua* uan tachtekinij kiichtekij. 20 Okachi kuali, xiksentilikan tein kipia ipatiuj ne iluikak, kampa amo palanis uan okuilouas nion tachtekinij kiichtekiskej. 21 Porin kampa yetos tein tikpatiuita, ompa tiyoltanemilijtos.

22 ”Moixtololouan kemej yeskia se tanex tein ika motauilia monakayo. Komo sayoj se taman tikita,* nochi monakayo petanis. 23 Sayoj ke, komo moixtololouan tenexikoluiaj,* nochi monakayo yetos tayouayan. Uan komo motanex amo tauiaok, tein melauj ¡semi tayouayanijtik tietos!

24 ”Amo akin uelis kintekitilis ome tekomej, porin kitauelitas uan kiixtopeuas se, oso kitasojtas uan kipaleuis okse. Amo uelis nankitekitiliskej Dios uan Tomin.*

25 ”Yejua ika namechiluia: maj amo namechtekipachojtook toni nankimajseuaskej uan nantayiskej oso toni namotaliliskej. ¿Amo okachi tayekantok se yoltos ke takual uan ke tein timotaliliaj? 26 Kuali xikinitakan totomej. Amo tatokaj nion kitekij tatok nion kisentiliaj, sayoj ke namoTajtsin akin yetok ne iluikak kintamaka. ¿Xe namejuan amo okachi nantayekantokej ke totomej? 27 Komo namotekipachojtokej, ¿namechpaleuis xiyoltokan okse minuto?* 28 Uan no, ¿keyej namechtekipachoua tein namotaliliskej? Kuali xikitakan keniuj moskaltiaj xochimej ne xiujtaj. Amo chikauak tekitij nion tajkitij;* 29 sayoj ke namechiluia ke nion Salomón motakentij kemej semej nejon xochimej, maski tel tominpiaya. 30 Komo Dios ijkon kinkualtsintilia xiujtsitsin tein axkan moskaltijtokej uan mosta kintikotamotaskej, ¿amo okachi namechtakentis namejuan? ¡Amo semi nantakuaujtamatij! 31 Yejua ika amo keman ximotekipachokan uan xikijtokan: ‘¿Toni tikmajseuatij?’ oso ‘¿Toni titayitij?’ oso ‘¿Toni timotalilitij?’. 32 Porin nochi nejon yejua tein semi kitemouaj akin amo kiixmatij Dios.* NamoTajtsin akin yetok ne iluikak kimati ke namechpoloua nochi nejin.

33 ”Yejua ika, nochipa xiktayekanaltikan iTaixyekanalis Dios uan tein yejua kijtoua ke kuali yetok. Komo nankichiuaj nejon, Dios no namechmakas nochi tein namechpoloua. 34 Yejua ika maj amo keman namechtekipacho tein mostika panos, porin mostika no namechtekipachos okseki taman. Sayoj xitanemilikan itech kuejmol tein onkas sejse tonal.

7 ”Amo xiksentokakan xikinijijtokan oksekin uan ijkon amo no namechijijtoskej. 2 Porin ijkon kemej nankinijijtoskej oksekin, no ijkon moixtalis tein namechnamiki nankiseliskej, uan tein nankinchiuiliskej oksekin no yejua tein namechchiuiliskej.* 3 ¿Keyej tikita tajsoltsin* tein kipia mokniuj itech iixtololo uan amo tikita ueyi kouit* tein tikpia itech moixtololo? 4 ¿Uan keniuj uelis tikiluis mokniuj ‘xinechkaua maj nimitsixkixtili tajsoltsin’, ta tejua tikpia se ueyi kouit itech moixtololo? 5 ¡Taixkajkayaujkej! Achto ximoixkixtili ueyi kouit uan ijkon tikyekitas keniuj tikixkixtilis tajsoltsin mokniuj.

6 ”Amo xikinmakakan itskuimej tein iaxka Dios. Amo no xikintamotilikan pitsomej tetsitsin tein patiyojkej, amokan ipan tajtaksakej,* moualixkepkej uan namechkojkokojkej.

7 ”Xiksentokakan xitajtanikan uan namechmakaskej, xiksentokakan xiktemokan uan nankiajsiskej, xiksentokakan xitakakalatsakan uan namechtatapouiliskej. 8 Porin akin tajtani kimakaj, akin kitemoua kiajsi, uan akin takakalatsa kitatapouiliaj. 9 Komo namokonetsin namechtajtania se pantsin, ¿nankimakaj se tet? 10 Uan komo namechtajtania se pescado,* ¿melauj ke amo nankimakaj se kouat? 11 Yejua ika, komo namejuan maski nantajtakolejkej nankimatij nankintayokoliskej tein kuali namokoneuan, ¡uelis senkis nankiyekmatiskej ke namoTajtsin akin yetok ne iluikak kinmakas tein kuali akin kitajtaniaj!

12 ”Yejua ika, xikinchiuilikan oksekin nochi tein nankiuelitaskiaj maj namechchiuilikan. Tein melauj, yejua nejon tein kijtoua iTanauatil Moisés uan tein kijkuilojkej Tanauatianij.*

13 ”Xikalakikan itech puerta kampa takopitsyan.* Porin puerta uan ojti tein pataujkej teajxitiaj kampa se ixpoliui, uan miakej kalakij itech nejon puerta; 14 sayoj ke puerta uan ojti kampa takopitsyan teajxitiaj kampa se nemis nochipaya, uan amo miakej kiajsij.

15 ”Xitachixtokan, porin tanauatianij akin amo melaujkej mochijchiuaj kemej ichkamej,* sayoj ke tein melauj kemej yeskiaj koujtajitskuimej tein kinekij tekuaskej. 16 Nankinixmatiskej ika tein kichiuaj. Se kouit tein uitsyoj amo keman kitekiliaj uvas oso higos, ¿melauj? 17 No ijkon, se kuali kouit kitemaka kuali takilot, sayoj ke se kouit tein ijtipalaktik amo kitemaka kuali takilot. 18 Se kuali kouit amo ueli kitemaka takilot tein amo kuali uan se kouit tein ijtipalaktik amo ueli kitemaka kuali takilot. 19 Se kouit tein amo kitemaka kuali takilot, kitamotaj uan kitatiaj.* 20 Yejua ika nejon tanauatianij akin amo melaujkej nankinixmatiskej ika tein kichiuaj.

21 ”Amo nochin akin nechiluiaj ‘noTekotsin, noTekotsin’ kalakiskej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. Sayoj kalakiskej akin kichiuaj tein kineki noTajtsin akin yetok ne iluikak. 22 Nejon tonal, miakej nechiluiskej: ‘NoTekotsin, noTekotsin, ¿amo motokaykopa titajtojtinenkej uan tikinkalankixtijkej amokuali ejekamej uan tikchiujkej miak milagros?’. 23 Sayoj ke ijkuak, nikiniluis: ‘¡Nejua amo keman namechixmatik! ¡Ximijkuanikan, namejuan akin nankichiuaj tein amo kuali!’.

24 ”Yejua ika, akin kikaki tein nikijtoj uan kichiua, yeski kemej se takat tamatkej akin kichijchiuak ichan itech se ueyi tet. 25 Kiouik, moskaltij ueyiat, chikauak taejekak uan kiuitekito nejon kali..., sayoj ke kali amo uetsik, porin kuali tsineujtoya itech tet. 26 Sayoj ke akin kikaki tein nikijtoj uan amo kichiua, yeski kemej takat akin amo yektanemilia akin kichijchiuak ichan xalixko. 27 Kiouik, moskaltij ueyiat, chikauak taejekak uan kiuitekito nejon kali..., uan kali uetsik. Tamixitinik”.

28 Keman Jesús kitamiijtoj nejin, miakej semi kimojkaitayaj kemej tamachtiaya 29 porin kinmachtiaya kemej se akin kipia tanauatil, uan amo kemej inintajkuilojkauan.

8 Satepan ke pantemok den tepet, semi miakej kitojtokakej. 2 Ompa kiajsito se takat akin kipiaya se pitsotik kokolis* tein monotsa lepra, motankuaketsak iixpan* uan kiluij: “NoTekotsin, nejua nikmati ke komo tikneki uelis tinechpajtis”.* 3 Yejua ika Jesús kitalij imay itech takat uan kiluij: “Kemaj, nikneki. Xipajti”.* Uan nejon takat nimantsin pajtik. 4 Uan Jesús kiluij: “Amo akin xikilui. Sayoj ke xikitati tiopixkat uan xiktemaktiti tein Moisés tanauatij, para maj kiitakan ke tipajtikya”.

5 Keman Jesús ajsik Capernaúm motokij se akin kinixyekana 100 soldados uan kitataujtij maj kipaleui. 6 Yejua kiluij: “Tejuatsin, notakeual amo ueli moolinia. Uetstok kalijtik uan semi tajyouijtok”. 7 Jesús kiluij: “Keman ompa niajsis, nikpajtis”. 8 Sayoj ke akin kinixyekana soldados kinankilij: “Tejuatsin, amo nechnamiki xikalaki nochan. Sayoj xitanauati maj notakeual pajti uan pajtis. 9 Porin nejua no nechixyekanaj uan nikinixyekana soldados. Se nikiluia ‘¡Xiouj!’ uan youi, uan okse nikiluia ‘¡Xiuiki!’ uan uitse, uan notakeual nikiluia ‘¡Xikchiua nejin!’ uan kichiua”. 10 Jesús semi kimojkakakik nejon uan kiniluij akin kitojtokayaj: “Namechyekiluia ke amo nikitani nion se israelita maj semi takuaujtamati kemej nejin takat. 11 Namechiluia ke miakej ualeuaskej de kampa ualkisa tonaltsin uan kampa pankalaki uan motaliskej uan sentakuaskej itech mesa iuan Abrahán, Isaac uan Jacob itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak, 12 uan akin Dios kinyoleujka maj kalakikan itech iTaixyekanalis kinkalantamotaskej kampa tayouayan. Ompa ne chokatoskej uan tananatskatoskej”. 13 Uan Jesús kiluij akin kinixyekana soldados: “Ximokepa mochan. Uan kemej titakuaujtamatik, maj mochiua tein titajtanik”. Uan itech nejon hora pajtik itakeual.

14 Keman Jesús kalakik ichan Pedro, kiitak ke imonan uetstoya porin kikuik totonik.* 15 Yejua ika kimakitskij, uan totonik kikauak. Uan yejua meuak uan peuak kintakualchiuia. 16 Keman peuak tapoyaui, kiualkuilijkej Jesús miakej akin kipiayaj amokuali ejekamej, uan ika sayoj se tajtol kinkalankixtilij amokuali ejekamej. No kinpajtij nochin akin tajyouijtoyaj. 17 Nejin panok para maj mochiuani tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* Isaías: “Yejua techkixtilij tokokolis* uan kiuikak tein techtajyouiltia”.

18 Keman Jesús kiitak ke miakej kiyoualojtoyaj, kinnauatij imomachtijkauan maj analpanokan. 19 Uan se tajkuilojkej kiajsito uan kiluij: “Tamachtijkej, nimitstojtokas kampa yeski tias”. 20 Sayoj ke Jesús kinankilij: “Kuekmej kipiaj ininchan uan totomej kipiaj inintapajsol, sayoj ke nejua akin niyolik kemej takat,* amo nikpia kani nimokuatekas”. 21 Uan semej imomachtijkauan kiluij: “NoTekotsin, xinechkaua maj achto niktokati nopaj”. 22 Jesús kinankilij: “Tejua nochipa xinechtojtoka, uan xikaua maj mikemej kintokakan mikemej”.

23 Keman Jesús tejkok* itech se barco, imomachtijkauan iuan yajkej. 24 Uan itech ueyiat peuak chikauak taejeka uan at moajkotamotaya uan kalakia itech barco. Sayoj ke Jesús kochtoya. 25 Yejuan kijxititoj* uan kiluijkej: “¡ToTekotsin, xitechmakixti! ¡Timikitij!”. 26 Sayoj ke yejua kiniluij: “Takamej akin amo semi nantakuaujtamatij, ¿keyej semi namomoujtiaj?”.* Ompa meuak uan kitakaualtij ejekat uan ueyiat, uan senkis tatamatiak.* 27 Imomachtijkauan kimojkaijtouayaj: “¿Akoni nejin takat? Hasta ejekat uan ueyiat kitakamatij”.

28 Keman kipanauij ueyiat uan ajsito oksekopa, itech tal tein poui Gadara, kinamikitoj ome takamej akin kipiayaj amokuali ejekamej. Yejuan yetoyaj kampa toktokej mikemej. Amo akin kinekia ompaka moojtis porin semi tamouililmej katkaj. 29 Uan peujkej tsajtsij: “¿Toni tikchiujtok nikan, iKoneuj Dios? ¿Titechtatsakuiltiko keman ayamo ixyetok?”. 30 Uan yejuan ueliaj kiitayaj ke takuajtoyaj miak pitsomej. 31 Yejua ika amokuali ejekamej peuak kitataujtiaj: “Komo titechkalankixtiti, xitechtitani maj tikalakikan ininijtik pitsomej”. 32 Uan yejua kiniluij: “¡Xiakan!”. Uan amokuali ejekamej kinkaujkej nejon takamej uan mokalakijkej ininijtik pitsomej. Uan nochin pitsomej mopantamotkej* itech ueyiat uan moaeltsimijkej.* 33 Uan akin kinyekpiayaj pitsomej cholojteujkej. Yajkej ueyi xolal uan kitetapouijkej nochi tein panok, hasta tein kinpanok takamej akin kipiayaj amokuali ejekamej. 34 Uan nochin akin nemiaj itech ueyi xolal kitemotoj Jesús uan keman kiajsikej, kitataujtijkej maj youi okseko.

9 Jesús tejkok* itech barco, kipanauij ueyiat uan ajsito Capernaúm, ueyi xolal kampa achto nemia. 2 Uan seki takamej kiualkuilijkej se takat akin amo uelia nejnemia. Yejua uetstoya itech se petat.* Keman Jesús kiitak ke semi takuaujtamatiaj, kiluij in kokoxkej:* “¡Ximoyolchikaua nokonetsin! Nejua nimitsintapojpoluilia motajtakoluan”. 3 Uan seki tajkuilouanij moluijkej: “Nejin takat kiuijuikaltijtok* Dios”. 4 Kemej Jesús kimatia tein kinemilijtoyaj, kiniluij: “¿Keyej nankiyolnemilijtokej tein amo kuali? 5 Xinechiluikan, ¿toni okachi amo ouij? ¿Se kijtos ‘nimitsintapojpoluilia motajtakoluan’, oso se kijtos ‘ximeua uan xinejnemi’? 6 Sayoj ke para nankiitaskej ke nejua akin niyolik kemej takat nikpia tanauatil para nikintapojpoluilis inintajtakoluan akin nemij nikan taltikpak...”.* Uan kiluij in kokoxkej:* “Ximeua, xikajokui mopetauj* uan xiouj mochan”. 7 Uan yejua meuak uan yajki ichan. 8 Miakej semi kimojkaitakej nejin uan kiueyitalijkej Dios, porin kimakak nejon chikaualis se takat.

9 Keman Jesús yajki, kiitak se takat akin monotsa Mateo tokotsyetoya kampa taxtauaj impuesto, uan kiluij: “Xinechtojtoka”. Mateo nimantsin moketsteuak uan kitojtokak. 10 Satepan, keman Jesús tamajseujtoya kalijtik, ejkokej miakej akin kisentiliaj impuesto uan tajtakolchiuanij, uan peujkej tamajseuaj iuan Jesús uan imomachtijkauan. 11 Sayoj ke, keman fariseos kiitakej nejon, kintajtanijkej* imomachtijkauan Jesús: “¿Keyej namotamachtijkauj takua iniuan akin kisentiliaj impuesto uan iniuan tajtakolchiuanij?”. 12 Kemej Jesús kinkakik, kiniluij: “Akin paktokej amo moneki maj kiitatij tapajtijkej, sayoj ke akin mokokouaj kemaj. 13 Yejua ika xiakan uan xikajsikamatikan tein kijtosneki nejin: ‘Amo nikneki xinechmaktilikan tapialmej, ta nikneki xiteiknelikan’. Porin amo nikinnotsako akin yolmelaujkej, ta akin tajtakolejkej”.

14 Uan itatojtokakauan Juan motokijkej uan kitajtanijkej: “Tejuan uan fariseos tikixtaliaj amo titakuaskej seki tonalmej, ¿keyej akin mitstojtokaj amo ijkon kichiuaj?”. 15 Jesús kinnankilij: “Itasojikniuan novio amo moneki tayokoxtoskej keman novio iniuan yetok, ¿melauj? Sayoj ke ejkos tonal keman kinkuiliskej novio, uan nejon tonal kemaj kiixtaliskej amo takuaskej. 16 Amo akin kijtsoma se tasal tein yankuik itech se tasalsol, porin tasal tein yankuik, keman motokotsoua kiixtilana tasal tein soltik uan okachi tsayani. 17 Uan amo akin kipanteka yankuik vino itech kuetaxbolsa tein soltik. Komo ijkon se kichiuaskia, kuetax tsayaniskia uan vino toyauiskia, uan kuetaxbolsa amo ueliskia se kikuisok. Okachi kuali, yankuik vino se kipanteka itech kuetaxbolsa tein yankuik, uan ijkon nion se taman uejueliui”.

18 Keman kiniluijtoya nejin, se taixyekankej kiajsito, motankuaketsak iixpan* uan kiluij: “Nosiuapiltsin xa momikilijya, sayoj ke tiouij nochan uan itech xiktali momay, uan oksepa nemis”.

19 Uan Jesús moketsteuak uan iuan yajki, uan imomachtijkauan no iuan yajkej. 20 Uan se siuatsin akin 12 xiujmejya eskistinemia motokij taikankopa uan kinalmatokak* itasaltenoj, 21 porin moyoliluiaya: “Maj sayoj tepitsin niknalmatoka ipantaken uan nipajtis”. 22 Jesús moikankepak, uan keman kiitak kiluij: “¡Ximoyolchikaua nokonetsin! Tipajtik porin titakuaujtamatik”. Uan siuatsin pajtik nejon hora.

23 Keman kalakik ichan nejon taixyekankej uan kinitak akin kipitsayaj flauta uan ke miakej chikauak chokatoyaj, 24 Jesús kiniluij: “Xikisakan, porin siuapiltsin amo momikilij, ta kochtok”. Keman kikakkej nejin, peujkej kiueuetskiliaj uan kikejkelouaj. 25 Niman keman kiskej akin ompa yetoyaj, Jesús kalakik kampa yetoya siuapiltsin uan kimakitskij, uan siuapiltsin meuak. 26 Uan nochin itech nejon xolalmej kimatkej tein Jesús kichiujka.

27 Keman Jesús yajtoyaya, kitojtokakej ome takamej akin amo tachiayaj uan kitsajtsiliayaj: “¡Xitechikneli, iKoneuj David!”. 28 Keman Jesús kalakik itech se kali, nejon takamej motokijkej uan yejua kintajtanij: “¿Nankineltokaj ke nejua uelis namechpajtis?”. Yejuan kinankilijkej: “Kemaj toTekotsin”. 29 Yejua kinixtololojmachilij uan kiniluij: “Kemej nankineltokaj, maj mochiua tein nantajtankej”. 30 Uan yejuan peujkej tachiaj. Sayoj ke Jesús kuali kinnajnauatij: “Maj amo akin kimati nejin”. 31 Sayoj ke, keman kalankiskej, ika tajtojtiajkej itech nochi nejon xolalmej.

32 Keman yajtoyajya, kiualkuilijkej Jesús se takat akin amo uelia tajtouaya porin kipiaya se amokuali ejekat. 33 Satepan ke Jesús kikalankixtij amokuali ejekat, nejon takat uelik tajtoj. Nochin kimojkaitakej uan kijtouayaj: “Amo keman tikitstoyaj se taman kemej nejin nikan Israel”. 34 Sayoj ke fariseos kijtouayaj: “Akin kinixyekana amokuali ejekamej kipaleuia maj kinkalankixti amokuali ejekamej”.

35 Uan Jesús peuak youi itech nochin uejueyi xolalmej uan xolaltsitsin. Tamachtijtiaya kampa taueyichiuaj judíos, kiteixmatiltijtiaya kuali tanauatilmej* tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios uan kinpajtijtiaya akin kipiayaj tataman kokolis* uan akin tajyouijtoyaj. 36 Keman kinitaya nochin akin mosentiliayaj, semi kinyolikneliaya, porin kinkojkokojkaj uan kinsenkaujkaj* kemej ichkamej* tein amo kipiaj inintajpixkauj. 37 Uan kiniluij imomachtijkauan: “Yekmelauj onkak miak tatok tein moneki mosentilis, sayoj ke tekitinij amo miakej. 38 Yejua ika xiktataujtikan akin iaxka tatok maj kintitani tekitinij maj kisentilikan itatok”.

10 Yejua kinsentilij 12 imomachtijkauan uan kinmakak chikaualis tein ika ueliskia kinkalankixtiskej amokuali ejekamej uan tein ika kinpajtiskej akin kipiayaj tataman kokolis* uan akin tajyouijtoyaj.

2 Ijkon monotsayaj 12 tatitanilmej: Simón (akin kiluiaj Pedro), uan Andrés iikniuj Simón; Santiago uan Juan ikoneuan Zebedeo; 3 Felipe uan Bartolomé; Tomás uan Mateo akin kisentilia impuesto; Santiago ikoneuj Alfeo, uan Tadeo; 4 Simón akin tekiti ika nochi iyolo, uan Judas Iscariote (akin kitemaktij Jesús).

5 Jesús kintitanik 12 itatitaniluan uan kinnauatij nejin: “Amo xiakan kampa nemij akin amo judíos uan amo xikalakikan itech nion se ueyi xolal tein poui Samaria, 6 ta xiksentokakan xikintemokan sayoj israelitas akin kemej yeskia ichkamej* tein poliujtokej. 7 Xikteixmatiltijtiakan: ‘ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak ejkotokya’. 8 Xikinpajtikan akin mokokouaj, xikinyolitikan* akin momikilijkejya, xikinpajtikan* akin kipiaj lepra, xikinkalankixtikan amokuali ejekamej. Amo nantaxtaujkej keman namechmakakej, amo no xitetaxtaualtikan keman nantemakaskej. 9 Amo xikuikakan oro nion plata nion cobre itech namotajkoilpikauj,* 10 uan amo no xikuikakan namomorral keman nanojtokaskej, nion ome* namotasal nion namotekakuan nion namotopil; porin akin tekiti moneki kimakaskej tein kikuas.

11 ”Keman nanajsiskej itech se ueyi xolal oso se xolaltsin, xitatemokan hasta nankiajsiskej akin kuali namechkakis, uan ompa ximokauakan hasta keman nanyaskejya. 12 Keman nankalakiskej itech se kali, xikintajpalokan* akin ompa yetoskej. 13 Komo kuali namechseliaj, yejuan kipiaskej tatiochiualis* tein nankinnejnekiliaj. Sayoj ke komo amo, nejon tatiochiualis namotech mokauas. 14 Komo itech se kali oso itech se ueyi xolal amo namechseliaj nion namechkakij, keman nanyaskejya ximometstsetselokan para maj uetsi talnex. 15 Namechyekiluia ke itech Tonal keman Dios taixejekos,* nejon ueyi xolal okachi kitatsakuiltiskej ke uejueyi xolalmej Sodoma uan Gomorra.

16 ”Xinechkakikan, namechtitantok kemej ichkamej kampa yetokej koujtajitskuimej. Yejua ika ximotachilikan kemej motachiliaj kouamej, sayoj ke no xiyolchipaujkej kemej palomas. 17 Ximotachilikan, porin namechtemaktiskej iniuan tamelauanij uan namechuijuitekiskej kampa taueyichiuaj judíos. 18 Uan porin notech nantakuaujtamatij, namechuikaskej iniuan tekiuanij uan uejueyi tekiuanij. Nejon tapaleuis xikiniluikan yejuan uan akin nemij itech okseki altepemej tein nankineltokaj. 19 Sayoj ke, keman namechtemaktiskej, maj amo namechtekipacho toni nankijtoskej oso keniuj nankijtoskej, porin keman ajsis nejon hora namechmatiltiskej tein moneki nankijtoskej. 20 Tein melauj amo sayoj namejuan nantajtoskej: ichikaualis namoTajtsin namechpaleuis xitajtokan. 21 Uan no, takat kitemaktis iikniuj maj kimiktikan, uan tetat kitemaktis ikoneuj, uan konemej kinixnamikiskej inintatuan uan kichiuaskej maj kinmiktikan. 22 Nochin namechtauelitaskej porin nantakuaujtamatij itech notokay. Sayoj ke akin taxikos hasta keman tatamis, makisas. 23 Keman namechtajyouiltiskej itech se ueyi xolal, xicholokan itech okse; porin namechyekiluia ke akin yolik kemej takat ejkos achto ke nantaminemiskej itech nochin uejueyi xolalmej tein pouij Israel.

24 ”Se akin momachtia amo okachi ueyichiujkej ke itamachtijkauj, nion takeual okachi ueyichiujkej ke iteko. 25 Akin momachtia moneki yolpakis komo mochiua kemej itamachtijkauj, uan takeual moneki yolpakis komo mochiua kemej iteko. Komo akin taixyekana kalijtik kiluiaj Amokuali Belcebú,* ¡xikyekmatikan ke no ijkon kiniluiskej akin nemij ichan! 26 Yejua ika amo xikinmouilikan, porin nochi tein kitatijtokej* kiajsiskej, uan nochi tein amo akin kimati momatis. 27 Tein namechiluia sayoj namejuan, xikiniluikan nochin; uan tein namechichtakailuia, xikteixmatiltikan kalkuapan. 28 Uan amo xikinmouilikan akin uelis namechmiktiskej, sayoj ke amo uelis kichiuaskej maj amo oksepa xinemikan satepan, ta xikmouilikan akin uelis namechtamiixpolos itech Gehena.* 29 Kinnamakaj ome tototsitsin* ika se tomintsin,* ¿melauj? Sayoj ke, namoTajtsin kuali kimati keman semej tototsitsin panuetsi.* 30 Uan yejua hasta kimati kanachi tsonti nankipiaj. 31 Yejua ika amo ximouikan. Namejuan okachi nantayekantokej ke miakej tototsitsin.

32 ”Akin senteixtenoj kijtos ke nomomachtijkauj, nejua no nikijtos ke yejua nomomachtijkauj iixpan noTajtsin akin yetok ne iluikak. 33 Sayoj ke akin nechixtopeua senteixtenoj, nejua no nikixtopeuas iixpan noTajtsin akin yetok ne iluikak. 34 Amo xiknemilikan ke niualaj para maj nochin kuali mouikakan, ta niualaj ika se machete tein ojkan tenej* tein kichiuas maj nochin moxexelokan. 35 Porin nikchiuako maj moxexelokan. Okichpil kiixnamikis itat, siuapil kiixnamikis inan uan tesiuamon kiixnamikis imonan. 36 Tein melauj, akin namechtauelitaskej yeskij akin nemij namochan. 37 Akin okachi kitasojta itat oso inan ke nejua, amo kinamiki nechtojtokas; uan akin okachi kitasojta iokichpil oso isiuapil ke nejua, amo kinamiki nechtojtokas. 38 Uan akin amo kineki tajyouis* uan nechtojtokas, amo kinamiki yeski nomomachtijkauj. 39 Akin kitemos momakixtis,* momikilis, uan akin momikilis porin notech takuaujtamati, oksepa nemis.

40 ”Akin namechselia namejuan no nechselia nejua, uan akin nechselia nejua no kiselia akin nechualtitanik. 41 Akin kiselis se tanauatijkej* porin tanauatijkej, yejua kimakaskej taxtauil tein kimakaj se tanauatijkej, uan akin kiselis se akin yolmelauak porin yolmelauak, yejua kimakaskej taxtauil tein kimakaj se akin yolmelauak. 42 Yekmelauj tein namechiluia: akin kimakas maski sayoj se vaso sesekat semej nejin nomomachtijkauan akin amo ueyichiujkej, namechyekiluia ke kimakaskej itaxtauil”.

11 Keman Jesús kintaminauatij 12 imomachtijkauan tein monekia kichiuaskej, yajki itech okseki uejueyi xolalmej tamachtito uan tanojnotsato.

2 Sayoj ke Juan akin teauia kimatik kampa tsaktoya tein Cristo kichiuaya. Yejua ika kintitanik itatojtokakauan 3 maj kitajtanitij:* “¿Tejua yaya tiualati, oso moneki tikchiaskej okse?”. 4 Jesús kinnankilij: “Xiakan uan xiktapouikan Juan tein nankiitstokej uan tein nankikaktokej: 5 akin amo tachiayaj axkan tachiajya, metskoxojmej yeknejnemijya, akin kipiayaj lepra pajtikejya,* akin amo ueliaj takakiaj takakijya, mikemej oksepa nemij* uan pobres kinixmatiltiaj kuali tanauatilmej.* 6 Yolpaki akin amo teyi kitsakuilia maj notech takuaujtamati”.*

7 Keman itatojtokakauan Juan yajtoyajya, Jesús peuak ika kinnojnotsa Juan akin ompa moajsiaj. Kiniluij: “¿Toni nankiitatoj taluakyan? ¿Se akat tein ejekat kiuiuika? 8 ¿Toni nankiitatoj? ¿Se takat akin takentok ika tasal tein patiyoj? ¡Akin kikuij tasal tein patiyoj yetokej ininchan tekiuanij! 9 Komo ijkon, ¿keyej nankiskej? ¿Nankiitatoj se tanauatijkej?* Namechiluia ke kemaj, uan okachi tayekantok ke se tanauatijkej. 10 Ijkuiliujtok nejin keman ika motajtoua Juan: ‘¡Xikita! ¡Niktitaniti notanauatijkauj maj youi moixpan, uan yejua mitsyekantias uan mitsyekchijchiuilijtias ojti!’. 11 Namechyekiluia ke hasta axkan amo yolini se akin okachi ueyichiujkej ke Juan akin teauia. Sayoj ke, akin okachi amo ueyichiujkej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak, okachi ueyichiujkej ke yejua. 12 Desde ke Juan akin teauia peuak tanojnotsa, miakej mochikauaj kalakiskej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak, uan akin semi mochikauaj, kalakij. 13 Porin hasta keman Juan peuak tanojnotsa, tein kijkuilojkej Tanauatianij uan iTanauatil Moisés kinextijkej tein panoskia. 14 Nankiuelitaskej oso amo, Juan yejua in ‘Elías akin ualaskia’. 15 Akin kipia inakas, maj yektakaki.

16 ”¿Kemej akoni tamatij akin nemij axkan? Tamatij kemej pipiltsitsin akin tokotsyetokej itech plazas uan chikauak kiniluiaj akin iniuan mauiltiaj: 17 ‘Tamechpichilijkej flauta, sayoj ke namejuan amo namijtotijkej, timotayokolkuikatijkej,* sayoj ke namejuan amo namotayokoltijkej’.* 18 Porin Juan amo takua nion tayi vino uan kijtouiliaj: ‘Kipia se amokuali ejekat’. 19 Nejua akin niyolik kemej takat kemaj nitakua uan nitayi vino uan nechijtouiliaj: ‘¡Xikitakan! Se takat kampets uan tauankej,* akin mouika iniuan akin kisentiliaj impuesto uan iniuan tajtakolchiuanij’. Sayoj ke akin tamatkej kinextia ika tein kichiua”.

20 Uan peuak kiniluia tein amo kuali tein kichiujtoyaj akin nemiaj itech uejueyi xolalmej kampa okachi kichiujka milagros, porin amo moyolpatakaj: 21 “¡Nanteikneltijkej akin nanemij Corazín uan Betsaida! Porin komo milagros tein mochiujkej itech namoxolal mochiuaskiaj ompa Tiro uan Sidón, ne kemanya moyolpataskiaj uan motaliliskiaj tasal tein teajuayotia uan koujnex. 22 Namechiluia ke itech Tonal keman Dios taixejekos,* namejuan okachi namechtatsakuiltiskej ke akin nemij Tiro uan Sidón. 23 Uan namejuan akin nanemij Capernaúm, ¿xe namechpankixtiskej hasta iluikak? Amo, ta nantemoskej hasta Miketekoch.* Porin komo milagros tein mochiujkej itech namoxolal, mochiuaskiaj ompa Sodoma, nejon ueyi xolal yetoskiaok. 24 Namechiluia ke itech Tonal keman Dios taixejekos, namejuan okachi namechtatsakuiltiskej ke ueyi xolal Sodoma”.

25 Itech nejon tonal, Jesús kijtoj: “Nimitsueyitalia senteixtenoj noTajtsin, akin titaixyekana iluikak uan taltikpak, porin tikintatilia* tamatinij nochi nejin uan tikinmatiltia akin kemej yeskia konemej. 26 Kemaj noTajtsin, porin tikitak ke okachi kuali maj ijkon mochiua”. 27 No kijtoj: “NoTajtsin nechmaktilij nochi. Sayoj noTajtsin kuali nechixmati nejua.* Uan sayoj nejua kuali nikixmati noTajtsin uan akin nejua niknekis nikixmatiltis. 28 Xiualakan nouan, nochin namejuan akin chikauak nantekitij uan nantamamajtokej uan nejua namechyolseuis. 29 Nouan xitekitikan* uan ximokauakan maj namechmachti, porin niyolnejmach uan niyolyemanik, uan ijkon nanyolseuiskej. 30 Porin amo ouij se tekitis nouan* uan notamamal amo semi etik”.

12 Itech nejon tonalmej, itech tonal sábado keman moseuiaj,* Jesús panok kampa toktoya trigo. Imomachtijkauan mayankej, uan peuak kimatekij seki tatok uan kikuaj. 2 Keman fariseos kiitakej nejon, kiluijkej: “¡Xikita! Akin mitstojtokaj kichiujtokej itech tonal sábado tein amo kuali yetok maj se kichiua”. 3 Yejua kinnankilij: “¿Amo nankiitanij kampa ijkuiliujtok tein kichiuak David keman yejua uan takamej akin iuan yayaj mayankej? 4 ¿Amo kalakik ichan Dios uan yejua uan akin iuan yayaj kikuajkej pantsin tein kitalijkaj iixpan Dios? Uan nejon amo monekia kichiuaskej porin sayoj tiopixkamej ueli kikuaj. 5 Uan no, ¿amo nankiitakej itech Tanauatil ke itech tonal sábado tiopixkamej tekitij itech templo? Uan maski tekitij amo tajtakolchiuaj. 6 Sayoj ke namechiluia ke nikan nankipiaj se akin okachi tayekantok ke templo. 7 Komo nankiajsikamatiskiaj tein kijtosnekij nejin tajtolmej ‘Amo nikneki xinechmaktilikan tapialmej, ta nikneki xiteiknelikan’, amo nankijtoskiaj ke moneki kintatsakuiltiskej akin amo teyi kichiujtokej. 8 Porin nejua akin niyolik kemej takat nikpia tanauatil itech tonal sábado”.

9 Satepan yajki uan kalakik kampa taueyichiuaj judíos, 10 uan ompa yetoya se takat akin amo uelia kioliniaya se imay.* Yejua ika, kemej kinekiaj kiteluiliskej Jesús, kitajtanijkej:* “¿Kuali yetok maj se tapajti itech tonal sábado?”. 11 Yejua kinnankilij: “Komo nankipiaj se ichkat* uan uetsi itech se talkoyok* itech tonal sábado keman se moseuia, ¿amo nanyaskiaj uan nankipankixtiskiaj? 12 ¡Tejuan okachi titayekantokej ke se ichkat! Yejua ika, uelis se kichiuas tein kuali itech tonal sábado”. 13 Ompa, kiluij in takat: “Ximomamelaua”. Keman momamelauak, mapajtik. 14 Sayoj ke fariseos kiskej uan peujkej kiitaj keniuj kimiktiskej. 15 Kemej Jesús kimatik, yajki okseko. Miakej kitojtokakej uan kinpajtij nochin. 16 Sayoj ke kuali kinnajnauatij maj amo akin kiluianij akoni katka yejua. 17 Ijkon mochiuak tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* Isaías:

18 “Xikitakan, nejin yejua notekitikauj akin nikijitak;* akin niktasojta uan nechyolpaktia. Nikmakas nochikaualis, uan yejua kinnextilis nochin tein kuali yetok. 19 Amo motajtolteuis nion tsajtsitinemis. Uan amo akin kikakis tein kijtojtinemi itech uejueyi ojmej. 20 Amo kikotonas akat tein kelpachiujtok nion kiseuis imecha se candil tein tekit xotatok, hasta maj kiyektali nochi tein amo kuali yetok. 21 Tein melauj, nochin takuaujtamatiskej itech itokay”.

22 Uan kiualkuilijkej se takat akin amo tachiaya nion tajtouaya porin kipiaya se amokuali ejekat. Jesús kipajtij uan uelik tajtoj uan tachiak. 23 Nochin akin ompa yetoyaj semi kimojkaitakej uan kijtojkej: “¿Xe amo yejua nejin iKoneuj David?”. 24 Keman fariseos kikakkej nejon, kijtojkej: “Nejin takat kinkalankixtia amokuali ejekamej porin kipaleuia Amokuali Belcebú,* akin kinixyekana amokuali ejekamej”. 25 Kemej Jesús kimatia tein kinemilijtoyaj, kiniluij: “Komo itech se altepet moteuiaj uan moxexelouaj, ixpoliuiskej. Uan komo itech se ueyi xolal oso kalyetonij moteuiaj uan moxexelouaj, amo uelis senyetoskej. 26 No ijkon, komo Satanás kikalankixtia Satanás, iselti moixnamiki. Komo ijkon, amo kisentokasok taixyekanas. 27 Uan no, komo nejua nikinkalankixtia amokuali ejekamej porin Amokuali Belcebú nechpaleuia, ¿akoni kinpaleuia namotatojtokakauan* maj kinkalankixtikan amokuali ejekamej? Yejua ika yejuan kinextiskej ke tein nankijtouaj amo kuali yetok. 28 Sayoj ke, komo Dios ika ichikaualis nechpaleuia maj nikinkalankixti amokuali ejekamej, kijtosneki ke iTaixyekanalis nikan yetokya uan amo nankimatij. 29 Uan no, komo aksa* kineki kalakis ichan se takat akin chikauak uan kitachtekisneki, achto moneki kiilpis,* ¿melauj? Sayoj ijkon uelis kitachtekis. 30 Akin amo nouan yetok, nechixnamiki, uan akin amo kinpaleuia oksekin maj nouan motokikan, kichiua maj mouejkatilikan.

31 ”Yejua ika namechiluia ke akin kichiuas tein yeski tajtakol uan teuijuikaltis,* Dios kitapojpoluis, sayoj ke akin kiuijuikaltis ichikaualis Dios, amo kitapojpoluis. 32 Akin kijtouilis teisa akin yolik kemej takat, Dios kitapojpoluis; sayoj ke akin kijtouilis teisa ichikaualis Dios, yejua amo kitapojpoluis itech nejin tonalmej* nion satepan.

33 ”Komo nankiyekpiaj kouit, kitemakas kuali takilot, sayoj ke komo amo nankiyekpiaj kouit, amo kitemakas kuali takilot. Porin ika itakilo moixmati in kouit. 34 Namejuan, ininkoneuan kouamej, ¿keniuj uelis nankijtoskej tein kuali, ta amo nanyolkualmej? Porin tein semi se kinemilijtok yejua tein se kijtoua. 35 Akin yolkuali kijtoua tein kuali porin kinemilijtok tein kuali; sayoj ke akin amo yolkuali kijtoua tein amo kuali porin kinemilijtok tein amo kuali. 36 Namechiluia ke itech Tonal keman Dios taixejekos,* monekis tanankiliskej por nochi tein kijtojkej tein amo tapaleuia. 37 Porin ika tein tikijtos, Dios kiixtalis ke tiyolmelauak uan ika tein tikijtos mitstatsakuiltis”.

38 Seki tajkuilouanij uan fariseos kiluijkej: “Tamachtijkej, tiknekij xikchiua se milagro”. 39 Uan yejua kinnankilij: “Namejuan amo nankitakamatij Dios uan amo nanyolkualmej, nochipa nankitemojtinemij nankiitaskej se milagro. Sayoj ke amo nankiitaskej nion se, ta sayoj milagro tein mochiuak iuan tanauatijkej Jonás. 40 Porin ijkon kemej Jonás yetoya iijtik ueyi pescado* eyi tonal uan eyi youal, akin yolik kemej takat yetos itech miketekoch eyi tonal uan eyi youal. 41 Itech Tonal keman Dios taixejekos, akin nemiaj Nínive uan akin nemij axkan oksepa nemiskej,* uan akin nemiaj Nínive kijtoskej ke moneki kintatsakuiltiskej akin nemij axkan. Porin yejuan moyolpatakej keman kikakkej tein Jonás kinmatiltij. Sayoj ke xikitakan, nikan yetok se akin okachi tayekantok ke Jonás. 42 Uan itech nejon tonal, siuat akin tekiuajtia ompa Saba* uan akin nemij axkan oksepa nemiskej,* uan nejon siuat kijtos ke moneki kintatsakuiltiskej. Porin yejua ualeuak kampa okachi uejka kikakiko Salomón, akin katka semi tamatkej. Sayoj ke xikitakan, nikan yetok se akin okachi tayekantok ke Salomón.

43 ”Keman se amokuali ejekat kikaua se takat, panotiuj kampa tauaktok kitemojtiuj kani moseuis, sayoj ke amo kiajsi. 44 Yejua ika kijtoua: ‘Nimokepas nochan, kampa niualeuak’. Uan keman ajsiti, kiita ke takaujtok, tachpanalaj uan takualtsinkan. 45 Uan youi uan kinkuiti okseki chikome amokuali ejekamej tein okachi amo yolkualmej ke yejua, satepan itech kalakij uan ompa nemij. Uan nejon takat okachi amo kuali moajsi ke achto. Yejua nejon tein kinpanos nochin akin amo yolkualmej akin nemij axkan”.

46 Keman yejua kinnojnotstoya akin ompa yetoyaj, inan uan iikniuan yetoyaj kalampa uan kinekiaj kinojnotsaskej. 47 Uan aksa kiluij: “Xikita, momaj uan mokniuan ijkatokej kalampa uan kinekij mitsnojnotsaskej”. 48 Yejua kinankilij: “¿Akoni nomaj uan akonimej nokniuan?”. 49 Uan ika imay kinnextij imomachtijkauan, uan kijtoj: “¡Xikita! ¡Yejua nejin nomaj uan yejuan nejin nokniuan! 50 Porin akin kichiua tein kineki noTajtsin akin yetok ne iluikak, yejua nokniuj uan nomaj”.

13 Nejon tonal, Jesús kisak de nejon kali uan motalito ueyiatenoj. 2 Uan kemej tel miakej kiajsitoj, tejkok* itech se barco uan motalij, uan nochin ijkatoyaj ueyiatenoj. 3 Yejua peuak kintapouia miak taman uan ika kinmachtiaya. Kiniluij: “¡Xikakikan! Se takat tatokato. 4 Uan keman tatoktiaya, seki xinach uetsik ojtenoj uan totomej kikuakoj. 5 Okseki uetskej tepani,* kampa amo semi onkaya tal uan niman ixuakej porin amo uejkatan toktoyaj. 6 Sayoj ke tonaltatakej, uan kemej amo moyeknaluayotijkaj, kuetaujkej. 7 Okseki uetskej uitstsalan, uan uitsti moskaltij uan kintsonpachoj. 8 Uan okseki uetskej itech kuali tal uan peuak mochiua: seki kitemakakej se ciento okachi ke tein kitokak, okseki 60 uan okseki 30. 9 Akin kipia inakas, maj yektakaki”.

10 Yejua ika imomachtijkauan motokijkej uan kitajtanijkej:* “¿Keyej tikintapouia miak taman keman tikinmachtia?”. 11 Yejua kinnankilij: “Namejuan Dios namechpaleuia xikajsikamatikan tein amo kitematiltijtoya* de iTaixyekanalis tein moajsi iluikak, sayoj ke yejuan amo kinpaleuia. 12 Porin akin kipia teisa, kimakaskej okachi uan semi kipias; sayoj ke akin amo kipia, kikuiliskej hasta tein kipia. 13 Yejua ika nikintapouia miak taman keman nikinmachtia, porin maski tachiaj, tein melauj amo teyi kiitaj, uan maski takakij, tein melauj amo teyi kikakij uan amo teyi kiajsikamatij. 14 Inintech mochiua tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* Isaías: ‘Namejuan nantakakiskej, sayoj ke amo keman nankiajsikamatiskej. Nantachiaskej, sayoj ke amo keman nankiitaskej teisa. 15 Porin akin nemij itech nejin xolal semi yoltakuauayakej. Monakastsakkej para amo keman takakiskej, uan ijkopkej para amo keman tachiaskej nion kiajsikamatiskej toni moneki kichiuaskej nion mokepaskej iuan Dios uan maj nejua nikinpajti’.

16 ”Sayoj ke namejuan nanyolpakij porin nankiitaj uan nankikakij nejin. 17 Porin namechyekiluia ke miakej tanauatianij uan akin yolmelaujkej kinekiaj kiitaskej tein namejuan nankiitstokej, sayoj ke amo kiitakej, uan kinekiaj kikakiskej tein namejuan nankikaktokej, sayoj ke amo kikakkej.

18 ”Axkan xikakikan toni kijtosneki tein kichiuak takat akin tatokak. 19 Keman aksa* kikaki tein kichiuas iTaixyekanalis Dios, sayoj ke amo kiajsikamati, Amokuali kiuiuitaki tein motokak itech iyolo. Yejua nejin xinach tein uetsik ojtenoj. 20 Xinach tein uetsik tepani* yejua akin kikaki itajtol Dios uan niman kineltoka ika miak pakilis. 21 Sayoj ke amo moyeknaluayotia itech iyolo, uan sayoj kineltoka seki tonalmej. Uan keman kipia ouijkayomej oso kitajyouiltiaj porin kitakamati itajtol Dios, nimantsin kikaua. 22 Xinach tein uetsik uitstsalan yejua akin kikaki itajtol Dios, sayoj ke kemej semi kitekipachoua tein onkak itech nejin tonalmej* uan mokajkayaua ke tomin uelis kipaleuis,* nejon kitsonpachoua itajtol Dios uan yejua ika amo taki. 23 Uan xinach tein uetsik itech kuali tal yejuan akin kikakij itajtol Dios uan kiajsikamatij tein kijtosneki. Yejuan kemaj kitemakaj okachi xinach. Kitemakaj se ciento okachi; okseki 60 uan okseki 30”.

24 Uan kintapouij okse taman: “ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak uelis moijtos ke tamati kemej se takat akin kitokak italpan xinach tein kuali. 25 Keman nochin kochtoyaj, ualaj akin kitauelita, uan kitokak sakat* kampa toktoya trigo uan yajki. 26 Keman moskaltij trigo uan peuak chikauaya, no moskaltij sakat. 27 Yejua ika itakeualuan nejon takat kiluikoj: ‘Tejuatsin, ¿amo tiktokak motalpan xinach tein kuali? ¿Keyej onkak sakat?’. 28 Yejua kiniluij: ‘Se takat akin nechtauelita kichiuak nejin’. Takeualmej kitajtanijkej: ‘¿Tikneki maj tikuiuitatij?’. 29 Yejua kinnankilij: ‘Amo, amokan nankiuiuitakej trigo iuan sakat. 30 Xikauakan maj moseniskaltikan hasta keman kitekiskej trigo. Keman kitekiskej nikiniluis tekitinij maj achto kiuiuitakan sakat uan maj kijilpikan* para kitatiskej;* uan maj kitekikan trigo uan maj kitalikan kampa niksentilia tatok’”.

31 No kintapouij nejin okse taman: “ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak tamati kemej se xinachtsin tein kiluiaj mostaza tein se takat kitokato italpan. 32 Nejin xinachtsin yejua tein okachi pisiltik, sayoj ke keman moskaltia mochiua kemej se kouit, uan totomej motapajsoltiaj uan mopaleuiaj itech imakoujyo”.

33 Uan kintapouij okse tamanok: “ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak tamati kemej levadura tein se siuatsin kimaneloj iuan majtakti kilo* harina. Uan nochi tixti mosamauak”.*

34 Jesús kintapouij miak taman akin kikaktoyaj. Tein melauj, nochipa kintapouiaya miak taman keman kinnojnotsaya. 35 Ijkon mochiuak tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej, akin kijtoj: “Nitetapouis miak taman; niktematiltis tein amo akin kimati desde ne uejkaujya”.

36 Yejua kiniluij nochin maj yakan uan kalakik kalijtik. Imomachtijkauan motokijkej uan kiluijkej: “Xitechmelauili toni kijtosneki sakat tein moskaltij kampa tatokaj”. 37 Yejua kinnankilij: “Akin yolik kemej takat kitokak kuali xinach. 38 Tal kampa tatokaj yejuan akin nemij nikan taltikpak. Kuali xinach yejuan akin kalakiskej itech iTaixyekanalis Dios. Sakat yejuan ikoneuan Amokuali, 39 uan tetauelitakej akin kitokak yejua in Amokuali. Keman kisentiliaj trigo yejua keman tamitiya tein mochiujtok itech taltikpak* uan tekitinij yejuan ángeles. 40 Yejua ika, ijkon kemej kiuiuitaj sakat uan kitatiaj,* ijkon panos keman tamitiya tein mochiujtok itech taltikpak.* 41 Akin yolik kemej takat kintitanis iangeluan uan yejuan kikixtiskej de iTaixyekanalis Dios nochi tein kichiua maj se tajtako uan akin kichiuaj tein amo kuali, 42 uan kintikotamotaskej. Ompa ne chokatoskej uan tananatskatoskej. 43 Ijkuak, akin yolmelaujkej petaniskej itech iTaixyekanalis ininTajtsin ijkon kemej tonaltsin. Akin kipia inakas, maj yektakaki.

44 ”ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak tamati kemej se teisa tein tel patiyoj tein toktoya kampa tatokaj uan tein se takat kiajsik. Nejon takat oksepa kitalpachoj, uan kemej semi yolpakia, yajki uan kinamakak nochi tein kipiaya uan kikouak nejon tal.

45 ”ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak no tamati kemej se tanamakakej akin kitemojtinemia tetsitsin tein semi patiyojkej. 46 Keman kiajsik se tetsin tein semi patiyoj, yajki uan niman kinamakak nochi tein kipiaya uan kikouak.

47 ”ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak no tamati kemej se ueyi atarraya* tein kitamotkej itech ueyiat uan kinkitskij nochi tataman pescados.* 48 Keman pexonik,* kititilatskej hasta atenoj, motalijkej uan peuak kinijitaj* pescados: tein kuajkuali kintalijkej itech chikiujmej, sayoj ke tein amo, kintamotkej. 49 Yejua nejon tein panos keman tamitiya tein mochiujtok itech taltikpak.* Ángeles ualaskej, kinxeloskej akin amo yolkualmej uan akin yolmelaujkej 50 uan kintikotamotaskej akin amo yolkualmej. Ompa ne chokatoskej uan tananatskatoskej.

51 ”¿Nankiajsikamatkej tein kijtosneki nochi nejin?”. Yejuan kinankilijkej: “Kemaj”. 52 Yejua ika kiniluij: “Komo ijkon, xikmatikan nejin: se tamachtijkej akin kiixmati iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak, tamati kemej se takat akin taixyekana kalijtik, akin youi kampa kipixtok tein semi patiyoj uan kikixtia miak taman tein yankuik uan tein soltik”.

53 Keman Jesús kintamitapouij nochi nejin, yajki okseko. 54 Keman ajsik itech xolal kampa moskaltij, peuak tamachtia kampa taueyichiuaj judíos, uan nochin semi kimojkakakiaj uan kijtouayaj: “¿Keyej nejin takat semi tamatkej, uan akoni kipaleuia maj kichiua nejin milagros? 55 ¿Amo yejua ikoneuj koujxijxinkej? ¿Amo inan akin monotsa María? ¿Uan amo iikniuan Santiago, José, Simón uan Judas? 56 Uan iikniuan siuamej, ¿amo nochin nikan nemij? Komo ijkon, ¿akoni kipaleuia maj ijkon tajto uan maj kichiua nochi nejin?”. 57 Uan yejua ika amo kinekkej itech taneltokaskej. Sayoj ke Jesús kiniluij: “Tanauatijkej kampa yeski kitakachiuaj,* sayoj ke kampa kayot uan ikalijtik amo ijkon kichiuaj”. 58 Uan kemej amo takuaujtamatiaj, amo kichiuak miak milagros ompa.

14 Itech nejon tonalmej, tekiuaj Herodes* kitekakilij tein Jesús kichiuaya 2 uan kiniluij itakeualuan: “Nejin takat yejua Juan akin teauia. Oksepa nemik* uan yejua ika ueli kichiua nejon milagros”. 3 Herodes tanauatijka maj kikitskikan Juan, maj kiilpikan* ika cadena uan maj kitsakuakan para kiyolpaktis Herodías, isiuauj Filipo. Uan Filipo katka iikniuj Herodes. 4 Juan miakpa kiluijka: “Amo kuali yetok iuan xieto nejon siuat”. 5 Yejua ika, Herodes kinekia kimiktis, sayoj ke kinmouiliaya judíos, porin kiitayaj Juan kemej se tanauatijkej.* 6 Sayoj ke, keman kiiluichiuilijtoyaj Herodes porin xiuajsik, isiuapil Herodías mijtotij sentaixpan uan Herodes kiteluelitak. 7 Yejua ika moyektenkauak ke kimakaskia nochi tein tajtaniskia. 8 Kemej inan kinajnauatij, siuapil kijtoj: “Xinechualkuili itech se plato itsontekon Juan akin teauia”. 9 Tekiuaj motayokoltij; sayoj ke kemej akin iniuan takuajtoya kikaktoyaj nochi tein motenkauak, tanauatij maj kiualkuilikan. 10 Tanauatij maj kikechkotonakan Juan kampa tsaktoya. 11 Ompa, kiualkuikej itsontekon itech se plato uan kimaktilijkej siuapil, uan yejua kiuikilij inan. 12 Uan itatojtokakauan Juan kikuikoj inakayo uan kitokatoj. Satepan kimatiltitoj Jesús. 13 Keman Jesús kimatik, yajki kampa taseltijkan itech se barco kampa ueliskia yetos iselti. Sayoj ke, keman miakej kimatkej, metsnejnenkej desde uejueyi xolalmej uan kitojtokakej.

14 Keman ajsik atenoj, kinitak ke tel miakej ompa yetoyaj, uan kemej semi kinyoliknelij, kinpajtij akin mokokouayaj. 15 Sayoj ke, keman tiotakik, imomachtijkauan kiluitoj: “Uejka tietokej uan tiotakya. Xikinilui maj yakanya uan maj mokouilitij tein kikuaskej itech xolalmej”. 16 Sayoj ke Jesús kiniluij: “Amo moneki maj yakan. Namejuan xikintamakakan”. 17 Yejuan kinankilijkej: “Nikan sayoj tikpiaj makuil pantsin uan ome pescados”.* 18 Yejua kiniluij: “Xinechinualkuilikan”. 19 Uan kinnauatij akin ompa yetoyaj maj motalikan sakaixko. Satepan kikuik nejon makuil pantsin uan ome pescados, ajkotachiak uan kichiuak se netataujtil.* Uan satepan ke kitajtapanak pantsitsin, kinmajmakak imomachtijkauan uan yejuan kinmajmakakej nochin akin ompa yetoyaj. 20 Uan nochin tamajseujkej uan ixuikej. Satepan kisentilijkej tein mokauak, uan kipexontijkej* 12 chikiujmej. 21 Takuajkej kemej makuil mil takamej, uan no siuamej uan konemej. 22 Uan nimantsin kinnauatij imomachtijkauan maj tejkokan* itech barco uan maj kipanauijtokanya ueyiat hasta oksekopa, uan yejua monauatijtoyaok iniuan nochin.

23 Satepan ke monauatij iniuan nochin, pankisak iselti itech tepet motataujtito. Keman tayouayantiak, yejua ompa yetoyaok iselti. 24 Uan barco uejkaya moajsia* den atenoj, uan at kiuiuitekia barco porin ejekat kinixnamikia. 25 Sayoj ke, keman yaya tanesitiya,* Jesús nejnentiaya aixko uan kinajsito. 26 Keman imomachtijkauan kiitakej ke nejnentoya aixko, momoujtijkej uan kijtojkej: “¿Toni ne ualajtok?”.* Uan peujkej mojkatsajtsij. 27 Sayoj ke Jesús niman kiniluij: “¡Ximoyolchikauakan, nejua niJesús! Amo ximouikan”. 28 Pedro kiluij: “NoTekotsin, komo tejua, xinechnauati maj ninejnemi aixko uan maj nimitsajsiti”. 29 Yejua kiluij: “¡Xiuiki!”. Uan Pedro temok den barco uan nejnentiajki aixko para kiajsitiuj Jesús. 30 Sayoj ke, keman kiitak ke chikauak taejekatoya, mouik. Uan kemej peuak pankalaki, kitsajtsilij: “¡NoTekotsin, xinechmakixti!”. 31 Jesús niman momamelauak, kikitskij uan kiluij: “Amo semi titakuaujtamati. ¿Keyej tiomeyolouak?”. 32 Satepan ke tejkokej* itech barco, amo taejekakok. 33 Uan akin yetoyaj itech barco motankuaketskej iixpan* uan kiluijkej: “Tejua yekmelauj tiiKoneuj Dios”. 34 Uan kitamipanauijkej ueyiat uan ajsitoj Genesaret.

35 Keman akin ompa kayomej kiixmatkej Jesús, kitematiltijkej ompaka ke ompa yetoya, uan peujkej kiualkuiliaj nochin akin mokokouayaj. 36 Uan kitataujtiayaj maj kinkauani maj kimatokanij* maski sayoj itasaltenoj, uan nochin akin ijkon kichiuayaj senkis pajtiaj.

15 Uan seki fariseos uan tajkuilouanij akin ualeujkaj de Jerusalén kiajsitoj Jesús uan kiluijkej: 2 “¿Keyej motatojtokakauan amo kichiuaj tein technextilijkej touejkaujtatuan? Yejuan amo momajtekiaj* achto ke takuaskej”.

3 Yejua kinnankilij: “¿Uan keyej namejuan amo nankitakamatij itanauatiluan Dios uan okachi nankichiuaj tein namechnextilijkej namouejkaujtatuan? 4 Dios kijtoj: ‘Xiktakachiua* mopaj uan momaj’, uan ‘Akin kiuijuikaltis* itat oso inan kimiktiskej’. 5 Sayoj ke namejuan nankijtouaj: ‘Akin kiluis itat oso inan “Nochi tein nikpia nikmaktilijya Dios uan amo uelisok nimitspaleuis”, 6 yejua amo monekiok kinpaleuis itatuan’. Ijkon namejuan nankichiujtokej maj itajtol Dios amo kipia ipatiuj porin nankichiuaj tein namechnextilijkej namouejkaujtatuan. 7 Taixkajkayauanij, yejua ika Isaías kijtoj nejin tein nankichiuaskiaj: 8 ‘Akin nemij itech nejin xolal kijtouaj ke nechtakachiuaj,* sayoj ke amo nechtasojtaj. 9 Nenkaj nechueyichiujtokej, porin tamachtiaj sayoj tein oksekin kijtouaj’”. 10 Uan kiniluij akin ompa yetoyaj maj motokikan uan kijtoj: “Xikakikan uan xikajsikamatikan tein nikijtojtok: 11 tein aksa* kikua amo kipitsotilia, ta kipitsotilia tein kijtoua”.

12 Imomachtijkauan motokijkej uan kiluijkej: “¿Tikitak ke fariseos amo kiuelitakej tein tikijtoj?”. 13 Yejua kinnankilij: “Kouit tein noTajtsin akin yetok ne iluikak amo kitokak, kiuiuitas. 14 Yejua ika xikinkauakan. Yejuan taixyekananij akin amo tachiaj. Uan komo se akin amo tachia kiuika okse akin amo no tachia, nochin omen uetsiskej itech se talkoyok”.* 15 Uan Pedro kiluij: “Xitechmelauili tein titechtapouij”. 16 Yejua kijtoj: “¿Ayamo no nankiajsikamatij namejuan? 17 ¿Amo nankiitaj ke nochi tein se kikua panoua se ipoxko uan oksepa tikixtiaj? 18 Sayoj ke, tein se kijtoua ualeua itech se iyolo uan yejua nejon tein tepitsotilia. 19 Porin itech iyolo aksa ualeua amo kuali tanemililmej: temiktis, kikajkayauas inamik, auilnemis,* tachtekis, tetakajkayauilis uan teuijuikaltis.* 20 Yejua nejin tein kipitsotilia aksa, sayoj ke se takuas maski amo se momajtekis amo tepitsotilia”.

21 Jesús kisak de ompa uan yajki Tiro uan Sidón. 22 Nejon tal katka Fenicia, uan se siuatsin akin ompa nemia ajsik uan chikauak kijtoj: “¡Xinechikneli noTekotsin, iKoneuj David! Nosiuapiltsin kipia se amokuali ejekat tein semi kitajyouiltia”. 23 Sayoj ke yejua amo teyi kinankilij. Yejua ika imomachtijkauan motokijkej uan peuak kitataujtiaj: “Xikilui maj youi, porin tsajtsitiuits toikampa”. 24 Yejua kijtoj: “Dios nechualtitanik maj nikinpaleui sayoj israelitas, akin kemej yeskia ichkamej* tein poliujtokej”. 25 Sayoj ke siuatsin ualaj, motankuaketsak iixpan* uan kitataujtij: “¡NoTekotsin, xinechpaleui!”. 26 Yejua kinankilij: “Amo kuali yetok maj konemej se kinkuili ininpantsin uan maj se kintamotili itskuintsitsin”. 27 Siuatsin kijtoj: “Kemaj noTekotsin, sayoj ke tein melauj, itskuintsitsin kikuaj panmomox tein uetsi mesajtampa keman takuajtokej inintekouan”. 28 Uan Jesús kinankilij: “Siuatsin, ¡semi titakuaujtamati! Maj mochiua tein tikneki”. Uan nejon hora isiuapiltsin pajtik.

29 Satepan ke Jesús yajki, ajsik Galilea ueyiatenojkopa uan pankisak itech se tepet. Keman ompa tokotsyetoya, 30 motokijkej tel miakej akin kiualkuiliayaj metskoxojmej, akin amo ueliaj momaoliniayaj,* akin amo tachiayaj, akin amo ueliaj tajtouayaj uan miakej akin no mokokouayaj. Uan kintaliayaj iixpan uan yejua kinpajtiaya. 31 Nochin kimojkaitakej keman tajtouayajya akin amo ueliaj tajtouayaj, keman pajtiaj akin amo ueliaj momaoliniayaj, keman metskoxojmej yeknejnemiajya uan keman tachiayajya akin amo tachiayaj, uan kiueyitalijkej Dios.*

32 Jesús kinnotsak imomachtijkauan uan kiniluij: “Semi nikinyoliknelia akin nikan mosentilikoj, porin eyi tonalya nouan yetokej uan amo kipiaj toni kikuaskej. Amo nikneki maj mokepakan uan maj mayantiakan, amokan ixtayoujkej ne ojti”. 33 Sayoj ke imomachtijkauan kiluijkej: “Nikan uejka tietokej... ¿Kani tikuiskej pantsin tein kinajsis uan ika ixuiskej nochin akin nikan yetokej?”. 34 Uan Jesús kiniluij: “¿Kanachi pantsin nankipiaj?”. Yejuan kinankilijkej: “Chikome uan seki pescadojtsitsin”.* 35 Yejua ika, kinnauatij nochin maj motalikan talpan, 36 kikuik nejon chikome pantsin uan pescados, kitasojkamatilij Dios, kintajtapanak uan peuak kinmajmaka imomachtijkauan, uan yejuan kinmajmakakej akin ompa yetoyaj. 37 Uan nochin takuajkej uan ixuikej. Uan kisentilijkej tein mokauak uan kipexontijkej* chikome uejueyi chikiuit. 38 Takuajkej naui mil takamej, uan no siuamej uan konemej. 39 Satepan ke kiniluij maj yakanya, tejkok* itech se barco uan ajsik kampa motanotsa Magadán.

16 Fariseos uan saduceos kiajsitoj ompa, uan kemej kitemouayaj maj mopolo, kitajtanijkej maj kichiua se milagro itokaykopa Dios. 2 Yejua kinnankilij: “Keman tiotaki namejuan nankijtouaj ‘Amo kiouis, porin kualtsin tachichileujtok’. 3 Uan kualkampa nankijtouaj ‘Axkan taseseyas uan kioujtos, porin tachichileujtok sayoj ke tamixtentok’. Nankimatij nankiixejekoskej toni panoti keman nankiitaj iluikak, sayoj ke amo nankiajsikamatij toni kijtosneki tein axkan mochiujtok. 4 Namejuan amo nankitakamatij Dios uan amo nanyolkualmej, nochipa nankitemojtinemij nankiitaskej se milagro. Sayoj ke amo nankiitaskej nion se, ta sayoj milagro tein mochiuak iuan Jonás”. Uan kinkaujteuak uan yajki.

5 Uan analpanokej oksekopa, sayoj ke imomachtijkauan kielkaujkaj kiuikaskej pantsin. 6 Jesús kiniluij: “Kuali xiixtajtapotokan uan ximoyekpiakan maj amo namechmajmaua ininlevadura fariseos uan saduceos”. 7 Yejua ika peujkej moiluiaj: “Amo tikualkuikej pantsin”. 8 Kemej Jesús kimatik tein moiluijtoyaj, kiniluij: “Takamej akin amo semi nantakuaujtamatij, ¿keyej namoiluijtokej ke amo nankipiaj pantsin? 9 ¿Ayamo nankiajsikamatij? ¿Amo nankielnamikij makuil pantsin tein ika takuajkej makuil mil takamej uan kanachi chikiuit nankisentilijkej? 10 ¿Uan nankielkaujkejya chikome pantsin tein ika takuajkej naui mil takamej uan kanachi uejueyi chikiuit nankisentilijkej? 11 ¿Keyej amo nankiajsikamatkej ke amo ika namechnojnotstoya pantsin? Nejua namechiluij ximoyekpiakan maj amo namechmajmaua ininlevadura fariseos uan saduceos”. 12 Ijkuak, kiajsikamatkej ke amo kiniluijtoya maj moyekpiakan ika levadura tein kitaliliaj pantsin, ta ika tein tamachtiayaj fariseos uan saduceos.

13 Keman ajsik itech xolalmej tein pouij Cesarea-Filipo, Jesús kintajtanij* imomachtijkauan: “¿Keniuj nechixmatij nejua akin niyolik kemej takat?”. 14 Yejuan kinankilijkej: “Sekin kijtouaj ke tiJuan akin teauia. Oksekin, ke tiElías. Uan oksekin, ke tiJeremías oso okse tanauatijkej”.* 15 Yejua kiniluij: “Uan para namejuan, ¿niakoni?”. 16 Simón Pedro kinankilij: “Tejua tiCristo, iKoneuj Dios akin nochipa yoltok”. 17 Uan Jesús kinankilij: “Titatiochiual tejua Simón ikoneuj Jonás, porin amo akin nikan taltikpak mitsmatiltij nejon, ta noTajtsin akin yetok ne iluikak. 18 No nimitsiluia: tejua tiPedro, uan itech nejin ueyi tet nikchijchiuas nonechikol, uan mikilis* amo kitanis.* 19 Nejua nimitsmakas llaves tein ika tatapoui itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. Tein yeski taman tein tikilpis* nikan taltikpak, no ilpitosya* ne iluikak, uan tein yeski taman tein tiktojtomas nikan taltikpak, no tojtontosya ne iluikak”. 20 Uan kinnajnauatij imomachtijkauan maj amo akin kiluianij ke yejua katka Cristo.

21 Ijkuak, Jesús peuak kinmelauilia imomachtijkauan ke monekia yas Jerusalén uan kijyouis miak taman ininmako taixyekananij judíos, uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij. Uan no kinmelauilij ke monekia kimiktiskej uan eyi tonal satepan oksepa nemis.* 22 Pedro kiuikak okseko uan peuak kichikaujkailuia: “¡NoTekotsin, amo ijkon xikijto! Nejon amo keman mitspanos”. 23 Sayoj ke yejua moikankepak uan kiluij: “¡Ximijkuani Satanás! Sayoj tinechtsajtsakuilia, porin amo titanemilijtok kemej Dios tanemilia, ta kemej tanemiliaj nikan taltikpak”.

24 Uan Jesús kiniluij imomachtijkauan: “Komo aksa* kineki nechtojtokas, maj moixtopeua,* maj taxiko keman tajyouis* uan maj nochipa nechtojtoka. 25 Porin akin kinekis momakixtis,* momikilis, sayoj ke akin momikilis porin notech takuaujtamati, oksepa nemis. 26 Tein melauj, komo aksa motanilia nochi tein onkak nikan taltikpak sayoj ke momikilia, ¿keniuj kipaleuia nejon? ¿Oso toni uelis kitemakas para amo momikilis? 27 Porin nejua akin niyolik kemej takat niualas ika iueyi tanauatil noTajtsin iniuan noangeluan, uan ijkuak nikintatsakuiltis akin kichiuaj tein amo kuali uan nikintatiochiuis akin kichiuaj tein kuali. 28 Namechyekiluia ke sekin akin nikan nanyetokej amo namikiskej, ta achto nanechitaskej niualajtok itech noTaixyekanalis”.

17 Panok chikuasen tonal uan Jesús kinuikak Pedro uan ome iknimej, Santiago uan Juan, itech se ueyi tepet kampa sayoj yejuan yetoyaj. 2 Uan ininixpan, Jesús mopatak kemej moitaya: iixko petanik kemej tonaltsin uan itasal milinik* kemej tanex. 3 Uan monextijtiuetsikoj Moisés uan Elías, akin tajtojtoyaj iuan. 4 Yejua ika Pedro kiluij Jesús: “NoTekotsin, ¡tiyolpakij nikan tietoskej! Komo tikneki, maj nikchijchiua eyi kaltsitsin: se para tejua, se para Moisés uan okse para Elías”. 5 Keman yejua tajtojtoyaok, kinkemik se mixti tein petania, uan nimantsin mixtsalan Dios kiualijtoj: “Yejua nejin noKonetsin akin niktasojta; yejua semi nechyolpaktia. Xiktajtolkakikan”. 6 Keman imomachtijkauan kikakkej nejin, motankuaketskej uan moixpilojkej hasta talpan. Semi mojkakalakkej. 7 Uan Jesús motokij kampa yetoyaj, kitalij imauan inintech uan kiniluij: “Ximoketsakan. Amo ximouikan”. 8 Keman moixajokkej, amo akaj kiitakej, ta sayoj Jesús. 9 Keman pantemotiualayaj itech tepet, Jesús kinnauatij: “Amo akin xikiluikan tein nankiitakej hasta maj nejua akin niyolik kemej takat oksepa ninemi”.*

10 Sayoj ke imomachtijkauan kitajtanijkej:* “Komo ijkon, ¿keyej tajkuilouanij kijtouaj ke Elías moneki achto ualas?”. 11 Yejua kinnankilij: “Tein melauj, Elías achto ualas uan oksepa kiyektalis nochi. 12 Sayoj ke, namechiluia ke Elías ualajya, sayoj ke yejuan amo kimatkej, ta kichiuilijkej tein kinekkej. No ijkon nechtajyouiltiskej nejua akin niyolik kemej takat”. 13 Ijkuak, imomachtijkauan kiajsikamatkej ke ika tajtojtoya Juan akin teauia.

14 Keman ajsikej kampa yetoyaj miakej, se takat kiajsito Jesús, motankuaketsak iixpan uan kiluij: 15 “NoTekotsin, xikikneli nookichpil, porin kikui ataques* uan semi tajyouia. Miakpa uetsi itech tit* uan miakpa itech at. 16 Nikinualkuilij akin mitstojtokaj, sayoj ke yejuan amo uelik kipajtijkej”. 17 Jesús tanankilij: “¡Namejuan* nantajtakolchiuanij uan amo nantakuaujtamatij! ¿Hasta kemanian monekis namouan nietos? ¿Hasta kemanian monekis namechxikojtos? Xinechualkuilikan”. 18 Uan Jesús kichikaujkanauatij amokuali ejekat maj kisa, uan amokuali ejekat kikauak okichpil. Uan nejon hora pajtik. 19 Keman amo akin kinkaktoya, imomachtijkauan Jesús motokijkej uan kitajtanijkej: “¿Keyej tejuan amo uelik tikalankixtijkej?”. 20 Yejua kinnankilij: “Porin amo semi nantakuaujtamatij. Namechyekiluia ke komo namotakuaujtamatilis tamati kemej se pisiltik xinach tein kiluiaj mostaza, uelis nankiluiskej nejin tepet ‘Ximoajchiua’, uan moajchiuas; nochi uelis nankichiuaskej”. 21 *

22 Keman senyetoyaj ompa Galilea, Jesús kiniluij: “Nejua akin niyolik kemej takat nechtemaktiskej ininmako akin nechtauelitaj 23 uan nechmiktiskej, uan eyi tonal satepan oksepa ninemis”.* Nejon semi kintayokoltij imomachtijkauan.

24 Satepan ke ajsikej Capernaúm, takamej akin kisentiliaj impuesto para templo* motokijkej kampa yetoya Pedro uan kitajtanijkej: “¿Motamachtijkauj amo kiixtaua impuesto?”. 25 Yejua kinnankilij: “Kemaj kiixtaua”. Sayoj ke keman kalakik kalijtik, uan achto ke kijtoskia teisa, Jesús kitajtanij: “¿Tejua toni tikijtoskia Simón? ¿Tekiuanij kinixtaualtiaj impuesto ininkoneuan oso oksekin?”. 26 Yejua kinankilij: “Oksekin”. Uan Jesús kiluij: “Nejon kijtosneki ke ininkoneuan amo moneki kiixtauaskej impuesto. 27 Sayoj ke, para amo tikinkualantiskej, xiouj ueyiat uan xiktamota tepos tein ika tikitskia pescados.* Keman tikixtis yekinika pescado, xiktentapo uan tikajsis se platajtomin.* Xikui uan ika ximotaxtauili uan no xinechtaxtauili”.

18 Nejon tonal, imomachtijkauan kiajsitoj Jesús uan kitajtanijkej:* “¿Akoni okachi ueyichiujkej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak?”. 2 Yejua ika, kinotsak se konetsin, kiketsak tatajko 3 uan kiniluij: “Namechyekiluia ke komo amo nankipataj kemej nantanemiliaj uan amo namochiuaj kemej konemej, amo keman nankalakiskej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. 4 Yejua ika, akin moyolyemanis kemej nejin konetsin yejua akin okachi ueyichiujkej itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak, 5 uan akin kiselia notokaykopa se konetsin kemej nejin, no nechselia nejua. 6 Sayoj ke akin kiuetsiltis* semej nejin akin moitaj ke amo ueyichiuanimej uan notech takuaujtamatij, okachi kuali yeskia maj kikechpilouilikan se ueyi tet tein burros kimalakachouaj para takuechoskej, uan maj kipantamotakan itech ueyiat kampa okachi uejkatan.

7 ”¡Teikneltijkej akin nemij nikan taltikpak porin onkak miak taman tein teuetsiltia! Kemaj, onkak miak taman tein uelis teuetsiltis, sayoj ke ¡teikneltij akin kinuetsiltis oksekin! 8 Yejua ika, takan momay oso momets kichiua xitajtako,* xikteki uan uejka xiktamota. Okachi kuali xiyolto timakotoltik oso timetskotoltik, uan amo ika ome momauan oso ome mometsuan maj mitstamotakan itech tit* tein teixpoloua nochipaya. 9 Uan no, komo moixtololo kichiua xitajtako, ximokixtili uan uejka xiktamota. Okachi kuali xiyolto maski sayoj ika se moixtololo uan amo ika ome moixtololouan maj mitstamotakan itech Gehena* kampa motatikuitok.* 10 Amo keman xikixtopeuakan semej nejin, porin maski moitaj ke amo ueyichiuanimej, ininangeluan ompa iluikak nochipa yetokej iuan* noTajtsin akin yetok ne iluikak. 11 *

12 ”¿Toni nankinemiliaj? Komo se takat kipia 100 ichkamej* uan semej poliui, ¿amo nankinemiliaj ke kinkauas 99 itech tepemej uan peuas kitemos tein poliuik? 13 Uan komo kiajsi, namechyekiluia ke okachi yolpakis porin kiajsik nejon ichkat ke por 99 tein amo poliujkej. 14 No ijkon panoua iuan noTajtsin* akin yetok ne iluikak: yejua amo kineki maj poliui nion semej nejin akin moitaj ke amo ueyichiuanimej.

15 ”Yejua ika, komo mokniuj mitschiuilia teisa tein amo kuali, xikiluiti tein mitschiuilij uan ximonojnotsakan sayoj namejuan. Komo mitskaki, tikpaleuis maj mokniuj oksepa kichiua tein kuali yetok. 16 Sayoj ke, komo amo mitskaki, oksepa xikitati uan maj mouan yakan se oso omen. Para se kimatis* ox melauak nochi tein moijtoj, moneki yetoskej omen oso eyin akin kiteixpantiskej. 17 Komo amo kinkaki yejuan, xikinilui tokniuan.* Uan komo amo kinkaki nion tokniuan, xikita kemej se akin amo taneltoka* uan kemej akin kisentilia impuesto.

18 ”Namechyekiluia ke nochi tein nankiilpiskej* nikan taltikpak no ilpitosya* ne iluikak, uan nochi tein nankitojtomaskej nikan taltikpak, no tojtontosya ne iluikak. 19 No namechyekiluia ke komo nanomen nikan taltikpak namotenkauaj nantajtaniskej teisa tein moneki, noTajtsin akin yetok ne iluikak kichiuas tein nantajtanij. 20 Porin kampa mosentilijtokej omen oso eyin notokaykopa, ompa iniuan nietok”.

21 Uan Pedro motokij uan kitajtanij: “NoTekotsin, komo nokniuj nechchiuilia teisa tein amo kuali, ¿kanachpa moneki niktapojpoluis? ¿Hasta chikome viaje?”. 22 Jesús kinankilij: “Amo, amo nimitsiluia hasta chikome viaje, ta hasta 77.

23 ”Yejua ika, iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak uelis moijtos ke tamati kemej se tekiuaj akin kinekia maj kikepilikan tein kitauikiliayaj itakeualuan. 24 Keman peuak tajtani tein kitauikiliayaj, kiualkuilijkej se akin kitauikiliaya sesenta millones denarios.* 25 Kemej takeual amo kipiaya tein ika taxtauas, iteko tanauatij maj kinnamakanij yejua, isiuatsin uan ikoneuan, uan nochi tein kipiaya, ijkon moixtauaskia tein tauikaya. 26 Sayoj ke takeual motankuaketsak iixpan* uan kitataujtij: ‘Xinechchia uan nimitskepilis nochi’. 27 Nejon kichiuak maj iteko semi kiyolikneli, yejua ika kikauak maj youi uan kiluij ke amo teyiok kitauikiliaya. 28 Sayoj ke keman nejon takeual kisak, kinamikik se itakeualikniuj akin kitauikiliaya 100 denarios.* Kikitskij uan peuak kikechpatska. Kiluiaya: ‘¡Xinechkepili nochi tein tinechtauikilia!’. 29 Uan itakeualikniuj motankuaketsak iixpan uan kitataujtij: ‘Xinechchia uan nimitskepilis’. 30 Sayoj ke yejua amo kinekik kikakis. Yajki uan tanauatij maj kitsakuakan hasta keman ueliskia tamitaxtauas. 31 Keman okseki itakeualikniuan kimatkej tein panok, semi kinyolkokoj uan kitapouitoj nochi ininteko. 32 Ompa, iteko tanauatij maj kinotsakan uan kiluij: ‘¡Semi amo tiyolkuali! Nejua nimitsiluij ke amo teyiok tinechtauikiliaya keman tinechtataujtij. 33 ¿Amo no monekiskia tikiknelis motakeualikniuj ijkon kemej nejua nimitsiknelij?’. 34 Iteko semi kualanik uan tanauatij maj kitsakuakan* hasta maj kiixtaua nochi tein tauikaya. 35 No ijkon kichiuas namouan noTajtsin akin yetok ne iluikak komo amo nankintapojpoluiaj namokniuan ika nochi namoyolo”.

19 Keman Jesús kitamiijtoj nejin, kisak de Galilea uan ajsik itech tal tein monamiki iuan Judea, oksekopa den ueyiat Jordán. 2 Tel miakej kitojtokakej uan ompa kinpajtij akin mokokouayaj.

3 Uan kiajsitoj seki fariseos akin kitemouayaj maj mopolo uan kitajtanijkej:* “¿Kuali yetok maj se takat kikaua isiuatsin ika tein yeski taman?”. 4 Yejua kinnankilij: “¿Amo nankiitakej ke ijkuiliujtok ke keman peuak nochi, Dios kinchijchiuak takat uan siuat, 5 uan kijtoj: ‘Yejua ika, takat kikauas itat uan inan, nemis* iuan isiuatsin uan nejon omen mochiuaskej sayoj se’? 6 Nejin kinextia ke amo omenok, ta sayoj se. Yejua ika, maj amo akin kixelo tein Dios kisentilij”.* 7 Yejuan kiluijkej: “Komo ijkon, ¿keyej Moisés tanauatij maj takat kimaka isiuatsin se amat kampa kinextia ke kikauakya uan maj kilui maj youi?”. 8 Yejua kinnankilij: “Moisés namechkauak xikauakan namosiuatsin porin nanyoltakuaujkej. Sayoj ke keman Dios kichijchiuak yekinika takat uan siuat amo ijkon katka. 9 Nejua namechiluia ke akin monamiktijya uan kikaua isiuatsin, maski siuatsin amo auilnemik,* uan monamiktia iuan okse, nejon takat auilnemi”.

10 Imomachtijkauan kiluijkej: “Komo se takat moneki nochipa yetos iuan isiuatsin, okachi kuali maj amo se monamikti”. 11 Yejua kiniluij: “Amo nochin uelis kichiuaskej tein nikijtojtok, sayoj akin Dios kinmakatok nejon tatiochiualis. 12 Sekin amo ueli monamiktiaj* porin ijkon yolkej. Oksekin, kinchiujkej maj amo ueli monamiktikan, sayoj ke oksekin amo monamiktiaj porin kinekij okachi kitayekanaltiskej iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. Akin uelis ijkon nemis, kuali yetok”.

13 Uan kiualkuilijkej seki konemej para maj kitali imauan inintech, maj kintiochiua uan maj ininka motataujti. Sayoj ke imomachtijkauan kintakaualtijkej. 14 Sayoj ke Jesús kiniluij: “Xikinkauakan konemej maj nouan motokikan. Amo xikintsakuilikan, porin iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak yeski ininaxka akin tamatij kemej yejuan”. 15 Uan yejua kintiochiuak* uan yajki.

16 Uan se telpoch kiajsito uan kitajtanij: “Tamachtijkej, ¿toni tein kuali moneki nikchiuas uan ijkon uelis ninemis nochipaya?”. 17 Yejua kiluij: “¿Keyej nejua tinechtajtania toni tein kuali? Sayoj se akin yolkuali. Maski ijkon, komo tikneki tinemis nochipaya, moneki nochipa tiktakamatis itanauatiluan Dios”. 18 Yejua kitajtanij: “¿Katin tanauatilmej?”. Uan Jesús kinankilij: “Amo xitemikti, amo xiauilnemi, amo xitachteki, amo xitetakajkayauili, 19 xiktakachiua* mopaj uan momaj uan xiktasojta moknitsin kemej tejua timotasojta”. 20 In telpoch kiluij: “Nejua nochipa niktakamatini nochi nejon. ¿Toni monekiok nikchiuas?”. 21 Jesús kinankilij: “Komo amo tikneki tikpias tein amo kuali,* xiknamakati tein tikpia uan nejon tomin xikinmaka pobres; ijkon tikpias tein kipia ipatiuj ne iluikak. Uan xiuiki uan xinechtojtoka”. 22 Keman telpoch kikakik nejon, semi tayokoxtiajki, porin kipiaya miak taman. 23 Uan Jesús kiniluij imomachtijkauan: “Namechyekiluia ke ouij yeski maj se tominpixkej kalaki itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. 24 Oksepa namechiluia ke okachi amo ouij maj se camello nalpano kampa koyoktik se aguja ke maj se tominpixkej kalaki itech iTaixyekanalis Dios”.

25 Imomachtijkauan semi kimojkakakkej nejon uan kijtojkej: “Komo ijkon, ¿akoni uelis makisas?”. 26 Jesús kinsenixitak uan kiniluij: “Nikan taltikpak kiitaj ke nejon amo uelis mochiuas, sayoj ke Dios nochi ueli kichiua”.

27 Uan Pedro kinankilij: “Xikita, tejuan tikaujkej nochi tein tikpiayaj uan timitstojtokakej. ¿Toni techmakaskej?”. 28 Jesús kiniluij: “Namechyekiluia ke ijkuak ajsis tonal keman nochi moyankuilis, uan nejua akin niyolik kemej takat nimotalis itech noueyi silla, namejuan akin nanechtojtokanij, namotaliskej itech 12 uejueyi sillas uan nankiixtaliskej tein kinnamiki kiseliskej 12 uejueyi kalyetonij israelitas. 29 Uan akin kikauak ichan, iikniuan takamej, iikniuan siuamej, itat, inan, ikoneuan oso italuan porin takuaujtamati itech notokay, kiselis se ciento okachi uan nemis nochipaya.

30 ”Sayoj ke miakej akin yetokej taixpan yetoskej taikampa, uan miakej akin yetokej taikampa yetoskej taixpan.

20 ”Porin iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak tamati kemej se takat akin iaxka se tal, akin semi kualkan kintakeuato akin kitekiskiaj uvas italpan. 2 Keman motenkauak iniuan tekitinij ke itech se tonaltekit kintaxtauiskia se denario,* kintitanik italpan. 3 Kemej chiknaui hora kualkan* oksepa yajki plaza uan kinitak oksekin akin ompa ijkatoyaj uan amo kipiayaj tekit. 4 Yejua kiniluij: ‘Namejuan no xiktekitij uvas, uan namechtaxtauis kemej moneki’. 5 Uan yejuan yajkej. Takat oksepa kisak kemej nepantaj,* uan no kemej eyi hora tiotak,* uan kintakeuato oksekin. 6 Uan no kisak kemej makuil hora tiotak* uan kinajsik oksekin akin ompa ijkatoyaj porin amo tekititoj, uan kintajtanij:* ‘¿Keyej nansentonaltijkej nikan?’. 7 Yejuan kinankilijkej: ‘Porin amo akin techtakeuak’. Yejua kiniluij: ‘Namejuan no xiktekitij uvas’.

8 ”Keman tapoyauik, akin iaxka tal kiluij akin kinyekana tekitinij: ‘Xikinnotsa tekitinij uan xikintaxtaui. Achto xikintaxtaui akin yekin kalakkej uan satepan akin kualkan kalakkej’. 9 Keman ualajkej akin kalakkej kemej makuil hora tiotak, kinmakakej sejse denario.* 10 Yejua ika akin kualkan kalakkej kichiayaj maj kintaxtauikan okachi, sayoj ke yejuan no kintaxtauijkej sejse denario.* 11 Yejua ika, peuak amo kuali ika tajtouaj akin iaxka tal 12 uan kiluijkej: ‘¡Nejin akin yekin ejkokej sayoj tekitikej se hora uan tejua tikintaxtauij kemej tejuan, maski tejuan titekitikej nochin tonal uan titonaltatakej!’. 13 Sayoj ke yejua kinankilij semej: ‘Tejuatsin, nejua amo teyi nimitschiuilijtok. Timotenkaujkej ke nimitstaxtauiskia se denario,* ¿melauj? 14 Xikui motomin uan xiouj. No nikneki niktaxtauis akin yekin kalakik ijkon kemej tejua nimitstaxtauij. 15 ¿Amo uelis nikchiuas tein niknekis ika tein noaxka? ¿Oso tinechnexikoluia porin niyolkuali?’.* 16 Ijkon, akin yetokej taikampa yetoskej taixpan uan akin yetokej taixpan yetoskej taikampa”.

17 Keman pankistiayaj Jerusalén, Jesús kinuikak okseko 12 imomachtijkauan uan kiniluijtiaya itech ojti: 18 “Xikitakan, tipankistokej Jerusalén, uan ompa nechtemaktitij nejua akin niyolik kemej takat ininmako uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij. Yejuan kiixtaliskej maj nechmiktikan 19 uan nechtemaktiskej ininmako akin amo judíos, akin nechpijpinaujtiskej, nechuijuitekiskej uan nechkoujpampiloskej; uan eyi tonal satepan oksepa ninemis”.*

20 Uan isiuatsin Zebedeo kiajsito Jesús iniuan ome ikoneuan uan motankuaketsak iixpan* para kitajtanis teisa. 21 Jesús kitajtanij: “¿Toni tikneki?”. Siuatsin kinankilij: “Xitanauati maj nejin ome nokoneuan motalikan mouan keman titaixyekantosya, se moyekmakopa uan okse moopochmakopa”. 22 Jesús kijtoj: “Namejuan amo nankimatij tein nantajtantokej. ¿Uelis nantayiskej tein amo uejkaua nitayiti?”. Yejuan kinankilijkej: “Kemaj”. 23 Yejua kiniluij: “Kemaj, namejuan nantayiskej, sayoj ke amo nejua nikijtoua akonimej motaliskej noyekmakopa uan noopochmakopa. Ompa motaliskej akin noTajtsin kiixtalis”.

24 Keman oksekin majtakti kimatkej nejin, kinkualantij tein kichiujkej nejon ome iknimej. 25 Sayoj ke Jesús kinsentilij nochin uan kiniluij: “Nankimatij ke tekiuanij itech altepemej taixyekanaj kemej kinekij, uan uejueyi chiuanimej kipiaj tanauatil uan kichiuaj maj kintakamatikan. 26 Namejuan amo ijkon xikchiuakan, ta akin kinekis yeski ueyichiujkej moneki kintekitilis oksekin, 27 uan akin kinekis namechyekanas moneki tekitis kemej takeual. 28 Yejua nejon tein kichiuak akin yolik kemej takat. Yejua amo ualaj para maj kitekitilikan, ta para kintekitilis oksekin uan kitemakas inemilis* uan ijkon taxtauas para kinmakixtis miakej”.

29 Keman kistiayaj Jericó, tel miakej kitojtokakej. 30 Uan ome takamej akin amo tachiayaj tokotsyetoyaj ojtenoj uan kikakkej ke Jesús ompaka panotoya uan kitsajtsilijkej: “¡ToTekotsin, iKoneuj David, xitechikneli!”. 31 Akin ompa yetoyaj kintakaualtijkej uan kiniluijkej maj amo tsajtsitokan, sayoj ke yejuan okachi chikauak kitsajtsiliayaj: “¡ToTekotsin, iKoneuj David! ¡Xitechikneli!”. 32 Yejua ika Jesús moketsak, kinnotsak uan kintajtanij: “¿Toni nankinekij maj namechchiuili?”. 33 Yejuan kinankilijkej: “ToTekotsin, maj oksepa titachiakan”. 34 Uan kemej Jesús semi kinyoliknelij, kinixtololojmachilij. Nimantsin oksepa tachiakej, uan kitojtokateujkej.

21 Keman ajsitiayaj Jerusalén uan ajsikej Betfagué, itech Olivojtepet, Jesús kintitanik ome imomachtijkauan 2 uan kiniluij: “Xiakan itech ne xolal tein nankiitaj. Niman keman nanajsiskej, nankiitaskej se burra tein ilpitok* iuan se burrito. Xikintojtomakan uan xinechinualkuilikan. 3 Komo aksa* namechiluia teisa, xikiluikan: ‘ToTekotsin kineki maj tikinuikilikan’. Uan niman kikauas xikinuikakan”.

4 Tein melauj, nochi nejon panok para maj mochiuani tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* akin kijtoj: 5 “Xikiluikan ichpoch Sion: ‘¡Xikita! Motekiuaj mitsajsiki. Yolnejmach uan yajtok ipanko se burro, kemaj, itech se burrito, ikoneuj se tapial tein tamama’”.

6 Yejua ika imomachtijkauan Jesús yajkej uan kichiujkej nochi tein kinnauatijka. 7 Kiualkuilijkej burra uan iburrito uan ininpanko kitalijkej ininpantaken, uan Jesús ipanko motalij. 8 Miakej kisouayaj ininpantaken itech ojti; oksekin kimatejtekiaj ininmakoujyo koujmej uan kitaliayaj itech ojti. 9 Uan no, akin kiyekantiayaj uan akin kitojtokatiayaj, chikauak kijtojtiayaj: “¡Timitstataujtiaj,* xikmakixti iKoneuj David! ¡Tatiochiual akin ualajtok itokaykopa Jehová!* ¡Xikmakixti, timitstataujtiaj tejua akin tietok ne iluikak!”.

10 Keman ajsik Jerusalén, itech ueyi xolal nochin yolpoliujkej uan tajtaniaj: “¿Akoni nejin takat?”. 11 Akin iuan yetoyaj tanankiliayaj: “¡Yejua tanauatijkej Jesús, akin kayot Nazaret tein poui Galilea!”.

12 Jesús kalakik itech templo uan kinkalankixtij nochin akin tanamakayaj uan takouayaj ompa. Kinixkepilij ininmesas akin kipatayaj tomin uan ininbancos akin kinamakayaj palomas. 13 Uan kiniluij: “Ijkuiliujtok ‘Nochan kiixmatiskej kemej kali kampa motataujtiaj’, sayoj ke namejuan nankichiujtokej kemej se kali kampa motatiaj* tachtekinij”. 14 No kiajsitoj itech templo akin amo tachiayaj uan metskoxojmej uan yejua kinpajtij.

15 Uejueyi tiopixkamej uan tajkuilouanij amo kiuelitakej milagros tein kichiuaya uan maj konemej itech templo chikauak kijtouanij “¡Timitstataujtiaj, xikmakixti iKoneuj David!”. 16 Yejua ika kiluijkej Jesús: “¿Tikaktok tein kijtojtokej?”. Yejua kinnankilij: “Kemaj, nikaktok. ¿Amo keman nankiitakej ke ijkuiliujtok nejin: ‘Tikchiuak maj taueyichiuakan pipiltsitsin uan konemej akin chichijok’?”. 17 Uan ompa kinkaujteuak, kisak den ueyi xolal, yajki Betania uan ompa mokauak nejon youak.

18 Semi kualkan, keman oksepa mokepaya Jerusalén, mayanak. 19 Uan kiitak ojtenoj se higojkouit uan motokij, sayoj ke amo teyi kiajxilij, ta sayoj xiuit. Uan kiluij: “Amo keman oksepa xitaki”. Uan nimantsin higojkouit uakik. 20 Keman imomachtijkauan kiitakej nejon, kimojkaitakej uan kijtojkej: “¿Keyej uaktiuetsik nejin higojkouit?”. 21 Jesús kinnankilij: “Namechyekiluia ke komo yekmelauj nantakuaujtamatij, amo sayoj nankichiuaskej tein nikchiuilij higojkouit, ta no nankiluiskej nejin tepet ‘Ximoajokui uan ximopantamota itech ueyiat’ uan ijkon mochiuas. 22 Uan komo nantakuaujtamatij, nankiseliskej nochi tein nantajtaniskej keman namotataujtiskej”.

23 Yejua kalakik itech templo, uan uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos kiajsitoj keman tamachtijtoya uan kitajtanijkej:* “¿Kani tikuik tanauatil para tikchiuas nejin? ¿Uan akoni mitsnauatij xikchiua?”. 24 Jesús kinnankilij: “Nejua no namechtajtaniti teisa. Komo nanechnankiliaj, namechiluis akoni nechnauatij maj nikchiua nejin. 25 ¿Akoni kinauatijka Juan maj teauijtinemi? ¿Dios akin yetok ne iluikak, oso takamej?”. Yejuan peujkej moixpantiliaj nejin: “Komo tikiluiaj ke kinauatij Dios, yejua techiluis: ‘¿Keyej amo nankineltokilijkej?’. 26 Sayoj ke komo tikijtouaj ke kinauatijkej takamej, tikmouiliaj tein uelis techchiuiliskej, porin nochin kiitaj Juan kemej se tanauatijkej”. 27 Yejua ika kinankilijkej: “Amo tikmatij”. Uan Jesús kiniluij: “Nejua amo no namechiluis akoni nechnauatij maj nikchiua nejin.

28 ”¿Keniuj nankiitaj nejin? Se takat akin kipiaya ome ikoneuan, kiluito akin tayekanaya: ‘Nokonetsin, xitekititi axkan kampa niktokak uvas’. 29 Ikoneuj kinankilij: ‘Amo nikneki nias’. Sayoj ke moyolnemilij uan yajki. 30 Satepan, takat no kiluito nejon akin xokoyot. Uan yejua kinankilij: ‘Kemaj tejuatsin, nias’. Sayoj ke amo yajki. 31 ¿Katiyejua kichiuak tein kinekia itat?”. Yejuan kinankilijkej: “Akin tayekana”. Jesús kiniluij: “Namechyekiluia ke akin kisentiliaj impuesto uan siuaauilneminij kalakiskej itech iTaixyekanalis Dios achto ke namejuan. 32 Porin Juan ualaj uan namechnextilij ojti tein kuali, sayoj ke namejuan amo nankineltokilijkej. Sayoj ke, akin kisentiliaj impuesto uan siuaauilneminij kemaj kineltokilijkej. Uan namejuan nankiitakej nejon, sayoj ke nion ijkon namoyolpatakej nion itech nantaneltokakej.

33 ”Namechtapouiti okse taman. Se takat akin kipiaya se tal, kitokak uvas uan kiyoualoj ika se tepamit. Uan no, tachkuak kampa kipatskaskiaj uvas, uan kichijchiuak se uejkapan kali. Satepan kinkauilij ika renta seki tekitinij uan yajki okse altepet. 34 Keman uvas yoksikajya, kintitanik itakeualuan kampa yetoyaj tekitinij maj kikuitij uvas tein monekia kimakaskej. 35 Sayoj ke tekitinij kinkitskijkej takeualmej, se kimagakej,* okse kimiktijkej uan okse kitetenkej.* 36 Akin iaxka tal oksepa kintitanik okseki itakeualuan, okachi miakej ke achto. Sayoj ke no ijkon kinchiuilijkej. 37 Yejua ika kititanik ikoneuj, porin kijtouaya: ‘Kitakachiuaskej* nokoneuj’. 38 Sayoj ke, keman kiitakej ikoneuj, tekitinij moiluijkej: ‘Yejua nejin akin kimakaskej nochin tal. ¡Maj tikmiktikan, uan ijkon timoaxkatiliskej nochi tein kimakaskiaj!’. 39 Yejua ika kikitskijkej, kikixtijkej uan kimiktijkej. 40 Keman ualas akin iaxka tal, ¿toni kinchiuilis tekitinij?”. 41 Akin takaktoyaj kinankilijkej: “Kemej semi amo yolkualmej, kintamiixpolos uan nejon tal kinkauilis ika renta okseki tekitinij, akin kimakaskej uvas keman kitekiskej”.

42 Jesús kiniluij: “Tajkuilolamatsin kijtoua: ‘Tet tein kalchiuanij kiixtopeujkej, yejua tein mochiuako ueyi tet tein kichikaua ome tepamit.* Nejin ualeuak imako Jehová* uan tejuan tikitaj ke semi kualtsin’. ¿Amo keman nankiitakej kampa ijkuiliujtok nejon? 43 Yejua ika namechiluia ke Dios namechkuilis iTaixyekanalis uan kinmakas akin kichiuaskej tein yejua kineki. 44 Uan no, akin uetsis itech nejin tet, fiero mokojkokos. Uan komo nejin tet kipechia aksa, kikuechos”.

45 Keman uejueyi tiopixkamej uan fariseos kikakkej nochi tein tetapouijtoya, kiajsikamatkej ke ininka tajtojtoya. 46 Kinekiaj kikitskiskej, sayoj ke kinmouiliayaj akin ompa mosentilijkaj porin yejuan kiitayaj kemej se tanauatijkej.

22 Oksepa, Jesús peuak kintapouia miak taman. Kiniluij: 2 “ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak uelis moijtos ke tamati kemej se tekiuaj akin kichiuak se iluit porin iokichpil monamiktij. 3 Kintitanik itakeualuan maj kinnotsatij akin kinyoleujkaj iluit, sayoj ke yejuan amo kinekkej ualaskej. 4 Satepan kintitanik okseki takeualmej uan kinnauatij: ‘Xikiniluikan akin nikinyoleuak: “Yetokya tapalol. Kinmiktijkejya nokuakuejuan uan notapialuan tein okachi tomaujkej. Nochi yetokya. Xiiluitikij”’. 5 Sayoj ke yejuan amo kinchiujkej cuenta uan yajkej, se yajki italpan uan okse tanamakato; 6 uan oksekin kinkitskijkej takeualmej, kinmagakej* uan kinmiktijkej.

7 ”Uan tekiuaj semi kualanik uan kintitanik isoldados; kinmiktij nejon temiktianij uan kichichinoj ueyi xolal kampa nemiaj. 8 Uan no kiniluij itakeualuan: ‘Nochi yetokya para maj mochiua iluit, sayoj ke akin nikinyoleujka amo kinnamikia maj nikinyoleuani. 9 Yejua ika, xiakan itech uejueyi ojmej uan xikinyoleuakan maj iluitikij nochin akin nankinajsiskej’. 10 Yejua ika takeualmej yajkej itech ojmej uan kinyoleujkej nochin akin kinajsikej, akin yolkualmej uan akin amo yolkualmej. Uan tel miakej mosentilijkej itech kali kampa iluichiuaj keman monamiktiaj.

11 ”Keman tekiuaj kinitato akin takuajtoyaj, kiitak se takat akin amo takentoya kemej monekia motakentiskej itech se nenamiktilis. 12 Yejua ika kiluij: ‘Tejuatsin, ¿keyej amo titakentiuits kemej moneki motakentiskej itech se nenamiktilis?’. Uan nejon takat amo teyi kinankilij. 13 Yejua ika tekiuaj kiniluij itakeualuan: ‘Xikmetsilpikan uan xikmailpikan* uan xikalantamotakan kampa tayouayan. Ompa ne chokatos uan tananatskatos’.

14 ”Porin miakej kinyoleuaj, sayoj ke amo miakej kinijitaj”.*

15 Fariseos yajkej uan peuak kiitaj keniuj ueliskiaj kichiuaskej maj Jesús kijto teisa tein amo kuali. 16 Yejua ika, kintitankej seki inintatojtokakauan fariseos, iniuan seki itatojtokakauan Herodes, maj kiluitij: “Tamachtijkej, tikmatij ke nochipa tikijtoua tein melauak, ke amo titakajkayaua keman titamachtia tein Dios kineki uan ke amo tiktemoua maj kuali mitsitakan oksekin, porin amo titechikoita. 17 Yejua ika xitechilui, ¿keniuj tikita? ¿Kuali yetok maj se kiixtauili impuesto Tekiuaj,* oso amo?”. 18 Sayoj ke, Jesús kimatia ke kinemilijtoyaj tein amo kuali, yejua ika kiniluij: “Taixkajkayauanij, ¿keyej nanechyejyekouaj? 19 Xinechnextilikan tomin tein ika moixtaua impuesto”. Uan yejuan kiualkuilijkej se platajtomin tein monotsa denario.* 20 Yejua kintajtanij:* “¿Akoni iixko nejin uan akoni itokay nikan ijkuiliujtok?”. 21 Yejuan kinankilijkej: “Tekiuaj”,* uan yejua kiniluij: “Komo ijkon, xikmakakan Tekiuaj tein iaxka Tekiuaj, sayoj ke xikmakakan Dios tein iaxka Dios”. 22 Yejuan semi kimojkakakkej nejon. Uan amo kikuejmolojkejok uan yajkej.

23 Nejon tonal ualajkej saduceos, akin kijtouaj ke mikemej amo oksepa nemiskej, uan kitajtanijkej: 24 “Tamachtijkej, Moisés kijtoj: ‘Komo se takat momikilia uan amo kinpiak ipiluan, iikniuj moneki monamiktis iuan icuñada, uan konemej tein kinpiaskej kinitaskej kemej ikoneuan akin momikilij’. 25 Touan nemiaj chikome iknimej. Akin tayekanaya monamiktij, sayoj ke momikilij, uan kemej amo kinpiak ipiluan, isiuatsin monamiktij iuan icuñado. 26 No ijkon panok iuan ojpatika, iuan expatika, hasta iuan chikometika. 27 Uan satepan ke nochin iknimej momikilijkej, no momikilij siuatsin. 28 Xitechilui, keman mikemej oksepa nemiskej, ¿akoni yeski isiuatsin? Porin nochin chikome iknimej iuan monamiktijkaj”.

29 Jesús kinnankilij: “Namejuan namopolojtokej porin amo nankiixmatij Tajkuilolamatsin nion keniuj tekiti ichikaualis Dios. 30 Porin keman mikemej oksepa nemiskej, takamej uan siuamej amo monamiktiskej, ta yeskij kemej ángeles. 31 Uan nankiitanij kampa ijkuiliujtok ke mikemej oksepa nemiskej. ¿Amo nankiitakej ke ijkuiliujtok ke Dios namechiluij 32 ‘Nejua niiDios Abrahán, niiDios Isaac uan niiDios Jacob’? Yejua amo ininDios mikemej, ta ininDios akin yoltokej”. 33 Nochin semi kimojkakakkej itamachtilis.

34 Keman fariseos kimatkej ke saduceos amo uelik teyi kinankilijkej,* mosentilijkej uan kiitatoj. 35 Uan semej akin kuali kiixmatia iTanauatil Moisés, kinekia kiyejyekos uan kitajtanij: 36 “Tamachtijkej, ¿katiyejua tanauatil okachi tayekantok itech iTanauatil Moisés?”. 37 Yejua kinankilij: “‘Xiktasojta moDios Jehová* ika nochi moyolo, ika nochi monemilis uan ika nochi motanemilil’. 38 Nejin yejua yekinika tanauatil uan tein okachi tayekantok. 39 Ojpatika yejua nejin: ‘Xiktasojta moknitsin kemej tejua timotasojta’. 40 Itech nejin ome tanauatil ualeujtok nochi iTanauatil Moisés uan tein kijkuilojkej Tanauatianij”.*

41 Satepan, keman fariseos ompa yetoyajok, Jesús kintajtanij: 42 “¿Keniuj nankiitaj Cristo? ¿Akoni itat?”. Yejuan kinankilijkej: “David”. 43 Yejua kintajtanij: “Komo ijkon, ¿keyej David keman ichikaualis Dios kiyekanak, kiluij noTekotsin? Porin yejua kijtoj: 44 ‘Jehová* kiluij noTekotsin: “Ximotali noyekmakopa hasta maj nikintali mometstampa akin mitstauelitaj”’. 45 Komo David kiluia noTekotsin, ¿keniuj Cristo uelis yeski ikoneuj David?”. 46 Amo akin uelik kinankilij nion teyi. Uan desde ijkuak, amo akinok moixeuij kitajtanis teisa.

23 Uan Jesús kinnojnotsak akin mosentilijkaj uan imomachtijkauan. Kiniluij: 2 “Tajkuilouanij uan fariseos kinemiliaj ke kipiaj tanauatil tein kipiaya Moisés. 3 Yejua ika xikchiuakan nochi tein namechiluiskej, sayoj ke amo xikchiuakan tein yejuan kichiuaj, porin yejuan kijtouaj se taman sayoj ke amo kichiuaj tein kijtouaj. 4 Kinmamaltiaj oksekin miak taman tein etik, sayoj ke yejuan amo kinekij kioliniskej nion ika se ininmajpil. 5 Nochi tein kichiuaj, kichiuaj para maj kinitakan. Kinuejueyiltiaj kuetaxmej* kampa kitaliaj Tajkuilolamatsin tein kiuikatinemij para maj amo teyi kinpano uan okachi kiueyakiltiaj inintasaltenoj. 6 Itech se tatakualis kiuelitaj motaliskej kampa motaliaj uejueyi chiuanimej uan kiuelitaj motaliskej hasta taixpan* kampa taueyichiuaj judíos. 7 No kiuelitaj maj kintajpalojtokan itech plaza uan maj kiniluikan tamachtijkej.* 8 Sayoj ke namejuan amo xikauakan maj namechiluikan tamachtijkej,* porin sayoj se namoTamachtijkauj uan nochin namejuan naniknimej. 9 Uan no, amo akin xikiluikan notajtsin* nikan taltikpak, porin sayoj se namoTajtsin, akin yetok ne iluikak. 10 Amo no xikauakan maj namechiluikan ueyi taixyekankej, porin sayoj se namoueyi Taixyekankauj, Cristo. 11 Okachi kuali, akin ueyichiujkej maj kintekitili oksekin. 12 Akin moueyitalia kipinaujtiskej, sayoj ke akin yolyemanik kiueyitaliskej.

13 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin nankintatsakuiaj oksekin para maj amo kalakikan itech iTaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak. Nion nankalakij namejuan nion nankinkauaj maj panokan akin kinekij kalakiskej. 14 *

15 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin nanyajtinemij itech nochi taltikpak uan itech ueyiat para nankitaneltoktiskej sayoj se, uan keman taneltokaya, nankichiuaj maj motanili yas Gehena* okachi ke namejuan.

16 ”¡Nanteikneltijkej taixyekananij akin amo nantachiaj! Porin nankijtouaj: ‘Komo aksa* kijtoua “kitstikaj templo”, kemej yeskia amo teyi kijtoj; sayoj ke komo aksa kijtoua “kitstikaj oro tein yetok itech templo”, moneki kichiuas tein moyektenkauak’. 17 ¡Semi amo nantanemiliaj uan amo nantachiaj! ¿Toni okachi tayekantok? ¿Oro, oso templo tein kichiua maj oro chipauak iixpan Dios? 18 Uan no, namejuan nankijtouaj: ‘Komo aksa kijtoua “kitstikaj altar”, kemej yeskia amo teyi kijtoj; sayoj ke komo aksa kijtoua “kitstikaj nemaktil* tein yetok itech altar”, moneki kichiuas tein moyektenkauak’. 19 ¡Amo nantachiaj! ¿Toni okachi tayekantok? ¿Tein kimaktiliaj Dios, oso altar tein kichiua maj chipauak iixpan nejon tein kimaktiliaj? 20 Yejua ika, akin kijtoua “kitstikaj altar” moyektenkaujtok itokaykopa altar, uan itokaykopa nochi tein ompa yetok; 21 akin kijtoua “kitstikaj templo” moyektenkaujtok itokaykopa templo uan itokaykopa Dios, akin ompa nemi, 22 uan akin kijtoua “kitstikaj iluikak”, moyektenkaujtok itokaykopa iueyi silla Dios uan itokaykopa akin ompa motalia.

23 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin nankitemakaj* hierbabuena,* eneldo* uan comino sayoj ke amo nankichiuaj tein iTanauatil Moisés kijtoua ke okachi moneki: se kichiuas tein kuali yetok, se teiknelis uan se takuaujtamatis. Semi monekia nankitemakaskej nejin, sayoj ke no monekia nankisentokaskej nankichiuaskej tein iTanauatil Moisés kijtoua ke okachi moneki. 24 ¡Taixyekananij akin amo nantachiaj, nankikixtiaj moyotsin tein kalaki itech copa sayoj ke nankitolouaj camello!

25 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin namejuan nantamatij kemej se copa uan se plato tein sayoj kipanchipaujkej, sayoj ke ijtipitsotikej, porin sayoj nankinemilijtokej nantachtekiskej uan sayoj nankinekij namoyolpaktiskej. 26 Fariseo akin amo titachia, achto xikijtichipaua copa uan plato, uan ijkon no panchipauayaskej.

27 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin nantamatij kemej miketekochmej tein pochintokej, tein semi kualtsin moitaj, sayoj ke taijtik pexontokej* ika ininomiyouan mikemej uan ika nochi taman tein pitsotik. 28 Ijkon nantamatij namejuan: oksekin namechitaj ke nanyolmelaujkej, sayoj ke namoyolijtik sayoj nankinemilijtokej nantakajkayauaskej uan nankichiuaskej tein amo kuali.*

29 ”¡Nanteikneltijkej tajkuilouanij uan fariseos! ¡Taixkajkayauanij! Porin nankinchijchiuiliaj miketekochmej tanauatianij,* uan nankinkualnextiaj ininmiketekoch itekitikauan Dios* 30 uan nankijtouaj: ‘Komo tinemiskiaj keman nenkej touejkaujtatuan, amo tikinpaleuiskiaj maj kinmiktianij tanauatianij’. 31 Ika nejon nankijtojtokej ke nanininkoneuan akin kinmiktijkej tanauatianij. 32 Yejua ika, xiktamichiuakan tein kipeualtijkej namouejkaujtatuan.

33 ”Namejuan, ininkoneuan kouamej, ¿keniuj nancholoskej? Dios namechtatsakuiltis* uan namechtamotas Gehena. 34 Yejua ika, namechintitaniliti tanauatianij, tamatinij uan tamachtianij. Sekin nankinmiktiskej uan nankinpiloskej itech koujmej, uan oksekin nankinuijuitekiskej kampa nantaueyichiuaj uan nankintokatinemiskej itech nochin uejueyi xolalmej uan nankintajyouiltiskej. 35 Yejua ika, namejuan nankiixtauaskej ininesyo nochin akin yolmelaujkej akin kinmiktijkej itech taltikpak, desde iesyo Abel akin yolmelauak hasta iesyo Zacarías ikoneuj Baraquías, akin namejuan nankimiktijkej tatajko den templo uan altar. 36 Namechyekiluia ke akin nemij axkan monekis kiixtauaskej nochi nejin.

37 ”Jerusalén, Jerusalén, kampa kinmiktiaj tanauatianij uan kintetemaj* akin ompa kintitanij..., ¡miakpa niknekik namechsentilis kemej piotenan kinsentilia ipiotsitsin iajtapaltampa! Sayoj ke namejuan amo nankinekkej. 38 ¡Xikitakan! Dios kisenkauakya* namochan. 39 Porin namechiluia ke amo nanechitaskejok hasta keman nankijtoskej ‘¡Tatiochiual akin ualajtok itokaykopa Jehová!’”.*

24 Keman Jesús kistiaya den templo, imomachtijkauan kiajsitoj uan kinextilijkej templo uan ikalikxiuan. 2 Uan yejua kiniluij: “¿Nankiitaj nochi nejin? Namechyekiluia ke nikan nion se tet nepaniujtos iuan okse. Nochi tamixitinis”.

3 Keman tokotsyetoya itech Olivojtepet, imomachtijkauan kiajsitoj keman amo akaj kinkaktoya uan kitajtanijkej:* “Xitechilui, ¿kemanian panos nejon? ¿Toni kinextis ke timokepakya* uan ke tamitiya tein mochiujtok itech taltikpak?”.*

4 Jesús kinnankilij: “Ximoyekpiakan. Maj amo akin namechkajkayaua, 5 porin miakej ualaskej, kikuiskej notokay uan kijtoskej ‘Nejua niCristo’, uan kinkajkayauaskej miakej. 6 Nankikakiskej ke moteuijtokej uan nankimatiskej ke miakkan no moteuijtokej. Amo ximomoujtikan, porin nejin moneki mochiuas, sayoj ke ayamo tatamis.

7 ”Porin akin nemij itech seki xolalmej moteuiskej iniuan akin nemij itech okseki xolalmej uan akin nemij itech se altepet iniuan akin nemij itech okse altepet, uan miakkan onkas mayan uan talolinis. 8 Nochi nejin kinextis ke uejueyi tajyouilis* yekin peujtiuj.

9 ”Ijkuak, namechtajyouiltiskej uan namechmiktiskej, uan itech nochi xolalmej namechtauelitaskej porin nantakuaujtamatij itech notokay. 10 Uan miakej amo takuaujtamatiskejok, motemaktiskej se iuan okse, uan motauelitaskej se iuan okse. 11 Nesiskej miakej tanauatianij akin amo melaujkej uan kinkajkayauaskej miakej, 12 uan kemej okachi mochiuas tein amo kuali,* okachi miakej amo tetasojtaskejok. 13 Sayoj ke akin taxikos hasta keman tatamis, makisas. 14 Uan itech nochi taltikpak moteixmatiltis kuali tanauatilmej* tein ika tajtoua iTaixyekanalis Dios uan ijkon nochin uelis kikakiskej,* uan satepan tatamis.

15 ”Yejua ika, ijkon kemej Dios kijtoj itechkopa tanauatijkej* Daniel, nankiitaskej tein tetajyaltij uan tein taixpoloua ijkatok kampa iaxka Dios* (akin kiitstok* tein kijtoua nejin maj kuali kiajsikamati). 16 Keman moitas nejin, akin yetoskej Judea, maj cholokan itech tepemej. 17 Akin yetos kalkuako, maj amo pantemo takixtiti ikalijtik, 18 uan akin yetos italpan, maj amo mokepa kikuiti ipantaken. 19 ¡Teikneltijkej siuatsitsin akin kokoxkayetoskej oso tachichitijtoskej itech nejon tonalmej! 20 Miakpa ximotataujtikan para amo nancholoskej itech tonalmej keman taseseya oso itech tonal sábado keman moseuiaj. 21 Porin ijkuak, mochiuas se tetsaujkatajyouilis. Amo mochiuani se ijkon, desde keman peuak taltikpak* hasta axkan, uan amo keman oksepa mochiuas. 22 Tein melauj, komo nejon tonalmej uejkauaskiaj, amo akin makisaskia; sayoj ke para maj Dios kinpaleui akin kinijitak,* nejon tonalmej amo uejkauaskej.

23 ”Uan takan namechiluiaj ‘¡Xikitakan, nikan yetok Cristo!’ oso ‘¡Ne yetok!’, amo xikneltokakan. 24 Porin nesiskej cristos akin amo melaujkej uan tanauatianij akin amo melaujkej, uan kichiuaskej uejueyi milagros uan uejueyi taman tein se kimojkaita para kinkajkayauaskej, komo ueli, hasta akin Dios kinijitak.* 25 Xikelnamikikan ke namechnejmachtijya. 26 Yejua ika, takan namechiluiaj ‘¡Xikitakan, yetok ne taluakyan!’, amo xiakan; takan namechiluiaj ‘¡Xikitakan, yetok ne kalijtik!’, amo xikneltokakan. 27 Porin keman mokepasya* akin yolik kemej takat yeski kemej ijkuak tapetani itech nochi iluikak, uan moita desde kampa ualkisa tonaltsin hasta kampa pankalaki. 28 Kampa yetos miket, ompa mosentiliskej uejueyi totomej.*

29 ”Nimantsin de nejon ueyi tajyouilis itech nejon tonalmej, tonaltsin tileuis, metsti amo tauis, sitalimej ualpanuetsiskej uan tein onkak ne iluikak kitsetseloskej. 30 Uan nesis ne iluikak tein kinextis ke ualajtok akin yolik kemej takat uan nochin akin nemij itech taltikpak* semi tayokoyaskej.* Uan kiitaskej ualajtok itech mixti ne ejekaixko ika chikaualis uan ueyi kualtsinyot. 31 Chikauak mokakis trompeta uan kintitanis iangeluan uan yejuan kinsentiliskej taijitalmej* akin moajsiskej noyampa,* desde kampa peua iluikak hasta kampa tami.

32 ”Maj ika titajtokan se higojkouit. Nimantsin keman maselia uan maxiujyoua, namejuan nankimatij ke amo uejkaua tatakisya.* 33 No ijkon namejuan, keman nankiitaskej nochi nejin, xikmatikan ke yejua* amo uejka yetok, ejkotokya.* 34 Namechyekiluia ke akin nemij axkan amo mikiskej hasta maj mochiua nochi nejin. 35 Iluikak uan taltikpak ixpoliuiskej, sayoj ke notajtoluan amo keman ixpoliuiskej.

36 ”Nejon tonal uan hora amo akin kimati, nion ángeles akin nemij ne iluikak nion iKoneuj Dios; sayoj noTajtsin. 37 Porin ijkon kemej katka keman nemia Noé, no ijkon yeski keman mokepasya* akin yolik kemej takat. 38 Porin itech nejon tonalmej achto ke tetsaujkakiouiskia miakej tatakuajtoyaj uan tatayitoyaj, takamej uan siuamej monamiktijtoyaj... hasta tonal keman Noé kalakik itech arca; 39 uan amo takakkej hasta ke tetsaujkakiouik uan kintamiuikak at. Ijkon yeski keman mokepasya* akin yolik kemej takat. 40 Ijkuak, ome takamej yetoskej kampa tatokaj: se kiuikaskej uan okse kikaujteuaskej. 41 Ome siuamej tistoskej ika metat: se kiuikaskej uan okse kikaujteuaskej. 42 Yejua ika nochipa xitachixtokan, porin amo nankimatij toni tonal ualas namoTekotsin.

43 ”Xikmatikan se taman: komo akin iaxka se kali kimatiskia toni hora youak ualaskia tachtekkej, ijsatoskia* uan amo kikauaskia maj kalaki ichan. 44 Yejua ika namejuan no xitachixtokan, porin akin yolik kemej takat ualas itech se hora keman amo nankinemiliaj.

45 ”¿Akoni yekmelauj takeual takuaujtamach uan tamatkej, akin iteko kiixtalij maj kinixyekana uan maj kintamaka keman moneki akin tekitij kalijtik? 46 ¡Yolpakis nejon takeual komo iteko kiajsiki kichiujtok nejon! 47 Namechyekiluia ke kiixtalis maj kiixyekana nochi tein iaxka.

48 ”Sayoj ke, komo se tonal nejon takeual kichiua tein amo kuali uan peua moyoliluia ‘Noteko uejkaujtok’ 49 uan peua kinteuia itakeualikniuan uan peua takua uan tayi iniuan akin nochipa tauantokej, 50 iteko nejon takeual ualas se tonal keman amo kichia uan itech se hora tein amo kimati, 51 uan semi chikauak kitatsakuiltis uan kikauatiuj iniuan taixkajkayauanij. Ompa ne chokatos uan tananatskatos.

25 ”ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak uelis moijtos ke tamati kemej majtakti ichpochmej* akin kikuikej inincandil uan kinamikitoj novio. 2 Makuil amo yektanemiliayaj uan makuil yektanemiliayaj.* 3 Akin amo yektanemiliayaj kikuikej inincandil, sayoj ke amo kiuikakej aceite, 4 uan akin yektanemiliayaj, kiuikayaj inincandil uan no okachi aceite. 5 Kemej novio amo ejkoya, nochin kochisnekiaj uan kochtiajkej.* 6 Sayoj ke tajkoyouan mokakik ke miakej chikauak kijtojkej: ‘¡Ejkotokya novio! ¡Xiknamikitij!’. 7 Uan nochin ichpochmej moketskej uan kiyekxotaltijkej inincandil.* 8 Uan akin amo yektanemiliayaj kiniluijkej akin yektanemiliayaj: ‘Xitechmakakan tepitsin namoaceite, porin tocandiluan seuitijya’. 9 Akin yektanemiliayaj kinnankilijkej: ‘Xa amo techajsis tinochin. Okachi kuali xiakan kampa kinamakaj uan ximokouilikan’. 10 Sayoj ke keman kikouatoj, ejkok novio. Ichpochmej akin kixotaltijkaj inincandil iuan kalakkej novio kampa monamiktiskia, uan tatsakuik. 11 Satepan ualajkej ichpochmej akin amo yektanemiliayaj uan kijtojkej: ‘¡Tejuatsin, tejuatsin, xitechtatapouili!’. 12 Sayoj ke yejua kinnankilij: ‘Namechyekiluia ke amo namechixmati’.

13 ”Yejua ika nochipa xitachixtokan, porin amo nankimatij toni tonal nion toni hora niualas.

14 ”ITaixyekanalis Dios tein moajsi iluikak no tamati kemej se takat, akin tepitsin achto ke yaskia okse ueyi altepet, kinnotsak itakeualuan uan kinkauilijteuak tein iaxka. 15 Nejon takat kimatia tein sejse takeual ueliskia kichiuas. Yejua ika, se kikauilij makuil bolsa tomin,* okse kikauilij ome uan okse kikauilij se, uan yajki. 16 Akin kikauilij makuil bolsa tomin nimantsin yajki uan kitekitiltij uan kitanilij makuilok. 17 No ijkon, akin kikauilij ome kitanilij omeok. 18 Sayoj ke akin kikauilij sayoj se yajki, tachkuak uan kitaltokak itomin iteko.

19 ”Miak tonalmej satepan, ininteko nejon takeualmej ualaj uan kiitako toni kichiujkaj ika itomin. 20 Akin kikauilijkaj makuil bolsa tomin kiitato iteko uan kiuikak makuil bolsa tominok uan kiluij: ‘Noteko, tinechkauilijteuak makuil bolsa tomin, uan xikita, niktanik makuilok’. 21 Iteko kinankilij: ‘¡Tel kuali tein tikchiuak, tiyolkuali uan titatakamatkej! Kemej tiknextij ke titakuaujtamach itech seki taman, nimitsixtalis xikyekpia okachi miak taman. Xiuiki uan xiyolpaki nouan’. 22 Uan akin kikauilijkaj ome bolsa tomin kiitato uan kiluij: ‘Noteko, tinechkauilijteuak ome bolsa tomin, uan xikita, niktanik omeok’. 23 Iteko kinankilij: ‘¡Tel kuali tein tikchiuak, tiyolkuali uan titatakamatkej! Kemej tiknextij ke titakuaujtamach itech seki taman, nimitsixtalis xikyekpia okachi miak taman. Xiuiki uan xiyolpaki nouan’.

24 ”Uan no, akin kikauilijkaj sayoj se bolsa tomin kiitato uan kiluij: ‘Noteko, nejua nikmatia ke amo titeiknelia, ke tiksentilia tatok kampa amo titatokak uan tikololoua tatok tein amo tikchipauak. 25 Yejua ika nimouik uan niktaltokato motomin. Xikita, nikan yetok’. 26 Iteko kinankilij: ‘Amo tiyolkuali uan titatsiuj. Komo tikmatia ke niksentilia tatok kampa amo nitatokak uan nikololoua tatok tein amo nikchipauak, 27 ¿keyej amo tikauato notomin itech banco? Ijkon, keman niualaskia, nechkepiliskiaj notomin ika tein kitaniliskia’.

28 ”‘Yejua ika, xikuilikan bolsa tomin uan xikmakakan akin kipia majtakti bolsa tomin. 29 Porin akin kipia teisa, kimakaskej okachi uan semi kipias; sayoj ke akin amo kipia, kikuiliskej hasta tein kipia. 30 Uan takeual akin amo teyi ika tapaleuia, xikalantamotakan kampa tayouayan. Ompa ne chokatos uan tananatskatos’.

31 ”Keman akin yolik kemej takat ualas ika ueyi tanauatil, uan iniuan nochin ángeles, ijkuak motalis itech iueyi silla. 32 Nochin akin nemij itech taltikpak kinsentiliskej iixpan, uan ojkan kinxelos ijkon kemej se ichkatajpixkej kinxeloua ichkamej* uan chivos. 33 Kintalis ichkamej iyekmakopa uan chivos iopochmakopa.

34 ”Uan Tekiuaj kiniluis akin yetokej iyekmakopa: ‘Xiualakan namejuan akin noTajtsin namechtatiochiuijtok, maj namechmakakan tatiochiualismej tein kitemaka iTaixyekanalis Dios tein moixtalij para namejuan desde keman peuak yolij akin nemij nikan taltikpak. 35 Porin nimayanak uan namejuan nanechtamakakej. Niamikik uan nanechamakakej. Amo nanechixmatiaj uan kuali nanechselijkej. 36 Amo nikpiaya tein nimotalilis uan nanechtakentijkej. Nimokokouaya uan nanechitakej. Nitsaktoya uan nanechitatoj’. 37 Uan akin yolmelaujkej kinankiliskej: ‘ToTekotsin, ¿kemanian timitsitakej ke timayantoya uan timitstamakakej, oso ke tiamikia uan timitsamakakej? 38 ¿Kemanian amo timitsixmatiaj uan kuali timitsselijkej? ¿Kemanian amo tikpiaya tein timotalilis uan timitstakentijkej? 39 ¿Kemanian timokokouaya oso titsaktoya uan timitsitatoj?’. 40 Uan Tekiuaj kinnankilis: ‘Namechyekiluia ke nochi tein ika nankipaleuijkej semej nejin nokniuan akin okachi amo ueyichiuanimej, kemej yeskia nejua nanechpaleuijkej’.

41 ”Akin yetokej iopochmakopa kiniluis: ‘Ximijkuanikan, namejuan akin Dios kiixtalij xiakan itech tit* tein teixpoloua nochipaya kampa kitatsakuiltitij in Amokuali uan amokuali ejekamej tein kitojtokakej. 42 Porin nimayanak uan namejuan amo nanechtamakakej. Uan niamikik uan amo nanechamakakej. 43 Amo nanechixmatiaj, uan amo kuali nanechselijkej. Amo nikpiaya tein nimotalilis uan amo nanechtakentijkej. Nimokokouaya uan nitsaktoya uan amo nanechpaleuijkej’. 44 Uan yejuan no tanankiliskej: ‘ToTekotsin, ¿kemanian timitsitakej ke timayantoya oso tiamiktoya? ¿Oso kemanian amo timitsixmatkej, amo tikpiaya tein timotalilis, timokokouaya oso titsaktoya uan amo timitspaleuijkej?’ 45 Uan yejua kinnankilis: ‘Namechyekiluia ke kemej amo nankipaleuijkej semej nejin nokniuan akin okachi amo ueyichiuanimej, kemej yeskia nejua amo nanechpaleuijkej’. 46 Yejuan ixpoliuiskej* uan amo kemanok nesiskej, sayoj ke akin yolmelaujkej nemiskej nochipaya”.

26 Uan keman Jesús kitamiijtoj nochi nejon, kiniluij imomachtijkauan: 2 “Kemej nankimatij, uipta mochiuas Pascua uan nejua akin niyolik kemej takat nechtemaktiskej para maj nechkoujpampilokan”.

3 Uan uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos mosentilijkej ikalixpan tayekankatiopixkat, akin monotsaya Caifás, 4 uan peujkej kisenixejekouaj keniuj kikajkayauaskej Jesús para kikitskiskej uan kimiktiskej. 5 Sayoj ke kijtouayaj: “Maj amo tikitskikan itech iluit, amokan motakuejmolchiuak”.

6 Keman Jesús yetoya Betania ichan Simón, akin achto kipiaya se pitsotik kokolis* tein monotsa lepra, 7 se siuatsin kiajsito. Yejua kiuikaya se istak kontsin tein pexontoya* ika se aceite tein kualtsin ajuiyak uan semi patiyoj. Uan keman Jesús takuajtoya, siuatsin peuak kikuatekilia. 8 Keman imomachtijkauan kiitakej nejin, amo kiuelitakej uan kijtojkej: “¿Keyej ijkon kiauilojtok aceite? 9 Ueliskia patiyoj tiknamakaskej uan tomin tikinmakaskiaj pobres”. 10 Jesús kimatik nejin uan kiniluij: “¿Keyej nankikuejmolojtokej nejin siuatsin? Yejua nechchiuilij se taman tein semi kuali. 11 Porin pobres nochipa namouan yetoskej, sayoj ke nejua amo nochipa namouan nietos. 12 Keman siuatsin nechtalilij aceite tein kualtsin ajuiyak, kichiujtoya tein kichiuaskej keman nechtokaskej. 13 Namechyekiluia ke kampa moteixmatiltis nejin kuali tanauatilmej,* no motetapouis tein kichiuak nejin siuatsin, uan ijkon kielnamikiskej”.

14 Uan semej 12 tatitanilmej, akin monotsaya Judas Iscariote, kinitato uejueyi tiopixkamej 15 uan kintajtanij:* “¿Toni nanechmakaskej komo namechmaktilia Jesús?”. Motenkaujkej kimakaskej 30 platajtomin. 16 Yejua ika, desde ijkuak, Judas peuak kitemojtinemi keniuj ueliskia kitemaktis.

17 Itech tonal keman peuak iluit keman kikuayaj pantsin tein amo kisamaualtiayaj,* imomachtijkauan Jesús kitajtanikoj: “¿Kani tikneki maj titachijchiuakan para Pascua?”. 18 Yejua kinnankilij: “Xiakan Jerusalén, xiktemokan se takat uan xikiluikan: ‘Tamachtijkej kijtoua: “Ejkotokya hora* keman nimomikilis. Mochan nikchiuati Pascua iniuan nomomachtijkauan”’”. 19 Imomachtijkauan Jesús kichiujkej tein kinnauatij uan kichijchiujkej nochi tein monekia para Pascua.

20 Keman tapoyauik, yejua tokotsyetoya uan takuajtoya iniuan 12 imomachtijkauan. 21 Uan keman takuajtoyaj kiniluij: “Namechyekiluia ke nansemej nechtemaktiti”. 22 Keman kikakkej nejin, semi motayokoltijkej uan nochin peuak kiluiaj: “NoTekotsin, amo nejua, ¿melauj?”. 23 Yejua kinnankilij: “Akin nouan kiajakia ipantsin itech kaxit, yejua akin nechtemaktiti. 24 Tikyekmatij ke nejua akin niyolik kemej takat nimomikiliti, ijkon kemej ijkuiliujtok ke nechpanoskia. Sayoj ke ¡teikneltij akin nechtemaktiti! Okachi kuali maj amo yolini”. 25 Judas, akin yaya kitemaktitiya, kitajtanij: “Amo nejua, ¿melauj Tamachtijkej?”.* Jesús kinankilij: “Kemaj, tejua tikijtojya”.

26 Keman takuajtoyajok, Jesús kikuik se pantsin, kichiuak se netataujtil,* kitajtapanak, kinmajmakak imomachtijkauan uan kiniluij: “Xikuikan, xikuakan. Nejin kiixnextia nonakayo”. 27 Uan kikuik se copa, kitasojkamatilij Dios, kinmakak uan kiniluij: “Xitayikan nanochin, 28 porin nejin kiixnextia noesyo, ‘esti tein ika moixtalia tein Dios motenkaua namouan’, tein mimilauis para kinpaleuis miakej maj kintapojpoluilikan inintajtakoluan. 29 Sayoj ke namechiluia ke amo nitayisok nejin vino hasta tonal keman namouan nitayis yankuik vino itech iTaixyekanalis noTajtsin”. 30 Uan satepan ke mokuikatijkej* uan ika kiueyichiujkej Dios, yajkej Olivojtepet.

31 Uan Jesús kiniluij: “Keman nankiitaskej tein nechpanos, nanochin nanechkauaskej* nejin youak, porin ijkuiliujtok: ‘Nikmiktis tajpixkej uan ichkamej* momoyauaskej’.* 32 Sayoj ke keman oksepa ninemis,* nias Galilea achto ke namejuan”. 33 Pedro kinankilij: “Maski nochin mitskauaskej* keman kiitaskej tein mitspanos, ¡nejua amo keman nimitskauas!”. 34 Jesús kiluij: “Nimitsyekiluia ke nejin youak, achto ke tsajtsis se pio,* expa tikijtos ke amo tinechixmati”. 35 Pedro kiluij: “Maski monekis nimikis mouan, amo keman nikijtos ke amo nimitsixmati”. Uan nochin imomachtijkauan no ijkon kijtojkej.

36 Satepan Jesús yajki iniuan kampa motanotsa Getsemaní uan kiniluij: “Nikan ximotalikan uan nejua niouj nepa nimotataujtiti”. 37 Uan kiuikak Pedro uan ome ikoneuan Zebedeo, uan peuak tayokoya uan semi yoltajyouia. 38 Kiniluij: “Semi niyoltajyouijtok, hasta nikmachilia ke nimikiti. Nikan ximokauakan uan nouan xiijsatokan”.* 39 Uan yajki tepitsin nepaka, motankuaketsak uan moixpiloj hasta talpan uan motataujtij ijkuin: “NoTajtsin, komo ueli, xinechajchiuili nejin copa. Sayoj ke maj amo mochiua tein nejua nikneki, ta tein tejua tikneki”.

40 Yejua mokepak kampa yetoyaj imomachtijkauan uan kinajsito kochtokej. Uan kitajtanij Pedro: “¿Amo uelik nanijsatoyaj* nouan nion se hora? 41 Xiijsatokan* uan nochipa ximotataujtijtokan para amo namotajtakolmakaskej. Tein melauj, namejuan nankinekij nankichiuaskej tein kuali, sayoj ke namonakayo tein tajtakolej, amo chikauak”. 42 Oksepa, yajki uan motataujtij ijkuin: “NoTajtsin, komo amo ueli tinechajchiuilia nejin uan maj amo nitayi, maj mochiua tein tikneki”. 43 Oksepa mokepak uan kinajsito kochtokej, porin kemej tel kochisnekiaj, ixtsajtsakuiaj.* 44 Yejua ika kinkauak uan yajki motataujtito ika expa. Uan oksepa kijtoj tein achto kijtojka. 45 Uan mokepak kampa yetoyaj imomachtijkauan uan kiniluij: “¡Itech se hora kemej nejin, namejuan nankochtokej uan namoseuijtokej! ¡Xikitakan! Ejkokya hora keman nejua akin niyolik kemej takat nechtemaktitij ininmako tajtakolchiuanij. 46 Ximoketsakan, tiouij. Xikitakan, ejkotokya akin nechtemaktiti”. 47 Keman yejua tajtojtoyaok, ejkotiuetsik Judas, semej 12 tatitanilmej. Iuan ualayaj tel miakej uan kiualkuiaj machetes tein ojkan tenej* uan koujmej. Nochin yejuan kintitankaj uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos.

48 Akin yaya kitemaktiti kiniluijka keniuj kimatiskiaj akoni katka: “Akin nikmakas se beso,* yejua akin nankitemojtokej; xikitskikan”. 49 Uan nimantsin kiajsito Jesús, kiluij “¡Tanesik Tamachtijkej!”,* uan kimakak se beso.* 50 Sayoj ke Jesús kitajtanij: “¿Keyej tiualaj?”. Uan akin iuan ualayaj Judas kiajsitoj Jesús, kikitskijkej uan kiuikatoyajya. 51 Uan semej akin yetoya iuan Jesús kikixtijtiuetsik imachete* uan kinakaskotonak itakeual tayekankatiopixkat. 52 Jesús kiluij: “Xikalaki momachete kampa tikixtij, porin nochin akin tateuiskej ika machete, kinmiktiskej ika machete. 53 ¿Oso tiknemilia ke amo uelis niktataujtis noTajtsin maj yekintsin nechinualtitanili tel miakej miles* ángeles? 54 Komo ijkon, ¿keniuj mochiuaskia Tajkuilolamatsin tein kijtoua ke moneki ijkon mochiuas?”. 55 Nejon hora Jesús kiniluij akin kikitskitoj: “¿Nanechkitskikoj ika machetes uan koujmej kemej yeskia nitachtekkej? Mojmostaj nimotaliaya itech templo para nitamachtis uan amo nanechkitskijkej. 56 Sayoj ke, nochi nejin panok para maj mochiua tein kijkuilojkej tanauatianij”.* Uan nochin imomachtijkauan kikaujteujkej uan cholojkej.

57 Akin kikitskijkej Jesús kiuikakej ichan tayekankatiopixkat Caifás, akin yetoya iniuan tajkuilouanij uan taixyekananij judíos. 58 Sayoj ke Pedro kiuejkatojtokatiajki hasta ikalixpan tayekankatiopixkat. Satepan ke kalakik, motalij iniuan akin tekitiaj kalijtik para kiitas tein panoskia.

59 Uejueyi tiopixkamej uan nochin Uejueyi Tamelauanij* kitemouayaj teisa tein kipantiskiaj Jesús para kimiktiskej. 60 Sayoj ke amo kiajsiaj nion teyi, maski ajsikej miakej akin kipantiayaj miak taman. Hasta ke ajsikej omen 61 akin kijtojkej: “Nejin takat kijtoj: ‘Uelis niktamixitinis itemplo Dios, uan itech eyi tonal oksepa nikchijchiuas’”. 62 Uan tayekankatiopixkat moketsak uan kitajtanij: “¿Amo teyi titanankilia? ¿Amo tikaki tein mitsijtouilijtokej nejin takamej?”. 63 Sayoj ke Jesús amo teyi kijtoj. Yejua ika tayekankatiopixkat kiluij: “¡Nimitsnauatia xikyekijto iixpan Dios akin nochipa yoltok ox tejua tiCristo, iKoneuj Dios!”. 64 Jesús kinankilij: “Kemaj, tejua tikijtojya. Sayoj ke nejua namechiluia: desde axkan, nanechitaskej nejua akin niyolik kemej takat nitokotsyetok iyekmakopa Dios akin chikauak uan niualajtok mixtsalan ne ejekaixko”. 65 Uan tayekankatiopixkat kitsayanak itasal uan kijtoj: “¡Kiuijuikaltij* Dios! Amo monekiok maj aksa* kijto teisa. ¡Namejuan nankikakkejya keniuj kiuijuikaltij Dios! 66 ¿Toni nankinemiliaj?”. Kinankilijkej: “¡Kinamiki maj miki!”. 67 Uan kiixchijchakej uan kimaytenkej.* Oksekin kiixtajtatsiniayaj 68 uan kiluiayaj: “Xiknexti ke titanauatijkej, Cristo. Xitechilui akoni mitsmagak”.*

69 Pedro tokotsyetoya kalixpan uan se siuapil* kiajsito uan kiluij: “¡Tejua no tinentinemia iuan Jesús akin kayot Galilea!”. 70 Sayoj ke ininixpan nochin kijtoj ke amo. Yejua kijtoj: “Amo nikmati toni ika titajtojtok”. 71 Uan keman kisak kaltenoj, okse siuapil kiitak uan kiniluij akin ompa yetoyaj: “Nejin takat nentinemia iuan Jesús akin kayot Nazaret”. 72 Uan yejua oksepa kijtoj ke amo. Kijtoj: “¡Kitstikaj Dios, amo nikixmati nejon takat!”. 73 Tepitsin satepan, akin ompaka yetoyaj kiajsitoj Pedro uan kiluijkej: “Niman moita ke tejua no tinentinemia iniuan; tein melauj, mokaki ke no ijkon titajtoua”. 74 Uan yejua peuak tauijuikaltia* uan kijtoua: “¡Kitstikaj Dios, nejua amo nikixmati nejon takat!”. Uan nimantsin tsajtsik se pio.* 75 Pedro kielnamikik tein Jesús kiluijka: “Achto ke tsajtsis se pio,* expa tikijtos ke amo tinechixmati”. Uan kalankisak uan peuak tayokolchoka.

27 Keman tanesik, nochin uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos mosentilijkej para kiitaskej keniuj kimiktiskiaj Jesús. 2 Uan kiilpijkej* uan kiuikilijkej tekiuaj Pilato.

3 Uan keman Judas, akin kitemaktij, kiitak ke kiixtalijkaj maj kimiktikan Jesús, amo kuali momachilij. Yejua ika kinkepilito 30 platajtomin uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos, 4 uan kiniluij: “Nimotajtakolmakak porin niktemaktij se takat yolkuali”. Sayoj ke yejuan kinankilijkej: “¡Nejon amo totekiuj! ¡Ompa tejua xikita!”. 5 Yejua ika kitamotak platajtomin itech templo uan kisteuak. Uan yajki uan mokechpiloj. 6 Sayoj ke uejueyi tiopixkamej kiololojkej platajtomin uan kijtojkej: “Amo kuali yetok maj se kitali kampa kitaliaj tomin itech templo, porin ika motaxtauak para kimiktiskej* se takat”. 7 Yejuan monojnotskej uan motenkaujkej ke ika nejon tomin kikouaskiaj italpan sokikonchiujkej para maj ompa kintokakan akin amo ompa kayomej. 8 Yejua ika, nejon tal kiluiajok Tal tein kikoujkej ika esti. 9 Ijkon mochiuak tein Dios kijtojka itechkopa tanauatijkej* Jeremías: “Uan kikuikej 30 platajtomin, tomin tein israelitas kiixtalijkej kiixtauaskej, 10 uan ika nejon tomin kikoujkej italpan sokikonchiujkej, kemej nechnauatijka Jehová”.*

11 Jesús yetoya iixpan Pilato, uan yejua kitajtanij:* “¿Tejua tiinintekiuaj judíos?”. Uan Jesús kinankilij: “Kemaj, tejua ijkon tikijtojtok”. 12 Sayoj ke amo teyi tanankilij keman uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos kipantijtoyaj miak taman. 13 Yejua ika Pilato kitajtanij: “¿Xe amo tikaki nochi tein mitspantijtokej?”. 14 Sayoj ke yejua amo teyi kinankilij. Uan Pilato semi kimojkaitak nejon.

15 Itech sejse iluit, Pilato nochipa kikajkauaya se akin tsaktoya, akin judíos kinekiskiaj. 16 Itech nejon tonalmej tsaktoya se takat akin monotsaya Barrabás, akin semi kiixmatiaj. 17 Yejua ika Pilato kintajtanij akin ompa mosentilijkaj: “¿Akoni nankinekij maj nikajkaua: Barrabás, oso Jesús akin kiluiaj Cristo?”. 18 Porin Pilato kiitaya ke kitemaktijkaj porin kinexikoluiayaj. 19 Uan keman tokotsyetoya kampa motaliayaj tamelauanij, isiuatsin tanauatij maj kiluitij: “Amo teyi xikchiuili nejon takat akin yolkuali. Porin nitakochitak, uan tein nikochitak semi nechmoujtij”. 20 Sayoj ke uejueyi tiopixkamej uan taixyekananij judíos kichiujkej maj nochin tajtanikan maj kikajkauakan Barrabás uan maj kimiktikan Jesús. 21 Pilato oksepa kintajtanij: “¿Akoni nankinekij maj nikajkaua?”. Uan yejuan kinankilijkej: “¡Barrabás!”. 22 Pilato kiniluij: “¿Uan toni maj nikchiuili Jesús, akin kiluiaj Cristo?”. Nochin tanankilijkej: “¡Xikoujpampilokan!”. 23 Yejua kiniluij: “¿Keyej? ¿Toni kichiuak?”. Maski ijkon, yejuan okachi chikauak tsajtsiaj: “¡Xikoujpampilokan!”.

24 Kemej Pilato kiitak ke amo uelia kintamatiliaya akin ompa yetoyaj, ta okachi takuejmolouayaj, kikuik at, momapajpakak ininixtenoj uan kijtoj: “Amo notajtakol maj miki nejin takat. Axkan namejuan xikitakanya”. 25 Yejua ika, nochin kijtojkej: “¡Maj kimiktikan, maj tejuan uan tokoneuan techtajtakoltikan!”. 26 Yejua ika kikajkauak Barrabás, sayoj ke tanauatij maj kiuijuitekikan Jesús uan kitemaktij maj kikoujpampilokan.

27 Uan isoldados Pilato kiuikakej Jesús hasta palacio uan ompa nochin soldados kiyoualojkej Jesús. 28 Satepan ke kikixtilijkej itasal, kitalilijkej se tasal chichiltik tein petani, 29 kijilpijkej uitsti uan ika kichijchiujkej se corona uan kikuatalilijkej. Kimatalilijkej iyekmakopa se akat. Ompa, motankuaketsayaj iixpan, kikejkelouayaj uan kiluiayaj: “¡Timitstajpalouaj tejuatsin inintekiuaj judíos!”. 30 Uan kichijchakej, kimakuilijkej akat uan peujkej ika kikuauijuitekij. 31 Uan keman kitamikejkelojkej, kikixtilijkej ipantaken, oksepa kitalilijkej itasal uan kiuikakej para kikoujpampiloskej ika clavos.*

32 Keman kiskej de ompa, kinamikkej se takat kayot Cirene akin monotsaya Simón, uan kichikaujkauijkej maj kimama kouit.* 33 Keman ajsikej kampa motanotsa Gólgota, tein kijtosneki Miketsontekomatan, 34 kimakakej Jesús vino tamanelol ika xiuit tein chichik. Sayoj ke keman kiyekoj, amo kinekik tayis. 35 Satepan ke kikoujpampilojkej ika clavos, kitatamotkej tetsitsin* uan ika motatanilijkej itasal 36 uan motalijkej ompa uan tajpixtoyaj. 37 Uan no, ikuapan kijkuilojkej keyej kimiktijkej: “Yejua nejin Jesús, inintekiuaj judíos”.

38 Inajnakastan kinpilojkej itech koujmej ome tachtekinij, se iyekmakopa uan okse iopochmakopa. 39 Uan akin ompaka panouayaj kiuijuikaltiayaj* uan mokuauiuikayaj, 40 uan kiluiayaj: “¡Tejua, akin yaya tiktamixitiniti templo uan tikchijchiuaskia itech eyi tonal, ximomakixti! Komo tiikoneuj Dios, ¡xipantemo!”. 41 Uejueyi tiopixkamej, tajkuilouanij uan taixyekananij judíos no ijkon peujkej kikejkelouaj. Kijtouayaj: 42 “¡Kinmakixtij oksekin, sayoj ke yejua amo ueli momakixtia! Komo yejua tekiuaj itech xolal Israel, maj yekintsin pantemo uan itech titaneltokaskej. 43 Takuaujtamatik iuan Dios; axkan maj Dios kimakixti komo yekmelauj kitasojta, porin yejua kijtoj ‘Nejua niiKoneuj Dios’”. 44 No ijkon, hasta tachtekinij akin yetoyaj inajnakastan, kiuijuikaltiayaj.

45 Desde nepantaj* hasta kemej eyi hora tiotak,* tatayouayantiak itech nejon talmej. 46 Kemej eyi hora tiotak, Jesús chikauak tsajtsik: “Éli, Éli, ¿láma sabakhtháni?”, tein kijtosneki, “NoDios, noDios, ¿keyej tinechsenkauak?”. 47 Keman kikakkej nejin, sekin akin ompaka yetoyaj peujkej kijtouaj: “Nejin takat kinotstok Elías”. 48 Uan semej kikuitiuetsito se esponja, kiajakij itech vino tein xokok, kitalij itech se akat uan kitentokilij para maj tayi. 49 Sayoj ke oksekin kiluijkej: “¡Xikaua! Maj tikitakan ox Elías kimakixtiki”. 50 Jesús oksepa chikauak tsajtsik uan momikilij.*

51 Sepasan, ueyi tasal itech templo ixtsayanik, desde ajko hasta tani,* uan talolinik uan uejueyi temej tajtapankej. 52 Miketekochmej motapojkej uan neskej itekitikauan Dios akin momikilijkajya, 53 uan miakej kinitakej. (Satepan ke Jesús oksepa nemik, sekin akin yetoyaj kampa toktokej mikemej yajkej Jerusalén).* 54 Keman akin kinixyekanaya 100 soldados uan akin iuan kiyekpixtoyaj Jesús kiitakej ke talolinik uan nochi tein mochiujtoya, semi mojkakalakkej uan kijtojkej: “Yekmelauj katka iKoneuj Dios”.

55 Miakej siuatsitsin uejkatachixtoyaj. Yejuan kitojtokakaj Jesús desde Galilea para kipaleuiskej. 56 Ompa yetoyaj María Magdalena, María ininmomaj Santiago uan Josés, uan ininmomaj Santiago uan Juan.*

57 Keman yaya pankalakitiya tonaltsin, ualaj se takat tominpixkej kayot Arimatea. Yejua monotsaya José uan no peujka kitojtoka Jesús. 58 Nejin takat kiitato Pilato uan kitajtanij maj kikaua maj kitokati Jesús. Uan Pilato tanauatij maj kimakakan. 59 Uan José kitemouij inakayo Jesús, kitetsiloj* ika se linojtasal chipauak tein tel kuali chijchiujtoya 60 uan kitalij itech se yankuik miketekoch tein katka iaxka, tein kiichkuaka itech tepejxit. Uan kitetekuinoj* se ueyi tet tein ika kitentsakuak miketekoch uan yajki. 61 Sayoj ke María Magdalena uan okse María ompa mokaujkej, tokotsyetoyaj iixpan miketekoch.

62 Mostika, itech tonal sábado keman moseuiayaj,* uejueyi tiopixkamej uan fariseos kiitatoj Pilato 63 uan kiluijkej: “Tejuatsin, tikelnamikij ke keman nejon xolopij yoltoyaok kijtoj: ‘Eyi tonal satepan oksepa ninemis’.* 64 Yejua ika, xitanauati maj tajpiatij itech miketekoch eyi tonal, amokan itatojtokakauan kiualichtektij inakayo uan kijtojtinemiskej: ‘¡Oksepa nemi!’.* Nejon takajkayaualis okachi amo kuali yeskia ke tein achto kijtojka”. 65 Pilato kiniluij: “Uelis nankinuikaskej seki tajpianij uan kuali xitajpiatij itech miketekoch”. 66 Yejua ika yajkej, kuali kitsakkej miketekoch uan ompa kinkaujkej tajpianij.

28 Keman panok tonal sábado keman moseuiaj, mostika keman tanestiualaya,* María Magdalena uan okse María tachiatoj miketekoch.

2 Chikauak talolinka porin iángel Jehová* ualpantemoka de ne iluikak uan kiajchiujka tet; uan axkan itech tokotsyetoya. 3 Ángel milinia kemej keman tapepetani uan itasal katka pochiktik kemej sekti. 4 Tein melauj, tajpianij peuak uiuiyokaj porin semi momoujtijkej, uan tamisepoujkej.

5 Ángel kiniluij siuatsitsin: “Amo ximouikan; nikmattok ke nankitemouaj Jesús akin kikoujpampilojkej. 6 Amo nikan yetok, porin oksepa nemi,* ijkon kemej kijtojka. Xiualakan uan xikitakan kampa uetstoya. 7 Uan axkan nimantsin xikiniluitij imomachtijkauan: ‘Oksepa nemi* uan yajtok Galilea; ompa nankiitaskej’. Yejua nejin tein namechiluiko”.

8 Yejua ika nimantsin tsikuinteujkej kiniluitoj imomachtijkauan. Siuatsitsin mouiaj sayoj ke no semi yolpakiaj. 9 Uan Jesús iniuan monamikik itech ojti uan kintajpaloj. Siuatsitsin motokijkej, motankuaketskej* uan moixpilojkej hasta talpan, uan kimetsnauajkej. 10 Uan Jesús kiniluij: “Amo ximouikan. Xikinnauatitij nokniuan maj yakan Galilea; ompa nechitaskej”.

11 Keman siuatsitsin ojtokatoyaj, seki tajpianij yajkej ueyi xolal kintapouitoj uejueyi tiopixkamej nochi tein panoka. 12 Yejua ika uejueyi tiopixkamej mosentilijkej iniuan taixyekananij judíos para kiitaskej tein kichiuaskiaj uan kinmakakej soldados miak platajtomin 13 uan kiniluijkej: “Xikijtokan: ‘Youak ualajkej itatojtokakauan Jesús uan kiichtekkej inakayo keman tejuan tikochtoyaj’. 14 Uan komo kimati Pilato, tejuan tiknojnotsaskej. Namejuan amo ximotekipachokan”. 15 Yejua ika kikuikej platajtomin uan kichiujkej tein kiniluijkaj. Uan hasta axkan yejua nejon tein judíos kisentokaj kitetapouiaj.

16 Uan 11 imomachtijkauan Jesús yajkej Galilea, itech tepet kampa Jesús kiniluijka ke moitaskiaj. 17 Keman kiitakej, motankuaketskej iixpan.* Sayoj ke sekin amo kiyekneltokakej ke yejua katka. 18 Jesús motokij uan kiniluij: “Nechmaktilijkej nochi tanauatil ne iluikak uan nikan taltikpak. 19 Yejua ika xiakan uan xikinmachtikan akin nemij itech nochi taltikpak para maj nechtojtokakan. Xikinauikan itokaykopa toTajtsin, iKoneuj uan ichikaualis Dios. 20 Xikinmachtikan maj kitakamatikan nochi tein namechnauatij. Uan xikelnamikikan: nejua nochipa nietos namouan hasta keman tantiasya tein mochiujtok itech taltikpak”.*

Tokaymej Cristo uan Mesías kijtosnekij ‘taijital (taixpejpenal)’.

Itech nejon tonalmej, se siuat akin kijtankajya kiitayaj kemej yeskia monamiktijkaya.

Nikan kampa yekinika ixnesi itech se versículo itokay Dios, Jehová. Uan itech Mateo hasta Apocalipsis ixnesi 237. Xikonita Jehová.

Nejin tokayit yejua tokayit hebreo Jesúa, oso Josué, tein kijtosneki ‘Jehová temakixtia’.

Xikonita Jehová.

Xikonita tanauatijkej.

Tajtol griego kijtosneki se siuapil akin amo keman motekani iuan se takat.

Oso “tachiak”, “ixpetanik”.

Xikonita Jehová.

Itech griego, “kiuikak isiuatsin ichan”.

Xikonita Herodes.

Nejin takamej kiitaj itech sitalimej tein mochiuas satepan.

Oso “tiktakachiuakoj”.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “Mesías”, “Taijital (Taixpejpenal)”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “niktakachiuatiuj”.

Oso “kitakachiujkej”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Tajtol griego kayot Nazaret xa mokixtij itech tajtol hebreo tein kijtosneki keman itsmolini oso selia se kouit.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Jehová.

Oso “camellojijuit”.

Oso “tajkotsikaujtoya”.

Oso “kinpankalakiaya”.

Oso “kinchichinoskej”.

Oso “tekol”.

Oso “kichichinos”.

Oso “tekol”.

Xa Juan.

Itech griego, “yejua”.

Oso “kiyejyekoj”.

Itech griego, “40 tonalmej uan 40 youalmej”.

Itech griego, “pantsin”.

Itech griego, “pantsin”.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita Jehová.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “amichimej”.

Oso “matat”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “epilepsia”, “akin mijmikiaj”.

Oso “talmej kampa pouiaj majtakti xolalmej”.

Oso “mayanaj uan amikij porin kinekij”.

Oso “namechtejtelchiuaskej”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “maj ipan papanokan”, “kitejteliksakan”, “kitsoniksakan”.

Oso “Niman moita”.

Oso “chikiuit tein ika tatamachiuaj”.

Oso “pisiltik”.

Oso “kiitaskej ke amo teyi chiujkej”.

Oso “kiitaskej ke ueyichiujkej”.

Oso “nantatakamatij”.

Oso “kitejtelchiuas”.

Xikonita Sanedrín.

Oso “Semi amo tikuatamati”.

Xikonita Gehena.

Oso “taxotatok”.

Oso “akin”, “akaj”.

Itech griego, “cuadrante”. Tomin tein aksa kitania kemej itech 10 minutos.

Oso “xiuetsi”, “ximotepotami”.

Tajtol griego, pornéia. Xikonita auilnemilis.

Xikonita Jehová.

Oso “tetantepeua maj no kitantepeuakan”.

Kijtosneki se tetaneujtis uan amo teyi se kitanilis.

Oso “maj amo teyi namechpolo ijkon kemej”.

Oso “tiktayokolis teisa”.

Itech griego, “amo xikpitstiuj trompeta”.

Oso “ichtakatachixtok”.

Oso “itech ojmaxalmej”.

Oso “ichtakayetok”.

Oso “ichtakatachixtok”.

Oso “ke motokay yektik”.

Oso “ne iluikak uan no nikan taltikpak”.

Oso “ichtakayetok”.

Oso “ichtakatachixtok”.

Oso “moxoxa”, “moxixa”.

Itech tajtol griego kijtosneki okuiltsin tein patani uan kikua tasal.

Oso “Komo moixtololouan yektekitij”.

Nejin kijtosneki komo kitemouaj miak taman. Itech griego, “komo moixtololo amo kuali”.

Oso “no nankitemojtinemiskej namotomintiskej”.

Oso “okse molik”. Xikonita molik.

Oso “kichijchiuaj hilo”.

Oso “akin kayomej itech okseki altepemej”.

Itech griego, “tamachiuj tein nankikuij iniuan oksekin, no yejua tein kikuiskej namouan”.

Oso “teujti”, “paja”.

Oso “kaleual”, “viga”.

Oso “kitejteliksakej”, “kitsoniksakej”.

Oso “amichij”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “tapitsaujkan”.

Oso “borregos”.

Oso “kichichinouaj”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “kitakachiuak”.

Oso “tinechchipauas”.

Oso “Xichipauaya”.

Oso “totoniaya”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “tokokoxkayo”.

Xikonita akin yolik kemej takat.

Oso “pankisak”.

Oso “kitachialtitoj”, “kiixpetanitoj”.

Oso “namojkamikij”.

Oso “taseuik”.

Oso “mopankajkaujkej”, “motepejxiuijkej uan uetsitoj”.

Oso “atojtolojkej”.

Oso “pankisak”.

Oso “tapech”.

Oso “kokoxkat”.

Oso “kitejtelchiujtok”.

Nejin eyi punto kinextia ke Jesús amo kitamiijtoj tein yaya kijtoti.

Oso “kokoxkat”.

Oso “motapech”.

Oso “kintajtoltijkej”.

Oso “kitakachiuak”.

Oso “momakuiltij”, “kinalmachilij”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kokoxkayot”.

Itech griego, “kinpanxipeujkaj uan eliuis kinmoyaujkaj (kinxinijkaj)”.

Oso “borregos”.

Oso “kokoxkayot”.

Oso “borregos”.

Itech griego, “xikinajokuikan”.

Oso “xikinchipauakan”.

Oso “namopaxa”, “namotajkotsikaujka”. Nejin kipiaya kani kiuikaskej tomin.

Oso “ome panti”.

Keman judíos motajpalouayaj kijtouayaj: Xiyolseujtokan.

Oso “yolseuilis”.

Xikonita Tonal keman Dios taixejekos.

Oso “Beelzebub”. No ijkon kitokaytiaj Satanás.

Oso “kicholtijtokej”.

Xikonita Gehena.

Oso “chiktejtsitsin”.

Itech griego, “se asarión”. Tomin tein aksa kitania itech 45 minutos.

Oso “pantemoua”.

Oso “espada”.

Oso “kixikos kouit kampa tetajyouiltiaj”. Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Tajtol griego, psykhḗ. Xikonita alma.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “kitajtoltitij”.

Oso “chipauayakejya”.

Itech griego, “kinajokuij”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “amo kiuetsiltia (kitepotamia) tein nikchiua”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “titayokolcantarojkej”.

Oso “amo namoyolixkojkomonijkej porin nantayokoxtoyaj”.

Itech griego, “tel tayi vino”.

Xikonita Tonal keman Dios taixejekos.

Oso “Hades”, kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.

Oso “tikincholtilia”.

Itech griego, “kiixmati iKoneuj”.

Itech griego, “Xikselikan noyugo”.

Itech griego, “noyugo amo ouij se kiuika”.

Xikonita sábado.

Itech griego, “mauaktoya”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “borrego”.

Oso “taltekoch”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “nikixpejpenak”.

Oso “Beelzebub”. No ijkon kitokaytiaj Satanás.

Oso “namokoneuan”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “kitsikos”.

Oso “tetejtelchiuas”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Xikonita Tonal keman Dios taixejekos.

Oso “amichij”.

Itech griego, “moajokuiskej”.

Oso “Seba”. Itech griego, “siuat akin tekiuajtia tanikopa (ataujkopa, tauakalkopa)”.

Itech griego, “moajokuiskej”.

Oso “pankisak”.

Oso “teixko”, “tetaj”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Xikonita tein Dios amo kitematiltijtoya.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “teixko”, “tetaj”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Oso “kitanejnektia ichikaualis tomin tein tekajkayaua”.

Nikan ika motajtojtok se xiuit tein tepajuia tein moskaltia ompa Israel uan tamati kemej trigo.

Oso “kitsikokan”.

Oso “kichichinoskej”.

Itech griego, “sea”.

Oso “posonik”, “soneuik”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Oso “kichichinouaj”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Oso “matat”.

Oso “amichimej”.

Oso “temik”.

Oso “kinpejpenaj”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Oso “kipoujkaitaj”.

Nejin yejua Herodes Antipas. Xikonita Herodes.

Itech griego, “Moajokuik”.

Oso “kitsikokan”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “amichimej”.

Oso “tajtanik se tatiochiualis”.

Oso “kitemitijkej”.

Oso “pankisakan”.

Itech griego, “miak estadios”. Itamachiuj se estadio katka 185 metros.

Nejin hora katka kemej eyi hora kualkan hasta keman tanesi (kemej chikuasen hora kualkan).

Oso “¡Se ejekat!”.

Oso “pankiskej”.

Oso “kitakachiujkej”.

Oso “momakuiltianij”, “kimachilianij”.

Kijtosneki ke amo momapajpakayaj kemej kiixtalijtoyaj fariseos uan okseki judíos.

Oso “Xikpoujkaita”.

Oso “kitejtelchiuas”, “kijtouilis tein amo kuali”.

Oso “nechpoujkaitaj”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “taltekoch”.

Tajtol griego, pornéia. Xikonita auilnemilis.

Oso “tetejtelchiuas”.

Oso “borregos”.

Oso “kitakachiuak”.

Oso “matajtakatstikej”.

Oso “ininDios israelitas”.

Oso “amichtsitsin”.

Oso “kitemitijkej”.

Oso “pankisak”.

Oso “kintajtoltij”.

Xikonita tanauatijkej.

Itech griego, “ikalakyan Hades”, kampa moseuijtokej mikemej. Xikonita miketekoch.

Nejin kijtosneki ke amo kitaniskej nechikol.

Oso “tiktsikos”.

Oso “tsikaujtosya”.

Itech griego, “moajokuis”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “maj amo nemiok para yejua”.

Oso “maj kikui kouit kampa tetajyouiltiaj”. Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Tajtol griego, psykhḗ. Xikonita alma.

Oso “pochiniak”, “istaktiak”.

Itech griego, “nimoajokui”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “kipia epilepsia”, “mijmiki”.

Oso “tekol”.

Oso “Akin nanemij axkan”.

Nejin versículo moajsi itech seki Biblias, sayoj ke itech miak uejkauj amatajkuilolmej itech tajtol griego amo yetok.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Itech griego, “ome dracma”. Tomin tein aksa kitania kemej itech ome tonal tekit.

Oso “amichimej”.

Itech griego, “se estater”. Tomin tein aksa kitania kemej itech naui tonal tekit.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “kitepotamis”, “kichiuas maj amo takuaujtamatiok”.

Oso “kichiua xiuetsi”, “mitstepotamia”.

Oso “tekol”.

Xikonita Gehena.

Oso “taxotatok”.

Oso “kiixitaj”.

Nejin versículo moajsi itech seki Biblias, sayoj ke itech miak uejkauj amatajkuilolmej itech tajtol griego amo yetok.

Oso “borregos”.

Oso xa “namoTajtsin”.

Oso “moixtalis”.

Nesi ke nejin kijtosneki maj kinilui akin taixyekanaj itech nechikol.

Itech griego, “akin kayot itech okse altepet”.

Oso “nankitsikoskej”.

Oso “tsikaujtosya”.

Itech griego, “10,000 talentos”. Xikonita talento.

Oso “kitakachiuak”.

Xikonita denario.

Oso “kitemaktij iniuan akin tetsakuaj”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “mosentilis”. Tajtol griego kijtosneki pepechiujtos.

Oso “kintalij itech sayoj se yugo”.

Tajtol griego, pornéia. Xikonita auilnemilis.

Nikan ika motajtoua takat akin amo ueli kinpia konemej.

Itech griego, “inintech kitalij imauan”.

Oso “xikpoujkaita”.

Oso “Komo tikneki maj amo teyi mitspolo”.

Xikonita denario.

Itech griego, “expatika hora”.

Itech griego, “chikuasentika hora”.

Itech griego, “chiknauitika hora”.

Itech griego, “majtaktiosetika hora”.

Oso “kintajtoltij”.

Xikonita denario.

Xikonita denario.

Xikonita denario.

Oso “nikualtakat”.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Oso “kitakachiuak”.

Tajtol griego, psykhḗ. Xikonita alma.

Oso “tsikaujtok”.

Oso “akin”, “akaj”.

Xikonita tanauatijkej.

Tajtol griego, hōsanná. Nejin tajtol kikuiaj para kitajtaniskej Dios maj temakixti uan keman kinextiayaj ke yolpakiaj.

Xikonita Jehová.

Oso “mocholtiaj”.

Oso “kitajtoltijkej”.

Oso “kiuitekkej”.

Oso “kitepoxonijkej”, “kimojmotkej ika tet”.

Oso “Kipoujkaitaskej”.

Oso “tepanchikaualoni”.

Xikonita Jehová.

Oso “kinuitekkej”.

Oso “Xikmetstsikokan uan xikmatsikokan”.

Oso “kinixpejpenaj”.

Itech griego, “César”.

Xikonita denario.

Oso “kintajtoltij”.

Itech griego, “César”.

Oso “kintentsakuak (kintentamatilij) saduceos”.

Xikonita Jehová.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Jehová.

Nejin kuetaxmej katkaj kemej kaxontsitsin tein moixkuataliliayaj uan momoliktaliliayaj ininopochmakopa.

Oso “kampa okachi kualtsin”.

Itech griego, “rabí”.

Itech griego, “rabí”.

Keman Jesús kijtoj notajtsin ika tajtojtoya tajtol tein ika kinixmatij tayekananij itech taneltokalismej, kemej tajtol padre.

Nejin versículo moajsi itech seki Biblias, sayoj ke itech miak uejkauj amatajkuilolmej itech tajtol griego amo yetok.

Xikonita Gehena.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “tetayokolil”.

ITanauatil Moisés kijtouaya ke komo aksa tatokaya uan kisentiliaya majtakti chikiujmej, se monekia kimaktilis Dios.

Oso “menta”.

Nejin xiujtsin tamati kemej anís.

Oso “temitokej”.

Itech griego, “nankitapanauiliskej tanauatil”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “akin yolmelaujkej”.

Oso “namechmelauas”.

Oso “kintepoxoniaj”, “kinmojmotaj ika tet”.

Oso xa “kikauakya taseltijkan”.

Xikonita Jehová.

Oso “kitajtoltijkej”.

Tajtol griego, parousía. Xikonita keman Cristo mokepasya.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

Nejin tajyouilis tamati kemej tein kimachilia se siuatsin keman yolitiya ikonetsin.

Itech griego, “kitapanauiliskej tanauatil”, tein kijtosneki ke kiixtopeuaskej itanauatiluan Dios.

Oso “tajtolmej”.

Oso “akin yeski uelis kikakis”.

Xikonita tanauatijkej.

Oso “kampa taueyichiuaj”.

Nejin kijtosneki akin kiixtajtoltia (kileroua) tein achto kijtojka Daniel.

Oso “nemij takamej uan siuamej”.

Oso “kinixpejpenak”.

Oso “kinixpejpenak”.

Itech griego, parousía. Xikonita keman Cristo mokepasya.

Oso “águilas”.

Itech griego, “uejueyi kalyetonij”.

Oso “moyolixkojkomoniskej porin tayokoyaskej”.

Oso “taixpejpenalmej”.

Oso “naujkan itech taltikpak”.

Oso “takauaniti (tapatsmikiti)”.

Nejin kijtosneki akin yolik kemej takat.

Oso “yetokya kaltenoj”.

Tajtol griego, parousía. Xikonita keman Cristo mokepasya.

Tajtol griego, parousía. Xikonita keman Cristo mokepasya.

Oso “tachixtoskia”, “ixpetantoskia”.

Tajtol griego kijtosneki se siuapil akin amo motekani iuan se takat.

Oso “tamattoyaj”.

Oso “kochuetskej”.

Nejin kijtosneki ke kitekilijkej mecha uan kitalilijkej aceite.

Itech griego, “talentos”. Itamachiuj se talento tein kikuiaj griegos katka 20.4 kilos.

Oso “borregos”.

Oso “tekol”.

Itech griego, “kintekiskej”, kemej se kouit tein kimatekij (kimaximaj).

Oso “kokoxkayot”.

Oso “temitoya”.

Oso “tajtolmej”.

Oso “kintajtoltij”.

Oso “amo kiposonaltiayaj”, “amo kisoneuayaj”.

Oso “hora tein ixyetok”.

Itech griego, “Rabí”.

Oso “tajtanik se tatiochiualis”.

Oso “cantarojkej”.

Itech griego, “nanuetsiskej”.

Oso “borregos”.

Oso “moxiniskej”.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Itech griego, “uetsiskej”.

Oso “kaxtil”.

Oso “xitachixtokan”, “xiixpetantokan”.

Oso “nantachixtoyaj”, “nanixpetantoyaj”.

Oso “Xitachixtokan”, “Xiixpetantokan”.

Oso “ixkokochtoyaj”.

Oso “espadas”.

Oso “Akin nikpitsos”, “Akin niktenamikis”.

Itech griego, “Rabí”.

Oso “kipitsoj”, “kitenamik”.

Oso “iespada”.

Itech griego, “12 legiones”. Soldados ompa Roma xeliujtoyaj ika legiones. Itech se legión pouiaj 4,000 hasta 6,000 soldados.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Sanedrín.

Oso “Kitejtelchiuak”.

Oso “akin”, “akaj”.

Oso “kitolontenkej”, “kimoketenkej”.

Oso “mitsuitek”.

Nejin siuapil katka takeual.

Nikan Pedro kijtojtok maj kipano teisa tein amo kuali komo amo kijtoua tein melauak.

Oso “kaxtil”.

Oso “kaxtil”.

Oso “kitsikojkej”.

Oso “ika moixtauak iesyo”.

Xikonita tanauatijkej.

Xikonita Jehová.

Oso “kitajtoltij”.

Oso “uan kisoskej”.

Xikonita kouit kampa tetajyouiltiaj.

Xikonita tetsitsin tein kitatamotayaj.

Oso “kitejtelchiuayaj”.

Itech griego, “chikuasentika hora”.

Itech griego, “chiknauitika hora”.

Oso “ijyokotonik”.

Oso “atauj”, “tauakal”.

Nesi ke kitematiltitoj tein kiitakaj.

Itech griego, “ininmomaj ikoneuan Zebedeo”.

Oso “kikemiloj”.

Oso “kixolkepak”, “kitemimiloj”.

Itech griego, “satepan ke tachijchiuayaj”.

Itech griego, “nimoajokuis”.

Itech griego, “¡Moajokuik!”.

Itech griego, “itech tonal keman peua semana”, tein para judíos katka domingo.

Xikonita Jehová.

Itech griego, “moajokuik”.

Itech griego, “Moajokuik”.

Oso “kitakachiujkej”.

Oso “kitakachiujkej”.

Xikonita tonalmej; tein mochiujtok.

    Amaixmej itech Náhuatl (norte de Puebla) (2003-2025)
    Kampa se kisa
    Kampa se kalaki
    • Náhuatl del norte de Puebla
    • Maj se kipanoltili okse
    • Kampa se kipata kemej se kineki
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kemej kinamiki motekitiltis
    • Keniuj tikyekpiaj tein tikseliaj
    • Kampa mopata seki taman
    • JW.ORG
    • Kampa se kalaki
    Maj se kipanoltili okse